Wijkatlas. IJsselstein Centrum IJSSELSTEIN CENTRUM

Transcriptie

1 Wijkatlas IJsselstein Centrum IJSSELSTEIN CENTRUM

2 Maak van uw idee een succesvolle activiteit Voor het stappenplan ga naar Onsijsselstein.nl 1 4 Draagvlak en samenwerking Buurtbewoners informeren en enthousiasmeren om mee te doen. Ruimte huren Er kan gekozen worden om gebruik te maken van een (huur)ruimte. 2 5 Financiën De gemeente IJsselstein stelt iedere jaar een wijkbudget beschikbaar en er zijn mogelijkheden via fondsen. Het wijk- en straatbarbecue budget kunt u aanvragen via het aanvraagformulier. Collectieve vrijwilligersverzekering De vrijwilligersverzekering is door de gemeente geregeld. 3 Vergunning aanvragen Voor buitenactiviteiten is het aanvragen van een vergunning vereist. 6 Publiciteit Bekendheid werven voor de door u georganiseerde activiteit, hiervoor kunt u onder ander gebruik maken van de nieuwsbrief van onsijsselstein.nl. Wijkgericht werken In IJsselstein wordt het wijkgericht werken gecoördineerd door Stichting Pulse. Laat u informeren en inspireren: neem contact op via redactie@onsijsselstein.nl of kijk op Wijkteams leefbaarheid, dat zijn: Het opbouwwerk Het jongerenwerk De bewonersondersteuners De wijkbeheerder De wijkagent De ambtenaar veiligheid De ambtenaar openbare ruimte De actieve bewoners van bewonersgroepen Heeft u een vraag of wilt u graag iets delen met het wijkteam? Neem dan contact op via of via redactie@onsijsselstein.nl Bewonersgroepen & werkgroepen Elke wijk heeft actieve bewoners: zij zetten zich in voor de wijk in bewonersgroepen en werkgroepen. Bijvoorbeeld de Knijperploeg in Noord en Actief Zenderpark in Zuid. Lees meer op de wijkpagina s van

3 Inhoud 1 IJsselveld Centrum fysiek: wonen, inrichting en leefbaarheid Binnenstad Eiterse Waard Kasteelkwartier Nieuwpoort Hazenveld en Overwaard Panoven en Paardenveld 7 2 Voorzieningen in IJsselstein Centrum Winkels, bedrijven en openbare voorzieningen Onderwijs en opvang Zorgvoorzieningen Welzijnsvoorzieningen Jeugdteam Sociaal Team Integraal wijkteam Centrum-Zuid Wijkcommunicatie Wijkgericht werken 11 3 Wie wonen in IJsselstein Centrum? Bewonerskenmerken Inkomensverdeling in de wijk 13 4 Veiligheid in IJsselstein Centrum Aantal en soorten misdrijven Bewoners over leefbaarheid en veiligheid Criminaliteit en slachtofferschap Buurtbemiddeling Aandachtspunten 16 5 Sociale samenhang en participatie in IJsselstein Centrum Een lappendeken Bewonersinitiatieven Bewonersgroepen Veel animo, weinig initiatief WMO-aanvragen in IJsselstein Inwonerspanel over maatschappelijke ondersteuning 20 6 Wijkagenda IJsselstein Centrum Afsluiting 22 8 Bronnen voor de samenstelling van de wijkatlas 22 Bijlage: Overzicht tabellen en gegevens IJsselstein Centrum 23 1

4 Voorwoord Samen zorgen voor een zo prettig mogelijk leefklimaat in de wijk: dat is wijkgericht werken. Iedereen die in de wijk woont of met de wijk te maken heeft, speelt hierin een rol: bewoners, gemeente, woningbouwvereniging, zorg- en welzijnsorganisaties, sportverenigingen, scholen en alle andere vrijwilligers- en professionele organisaties. Wijkgericht werken is het vinden van de juiste antwoorden op knelpunten en het benutten van mogelijkheden in de wijk. Dat kan alleen maar als we weten wat er speelt en wat ieders bijdrage is aan het leefklimaat. En dat leest u in deze wijkatlas van IJsselstein Centrum. De wijkatlas is een bundeling van feiten en meningen. Van statistische informatie uit databanken en onderzoek, beschrijvende informatie en analyses tot interviews met bewoners en professionals. De wijkatlas gaat zowel over de sterke kanten als de zwakke kanten van de wijk. De schaal is de wijk zelf, maar in de wijkatlas wordt ingezoomd op de verschillende buurten als er verschillen binnen de wijk zijn. In de tekst zijn opvallende zaken opgenomen, uitspraken van bewoners en professionals. Wilt u meer over het betreffende onderwerp lezen? Bekijk dan de tabellen en grafieken in de bijlage. De wijkatlas is de basis voor het opstellen van een gedeeld beeld van de wijk en de ambities voor de wijk. De wijkatlas is ook de basis voor het opstellen van integrale wijkplannen. De wijkatlas geeft inzicht in wat de burger- kracht in en van de wijk is. Kijken de bewoners naar elkaar om, zijn ze bereid zich in te zetten voor de wijk en voor elkaar? Want dat wordt steeds belangrijker: denk maar aan de vergrijzing en de ontwikkelingen op het gebied van zorg. Informele netwerken waarop buurtbewoners kunnen terugvallen zijn van groot belang, nu al en in de toekomst zeker. Mensen zijn dynamisch, wijken zijn dynamisch, en daarom willen we van deze atlas ook een dynamisch instrument maken. We hopen dat deze atlas ook aanzet tot denken en discussie. Dat u op sommige punten verrast wordt, en wie weet zelfs sommige conclusies helemaal niet herkent. Al die reacties horen wij graag, zodat we samen met u de wijkatlas bij kunnen stellen waar nodig. Achterin deze atlas vindt u hoe u commentaar, ideeën, wensen of aanpassingen kunt doorgeven. Ik wens u veel leesplezier. Stichting Pulse, Marion Wiendels, directeur/bestuurder 2

5 1 IJsselstein Centrum fysiek: wonen, inrichting en leefbaarheid Achterveld West De wijk Centrum vormt het hart van IJsselstein. Winkels, historische gebouwen en bezienswaardigheden zoals de Nicolaaskerk, korenmolen de Windotter en het oude stadhuis herinneren aan vervlogen tijden. Maar ook het moderne IJsselstein ziet u terug in Centrum: het Stadhuis, het Fulcotheater. Naoorlogse stadsuitbreiding is te vinden in Nieuwpoort en de nieuwbouwwijken Hazenveld, Overwaard en Waterrijck. Op Paardenveld en de Eiterse Waard vindt u veel bedrijven, met enkele woningen aan de Hollandsche IJssel. De buurten in de wijk Centrum zijn zo divers, dat over hét Centrum niet gesproken kan worden. Daarom vindt u in dit hoofdstuk een korte beschrijving van iedere buurt. Achterveld Noord Achterveld Zuid Groenvliet Het Staatse De Rivieren Achterveld Oost Kasteelkwartier Het Hart IJsselveld-West IJsseloevers Eiterse Waard Binnenstad Het Podium De Hoven Nieuwpoort De Tuinen De Wereldsteden Benschopperpoort Oranjekwartier De Boomgaard Bedrijventerrein De Corridor Hazenveld IJsselveld-Oost Europakwartier Paardenveld Overwaard Panoven Centrum is de meest veelzijdige wijk van IJsselstein: qua bewoners, qua huizen. Je vindt er alles. Het heeft de grootste verscheidenheid, ook qua inkomen. Professional De wijk Centrum is opgedeeld in de volgende buurten: Binnenstad, Eiterse Waard, Kasteelkwartier, Nieuwpoort, Hazenveld en Overwaard, Panoven en Paardenveld. Binnen enkele buurten zijn als gevolg van nieuwbouw deelbuurten ontstaan met een eigen naam, zoals Baronnye, Blik op het verleden IJsselstein ontstond als nederzetting in de buurt van kasteel IJsselstein, dat in 1279 voor het eerst in de archieven genoemd werd. Het kasteel kwam toen in het bezit van Gijsbrecht van Amstel, een telg uit de beroemde familie van Amstel (de Heeren van Amstel). Later noemde hij zichzelf Gijsbrecht van IJsselstein. Vermoedelijk kreeg IJsselstein in 1310 stadsrechten. Rond 1815 werd de stad bij de provincie Utrecht gevoegd. Tot ver in de 19e eeuw groeide zij nauwelijks. Rond 1865 woonden er slechts inwoners in IJsselstein. De stad breidde zich vooral na de Tweede Wereldoorlog sterk uit, tot bewoners in In Rapportage IJsselstein 700 jaar is meer te lezen over de geschiedenis van IJsselstein: Binnenstad Tot de binnenstad wordt het historisch gebied binnen de stadsgrachten gerekend, inclusief de kasteeltoren. Dit gebied is beschermd stadsgezicht. Door de stadsgrachten waren de uitbreidingsmogelijkheden vroeger beperkt. Dit leidde tot een dichtbebouwd gebied met smalle straatjes, steegjes en percelen, en panden zonder voortuin. De kerken en de molen vormen belangrijke accenten op de hoekpunten van de rechthoekige plattegrond van de binnenstad. Het oude stadhuis ligt daar centraal in. De belangrijkste straten zijn de doorlopende straten die uitkomen op de stadspoorten. Tegenwoordig zijn hier de meeste winkels, horecagelegenheden en dienstverlenende bedrijven te vinden. De Benschopperstraat en Utrechtsestraat zijn de grootste winkelstraten. Grenzend aan de historische binnenstad loopt de Hollandsche IJssel. 3

6 Beschermd stadsgezicht Een beschermd stadsgezicht is een groep objecten en gebouwen die van overheidswege is beschermd. Dit betekent dat de overheid een bepaalde hoeveelheid geld aan de gemeente geeft om het historische karakter van de oude binnenstad in stand te houden. Het is een regeling ter bescherming van het oorspronkelijke uiterlijk van een stadsdeel. Er zijn in Nederland ongeveer 350 beschermde stads- en dorpsgezichten. De meeste IJsselsteiners houden van de binnenstad, de levendigheid en het historische karakter. Tijdens evenementen is het ook heel gezellig, iedereen komt er naartoe. Bewoner De Poorter De naam de Poorter verwijst naar de mensen die vroeger poortrecht hadden: het recht om in de stad te wonen en burger te zijn. Een poorter had vooral economische rechten: hij hoefde geen tol te betalen om de stad in te komen, mocht bepaalde beroepen uitvoeren en rechtszaken aanspannen. Kinderen van poorters waren verzekerd van zorg als ze wees werden. Poorters moesten echter ook bijdragen aan het onderhoud en de verdediging van de stad. Benschopperpoort De Benschopperpoort is een deelbuurt ten zuiden van De Knoop. Hiertoe behoren onder andere het Podium en seniorencomplex Tepestraat. De trambaan scheidt De Knoop en de Benschopperpoort van elkaar, waardoor de Benschopperpoort gevoelsmatig tot de wijk Zuid behoort. De Benschopperpoort bestaat uit 278 woningen, waarvan 42% sociale huurwoningen, 26% vrije sector huurwoningen en 32% koopwoningen in de vrije sector. De Knoop De Knoop is het geografisch middelpunt van het moderne IJsselstein. Het gebied wordt bepaald door de Overtoom, het Stadhuis, het Fulcotheater en de Poorter. Er zijn verschillende voorzieningen, zoals een parkeergarage, een halte van de sneltram, het evenemententerrein het Podium, een supermarkt en winkels. In de Pooter zijn het Cultureel Informatiepunt (CIP), het Jongeren Informatiepunt (JIP), de bibliotheek en de Rabobank gevestigd. Dit gebied verbindt de Binnenstad met de wijk Zenderpark. Ben van Berkel Het Stadhuis en Fulcotheater zijn een creatie van architect Ben van Berkel. Transparantie, openheid en toegankelijkheid zijn de belangrijkste elementen. De gebouwen zijn bewust laag gehouden om het aloude recht van windvang van korenmolen De Windotter niet te hinderen. Als je aan mensen vraagt wat is IJsselstein?, dan zeggen ze: leuk binnenstadje. Dat maakt onderdeel uit van de wijk. Professional 1.2 Eiterse Waard De Eiterse Waard werd van 1992 tot 1996 gebouwd tussen de buurten Achterveld-Oost en het Kasteelkwartier en de rivier de Hollandsche IJssel. Waar eens boerderijtjes, daglonershuisjes en een leprozenhuis een inrichting voor lepralijders stonden, staat nu lintbebouwing. Het is een smalle strook met zowel historische panden als nieuwbouw. De woningen liggen met de achtertuinen naar de Hollandsche IJssel. 1.3 Kasteelkwartier Het Kasteelkwartier is gebouwd in de 60-er jaren van de vorige eeuw. De wijk grenst aan de Kasteeltoren, een overblijfsel van Kasteel IJsselstein. Kasteel IJsselstein raakte in de loop van de 19e eeuw in verval en werd, op de toren na, gesloopt. Het gebied rondom de Kasteeltoren is groen. De kasteellaan verdeeld het zuidelijke deel van het Kasteelkwartier in tweeën. Ten noordoosten ligt een zone met voorzieningen, zoals het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) en enkele vrijstaande woningen. Ten zuidwesten van de Kasteellaan staan rijwoningen en geschakelde woningen, gebouwd tussen 1958 en Naast eengezinswoningen en gestapelde woningen zijn 4

7 1.4 Nieuwpoort daar ook voorzieningen gevestigd, zoals verpleeghuis Isselwaerde en de basisscholen de Touwladder en de Fatimaschool. In 2011 bouwde woningbouwvereniging Provides aan de Vicarielaan 3 moderne woningcomplexen met in totaal 70 appartementen. Het Kasteelkwartier kent, net als Nieuwpoort, een wat sterkere sociale samenhang dan andere buurten. Er worden meer dan elders wijkbudgetten aangevraagd en bewoners organiseren meer activiteiten. Gebiedsperspectief Touwlaan/Lagebiezen De Touwlaan maakt onderdeel uit van het Kasteelkwartier en scheidt de wijk aan de Noordwest- en Zuidoostkant van elkaar. Aan de Touwlaan liggen de basisscholen de Touwladder en de Fatimaschool. Om ervoor te zorgen dat maatschappelijke voorzieningen zoals de basisscholen, maar ook de kwaliteit en kwantiteit van de woningen ook in de toekomst nog aan de wensen van bewoners voldoen, heeft de Gemeente IJsselstein onder andere voor de Touwlaan een gebiedsperspectief opgesteld: een ruimtelijk kader om in grote lijnen aan te geven waar in de toekomst ontwikkelingen mogelijk worden gemaakt. De gebiedsperspectieven zijn in te zien op Rond 1947 het jaar vóór de start van de bouw van de wijk Nieuwpoort heeft IJsselstein inwoners, die gezamenlijk in huizen wonen. De buurt Nieuwpoort was de eerste naoorlogse stadsuitbreiding: de buurt werd tussen 1948 en 1958 gebouwd. De productie van de grote aantallen woningen laat weinig ruimte voor variatie. Nieuwpoort wordt evenals vele andere naoorlogse wijken gekenmerkt door eenvormigheid. In deze wijk verschijnen de eerste galerijen portiekflats van IJsselstein. In het noorden wordt Nieuwpoort begrensd door de stadsgracht, in het oosten door de IJssel, in het zuiden door de Paardenlaan en in het westen door de Hogebiezenweg. De buurt bestaat hoofdzakelijk uit sociale woningbouw en er wonen veel ouderen. De eigenaar van sociale woningen, woningbouwvereniging Provides, is gestart met de verkoop van woningen. Hierdoor komen meer jonge gezinnen in de buurt wonen. Nieuwpoort is een fijne buurt. Ik woon er nu bijna 35 jaar en ik ga hier niet meer weg. Bewoner 5

8 Kloosterplantsoen Nieuwpoort is gebouwd op historische grond: in de middeleeuwen stond hier het Cisterciënzerklooster. In 1482 werd dit klooster vanwege hevige gevechten in de stad afgebroken en in de binnenstad weer opgebouwd. De restanten van het klooster liggen nu op 30 centimeter diepte onder het zogenoemde Kloosterplantsoen. Dit is een archeologisch monument. Woningcorporatie Provides is in 2014 gestart met de sloop van 88 appartementen aan het Jolandeplantsoen en de Anna van Burenstraat. Daarvoor in de plaats komen 60 huurappartementen en 27 koopwoningen. Deze herinrichting is onderdeel van het project Verbeterde Binnenstad, waarmee het Kloosterplantsoen een betere en logischere verbinding krijgt met de oude binnenstad. Provides sloopt aan het Jolandeplantsoen en de Anna van Burenstraat in totaal 88 appartementen. Het Kloosterplantsoen zelf is inmiddels volledig vernieuwd. Voortbouwend op de historie van dit stukje IJsselstein is er in 2013 in het plantsoen een nieuwe speeltuin aangelegd. Speeltuin Kloosterplantsoen Speeltuin Kloosterplantsoen is een kinderkopie van het echte klooster. Binnen de beschutting van de kloostermuren spelen de jongste kinderen met zand, glijden van de glijbaan en rijden rond met fietsjes. Richting de bomen is een parcours voor oudere kinderen. Tussen de bomen is een parcours aangelegd met verschillende touw- en wiebelplankbruggen van boom naar boom. Er is rekening gehouden met kinderen met een beperking. Stichting Speeltuin Kloosterplantsoen beheert de speeltuin. Kloosterplantsoen op Facebook: zoek op Speeltuin Kloosterplantsoen Vestingsplantsoen Het Vestingsplantsoen ligt langs de Walkade en is door de Stadsgracht gescheiden van het Kloosterplantsoen. In maart 2014 is hier op initiatief van Stichting Eetbaar IJsselstein een historische kruidentuin geopend. In de kruidentuin zijn hedendaagse en vergeten kruiden te ruiken, zien en proeven en gratis zaden voor kruiden en eetbare bloemen te verkrijgen. Doordat ze woningen zijn gaan verkopen is Nieuwpoort erop vooruit gegaan. Je krijgt andere mensen in de buurt Bewoner 1.5 Hazenveld en Overwaard Hazenveld en Overwaard behoren tot de nieuwere buurten van het centrumgebied. Ze liggen in een smal gebied ten oosten van de Poortdijk, tussen de Hollandsche IJssel en de Utrechtseweg. Deze buurten zijn ontstaan doordat in fasen oude bedrijfsgebouwen langs de Hollandsche IJssel zijn vervangen door woningbouw. De woningen zijn deels vrijstaande woningen, twee-onder-een-kapwoningen en gestapelde appartementen. Bij de kruising Utrechtseweg Beneluxweg zijn een benzinestation en autobedrijf gevestigd. Hazenveld en Overwaard hebben ieder een eigen structuur die niet in elkaar doorloopt. Hazenveld heeft een komvormige wegenstructuur. Langs het water staan gestapelde woningen, in het gebied erachter staan rijwoningen gegroepeerd rond een parkeerhof en aan de zijde van de Utrechtseweg staan geschakelde en twee-onder-een-kapwoningen. Aan het Hazenveld is een locatie voor woonwagens gevestigd met vier standplaatsen. 6

9 Overwaard, Hazenveld daar zit toch meer de forens gehuisvest, die lekker snel naar zijn werk wil en toch dicht bij de binnenstad zit. Professional In Overwaard staan voornamelijk twee-onder-een-kapwoningen en geschakelde woningen in een blokvormige structuur. Aan de rand van Overwaard is een subbuurt ontwikkeld: Waterrijck. Deze buurt bestaat uit een lang gebogen blok met rijwoningen. Aan de binnenzijde van dit blok grenzen de woningen aan het water. Aan de waterkant van de Hollandsche IJssel staan vrijstaande woningen die met hun achtertuin grenzen aan het water. 1.6 Panoven en Paardenveld De IJssel scheidt de buurten Panoven en Paardenveld van Overwaard. Circa 25 jaar geleden bestond Panoven uit weilanden en akkers. Langs de Panoven en Hogedijk stonden bedrijven en huisjes. Aan de overkant van de IJssel was de grote steenfabriek de Overwaard gevestigd. In Panoven staan nu woningen en zijn het bedrijventerrein Paardenveld en twee scholen gevestigd: school voor praktijkonderwijs de Baanbreker en basisschool de Wenteltrap. De provinciale weg N210 doorsnijdt de buurt, sluit aan bij de Utrechtseweg en loopt naar de A2. Deze wegen zijn de slagaders van IJsselstein. In Paardenveld zijn de brandweer en Woonzorgcentrum Ewoud gevestigd. In Ewoud bevindt zich ook het hoofdkantoor van welzijnsorganisatie Pulse en een aantal medische voorzieningen. Daarnaast bestaat de buurt voor een groot gedeelte uit industrieterrein. Onder de IJsselsteinse bevolking staat alleen het industrieterrein bekend als Paardenveld. WONINGEN NAAR EIGENDOM EN HUUR IN 2012 PER GEBIED IN IJSSELSTEIN noord west centrum zuid totaal huurwoning 63% 29% 49% 15% 38% koopwoning 37% 71% 51% 85% 62% Straatpraat in Hazenveld en Overwaard was een proefproject om de methode Straatpraat uit te proberen. Het is de bedoeling om op basis van signalen en vragen dit onderzoek ook in andere wijken uit te voeren. Straatpraat in Hazenveld en Overwaard Hoe beleven bewoners hun eigen wijk? Om daar achter te komen is Straatpraat ontwikkeld: medewerkers uit de integrale wijkteams Pulse, Provides, politie en gemeenten interviewen bewoners over openbare ruimte, veiligheid en sociaal contact in hun wijk. In mei 2013 werden 64 bewoners uit Hazenveld en 38 bewoners uit Overwaard geïnterviewd. Resultaten straatpraat: Net, veilig en voldoende contact Een grote meerderheid (98%) is tevreden over de wijk. 67% van de bewoners van Hazenveld en Overwaard geeft de eigen wijk een cijfer tussen de 6 en de 8. 31% tussen de 8 en 10. Slechts 2% geeft de wijk een onvoldoende. 80% van de bewoners ervaart de openbare ruimte als netjes. Het openbaar groen wordt door 58% van de bewoners positief ervaren. 42% van de bewoners geeft aandachtspunten aan, met name op het gebied van bijhouden en kennis van het groen. 96% van de bewoners voelt zich altijd of meestal veilig, ondanks inbraakgolven in het verleden. 91% geeft aan voldoende contact te hebben met de buren. Soms is dit contact redelijk intensief, maar vaak ook vluchtig. Voor veel mensen is dit voldoende. Sociale controle in de wijk ervaren bewoners als een meerwaarde. Sommige bewoners missen dit. 53% zet zich in voor haar buren of zou dit graag doen. 47% heeft hier geen behoefte aan. Zowel Hazenveld als Overwaard worden door bewoners gezien als leefbare wijken. 80% geeft aan dat de waardering van de wijk gelijk is gebleven. De digitale nieuwsbrief van OnsIJsselstein.nl is bij 31% van de bewoners bekend. Aandachtspunten Aanwezigheid van hondenpoep: bewoners gaven regelmatig aan dat de opruimplicht door bewoners niet wordt nageleefd. Bij het speeltuintje in Hazenveld ligt vaak rommel. Bij de doorgaande route die scholieren volgen van huis naar school ontstaan vaak gevaarlijke verkeerssituaties, met name in Overwaard. Daar is ook veel rommel op straat. Sommige bewoners bij Hazenveld hebben behoefte aan ontmoetingsmogelijkheden, bijvoorbeeld in de vorm van bankjes en activiteiten in de buurt. Incidenteel ervaren bewoners burenoverlast, met name geluidsoverlast. Bewoners signaleren een vergrijzing van de wijk. Sommige bewoners maken zich zorgen over het sociaal isolement en de verminderde zelfredzaamheid van een aantal bewoners. 7

10 2 Voorzieningen in IJsselstein-Centrum IJsselsteiners zijn tevreden over de voorzieningen in de stad. Met name de bewoners van de wijk Centrum zijn goed te spreken over het aanbod van winkels, openbare voorzieningen en zorg- en welzijnsvoorzieningen. Hieronder worden enkele voorzieningen nader toegelicht Winkels, bedrijven en openbare voorzieningen De historische binnenstad van IJsselstein heeft een aantrekkelijk winkelaanbod. Ondernemersvereniging de Baronie ondersteunt de detailhandel met jaarlijks terugkerende evenementen en activiteiten, zoals koopzondagen, een boekenmarkt, braderie en de kerstmarkt. In de binnenstad zijn ook de belangrijkste openbare Als de lessen in het Cals College afgelopen zijn, dan is het druk in de binnenstad. Daarbij biedt de nieuwe bibliotheek aan de Overtoom veel faciliteiten; het wordt steeds meer een plek om na schooltijd te verblijven, ook door het gratis internet. Professional voorzieningen te vinden. Aan de Overtoom ligt het gemeentehuis, het Fulcotheater en de Bibliotheek. Aan de Walkade is MIJ, Museum IJsselstein, gevestigd. MIJ exposeert vooral hedendaagse kunst en cultuur. In Centrum zijn twee bedrijventerreinen gevestigd: Paardenveld en Lagedijk. Paardenveld is een bedrijventerrein uit de tachtiger en negentiger jaren. Dit gebied is bestemd voor lichte bedrijvigheid en perifere detailhandel, zoals bouwmarkten en winkels voor woninginrichting. Bedrijventerrein Lagedijk dateert uit de jaren zestig en zeventig. Hier zijn onder andere enkele grote bedrijven in de metaalverwerkende industrie en in de autobranche gehuisvest. Dit bedrijventerrein wordt met een provinciale subsidiebijdrage van ruim euro geherstructureerd. Basisscholen in IJsselstein Centrum Rooms-katholieke basisschool OLV van Fatimaschool, Touwlaan 23 Openbare basisschool de Touwladder, J.W. Frisolaan 2 School voor Speciaal Basisonderwijs de Wenteltrap, Baden Powellweg 3 Scholen voor voortgezet onderwijs in IJsselstein Centrum Calscollege, Hoge Dijk 1 Praktijkschool de Baanbreker, Baden Powellweg 1 Organisaties voor kinderopvang in IJsselstein Centrum Kinderopvang SKIJ & Kinderdagverblijf t Stadje, Hogebiezen 44 Purkie kinderopvang, Panoven 62 8

11 2.2. Onderwijs en opvang IJsselstein Centrum kent drie basisscholen: de Fatimaschool, de Touwladder en de Wenteltrap. De Wenteltrap is een school voor speciaal basisonderwijs. Daarnaast bezoeken veel kinderen uit de wijk Centrum de Groenvlietschool en de Nicolaasschool. Deze scholen liggen in een andere wijk (West), maar de verzorgingsgebieden van deze scholen en de scholen aan de Touwlaan komen grotendeels overeen. Het voortgezet onderwijs wordt verzorgd door het Calscollege en de Baanbreker. Op het Calscollege kunnen jongeren de opleidingen VMBO, HAVO en Atheneum volgen. De Baanbreker is een school voor praktijkonderwijs. De kinderopvang in de wijk Centrum wordt aangeboden door SKIJ en kinderopvang Purkie. Er is een BSO, het Touwladdertje. Deze staat (niet verwonderlijk) op het terrein van basisschool de Touwladder en is in handen van SKIJ Zorgvoorzieningen Huisartsen en apotheek In Centrum zijn twee huisartsenpraktijken gevestigd waar meerdere artsen werkzaam zijn. Huisartsen in IJsselstein Centrum Huisartsenpraktijk t Steyn, Eiteren 15 Huisartsenzorg IJsselstein, locatie Nieuwpoort, Jan v/d Heydenweg 350 Apotheek in IJsselstein Centrum Mediq Apotheek Lamberts, Jan v/d Heydenweg 352 Huisartsenzorg IJsselstein vormen samen met Mediq apotheek Lamberts een zgn. AHOED (Apothekers en Huisartsen Onder Een Dak). Ze zijn gevestigd op de begane grond van zorgcentrum Ewoud, in combinatie met een paramedisch centrum met fysiotherapie en fitness. Zorg voor senioren AxionContinu, locatie Mariënstein Benschopperweg 14 Mariënstein is een woonzorgcentrum voor ouderen dat gevarieerde 24-uurs zorg biedt. De locatie bestaat uit 2 afdelingen met 54 appartementen. Naast verzorgingshuiszorg is er ook aanvullende verpleeghuiszorg en psychogeriatrische zorg voor mensen met psychische Op vrijdag is het altijd gezellig als er markt is. Het geeft een andere sfeer en het is veel drukker. Bewoner problemen of geheugenklachten. De aanvullende verpleeghuiszorg is vooral bedoeld voor mensen die extra zorg nodig hebben of die revalideren na een ziekenhuisbehandeling. Tijdelijke opname is hier ook mogelijk. Hospice Benschopperweg 14 In een vleugel van het woonzorgcentrum Mariënstein is het hospice IJsselstein gevestigd. Dit hospice is een gespecialiseerde voorziening voor terminale zorg. Patiënten krijgen hier tot hun levenseinde zorg en ondersteuning in een huiselijke en comfortabele omgeving. AxionContinu, locatie Isselwaerde Kronenburgplantsoen 3 Woonzorgcentrum Isselwaerde is een verpleeghuis dat plaats biedt aan negentig ouderen, waarvan de meesten wegens geheugenproblemen niet meer zelfstandig kunnen wonen. Binnen Isselwaerde wordt in de voorziening Isselhof een dagbehandelingsprogramma geboden voor mensen met lichte tot ernstige geheugenproblemen. Woonzorgcentrum Ewoud Jan v.d. Heydenweg 2 Ewoud is een woonzorgcentrum waar mensen zelfstandig kunnen wonen, maar tegelijkertijd een beroep kunnen doen op verschillende vormen van ondersteuning en dienstverlening. 9

12 2.4 Welzijnsvoorzieningen Stichting Pulse Stichting Pulse is de welzijnsorganisatie in IJsselstein. Pulse werkt samen met bewoners aan de kwaliteit van wonen en leven, thuis en in de buurt. Pulse werkt vanuit negen locaties in IJsselstein. Het hoofdkantoor is gevestigd in woonzorgcentrum Ewoud. > Jan van der Heijdenweg 2C, De Oase, Benschopperweg 342 Pulse biedt in het bijzonder voorzieningen en ondersteuning via het wijkcentrum de Oase. Daar biedt Pulse, maar ook andere organisaties zoals de ANBO (Algemene Bond voor ouderen) en KBO (Katholieke Bond Ouderen), verschillende activiteiten aan: van taallessen en beeldende kunst tot biljarten en Pilates. Er is tevens een informatiepunt voor alle diensten die door Pulse en andere organisaties worden geboden. De Oase is ook een ontmoetingsplek, waar IJsselsteiners naar binnen lopen voor een kopje koffie. Eens per maand vindt hier het Alzheimercafé plaats: een trefpunt voor mensen met dementie, hun partners, vrienden en hulpverleners. In de Oase heeft ook de ZenderExpress haar thuisbasis. De ZenderExpress organiseert uitjes voor ouderen. Jongeren Informatiepunt (JIP) JIP is het Jongeren Informatie Punt van IJsselstein en is er voor alle jongeren tussen de 12 en 24 jaar. Jongeren kunnen er gratis, anoniem en zonder afspraak informatie en advies krijgen over alles wat voor hen belangrijk is. Samen met de jongere zoekt het JIP antwoord op vragen en ondersteunt bij ideeën. Bijvoorbeeld: ik weet niet of ik wil studeren, wat nu? Ik zoek een woning, waar kan ik zoeken? Ik heb onveilig seks gehad, wat nu? Ik heb problemen met mijn ouders, wie kan mij helpen? > JIP IJsselstein, Overtoom 7, IJsselstein Open voor inloop: maandag en woensdag , vrijdag 16:00-20:00 uur. Buiten openingstijden op weekdagen bereikbaar via telefoon, sms, WhatsApp en mail. Maatschappelijke ruimte Ewoud Zorgcentrum Ewoud stelt op de eerste verdieping van de linkervleugel van haar gebouw ruimte ter beschikking voor maatschappelijke initiatieven die vergaderof activiteitenruimte nodig hebben. Stichting Pulse coördineert dit. Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) Iets minder dan de helft van de inwoners van IJsselstein heeft één of meerdere kinderen onder de 24 jaar. Het Centrum voor Jeugd en Gezin is het centrale punt waar jongeren, ouders/verzorgers óf aanstaande ouders en professionals terecht kunnen voor advies, begeleiding en hulp bij het opgroeien en opvoeden van kinderen. > Centrum voor Jeugd en Gezin IJsselstein Kasteellaan 1, IJsselstein Open: maandag t/m donderdag uur Vluchtelingenwerk Nederland Vluchtelingenwerk (Locatie IJsselstein/Lopik) is sinds kort gevestigd aan de Jan van der Heydenweg. Deze vrijwilligersorganisatie houdt zich bezig met o.a. het behartigen van de belangen en het ondersteunen van asielzoekers en vluchtelingen. Hier kan men zich ook aanmelden als vrijwilliger. > Jan van der Heijdenweg 2-D, Jeugdteam Kinderen en jongeren verdienen het om prettig en veilig op te groeien. Vaak lukt dat op eigen kracht of met hulp van familie, vrienden, buren en kennissen. Soms lukt dat niet en is er tijdelijk extra hulp nodig. Dan kunt u terecht bij het Jeugdteam. Het Jeugdteam is er voor kinderen van 0-18 jaar en hun opvoeders. In het jeugdteam zitten professionals met verschillende achtergronden. Samen met de hulpvrager werken zij aan een oplossing van het probleem. > Merkelbachlaan 2, IJsselstein@jeugdteam.nu 2.6 Sociaal Team Waarom een Sociaal Team? Om de inwoners goed te ondersteunen op het gebied van zorg, is de gemeente met een aantal maatschappelijke partners een sociaal team gestart. Het sociaal team ondersteunt inwoners in kwetsbare situaties. Er wordt uitgegaan van de kracht van de inwoner en zijn netwerk, de medewerker ondersteunt bij het vinden van oplossingen. Het sociaal team is er voor alle hulp- en zorgvragen die een inwoner heeft. Denk hierbij aan vragen over werk, inkomen, wonen, gezondheid en schulden. In het sociaal team zitten hulpverleners met verschillende achtergronden. Zij adviseren elkaar over de verschillende hulpvragen en zorgen ervoor dat de hulp 10

13 Decentralisatie sociaal domein Er verandert op dit moment veel in de zorg. De gemeente IJsselstein wordt in 2015 verantwoordelijk voor de jeugdzorg, werk en inkomen en zorg aan langdurig zieken en ouderen. Een deel van deze taken hebben gemeenten nu ook al, een deel nemen zij over van de Rijksoverheid. Dit heet ook wel de decentralisatie van het sociaal domein. Ik wil zo lang mogelijk zelfstandig thuis blijven wonen. Een zorgcentrum, daar moet ik niet aan denken. Bewoner De Wereldsteden Achterveld Voorzieningen in IJsselstein-Centrum Noord op elkaar wordt afgestemd. De inwoner krijgt te maken Achterveld met één hulpverlener als vast aanspreekpunt. West Samen IJsselveld-Oost met die hulpverlener maakt hij of zij een plan waarin alle Oranjekwartier Achterveld hulpvragen aan de orde komen. Op deze wijze wordt de Oost inwoner sneller en efficiënter geholpen. Europakwartier Achterveld Sociaal Team Zuid Kasteelkwartiertie > WAC (Wijkactiviteitengebouw Achterveld) Heemradenlaan 34A Groenvliet Panoven Open op maandag, dinsdag en donderdag van Benschopper-pepoort Paardenveld Het tot uur. Podium Het Staatse 2.7 Integraal wijkteam Centrum-Zuid In IJsselstein Centrum en Zuid is een integraal wijkteam actief, dat bestaat uit medewerkers van woningbouwvereniging Provides, politie, gemeente en welzijnsorganisatie Pulse. Het integraal wijkteam richt zich met name op de leefbaarheid van de wijk en ondersteunt bij het realiseren van initiatieven voor de wijk. Iedere zes weken komt het team bij elkaar en bespreekt wat er in de wijk speelt en stemt de acties met elkaar af. Op verzoek kunnen deelnemers van andere organisaties aanschuiven, bijvoorbeeld uit de zorg, het onderwijs of het bedrijfsleven. 2.8 Wijkcommunicatie Wijkgericht werken In deze wijkatlas leest u over initiatieven van organisaties en bewoners in uw wijk. Wellicht bent u hier al actief bij betrokken, wellicht nog niet. Wilt u op de hoogte blijven van wat er in uw wijk gebeurt? De Rivieren Het Hart IJsselveld-West IJsseloevers Eiterse Waard Binnenstad De Hoven Nieuwpoort De Tuinen De Boomgaard Bedrijventerrein De Corridor Hazenveld Overwaard Winkels Openbare voorzieningen Onderwijs Kinderopvang Zorg/huisarts/apotheek Welzijn Kijk op voor het laatste nieuws, evenementen en informatie over vrijwilligers en beroepskrachten in uw wijk. Schrijf u in voor de digitale nieuwsbrief via www. OnsIJsselstein.nl/centrumgebied Incidenteel verspreiden wijkbewoners die een activiteit organiseren een Wijkflyer. Deze wordt huis-aan-huis verspreid. Wilt u zelf een wijkflyer versturen? Neem dan contact op met Pulse via www. OnsIJsselstein.nl. In het najaar van 2015 is de Sociale Kaart beschikbaar. De Sociale Kaart is een overzicht van alle personen, initiatieven en organisaties op het gebied van leefbaarheid in IJsselstein. De kaart is straks onder andere te vinden op 11

14 3 Wie wonen in IJsselstein Centrum? Hoe oud of jong zijn de bewoners in IJsselstein Centrum? Wat is hun inkomen? Welke nationaliteiten wonen er in Centrum? In dit hoofdstuk lichten we een aantal bewonerskenmerken uit. Voor een volledig en gedetailleerd overzicht, verwijzen we u naar de bijlagen. 3.1 Bewonerskenmerken Van de wijk Centrum hebben de buurten Binnenstad, Kasteelkwartier en Nieuwpoort de meeste inwoners. Deze drie buurten zijn ook dichter bebouwd dan de andere. Daarnaast valt op dat in Paardenveld een veel hoger aantal vrouwen dan mannen woont. Dat komt omdat de meeste inwoners van Paardenveld ouderen zijn die in woonzorgcentrum Ewoud wonen, en daarvan is een aanzienlijk groter deel vrouw. Achterliggende oorzaak is dat de levensverwachting van vrouwen hoger is dan die van mannen. Hierdoor zijn er meer alleenstaande oudere vrouwen, die vaker in een woonzorgcentrum gaan wonen. Nationaliteiten in IJsselstein Centrum In IJsselstein Centrum wonen overwegend mensen met de Nederlandse nationaliteit. Uitzonderingen zijn de buurten Kasteelkwartier en Nieuwpoort. Hier wonen meer mensen met een Turkse of Marokkaanse nationaliteit dan in andere wijken. Dit betreft de eerste en volgende generaties buitenlandse werknemers die hier in IJsselstein hun plek hebben gevonden. AANTAL INWONERS NAAR MANNEN EN VROUWEN PER BUURT IN IJSSELSTEIN CENTRUM, 1 JANUARI 2013 Buurt Man Vrouw Totaal Benschopperpoort / Het Podium Binnenstad Hazenveld / Overwaard Kasteelkwartier Nieuwpoort Paardenveld Panoven Totaal Centrum Heel IJsselstein

15 NIET-NEDERLANDSE NATIONALITEITEN IN IJSSELSTEIN CENTRUM, 2013 Benschopperpoort / Het Podium Binnenstad Eiterse Waard Hazenveld / Overwaard Kasteelkwartier Nieuwpoort Paardenveld Panoven Nederlands Marokkaans Turks Brits Duits Italiaans Overigen Totaal Leeftijd per wijk LEEFTIJDSOPBOUW PER BUURT IN IJSSELSTEIN CENTRUM, 2013 Benschopperpoort / Het Podium Binnenstad Eiterse Waard Hazenveld / Overwaard Kasteelkwartier Nieuwpoort Paardenveld Panoven Leeftijdsopbouw in de wijk Aan de leeftijdsopbouw van de bevolking in de verschillende buurten valt een aantal zaken op. In de nieuwbouwbuurt Panoven wonen veel jonge gezinnen. In Paardenveld zijn veel ouderen woonachtig, omdat daar woonzorgcentrum Ewoud gevestigd is. In het Kasteelkwartier, Hazenveld en Nieuwpoort zijn alle leeftijdscategorieën goed vertegenwoordigd, al neemt de vergrijzing toe. Nb. Het totaal aantal inwoners van de buurten in de tabellen komen niet altijd exact overeen met elkaar. Dat komt omdat de inventarisatie van de gegevens op verschillende momenten in het jaar heeft plaatsgevonden Inkomensverdeling in de wijk De inkomensgegevens van de verschillende buurten in Centrum ondersteunen het beeld dat uit de andere gegevens naar voren komt. Kasteelkwartier en Nieuwpoort, buurten met veel sociale woningbouw, hebben meer bewoners met een laag inkomen. In Panoven, een buurt met veel koopwoningen en jonge gezinnen, wonen meer mensen met een hoger inkomen. Bijna alle ouderen in Paardenveld hebben een laag inkomen. INKOMEN PER BUURT, 2012 % laag inkomen % hoog inkomen gemiddeld inkomen IJsselstein Benschopperpoort Binnenstad Etterswaard Hazenveld / Overwaard Kasteelkwartier Nieuwpoort Paardenveld Panoven

16 4 Veiligheid in IJsselstein Centrum Veiligheid is een fundamenteel recht. Je veilig voelen, met name in je eigen woonomgeving, is voor de meeste mensen bepalend voor de kwaliteit van leven. Hoe staat het met de veiligheid in IJsselstein Centrum? Hoe veilig vinden de bewoners de wijk? Hoeveel misdrijven worden er gepleegd en hoeveel aangiften worden er gedaan? In dit hoofdstuk leest u de antwoorden en meer informatie over veiligheid. 4.1 Aantal en soorten misdrijven Onderstaande tabel geeft het aantal misdrijven aan van januari tot en met december 2013 en vergelijkt die met de cijfers van 2011 en De cijfers betreffen IJsselstein als geheel en worden vergeleken met de regio Midden-Nederland. In 2013 is het aantal misdrijven in IJsselstein met 3% afgenomen ten opzichte van De regio laat een daling zien van 1%. De misdrijven waarbij sprake is van een sterke toename in 2013 ten opzichte van 2012 zijn: zakkenrollen (29%), fietsendiefstal (24%), woninginbraken (16%) en bedrijfsinbraken (15%). Centrum is zeker geen onveilige wijk. Veel signalen zijn korte momentopnamen, maar dat wil niet zeggen dat het een onveilige wijk is. Professional ABSOLUUT AANTAL MISDRIJVEN Betreft heel IJsselstein ontwikkeling 2013 t.o.v vanaf januari gemeeente Regio MNL daling van 10% of meer daling of stijging minder dan 10% stijging van 10% of meer Uit: Veiligheidsbeleid gemeenten provincie Utrecht januari-december 2013 Criminaliteit totaal Woninginbraken - waarvan pogingen - waarvan geslaagd Geweld totaal - waarvan zeden - openlijk tegen persoon - waarvan bedreiging - waarvan mishandeling - waarvan straatroof - waarvan overvallen - overig Huiselijk geweld Autokraak Fietsdiefstal Vernielingen Zakkenrollen Bedrijfsinbraken Winkeldiefstal Meldingen jongerenoverlast % 1% % 9% % 4% % 11% % 7% % 11% % 10% % 5% % 6% % 10% % 23% % 15% % 6% % 5% % + 14% % 7% % + 16% % 0% % + 10% % 14% 27% 14

17 4.2 Bewoners over leefbaarheid en veiligheid De bewoners van IJsselstein Centrum zijn zeer te spreken over de leefbaarheid van hun wijk. 77% vindt Centrum een prettige wijk. 21% vindt de wijk zelfs zeer prettig. Bewoners voelen zich thuis en gaan op een prettige manier met elkaar om. De waardering voor deze sociale kwaliteit van de wijk is de afgelopen jaren nauwelijks veranderd. Ook over de veiligheid in IJsselstein Centrum zijn bewoners tevreden. Slechts 17% voelt zich vaak of soms onveilig. Dat is een daling ten opzichte van de voorgaande jaren. Met name op bepaalde locaties en tijdstippen neemt het gevoel van onveiligheid toe: s avonds op straat en bij tunnels, bus- en tramhaltes. Uit: Monitor Veiligheid en Leefomgeving 2014 Ik woon in de Binnenstad en dat betekent dat je meer omgevingsgeluid hebt. De ene keer is het vuurwerk, dan muziek van Jan Smit of mensen die uit het café komen. Ik vind dat niet erg, dat hoort nu eenmaal bij het wonen in de Binnenstad. Bewoner In de eerste maanden van 2014 hebben in de buurt Overwaard een aantal inbraken plaatsgevonden. Bewoners voelen zich daardoor ontzettend onveilig. Dat is een persoonlijke beleving die ook invloed heeft op de buurt. Dit soort gegevens op buurtniveau zie je niet terug in de monitor. Professional 4.3 Criminaliteit en slachtofferschap 4.4 Buurtbemiddeling Buurtbemiddeling helpt bewoners problemen met elkaar op te lossen. Getrainde vrijwilligers gaan gesprekken aan met alle betrokken partijen. In IJsselstein Centrum is er in maal een beroep gedaan op buurtbemiddeling. In heel IJsselstein zijn in totaal 63 meldingen gedaan in In IJsselstein Centrum zegt 30% van de bewoners het afgelopen jaar slachtoffer te zijn geweest van een of meerdere misdrijven. Dat was de voorgaande jaren een stuk hoger, namelijk 45%. Nu houdt de wijk gelijke tred met het gemiddelde van IJsselstein. Het gaat hier dan vooral om slachtoffer van delicten die het huishouden treffen: vernieling, fietsendiefstal en poging tot inbraak. Beschadiging, vernieling en poging tot inbraak komt in Centrum iets meer dan gemiddeld in IJsselstein voor. Vergeleken met 2011 is het aantal meldingen in Centrum bij de politie gedaald van 57 % naar 47%. Bij de gemeente zijn de meldingen toegenomen van 30% naar 38%. Het aantal meldingen bij Buurtbemiddelingen is gestegen van 1% naar 4%. Uit: Monitor Veiligheid en Leefomgeving 2014 en 2011 In de Binnenstad krijgt de politie signalen van de horeca, van het uitgaansleven: vernielingen, schreeuwende mensen en fietsen die op hun kop worden gezet. Professional OVERLASTKLACHTEN BUURTBEMIDDELING IJSSELSTEIN CENTRUM 2013 Klacht Aantal Overlast van dieren 4 Pesten 3 Geluidsoverlast 3 Bedreiging intimidatie 2 Stankoverlast 1 Parkeerproblemen 1 Tuingeschil 1 Overig 1 Verhoudingsgewijs komen iets meer meldingen uit Centrum dan uit andere wijken: 20% van alle huishoudens in IJsselstein woont in het Centrumgebied, en als je kijkt naar het percentage meldingen is het 25%. Dit percentage neemt toe, met name in Nieuwpoort en het Kasteelkwartier. Coördinator buurtbemiddeling IJsselstein 15

18 4.5 Aandachtspunten De bewoners van Centrum vinden dat de volgende onderwerpen met voorrang door de overheid moeten worden aangepakt. ❶ Parkeeroverlast (32% van de bewoners vindt dat het vaak voorkomt). ❷ Te hard rijden (30%). ❸ Rommel op straat / zwerfafval (21%). ❹ Fietsendiefstal (21%). ❺ Hondenpoep (20%). De verkeersveiligheid speelt een grote rol aan de Touwlaan, zowel voor schoolgaande kinderen als weggebruikers. Professional In Centrum worden de verschillende vormen van overlast meer dan gemiddeld ervaren. Zo komen te hard rijden en rommel op straat meer dan gemiddeld voor. Dat geldt ook voor dronken mensen op straat, fietsendiefstal, overlast door horeca en overlast door scooters en bromfietsen. Vergeleken met 2011 is bij de meeste vormen van overlast uit de top vijf sprake van een daling, alleen fietsendiefstal komt veel meer voor (gestegen met 9%). Overlast van jongeren en beschadiging aan auto s zijn uit de top vijf verdwenen omdat deze vormen van overlast sterk zijn gedaald (met 20% afgenomen). Uit: Monitor veiligheid en leefomgeving 2014 Deze onderwerpen hebben blijvende aandacht, zowel in het beleid van de gemeente als van beroepskrachten op straat, zoals jongerenwerkers, Buitengewoon Opsporingsambtenaren (BOA s), streetcoaches en de wijkagent. Tevredenheid bewoners Centrum over voorzieningen in de wijk Tevreden over - Voorzieningen voor ouderen - Voorzieningen voor jongeren - Straatverlichting - Gezondheids- en welzijnsvoorzieningen - Sportmogelijkheden - verenigingsleven Neutraal over - Openbaar vervoer - Vuilophaal - Schoonhouden buurt - Parkeergelegenheid Ontevreden over - Speelmogelijkheden voor kinderen - Toegankelijkheid minder validen Uit: Monitor Veiligheid en Leefomgeving 2014 Meer weten? Wilt u ook de cijfers over veiligheid en leefomgeving op andere gebieden voor Centrum zien? Bekijk dan het onderzoeksrapport Monitor Veiligheid en Leefomgeving 2014 via de website van gemeente IJsselstein: Wanneer er sprake is van hangjongeren op de schoolpleinen, dan wordt er nauw samengewerkt tussen de school en andere beroepskrachten in de; de lijnen zijn kort, ook als er overlast is. Professional 16

19 5 Sociale samenhang en participatie in Centrum Hoe staat het met de sociale samenhang in IJsselstein Centrum? Kennen bewoners elkaar en willen ze iets voor elkaar en de wijk of buurt doen? Organiseren ze wel eens iets in of voor de wijk? 5.1 Een lappendeken Geen wijk in IJsselstein is zo divers als IJsselstein Centrum. De buurten zijn verschillend qua wonen, leefstijl, inkomen, beleving en uitstraling. Nieuwpoort en Kasteelkwartier kennen een grotere sociale samenhang dan de andere buurten in Centrum. In Nieuwpoort kent men elkaar en van de bewoners van het Kasteelkwartier is bekend dat als er echt iets speelt, bewoners betrokken zijn. In Hazenveld en Panoven is die betrokkenheid bij de buurt wat minder, al doet bijna iedereen mee aan de jaarlijkse Halloween-viering. Paardenveld is geen klassieke woonwijk, maar grotendeels een industrieterrein. Woonzorgcentrum Ewoud is er gevestigd en dat is in zekere zin een wat geïsoleerde woongemeenschap voor ouderen. De Binnenstad is een verhaal apart. Het is de plek waar de IJsselsteiners samenkomen om te winkelen, uit te gaan of om samen de jaarlijkse festiviteiten te vieren. Naast de verschillen in buurten, zijn er binnen de buurten natuurlijk verschillen tussen bevolkingsgroepen. Jonge gezinnen met een druk leven hebben nu eenmaal een andere binding met de omgeving dan ouderen met veel tijd. Niettemin is het niet slecht gesteld met de sociale samenhang in IJsselstein Centrum. Betrokkenheid bij bouwprojecten Aandacht voor de directe woonomgeving bleek ook bij bijvoorbeeld nieuwbouwprojecten, zoals de oplevering van Provides nieuwe appartementen aan de Vicarielaan en de vernieuwing aan Woonzorgcentrum Ewoud. Omwonenden wilden weten wat er ging gebeuren en werden op de hoogte gehouden door de woningbouwvereniging. Bewoners dachten mee over de indeling van de woning, voorzieningen en de gebruikte steensoort. Bijna alle wensen zijn gehonoreerd. Bij bewoners van het aangrenzende Nieuwpoort riep de nieuwbouw van woonzorgcentrum Ewoud nogal wat bezwaren op. Zij protesteerden tegen het plan om een hoge woontoren te bouwen. Om meerdere redenen is deze woontoren er niet gekomen. Als ik door de wijk loop, komt het bijna niet voor dat ik niemand gedag zeg. Bewoner Panoven 5.2 Bewonersinitiatieven Naast de jaarlijkse evenementen in de Binnenstad nemen buurtbewoners op kleinschalig niveau diverse initiatieven. Zo worden jaarlijks in het voorjaar en de zomer straatbarbecues georganiseerd in straten als de Simon Stevinlaan, Eiteren, Kronenburgplantsoen, Hazenveld en de Heer Arendstraat. In het Kasteelkwartier zijn bewoners gestart met een tweewekelijkse ontmoetingsbijeenkomst voor buurtbewoners. In de Baronnye wordt ontzettend veel georganiseerd voor de buurt, zoals de voetbalkooi, kinderspeeldagen, barbecues en niet te vergeten, wat nog steeds een succes is: Halloween. De buurt ziet er dan uit als een spookstad, heel bijzonder. Sommigen maken er echt heel veel werk van. Op zaterdagmiddag de laatste zaterdag van oktober versiert ieder zijn huis, zondag s morgens zie je er niks meer van. Dan is alles weer opgeruimd en netjes. Het is geweldig. Bewoner 17

20 5.3 Bewonersgroepen De wijk Centrum kende tussen begin jaren 00 en 2014 drie bewonersgroepen: Baronnye-Panoven Nieuwpoort-Hazenveld-Overwaard-Waterrijck Kasteelkwartier Deze bewonersgroepen bestonden uit vrijwilligers en vormden een schakel in het wijkgericht werken. Gemeente, maatschappelijke organisaties en bewoners werkten samen op het gebied van openbare ruimte, veiligheid, zorg en welzijn. Er werd gestreefd naar voortdurende verbetering van het leefklimaat in de wijk. De bewonersgroepen beheerden de wijkbudgetten, signaleerden wel en wee in de wijk en waren een aanspreekpunt voor medebewoners. Verschil in visie De drie groepen zijn inmiddels gestopt als formele bewonersgroep. Verschillende redenen liggen hieraan ten grondslag. Een aantal bewoners vond het na zoveel jaar wel genoeg. Maar soms bestond er ook verschil van visie tussen de bewoners en de gemeente en lukte het niet altijd om tot overeenstemming te komen. Helaas zijn er nog geen bewoners die zich hebben gemeld om de bewonersgroepen voort te zetten, al lijken er voorzichtig initiatieven te komen in het Kasteelkwartier. 5.4 Veel animo, weinig initiatief Uit onderzoek blijkt dat 95% van de bewoners de afgelopen twee jaar niets georganiseerd heeft voor de wijk. 7% van hen is dat in de toekomst wel van plan. Ter vergelijking: dat is de helft minder dan bijvoorbeeld in de wijk IJsselstein-West, waar 19% van de bewoners aangaf in de toekomst iets te willen organiseren. Actieve bewoners vinden dat buurtinitiatieven vaak door enkele bewoners worden gedragen. Op zich is dit geen vreemde uitkomst. Het zijn vaak maar een aantal bewoners die het initiatief nemen om zelf iets te organiseren voor de wijk of buurt. Het initiatief hangt heel erg van 1 of 2 mensen af. Terwijl er wel veel animo in de buurt is. Voormalig lid van bewonersgroep Baronnye-Panoven Gelukkig zijn er meer bewoners die deelnemen aan buurt- of wijkactiviteiten. De bewoners die zich actief hebben ingezet voor de wijk, denken voornamelijk mee over oplossingen voor parkeerproblemen (19%), helpen buurtbewoners met het huishouden of boodschappen (12%) of denken mee over de toekomst van de woonomgeving (15%). Je inzetten voor de buurt moet door de overheid wel als hobby gezien worden, en niet als werk. Alleen dan blijft het leuk. Bewoner Actieve bewoners Overigens betekent het afwezig zijn van formele bewonersgroepen niet dat deze actieve bewoners niets meer voor de wijk doen. Zij beperken zij zich nu echter tot het organiseren van activiteiten in of voor de wijk en willen geen overkoepelend aanspreekpunt meer zijn voor de bewoners van de wijk. Verschillende bewoners organiseren nu met een informele groep medebewoners diverse activiteiten, zoals de jaarlijkse Straatspeeldag aan de Vicarielaan, koffieochtenden en kaartavonden in het Kasteelkwartier en Halloween in Baronnye. Er is de laatste 30 jaar veel veranderd. Elk wijkje had zijn eigen buurthuis, dat is er nu niet meer. Eigenlijk mis je zo n ontmoetingspunt. Bewoner Bewoners doen dingen waar ze zelf belang bij hebben of plezier aan beleven. Dat is sowieso belangrijk bij het activeren van mensen: het moet jou raken, het moet passen bij jouw leefstijl, het moet passen bij hoe jij naar de wijk kijkt. Veel mensen wonen gewoon in een huis in IJsselstein en zijn niet gericht op hun wijk, maar IJsselstein-breed georiënteerd. Professional Ook op de bekendheid van het wijkbudget scoort IJsselstein-Centrum duidelijk lager dan IJsselstein-West. Bewoners van Centrum zijn daarentegen wel veel beter op de hoogte van waar zij terecht kunnen met klachten over de wijk. Professionals geven aan dat de gemeente soms te veel verwacht van de bewoners. Dat is niet altijd reëel. Niet iedereen heeft de tijd, de kennis of vaardigheden om zich voor de gemeenschap in te zetten. Bewonersparticipatie is een proces, niet iets wat van de een op andere dag is gerealiseerd. 18