Tetanus. Presentatie C1A Hanneke Hall, fellow IC

Transcriptie

1 Tetanus Presentatie C1A Hanneke Hall, fellow IC

2 Etiologie Clostridium tetani Gram positief, anaeroob sporevormende bacterie Sporen kunnen jaren overleven Ongevoelig voor desinfectans 2 exotoxinen: Tetanolysine Tetano-spasmine Van de Loo et al. Harrison s principles of internal medicine

3 Voorkomen Rijksvaccinatie programma sinds 1952 Hoge vaccinatiegraad Melker Infectieziekten Bulletin

4 Incidentie in Nederland

5 Sterfgevallen in Nederland

6 Kenmerken Trismus Slikstoornissen Spierrigiditeit Spasmen

7 Tetanospasmine Bindt aan motorische eindplaat Retrograad via axon naar centraal zenuwstelsel Passeert bloed-hersenbarrière niet Remt neurotransmitters glycine en GABA

8

9 GABA en glycine Rust-firing-rate van α-motorneuronen neemt toe: rigiditeit Pre-ganglion-sympathische neuronen in laterale grijze stof aangedaan: Hoge catecholaminen Sympathische hyperreactiviteit Herstel van presynaptische terminals vindt plaats door vorming van nieuwe terminals

10 Incubatie 1 dag tot enkele maanden

11 Symptomatologie Aanvankelijk niet-specifieke klachten: Hoofdpijn Stijfheid van kaakgewricht Na 3 dagen specifieke verschijnselen 4 verschillende klinische verschijningsvormen: Gegeneraliseerd Lokaal Cefaal Neonataal

12 Gegeneraliseerde tetanus 80% van alle tetanus Kenmerken: Toenemende en constante spasme van met name rug en andere spieren Klassiek beloop: Spierrigiditeit van masseter Dysfagie Stijfheid/pijn in nek, schouders en rug Risus sardonicus

13

14

15 Symptomatologie Verschillende gradaties van ernst Bewustzijn is intact Autonome disregulatie

16 Gelokaliseerde tetanus Zeldzaam Stijfheid in het gebied van de verwonding 5-7 dagen

17 Cefale tetanus Zeldzame vorm van lokale tetanus Wonden hoofd, gezicht of oorinfectie Kenmerken: Trismus Disfunctie van een of meer hersenzenuwen, meestal n. Fascialis Kan uitmonden in gegeneraliseerde vorm Hoge mortaliteit

18 Neonatale tetanus Bij inadequaat geïmmuniseerde moeders Besmetting via navelstrengstomp

19 Symptomatologie Duur 4-6 weken Herstel door groei van nieuwe axonale zenuwuiteinde

20 Diagnostiek Klinisch beeld: Trismus Slikstoornissen Rigiditeit Spasmen Port d entree Intact bewustzijn Sensibiliteit intact

21 Diagnostiek Bepalen van serologie, circulerend antitoxine heeft geen diagnostische waarde Serum antitoxinespiegels 0,1 IU/ml beschermend Meldingsplichtige ziekte groep C Differentiaal diagnose: Kaakabces Rattengif Hypocalciemie

22 Behandeling Wond open laten Antbiotica: Penicilline G 2-4 miljoen IE 4-6 dd Ceftriaxon 1-2 g 1dd Metronidazol 500 mg 3dd omstreden

23 Behandeling Tetanusimmunoglobuline im (2 dagen) Zinvol tot 2 weken na infectie Prikkelarme verpleging Spasmen: Sedatie in hoge dosering Niet depolariserende spierverslappers Baclofen intrathecaal

24 Preventie Doorgemaakte tetanus geeft geen immuniteit Bij opname, 1 maand, 6 maanden actieve immunisatie met tetanustoxoid Alle patiënten met een wond die contact hebben gehad met grond, straatvuil of mest: Tetanustoxoid tetanusimmunoglobulines

25 Conclusie Zeldzame aandoening in Westerse wereld Diagnose o.b.v. kliniek Behandeling is met tetanusimmunoglobuline Waarde van antibiotica is beperkt Gevaar is gegeneraliseerde spasme met bedreigde luchtweg

26 Conclusie Spasmes behandelen met sedatie en spierverslappers Autonome disregulatie kan begeleidend verschijnsel zijn Doorgemaakt tetanus geeft geen immuniteit

27 Referenties Van de Loo et al. Gegeneraliseerde tetanus bij een 65- jarige man met slikklachten, pijn in de nek en trismus na stap in spijker. A&I.2011;3:38-43 Melker et al. Difterie en tetanus in Nederland. Infectieziekten Bulletin 2001;12: Abruytun E. Tetanus. Harrison s principles of Internal Medicine; 17th ed. 2008: RIVM