Erratum ISSO-publicatie 62 (2010): Centrale gebalanceerde ventilatiesystemen met warmteterugwinning in woningen en woongebouwen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Erratum ISSO-publicatie 62 (2010): Centrale gebalanceerde ventilatiesystemen met warmteterugwinning in woningen en woongebouwen"

Transcriptie

1 Erratum ISSO-publicatie 62 (2010): Centrale gebalanceerde ventilatiesystemen met warmteterugwinning in woningen en woongebouwen Pag.8 Tekst verwijderen: Eisen toekomstig Bouwbesluit Pag.11 Toevoegen: Functiegebied Gebruiksgebied of een gedeelte daarvan, waar de voor die gebruiksfunctie kenmerkende activiteiten, niet zijnde het verblijven van personen, plaatsvinden. Functieruimte In een functiegebied gelegen ruimte. Gebruiksgebied Vrij indeelbaar gedeelte van een gebruiksfunctie waar voor de gebruiksfunctie kenmerkende activiteiten plaatsvinden, dat bestaat uit een of meer op dezelfde bouwlaag gelegen ruimten gelegen in een brandcompartiment die niet door een dragende scheidingsconstructie van elkaar zijn gescheiden en die geen toiletruimte, badruimte, technische ruimte of verkeersruimte zijn, tenzij die ruimte zelf een functieruimte is. Pag.14 Wijzigen: Verblijfsgebied Gebruiksgebied of een gedeelte daarvan voor het verblijven van personen. Verblijfsruimte In een verblijfsgebied gelegen ruimte voor het verblijven van personen. Pag.23 Tekst: De eerstvolgende wijziging van het Bouwbesluit wordt verwacht in Deze stelt naast eisen aan de minimale luchtvolumestromen ook eisen aan het geluidniveau t.g.v. installaties in de eigen woning. Voorliggende publicatie geeft de eisen van het Bouwbesluit 2003 met alle vigerende wijzigingen tot juni 2010 (in deze publicatie weergegeven als Bouwbesluit of Bouwbesluit 2003) en anticipeert zoveel als mogelijk op de wijzigingen in het Bouwbesluit vanaf medio Bijlage H geeft een overzicht van de geldende eisen (Bouwbesluit 2003) en de te verwachten eisen (vanaf medio 2011). Wijzigen in: Voorliggende publicatie geeft de eisen van het Bouwbesluit 2012 met alle vigerende wijzigingen tot en met juli 2012 (in deze publicatie weergegeven als Bouwbesluit of Bouwbesluit 2012). Pag.24 Tekst: Het begrip 'rechtens verkregen niveau' komt in de bouwregelgeving slechts één keer voor: op grond van artikel 1.11 van het Bouwbesluit van 2003 kunnen burgemeester en wethouders bij het veranderen van een Versie augustus

2 bestaand bouwwerk in sommige gevallen ontheffing van een nieuwbouwvoorschrift verlenen tot het 'rechtens verkregen niveau'. Wijzigen in: Op grond van het Bouwbesluit kunnen burgemeester en wethouders bij het veranderen van een bestaand bouwwerk in sommige gevallen ontheffing van een nieuwbouwvoorschrift verlenen tot het 'rechtens verkregen niveau'. Pag.31 Wijzigen: Tabel 3.2 de volgende rijen: Besloten opslagruimte (vloeroppervlak > 1,5 m 2 ) 10 dm 3 /s.m 2 - Rechtstreeks naar buiten Meterruimte 1 dm 3 /s.m 2 2 Rechtstreeks naar buiten Gemeenschappelijke verkeersruimte woongeb. 0,5 dm 3 /s.m 2 - Rechtstreeks naar buiten Pag.33 Tekst: Geluid kan erg hinderlijk zijn. In het Bouwbesluit (vanaf 2011) worden daarom eisen gesteld aan geluid, zowel van buiten als veroorzaakt door de eigen installaties. Het geluid veroorzaakt door de eigen installaties mag volgens het Bouwbesluit (vanaf 2011) niet meer zijn dan 30 db in verblijfsruimten bij de capaciteiten als vereist door het Bouwbesluit. Het geluidniveau in de woning ten gevolge van buitengeluid mag niet meer zijn dan 30 db. Wijzigen in: Geluid kan erg hinderlijk zijn. In het Bouwbesluit 2012 [1] worden eisen gesteld aan geluid, zowel van buiten als veroorzaakt door de eigen installaties. Het geluid veroorzaakt door de eigen installaties mag volgens het Bouwbesluit niet meer zijn dan 30 db bij de capaciteiten als vereist door het Bouwbesluit. Het geluidniveau in de woning ten gevolge van buitengeluid (bij weg- of spoorweglawaai) mag niet meer zijn dan 33 db. Pag.34 Wijzigen: Relatie met Energieprestatienormering (EPN) woningen Bij het vaststellen van de energieprestatiecoëfficiënt (EPC) volgens NEN 7120 [36] wordt rekening gehouden met de luchtdoorlatendheid van de woning. Dit gebeurt door de bepaling van de luchtvolumestromen door infiltratie via de, direct aan NEN 7120 gekoppelde, norm NEN 8088 [35]. In de norm NEN 8088 wordt de totale toevoerluchtvolumestroom door infiltratie (q ve;inf) bepaald door het product van de specifieke luchtvolumestroom door alle luchtlekken bij een uniform drukverschil van 10 Pa (q v10;spec), correctiefactoren (f wind, f type, f inf) en de gebruiksoppervlakte (A g) van de woning: q ve;inf = f wind f type f inf q v10;spec A g [dm³/s] Waarin: q ve;inf = totale toevoerluchtvolumestroom door infiltratie [dm³/s] f wind = een correctiefactor voor de door de winddruk geïnduceerde infiltratie en hangt af van de gebouwafmetingen. Anders gezegd: Hoe hoger het gebouw hoe hoger deze correctiefactor [-] f type = een correctiefactor die de geïnduceerde infiltratie bijstelt naar de voor het gebouwtype karakteristieke winddrukverdeling en thermiek [-] Versie augustus

3 f inf = een correctiefactor voor de invloed van de ventilatievoorziening op de geïnduceerde infiltratie [-] q v10;spec = specifieke luchtvolumestroom door alle luchtlekken bij een uniform drukverschil van 10 Pa [dm³/s m²] A g = gebruiksoppervlakte [m²] Opmerking: Als de specifieke luchtvolumestroom bij 10 Pa (q v10;spec) op basis van meting is vastgesteld, mag deze waarde voor de berekening van de luchtvolumestroom door infiltratie gebruikt worden in de EPCberekening. In alle andere gevallen moet worden gewerkt met forfaitaire rekenwaarden. De forfaitaire rekenwaarden voor de specifieke luchtvolumestroom bij 10 Pa zijn in NEN 8088 afhankelijk van het bouwjaar en het woningtype. In tabel 3.9b staat een overzicht van de aan te houden forfaitaire rekenwaarden. Tabel 3.9b Specifieke luchtvolumestroom voor infiltratie bij 10 Pa [dm³/s m²] (forfaitaire waarden NEN 8088) Gebouwtype Bouwjaar J Voor Grondgebonden woningen Meerlaagse woningen Met een kap Tussenwoning 4,3 2,8 1,9 1,3 1 0,7 Hoekwoning 5,2 3,4 2,3 1,6 1,2 0,8 Vrijstaande woning, 6 3,9 2,7 1,8 1,4 1 punt dak Vrijstaande woning, half 5,2 3,4 2,3 1,6 1,2 0,8 plat dak Met een plat Tussenwoning 3 2 1,3 0,9 0,7 0,5 dak Hoekwoning 3,6 2,4 1,6 1,1 0,8 0,6 Etage van flat- /portiekwoning Pag.38 Bouwbesluit 2003 wijzigen in: Bouwbesluit 2012 NEN 5128 [9] wijzigen in NEN 7120 [36]. Na 2010 Vrijstaande woning 4,2 2,7 1,9 1,3 1 0,7 Tussenligging op 2,2 1,4 1 0,7 0,5 0,4 onderste of tussenverdieping Kop-, eind- of 2,8 1,8 1,2 0,8 0,7 0,5 hoekligging op onderste of tussenverdieping Tussenligging op 2,6 1,7 1,1 0,8 0,6 0,4 bovenste verdieping Kop-, eind- of 3 2 1,3 0,9 0,7 0,5 hoekligging op bovenste verdieping Pag.48 Filterklasse F5 en F6 wijzigen in: M5 en M6. Geldt ook voor overige pagina s waar deze filterklassen genoemd worden. Pag Specificatieblad I.3-1 Binnenluchtkwaliteit vervangen door nieuw SBI.3-1 (zie bijlage) Specificatieblad I.3-2 Thermisch comfort vervangen door nieuw SB I.3-2 (zie bijlage) Specificatieblad I.3-3 Geluid van buiten vervangen door nieuw SB I.3-3 (zie bijlage) Specificatieblad I.3-4 Geluid van installaties vervangen door nieuw SB I.3-4 (zie bijlage) Versie augustus

4 Specificatieblad I.3-5 Energie vervangen door nieuw SB I.3-5 (zie bijlage) Specificatieblad I.8-2 Vraagspecificatieblad kwaliteitsaspecten vervangen door nieuw SB I.8-2 (zie bijlage) Specificatieblad II.3-2 Comfortaspecten en regelbaarheid vervangen door nieuw SB II.3-2 (zie bijlage) Pag.161 Onder de kop Filterkeuze toevoegen: Er moet minimaal filterklasse G3 aangehouden worden. Onder de kop 5. Filtering wijzigen: Er moet minimaal filterklasse F7 aangehouden worden. Pag. 200 stappen 10 en 11 wijzigen in: stappen 5 en 6 stappen 7 tot en met 12 wijzigen in: stappen 2 tot en met 7 stap 17 wijzigen in: stap 4 stappen 8 en 9 wijzigen in: stappen 4 en 5 Pag. 206 t/m 214 Vervalt: Bijlage H Eisen bouwbesluit 2003 en verwachte eisen medio Pag Wijzigen: [5] Bouwbesluit 2003 vervangen door Bouwbesluit 2012 [45] NEN 1068 'Thermische isolatie van gebouwen. Rekenmethoden' (2012). [49] NEN 2778 'Vochtwering in gebouwen' ( A4:2011). [16] NEN 5077 'Geluidwering in gebouwen - Bepalingsmethoden voor de grootheden voor geluidwering van uitwendige scheidingsconstructies, luchtgeluidisolatie, contactgeluidisolatie, geluidniveaus veroorzaakt door installaties en nagalmtijd' ( C3:2012). [36] NEN 7120 'Energieprestatie van gebouwen. Bepalingsmethoden' ( C2:2011). [51] NPR 5272 'Geluidwering in gebouwen - Aanwijzingen voor de toepassing van het rekenvoorschrift voor de geluidwering van gevels op basis van NEN-EN ' ( C1:2005). [30] ISSO/SBR publicatie 811 'Hotspotvrij ontwerpen, bouwen en installeren' (2011). Toevoegen: [66] Bepalingsmethode Milieuprestatie Gebouwen en GWW-werken (2011). [67] NEN 'Ventilatie en luchtdoorlatendheid van gebouwen - Bepalingsmethode voor de toevoerluchttemperatuur gecorrigeerde ventilatie- en infiltratieluchtvolumestromen voor energieprestatieberekeningen - Deel 1: Rekenmethode' (2011+ C1: 2011) [68] NEN-EN 'Duurzaamheid van bouwwerken - Milieuverklaringen van producten - Basisregels voor de productgroep bouwproducten' (2012). [69] NVN 7125 'Energieprestatienorm voor maatregelen op gebiedsniveau (EMG) Bepalingsmethode' (2011). Versie augustus

5 Binnenluchtkwaliteit SPECIFICATIEBLAD: I.3-1 WETTELIJKE EISEN NIEUWBOUW Bouwbesluit: Luchtverversing van een verblijfsgebied, verblijfsruimte, toiletruimte en badruimte Een te bouwen bouwwerk heeft een zodanige voorziening voor luchtverversing dat het ontstaan van een voor de gezondheid nadelige kwaliteit van de binnenlucht wordt voorkomen. In een verblijfsgebied, verblijfsruimte, toiletruimte en badruimte moet een voorziening aanwezig zijn voor de toevoer van verse lucht en de afvoer van binnenlucht. De eisen m.b.t. capaciteit volgen uit tabel I.2. Tabel I.2 Prestatie-eisen ten aanzien van capaciteit (woningen) Ruimte Capaciteit ventilatievoorziening Verblijfsgebied 0,9 dm 3 /s per m 2 vloeroppervlak met een minimum van 7 dm 3 /s Verblijfsruimte 0,7 dm 3 /s per m 2 vloeroppervlak met een minimum van 7 dm 3 /s Verblijfsgebied met kooktoestel < 15 kw 0,9 dm 3 /s per m 2 vloeroppervlak met een minimum van 21 dm 3 /s Toiletruimte Minimaal 7 dm 3 Badruimte Minimaal 14 dm 3 /s Gemeenschappelijke verkeersruimte Minimaal 0,5 dm 3 /s per m 2 vloeroppervlak (niet afsluitbaar) Ruimte met opstelplaats gasmeter Minimaal 1 dm 3 /s per m 2 vloeroppervlak met een minimum van 2 dm 3 /s (niet afsluitbaar) Opslagruimte afval (vloeroppervlak > 1,5 m 2 ) Minimaal 10 dm 3 /s per m 2 vloeroppervlak De capaciteit van de voorziening voor toevoer van verse lucht en afvoer van binnenlucht moet bepaald worden overeenkomstig NEN Tabel I.3 Prestatie-eisen ten aanzien van de hoedanigheid Ruimte Hoedanigheid ventilatielucht Verblijfsruimte Geen eis Verblijfsgebied Tenminste 50% van de totale toevoercapaciteit direct van buiten 1) Verblijfsgebied met kooktoestel < 15 kw Afvoer rechtstreeks naar buiten Toiletruimte Afvoer rechtstreeks naar buiten Badruimte Afvoer rechtstreeks naar buiten Gemeenschappelijke verkeersruimte Toevoer rechtstreeks van buiten, Afvoer rechtstreeks naar buiten Opslagruimte afval (vloeroppervlak > 1,5 m 2 ) Toevoer rechtstreeks van buiten, Afvoer rechtstreeks naar buiten 1) In het Bouwbesluit is aangegeven dat de toevoer van verse lucht naar een in een woning gelegen verblijfsgebied moet plaatsvinden vanuit een ander in die woning gelegen verblijfsgebied, een tot de woning behorende verkeersruimte of van buiten, met dien verstande dat tenminste 50% van de capaciteit van de toevoer naar de in de woning gelegen verblijfsgebieden rechtstreeks van buiten moet plaatsvinden. In juridische zin wordt hiermee elk van de verblijfsgebieden bedoeld. Een voorziening voor luchtverversing voor meer dan één verblijfsgebied heeft een capaciteit die niet kleiner is dan de hoogste waarde die volgens de verblijfsgebiedseis geldt voor elk afzonderlijk verblijfsgebied. In aanvulling daarop is de capaciteit niet kleiner dan 70 % van de som van de waarden die volgens de verblijfsgebiedseis, rekening houdend met kooktoestellen voor de op die voorziening aangewezen verblijfsgebieden. 1

6 Binnenluchtkwaliteit VERVOLG SPECIFICATIEBLAD: I.3-1 Een instroomopening en een uitmonding van een voorziening voor luchtverversing, liggen op een afstand van ten minste 2 m van de perceelgrens, gemeten loodrecht op de uitwendige scheidingsconstructie van de gebruiksfunctie. Dit geldt niet voor een in een dak gelegen instroomopening of uitmonding. Indien het perceel waarop de gebruiksfunctie ligt, grenst aan een openbare weg, openbaar water of openbaar groen, wordt die afstand aangehouden tot het hart van die weg, dat water of dat groen. Bouwbesluit: Toevoer van verbrandingslucht en afvoer van rookgas Een ruimte met een opstelplaats voor een verbrandingstoestel heeft voorzieningen voor de toevoer van verbrandingslucht en de afvoer van rookgas met een zodanige capaciteit dat een voor de gezondheid nadelige kwaliteit van de binnenlucht wordt voorkomen. Een opstelplaats voor een kooktoestel met een nominale belasting van ten hoogste 15 kw, gelegen in een verblijfsruimte, blijft hierbij buiten beschouwing. Tabel I.4 Prestatie-eisen ten aanzien van capaciteit t.b.v. verbrandingstoestellen met totale capaciteit 130 kw Verbrandingstoestel Brandstof Benodigde capaciteit van de toevoer van verbrandingslucht per kw nominale belasting [dm 3 /s] Gesloten vuur met trekonderbreker Aardgas/butaan/ 0,78 propaan Open vuur (blokkenvuurtoestel type II) Aardgas 3,35 Gesloten vuur, met ventilator, zonder Aardgas/butaan/ 0,38 trekonderbreker propaan Gesloten vuur Olie 0,32 Gesloten vuur Kolen 0,52 Open vuur, vaste brandstof (open haard) Vaste brandstof 2,8 De capaciteit van de voorziening voor toevoer van verse lucht en afvoer van binnenlucht moet bepaald worden overeenkomstig NEN Een instroomopening van een toevoervoorziening voor verbrandingslucht en een uitmonding van een afvoervoorziening voor rookgas, liggen op een afstand van ten minste 2 m van de perceelgrens, gemeten loodrecht op de uitwendige scheidingsconstructie van de gebruiksfunctie. Dit geldt niet voor een in een dak gelegen instroomopening of uitmonding. Indien het perceel waarop de gebruiksfunctie ligt, grenst aan een openbare weg, openbaar water of openbaar groen, wordt die afstand aangehouden tot het hart van de weg, dat water of dat groen. Een instroomopening van een toevoervoorziening voor verbrandingslucht en een uitmonding van een afvoervoorziening voor rookgas, gelegen boven een constructieonderdeel of het aansluitende terrein, liggen, ter voorkoming van gehele of gedeeltelijke afsluiting van de opening door ophoping van vuil of sneeuw, ten minste 0,3 m boven de bovenzijde van dat constructieonderdeel of dat terrein. 2

7 Binnenluchtkwaliteit VERVOLG SPECIFICATIEBLAD: I.3-1 WETTELIJKE EISEN BESTAANDE BOUW Bouwbesluit: Luchtverversing De eisen t.a.v. luchtverversing voor bestaande bouw zijn overeenkomstig met die van nieuwbouw, met de volgende uitzonderingen: De capaciteit voor verblijfsruimte en verblijfsgebied bedraagt 0,7 dm³/s per m² vloeroppervlakte, de eisen voor de minimale ventilatiecapaciteit zijn gelijk aan nieuwbouw; Voor verblijfsruimten met een opstelplaats voor een kooktoestel of met een opstelplaats voor een open warmwatertoestel met een nominale belasting van maximaal 15 kw moet een voorziening voor luchtverversing van tenminste 21 dm³/s aanwezig zijn. Er is geen eis t.a.v. de positie van de instroomopening; T.a.v. de hoedanigheid van de ventilatielucht geldt alleen de eis voor de afvoer. Bouwbesluit: Toevoer van verbrandingslucht en afvoer van rookgas De eisen t.a.v. verbrandingsluchttoevoer voor bestaande bouw zijn overeenkomstig met die van nieuwbouw, met de volgende uitzondering: Er is geen eis t.a.v. de instroomopening. In plaats van NEN 1087 is NEN 8087 aangewezen voor bestaande bouw. KWALITEITSEISEN NIEUWBOUW Basis luchtvolumestroom bij vraaggestuurde ventilatie Om hygiënische en bouwfysische redenen (emissies uit bouwmaterialen en vochthuishouding) dient te worden voorkomen dat de luchtvolumestroom volledig wordt uitgeschakeld bij een lage CO2-concentratie, als een ruimte langere tijd niet door personen gebruikt wordt. Bij vraaggestuurde ventilatie moet een minimale luchtvolumestroom van 0,36 m³/h per vierkante meter vloeroppervlak worden gerealiseerd. Ruimten met opstelplaats voor een wasapparaat Uit het oogpunt van functionaliteit moet een ruimte die is bedoeld als opstelplaats voor een wasapparaat worden voorzien van een mechanische luchtafvoer van tenminste 7 dm³/s. Motorwasemkap Bij het toepassen van een afzuigkap met een capaciteit van 83 dm³/s (300 m³/h) of meer moet een extra (afsluitbare) luchttoevoeropening aangebracht worden (bijv. een klepraampje). Gebruik van de voorziening De kwaliteit van de binnenlucht is sterk afhankelijk van de wijze waarop de ventilatievoorziening gebruikt wordt. Het gebruik van de ventilatievoorziening is weer sterk afhankelijk van het thermisch comfort. Daarom zijn alle eisen ten aanzien van thermisch comfort en betrouwbaarheid van toepassing. Onderhoud van de voorziening De ventilatievoorziening moet zodanig zijn uitgevoerd dat deze goed onderhouden en gereinigd kan worden. 3

8 Binnenluchtkwaliteit VERVOLG SPECIFICATIEBLAD: I.3-1 Open haard / houtkachel Indien in een woning een open haard of houtkachel wordt aangebracht, moet: Het schoorsteenkanaal voorzien zijn van rookgasventilator en afsluitbaar zijn; Een afsluitbare luchttoevoer in de nabijheid van de open haard worden aangebracht. KWALITEITSEISEN BESTAANDE BOUW AANVULLENDE KWALITEITSEISEN NIEUWBOUW Bergruimte Een bergruimte (niet zijnde een trapkast) moet geventileerd worden met een capaciteit van tenminste 7 dm³/s. Ventilatiecapaciteit installatie De installatie moet in staat zijn de vereiste ventilatiecapaciteit tegelijkertijd in alle ruimten te realiseren. Acceptatie van gelijkwaardigheidsverklaringen Gelijkwaardigheidsverklaringen die tot doel hebben de geïnstalleerde ventilatiecapaciteit te beperken zijn niet toegestaan. AANVULLENDE KWALITEITSEISEN BESTAANDE BOUW VERWIJZINGEN Regelgeving Bouwbesluit. NEN 1087 'Ventilatie van gebouwen. Bepalingsmethoden voor nieuwbouw' (2001). NEN 8087 'Ventilatie van gebouwen. Bepalingsmethoden voor bestaande bouw' (2001). Normen en richtlijnen NPR 1088 'Ventilatie van woningen en woongebouwen. Aanwijzingen voor en voorbeelden van de uitvoering van ventilatievoorzieningen' ( C1:2000). NEN-EN 'Binnenmilieu gerelateerde input parameters voor ontwerp en beoordeling van energieprestatie van gebouwen voor de kwaliteit van binnenlucht, het thermisch comfort, de verlichting en akoestiek' (2007). Ondersteunende literatuur GIW/ISSO-publicatie 'Ontwerp- en montageadviezen, nieuwbouw, eengezinswoningen en appartementen' (2008). IEA Annex 27 'Evaluation and Demonstration of Domestic Ventilation Systems' (1998), hoofdstuk 7. 4

9 Binnenluchtkwaliteit VERVOLG SPECIFICATIEBLAD: I.3-1 ISSO, NOVEM, TVVL 'Handboek installatietechniek' (2002 met aanvullingen 2012). ISSO Kleintje Ventilatie (2012). Specificatiebladen I.3-2 Thermisch comfort I.4-40 Overzicht middelen programmafase I.8-2 Vraagspecificatieblad kwaliteitsaspecten 5

10 Thermisch comfort SPECIFICATIEBLAD: I.3-2 WETTELIJKE EISEN NIEUWBOUW Bouwbesluit: Luchtverversing De toevoer van lucht mag in de leefzone van een verblijfsgebied, een volgens NEN 1087 bepaalde luchtsnelheid veroorzaken die niet groter is dan 0,2 m/s. Het aantal te verwachten ontevredenen (PD) bedraagt dan 25%. De leefzone is dat deel van het verblijfsgebied dat zich bevindt binnen: 1,0 m vanaf de buitengevel; 0,2 m vanaf de binnenwanden die het verblijfsgebied omgrenzen; 1,8 m vanaf de vloer. waarin personen worden geacht te verblijven bij normaal gebruik van de ruimte. leefzone 1,8 m WT61 1,0 m Afb. I.3 Leefzone 0,2 m Bouwbesluit: Toevoer van verbrandingslucht De toevoer van verbrandingslucht mag in de leefzone van een verblijfsgebied, een volgens NEN 1087 bepaalde luchtsnelheid veroorzaken die niet groter is dan 0,2 m/s. WETTELIJKE EISEN BESTAANDE BOUW Voor bestaande bouw worden in het Bouwbesluit geen eisen gesteld aan het thermisch comfort. KWALITEITSEISEN NIEUWBOUW Inblaastemperatuur De temperatuur van de ingeblazen lucht moet bij centrale mechanische luchttoe- en afvoer tenminste 16 C bedragen, zodat geen klachten ontstaan over tocht door het ventilatiesysteem. Deze eis is geformuleerd onder de conditie dat de binnentemperatuur 20 C en de buitentemperatuur 0 C bedraagt. Thermisch comfort (PMV) De PMV geeft aan hoe een grote groep mensen zal reageren op een bepaald klimaat. PMV staat voor Predicted Mean Vote, deze geeft aan wat de gemiddelde beleving van het thermisch comfort is. 0 is de neutrale situatie waarin (statistisch gezien) het minste aantal mensen klaagt. Omdat mensen het thermisch comfort verschillend ervaren, zullen ook dan klachten voorkomen. 1

11 Thermisch comfort VERVOLG SPECIFICATIEBLAD: I.3-2 De PPD (Predicted Percentage Dissatisfied) geeft aan wat het percentage is van klagers. Er wordt gestreefd naar een PMV die tussen -0,5 en +0,5 ligt, dit geldt als 'tevreden'. De PPD is dan kleiner dan 10%. Tabel I.5 7-puntsschaal voor PMV +3 Heet +2 Warm +1 Lichtelijk warm 0 Neutraal -1 Lichtelijk koel -2 Koel -3 Koud Het percentage klagenden over het thermisch comfort ten gevolge van luchttoevoer in de leefzone mag niet meer dan 10% bedragen. Dit onder de volgende condities: Buitentemperatuur in de winter (0 C); Ontwerpbinnentemperatuur (20 C); Nominale luchtvolumestroom; Metabolisme: lichte activiteit, zittend: 70 W/m 2 ; Kledingweerstand: winter 0,9 clo. Tocht algemeen (PMV PD) Voor de beoordeling van het thermisch comfort is met name de beoordeling van tocht van belang. Het thermisch comfort is goed als geldt: PD < 15% (PD = Percentage Dissatisfied). De PD geeft het percentage ontevredenen als gevolg van tochtverschijnselen op hoofdniveau. De PD is altijd minimaal 5%, dit wil zeggen dat er altijd 5% ontevredenen zijn. Tochtklachten op enkelniveau Het percentage klagenden over tocht op enkelniveau ten gevolge van koudeval in de leefzone moet bij de ontwerpbuitentemperatuur in de winter niet meer dan 20% bedragen. Bypass Om oververhitting in de zomer te voorkomen/beperken is een bypass noodzakelijk. Hierdoor wordt voorkomen dat toegevoerde buitenlucht niet onnodig wordt opgewarmd door de binnenlucht bij hoge binnentemperaturen en/of nachtventilatie. KWALITEITSEISEN BESTAANDE BOUW 2

12 Thermisch comfort VERVOLG SPECIFICATIEBLAD: I.3-2 AANVULLENDE KWALITEITSEISEN NIEUWBOUW Inblaastemperatuur De temperatuur van de ingeblazen lucht moet bij centrale mechanische luchttoe- en afvoer tenminste 16 C bedragen, zodat geen klachten ontstaan over tocht door het ventilatiesysteem. Deze eis is geformuleerd onder de conditie dat de binnentemperatuur 20 C en de buitentemperatuur -10 C bedraagt. Thermisch comfort (PMV) Het percentage klagenden over het thermisch comfort ten gevolge van luchttoevoer in de leefzone mag niet meer dan 10% bedragen. Dit onder de volgende condities: Buitentemperatuur in de winter (-10 C); Ontwerpbinnentemperatuur (20 C); Nominale luchtvolumestroom; Metabolisme: lichte activiteit, zittend: 70 W/m 2 ; Kledingweerstand: winter 0,9 clo. Tocht algemeen (PMV PD) Voor de beoordeling van het thermisch comfort is met name de beoordeling van tocht van belang. Het thermisch comfort is zeer goed als geldt: PD < 10% (PD = Percentage Dissatisfied). Tochtklachten op enkelniveau Overeenkomstig NEN-EN-ISO 7730 mag het aantal tochtklachten op enkelniveau in de leefzone maximaal 10% bedragen. Vrije koeling met verse lucht (automatische zomernachtventilatie) In de zomermaanden kan door een verhoogde luchtvolumestroom gedurende de nacht extra afkoeling van de woning worden bereikt. Het ventilatiesysteem dient door middel van een automatische regeling, bijvoorbeeld op basis van de binnen- en buitentemperatuur, hierin te voorzien. Indien het ventilatiesysteem is voorzien van vraagsturing dan moet deze tijdens zomernachtventilatie ondergeschikt zijn. AANVULLENDE KWALITEITSEISEN BESTAANDE BOUW VERWIJZINGEN Regelgeving Bouwbesluit. NEN 1087 'Ventilatie van gebouwen. Bepalingsmethoden voor nieuwbouw' (2001). Normen en richtlijnen ISSO-publicatie 19 'Thermisch binnenklimaat, aanbevelingen' (1991). 3

13 Thermisch comfort VERVOLG SPECIFICATIEBLAD: I.3-2 NEN-EN 'Binnenmilieu gerelateerde input parameters voor ontwerp en beoordeling van energieprestatie van gebouwen voor de kwaliteit van binnenlucht, het thermisch comfort, de verlichting en akoestiek' (2007). NEN-EN-ISO 7730 'Klimaatomstandigheden Analytische bepaling en interpretatie van thermische behaaglijkheid door berekening van de PMV- en PPD-waarde en lokale thermische behaaglijkheid' (2005). NEN-EN-ISO 7726 'Ergonomie van de thermische omgeving; Instrumenten voor het meten van fysische grootheden' (2001). NPR 1088 'Ventilatie van woningen en woongebouwen. Aanwijzingen voor en voorbeelden van de uitvoering van ventilatievoorzieningen' ( C1:2000). Ondersteunende literatuur IEA Annex 27 'Evaluation and Demonstration of Domestic Ventilation Systems' (1998), hoofdstuk 4. Specificatiebladen I.4-40 Overzicht middelen programmafase I.8-2 Vraagspecificatieblad kwaliteitsaspecten II.3-10 Selectie gevelroosters 4

14 Geluid van buiten SPECIFICATIEBLAD: I.3-3 WETTELIJKE EISEN NIEUWBOUW Bouwbesluit: Bescherming tegen geluid van buiten Een te bouwen bouwwerk biedt in een verblijfsgebied bescherming tegen geluid van buiten. Tabel I.6 Bescherming tegen geluid van buiten Situatie Vereiste karakteristieke geluidwering G A,k [db] Verblijfsgebied Minimaal het verschil tussen de geluidbelasting* en 35 db(a) (industrielawaai) of 33 db (weg-, spoorweglawaai) met een minimum van 20 db (basisvoorschrift) Verblijfsruimte Minimaal het verschil tussen de geluidbelasting* en 37 db(a) (industrielawaai) of 35 db (weg-, spoorweglawaai) met een minimum van 18 db (basisvoorschrift) Onbenoemde ruimte Geen eis (geen verblijfsgebied) * Geluidbelasting conform de Wet Geluidhinder of de Tracéwet De geluidwering van de uitwendige scheidingsconstructie (gevel) moet worden bepaald conform NEN Als richtlijn kan de rekenmethode volgens NPR 5272 gebruikt worden. WETTELIJKE EISEN BESTAANDE BOUW Op het gedeeltelijk vernieuwen, veranderen of vergroten van bestaande bouw zijn de eisen voor nieuwbouw van toepassing. Opmerking: In sommige gevallen kunnen burgemeester en wethouders bij het veranderen van een bestaand bouwwerk ontheffing van het nieuwbouwvoorschrift verlenen tot het rechtens verkregen niveau. KWALITEITSEISEN NIEUWBOUW KWALITEITSEISEN BESTAANDE BOUW AANVULLENDE KWALITEITSEISEN NIEUWBOUW AANVULLENDE KWALITEITSEISEN BESTAANDE BOUW 1

15 Geluid van buiten VERVOLG SPECIFICATIEBLAD: I.3-3 VERWIJZINGEN Regelgeving Bouwbesluit. Wet Geluidshinder. Normen en richtlijnen NEN 5077 'Geluidwering in gebouwen - Bepalingsmethoden voor de grootheden voor geluidwering van uitwendige scheidingsconstructies, luchtgeluidisolatie, contactgeluidisolatie, geluidniveaus veroorzaakt door installaties en nagalmtijd' ( C3:2012). NPR 5272 'Geluidwering in gebouwen - Aanwijzingen voor de toepassing van het rekenvoorschrift voor de geluidwering van gevels op basis van NEN-EN ' ( C1:2005). Specificatiebladen I.4-40 Overzicht middelen programmafase I.8-2 Vraagspecificatieblad kwaliteitsaspecten 2

16 Geluid van installaties SPECIFICATIEBLAD: I.3-4 WETTELIJKE EISEN NIEUWBOUW Bouwbesluit: Bescherming tegen geluid van installaties Een te bouwen bouwwerk biedt bescherming tegen geluid van installaties. Tabel I.7 Eisen installatiegeluid verblijfsgebied aangrenzend perceel, bij geluid veroorzaakt door eigen gebouwinstallaties Situatie Toegestaan karakteristiek installatiegeluidniveau L I,A,k * Verblijfsgebied Maximaal 30 db Geen verblijfsbied Geen eis * Geldt voor een toilet met waterspoeling, een kraan, een mechanische voorziening voor luchtverversing, een warmwatertoestel, een installatie voor verhoging van waterdruk of een lift Tabel I.8 Eisen installatiegeluid verblijfsruimte zelfde perceel, bij geluid veroorzaakt door installaties van aangrenzende woning Situatie Toegestaan karakteristiek installatiegeluidniveau L I,A,k * Verblijfsruimte Maximaal 30 db Geen verblijfsruimte Geen eis * Geldt voor een toilet met waterspoeling, een kraan, een mechanische voorziening voor luchtverversing, een warmwatertoestel, een installatie voor verhoging van waterdruk of een lift Tabel I.9 Eisen installatiegeluid verblijfsruimte zelfde perceel, bij geluid veroorzaakt door eigen gebouwinstallatie Situatie Toegestaan karakteristiek installatiegeluidniveau L I,A,k * Verblijfsgebied Maximaal 30 db Geen verblijfsbied Geen eis * Geldt voor (mechanische) voorziening voor luchtverversing, warmteopwekking en warmteterugwinning. De eisen gelden voor elke installatie afzonderlijk. Het betreft het geluidniveau dat optreedt wanneer de luchtverversing werkt in de stand van de door het Bouwbesluit voorgeschreven ventilatiecapaciteit. Het installatiegeluidniveau, de karakteristieke isolatie-index voor luchtgeluid en de isolatie-index voor contactgeluid moeten bepaald worden conform NEN WETTELIJKE EISEN BESTAANDE BOUW Bouwbesluit: Bescherming tegen geluid van installaties Op het gedeeltelijk vernieuwen, veranderen of vergroten van bestaande bouw zijn de eisen voor nieuwbouw van toepassing, waarbij in plaats van het bij nieuwbouw aangegeven eisen-niveau wordt uitgegaan van een niveau van eisen dat 10 db lager is. 1

17 Geluid van installaties VERVOLG SPECIFICATIEBLAD: I.3-4 KWALITEITSEISEN NIEUWBOUW KWALITEITSEISEN BESTAANDE BOUW AANVULLENDE KWALITEITSEISEN NIEUWBOUW Geluid van installaties NEN 1070 geeft verschillende kwaliteitsniveaus voor geluid van installaties binnen de eigen woning. Tabel I.10 Kwaliteitsniveaus voor geluid van installaties binnen de eigen woning Ruimte Kwaliteitscijfer 1) k = 1 k = 2 k = 3 k = 4 k = 5 Verblijfsruimte L I;A [db(a)] Andere ruimte 2) L I;A [db(a)] ) De kwaliteitscijfers bestrijken globaal de kwaliteitsniveaus van net haalbaar met de huidige technieken (k=1), conform de huidige bouwpraktijk (k=3) tot minimaal noodzakelijk bij woningverbetering (k=5). 2) Voor ruimten waarin installaties staan opgesteld gelden de eisen niet. Het kwaliteitscijfer (k) is gerelateerd aan de geluidweringsklasse (GK) van een woning volgens: GK = maximum (kale ruimten, alle aspecten). GK I: hoge mate van bescherming en rust; gehinderden < 5% GK II: onder normale omstandigheden goede bescherming; gehinderden 5% tot 10% GK III: bescherming tegen ontoelaatbare storing; gehinderden 10% tot 25% GK IV: regelmatig storing; gehinderden 25% tot 50% GK V: geen bescherming; gehinderden > 50% Kwaliteitscijfer 2 moet gerealiseerd worden bij een zodanige instelling van het ventilatiesysteem dat in de slaapruimten aan de ventilatie-eisen volgens het Bouwbesluit wordt voldaan. Hiermee is het mogelijk om 's nachts zonder geluidhinder voldoende te ventileren. De geluidniveaumetingen moeten conform NEN 5077 verricht worden. Opmerking: Bij L I,A duidt de index A op een A-weging. Voorheen werd dit aangegeven met als eenheid db(a). In de huidige normen worden alle geluidseisen weergegeven met als eenheid db; in de grootheid wordt de index A opgenomen om aan te geven dat het een A-gewogen grootheid is. Bij toepassing van meerdere toe- en/of afvoerventielen per ruimte moet, om aan de eisen te blijven voldoen het geluid van ieder ventiel lager zijn dan de toegestane 30 db. Bij toepassing van 2 ventielen met een gelijk geluidsniveau neemt het totale geluidsniveau 3 db toe. Bij 3 gelijke niveaus is de toename 4,5 db! AANVULLENDE KWALITEITSEISEN BESTAANDE BOUW 2

18 Geluid van installaties VERVOLG SPECIFICATIEBLAD: I.3-4 VERWIJZINGEN Regelgeving Bouwbesluit. Normen en richtlijnen NEN 1070 'Geluidwering in gebouwen. Specificatie en beoordeling van de kwaliteit' ( C2:2003). NEN 5077 'Geluidwering in gebouwen - Bepalingsmethoden voor de grootheden voor geluidwering van uitwendige scheidingsconstructies, luchtgeluidisolatie, contactgeluidisolatie, geluidniveaus veroorzaakt door installaties en nagalmtijd' ( C3:2012). Ondersteunende literatuur IEA Annex 27 'Evaluation and Demonstration of Domestic Ventilation Systems' (1998). Specificatiebladen I.4-1 Overzicht middelen programmafase I.8-2 Vraagspecificatieblad kwaliteitsaspecten 3

19 Energie en milieu SPECIFICATIEBLAD: I.3-5 WETTELIJKE EISEN NIEUWBOUW Bouwbesluit: Beperking van luchtdoorlatendheid De volgens NEN 2686 bepaalde luchtvolumestroom door de scheidingsconstructie van een gebruiksfunctie (verblijfsgebieden, toiletruimten en badruimten) mag niet meer bedragen dan 200 dm³/s per 500 m³ gebouwinhoud. Bouwbesluit: Energieprestatie De energieprestatiecoëfficiënt EPC van een niet in een woongebouw gelegen woning of een woongebouw mag maximaal 0,6 bedragen. De energieprestatiecoëfficiënt voor woningen en woongebouwen moet bepaald worden conform NEN 7120 en bij gebieds-gebonden maatregelen tevens conform NVN Bouwbesluit: Duurzaam bouwen Van de samenstelling van constructieonderdelen van een woonfunctie is de uitstoot van broeikasgassen en de uitputting van grondstoffen gekwantificeerd volgens de Bepalingsmethode Milieuprestatie Gebouwen en GWW-werken. Van de samenstelling van constructieonderdelen van een gebouw met uitsluitend kantoorfuncties en nevenfuncties daarvan met een totale gebruiksoppervlakte van meer dan 100 m² is de uitstoot van broeikasgassen en de uitputting van grondstoffen gekwantificeerd volgens de Bepalingsmethode Milieuprestatie Gebouwen en GWW-werken. Bij de aanvraag van de Omgevingsvergunning dient de milieuprestatieberekening te worden ingediend (vanaf 2013). De benodigde materiaalgegevens zijn opgenomen in de Nationale Milieudatabase (NMD). De score kan bepaald worden met GreenCalc+ of GPR gebouw. WETTELIJKE EISEN BESTAANDE BOUW Bouwbesluit Voor de bestaande bouw worden met betrekking tot energie geen eisen in het Bouwbesluit gesteld. Europese richtlijn energieprestatie van gebouwen (EPBD) Op grond van de Europese Richtlijn energieprestatie van gebouwen moeten gebouweigenaren bij bouw, verkoop, verhuur en ingrijpende renovatie een energieprestatiecertificaat van maximaal tien jaar oud overleggen. Dit certificaat geeft inzicht in de energetische kwaliteit van het gebouw. Een label zal deel uitmaken van dit certificaat. Voor de klassenindeling van het label voor de bestaande bouw wordt gebruik gemaakt van de energie-index. Voor bestaande gebouwen zal het certificaat ook een standaardadvies bevatten voor verbetering van de energieprestatie van het gebouw. Voor het maken van het EP-certificaat voor woningen moet de EPA-adviseur gecertificeerd zijn conform de BRL 9500 deel 1 Energieprestatiecertificaat, bestaande woningen. KWALITEITSEISEN NIEUWBOUW Beperk het elektrisch vermogen van de ventilatoren door een kanalensysteem met lage luchtweerstand en de toepassing van energiezuinige ventilatoren/regelingen. 1

20 Energie en milieu VERVOLG SPECIFICATIEBLAD: I.3-5 KWALITEITSEISEN BESTAANDE BOUW AANVULLENDE KWALITEITSEISEN NIEUWBOUW Extra energiebesparing is te realiseren door het toepassen van vraagsturing. AANVULLENDE KWALITEITSEISEN BESTAANDE BOUW VERWIJZINGEN Regelgeving Bepalingsmethode Milieuprestatie Gebouwen en GWW-werken (2011). Bouwbesluit. NEN 1068 'Thermische isolatie van gebouwen. Rekenmethoden' (2012). NEN 2686 'Luchtdoorlatendheid van gebouwen. Meetmethode' ( A2:2008). NEN 7120 'Energieprestatie van gebouwen. Bepalingsmethoden' ( C2:2011). NVN 7125 'Energieprestatienorm voor maatregelen op gebiedsniveau (EMG) Bepalingsmethode' (2011). Normen en richtlijnen NEN-EN 'Duurzaamheid van bouwwerken - Milieuverklaringen van producten - Basisregels voor de productgroep bouwproducten' (2012). SBR 'Luchtdicht bouwen. Deel A: Ontwerpaanbevelingen. Deel B: Uitvoeringsaanbevelingen' (2001). SBR Referentiedetails Woningbouw (2008). Ondersteunende literatuur IEA Annex 27 'Evaluation and Demonstration of Domestic Ventilation Systems' (1998), hoofdstuk 9. Specificatiebladen I.4-40 Overzicht middelen programmafase I.8-2 Vraagspecificatieblad kwaliteitsaspecten II.3-6 Luchtdoorlatendheid II.3-7 Energiegebruik ventilatoren 2

21 8. Documentatie Vraagspecificatieblad kwaliteitsaspecten SPECIFICATIEBLAD: I.8-2 VRAAGSPECIFICATIE Tijdens de programmafase worden diverse keuzes gemaakt m.b.t. de eisen die door de opdrachtgever aan de kwaliteit van het ventilatiesysteem worden gesteld. Dit vraagspecificatieblad is bedoeld om alle gemaakte keuzes met betrekking tot het ventilatiesysteem te specificeren, en dient als middel om de eisen en wensen van de opdrachtgever door te geven naar de ontwerpfase. Per kwaliteitsaspect is de vet gemarkeerde keuzemogelijkheid als een hoger kwaliteitsniveau (comfortabeler, energiezuiniger en/of duurzamer) aan te merken. Invulblad en uitgangspunten Eisen Middelen Project Plaats Contactpersoon / ventilatiedeskundige Offerte nummer Datum vaststelling uitgangspunten I.2-1 I.8-1 Luchtkwaliteit Eisen Middelen 1. Regeling binnenluchtkwaliteit O Handmatig Par. 3.3 I.3-1 O Automatisch Par Positionering luchtaanzuiging O Door de gevel O Vanaf dak/dakrand I.3-1 Par. 3.3 O 3. Positionering luchtafvoer O Door de gevel O Vanaf dak/dakrand I.3-1 Par. 3.3 O 4. CO 2-percentage O ppm O max ppm Par. 3.3 O < ppm Akoestiek Eisen Middelen 5. Installatiegeluid woonkamer Kwaliteitscijfer NEN1070: O 3 (max. 30 db = eis BB) I.3-4 Par. 3.5 O 2 (max. db) 6. Installatiegeluid slaapkamer Kwaliteitscijfer NEN1070: O 3 (max. 30 db = eis BB) I.3-4 Par. 3.5 O 2 (max. db) 7. Buitengeluid O G a;k = 20 db(a) O G a;k 20 db(a) I.3-3 Par. 3.5 Comfort aspecten Eisen Middelen 8. Type ruimteverwarming O Radiator HT O Radiator LT O Vloerverwarming I.3-2 Par

22 8. Documentatie Vraagspecificatieblad kwaliteitsaspecten VERVOLG SPECIFICATIEBLAD: I.8-2 O Anders, 9. Thermisch comfort O PPD < 10 % bij 0 C buiten O PPD < 10 % bij -10 C buiten 10. Tochtklachten algemeen O PD < 15 % bij 0 C buiten O PD < 10 % bij -10 C buiten 11. Tochtklachten enkelniveau O PD < 20 % bij 0 C buiten O PD < 10 % bij -10 C buiten 12. Voorwaardelijke O Handmatig nachtkoeling O Automatisch 13. Bypass O Nee O Ja 14. Filtering toevoerlucht O G3-filter O M6/F7-filter O... -filter 15. Regeling/instelmogelijkheid O Handmatig O Tijdgestuurd O Sensorgeregeld (CO 2 en/of vocht) 16. Extra bedieningsknop in badkamer O Nee O Ja I.3-2 Par. 3.4 I.3-2 Par. 3.4 I.3-2 Par. 3.4 I.3-2 Par. 3.4 I.3-2 Par. 3.4 Par. 4.6 Par. 4.5 Par. 4.5 Energiezuinigheid Nieuwbouw Eisen Middelen 17. Energieprestatiecoëfficiënt O 0,6 O 0,4 I.3-5 Par. 3.5 O 18. Luchtdoorlatendheid O q v;10 1,0 dm³/s m² O 0,4 q v;10 0,8 dm³/s m² I.3-5 Par. 3.7 O q v;10 < 0,4 dm³/s m² 19. Thermische isolatie O R c 3,5 m²k/w scheidingsconstructies O R c 5,0 m²k/w I.3-5 Par Thermische isolatie beglazing O U glas 1,6 W/m² K O U glas 1,2 W/m² K O U glas W/m² K I.3-5 Par Energiezuinige ventilatie met WTW O Geen extra eis O Tijdsturing O CO 2-regeling/vraagsturing I.3-5 Par. 3.8 Energiezuinigheid Bestaande Eisen Middelen bouw 22. Energielabel O A O E O B O F O C O G I.3-5 Par. 3.6 O D 23. Luchtdoorlatendheid O q v; dm³/s O q v; dm³/s O q v; dm³/s I.3-5 Par. 3.7 O q v;10 50 dm³/s 24. Thermische isolatie O Geen isolatie I.3-5 Par

23 8. Documentatie Vraagspecificatieblad kwaliteitsaspecten VERVOLG SPECIFICATIEBLAD: I.8-2 scheidingsconstructies 25. Thermische isolatie beglazing 26. Energiezuinige ventilatie met WTW O Rc < 1,3 m²k/w O Rc 1,3 m²k/w O Rc 3,5 m²k/w O Enkel glas O Standaard dubbel, U glas 3,2 W/m² K O HR-glas, U glas 1,8 W/m² K O HR++-glas, U glas 1,2 W/m² K O Geen extra eis O Tijdsturing O CO 2-regeling/vraagsturing I.3-5 Par. 3.6 I.3-5 Par. 3.8 Luchtvolumestromen Eisen Middelen 27. Luchtvolumestromen nieuwbouw: Woonkamer O 0,9 dm³/s m² O 1,3 dm³/s m² Slaapkamers O 0,9 dm³/s m² O 1,3 dm³/s m² Toilet O 7 dm³/s O 14 dm³/s Par.3.3 Keuken O 21 dm³/s O 42 dm³/s Badkamer O 14 dm³/s O 21 dm³/s Berging (geen trapkast) O 0 dm³/s O 7 dm³/s Wasmachineruimte O 0 dm³/s O 7 dm³/s 28. Luchtvolumestromen bestaande bouw: Woonkamer O 0,7 dm³/s m² O 1,0 dm³/s m² Slaapkamers O 0,7 dm³/s m² O 1,0 dm³/s m² Toilet O 7 dm³/s O 14 dm³/s Par.3.3 Keuken O 21 dm³/s O 42 dm³/s Badkamer O 14 dm³/s O 21 dm³/s Berging (geen trapkast) O 0 dm³/s O 7 dm³/s Wasmachineruimte O 0 dm³/s O 7 dm³/s Overige aspecten Eisen Middelen 29. Technische kwaliteit van het systeem: O Laag O Gemiddeld O Hoog 30. Type wasemkap O Geen O Motorloos O Recirculatie O Met motor, afvoer rechtstreeks naar buiten 31. Oplevering O Geen eis O Oplevering volgens BRL 8010 O Inregelstaten bij overdracht installatie I.3-6 (ISSO- 61) I.3-8 Par.3.7 (ISSO-61) Par.3.9 Par

24 Comfortaspecten en regelbaarheid SPECIFICATIEBLAD: II.3-2 WETTELIJKE EISEN NIEUWBOUW Bouwbesluit: Luchtverversing van een verblijfsgebied, verblijfsruimte, toiletruimte en badruimte De toevoer van lucht veroorzaakt in de leefzone van een verblijfsgebied voor het verblijven van mensen een volgens NEN 1087 bepaalde luchtsnelheid die niet groter is dan 0,2 m/s. Dit voorschrift betreffende de luchtsnelheid van de ventilatielucht is opgesteld met het doel tochtverschijnselen tot een minimum te beperken. WETTELIJKE EISEN BESTAANDE BOUW In het Bouwbesluit zijn voor de bestaande bouw geen eisen aan het comfort en de regelbaarheid van een ventilatievoorziening opgenomen. KWALITEITSEISEN NIEUWBOUW Temperatuur toevoerlucht (mechanische luchttoe- en afvoer) De (aanvullende) kwaliteitseisen met betrekking tot de inblaastemperatuur zijn in de programmafase opgenomen in specificatieblad I.3-2 en I.8-2. Luchtsnelheid in de leefzone De (aanvullende) kwaliteitseisen met betrekking tot de luchtsnelheid zijn in de programmafase opgenomen in specificatieblad I.3-2 en I.8-2. Tevens moeten snelheidsfluctuaties voorkomen worden. Een te hoge luchtsnelheid in de leefzone en een te grote variatie in luchtsnelheid wordt ervaren als tocht. Overstroomvoorzieningen Overstroomvoorzieningen zijn noodzakelijk voor intern luchttransport bij gesloten binnendeuren. Overstroomvoorzieningen kunnen als (geluidgedempt) overstroomrooster in de wand of binnendeur worden uitgevoerd of als luchtspleet onder de binnendeur. Bij de bepaling van de spleethoogte moet rekening worden gehouden met een later aan te brengen vloerbedekking (hout, tapijt). Een overstroomvoorziening mag niet afsluitbaar zijn en moet ook na het aanbrengen van de vloerbedekking voldoende vrije doorlaat hebben. Verticale temperatuurgradiënt Als richtwaarde voor de maximale verticale temperatuurgradiënt in de ruimte moet 3 K tussen vloer en hoofdhoogte worden aangehouden. Een grotere verticale temperatuurgradiënt in de ruimte moet voorkomen worden. De verticale temperatuurgradiënt is afhankelijk van de temperatuur van de toevoerlucht, de luchtsnelheid in de leefzone en de wijze waarop de ventilatielucht met de ruimtelucht vermengd wordt. Indien de eisen ten aanzien van bovengenoemde aspecten (temperatuur, luchtsnelheid en inblaashoogte) worden overgenomen, zal aan de richtwaarde voor de verticale temperatuurgradiënt worden voldaan. Regelbaarheid van de ventilatievoorziening Uit energiebesparingoverwegingen is het vereist dat de bewoner de mogelijkheid heeft om ook de volumestroom van de afvoer van mechanische systemen te kunnen regelen. De afvoer moet voorzien zijn van de volgende standen: 1

25 Comfortaspecten en regelbaarheid VERVOLG SPECIFICATIEBLAD: II.3-2 Tabel II.3 Afvoerstanden Stand Richtwaarden luchtvolumestroom 1) 1. Laagstand % van de hoogstand 2. Middenstand % van de hoogstand 3. Hoogstand 100 % 1) De luchtvolumestroom moet in één van de standen overeen komen met de nominale volumestroom conform het Bouwbesluit. GIW/ISSO 2008 adviseert op de middenstand te voldoen aan de capaciteitseis volgens het Bouwbesluit. Het uitschakelen van de ventilatievoorziening, anders dan met een calamiteitenschakelaar, moet voorkomen worden. Vraaggestuurde ventilatie Bij vraaggestuurde ventilatie op basis van de binnenluchtcondities moet het setpoint vrij instelbaar zijn. Voor CO2-geregelde systemen betekent dit dat een setpoint van 1200 ppm of lager door de gebruiker op het toestel ingesteld moet kunnen worden. Aan sensoren ten behoeve van vraagsturing op binnenluchtcondities worden nadere voorwaarden gesteld om een betrouwbaar automatisch regelend ventilatiesysteem te krijgen: De sensoren voor vraagsturing moeten dusdanig gepositioneerd zijn dat een representatieve meting van de luchtkwaliteit in de te ventileren ruimte wordt verkregen. Niet in de toevoerluchtstroom, eventueel wel in de afvoerluchtstroom met voldoende afstand tussen toe- en afvoerpunten; De gebruiker kan de actuele luchtkwaliteit aflezen op een centraal display; Sensoren moeten tenminste 15 jaar betrouwbare waarden genereren; Nauwkeurigheid: o CO 2: 60 ppm bij ppm absoluut; o RV: 7-10 %; o Temperatuur: 0,5 C. Het meetbereik moet overeenkomen met de normaliter optredende CO2-concentraties in de binnenlucht (circa ppm). Voor de aansturing van vraaggestuurde ventilatie kan worden volstaan met: o Absolute waarde: ppm; o Relatieve meting: ppm boven achtergrondconcentratie; De sensoren moeten tenminste 1x per minuut een meetwaarde geven; De afwijking in de meetwaarde van de sensor mag niet meer dan 5 % bedragen t.o.v. een gekalibreerde meter of ijkgas. KWALITEITSEISEN BESTAANDE BOUW AANVULLENDE KWALITEITSEISEN NIEUWBOUW Vraaggestuurde ventilatie Het setpoint voor de luchtkwaliteit kan door de gebruiker ingesteld worden. Voor CO2-geregelde systemen betekent dit dat een setpoint van 1000 ppm of lager door de gebruiker op het toestel ingesteld moet kunnen worden. 2

26 Comfortaspecten en regelbaarheid VERVOLG SPECIFICATIEBLAD: II.3-2 Aan de sensoren ten behoeve van vraagsturing op binnenluchtcondities kunnen de volgende extra voorwaarden worden gesteld: Sensoren moeten zelfkalibrerend zijn; Sensoren zijn te herijken zonder te vervangen; Zelfcorrigerend en zelfcorrigerend op storingen (onlogische meetwaarden); De gebruiker kan de actuele luchtkwaliteit aflezen op een display in de betreffende verblijfsruimte. Calamiteitenschakelaar Om bij calamiteiten buitenshuis de luchttoevoer door de bewoners eenvoudig te kunnen uitschakelen, moet afhankelijk van de situatie, een voorziening getroffen worden. Zie specificatieblad II AANVULLENDE KWALITEITSEISEN BESTAANDE BOUW VERWIJZINGEN Regelgeving Bouwbesluit. Normen en richtlijnen NEN 1087 'Ventilatie van gebouwen. Bepalingsmethoden voor nieuwbouw' (2001). NPR 1088 'Ventilatie van woningen en woongebouwen. Aanwijzingen voor en voorbeelden van de uitvoering van ventilatievoorzieningen' ( C1:2000). Specificatiebladen I.3-2 Thermisch comfort I.8-2 Vraagspecificatieblad kwaliteitsaspecten II.3-15 Calamiteitenschakeling II.4-40 Overzicht middelen ontwerpfase 3

Erratum ISSO-publicatie 91 (2009): Ventilatiesystemen met decentrale toe- en afvoer en warmteterugwinning in woningen en woongebouwen

Erratum ISSO-publicatie 91 (2009): Ventilatiesystemen met decentrale toe- en afvoer en warmteterugwinning in woningen en woongebouwen Erratum ISSO-publicatie 91 (2009): Ventilatiesystemen met decentrale toe- en afvoer en warmteterugwinning in woningen en woongebouwen Algemene wijzigingen (tenzij anders vermeld): Tekst: Bouwbesluit 2003

Nadere informatie

Pag.13 Wijzigen: Verblijfsgebied Gebruiksgebied of een gedeelte daarvan voor het verblijven van personen.

Pag.13 Wijzigen: Verblijfsgebied Gebruiksgebied of een gedeelte daarvan voor het verblijven van personen. Erratum ISSO-publicatie 85 (2010) Pag.10 Wijzigen eenheden: σ = constante van Stefan-Boltzmann: 5,67 10-8 [W/m 2 K 4 ] Φ = warmtestroom: [W/m 2 ] Pag.11 Toevoegen: Functiegebied Gebruiksgebied of een gedeelte

Nadere informatie

Rapport Bouwbesluiteisen

Rapport Bouwbesluiteisen BOUWADVIESBUREAU RAATJES HEIN LEEMHUISSTRAAT 5 9744 DR GRONINGEN TELEFOON: 050-5 25 37 51 E-MAIL: INFO@RAATJES.NL INTERNET : WWW.RAATJES.NL BANKNR : NL84INGB0009395868 KVK GRONINGEN : 02078129 Rapport

Nadere informatie

Beschouwde afdelingen van het Bouwbesluit afdeling artikel; leden

Beschouwde afdelingen van het Bouwbesluit afdeling artikel; leden WARMTEPOMPTOESTELLEN (procescertificaat) BRL 6000 Ontwerpen, installeren en beheren van installaties Deel 00 Algemeen deel (200511) Deel 12 Installeren van individuele warmtepompboilers van woningen (200511)

Nadere informatie

Vastgoedtransformatie. het Bouwbesluit. 31 mei Patrick van Loon. Vergunningverlener Stadsontwikkeling

Vastgoedtransformatie. het Bouwbesluit. 31 mei Patrick van Loon. Vergunningverlener Stadsontwikkeling Vastgoedtransformatie en het Bouwbesluit 31 mei 2018 Patrick van Loon Vergunningverlener Stadsontwikkeling Het bouwvergunningproces Vooroverleg Indienen aanvraag en inhoudelijke beoordeling op: Bestemmingsplan

Nadere informatie

Renovatie en verbouwing Brouwhuis Ceresstraat te Breda '8 woningen noord en westgevel'

Renovatie en verbouwing Brouwhuis Ceresstraat te Breda '8 woningen noord en westgevel' 2633 - Renovatie en verbouwing Brouwhuis Ceresstraat te Breda '8 woningen noord en westgevel' Toetsing verblijfsgebieden, verblijfsruimten Luchtverversing Daglichttoetreding 2633 - Renovatie en verbouwing

Nadere informatie

Het ontwerpen van een

Het ontwerpen van een Het ontwerpen van een ventilatiesysteem André Meester Alusta natuurlijke ventilatietechniek Het ontwerpen van een ventilatiesysteem Bepaling capaciteit toe en afvoer volgens bouwbesluit Aanvullende eisen

Nadere informatie

GASINSTALLATIES EN GASVERBRANDINGSTOESTELLEN (procescertificaat)

GASINSTALLATIES EN GASVERBRANDINGSTOESTELLEN (procescertificaat) GASINSTALLATIES EN GASVERBRANDINGSTOESTELLEN (procescertificaat) BRL 6000 Ontwerpen, installeren en beheren van installaties Deel 00 Algemeen deel (2005-11) Deel 04 Ontwerpen en installeren van gasinstallaties

Nadere informatie

Notitie Luchtverversing

Notitie Luchtverversing Notitie Luchtverversing volgens de NEN 1087 en Bouwbesluit 2012 onderdeel: Ventilatiebalans berekening Project: Nieuwbouw 3 geschakelde villa's aan de Nedereindseweg te Nieuwegein opdrachtgever : Kwakkenbos

Nadere informatie

Verbouw Abdij Koningsoord te Berkel-Enschot. - Werkplaats - Toetsing verblijfsgebieden, verblijfsruimten Luchtverversing Daglichttoetreding

Verbouw Abdij Koningsoord te Berkel-Enschot. - Werkplaats - Toetsing verblijfsgebieden, verblijfsruimten Luchtverversing Daglichttoetreding Verbouw Abdij Koningsoord te Berkel-Enschot - Werkplaats - Toetsing verblijfsgebieden, verblijfsruimten Luchtverversing Daglichttoetreding Verbouw Abdij Koninsgoord te Berkel-Enschot - Werkplaats - Toetsing

Nadere informatie

Bouwfysica. Ventilatie en Infiltratie. hoofdstuk 6 Bouwfysica. eisen m.b.t. ventilatie oppervlakte

Bouwfysica. Ventilatie en Infiltratie. hoofdstuk 6 Bouwfysica. eisen m.b.t. ventilatie oppervlakte Bouwfysica Ventilatie en Infiltratie hoofdstuk 6 Bouwfysica 1 Onderwerpen Inleiding Bouwbesluit eisen m.b.t. ventilatie oppervlakte Ventilatie Basisventilatie (luchtverversing) Spuiventilatie (zomerventilatie)

Nadere informatie

T O E T S I N G S R A P P O R T

T O E T S I N G S R A P P O R T T O E T S I N G S R A P P O R T BOUWBESLUIT 2012: LUCHTVERVERSING project: status: werknummer: Geluidstudio Warnier Posta Amsterdam Definitief 2016-032 rapportnummer: datum: auteur: 2016032_LUCHTVERVERSING

Nadere informatie

Verbouw schuur Vlietweg 13 te Leiden. Toetsing verblijfsgebieden, verblijfsruimten Luchtverversing Daglichttoetreding

Verbouw schuur Vlietweg 13 te Leiden. Toetsing verblijfsgebieden, verblijfsruimten Luchtverversing Daglichttoetreding Verbouw schuur Vlietweg 13 te Leiden Toetsing verblijfsgebieden, verblijfsruimten Luchtverversing Daglichttoetreding Verbouw schuur Vlietweg 13 te Leiden Toetsing verblijfsgebieden, verblijfsruimten Luchtverversing

Nadere informatie

Inhoud. Regelgeving. J.E. StorkAir. Jerôme Corba Adviseur woningbouw. - Regelgeving. - Bouwbesluit berekening / installatie ontwerp - EPC.

Inhoud. Regelgeving. J.E. StorkAir. Jerôme Corba Adviseur woningbouw. - Regelgeving. - Bouwbesluit berekening / installatie ontwerp - EPC. J.E. StorkAir Jerôme Corba Adviseur woningbouw Inhoud - Regelgeving - Bouwbesluit berekening / installatie ontwerp - EPC - Bestekken Regelgeving - Wat is het Bouwbesluit - Wanneer dien je aan het Bouwbesluit

Nadere informatie

Bouwfysica Ventilatie en Infiltratie. hoofdstuk 6 Bouwfysica

Bouwfysica Ventilatie en Infiltratie. hoofdstuk 6 Bouwfysica Bouwfysica Ventilatie en Infiltratie hoofdstuk 6 Bouwfysica 1 Onderwerpen Inleiding Bouwbesluit eisen eisen m.b.t. ventilatie oppervlakte Ventilatie Basisventilatie (luchtverversing) Spuiventilatie (zomerventilatie)

Nadere informatie

Ventilatie berekening Nieuwbouw woning Den Hartog

Ventilatie berekening Nieuwbouw woning Den Hartog Ventilatie berekening Nieuwbouw woning Den Hartog Rapport nr: 9011_VENT Datum: 9-1-201 Status: Uitvoering Opdrachtgever : W. den Hartog Lijsterstraat 43 294 CC Groot-Ammers Opgesteld door : Advies & tekenburo

Nadere informatie

Notitie Luchtverversing

Notitie Luchtverversing Notitie Luchtverversing volgens de NEN 1087 en Bouwbesluit 2012 onderdeel: Ventilatiebalans berekening Project: Woonhuis fam. Baarspul te Nieuwegein opdrachtgever : Fam. Baarspul onderwerp : Ventilatiebalans

Nadere informatie

Nieuwe Bouwbesluit. Programma 12-10-2011. Gevolgen voor de installateur: de belangrijkste wijzigingen

Nieuwe Bouwbesluit. Programma 12-10-2011. Gevolgen voor de installateur: de belangrijkste wijzigingen Nieuwe Bouwbesluit Gevolgen voor de installateur: de belangrijkste wijzigingen Imagine the result Programma ir. Rick Bleeker ARCADIS Achtergronden Bouwbesluit Wijzigingen: Algemeen Wijzigingen: Per vakgebied

Nadere informatie

Beschouwde afdelingen van het Bouwbesluit afdeling artikel; leden

Beschouwde afdelingen van het Bouwbesluit afdeling artikel; leden ZONNEBOILERS (procescertificaat) BRL 6000 Ontwerpen, installeren en beheren van installaties Deel 00 Algemeen deel (2005-11) Deel 14 Installeren van individuele zonneboilers van woningen (2005-11) Beschouwde

Nadere informatie

Rapport. Ventilatieberekeningen Herontwikkeling Rietveld 33A te Woerden. Projectnummer 16126

Rapport. Ventilatieberekeningen Herontwikkeling Rietveld 33A te Woerden. Projectnummer 16126 Rapport Ventilatieberekeningen Herontwikkeling Rietveld 33A te Woerden Projectnummer 16126 Opdrachtgever Kolpa Architecten t.a.v. dhr. W. Baas Strevelsweg 700/406 3083 AS Rotterdam Auteur Dhr. H. Dijcks

Nadere informatie

BOUWBESLUIT BEREKENINGEN. Inhoud. - Gebruiksfuncties, gebruiks- en verblijfsoppervlaktes. - Daglichttoetredingsberekening. - Spuiventilatieberekening

BOUWBESLUIT BEREKENINGEN. Inhoud. - Gebruiksfuncties, gebruiks- en verblijfsoppervlaktes. - Daglichttoetredingsberekening. - Spuiventilatieberekening Titaniumweg 10 8304 BR Emmeloord 0527-624370 BOUWBESLUIT BEREKENINGEN Projectnaam : Nieuwbouw woning familie Rooze Projectnummer : 1528 Datum : 12-1-2016 Datum wijziging A : 8-3-2016 Datum wijziging B

Nadere informatie

Bouwbesluit Toetsing BB 2012

Bouwbesluit Toetsing BB 2012 Projectnummer : Datum : Tekening: Versie : Opdrachtgever : Nijverheidsweg te Heemstede BG PR6304 2 juni 205 v.0 AG architecten bv d.d. 26 mei 205 gemaakt door: RDG Bouwbesluit Toetsing BB 202 ijverheidsweg

Nadere informatie

BOUWBESLUIT BEREKENINGEN

BOUWBESLUIT BEREKENINGEN BOUWBESLUIT BEREKENINGEN 677717_1356078252474_2012 13_121218_BB berekening_s_bem1300014_pdf *BEM1300014* BEM1300014 gemeente Steenbergen Opdrachtgever: Dhr. C.P.A. van Merriënboer Eerste Boutweg 21 4756

Nadere informatie

Model opnamerapport mechanisch ventilatiesysteem

Model opnamerapport mechanisch ventilatiesysteem Model opnamerapport mechanisch ventilatiesysteem Datum en tijd: Naam controlerende instantie: Naam inspecteur: Aanwezig bij het onderzoek: Project: Adres of bouwnummer: Type ventilatiesysteem Fabricaat

Nadere informatie

Bouwbesluit toets. Bouwgenoot bv. Toetsingniveau : Verbouw (gedeeltelijk) met rechtens verkregen niveau/bestaande bouw

Bouwbesluit toets. Bouwgenoot bv. Toetsingniveau : Verbouw (gedeeltelijk) met rechtens verkregen niveau/bestaande bouw Bouwbesluit toets Toetsingniveau : Verbouw (gedeeltelijk) met rechtens verkregen niveau/bestaande bouw Rapporteur: : wbk Bouwgenoot bv Bouwkundig Ontwerp- en Adviesbureau Kolkweg 43 7413 ZE Deventer Telefoon

Nadere informatie

Bouwbesluit rapportage

Bouwbesluit rapportage Bouwbesluit rapportage Project: aanpassen bijgebouw met sauna voorziening Dossier: 16.043 Opdrachtgever: Dhr. A. Jonkers Loon 51 5757 AA Deurne Architect: J.A.W. van Extel buro voor Bouwadvies Ontwerp

Nadere informatie

Behoort bij besluit van het College van burgemeester en wethouders van Uden van. 29 april 2016. Teamleider dienstverlening afdeling Ruimte

Behoort bij besluit van het College van burgemeester en wethouders van Uden van. 29 april 2016. Teamleider dienstverlening afdeling Ruimte Zaaknummer: 253720 Behoort bij besluit van het College van burgemeester en wethouders van Uden van 29 april 206 Teamleider dienstverlening afdeling Ruimte Projectgegevens Projectnaam : Nieuwbouw 2 seniorenwoningen

Nadere informatie

BOUWBESLUIT BEREKENINGEN. Inhoud ZK BEM Gebruiksfuncties, gebruiks- en verblijfsoppervlaktes

BOUWBESLUIT BEREKENINGEN. Inhoud ZK BEM Gebruiksfuncties, gebruiks- en verblijfsoppervlaktes Titaniumweg 10 8304 BR Emmeloord 0527-624370 BOUWBESLUIT BEREKENINGEN Projectnaam : Nieuwbouw woning Projectnummer : 1679 Datum : 1-2-2017 Datum wijziging A : Datum wijziging B : Inhoud Behoort bij beschikking

Nadere informatie

Voor de toets is gebruik gemaakt van tekeningen van Temmink bouwprojecten met projectnummer FORC16001.

Voor de toets is gebruik gemaakt van tekeningen van Temmink bouwprojecten met projectnummer FORC16001. NOTITIE Datum 14 juli 2017 Projectnaam Vakantiewoningen Hoeve Kroep An Vorden Werknummer Van Yvonne Thijs-van Langen Deerns Nederland B.V. Bouwfysica & Energie Grote Voort 5 8041 AM Zwolle T 088 3740 160

Nadere informatie

BOUWBESLUIT BEREKENINGEN. Inhoud. - Gebruiksfuncties, gebruiks- en verblijfsoppervlaktes. - Daglichttoetredingsberekening. - Spuiventilatieberekening

BOUWBESLUIT BEREKENINGEN. Inhoud. - Gebruiksfuncties, gebruiks- en verblijfsoppervlaktes. - Daglichttoetredingsberekening. - Spuiventilatieberekening Titaniumweg 10 8304 BR Emmeloord 0527-624370 BOUWBESLUIT BEREKENINGEN Projectnaam : Nieuwbouw woning familie Drenth Projectnummer : 1480 Datum : 14-12-2015 Datum wijziging A : - Datum wijziging B : - Inhoud

Nadere informatie

Beschouwde afdelingen van het Bouwbesluit afdeling artikel; leden

Beschouwde afdelingen van het Bouwbesluit afdeling artikel; leden VENTILATIEVOORZIENING (attest, productcertificaat) BRL 5701 "Ventilatieroosters" (200308) Beschouwde afdelingen van het Bouwbesluit afdeling artikel; leden Algemene sterkte van de bouwconstructie 2.1 2.2;1,

Nadere informatie

BOUWBESLUIT BEREKENINGEN. Inhoud. - Gebruiksfuncties, gebruiks- en verblijfsoppervlaktes. - Daglichttoetredingsberekening. - Spuiventilatieberekening

BOUWBESLUIT BEREKENINGEN. Inhoud. - Gebruiksfuncties, gebruiks- en verblijfsoppervlaktes. - Daglichttoetredingsberekening. - Spuiventilatieberekening Titaniumweg 10 8304 BR Emmeloord 0527-624370 BOUWBESLUIT BEREKENINGEN Projectnaam : Nieuwbouw woning de heer en mevrouw Krijger Projectnummer : 1529 Datum : 1-2-2016 Datum wijziging A : 20-6-2016 Datum

Nadere informatie

Ventilatieberekening. Projectnummer Project : Vrijstaande woning aan de Roswinkelermarke 15 ter Apel

Ventilatieberekening. Projectnummer Project : Vrijstaande woning aan de Roswinkelermarke 15 ter Apel Ventilatieberekening Projectnummer 16.01 18-10-2016 Project : Vrijstaande woning aan de Roswinkelermarke 15 ter Apel ventilatie Het Bouwbesluit stelt in afdeling 3.10 van het Bouwbesluit de volgende eisen

Nadere informatie

Berekening Bouwbesluit

Berekening Bouwbesluit Berekening Bouwbesluit 1. Gebruiksoppervlak / Verblijfsgebied 2. Daglichttoetreding 3. Luchtverversing 4. Spuivoorziening 1 2 3 6 Project : Oprichten woning aan de Heilaardreef ong. 4814 NM Breda Bijlage

Nadere informatie

BEOORDELINGSRICHTLIJN WIJZIGINGSBLAD

BEOORDELINGSRICHTLIJN WIJZIGINGSBLAD BRL 5701 Wijzigingsblad 14112016 BEOORDELINGSRICHTLIJN WIJZIGINGSBLAD VOOR HET KOMO ATTEST VOOR VENTILATIEROOSTERS Vastgesteld door het College van Deskundigen d.d. 01092016 Aanvaard door de KOMO Kwaliteits

Nadere informatie

Bouwbesluit en Passief Bouwen

Bouwbesluit en Passief Bouwen Bouwbesluit en Passief Bouwen Welke (on)mogelijkheden zijn er vanuit de bouwregelgeving? ir. H.J.J. (Harm) Valk senior adviseur Energie & Duurzaamheid Programma Bouwbesluiteisen en Passief Bouwen Gezondheid

Nadere informatie

Toetsbouwbesluitberekening project: 5 stadswoningen aan de staatweg 77. projectnr: 10395. datum: 22 oktober 2013. VanEgmondTotaalArchitectuur

Toetsbouwbesluitberekening project: 5 stadswoningen aan de staatweg 77. projectnr: 10395. datum: 22 oktober 2013. VanEgmondTotaalArchitectuur Toetsbouwbesluitberekening 5 stadswoningen aan de staatweg 77 projectnr: 10395 datum: 22 oktober 2013 5 stadswoningen, straatweg 77 blad 1 van 6 dd: 22-10-2013 nr onderdeel vereist ingevolge Bouwbesluit

Nadere informatie

BRL 2701 "Metalen gevelelementen" ( ) + wijzigingsblad ( ) Beschouwde afdelingen van het Bouwbesluit afdeling artikel; leden

BRL 2701 Metalen gevelelementen ( ) + wijzigingsblad ( ) Beschouwde afdelingen van het Bouwbesluit afdeling artikel; leden GEVELELEMENT, METAAL (attest, productcertificaat) BRL 2701 "Metalen gevelelementen" (2003-11) + wijzigingsblad (2005-11) Beschouwde afdelingen van het Bouwbesluit afdeling artikel; leden Algemene sterkte

Nadere informatie

Initiatiefnemer: Wooncorporatie ProWonen Revitalisatie en renovatie 18 woningen te Zelhem. Datum: 19 02 2106 Rapportage bouwbesluit INHOUD

Initiatiefnemer: Wooncorporatie ProWonen Revitalisatie en renovatie 18 woningen te Zelhem. Datum: 19 02 2106 Rapportage bouwbesluit INHOUD Initiatiefnemer: Wooncorporatie ProWonen Project: Revitalisatie en renovatie 18 woningen te Zelhem Locatie: Magnoliaweg 9 43 te Zelhem Datum: 19 02 2106 Betreft: Rapportage bouwbesluit INHOUD Gebruiksoppervlakte

Nadere informatie

Woningventilatie en renovatie

Woningventilatie en renovatie Woningventilatie en renovatie Bouwbesluit, bewoners en de praktijk Workshop Energie Nul73 Ir. H.J.J. (Harm) Valk Nieman Raadgevende Ingenieurs BV 19 mei 2015 Ventilatie Waarom ventileren? Kwaliteit en

Nadere informatie

BOUWBESLUITBEREKENINGEN

BOUWBESLUITBEREKENINGEN BOUWBESLUITBEREKENINGEN Gebruiksoppervlakteberekening EnergiePrestatieCoëfficiënt Ventilatieberekening Daglichtberekening Projectnummer : 120199 Datum : 20 november 2012 Projectrelatie : Geldrop B.V. te

Nadere informatie

Rapport Bouwbesluit. (Bouwfysische berekeningen) - Oppervlakte berekening - Daglicht berekening - Ventilatie & spui berekening

Rapport Bouwbesluit. (Bouwfysische berekeningen) - Oppervlakte berekening - Daglicht berekening - Ventilatie & spui berekening Rapport Bouwbesluit (Bouwfysische berekeningen) - Oppervlakte berekening - Daglicht berekening - Ventilatie & spui berekening Interne verbouw van het perceel Bovenstraat 4 en 6 te Bronkhorst BouwBureau

Nadere informatie

Ventilatieberekening. Projectnummer 1718 Datum: Vrijstaande woning Bos, Teugel kavel 36 Barger Compascuum

Ventilatieberekening. Projectnummer 1718 Datum: Vrijstaande woning Bos, Teugel kavel 36 Barger Compascuum Ventilatieberekening Projectnummer 1718 Datum: 14-12-2017 Project : Vrijstaande woning Bos, Teugel kavel 36 Barger Compascuum ventilatie Het Bouwbesluit stelt in afdeling 3.10 van het Bouwbesluit de volgende

Nadere informatie

Gelijkwaardigheid ventilatiesysteem

Gelijkwaardigheid ventilatiesysteem Gelijkwaardigheid ventilatiesysteem Itho QualityFlow In t Hart van de Bouw Gelijkwaardigheid ventilatiesysteem Itho QualityFlow Itho Daalderop Postbus 21 3100 AA SCHIEDAM 010-427 85 00 Vertegenwoordigd

Nadere informatie

BOUWBESLUIT TOETSING Bouwbesluit woonhuis aan Fam. Wijnen. In opdracht van Franco Hendricks

BOUWBESLUIT TOETSING Bouwbesluit woonhuis aan Fam. Wijnen. In opdracht van Franco Hendricks BOUWBESLUIT TOETSING Bouwbesluit 2012 woonhuis aan Fam. Wijnen. In opdracht van Franco Hendricks 19 08 2017 17020 Inhoudsopgave 1 inleiding... 3 2 Wettelijke eisen en begrippen... 4 2.1 Begripsbepaling...

Nadere informatie

RAPPORTAGE BOUWBESLUIT; 16 bestaande woningen te Vorden.

RAPPORTAGE BOUWBESLUIT; 16 bestaande woningen te Vorden. Wooncorporatie ProWonen vraagt een omgevingsvergunning aan voor de Revitalisatie-renovatie van 16 bestaande woningen aan de Hoetinkhof, Zutphenseweg te Vorden. RAPPORTAGE BOUWBESLUIT; 16 bestaande woningen

Nadere informatie

9-5-2012. Luchtdicht bouwen. De theorie en het waarom. drs. ing. H.M. (Harry) Nieman Directeur. Theorie luchtdicht bouwen

9-5-2012. Luchtdicht bouwen. De theorie en het waarom. drs. ing. H.M. (Harry) Nieman Directeur. Theorie luchtdicht bouwen Luchtdicht bouwen De theorie en het waarom drs. ing. H.M. (Harry) Nieman Directeur Theorie luchtdicht bouwen 2 1 Verdeling winddruk 3 Berekening van de winddruk p w C waarin: P w = winddruk (Pascal) C

Nadere informatie

BRL 6000 Deel 010 2005-11-18

BRL 6000 Deel 010 2005-11-18 BRL 6000 Deel 010 2005-11-18 NATIONALE BEOORDELINGSRICHTLIJN voor het KOMO INSTAL procescertificaat voor ONTWERPEN, INSTALLEREN EN BEHEREN VAN INSTALLATIES Techniek gebied INST Vastgesteld door het CCvDI

Nadere informatie

Boerderij aan de Sprundelsebaan 60 te Breda

Boerderij aan de Sprundelsebaan 60 te Breda Bouwbesluitberekening Boerderij aan de Sprundelsebaan 60 te Breda Bijlage 13 bij besluit 2015/2573-V1 V&V Datum: 04-02-2016/10-03-2016/21-03-2016 Colofon Titel: Opdrachtgever: Bouwbesluitberekening (boerderijgedeelte)

Nadere informatie

Kwaliteitsverklaringen, afgegeven op basis van BRL 5701 Ventilatieroosters d.d. 15-08-2003 behouden hun geldigheid tot 01-10-2013.

Kwaliteitsverklaringen, afgegeven op basis van BRL 5701 Ventilatieroosters d.d. 15-08-2003 behouden hun geldigheid tot 01-10-2013. Vastgesteld door het College van Deskundigen d.d. 30012013 Aanvaard door de Harmonisatiecommissie Bouw van de Stichting Bouwkwaliteit d.d. 28032013 Pagina 1 van 16 Dit wijzigingsblad is op 28032013 door

Nadere informatie

1591 Transformatie pand Stationsstraat 16 / 16a te Weert: toelichting bij aanvraag omgevingsvergunning

1591 Transformatie pand Stationsstraat 16 / 16a te Weert: toelichting bij aanvraag omgevingsvergunning pagina 1 1. Inleidend Bij de transformatie van het oorspronkelijke pand van drukkerij Smeets (1953-1956) aan de Stationstraat 16/16a te Weert tot woongebouw met behoud van commerciële plint, wordt de oorspronkelijke

Nadere informatie

Boerderij aan de Sprundelsebaan 60 te Breda

Boerderij aan de Sprundelsebaan 60 te Breda Bijlage 14 bij besluit 2015/2573-V1 V&V Bouwbesluitberekening Boerderij aan de Sprundelsebaan 60 te Breda Datum: 05-01-2016/10-03-2016/21-03-2016 Colofon Titel: Opdrachtgever: Bouwbesluitberekening Boerderij

Nadere informatie

Verbouwing van een gevel: geluidsisolatie en ventilatie

Verbouwing van een gevel: geluidsisolatie en ventilatie Verbouwing van een gevel: geluidsisolatie en ventilatie Probleem Aan de hand van het Bouwbesluit vaststellen welke eisen voor de geluidswering en ventilatie gelden bij de renovatie van een gevel. Oplossingsrichtingen

Nadere informatie

Landelijk onderzoek naar de prestaties van mechanische ventilatiesystemen in nieuwbouw eengezinswoningen

Landelijk onderzoek naar de prestaties van mechanische ventilatiesystemen in nieuwbouw eengezinswoningen Landelijk onderzoek naar de prestaties van mechanische ventilatiesystemen in nieuwbouw eengezinswoningen In opdracht van het ministerie van VROM (thans Infrastructuur en Milieu) ir. Atze Boerstra BBA Binnenmilieu

Nadere informatie

Installatiegeluid in woningen

Installatiegeluid in woningen Installatiegeluid in woningen Hoe voldoe ik aan de nieuwe geluidseisen van bouwbesluit 2012 Piet Jacobs Nieuwe eis installatiegeluid in bouwbesluit 2012 Is de nieuwe eis ambitieus? Hoeveel mensen hebben

Nadere informatie

Bouwbesluit Toetsing BB 2012

Bouwbesluit Toetsing BB 2012 BEM1403081 gemeente Steenbergen Projectnaam : Projectnummer : PKE RDG PR5244 Datum : TGK NGW 6 juni 2014 Tekening: DO-100 en 200 d.d. 6 juni 2014 Versie : v 1.0 Opdrachtgever : 8 woningen Buiten de Veste

Nadere informatie

Ventilatievoorzieningen voor een meterruimte in een woning

Ventilatievoorzieningen voor een meterruimte in een woning Ventilatievoorzieningen voor een meterruimte in een woning Probleem Aan de hand van het Bouwbesluit vaststellen welke eisen er gelden voor de ventilatiecapaciteit die is vereist voor een meterruimte in

Nadere informatie

Nieuwbouw 26 appartementen te Halfweg - App 26 toren. Eigenschappen rekenzones type rekenzone omschrijving interne warmtecapaciteit Ag [m²]

Nieuwbouw 26 appartementen te Halfweg - App 26 toren. Eigenschappen rekenzones type rekenzone omschrijving interne warmtecapaciteit Ag [m²] 736 woongeb. 26 app Halfweg - Nieuwbouw 26 appartementen te Halfweg - App 26 toren F2 0,79 Algemene gegevens projectomschrijving Nieuwbouw 26 appartementen te Halfweg - App 26 toren variant F2 straat /

Nadere informatie

BOUWBESLUITRAPPORTAGE

BOUWBESLUITRAPPORTAGE BOUWBESLUITRAPPORTAGE Gemeente Hilvarenbeek Ingekomen: 15-1-2017 BOUWEN VAN EEN WONING AAN DE BOLAKKER IN HILVARENBEEK d.d. 16-01-2017 blad nr. 1 INHOUDSOPGAVE Inleiding Bouwbesluitverantwoording van ruimten

Nadere informatie

Notitie Bouwbesluit. 1 Inleiding. 2 Situatie en uitgangspunten

Notitie Bouwbesluit. 1 Inleiding. 2 Situatie en uitgangspunten Project : Appartementen Boermansstraat 29-31 te Weert Projectnummer : 17-041 Kenmerk : 17-041-not01 Datum : 28-9-2017 Opgesteld door : Ir. P.G.C. (Paul) Jacobs Status: Definitief 1 Inleiding Ten behoeve

Nadere informatie

Wijzigingsblad BRL 2101 d.d. 06-03-2013

Wijzigingsblad BRL 2101 d.d. 06-03-2013 Woonwagens Wijzigingsdatum 06-03-2013. Vastgesteld door CvD IKOB-BKB d.d. 30-08-2012. Aanvaard door de Harmonisatie Commissie Bouw van de Stichting Bouwkwaliteit d.d. 06-03-2013. Bindend verklaard door

Nadere informatie

R A P P O R T A G E B O U W B E S L U I T N I E U W B O U W S A T U R N N I E U W G R A A F D U I V E N R H / C H. kenmerk: Projectnr. 11.

R A P P O R T A G E B O U W B E S L U I T N I E U W B O U W S A T U R N N I E U W G R A A F D U I V E N R H / C H. kenmerk: Projectnr. 11. R A P P O R T A G E B O U W B E S L U I T N I E U W B O U W S A T U R N N I E U W G R A A F D U I V E N kenmerk: Projectnr. 11.050 opgesteld: R H / C H datum: 0 7 0 5 2 0 1 3 RAPPORTAGE BOUWBESLUIT Datum

Nadere informatie

Projectnaam : 12 appartementen Catherijnesteeg te Barneveld - app 5 en 10 Projectnummer : PR8691

Projectnaam : 12 appartementen Catherijnesteeg te Barneveld - app 5 en 10 Projectnummer : PR8691 Projectgegevens Projectnaam : 12 appartementen Catherijnesteeg te Barneveld - app 5 en 10 Projectnummer : PR8691 Datum : 16 februari 2017 Tekening : D01 d.d. 5 december 2016 Versie : 2.0 Opdrachtgever

Nadere informatie

nieuwbouw melkveebedrijf: Werktuigenberging C, Jongveestal D, Ligboxenstal E jc Cotenoeverseweg 105, Brummen

nieuwbouw melkveebedrijf: Werktuigenberging C, Jongveestal D, Ligboxenstal E jc Cotenoeverseweg 105, Brummen opdrachtgever firma Beker Holthuizerweg 11 6971 JE Brummen project referentie datum auteur bouwlocatie nieuwbouw melkveebedrijf: Werktuigenberging C, Jongveestal D, Ligboxenstal E 53.686 1542014 jc Cotenoeverseweg

Nadere informatie

Projectnaam : 12 appartementen Catherijnesteeg te Barneveld - app 1, 3 en 8 Projectnummer : PR8691

Projectnaam : 12 appartementen Catherijnesteeg te Barneveld - app 1, 3 en 8 Projectnummer : PR8691 Projectgegevens Projectnaam : 12 appartementen Catherijnesteeg te Barneveld - app 1, 3 en 8 Projectnummer : PR8691 Datum : 16 februari 2017 Tekening : D01 d.d. 5 december 2016 Versie : 2.0 Opdrachtgever

Nadere informatie

Projectgegevens. Inhoudsopgave. Bruikbaarheid oppervlaktestaat gbo / vg / vr NEN 2580 toiletruimte buitenberging en buitenruimte

Projectgegevens. Inhoudsopgave. Bruikbaarheid oppervlaktestaat gbo / vg / vr NEN 2580 toiletruimte buitenberging en buitenruimte Projectgegevens Projectnaam : 12 appartementen Catherijnesteeg te Barneveld - app 2 Projectnummer : PR8691 Datum : 16 februari 2017 Tekening : D01 d.d. 5 december 2016 Versie : 2.0 Opdrachtgever : van

Nadere informatie

Rapport Bouwbesluiteisen

Rapport Bouwbesluiteisen BOUWADVIESBUREAU RAATJES HEIN LEEMHUISSTRAAT 5 9744 DR GRONINGEN TELEFOON: 050-5 25 37 51 E-MAIL: INFO@RAATJES.NL INTERNET : WWW.RAATJES.NL BANKNR : NL84INGB0009395868 KVK GRONINGEN : 02078129 Rapport

Nadere informatie

Datum: 14 november 2016 Ons kenmerk: MW15457 Project: Verbouwing schuur Wiersserbroekweg 12 te Vorden Betreft: Bouwbesluitberekeningen

Datum: 14 november 2016 Ons kenmerk: MW15457 Project: Verbouwing schuur Wiersserbroekweg 12 te Vorden Betreft: Bouwbesluitberekeningen Adviseurs voor milieu, geluid, trillingen, brand en bouwfysica Alcedo bv Keizersweg 26 Postbus 140, 7450 AC Holten NOTITIE T: (0548) 63 64 20 F: (0548) 63 64 30 E: info@alcedo.nl I: www.alcedo.nl KvK 08108022

Nadere informatie

Bouwbesluit Toetsing Verbouw BB 2012

Bouwbesluit Toetsing Verbouw BB 2012 BEM1503896 gemeente Steenbergen Projectnaam : Projectnummer : PKE RDG PR6519 Datum : TGK NGW 15 juli 2015 Tekening: 15010 TO02 d.d. 3 juli 2015 Versie : v 1.0 Opdrachtgever : Verbouw en uitbreiding woning

Nadere informatie

Daglicht- en ventilatieberekening

Daglicht- en ventilatieberekening Daglicht- en ventilatieberekening Project gegevens Project : Nieuwbouw woongebouw Zaagmolenstraat 197-203 te Rotterdam Kadastrale gemeente : Rotterdam 7 e afdeling Sectie : W Perceel : 2827, 2828,3027

Nadere informatie

Projectgegevens. Inhoudsopgave. Bruikbaarheid oppervlaktestaat gbo / vg / vr NEN 2580 aantal personen toiletruimte toegankelijkheidssector

Projectgegevens. Inhoudsopgave. Bruikbaarheid oppervlaktestaat gbo / vg / vr NEN 2580 aantal personen toiletruimte toegankelijkheidssector Projectgegevens Projectnaam : Zoet of Zout Haringvliet te Stellingdam Projectnummer : PR7529 Datum : 20 april 2016 Tekening : BA-10, 11 en 20 d.d. 12 april 2016 Versie : 1.0 Opdrachtgever : HDK architecten

Nadere informatie

Bouwbesluit. Wettelijke regelingen

Bouwbesluit. Wettelijke regelingen Bouwbesluit Wettelijke regelingen Woningwet Bouwbesluit Ministeriële regeling bouwbesluit Nederlandse normen: NEN s Nederlandse praktijkrichtlijnen: NPR Kwaliteitsverklaringen Cauberg-Huygen 2 Bouwbesluit:

Nadere informatie

5 OPNAMEFORMULIER BINNENMILIEUPROFIEL WONINGEN

5 OPNAMEFORMULIER BINNENMILIEUPROFIEL WONINGEN 5 OPNAMEFORMULIER BINNENMILIEUPROFIEL WONINGEN Inleiding In dit hoofdstuk staat het opnameformulier weergegeven dat een adviseur nodig heeft voor het opnemen van een woning voor het Binnenmilieuprofiel.

Nadere informatie

Rapport Bouwbesluit. (Bouwfysische berekeningen) - Oppervlakte berekening - Daglicht berekening - Ventilatie & spui berekening

Rapport Bouwbesluit. (Bouwfysische berekeningen) - Oppervlakte berekening - Daglicht berekening - Ventilatie & spui berekening Rapport Bouwbesluit (Bouwfysische berekeningen) - Oppervlakte berekening - Daglicht berekening - Ventilatie & spui berekening Verbouw woonhuis Covikseweg 10 te Steenderen BouwBureau Borghstee Eursingerstraat

Nadere informatie

Projectgegevens. Inhoudsopgave

Projectgegevens. Inhoudsopgave Projectgegevens Projectnaam : Bakker te Nieuw Vennep Projectnummer : PR812 Datum : 1 februari 201 Tekening : 3541_bakker d.d. 5 oktober 2015 Versie : 2.0 Opdrachtgever : H.Hardeman B.V. Handels- en constructiebedrijf

Nadere informatie

-1 Parkeerkelder. Alle deuren die geen woningtoegangsdeur zijn en waarvoor een WBDBO-eis geldt zijn zelfsluitend.

-1 Parkeerkelder. Alle deuren die geen woningtoegangsdeur zijn en waarvoor een WBDBO-eis geldt zijn zelfsluitend. -1 Parkeerkelder Etra Beschermde Vluchtroute Elke woning is een brandcompartiment, maar tevens ook subbrandcompartiment en beschermd subbrandcompartiment Brandwerendheid scheiding 60min in twee richtingen

Nadere informatie

Rgd. Dichtheid. Voor het aspect dichtheid van bouwconstructies wordt onderscheid gemaakt in:

Rgd. Dichtheid. Voor het aspect dichtheid van bouwconstructies wordt onderscheid gemaakt in: Rgd 5 Dichtheid Voor het aspect dichtheid van bouwconstructies wordt onderscheid gemaakt in: Dichtheid wet Rgd 5.1 Waterdichtheid 5.1.1 Wering vocht van buiten 5.1.2 Wering vocht van binnen 5.2 Luchtdichtheid

Nadere informatie

Architecten HMV Burg. Guljelaan 6 4848 CZ Breda Tel. 076 514 46 44 www.info@architecten-hmv-nl

Architecten HMV Burg. Guljelaan 6 4848 CZ Breda Tel. 076 514 46 44 www.info@architecten-hmv-nl Architecten HMV Burg. Guljelaan 6 4848 CZ Breda Tel. 076 514 46 44 www.info@architecten-hmv-nl Rapportnummer: 2444_B_01 Datum: 03 dec. 2013 wijz. A: 20 jan. 2014 verbouwing/uitbreiding bavelselaan 250

Nadere informatie

Bouwbesluit Rapport Verbouw

Bouwbesluit Rapport Verbouw Bouwbesluit Rapport Verbouw Project: 4 PH woningen Multatulistraat Ulft, 20 april 2012 Projectnummer : 292011 Versie : BB 2012 Ontwerptekeningen : 1107V003 Datum tekeningen : 21-02-2012 Opdrachtgever:

Nadere informatie

Natuurlijke ventilatie van leslokalen

Natuurlijke ventilatie van leslokalen Natuurlijke ventilatie van leslokalen Seminar Actiflow - CFD in de bouw 20 mei 2011 ir. Henk Versteeg Inhoud presentatie Introductie LBP SIGHT Binnenmilieu basisscholen Ventilatie basisschool De Schakel

Nadere informatie

opstelplaats wasmachine opstelplaats droger opstelplaats kooktoestel opstelplaats gootsteen opstelplaats vaatwasmachine

opstelplaats wasmachine opstelplaats droger opstelplaats kooktoestel opstelplaats gootsteen opstelplaats vaatwasmachine ouwkundig v KL mv V funderingsbalk vlgs constr. geisoleerde kanaalplaatvloer betonvloer + 0mm dekvloer kruipluik mechanische ventilatie unit (afvoer) type volgens EP meterkast gevelsteen-spouw-isolatie-kalkzandsteen

Nadere informatie

w w w. o l d e h a n t e r. n l

w w w. o l d e h a n t e r. n l Werknr.: 09-288 Project: Standaard garage Prefab beton elementen Opdrachtgever: Rekers Betonwerk GMBH & Co. KG Portlandstraße 15 48480 Spelle Duitsland Onderwerp: Ventilatieberekening Alle type garages

Nadere informatie

EPN-berekening. Ventilatieberekening

EPN-berekening. Ventilatieberekening EPN-berekening Ventilatieberekening Inzake het plaatsen van een Recreatieverblijf op een terrein gelegen aan de Noordendolfer 2b-17 te Zoutelande i.o.v. Top Totaal (comm. Koppejan) (rapport 13-13-bf) Werknummer

Nadere informatie

Advance, decentrale ventilatie met warmteterugwinning

Advance, decentrale ventilatie met warmteterugwinning Advance, decentrale ventilatie met warmteterugwinning Ventilatie warm EPC ve Balansventilatie zonder kanalen Decentrale ventilatie met de Advance als EPC verlagende oplossing Ventilatie met warmteterugwinning

Nadere informatie

Nieuwe ISSO 51, 53 & 57 (juli 2017) Overzicht van de wijzigingen

Nieuwe ISSO 51, 53 & 57 (juli 2017) Overzicht van de wijzigingen Nieuwe ISSO 51, 53 & 57 (juli 2017) Overzicht van de wijzigingen Wijzigingsoverzicht ISSO 51, 53 & 57 2017 Wijzigingen ten opzichte van 2012 versie zijn: Correctie op de ontwerpbuitentemperatuur aan de

Nadere informatie

bouwfysisch rapport bouwbesluitberekeningen

bouwfysisch rapport bouwbesluitberekeningen bouwfysisch rapport bouwbesluitberekeningen behorende bij aanvraag omgevingsvergunning betreffende activiteit bouwen voor de nieuwbouw (herbouw) van strandpaviljoen Beachclub Lekker in Vrouwenpolder. 1.

Nadere informatie

Woning Lekdijk 42 te Nieuw-Lekkerland. Toetsing verblijfsgebieden, verblijfsruimten Daglichttoetreding

Woning Lekdijk 42 te Nieuw-Lekkerland. Toetsing verblijfsgebieden, verblijfsruimten Daglichttoetreding Woning Lekdijk 42 te Nieuw-Lekkerland Toetsing verblijfsgebieden, verblijfsruimten Daglichttoetreding Woning Lekdijk 42 te Nieuw-Lekkerland Toetsing verblijfsgebieden, verblijfsruimten Daglichttoetreding

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 13245 29 juni 2012 Regeling van de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties van 27 juni 2012, nr. 2012-000368158,

Nadere informatie

Ruimte Omschrijving Opp. 10% Ad * Cb * Cu = Ae. Woonkamer 26,86 2,69 Raam Voorgevel 4,00* 0,86* 1,00= 3,44 Raam Zijgevel 0,52* 0,86* 1,00= 0,45

Ruimte Omschrijving Opp. 10% Ad * Cb * Cu = Ae. Woonkamer 26,86 2,69 Raam Voorgevel 4,00* 0,86* 1,00= 3,44 Raam Zijgevel 0,52* 0,86* 1,00= 0,45 Project: Verbouwing woning Eisen bouwbesluit daglichttoetreding In het totaal van de uitwendige scheidingsconstructies van een verblijfsgebied moet, met het oog op de toetreding van daglicht en het uitzicht

Nadere informatie

: Nieuwbouw woning aan de Ruigendijk 8 te de Koog. : Ventilatie berekening

: Nieuwbouw woning aan de Ruigendijk 8 te de Koog. : Ventilatie berekening Project: : Nieuwbouw woning aan de Ruigendijk 8 te de Koog Werknummer : 2015006 Onderdeel : Ventilatie berekening Gewijzigd: : 10-09-2015 Van der Veen Advisering 1 / 14 10/09/15 INHOUD: 1. Inleiding Blz.

Nadere informatie

ISOLATIE, MUUR, THERMISCH, VOORGEVORMD (attest, productcertificaat)

ISOLATIE, MUUR, THERMISCH, VOORGEVORMD (attest, productcertificaat) ISOLATIE, MUUR, THERMISCH, VOORGEVORMD (attest, productcertificaat) BRL 1304 "Thermische isolatie van uitwendige scheidingsconstructies (fabriekmatig vervaardigde producten in spouwmuren)" (2004-11) +

Nadere informatie

Woningventilatie. Geluidarme systemen. Piet Jacobs

Woningventilatie. Geluidarme systemen. Piet Jacobs Geluidarme systemen 1 Programma 15.00-15.20 Inventarisatie kennisvragen 15.20-15.50 Praktijkvoorbeelden Geluidsarme ventilatiesystemen die zorgen voor een goede luchtkwaliteit, (TNO) 15.50-16.00 Pauze

Nadere informatie

BEREKENINGEN T.B.V. AANVRAAG OM OMGEVINGSVERGUNNING RENOVATIE SCHUUR TOT WONING AAN DE VELDWEG 24 TE DREMPT

BEREKENINGEN T.B.V. AANVRAAG OM OMGEVINGSVERGUNNING RENOVATIE SCHUUR TOT WONING AAN DE VELDWEG 24 TE DREMPT Statenlaan 8 6828 WE Arnhem T: 06 51520556 E: info@rolf-joosten.nl W: www.rolf-joosten.nl BEREKENINGEN T.B.V. AANVRAAG OM OMGEVINGSVERGUNNING RENOVATIE SCHUUR TOT WONING AAN DE VELDWEG 24 TE DREMPT 1624

Nadere informatie

Hierbij de gevraagde info betreffende zaak , Breistroeken 50 Nw. Balinge.

Hierbij de gevraagde info betreffende zaak , Breistroeken 50 Nw. Balinge. From: "Boer" ; Sent: ma, 01 mei 2017 15:06:27 +02:00 To: "olo-middendrenthe.nl" ; Subject: zaaknr.826635 aanvullende info. Attachments: Uitbreiding hoofdgebouw

Nadere informatie

Meten is weten (wat te doen) Gezondheid in woningen, scholen en kinderdagverblijven. Presentatie 3e kennisdag Bouwfysica 14 mei 2009

Meten is weten (wat te doen) Gezondheid in woningen, scholen en kinderdagverblijven. Presentatie 3e kennisdag Bouwfysica 14 mei 2009 Meten is weten (wat te doen) Gezondheid in woningen, scholen en kinderdagverblijven ir. Henk Versteeg Presentatie 3e kennisdag Bouwfysica 14 mei 2009 Lichtveld Buis & Partners BV Raadgevende ingenieurs

Nadere informatie

Op weg naar bijna energieneutrale gebouwen, met gezonde ventilatie

Op weg naar bijna energieneutrale gebouwen, met gezonde ventilatie Op weg naar bijna energieneutrale gebouwen, met gezonde ventilatie Themabijeenkomst De Nieuwe Standaard In Ventileren ing. G.A. (Gerton) Starink Nieman Raadgevende Ingenieurs B.V. 22-5-2015 2 1 Op weg

Nadere informatie

EPC 0,8: Over welke woningen en installatieconcepten hebben we het?,

EPC 0,8: Over welke woningen en installatieconcepten hebben we het?, EPC 0,8: Over welke woningen en installatieconcepten hebben we het?, ir. F.W. (Freek) den Dulk Nieuwe eis per 1 januari 2006 EPC 0,8 Herziening norm: NEN 5128:2004 Energieprestatie van woonfuncties en

Nadere informatie

WAND, BINNEN, NIET DRAGENDE, MONTAGEWAND, GIPSPLATEN (attest, productcertificaat)

WAND, BINNEN, NIET DRAGENDE, MONTAGEWAND, GIPSPLATEN (attest, productcertificaat) WAND, BINNEN, NIET DRAGENDE, MONTAGEWAND, GIPSPLATEN (attest, productcertificaat) BRL 1003 "Niet dragende -binnenwanden" (2003-12) BRL 2212 "Montage van systeemwanden en/of systeemplafonds" (2000-01) Beschouwde

Nadere informatie

Behoort bij besluit van burgemeester en wethouders van Berkelland datum: zaaknr: nr: 10 jan OU

Behoort bij besluit van burgemeester en wethouders van Berkelland datum: zaaknr: nr: 10 jan OU Behoort bij besluit van burgemeester en wethouders van Berkelland datum: zaaknr: nr: 0 jan 209 220753 OU 208022 Projectgegevens Projectnaam : Schaperclaus Zwilbroekseweg te Eibergen Projectnummer : PR893

Nadere informatie

Tips berekenen EPC. EPN en Nieuwbouw. Modellering

Tips berekenen EPC. EPN en Nieuwbouw. Modellering EPN en Nieuwbouw Tips berekenen EPC Modellering Iedere bouwlaag dient als een aparte verwarmde zone gemodelleerd te worden. Indien bouwlagen, bijvoorbeeld tussenverdiepingen van een woongebouw, exact gelijk

Nadere informatie