Bij de eerste druk 13 Bij de tweede druk 14. Hoofdstuk 1. Versterferfrecht 15

Transcriptie

1 Voorwoord 13 Bij de eerste druk 13 Bij de tweede druk 14 Hoofdstuk 1. Versterferfrecht Inleiding Achtergronden Terminologie Geschiedenis Algemene bepalingen Erfopvolging Commoriënten Onwaardigheid Nietige rechtshandelingen Opeisbare vorderingen De waarde van de nalatenschap Schulden van de nalatenschap Schakelbepaling Vier groepen van erfgenamen Inleiding Groep Groep Groep Groep De wettelijke verdeling Rente op de vorderingen Draagplicht en aansprakelijkheid Boedelbeschrijving en informatieplicht Voortijdige voldoening van de vordering Ongedaanmaking De wilsrechten Inleiding Het eerste bloot-eigendoms-wilsrecht Inleiding Meldplichten Welke goederen Het eerste vol-eigendomswilsrecht Het tweede bloot-eigendomswilsrecht Het tweede vol-eigendomswilsrecht Het voorbehouden vruchtgebruik De zaaksvervangingsregeling Overige aspecten Niet vrij beheer en stiefkinderen 69 Maklu 5

2 Erfrecht voor de praktijk Hoofdstuk 2. Testamentair erfrecht Uiterste wilsbeschikkingen in het algemeen Het karakter van de uiterste wilsbeschikking Testamenten en wilsgebreken Goede zeden en openbare orde Uitleg van uiterste willen Bijzondere gevallen Bijzondere gevolgen van de saisine Verval en verjaring van vernietigingsvorderingen Vereisten om te testeren en te verkrijgen uit testament Vereisten om te testeren Vereisten om te kunnen verkrijgen krachtens testament Vormvereisten van uiterste willen Notariële uiterste wil Onderhandse uiterste wil Het codicil Noodtestamenten Uiterste wilsbeschikkingen in het bijzonder Inleiding Erfstellingen Legaten Quasi-legaten Lasten Stichtingen Makingen onder tijdsbepaling en onder voorwaarde Veel voorkomende testamentsvormen Inleiding De ouderlijke boedelverdeling Het vruchtgebruiktestament Het keuzelegaattestament met vruchtgebruik De (quasi-)wettelijke verdeling 99 Hoofdstuk 3. Beperkingen op de testeervrijheid De legitieme portie Inleiding De legitimaris en de legitieme fractie De legitimaire massa Inleiding De waardering van de nalatenschapsgoederen Waardering van de giften Giften met uitgestelde werking De mee te rekenen giften Giften gedaan en aanvaard in het vooruitzicht van benadeling Herroepelijke en inkortbaar verklaarde giften Giften met uitgestelde werking Giften aan afstammelingen Maklu

3 De hoofdregel: binnen vijf jaar voor het overlijden Geen gift: tussen echtgenoten gehuwd in gemeenschap Geen gift: verplichting tot onderhoud Afsluitende opmerking bij de legitimaire massa Toerekening en imputatie Inleiding Toerekening van erfrechtelijke verkrijgingen Imputatie De uitzondering: inferieure makingen Inferieure erfstellingen Inferieure legaten Twee uitzonderingen op de uitzondering Legaat van een som in termijnen Bewind op de legitieme Afsluitende opmerkingen Het geldend maken van de legitieme portie Inleiding De opeisbaarheid van de legitieme Rente op de vordering Verval van de aanspraak van de legitimaris Personen wier bestaan onzeker is Inkorting Inleiding Oneigenlijke inkorting Eigenlijke inkorting op de testamentaire makingen Beroep op de legitieme als verweermiddel Aansprakelijkheid voor de vordering van de legitimaris Het door de legitimaris verschuldigde successierecht De eigenlijke inkorting bij de begiftigden Stiefkinderen en de legitieme De restbepaling Andere wettelijke rechten Inleiding Voortgezet gebruik van woning en inboedel Vruchtgebruik van de woning Verzorgingsvruchtgebruik Imputatie Bijzondere rechten van de langstlevende De echtscheiding en de andere wettelijke rechten Inkorting door de langstlevende De rol van de kantonrechter Sommen ineens voor de kinderen Salaire différé Termijnen Bedrijfsopvolging Informatieplicht 153 Maklu 7

4 Erfrecht voor de praktijk Hoofdstuk 4. Positiebepaling Informatievergaring Centraal Testamenten Register (CTR) Openbaar boedelregister Verklaring van erfrecht Aangifte erfbelasting Banken en informatieverstrekking Informatie van erfgenamen en executeur Overgang van vermogen De keuze: aanvaarden of verwerpen Bijzondere gevolgen beneficiaire aanvaarding Niet kiezende gerechtigde(n) Rechtsopvolging onder algemene titel Aansprakelijkheid nalatenschap en privévermogen Beraad (On)mogelijkheden voor de aantasting van de uiterste wil Achtergrond De algemene regels De uitzonderingen en aanvullingen Misbruik van omstandigheden Dwaling Bedrog, bedreiging en bevestiging Strijd met goede zeden of de openbare orde Handelingsonbekwaamheid Uitleg Ex-echtgenoot Geen voordeel uit een uiterste wilsbeschikking Algemeen De voogd Leermeesters BIG-personen en geestelijk verzorgers Vergelding voor bewezen diensten en uitgezonderde familie De notaris c.q degene die verlijdt en daarbij is betrokken Sanctie: vernietigbaarheid Verval en verjaring 176 Hoofdstuk 5. Executeurs, Vereffening en Bewind Executeurs Inleiding Benoeming een of meer executeurs en onderlinge geschillen Benoembaarheid en aanvaarding Taken Loon Privatief beheer, beschikkingsonbevoegdheid erfgenamen Vertegenwoordiging in en buiten rechte Maklu

5 5.1.8 Boedelnotaris Boedelbeschrijving Oproeping schuldeisers Tegeldemaking ter voldoening schulden van de nalatenschap Informatieplicht Einde taak Verplichting gewezen executeur Einde beheer Rekening en verantwoording Echtgenoot vruchtgebruiker is fictief erfgenaam Aansprakelijkheid executeur Geen verschoningsrecht De vereffening Inleiding De procedure op hoofdlijnen Gronden voor vereffening: beneficiaire aanvaarding en benoeming door de rechtbank De uitzonderingen bij beneficiaire aanvaarding Eerste uitzondering: executeur met ruimschoots toereikende boedel Tweede uitzondering: ontheffing op verzoek wettelijk vertegenwoordiger bij positief saldo nalatenschap Derde uitzondering: beneficiaire aanvaarding voor de kinderen bij wettelijke verdeling Benoeming door de rechtbank Benoeming na beneficiaire aanvaarding Benoeming buiten beneficiaire aanvaarding Op verzoek belanghebbende of OM Op verzoek schuldeiser nalatenschap Op verzoek schuldeiser erfgenaam Wettelijke verdeling, verdeling voormalige huwelijksgemeenschap Vereffening in belang privéschuldeiser verwerpende erfgenaam Benoeming vereffenaar, bevoegdheidsverdeling en ontslag Benoeming Wie kan worden benoemd? Waarborgen Taakverdeling Ingang benoeming Ontslag vereffenaar en einde taak vereffenaar Loon Rekening en verantwoording Rechter-commissaris: benoeming, taken en gevolgen Kosteloze vereffening en opheffing Inlichtingen en aanwijzingen; getuigen en deskundigen De taken van de vereffenaar Beheer en de vereffening 209 Maklu 9

6 Erfrecht voor de praktijk Vertegenwoordiging en beschikking Boedelbeschrijving en ter inzage legging Ontheffing ter inzage legging Aanwijzing boedelnotaris Schade door wettelijk vertegenwoordiger of vereffenaar Vereffenaar voor ontbonden huwelijksgemeenschap Oproeping schuldeisers en neerleggen van een lijst van vorderingen Tegeldemaking van goederen van de nalatenschap Terugvordering legaat Verrekening Gedwongen schuldtoerekening Rekening en verantwoording en uitdelingslijst Privécrediteur van een verwerpende erfgenaam Uitkering en positie van nagekomen crediteuren Lichte vereffening Bepalingen titel 3.7 grotendeels niet van toepassing Verhaal door individuele schuldeisers, vaststellingprocedure en beslag Beslag Rangorde crediteuren Opsporing erfgenamen Einde taak vereffenaar Vervanging vereffenaar Afgifte van het overschot Bewind 220 Hoofdstuk 6. De verdeling en procedurele aspecten Inleiding De verdeling Algemeen Toerekening Inbreng Verdeling algemeen Peildatum omvang Peildatum waardering Alle deelgenoten betrekken bij de verdeling Drie gebruikelijke vorderingen met betrekking tot de verdeling Verdeling vorderen ex art. 3: Vordering tot gelasten van de wijze van verdeling ex art. 3: Vordering tot het vaststellen van de verdeling door de rechter Procedurele aspecten Boedelbeschrijving algemeen Onderhands of notarieel Maklu

7 Bevel tot boedelbeschrijving Schatters Rekening en verantwoording Sommen ineens Overgangsrecht Beslag en executie Bevoegde rechter Absolute bevoegdheid Relatieve bevoegdheid Ambtshalve toetsing relatieve bevoegdheid of niet? Rechtsmacht Nederlandse rechter en IPR Dagvaarding gezamenlijke erfgenamen Rechtsmiddelen tegen beschikkingen 243 Beknopte literatuurlijst 245 Trefwoordenlijst 247 Maklu 11