cleantech infrastructuur Situering THOR PARK in Genk

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "cleantech infrastructuur Situering THOR PARK in Genk"

Transcriptie

1 leaneh infrasruuur Siuering Om de leaneh seor in Limburg alle groeikansen e bieden, is er uieraard ruime nodig om bedrijvigheid in deze seor e huisvesen. Op diverse plaasen in de provinie word deze infrasruuur momeneel uigebouwd. Zo word in Genk he duurzame en hoogwaardige bedrijven- en weenshapspark THOR onwikkeld waar binnen enkele jaren Energyville word gerealiseerd, een kennis- en onderzoeksenrum voor geavaneerde energieehnologie. In Houhalen-Helheren vond begin sepember 2011 de eerseseenlegging plaas van Greenville. Di inubaorgebouw voor sarende bedrijven in de leaneh seor word opgebouwd in he voormalige hoofdgebouw van de koolmijn van Houhalen. Naas de inubaor kom er ook een bezoekersenrum rond he hema leaneh. Een gevesigde waarde inzake sensibilisering rond duurzame onwikkeling is he Cenrum Duurzaam Bouwen, korweg CeDuBo, in Heusden-Zolder. He Cenrum simuleer via enoonsellingen, evenemenen en andere iniiaieven al bijna ien jaren de onwikkeling en vermarking van leaneh oplossingen voor de bouwseor. Eind sepember jl. werd door CeDuBo nog he energieweekend georganiseerd rond he hema raioneel energiegebruik en werd de vernieuwde permanene enoonselling geopend. Deze voorziene en reeds gerealiseerde infrasruuren vormen de ideale biooop voor leaneh bedrijven en voor onderzoek en onwikkeling in deze seor. Samen me de ruime om e ondernemen in onze provinie, de aanwezige kennis en de proviniale beleidskeuzes om leaneh e beshouwen als speerpunseor, kan Limburg verder uigroeien o een ware hospo voor leaneh bedrijvigheid. THOR PARK in Genk Op de voormalige mijnsie van Waershei in Genk word een duurzaam en hoogwaardig bedrijven- en weenshapspark onwikkeld, THOR park genaamd. Op he THOR weenshapspark zal binnen enkele jaren he onderzoeksinsiuu EnergyVille worden gerealiseerd, da zih oeleg op de onwikkeling van nieuwe ehnologieën, kennis en inzihen voor een duurzame energievoorziening en een duurzaam energiesyseem in de bebouwde, sedelijke omgeving. Neem daarbij he fei da Genk, naas Anwerpen, Oosende, Gen en Hassel, één van de vijf Vlaamse seden is die he Convenan of Mayors (di onvenan heef o doel om seden e verenigen die verder willen gaan in de srijd egen klimaaverandering dan de offiiële doelsellingen van de EU) heef onderekend en he is duidelijk da Genk, de derde indusriesad van Vlaanderen, zih nadrukkelijk profileer als een sad die duurzaamheid hoog in he vaandel draag, nie alleen bij de onwikkeling van haar bedrijvenerreinen maar ook in de aivieien die zih op deze erreinen onwikkelen. Drie projezones He THOR park is 100 ha groo. De voormalige mijnsie is reeds voorzien van wegenis en infrasruuur die de oegang o de vershillende onderdelen van he park mogelijk maken. De sie omva drie projezones: he hoogwaardig bedrijvenpark, he weenshapspark en he hoofdgebouw. De sie word onwikkeld in samenwerking me LRM en voor wa he weenshapspark beref is er een samenwerkingsakkoord ussen KULeuven, LRM en Sad Genk. He THOR park kan zo geombineerd een serke ehnologieporfolio en ondernemingskapiaal aanbieden aan geïneresseerde bedrijven die zih op de sie willen vesigen. De sie word onwikkeld volgens hoogwaardige kwalieisrieria, zowel op he gebied van arhieuur als op he vlak van omgevingsaanleg. In de omgevingsaanleg word he karaker van de oude mijnuluur bewaard door he aanleggen van wallen me uigegraven mijnseen. Di geef aan deze sie een herkenbare ideniei. He sadsbesuur heef nadrukkelijk gekozen voor een duurzame onwikkeling van de sie, me aandah voor de belangen van he milieu, van de ondernemers en van de oekomsige werknemers. Di maak van de sie een duurzame en effiiëne ondernemings- en werkomgeving ECONOMISCH RAPPORT POM-ERSV LIMBURG FEBRUARI 2012

2 Infrasruuur voor leaneh bedrijvigheid in Limburg EnergyVille. In de oprihing van de nv EnergyVille (infrasruuur) pariiperen ook VITO, IMEC en POM Limburg. Op de eerse luser word een eerse bedrijfsgebouw of inubaor gepland van 5000 m² da plaas zal bieden aan zowel sarende en kleinere, als groere en besaande ondernemingen die een serke kennispoo hebben. De realisaie van he gebouw is in volle voorbereiding en naar verwahing zal he gebouw medio 2013 klaar zijn. Hoofdgebouw He voormalige monumenale hoofgebouw van de mijn zal worden onwikkeld o een failiair enrum voor he gehele park. He gebouw, aan de buienzijde reeds geheel gerenoveerd en een serke eyeaher bij he bereden van he park, zal aan alle gebruikers van he park een variëei aan diensen aanbieden waaronder de erbeshikkingselling van vergader- en seminarieruimes, kinderopvang, horeagelegenheden en finess-failieien. Bedrijvenpark He hoogwaardig bedrijvenpark (80 ha) rih zih op innovaieve en kennisinensieve bedrijven die hun aivieien onwikkelen in een kanoorahige omgeving. Bedrijven zullen op di errein gebouwen en ruimes kunnen huren en kopen. Er is evens de mogelijkheid om een eigen bedrijfsgebouw e realiseren. Op he errein zal plaas worden geboden aan zowel small, medium als large spae gebruikers. Een eerse onree onwikkeling op he hoogwaardig bedrijvenerrein word nu gepland in PPS-verband (Publiek-Privae Samenwerking). Hieroe zal een vennooshap worden opgerih waarin he Auonoom Gemeenebedrijf Genk, LRM en de Tijdelijke Handelsvennooshap Onwikkelingsombinaie Waershei (besaande ui DMI Vasgoed, VanHou en Van Roey) pariiperen. Samen zullen zij de eerse gebouwen, passend Mo-Thor genoemd, realiseren. Weenshapspark He weenshapspark heef een oppervlake van 20 ha. He maserplan voor he weenshapspark is onwikkeld door he Anwerpse kanoor HUB. He weenshapspark zal besaan ui een 11-al lusers me elk een poenieel van zo n m² aan kanoorruime. HUB heef zih bij he onwerp van he weenshapspark als doel geseld di passend e inegreren in he besaande errein en he blijvend groene karaker van he errein e verzekeren. Duurzaamheid als leidraad voor de onwikkeling van he THOR park Vanaf de eerse sappen in de onwikkeling van he THOR park speel duurzaamheid een bepalende rol. In he gemeenelijk RUP Mijnerrein Waershei word aandah beseed aan he gebruik van duurzame ehnieken voor bijvoorbeeld waerbeheer en he gebruik van alernaieve energiebronnen. In de onwerpen van de gebouwen speel he energieverbruik (E-peil) een ruiale rol. De sad Genk heef opdrah gegeven o de opmaak van een visie omren he duurzaam onwikkelen en beheren van bedrijvenerreinen en di gekoppeld aan een realisaieplan. In di kader zal een belangrijke rol oebedeeld worden aan he parkmanagemen da zal insaan voor de monioring van de duurzaamheid en de onwikkeling van olleieve projeen en diensen die bijdragen aan een duurzame onwikkeling van de sie. Alle onwikkelaars en laer ook de individuele bedrijven die zih op de sie vesigen engageren zih o he erkennen van de duurzame onwikkelingsprinipes en o pariipaie aan he parkmanagemen. He weenshapspark rih zih op ondernemingen en insellingen die zih bezighouden me onderzoek en onwikkeling en die bijgevolg een hoogehnologish karaker hebben. De onwikkeling van de infrasruuur op he weenshapspark word gerealiseerd via de oprihing van een holding waarin KULeuven, LRM en de sad Genk pariiperen. Vanui de holding zullen wee dohervennooshappen worden opgerih, me name de nv Inubaor en de nv ECONOMISCH RAPPORT POM-ERSV LIMBURG FEBRUARI

3 h e ilea n uur u r nfr a s EnergyVille: onderzoeksenrum voor duurzame energie Op luser 2 van he Weenshapspark zal EnergyVille worden gevesigd. EnergyVille is een kennis- en onderzoeksenrum voor geavaneerde energieehnologie en beref een samenwerking ussen KULeuven Energie-Insiuu, VITO en IMEC. Deze onderzoeksinsellingen brengen in EnergyVille hun kennis en onderzoeksapaieien samen me als doel een oonaangevend onderzoeksinsiuu op he gebied van duurzame energievoorziening voor groe sedelijke omgevingen in Europa e worden. EnergyVille zal experise opbouwen, vorming verzorgen en onderzoek uivoeren me berekking o onder meer inelligene energieneen, elekrishe voeruigen en energie-effiiëne gebouwen. In samenwerking me de indusrie en he bedrijfsleven zullen erzake nieuwe en innovaieve ehnologieën onwikkeld worden. Ook andere (Limburgse) onderwijsinsellingen zoals KHLim, UHassel en XIOS, zullen in EnergyVille berokken zijn. onderzoeksapaiei bied evens vesigingsopporunieien aan reeds besaande gerelaeerde bedrijven. Volgens professor Belmans van de KULeuven, een auoriei inzake elekroehniek en aief berokken bij de oprihing van Energyville, is da meeen één van de suesfaoren van he nieuwe kennisenrum: Me Energyville willen we een dynamiek reëren die bedrijfsaivieien en werkgelegenheid me zih meebrengen. Op Europees niveau willen we een araiepool zijn voor aan leaneh gerelaeerde bedrijven. Een belangrijke uidaging lig op de arbeidsmark. De nood aan ingenieurs en ehnish opgeleide werknemers is nu al groo en zal de komende jaren nog serk oenemen omwille van nieuwe energieehnologieën. Er moe dringend werk gemaak worden van een opwaardering van he ehnish onderwijs op alle onderwijsniveaus. De aivieien van EnergyVille passen volledig in de Vlaanderen in Aie -doorbraak voor de realisaie van een groen sedengewes en zijn derhalve een belangrijk onderdeel van de oekomsplannen van Vlaanderen voor Onderzoeksprojeen zoals Linear en de proefuinen voor elekrishe voeruigen zullen hier me de seun van de Vlaamse regering worden uigevoerd. De afnemende radiionele energievoorraden, he groeiend bewuszijn voor de milieu- en CO2-problemaiek en de opkoms van nieuwe en duurzame energiebronnen, plaasen ons voor nieuwe en subsaniële ehnologishe uidagingen en zullen leiden o een belangrijke herziening van de wijze waarop energie in seden word opgewek en verbruik. De huidige elekriieisvoorzienings- en disribuiesysemen zullen daardoor belangrijke veranderingen ondergaan, maar ook andere energieveoren zoals gas, warme en koeling zijn essenieel in die veranderingen. De eonomishe opporunieien verbonden aan de ransformaie van he energiesyseem zijn subsanieel. In de komende deennia zal meer dan 500 miljard euro geïnveseerd worden in de bouw van de nodige infrasruuur en van elekrishe neen voor he bereiken van de CO2doelsellingen en in de komende jaren zal de Europese Unie 8 à 9 miljard euro uirekken voor onderseuning van projeen die passen binnen de doelsellingen van EnergyVille. EnergyVille zal door middel van haar researhaivieien en de prakishe oepassing daarvan een belangrijke rol spelen in de onwikkeling van da nieuwe energiesyseem. De door de EU geformuleerde doelsellingen (20% emissiereduie, 20% oename van he aandeel hernieuwbare energie en 20% oename van de energie-effiiënie egen 2020) en de beoogde CO2-neuraliei egen 2050 vereisen de onwikkeling van innovaieve ehnieken en samenwerking ussen alle aoren in de keen van fundameneel onderzoek o he vermarken van de onwikkelde nieuwe produen. EnergyVille breng deze samenwerking o sand. De EnergyVille parners KULeuven en VITO zijn evens parners in de Europese KIC InnoEnergy. De KIC InnoEnergy (KIC = Knowledge and Innovaion Communiy) is een Europees onsorium van bedrijven, onderwijs- en onderzoeksinsellingen da door he EIT (European Insiue for Innovaion and Tehnology) is aangewezen als experiseenrum op zijn errein en zih o doel sel om, geseund door Europa, belangrijke ehnologishe onwikkelingen e realiseren op he gebied van energievoorziening en ehnologie. Momeneel word volop gewerk aan he onwerp van he EnergyVillegebouw da eind 2013 vermoedelijk in gebruik kan worden genomen. Vanzelfsprekend zal di gebouw aan de hoogs mogelijke energie-eisen voldoen en een voorbeeld zijn van een duurzaam gebouw. He gebouw zal plaas bieden aan een 200-al onderzoekers en zal naas kanoorruime ook geavaneerde laboraoriumruimes bevaen. De speifieke labo s zullen uigebreide proefopsellingen van slimme newerken (smar grids) mogelijk maken. De realisaie van de EnergyVille infrasruuur vind overigens plaas me seun vanui EFRO (Europees Fonds voor Regionale Onwikkeling) en ofinaniering door he Hermes fonds en he kabine van Miniser Lieen. De aivieien van EnergyVille zullen evens leiden o de onwikkeling van spin-offs die zih in he THOR park kunnen vesigen. De groe 30 - ECONOMISCH RAPPORT POM-ERSV LIMBURG FEBRUARI 2012 InnoEnergy en EIT He Co-Loaie Cenrum (CC) Benelux naas VITO en KULeuven besaande ui TNO, TUEindhoven en Eandis - zal onder meer gevesigd worden in EnergyVille. He CC Benelux en EnergyVille rihen zih daarbij op he hema inelligene energie-effiiëne gebouwen en seden. EnergyVille berek sinds midden juni 2011 al een ijdelijke vesiging in de Dennensraa e Genk, op een seenworp van de finale vesigingsplaas op he weenshapspark. Een derigal onderzoekers van KULeuven en VITO zullen hier de samenwerking ussen de wee onderzoeksparijen in he kader van EnergyVille en he EIT reeds in prakijk brengen.

4 GREENVILLE: Cleanehinubaor in Houhalen-Helheren He hoofdgebouw van de koolmijn van Houhalen word omgebouwd o inubaor en bezoekersenrum voor de leaneh eonomie in Limburg en Vlaanderen. Op 6 sepember jl. vond de eerseseenlegging plaas. De opening word verwah na de vakanie van Di hisorishe pand is he mees enraal gelegen gebouw van he Limburgse mijnparimonium en heef als voormalige hoofdzeel van de Kempense Seenkoolmijnen een belangrijke symboolwaarde, hisorish en oekomsgerih. He word immers he knooppun voor de nieuwe leaneh eonomie. Greenville is de doopnaam van he proje da gedragen word door de LRM en he gemeenebesuur van Houhalen-Helheren, samen me he Auonoom Gemeenebedrijf Maserplan Houhalen-Helheren. De inubaor, een enrum voor sarende bedrijven, word gerealiseerd in de wee bovenverdiepingen en besaa ui aan elkaar shakelbare kanoren die gereserveerd worden voor sarende ondernemingen en projeen in de leaneh. He gaa om 3100 m² die er beshikking zullen saan als een diensenenrum. Da wil zeggen da een bedrijf er nie alleen over een ingerih kanoor zal beshikken, maar da er enrale diensen zijn, gaande van een gemeenshappelijk onhaal o gespeialiseerde begeleiding voor seorspeifieke sarers. He bezoekersenrum, 2700 m² groo, word uigebouwd op de benedenverdieping en behels een vergaderenrum, horea, enoonsellingsruime en een op he publiek gerihe werking die de boodshap moe verspreiden, d.w.z. die ervoor moe zorgen da de omshakeling van de eonomie naar meer duurzaamheid en leaneh ook begrijpbaar en oegankelijk word voor de bevolking. De ombinaie van bedrijfsruimen voor sarers me een publieksge- rihe funie is nieuw voor Vlaanderen. He bezoekersenrum zal een aieve werking inzake de vergroening van de eonomie onplooien en zal onder meer oerisish-eduaieve programma s aanbieden. Vandaag is er reeds een eerse groep Cleaneh ambassadeurs in opleiding, die zullen opereren vanui Houhalen-Helheren. Tegelijk is een werkgroep bezig me he uiwerken van een vase opselling in he bezoekersenrum, da zih o uidaging sel he verhaal van indusrieel-eonomishe/eologishe onwikkeling van Limburg begrijpbaar e maken. Da word geombineerd me een eigen programmaie en me een onmoeingsenrum voor ondernemingen en newerken in de leaneh eonomie. He geheel moe als he ware een bijenkorf worden voor reaiviei in de eologishe eonomie. He proje Greenville pas uieraard in de leaneh porefeuille van de LRM, die iniiaor is van en inveseerder in vershillende leanehprojeen in Limburg. Maar he proje pas evenzeer in de lean-ehvisie van de gemeene Houhalen-Helheren: de onwikkeling van he vroegere mijnerrein o leanehampus. He onwikkelingsplan van de gemeene behels, naas de inubaor en he bezoekersenrum, de onwikkeling van he reserende deel van he mijnerrein o gespeialiseerde bedrijfshuisvesing middels een Publiek Privae Samenwerking. Iniiaieven die hier op il saan zijn de doorsar van de vroegere mijnbouwshool TIKB o een leanehshool, de omshakeling van he bedrijvenerrein Cenrum-Zuid o een leanehbedrijvenpark en de realisaie van he nieuwe adminisraief enrum van de gemeene, da naas de eigen diensen ook plaas zal bieden aan bedrijven. De onwikkeling van al deze projeen op één plaas bied belangrijke perspeieven: een bovenlokale rol in Vlaanderen en de Euregio, gefundeerd in een visie op leaneh. Eind 2009 werd een paper geshreven, waarin ECONOMISCH RAPPORT POM-ERSV LIMBURG FEBRUARI

5 h e ilea n uur u r nfr a s een analyse en posiionering van de nieuwe leaneh eonomie gekoppeld werd aan de sraegishe poeniëlen in Limburg en HouhalenHelheren. Vanui di visiesuk werd nie alleen he kader aangereik voor de inveseringen in de leanehampus, maar werd ook de noodzaak aangeoond van he leven inblazen aan de nieuwe infrasruuur. Uieraard zal he bezoekersenrum daarin een rol spelen, maar de bovenlokale rol moe ook inhoudelijk waar gemaak worden. Daarom is de vesiging van I-Cleaneh Vlaanderen in Houhalen-Helheren een ruiaal elemen in he onwikkelingsplan. I-Cleaneh Vlaanderen is een nieuwe Vlaamse inselling me als opdrah: he aanzwengelen van de leaneh eonomie op Vlaams niveau en zih onenreren op he inernaionaliseren van onderzoek en bedrijfsleven in Vlaanderen. Da een iniiaief van de Vlaamse regering zih vesig op he mijnerrein van Houhalen is zeker een goede sar van de uivoering van de leanehvisie. Maar Houhalen-Helheren zelf is ook reeds inernaionaal aief, onder meer als lid van Energy Hills en als pariipan in he Inerregproje Prospes da handel over de rol van ondernemershap in reonversiegebieden. De realisaie van Greenville in Houhalen-Helheren, mede gefinanierd door EFRO en LSM, is een opseker, nie alleen voor de leaneh eonomie, maar ook voor de eonomishe omshakeling van he mijngebied. Wan me he Cenrum Duurzaam Bouwen op he mijnerrein van Heusden-Zolder en de uibouw van Energyville in Waershei-Genk onsaa er samen me Greenville een serke as voor de vergroening van de eonomie, me elkens aoren me een bovenlokale relevanie. Da di zih allemaal afspeel op de vroegere mijnerreinen hadden velen wellih nie verwah, maar de unieke hisorishe mijngebouwen zijn nu eenmaal één van de krahigse plaasen van eonomishe omweneling voor de provinie. De radiale omweneling die de koolmijnen hier een eeuw geleden veroorzaaken zou zih dus bes nog eens kunnen overdoen, maar dan me een nieuwe oekomsgerihe inhoud. Houhalen-Helheren is vas van plan deze ambiie in e vullen. Cenrum Duurzaam Bouwen (CeDuBo) in Heusden-Zolder De vzw Cenrum Duurzaam Bouwen (korweg CeDuBo) is een informaieen oördinaieenrum gelegen in de voormalige badzaal op de mijnsie e Heusden-Zolder. Vanui deze unieke loaie promoo CeDuBo he duurzaam bouwen op groe shaal. In he enrum zijn diverse prakijkopsellingen opgebouwd. Duurzaam bouwen of verbouwen is eher een omplex proes. Overheden leggen seeds srengere normen op omren afval, energie en waer. Om deze normen e halen moes en moe versandig worden nagedah over maerialen en proessen. Hiervoor organiseer he enrum diverse aivieien voor een zo groo mogelijk publiek. CeDuBo rih zih hoofdzakelijk op de professionele mark. Voor insallaeurs, dakwerkers, arhieen, aannemers, gebouwbeheerders, enz. worden regelmaig sudiedagen georganiseerd. Daarbij word aandah beseed aan nieuwe regelgeving, een opimale oepassing van besaande 32 - ECONOMISCH RAPPORT POM-ERSV LIMBURG FEBRUARI 2012 ehnieken en innovaieve oplossingen. Ook pariulieren kunnen inspiraie opdoen in de reen vernieuwde, permanene enoonselling of via vershillende opleidingen en kunnen een vakkundig planadvies laen opsellen. Voor deze doelgroepen werk CeDuBo in Limburg inensief samen me he Seunpun Duurzaam Bouwen Limburg (Dubolimburg). Naas informaieverspreiding is CeDuBo ook een aieve parner van de overheid. Zo voer he projeen ui voor he Vlaams miniserie van onderwijs, he Vlaams Energieagenshap, de Diensen Algemeen Regeringsbeleid, enz. Een mooi voorbeeld is he DuWoBo-proje, da in Vlaanderen alle belanghebbende organisaies rond duurzaam wonen en bouwen samen wil brengen, projeen opze, informaie uiwissel en adviezen formuleer. Cleaneh Cenrum Duurzaam Bouwen simuleer via zijn evenemenen en iniiaieven al jaren de onwikkeling en vermarking van leaneh-oplossingen voor de bouwseor. Enkele voorbeelden: door CeDuBo s inspanningen op he gebied van ruimelijke ordening en inplaning van verkavelingen en individuele bouwperelen word een opimale inegraie van energiebesparende oplossingen (glas, venilaie, verwarming, isolaie, enz.) bevorderd. In he kader van he Inerreg proje Susainable Indusrial Sies.eu werk CeDuBo samen me POM Limburg ook aan de onwikkeling van een duurzaamheidsmeer voor bedrijfsgebouwen en bedrijvenerreinen. Hiermee kunnen ondernemingen meen hoe duurzaam ze zijn en kan worden onderzoh op welke vlakken (waer, energie, afval, biodiversiei, mobiliei) er nog vooruigang kan worden gerealiseerd. Meer info over di proje kan verderop in di Eonomish Rappor worden eruggevonden (zie blz. 40). Op de aivieien rond leaneh verwelkom CeDuBo jaarlijks ruim 1500 professionals die er kennis kunnen opdoen over besaande en nieuwe leaneh ehnieken/ehnologieën en die leren hoe ze die moeen inzeen voor een maximaal rendemen. Bovendien informeer CeDuBo jaarlijks meer dan pariulieren ui heel Vlaanderen via de websie, permanene enoonselling, quik-sans, opleidingen, Energieweekend, enz. Cenrum Duurzaam Bouwen besaa in 2012 al 10 jaar! Naar aanleiding van deze verjaardag zijn vershillende aivieien gepland. In sepember jl. werd in Heusden-Zolder reeds een Energieweekend voor pariulieren georganiseerd, da op 21 en 22 januari 2012 ook in Oosende heef plaasgevonden. Voor aannemers, arhieen, dakwerkers, gebouwbeheerders, insallaeurs, enz., zijn er vershillende evenemenen op maa gepland. Zo werd op 15 sepember jl. reeds de 8se Ediie Energiebesparingsforum georganiseerd. Tijdens deze ediie ging Cenrum Duurzaam Bouwen in samenwerking me Cogen Vlaanderen, ODE Vlaanderen, Smar Grids Flanders, WTCB, Xios Hogeshool Limburg en al van andere inhoudelijke parners dieper in op de hema s opwekken van duurzame energie en energie-effiiëne gebouwen.

6 ECONOMISCH ECONOMISCHRAPPORT RAPPORTPOM-ERSV POM-ERSVLIMBURG LIMBURG FEBRUARI JANUARI

Outsourcing. in control. kracht geworden. Ad Buckens en Dennis Houtekamer

Outsourcing. in control. kracht geworden. Ad Buckens en Dennis Houtekamer IT-audi & Ousourcing in conrol Leveranciersmanagemen en hird pary reporing Via ousourcing van sandaardprocessen proberen veel organisaies hun diensverlening aan de klan e verbeeren. Om in conrol e blijven

Nadere informatie

Tuinstijlen. Tuinstijlen. Het ontstaan van tuinstijlen. Formele tuinstijl. Informele tuinstijl. Moderne tijd

Tuinstijlen. Tuinstijlen. Het ontstaan van tuinstijlen. Formele tuinstijl. Informele tuinstijl. Moderne tijd Tuinsijlen Tuinsijlen He aanleggen van een uin word voorafgegaan door he maken van een uinonwerp. Om de uin o een geheel e maken moe u in he onwerp rekening houden me een bepaalde uinsijl. Door allerlei

Nadere informatie

De Woordpoort. De besteksverwerker van Het Digitale Huis

De Woordpoort. De besteksverwerker van Het Digitale Huis De Woordpoor De beseksverwerker van He Digiale Huis Een STABU-beseksverwerker zonder weerga. Verfrissend eenvoudig en och me meer mogelijkheden dan welke andere beseksverwerker ook. Zeer uigebreide mogelijkheden

Nadere informatie

Master data management

Master data management meadaa Maser daa Aanpak voor opzeen van maserdaa-programma De kwaliei van de oenemende hoeveelheid daa in ondernemingen is van groo belang. Om die kwaliei e waarborgen kan maser daa worden oegepas. De

Nadere informatie

Privacy en cloud computing

Privacy en cloud computing legale kaders Privacy en cloud compuing Beveiliging van persoonsgegevens in de cloud E-mail leen zich goed als cloudservice. He voordeel is da de ICT-afdeling geen eigen mailserver hoef op e zeen, wa efficiëner

Nadere informatie

Studiekosten of andere scholingsuitgaven

Studiekosten of andere scholingsuitgaven Bij voorlopige aanslag inkomsenbelasing 2013 IB 275-1T31FD Volg u in 2013 een opleiding of een sudie voor uw (oekomsige) beroep? Of had u kosen voor een EVC-procedure (Erkenning Verworven Compeenies)?

Nadere informatie

64% 70% 94% 85% 87% 73% 67% 75% 93% 60% 70% 100% 90% 100% 75% 70% 85% 100% Groen Vrij Internet Partij. Stelling CDA VVD D66 PvdA Groen Links

64% 70% 94% 85% 87% 73% 67% 75% 93% 60% 70% 100% 90% 100% 75% 70% 85% 100% Groen Vrij Internet Partij. Stelling CDA VVD D66 PvdA Groen Links Semwijzer COC Nederland Gayvoe parijvergelijking 2006 www.gayvoe.nl Parij is he zeer oneens Parij is he oneens Parij voel er wel wa voor Parij is posiief Selling CDA VVD D66 PvdA Algehele score Gelijke

Nadere informatie

Ernst de Boer en Albert Kleinjan

Ernst de Boer en Albert Kleinjan archiecuur verzekeringen Inernaionale afsemming archiecuur noodzakelijk Archiecuurimpac van rends in de verzekeringswereld In de voorbije jaren is archiecuur vaak synoniem geworden aan beheersing : conroleren

Nadere informatie

Door middel van deze memo informeren wij u over de stand van zaken met betrekking tot het dossier hoogspanningslijnen.

Door middel van deze memo informeren wij u over de stand van zaken met betrekking tot het dossier hoogspanningslijnen. Gemeene Ede Memo Aan : Gemeeneraad Van : College van burgemeeser en wehouders Daum : 5 okober 203 Zaaknummer : 594 Opgeseld door : Rikker Sniselaar, Adviseur geluid, luchkwaliei en exerne veiligheid Bijlagen

Nadere informatie

STICHTING HET ZELFSTANDIG GYMNASIUM STICHTING HET ZELFSTANDIG GYMNASIUM. Protocol Collegiale Visitaties

STICHTING HET ZELFSTANDIG GYMNASIUM STICHTING HET ZELFSTANDIG GYMNASIUM. Protocol Collegiale Visitaties 1 STICHTING HET ZELFSTANDIG GYMNASIUM Proocol Collegiale Visiaies Inleiding Aanleiding projec collegiale visiaie De gymnasia van de SHZG werken seeds inensiever samen aan de kwaliei van de gymnasiumopleiding,

Nadere informatie

Efficiënter zakendoen en innoveren met mobiele communicatie

Efficiënter zakendoen en innoveren met mobiele communicatie Whiepaper One Ne Efficiëner zakendoen en innoveren me mobiele communicaie One Ne is een complee oplossing voor hosed elefonie die kosen helder en beheersbaar maak, zorg voor eenvoud en de bereikbaarheid

Nadere informatie

Evolueren met portfoliomonitoring

Evolueren met portfoliomonitoring sofware-engineering Evolueren me porfoliomonioring Toolki analyseer en visualiseer sofwaresysemen Door gebrek aan inzich beschouwen bedrijven hun sofwareporfolio vaak als weerbarsige en onbeheersbare doos

Nadere informatie

Testen aan de voorkant

Testen aan de voorkant esen als kriische Tesen aan de voorkan Opimaal rendemen halen ui s De meese organisaies zien esen als noodzakelijke en effecieve maaregel om de kwaliei van sysemen e bepalen en fouen erui e halen voorda

Nadere informatie

Etagevloeren. Ruimte creëren doe je met Nolte Opslag Systemen. www.nolteopslagsystemen.nl

Etagevloeren. Ruimte creëren doe je met Nolte Opslag Systemen. www.nolteopslagsystemen.nl Eagevloeren Ruime creëre g Sysemen g Sysemen is gespecialiseerd in de producie en levering van Eagevloeren. Een eagevloer ook wel enresol, mezzanine, ussenvloer, verdiepingsvloer of bordes genoemd, is

Nadere informatie

Hoe goed bent u in control over de robuustheid van uw ICT-keten?

Hoe goed bent u in control over de robuustheid van uw ICT-keten? IT-audi & Hoe goed ben u in conrol over de robuusheid van uw ICT-keen? Mehodiek voor bepalen van mae van beheersing van robuusheid in ICT-keens ICT-keens worden enerzijds seeds complexer en anderzijds

Nadere informatie

t Ik bekijk de plaatjes, de titel en de tussenkopjes.

t Ik bekijk de plaatjes, de titel en de tussenkopjes. 2.1 LWB 7A-20 Les: Geen vis INFORMATIE Leeseks Teks 1: informaieve eks over walvissen. Teks 1: oud AVI 9; nieuw AVI M6. Zie ook sofware. Cenrale sraegie/leerdoel Teks inerpreeren: je bedenk de hoofdvraag

Nadere informatie

Transparantie: van bedreiging tot businessmodel

Transparantie: van bedreiging tot businessmodel rends Impac op organisaie en informaievoorziening Transparanie: van bedreiging o businessmodel Transparanie is een rend die zowel in he bedrijfsleven als in de publieke secor langzaam maar zeker in krach

Nadere informatie

Studiekosten en andere scholings uitgaven

Studiekosten en andere scholings uitgaven bij aangife inkomsenbelasing 20 IB 266-1TFD (2576) Sudiekosen en andere scholings uigaven Volgde u in 20 een opleiding of een sudie voor uw (oekomsige) beroep? Of had u kosen voor een EVCprocedure (Erkenning

Nadere informatie

Zeven stappen naar succesvolle offshore uitbesteding

Zeven stappen naar succesvolle offshore uitbesteding globalisaie Zeven sappen naar succesvolle offshore uibeseding Een beheers proces voorkom eleursellingen Offshore uibeseding is een complexe manier van werken en er zijn veel verschillende onderwerpen die

Nadere informatie

Uw auto in 3 simpele stappen

Uw auto in 3 simpele stappen Uw auo in 3 simpele sappen 1 Als financieringsmaaschappij van Fia Group Auomobiles SA is Fia Financial Soluions als geen ander op de hooge van he Ialiaanse auoaanbod. Daarnaas beschik Fia Financial Soluions

Nadere informatie

Hoofdstuk 3 Exponentiële functies

Hoofdstuk 3 Exponentiële functies Havo B deel Uiwerkingen Moderne wiskunde Hoofdsuk Eponeniële funies ladzijde 6 V-a Door zih in weeën e delen vermenigvuldig he aanal aeriën per ijdseenheid zih seeds me een faor is de eginhoeveelheid,

Nadere informatie

software Architectuur en dynamiek van productsoftware Architectuur productsoftware ontwikkelt evolutionair architectuur

software Architectuur en dynamiek van productsoftware Architectuur productsoftware ontwikkelt evolutionair architectuur archiecuur sofware Archiecuur producsofware onwikkel evoluionair Archiecuur en dynamiek van producsofware Producsofwareonwikkeling ken een voorgeschreven dynamiek waarin produc- en procesverbeeringen een

Nadere informatie

Overzicht. Inleiding. Classificatie. NP compleetheid. Algoritme van Johnson. Oplossing via TSP. Netwerkalgoritme. Job shop scheduling 1

Overzicht. Inleiding. Classificatie. NP compleetheid. Algoritme van Johnson. Oplossing via TSP. Netwerkalgoritme. Job shop scheduling 1 Overzich Inleiding Classificaie NP compleeheid Algorime van Johnson Oplossing via TSP Newerkalgorime Job shop scheduling 1 Inleiding Gegeven zijn Machines: M 1,,..., M m Taken: T 1, T 2,... T n Per aak

Nadere informatie

Studiekosten en andere scholings uitgaven

Studiekosten en andere scholings uitgaven 20 Aanvullende oeliching bij aangife inkomsenbelasing 20 IB 266-1T12FD (2576) Sudiekosen en andere scholings uigaven Volgde u in 20 een opleiding of een sudie voor uw (oekomsige) beroep? Of had u kosen

Nadere informatie

Fibbe Advocaten. Wilhelminastraat 66. 2011 VP Haarlem

Fibbe Advocaten. Wilhelminastraat 66. 2011 VP Haarlem Fibbe Advocaen Wilhelminasraa 66 2011 VP Haarlem Wij, Fibbe Advocaen e Haarlem, doen ons bes om u zoveel mogelijk van diens e zijn. Daarom willen wij u vragen mee e werken aan een klanevredenheidsonderzoek.

Nadere informatie

Bestemmingsplan Broek op Langedijk V A S T G E S T E L D

Bestemmingsplan Broek op Langedijk V A S T G E S T E L D Besemmingsplan Broek op Langedijk V A S T G E S T E L D Besemmingsplan Broek op Langedijk VASTGESTELD Inhoud Toeliching + bijlagen Regels + bijlagen Verbeelding juni 01 Projecnummer 1.00..0.0 O v e r z

Nadere informatie

Wat is een training? Het doel van een trainingssessie is om met het team en de spelers vastgestelde doelstellingen te bereiken.

Wat is een training? Het doel van een trainingssessie is om met het team en de spelers vastgestelde doelstellingen te bereiken. Wa is een raining? He doel van een rainingssessie is om me he eam en de spelers vasgeselde doelsellingen e bereiken. De doelselling van de raining bepaal de inhoud van de rainingssessie. De keuze van de

Nadere informatie

Softwarearcheologie als basis voor strategie

Softwarearcheologie als basis voor strategie sofware legacy Besuurlijke grip op sofware Sofwarearcheologie als basis voor sraegie Als he managemen grip wil krijgen op de sofware binnen de organisaie, kan onderzoek door onafhankelijke expers uikoms

Nadere informatie

case Gelaagde berichtenuitwisseling strafrechtsketen Respect voor verschillen en uiteenlopende bevoegdheden xml/integratie Brian Dommisse

case Gelaagde berichtenuitwisseling strafrechtsketen Respect voor verschillen en uiteenlopende bevoegdheden xml/integratie Brian Dommisse xml/inegraie Respec voor verschillen en uieenlopende bevoegdheden Gelaagde berichenuiwisseling in de srafrechskeen He programma epv houd zich bezig me elekronische berichenuiwisseling in de srafrechskeen.

Nadere informatie

Noordhoff Uitgevers bv

Noordhoff Uitgevers bv a Blok - Vaardigheden ladzijde d 9 B B 6 f a a e r 9 9r r r r 8 a De rihingsoëffiiën van de lijn is gelijk aan en he sargeal is dus 7 0 de vergelijking is y x+ De rihingsoëffiiën van de lijn is gelijk

Nadere informatie

Studiekosten of andere scholings uitgaven

Studiekosten of andere scholings uitgaven 20 Aanvullende oeliching bij aangife inkomsenbelasing 20 Sudiekosen of andere scholings uigaven Volgde u in 20 een opleiding of een sudie voor uw (oekomsige) beroep? Of had u kosen voor een EVCprocedure

Nadere informatie

Studiekosten of andere scholingsuitgaven

Studiekosten of andere scholingsuitgaven 12345 20 Aanvullende oeliching Bij voorlopige aanslag inkomsenbelasing 20 Volg u in 20 een opleiding of een sudie voor uw (oekomsige) beroep? Dan mag u de uigaven hiervoor, zoals lesgeld en de uigaven

Nadere informatie

OVERZICHT. De Raad 09-12-2014 Aanvang: 19:00. Vermeerzaal 1.03. Tijd. Molendijkzaal 0.01. Raadzaal 1.02. Het Plein 19:00

OVERZICHT. De Raad 09-12-2014 Aanvang: 19:00. Vermeerzaal 1.03. Tijd. Molendijkzaal 0.01. Raadzaal 1.02. Het Plein 19:00 OVERZICHT De Raad 0--0 anvang: :00 Tijd Raadzaal.0 Molendijkzaal 0.0 Vermeerzaal.0 He Plein :00 :0 Tweerichingenvarian omgeving Kersenbaan vrz: Dijkserhuis pfh: Buijelaar secr: Bongers Onwikkeling groenvisie

Nadere informatie

Openbaar. Ontwerp-bestemmingsplan Nijmegen Midden 2015

Openbaar. Ontwerp-bestemmingsplan Nijmegen Midden 2015 Collegevoorsel Openbaar Onderwerp Onwerp-besemmingsplan Nijmegen Midden 0 Programma Sedelijke onwikkeling Porefeuillehouder B. Velhuis Samenvaing He laase (geacualiseerde) besemmingsplan voor Nijmegen

Nadere informatie

Aandacht voor allochtone studenten in het hoger onderwijs

Aandacht voor allochtone studenten in het hoger onderwijs Aandach voor allochone sudenen in he hoger onderwijs Inhoudsopgave Samenvaing en conclusies 5 1 Inleiding 15 1.1 Achergrond van he onderzoek 15 1.2 Opze van he onderzoek 16 1.3 Analyse van de nonrespons

Nadere informatie

Er zijn deeloplossingen voor de verschillende architectuurterreinen beschikbaar, zoals de Unified Modeling Language (UML) voor softwaremodellering

Er zijn deeloplossingen voor de verschillende architectuurterreinen beschikbaar, zoals de Unified Modeling Language (UML) voor softwaremodellering business alignmen case Overkoepelende aal en echnieken ArchiMae-mehode verbind archiecuurdomeinen In juli 2002 sare een aanal Nederlandse insiuen en bedrijven he projec ArchiMae. He doel is een aal voor

Nadere informatie

stand van zaken. Guido Bayens

stand van zaken. Guido Bayens archiecuur overheid Gecompliceerde pas de deux De elekronische overheid word onder archiecuur gebouwd De overheid saa voor de groe uidaging haar elekronische diensverlening ui e breiden en e opimaliseren.

Nadere informatie

Juli 2003. Canonpercentages Het vaststellen van canonpercentages bij de herziening van erfpachtcontracten

Juli 2003. Canonpercentages Het vaststellen van canonpercentages bij de herziening van erfpachtcontracten Canonpercenages He vassellen van canonpercenages bij de herziening van erfpachconracen Juli 23 SBV School of Real Esae Drs. L.B. Uienbogaard Drs. J.P. Traudes Inhoud Blz. 1. Inleiding... 3 2. Toeliching

Nadere informatie

Blok 1 - Vaardigheden

Blok 1 - Vaardigheden 6 Blok - Vaardigheden Blok - Vaardigheden Exra oefening - Basis B-a Bij abel A zijn de facoren achereenvolgens 8 : = 6 ; 08 : 8 = 6 en 68 : 08 = 6. Bij abel A is sprake van exponeniële groei. Bij abel

Nadere informatie

Studiekosten of andere scholingsuitgaven

Studiekosten of andere scholingsuitgaven 12345 Aanvullende oeliching bij aangife inkomsenbelasing IB 266-1T02FD (2464) Sudiekosen of andere scholingsuigaven Volgde u in een opleiding of een sudie voor uw (oekomsige) beroep? Dan mag u de uigaven

Nadere informatie

De Knaakbaak. Het begrotingsprogramma van Het Digitale Huis

De Knaakbaak. Het begrotingsprogramma van Het Digitale Huis De Knaakbaak He begroingsprogramma van He Digiale Huis De Knaakbaak - gemaak door De Twee Snoeken Auomaisering - is een nieuwkomer in begroingsland, waarvan he markaandeel gesaag begin e groeien. He programma

Nadere informatie

Examen VWO. Wiskunde B1 (nieuwe stijl)

Examen VWO. Wiskunde B1 (nieuwe stijl) Wiskunde B (nieuwe sijl) Examen VW Voorbereidend Weenschappelijk nderwijs Tijdvak Donderdag 22 mei 3.30 6.30 uur 20 03 Voor di examen zijn maximaal 83 punen e behalen; he examen besaa ui 20 vragen. Voor

Nadere informatie

Maatschappelijk verantwoorde

Maatschappelijk verantwoorde groene IT MVO Meer dan alleen maar groene IT Maaschappelijk veranwoorde informaievoorziening en IT Organisaies zijn seeds meer bezig me duurzaamheid en maaschappelijk veranwoord ondernemen (mvo). De aueurs

Nadere informatie

Manu De Backer en Carlos De Backer

Manu De Backer en Carlos De Backer service-oriened archiecure Inleiding in BPMN Karakerisieken en mogelijkheden van de modelleringsaal Bedrijfsprocessen kunnen beschreven worden aan de hand van de gesandaardiseerde grafische noaie Business

Nadere informatie

Gebouwautomatisering. Science Park. Drie gebouwen, één systeem, of toch niet?

Gebouwautomatisering. Science Park. Drie gebouwen, één systeem, of toch niet? Gebouwauomaisering WKO Amserdam Science Park Drie gebouwen, één syseem, o och nie? B+U 2 2014 33 In de bouw is men gewend e wheelen en e dealen binnen besaande siuaies. Zo ook was he geval bij de realisaie

Nadere informatie

Rekenen banken te veel voor een hypotheek?

Rekenen banken te veel voor een hypotheek? Rekenen banken e veel voor een hypoheek? J.P.A.M. Jacobs en L.A. Toolsema Me enige regelmaa word door consumenen en belangenorganisaies gesuggereerd da banken de hypoheekrene onmiddellijk naar boven aanpassen

Nadere informatie

C. von Schwartzenberg 1/11

C. von Schwartzenberg 1/11 G&R havo A deel C von Schwarzenberg 1/11 1a m 18:00 uur He verbruik was oen ongeveer 1150 kwh 1b Minimaal ongeveer 7750 kwh (100%), maimaal ongeveer 1150 kwh (145,%) Een oename van ongeveer 45,% 1c 1d

Nadere informatie

De essenties van drie jaar NK ICT Architectuur

De essenties van drie jaar NK ICT Architectuur Trends in de inzendingen De essenies van drie jaar NK ICT Archiecuur He Nederlands Kampioenschap ICT Archiecuur is voor he eers georganiseerd in 2004 en heef o nu oe geleid o 25 archiecuurbeschrijvingen.

Nadere informatie

4.9 Berekening van dragend metselwerk onderworpen aan verticale belasting

4.9 Berekening van dragend metselwerk onderworpen aan verticale belasting De radioaciviei die mogelijk word uigesraald in consrucies, is hoofdzakelijk e wijen aan de aanwezigheid van radium (Ra 226) en/of horium (Th 232) in de kelder en in de gebruike maerialen. Ui de ondersaande

Nadere informatie

Gebruik van condensatoren

Gebruik van condensatoren Gebruik van condensaoren He spanningsverloop ijdens he laden Als we de schakelaar s sluien laden we de condensaor op. De condensaorspanning zal oenemen volgens een exponeniële funcie en de spanning over

Nadere informatie

Voorwoord. editie juli 2014

Voorwoord. editie juli 2014 ediie juli 2014 Voorwoord Graag vraag ik uw aandach voor deze nieuwsbrief. Opnieuw zoals u van ons gewend ben een nieuwsbrief vol lezenwaardige zaken. Ook een nieuwsbrief die op een bijzonder momen uikom.

Nadere informatie

Dit document beschrijft de methode voor de waarneming van de Dienstenprijzen; commerciële dienstverlening (Dienstenprijzenindex, DPI).

Dit document beschrijft de methode voor de waarneming van de Dienstenprijzen; commerciële dienstverlening (Dienstenprijzenindex, DPI). 1. nleiding Di documen beschrijf de mehode voor de waarneming van de Diensenprijzen; commerciële diensverlening (Diensenprijzenindex, DP). 2. Doel De DP heef als doel om de gemiddelde prijsonwikkeling

Nadere informatie

Noordhoff Uitgevers bv

Noordhoff Uitgevers bv a b c d e a Analyse De omze was in 987 ongeveer, miljard (de recher as) De wins was ongeveer 6 miljoen (linker as) 6 miljoen 6 miljoen = %, % Er is sprake van verlies als de wins/verlies-grafiek negaief

Nadere informatie

Testgedreven projectvoering

Testgedreven projectvoering esen Tesgedreven projecvoering Uiloop en budgeoverschrijding voorkomen In veel i-projecen worden fouen in requiremens en documenaie pas bij de esvoorbereiding ondek. Di is duur omda de fouen pas laa in

Nadere informatie

FRIS Duurzame Energie. Trekkers: EnergyVille

FRIS Duurzame Energie. Trekkers: EnergyVille FRIS Duurzame Energie Trekkers: EnergyVille Voorstelling FRIS werkgroep Duurzame Energie Leden FRIS werkgroep Trekker Bouwstenen FRIS-cluster IncubaThor met stimuleringsprogramma KIC InnoEnergy (pre-seed)

Nadere informatie

Simulatiestudie naar Methodebreuken in het Onderzoek Verplaatsingen in Nederland

Simulatiestudie naar Methodebreuken in het Onderzoek Verplaatsingen in Nederland Simulaiesudie naar Mehodebreuken in he Onderzoek Verplaasingen in Nederland Bianca Wouers Cenraal Bureau voor de Saisiek bias@cbs.nl Jan van den Brakel Cenraal Bureau voor de Saisiek jbrl@cbs.nl Bijdrage

Nadere informatie

nieuwsbrief stadsvernieuwingsproject ledeberg IN DE KIJKER leeft leeft leeft leeft Ledeberg Ledeberg Ledeberg Ledeberg Ledeberg

nieuwsbrief stadsvernieuwingsproject ledeberg IN DE KIJKER leeft leeft leeft leeft Ledeberg Ledeberg Ledeberg Ledeberg Ledeberg nieuwsbrief sadsvernieuwingsprojec ledeberg JAARGANG 6 NR. 13 NOVEMBER 2015 IN DE KIJKER Gezoch: Foo s /of geuigiss over he discrum in De 6 voor E nieuw onwerp voor de definiieve invulling van de Sandaersie

Nadere informatie

Zeelhemse Heide. VERKOOPSLASTENBOEK Bedrijvenpark. Bedrijvenpark Zeelhemse Heide Zelem ( Halen ) Meldertsestraat, 8 Zelem ( 3545Halen )

Zeelhemse Heide. VERKOOPSLASTENBOEK Bedrijvenpark. Bedrijvenpark Zeelhemse Heide Zelem ( Halen ) Meldertsestraat, 8 Zelem ( 3545Halen ) VERKOOPSLASTENBOEK Bedrijvenpark Zeelhemse Heide Meldersesraa, 8 Zelem ( 3545Halen ) Axpromo N.V. Pag : 1 van 9 ALGEMENE OMSCHRIJVING DER UNITS : He volledige bedrijvenpark is zodanig opgeva da de bouwheer

Nadere informatie

Hoofdstuk 2 - Formules voor groei

Hoofdstuk 2 - Formules voor groei Moderne wiskunde 9e ediie Havo A deel Uiwerkingen Hoofdsuk - Formules voor groei bladzijde 00 V-a = 08, ; 870 08, ; 70 0, 8; 60 00 00 870 70 08,, gemiddeld 0,8 b De beginhoeveelheid is 00 en de groeifacor

Nadere informatie

Stappenplan. Winning Aardwarmte voor Glastuinbouw. Ammerlaan Grond & Hydrocultuur VOF. Voor een krachtige klimaatneutrale glastuinbouw.

Stappenplan. Winning Aardwarmte voor Glastuinbouw. Ammerlaan Grond & Hydrocultuur VOF. Voor een krachtige klimaatneutrale glastuinbouw. December 2013 Sappenplan Winning Aardwarme voor Glasuinbouw Rik van den Bosch: Ben Flipse: Radboud Vorage: Vleesomaenbedrijf A+G van den Bosch Ammerlaan Grond & Hydroculuur VOF GreenhouseGeoPower 1 Voor

Nadere informatie

De Droomstroom. Het project/document-beheerprogramma van Het Digitale Huis

De Droomstroom. Het project/document-beheerprogramma van Het Digitale Huis De Droomsroom He projec/documen-beheerprogramma van He Digiale Huis In he bouwvoorbereidingsproces spelen seeds meer gegevens een rol. We produceren als bezeenen informaie me een keur aan compuerprogramma

Nadere informatie

Hoofdstuk 1 - Exponentiële formules

Hoofdstuk 1 - Exponentiële formules V-1a 4 Hoofdsuk 1 - Exponeniële formules Hoofdsuk 1 - Exponeniële formules Voorkennis prijs in euro s 70 78,0 percenage 100 119 1,19 b Je moe de prijs me he geal 1,19 vermenigvuldigen. c De BTW op de fies

Nadere informatie

Noordhoff Uitgevers bv

Noordhoff Uitgevers bv 60 Hoofdsuk Eponeniële funies ladzijde 6 V-a Door zih in weeën e delen vermenigvuldig he aanal aeriën per ijdseenheid zih seeds me een faor is de eginhoeveelheid, dus 0 g is de groeifaor, dus g d gewih

Nadere informatie

Een methodische aanpak voor legacy

Een methodische aanpak voor legacy Een mehodische aanpak voor legacy Assessmens resuleren in vier mogelijke sraegieën Legacysysemen vormen een acuu probleem als onderhoud onmogelijk word door verdwijnende kennis of beëindigde onderseuning

Nadere informatie

Van grijs naar groen. Richtlijnen voor energiebesparingen in het rekencentrum. groene IT MVO. Esther Molenwijk

Van grijs naar groen. Richtlijnen voor energiebesparingen in het rekencentrum. groene IT MVO. Esther Molenwijk Van grijs naar groen Richlijnen voor energiebesparingen in he rekencenrum Ook binnen de ICT-branche word men zich seeds bewuser van de invloed van hun acivieien op he klimaa. Seeds meer ICT-managers houden

Nadere informatie

Oefeningen Elektriciteit I Deel Ia

Oefeningen Elektriciteit I Deel Ia Oefeningen Elekriciei I Deel Ia Di documen beva opgaven die aansluien bij de cursuseks Elekriciei I deel Ia ui he jaarprogramma van de e kandidauur Indusrieel Ingenieur KaHo Sin-Lieven.. De elekrische

Nadere informatie

Studiekosten en andere scholings uitgaven

Studiekosten en andere scholings uitgaven 11 IB 185-1T11FD Sudiekosen en andere scholings uigaven Volgde u in 2011 een opleiding of een sudie voor uw (oekomsige) beroep? Dan mag u de uigaven hiervoor, zoals lesgeld en de uigaven voor boeken, afrekken

Nadere informatie

Hogerbeetsstraat 18-B. 3039 XJ Rotterdam. Vraagprijs: 220.000 k.k. Woonbron Makelaars. woonoppervlakte 100 m2 3 slaapkamers te koop

Hogerbeetsstraat 18-B. 3039 XJ Rotterdam. Vraagprijs: 220.000 k.k. Woonbron Makelaars. woonoppervlakte 100 m2 3 slaapkamers te koop Hogerbeessraa -B 303 XJ Roerdam woonoppervlake 100 m 3 slaapkamers e koop Vraagprijs: 0.000 k.k. Woonbron Makelaars info@woonbronmakelaars.nl 010-0 00 www.woonbronmakelaars.nl Kenmerken Locaie Energie

Nadere informatie

Multidisciplinair veranderen

Multidisciplinair veranderen archiecuur Innovaief simuleer he verandervermogen Mulidisciplinair veranderen Zorgverzekeraars hebben voordurend e maken me veranderingen in regelgeving en producen. Di vereis een goede afsemming ussen

Nadere informatie

Wie is er bang voor zijn pensioen? Pleidooi voor een vraaggerichte aanpak van pensioenvoorlichting

Wie is er bang voor zijn pensioen? Pleidooi voor een vraaggerichte aanpak van pensioenvoorlichting Wie is er bang voor zijn pensioen? Pleidooi voor een vraaggeriche aanpak van pensioenvoorliching ERIK VAN DER SPEK De laase jaren is pensioenvoorliching vaak negaief in he nieuws gewees. Ui verschillende

Nadere informatie

Gemeentenieuws. Gewijzigde openingstijden. Werkzaamheden Veerbrug Etten. Inzameling snoei- en tuinafval

Gemeentenieuws. Gewijzigde openingstijden. Werkzaamheden Veerbrug Etten. Inzameling snoei- en tuinafval Gemeenenieuws Column College bezoek melkveehouderij familie Rougoor Werken aan de oekoms Wehouder Kuser De laase ijd komen er weer vragen binnen over de werkzaamheden in he cenrum van Ulf. Zoals u misschien

Nadere informatie

haarlemmerolie van de IT? Tobias Kuipers en Per John

haarlemmerolie van de IT? Tobias Kuipers en Per John Complexiei onder conrole, kosen inzichelijk? Naar een diensbare Gezien de populariei van is he goed eens erug e gaan naar de basis en e kijken naar wa SOA eigenlijk is, wa de redenen zijn om he in e voeren,

Nadere informatie

In dít artike] wordt ingegaan op ontwikkelingen in de informatie technologie (IT) en de consequenties die dit heeft voor

In dít artike] wordt ingegaan op ontwikkelingen in de informatie technologie (IT) en de consequenties die dit heeft voor Sae of he ar van securiy echnologie nvloed van veranderingen in de infornøie eclnologie op beveiliging Àueur: ir. Paul Overbeek Fysisch en Elekronísch Laboraoriu n - TNO Posbus 96864, 2509,JG Den Haag

Nadere informatie

Werkboek. meer. check! Geluk. in 3Weken! Marjan van de Bult

Werkboek. meer. check! Geluk. in 3Weken! Marjan van de Bult Werkboek meer Geluk J check! in 3Weken! Marjan van de Bul www.gelukfabriek.nl Unlock your Luck vormgeving www.somehingilse.nl Alsjeblief! Hier is jouw eigen werkboek voor meer geluk in 3 weken. Misschien

Nadere informatie

Horeca Starterskrant

Horeca Starterskrant Horeca Sarerskran 04 Als leerbedrijf zelf uw personeel opleiden 06 Succes zi in de ondernemer in regels, vergunningen en subsidies 08 Wegwijs maak u een goede kans bij de bank 16 Zó een uigave van 02 SVH

Nadere informatie

Transportketting met massieve bout

Transportketting met massieve bout Transporkeing me massieve bou DIN 8167 me rol DIN 8169* M-serie b2 b1 d3 d4 d5 * Rollen scemaisc geekend 144 Transporkeing me massieve bou DIN 8167 (ISO 1977) M-serie ISO Nr. P M 20** 40 M 28** M 40**

Nadere informatie

1 Inleidende begrippen

1 Inleidende begrippen 1 Inleidende begrippen 1.1 Wanneer is een pun in beweging? Leg di ui aan de hand van een figuur. Rus en beweging (blz. 19) Figuur 1.1 Een pun in beweging 1.2 Wanneer is een pun in rus? Leg di ui aan de

Nadere informatie

Hoofdstuk 1 Lineaire en exponentiële verbanden

Hoofdstuk 1 Lineaire en exponentiële verbanden Hoofsuk Lineaire en exponeniële veranen lazije A: Geen lineair veran, als x me oeneem, neem y nie sees me ezelfe waare oe. B: Lineair veran, als x me oeneem, neem y sees me, oe. C: Geen lineair veran,

Nadere informatie

BINDEND ADVIES. : A te B vs C te D : Geneeskundige zorg, MRI-onderzoek : : 12 maart 2008

BINDEND ADVIES. : A te B vs C te D : Geneeskundige zorg, MRI-onderzoek : : 12 maart 2008 BINDEND ADVIES f Parijen Zaak Zaaknummer Ziingsdaum : A e B vs C e D : Geneeskundige zorg MRI-onderzoek : 20072296 : 12 maar 2008 Posadres Posbus 291 3700 AG Zeis Bezoekadres Sparrenheuvel16 3708 E Zeis

Nadere informatie

Bijlage V Bepalingsmethode van het peil van primair energieverbruik van woongebouwen

Bijlage V Bepalingsmethode van het peil van primair energieverbruik van woongebouwen VEA 1 Bepalingsmehode van he peil van primair energieverbruik van woongebouwen bvr 19//21 b.s. 8/12/21 wijz. bvr 2/5/2 b.s. 29/8/2 (inwerkingreding 8/9/2) Deze bijlage is enkel van oepassing op dossiers

Nadere informatie

Een risico- en kostengedreven aanpak voor architectuur

Een risico- en kostengedreven aanpak voor architectuur Een risico- en kosengedreven aanpak voor archiecuur Risico- en kosenmanagemen als primair businessdoel Archiecuur is e beschouwen als een discipline die gedreven word door risico s en kosen. Risico- en

Nadere informatie

Voorwoord. Editie november 2013

Voorwoord. Editie november 2013 Ediie november 2013 Voorwoord Als eerse kijk ik erug op winig jaar voorzierschap Zichenburg-Kerkeuinen en laer Dekkershoek. Ik kan me nog herinneren da er beselauo s op ons bedrijvenerrein sonden van aannemers,

Nadere informatie

wiskunde A bezem havo 2017-I

wiskunde A bezem havo 2017-I Disribuieriem Een disribuieriem is een geribbelde riem die in een moderne verbrandingsmoor van een auo zi. Zo n riem heef en opziche van een keing voordelen: hij maak minder lawaai en er is geen smering

Nadere informatie

Financiële hulpaanvragen, hoe gaat u er mee om? Keuzewaaier: Handleiding voor de diaconie, ZWO- of zendingscommissie

Financiële hulpaanvragen, hoe gaat u er mee om? Keuzewaaier: Handleiding voor de diaconie, ZWO- of zendingscommissie Financiële hulpaanvragen, hoe gaa u er mee om? Keuzewaaier: Handleiding voor de diaconie, ZWO- of zendingscommissie Ieder jaar word in uw gemeene een collecerooser vasgeseld. Daarin is plaas voor projecen

Nadere informatie

elektriciteit voor 5TSO

elektriciteit voor 5TSO e Dirk Sarens 45 elekriciei voor 5TSO versie 1.0 1 2011 Dirk Sarens Versie 1.0 Schooljaar 2011-2012 Gemaak voor he leerplan D/2009/7841/036 Di boek kan worden gekoch via de websie www.nibook.com Had je

Nadere informatie

Gemeente Geertruidenberg

Gemeente Geertruidenberg Z22DÖ\B Erfgoedinspecie.a.v. drs. J.R.M. Magdelijns Posbus 16478 2500 BL Den Haag Raamsdonksveer, 0 % m m Uw brief : 28 juni 2010 Uw kenmerk : EGI/219387 Onderwerp : Besuurlijke reacie op rappor van de

Nadere informatie

Horeca Starterskrant

Horeca Starterskrant Horeca Sarerskran 04 Als leerbedrijf zelf uw personeel opleiden 06 Succes zi in de ondernemer in regels, vergunningen en subsidies 08 Wegwijs maak u een goede kans bij de bank 16 Zó een uigave van 02 SVH

Nadere informatie

Cloud computing: waar begin je aan?

Cloud computing: waar begin je aan? cloud compuing Cloud compuing: waar begin je aan? Succesfacoren voor cloud compuing Cloud compuing is er en gaa nie meer weg. In 2010 sond he helemaal bovenaan in Garners hype cycle. Da geef aan da er

Nadere informatie

Lans Bovenberg, Roel Mehlkopf en Theo Nijman Techniek achter persoonlijke pensioenrekeningen in de uitkeringsfase. Netspar OCCASIONAL PAPERS

Lans Bovenberg, Roel Mehlkopf en Theo Nijman Techniek achter persoonlijke pensioenrekeningen in de uitkeringsfase. Netspar OCCASIONAL PAPERS Nespar OCCASIONAL PAPERS Lans Bovenberg, Roel Mehlkopf en Theo Nijman Techniek acher persoonlijke pensioenrekeningen in de uikeringsfase Techniek acher persoonlijke pensioenrekeningen in de uikeringsfase

Nadere informatie

INSTALLATIE-, GEBRUIKS- EN ONDERHOUDSVOORSCHRIFTEN

INSTALLATIE-, GEBRUIKS- EN ONDERHOUDSVOORSCHRIFTEN INSTALLATIE-, GEBRUIKS- ONDERHOUDSVOORSCHRIFT N / N / N NL INHOUDSTAFEL INLEIDING Gebruikers van di handleiding Symbolen Geldende normen Waarschuwingen GEBRUIKERSHANDLEIDING Gebruik van de keel Vergrendeling

Nadere informatie

EXECUTIVE MASTER OF BUSINESS ADMINISTRATION BUSINESS EDUCATION AT THE CROSSROADS OF ENTREPRENEURSHIP AND MANAGEMENT

EXECUTIVE MASTER OF BUSINESS ADMINISTRATION BUSINESS EDUCATION AT THE CROSSROADS OF ENTREPRENEURSHIP AND MANAGEMENT EXECUTIVE MASTER OF BUSINESS ADMINISTRATION BUSINESS EDUCATION AT THE CROSSROADS OF ENTREPRENEURSHIP AND MANAGEMENT INHOUD 1 VOORWOORD VAN DE DECAAN 2 OVER FLANDERS BUSINESS SCHOOL 6 EEN EXECUTIVE MBA

Nadere informatie

Salarisschaal: LC Werkterrein: Onderwijsproces -> Leraren. Salarisschaal: LB. Werkterrein: Onderwijsproces -> Leraren Activiteiten: Beleids- en

Salarisschaal: LC Werkterrein: Onderwijsproces -> Leraren. Salarisschaal: LB. Werkterrein: Onderwijsproces -> Leraren Activiteiten: Beleids- en Leraar basisonderwijs LA Leraar basisonderwijs LB Leraar speciaal (basis)onderwijs LB Leraar speciaal (basis)onderwijs LC Salarisschaal: LA Salarisschaal: LB Salarisschaal: LB Salarisschaal: LC Werkerrein:

Nadere informatie

Bijverdiensten of inkomsten als freelancer, alfahulp, artiest of beroepssporter

Bijverdiensten of inkomsten als freelancer, alfahulp, artiest of beroepssporter bij aangife inkomsenbelasing 2011 11 U verbouwde bijvoorbeeld een pand, zoda er afzonderlijke apparemenen zijn onsaan die u verkoch of nog gaa verkopen. he voor en minse 30% zelf uivoeren van groo onderhoud

Nadere informatie

BINDEND ADVIES. t t. Partijen Zaak

BINDEND ADVIES. t t. Partijen Zaak STICHTI NG KLACHTEN EN GESCHILLEN ZORGVERZEKERINGEN J. BINDEND ADVIES Parijen Zaak Zaaknummer Ziingsdaum : A e B vs. C e D : Toezending kopie overeenkomsen ussen zorgverzekeraar en de door hem geconraceerde

Nadere informatie

Bijverdiensten of opbrengsten als freelancer, gastouder, artiest of beroepssporter

Bijverdiensten of opbrengsten als freelancer, gastouder, artiest of beroepssporter bij aangife inkomsenbelasing 2014 voor buienlands belasingplichigen IB 264-1T41FD BUI Bijverdiensen of opbrengsen als Werke u in 2014 als freelancer of gasouder of had u bijverdiensen? Selde u een beziing,

Nadere informatie

Voorwoord. nuoktober. 1 Voorwoord voorzitter pensioenfonds. 2 Update van de financiële positie. 3 Eerste baan?

Voorwoord. nuoktober. 1 Voorwoord voorzitter pensioenfonds. 2 Update van de financiële positie. 3 Eerste baan? acuele informaie voor alle deelnemers, gewezen deelnemers en gepensioneerden van he pensioenfonds o Voorwoord nuoober Veel pensioenfondsen vereren in zwaar weer door de financiële crisis, vooral door de

Nadere informatie

Gemeente Ingelmunster RUP Oostrozebekestraat

Gemeente Ingelmunster RUP Oostrozebekestraat baron ruzeelaan 35 8310 brugge el (050) 36 71 71 fax (050) 35 68 49 www.wvi.be 05366 Gemeene Ingelmunser RUP Oosrozebekesraa Verzoek o raadpleging plan_id: april 2009 1. Inlichingen en coördinaen van

Nadere informatie

Herziening van de WWB-raming voor het Centraal Economisch Plan 2012

Herziening van de WWB-raming voor het Centraal Economisch Plan 2012 Herziening van de WWB-raming voor he Cenraal Economisch Plan 2012 CPB Achergronddocumen Maar 2012 Gijs Roelofs 1 Samenvaing In di CPB Achergronddocumen word een nieuwe ramingsregel voor he bijsandsvolume

Nadere informatie

Stichting NIOC en de NIOC kennisbank

Stichting NIOC en de NIOC kennisbank Siching NIOC Siching NIOC en de NIOC kennisbank Siching NIOC (www.nioc.nl) sel zich conform zijn sauen o doel: he realiseren van congressen over informaica onderwijs en voors al hegeen me een en ander

Nadere informatie

STICHTING SINGELDINGEN TE ROTTERDAM. Jaarrekening 2013. ffi

STICHTING SINGELDINGEN TE ROTTERDAM. Jaarrekening 2013. ffi STICHTING SINGLDINGN T ROTTRDAM Jaarrekening 2013 ffi a INHOUDSOPGAV ACOOUNTANTSVRSLAG 1 Beoordelingsverklaring / r 2 Algemeen Pagina JAARRKNING 1 Balans per 31 december 2013 2 Saa van baen en lasen over

Nadere informatie