Population Exposure to Air Pollutants in Europe PEOPLE-project in Brussel

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Population Exposure to Air Pollutants in Europe PEOPLE-project in Brussel"

Transcriptie

1 Population Exposure to Air Pollutants in Europe PEOPLE-project in Brussel Beschrijving van het project Een van de activiteiten met betrekking tot gezondheid die worden uitgevoerd in de Eenheid Emissies en Gezondheid van het Gemeenschappelijk Onderzoekscentrum, is het PEOPLE (Population Exposure to Air Pollutants in Europe)-project dat de menselijke blootsstelling aan vervuiling moet vaststellen. Het project wil het benzeengehalte meten in een reeks binnen- en buitenlocaties en het persoonlijke blootstellingsniveau aan luchtvervuiling in ongeveer tien van de grotere Europese agglomeraties in de EU-15 en de nieuwe EU-lidstaten en kandidaat-lidstaten. De studie concentreert zich op de emissies van het verkeer en het roken, en gebruikt benzeen als indicator voor de aanwezigheid van andere polluenten. Via de media werden vrijwilligers gezocht om mee te werken aan het project en hun persoonlijke blootstelling aan benzeen te meten. In elke stad werden maximum 125 vrijwilligers aangeduid, volgens welomschreven selectiecriteria. Daarnaast werden, over een periode van 24 uur, metingen uitgevoerd op uiteenlopende binnenlocaties zoals woningen, kantoren, winkels, scholen, bars en restaurants en openbare vervoersmiddelen en buitenlocaties verspreid over de stad. Luchtvervuiling door benzeen Benzeen is een kankerverwekkende stof met een verhoogd risico voor de ontwikkeling van leukemie. In steden wordt benzeen hoofdzakelijk gegenereerd door het autoverkeer. De stof zit in benzine en wordt ook gevormd als nevenpr oduct van de onvolledige verbranding van benzine. Het door de Wereldgezondheidsorganisatie vastgestelde risiconiveau schommelt tussen 3,8 en 7,5 gevallen van myeloïde leukemie per miljoen mensen die gedurende hun leven worden blootgesteld aan 1µg/m 3 benzeen. Benzeen is de eerste kankerverwekkende stof waarvoor EU-kwaliteitsrichtlijnen (2000/69/EG) werden ingevoerd. De nieuwe richtlijn over benzeen bepaalt dat het benzeengehalte tegen 1 januari 2010 maximaal 5 µg/m 3 mag bedragen. Als primaire polluent die wordt uitgestoten door het verkeer is benzeen ook een goede indicator voor andere polluenten die worden gegenereerd door het verkeer, zoals koolmonoxide, stikstofoxiden, vluchtige organische stoffen en vaste deeltjes. Ook roken is een belangrijke bron va n benzeen die de persoonlijke blootstelling aan deze polluent sterk beïnvloedt. Hierbij dient te worden opgemerkt dat benzeen slechts een van de vele toxische verbindingen is die vrijkomen bij het roken, naast nicotine, koolmonoxide, stikstofoxiden, teer en fijne deeltjes. 1

2 Doelstellingen van het PEOPLE-project Bij het in voege treden van de nieuwe EG-richtlijn over luchtvervuiling door benzeen wil het PEOPLE-project het volgende verschaffen: Een voorafgaande vaststelling van de benzeengehaltes voor het uitwerken van meetsystemen en ter ondersteuning van het installeren van het monitoringnetwerken, vooral in de nieuwe EU-lidstaten en kandidaat-lidstaten. De invloed van de emissiebronnen buiten en binnen (met inbegrip van het roken) op de blootstelling van de mens aan benzeengehaltes, ter ondersteuning van de risicobeoordeling van de stadsbevolkingen in Europa en de validatie van blootstellingsmodellen. Een vergelijkend onderzoek van de luchtvervuiling door benzeen in een aantal Europese hoofdsteden, gerelateerd aan het lokale verkeersbeleid en de maatregelen voor vermindering van de luchtvervuiling. Bijdrage tot de lokale, nationale en Europese besluitvorming. Een bewustmaking van de burgers op het vlak van de luchtkwaliteit in het algemeen, en in het bijzonder op het vlak van de invloed van het persoonlijke gedrag (levenswijze, vervoerswijze, rookgedrag). Dit laatste aspect vormt een sleutelelement in de benadering van de PEOPLE-studie. De ontwikkeling van het Clean Air For Europe (CAFE)-programma is gebaseerd op de medewerking van alle mogelijke partijen: EG- en nationale autoriteiten, internationale onderzoeksorganisaties en -bureaus, NGO's, de industrie. Het succes van het CAFÉ-beleid kan echter slechts worden gegarandeerd als het wordt begrepen en onderschreven door de burgers. De bewustmaking en de informatie van het publiek vormt een belangrijk instrument om de perceptie en het gedrag van de bevolking ten aanzien van de luchtvervuiling te wijzigen. Meetcampagne in Brussel Op 22 Oktober 2002 namen Brusselse burgers deel aan het project. Zij werden geselecteerd volgens welomschreven criteria, op basis van hun specifieke activiteiten: niet-rokers die ook niet worden blootgesteld aan het autoverkeer (controlegroep), rokers, pendelaars die hun eigen wagen als vervoersmiddel gebruiken, gebruikers van het openbaar vervoer, mensen die fietsen of wandelen. Elke vrijwilliger droeg 12 uur lang een sensor om zijn persoonlijke blootstelling aan de vervuilende stof te meten. Voor deze metingen werd een pas ontwikkelde diffunderende sampler gebruikt, die metingen in korte tijdspannes mogelijk maakt. Daarnaast werden 24 uur lang metingen uitgevoerd in een ruime waaier van binnenlocaties, zoals kantoren, winkels, scholen, bars en restaurants en openbare vervoersmiddelen. Buitenmetingen werden uitgevoerd op een aantal stadslocaties om de benzeenniveaus en de benzeenverspreiding over de stad vast te stellen (Figuur 1). In Brussel werd de studie uitgevoerd door het Gemeenschappelijk Onderzoekscentrum van de Europese Commissie in samenwerking met het Brussels Instituut voor Milieubeheer, de Milieuadministratie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. 2

3 Resultaten van de campagne in Brussel De buitenluchtvervuiling De vervuilingsniveaus in Brussel, op de dag van de campagne, lagen binnen de jaarlijkse gemiddelde grenswaarde van 5 µg/m 3 die is vastgelegd door de Richtlijn 2000/69/EG, behalve in gebieden met een druk verkeer (figuur 2). In Brussel werden hogere concentraties gemeten in het gebied tussen Kunst-Wet en het Schumannplein, de Wetstraat en de Belliardstraat. Dit stadsdeel wordt gekenmerkt door een druk verkeer met opstoppingen. De metingen van het doorlopende monitoringnetwerk tonen aan dat de vervuilingsniveaus op de dag van de campagne laag waren vergeleken met het mediane jaarlijkse niveau (35 ste percentielwaarde). De niveaus van de benzeenconcentratie die werden gemeten in Brussel in 2002, waren ongeveer half zo hoog als de niveaus die 10 jaar geleden werden gemeten. Deze daling kan worden verklaard door verschillende factoren, waaronder de regulerende acties van de EU, zoals de beperking van de auto-emissies (1753/2000/EG) en de vermindering van het benzeengehalte in benzine tot 1% (98/70/EG); betere tests van auto's en vervoer op nationaal niveau en tal van andere nationale en lokale maatregelen. De binnenluchtvervuiling De niveaus werden gemeten op typische binnenlocaties in de stad, waar mensen gewoonlijk aanzienlijk wat tijd doorbrengen gedurende de dag (Figuur 3). Woningen De benzeenconcentraties in woonhuizen lagen twee keer zo hoog als die in de stadsachtergrond (mediaanwaarde van 6,4 microgram per kubieke meter). Waar geen bronnen van binnenluchtvervuiling aanwezig waren, zoals tabaksrook, was het niveau van de buitenluchtvervuiling bepalend voor de concentraties die op deze plekken werden gemeten. Scholen en kantoren De scholen vertoonden de laagste benzeenconcentraties (mediaanwaarde van 1,6 microgram per kubieke meter), wat erop wijst dat er geen vervuilingsbronnen aanwezig waren. De waarden die werden opgetekend in de kantoren (mediaanwaarde van 3,1 microgram per kubieke meter) lagen op een gelijkaardig peil als die van de achtergrondmetingen in de stad. Winkels en bars In bars en een aantal winkels, waar tabaksrook aanwezig kan zijn, lag de benzeenconcentratie hoger (mediaanwaarde van 10,8 microgram per kubieke meter) dan de overeenkomstige stadsachtergrondniveaus. Auto's De hoogste waarden van benzeenconcentratie werden opgetekend in auto's (mediaanwaarde van 27,5 microgram per kubieke meter). Auto's rijden vaak door gebieden met een hoog vervuilingsniveau (hotspotgebieden). Deze situatie had ook een invloed op de persoonlijke blootstelling, vooral wanneer mensen tijdens het spitsuur door de stad reisden. 3

4 Persoonlijke blootstelling De metingen van de persoonlijke blootstelling geven de gemiddelde concentraties weer waaraan een burger blootgesteld was. De blootstelling aan benzeen hield verband met de levensstijl en de omgeving van een persoon. De belangrijkste factoren die de blootstelling aan benzeen beïnvloedden, waren tabaksrook en de verplaatsingstijden en wijzen (Figuur 4). Controlegroep De niet-rokende sedentaire stadsbewoners, die als controlegroep fungeerden in de studie, vertoonden, zoals verwacht, de laagste blootstellingsniveaus (mediaanwaarde van 0,6 microgram per kubieke meter). Rokers De rokers vormden veruit de meest vervuilde categorie van burgers, met een mediaanwaarde van 7,5 microgram per kubieke meter. De grote variatie in de concentratieniveaus hield verband met het aantal sigaretten dat men rookte en van de plek waar men zich bevond (vb. binnen, buiten). We merken op dat de blootstellingswaarde die werd vastgesteld voor rokers overeenkomt met het benzeenconcentratieniveau in hun omgeving. Als de rook wordt geïnhaleerd, dan kan het concentratieniveau 10 keer hoger liggen dan het niveau dat wordt opgetekend in hun omgeving (CONCAWE-rapport nr. 2/99). Reizigers In situaties waarin niet wordt gerookt en er geen andere bronnen voor binnenluchtvervuiling zijn, was de vervoerswijze de belangrijkste factor die de persoonlijke blootstelling beïnvloedde. Van de verschillende vervoerswijzen leverde de auto de grootste blootstelling op (mediaanwaarde van 5.2 microgram per kubieke meter). Dit niveau nam af wanneer men veranderde van vervoersmiddel. De wandelaars/fietsers (mediaanwaarde van 4,4 microgram per kubieke meter), het openbaar vervoer (mediaanwaarde van 3,8 microgram per kubieke meter) en de categorie gemengd vervoer (mediaanwaarde van 3,8 microgram per kubieke meter) vertoonden lagere waarden. Wat de gebruikers van het openbaar vervoer betreft, hield de blootstelling verband met het type van vervoersmiddel, vb. busgebruikers waren meer blootgesteld aan hogere concentraties dan metrogebruikers. De stapsgewijze meervoudige regressietechniek werd gebruikt om factoren te identificeren die van invloed waren op de blootstellingsniveaus bij de vrijwilligers, waaronder 10% niet-rokers die niet waren blootgesteld aan het verkeer, 20% rokers en 70% reizigers. De invloed van de variabelen die in aanmerking werden genomen in het persoonlijke blootstellingsmodel in relatieve termen, kon worden vastgesteld. Figuur 5 toont de invloed, in procent, in het persoonlijke blootstellingsniveau als afhankelijk van de activiteit en de locatie van de mensen gedurende de studie. 4

5 Conclusies en verdere vooruitzichten Hoewel Brussel voldoet aan de huidige grenswaarde van 5 µg/m 3 voor benzeen, identificeerde het PEOPLE-project duidelijk hogere niveaus van blootstelling aan benzeen door het roken van tabak en emissies van het autoverkeer. De Europese wetgeving inzake Luchtkwaliteit kan alleen succesvol zijn als ze wordt begrepen en onderschreven door de individuele burger. Door het bewustzijn van het publiek te verhogen, kan men ook aanzetten tot milieuvriendelijk gedrag. De actieve steun van de burgers aan het thema van de vervuiling is belangrijk voor het welslagen van het milieubeleid. De uitwerking van lokale strategieën voor de vermindering van de vervuiling is een effectieve stap in het streven naar een betere luchtkwaliteit in onze steden. De enthousiaste medewerking van de Brusselse vrijwilligers aan het PEOPLE-project toont duidelijk dat een betere luchtkwaliteit een gemeenschappelijk doel is voor burgers en beleidsmakers. Andere PEOPLE-campagnes werden onlangs uitgevoerd in Lissabon (22 oktober 2002), Boekarest and Ljubljana (27 mei 2003), en volgen in de nabije toekomst in Madrid en Boedapest (eind 2003). De studie zal worden uitgebreid naar andere steden in Tot nog toe hebben de volgende steden hun interesse het project betuigd: Belgrado, Dublin, Parijs en Rome. Het project zal op lange termijn worden uitgebreid naar andere toxische polluenten, waarbij de nadruk zal liggen op de fijne deeltjes. 5

6 Figuren PEOPLE monsterneming gedurende 12 uur PERSOONLIJKE BLOOTSTELLING monsterneming gedurende 24 uur OMGEVINGEN ROKERS NIET-ROKERS BINNENLUCHTVERVUILING BUITENLUCHTVERVUILING REIZIGERS CONTROLEGROEP WOON- HUIZEN SPECIFIEKE LOCATIES EIGEN AUTO OPENBAAR VERVOER TE VOET OF FIETS vb. scholen kantoren winkels Restaurants Bars Cafés Transport STADS- ACHTERGROND STADS- GRENS HOTSPOTS Burgers Plaatselijke overheden Figuur 1. Meetstrategie PEOPLE-project. 6

7 Benzeenconcentratie mg/m 3 Figuur 2. Kaart met de gebieden met een maximale blootstelling en de benzeenconcentratieniveaus in Brussel op de dag van de meetcampagne (22 oktober 2002). 7

8 Figuur 3. Binnenluchtvervuilingsniveaus op de dag van de campagne (22 oktober 2002) Figuur 4. Persoonlijke blootstellingsniveaus op de dag van de campagne (22 oktober 2002) 8

9 roken 44% roken 43.5% vervoer met de auto 23.4% andere 3.9% werkplaats 5.8% passief roken 9.7% buiten+wandelen+fiets 13.6% verplaatsingen 37% binnenomgevingen 19% Figuur 5. Relatieve invloed van de in beschouwing genomen variabelen in het persoonlijke blootstellingsmodel. 9

41. INDEXEN VOOR DE LUCHTKWALITEIT IN BRUSSEL

41. INDEXEN VOOR DE LUCHTKWALITEIT IN BRUSSEL 41. INDEXEN VOOR DE LUCHTKWALITEIT IN BRUSSEL 1.Algemene luchtkwaliteitsindex Om de graad van luchtvervuiling op eenvoudige en voor het grote pubiek verstaanbare wijze voor te stellen, werd in 1996 een

Nadere informatie

De Commissie dient een voorstel in voor grenswaarden voor de luchtkwaliteit voor benzeen en koolmonoxide

De Commissie dient een voorstel in voor grenswaarden voor de luchtkwaliteit voor benzeen en koolmonoxide IP/98/1049 Brussel, 2 december 1998 De Commissie dient een voorstel in voor grenswaarden voor de luchtkwaliteit voor benzeen en koolmonoxide De Europese Commissie heeft een voorstel voor een richtlijn

Nadere informatie

Luchtkwaliteit in Nederland: cijfers en feiten. Joost Wesseling

Luchtkwaliteit in Nederland: cijfers en feiten. Joost Wesseling Luchtkwaliteit in Nederland: cijfers en feiten Joost Wesseling Inhoud: Doorsneden door de luchtkwaliteit Concentraties: de laatste decennia; EU normen; Nederland in de EU. Luchtkwaliteit en gezondheid.

Nadere informatie

Luchtkwaliteit in het Vlaamse Gewest

Luchtkwaliteit in het Vlaamse Gewest Luchtkwaliteit in het Vlaamse Gewest Overzicht presentatie Luchtkwaliteit getoetst aan de normen Impact van deze luchtkwaliteit op onze gezondheid Bespreking van stikstofdioxide en fijn stof De nieuwste

Nadere informatie

Luchtkwaliteit en lozingen in de lucht in het Vlaamse Gewest Koen Toté

Luchtkwaliteit en lozingen in de lucht in het Vlaamse Gewest Koen Toté Luchtkwaliteit en lozingen in de lucht in het Vlaamse Gewest Koen Toté Overzicht presentatie Waarom luchtmetingen in Vlaanderen? Evolutie van de laatste decennia Toetsen van de luchtkwaliteit aan de heersende

Nadere informatie

Hoofdstuk 3 hoofdstuk 4

Hoofdstuk 3 hoofdstuk 4 126 Uit talrijke studies blijkt dat blootstelling aan luchtverontreiniging veroorzaakt door verkeer leidt tot schade aan de gezondheid van hart, bloedvaten en luchtwegen. In de meeste van deze studies

Nadere informatie

4.4 VLUCHTIGE ORGANISCHE STOFFEN (V.O.S.)

4.4 VLUCHTIGE ORGANISCHE STOFFEN (V.O.S.) 4.4 VLUCHTIGE ORGANISCHE STOFFEN (V.O.S.) Het gehalte vluchtige organische stoffen in de omgevingslucht wordt in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest op 6 verschillende plaatsen gemeten, n.l. te Molenbeek

Nadere informatie

17 GEMIDDELD WEEKVERLOOP

17 GEMIDDELD WEEKVERLOOP 17 GEMIDDELD WEEKVERLOOP Geïnspireerd door het verschil in O 3 -concentratie tussen werkdagen en niet-werkdagen werd het concentratieverloop van de gemiddelde week berekend. Bij de berekening van het concentratieverloop

Nadere informatie

Eerste kaart roetconcentraties Nederland Roet aanvullende maat voor gezondheidseffecten luchtvervuiling

Eerste kaart roetconcentraties Nederland Roet aanvullende maat voor gezondheidseffecten luchtvervuiling Eerste kaart roetconcentraties Nederland Roet aanvullende maat voor gezondheidseffecten luchtvervuiling RIVM/DCMR, december 2013 Roet is een aanvullende maat om de gezondheidseffecten weer te geven van

Nadere informatie

Fijn stof in Nederland: stand van zaken en beleidsimplicaties na het tweede BOP. onderzoeksprogramma

Fijn stof in Nederland: stand van zaken en beleidsimplicaties na het tweede BOP. onderzoeksprogramma Fijn stof in Nederland: stand van zaken en beleidsimplicaties na het tweede BOP onderzoeksprogramma Fijn stof in Nederland: stand van zaken en beleidsimplicaties na het tweede BOP onderzoeksprogramma

Nadere informatie

Luchtkwaliteitmetingen in Alblasserdam. Jaarrapportage 2016

Luchtkwaliteitmetingen in Alblasserdam. Jaarrapportage 2016 Luchtkwaliteitmetingen in Alblasserdam Jaarrapportage 2016 Colofon Raad van Accreditatie De DCMR Milieudienst Rijnmond is door de Raad voor Accreditatie geaccrediteerd voor de NEN-EN-ISO/IEC 17025:2005

Nadere informatie

Smog in zomer van 5

Smog in zomer van 5 Smog in zomer In dit bulletin wordt een overzicht gegeven van de smogsituatie in de periode april tot en met september. Voor ozon zijn er in deze periode 6 smogdagen geweest. De dagen vielen voornamelijk

Nadere informatie

Gezondheid & Voeding

Gezondheid & Voeding Luchtverontreiniging groot probleem gezondheid Elk jaar sterven wereldwijd zo n 6,5 miljoen mensen aan de gevolgen van luchtverontreiniging en in Nederland zorgt dit jaarlijks zeker voor 13.000 vroegtijdige

Nadere informatie

De BIM gegevens : "Lucht - Basisgegevens voor het Plan" November 2004 INZAKE VERSCHAFFING VAN GEGEVENS

De BIM gegevens : Lucht - Basisgegevens voor het Plan November 2004 INZAKE VERSCHAFFING VAN GEGEVENS 5. DE INTERNATIONALE OVEREENKOMSTEN EN DE GEVOLGEN ERVAN INZAKE VERSCHAFFING VAN GEGEVENS DE POLLUENTEN OPGEVOLGD IN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST 1.Meting van de luchtkwaliteit.1.1.inleiding De internationale

Nadere informatie

Luchtvervuiling in Nederland in kaart gebracht

Luchtvervuiling in Nederland in kaart gebracht Luchtvervuiling in Nederland in kaart Luchtvervuiling in Nederland in kaart gebracht Hoofdpunten uit de GCN/GDN-rapportage 2013 Luchtvervuiling in Nederland in kaart gebracht Hoofdpunten uit de GCN/GDN-rapportage

Nadere informatie

Benzeen in lucht,

Benzeen in lucht, Indicator 12 juni 2013 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De gemeten jaargemiddelde benzeenconcentratie

Nadere informatie

Luchtkwaliteit in Zeist

Luchtkwaliteit in Zeist Luchtkwaliteit in Zeist Inleiding In een eerder artikel is gesproken over Samen het milieu in Zeist verbeteren en de vier pijlers onder het uitvoeringsplan, zie het artikel op deze website van 7 juni en

Nadere informatie

Luchtkwaliteit in het Vlaamse Gewest. Koen Toté - VMM

Luchtkwaliteit in het Vlaamse Gewest. Koen Toté - VMM Luchtkwaliteit in het Vlaamse Gewest Koen Toté - VMM Overzicht presentatie Luchtkwaliteit 2017 getoetst aan de normen Impact van deze luchtkwaliteit op onze gezondheid Bespreking van fijn stof en stikstofdioxide

Nadere informatie

Deel 1: tijd om na te denken

Deel 1: tijd om na te denken Je rookgedrag veranderen Deel 1: tijd om na te denken Dit boekje wil je doen stilstaan bij je rookgedrag. De bedoeling is niet meteen dat je je rookgedrag gaat veranderen. Doel is na te denken over hoe

Nadere informatie

1. HET DPSIR-MODEL : VOOR EEN GEÏNTEGREERDE AANPAK VAN DE

1. HET DPSIR-MODEL : VOOR EEN GEÏNTEGREERDE AANPAK VAN DE 1. HET DPSIR-MODEL : VOOR EEN GEÏNTEGREERDE AANPAK VAN DE 1.Inleiding BESCHERMING VAN DE LUCHTKWALITEIT De lucht die wij inademen is in uiteenlopende mate bezoedeld door vervuilende stoffen (gassen, deeltjes,

Nadere informatie

Samenvatting van de belangrijkste wetenschappelijke inzichten

Samenvatting van de belangrijkste wetenschappelijke inzichten (/Zoeken) Samenvatting van de belangrijkste wetenschappelijke inzichten wetenschappelijk comité CurieuzeNeuzen Vlaanderen, Universiteit Antwerpen Vlaamse Milieumaatschappij VITO et citizen-scienceproject

Nadere informatie

Oorspronkelijk werd bij de analyse de deeltjesconcentratie van 8 verschillende componenten bepaald :

Oorspronkelijk werd bij de analyse de deeltjesconcentratie van 8 verschillende componenten bepaald : 4.5 POLYAROMATISCHE KOOLWATERSTOFFEN (P.A.K.) In de loop van het jaar 1997 werd een procedure op punt gesteld voor de bepaling van het gehalte aan polyaromatische koolwaterstoffen in de lucht. Tussen eind

Nadere informatie

Resultaten meetcampagne luchtkwaliteit in Gent bekend

Resultaten meetcampagne luchtkwaliteit in Gent bekend Resultaten meetcampagne luchtkwaliteit in Gent bekend Na een oproep van de Stad Gent stelden vijftig Gentenaars hun gevel ter beschikking om de invloed van het verkeer op de Gentse luchtkwaliteit te onderzoeken.

Nadere informatie

MEMO. Onderwerp/Subject: Analyse rapport RIVM Luchtkwaliteit 2012

MEMO. Onderwerp/Subject: Analyse rapport RIVM Luchtkwaliteit 2012 MEMO Aan/To: Van/From: Datum/Date: RAI Vereniging Chris van Dijk 18 september Onderwerp/Subject: Analyse rapport RIVM Luchtkwaliteit 2012 Ieder jaar publiceert het RIVM een jaaroverzicht van de meetresultaten

Nadere informatie

Luchtkwaliteit in Menen. 9 februari 2017

Luchtkwaliteit in Menen. 9 februari 2017 Luchtkwaliteit in Menen 9 februari 2017 Meetnet in Menen Meetpost dioxines/pcb Meetpost fijn stof 2 Overzicht Deel I: dioxines en PCB s 1. Wat zijn dioxines en PCB s? 2. Wetgeving 3. Meetstrategie VMM

Nadere informatie

ENQUÊTE: GEEN DOORBRAAK VOOR DE ELEKTRONISCHE SIGARET

ENQUÊTE: GEEN DOORBRAAK VOOR DE ELEKTRONISCHE SIGARET ENQUÊTE: GEEN DOORBRAAK VOOR DE ELEKTRONISCHE SIGARET Brussel, juli 2014 Volgens de nieuwe rookenquête van kent de elektronische sigaret geen doorbraak in België in 2014. Slechts 0,5% van de bevolking

Nadere informatie

Niewsbrief nr. 3 / November 2014 Januari 2015

Niewsbrief nr. 3 / November 2014 Januari 2015 Niewsbrief nr. 3 / November 2014 Januari 2015 1. Inleiding De laatste maanden is er hard gewerkt aan enkele SEFIRA werkpakketten. Onder de leiding van de universiteit van Urbino werd een theoretisch en

Nadere informatie

DUST SENTRY AAN HET WERK

DUST SENTRY AAN HET WERK DUST SENTRY AAN HET WERK Waarom fijnstof meten? DUST SENTRY De atmosfeer van de aarde bevat atmosferische deeltjes, ook wel bekend als deeltjes of fijnstof. Fijnstof wordt vaak gegeven in PM, wat staat

Nadere informatie

Gesjoemel op de weg? Eric Feringa Igor van der Wal

Gesjoemel op de weg? Eric Feringa Igor van der Wal Gesjoemel op de weg? Eric Feringa Igor van der Wal Wat kunt u verwachten? Hoe is úw kennis van luchtverontreiniging? Inzicht in normen en techniek Wat is de invloed van sjoemelsoftware? Casestudy A13 Overschie

Nadere informatie

Luchtkwaliteit in Vlaanderen. Vleva-Joaquin symposium Brussel 3 juni 2013

Luchtkwaliteit in Vlaanderen. Vleva-Joaquin symposium Brussel 3 juni 2013 Luchtkwaliteit in Vlaanderen Vleva-Joaquin symposium Brussel 3 juni 2013 Overzicht Welke stoffen meet de VMM? Wetgevend kader Toetsing aan regelgeving Evolutie luchtkwaliteit Inzoomen op afzonderlijke

Nadere informatie

Programma van vanavond:

Programma van vanavond: Programma van vanavond: Welkom door SLBB Kennismaking met Uitleg over luchtvervuiling Vragen Afsluiting Wie en wat is Klaor Loch Klaor Loch is het Maastrichts voor schone lucht, maar ook een zelfstandige

Nadere informatie

Verontreiniging door wegverkeer. Peter Hofschreuder

Verontreiniging door wegverkeer. Peter Hofschreuder Verontreiniging door wegverkeer Peter Hofschreuder Hebben we problemen,en met de luchtkwaliteit in Nederland? Verkorting van de levensduur door blootstelling aan fijn stof Verandering van de bekorting

Nadere informatie

Fijn stof in Vlaanderen; gezondheidseffecten, oorsprong en reductiemaatregelen

Fijn stof in Vlaanderen; gezondheidseffecten, oorsprong en reductiemaatregelen Fijn stof in Vlaanderen; gezondheidseffecten, oorsprong en reductiemaatregelen Fijn stof kost de Vlaming tot 3 gezonde levensjaren. Vlaanderen zal ook in de toekomst moeite hebben om aan de Europese fijn

Nadere informatie

Resultaat Initieel onderzoek Luchtkwaliteit KunstKring Ruurlo

Resultaat Initieel onderzoek Luchtkwaliteit KunstKring Ruurlo Resultaat Initieel onderzoek Luchtkwaliteit KunstKring Ruurlo Steenwijk, 8 maart 2016 Inleiding Aanleiding van het onderzoek Naar aanleiding van vragen en zorgen van een aantal deelnemers en vrijwilligers

Nadere informatie

Aanvullende informatie over luchtkwaliteit en metingen

Aanvullende informatie over luchtkwaliteit en metingen Aanvullende informatie over luchtkwaliteit en metingen Wat doen gemeenten en GGD Amsterdam op het gebied van luchtkwaliteit? De GGD Amsterdam informeert en adviseert de inwoners en het bestuur van Amsterdam

Nadere informatie

WELKOM BLOOTSTELLING VAN BENZINEPOMPSTATION MEDEWERKERS AAN BENZEEN, TOLUEEN EN XYLENEN IN SRI LANKA

WELKOM BLOOTSTELLING VAN BENZINEPOMPSTATION MEDEWERKERS AAN BENZEEN, TOLUEEN EN XYLENEN IN SRI LANKA WELKOM BLOOTSTELLING VAN BENZINEPOMPSTATION MEDEWERKERS AAN BENZEEN, TOLUEEN EN XYLENEN IN SRI LANKA Laurie de Werdt Kennismaking Laurie de Werdt Bachelor Gezondheidswetenschappen (Maastricht) Master Biomedische

Nadere informatie

Persconferentie van Evelyne Huytebroeck 25 november 2008 Een instrument voor de strijd tegen binnenluchtvervuiling : de "groene ambulance"

Persconferentie van Evelyne Huytebroeck 25 november 2008 Een instrument voor de strijd tegen binnenluchtvervuiling : de groene ambulance Persconferentie van Evelyne Huytebroeck 25 november 2008 Een instrument voor de strijd tegen binnenluchtvervuiling : de "groene ambulance" 1. De volksgezondheid staat op het spel De kwaliteit van de binnenlucht

Nadere informatie

Luchtkwaliteit en verkeer. Huib van Essen CE Delft 8 februari 2014

Luchtkwaliteit en verkeer. Huib van Essen CE Delft 8 februari 2014 Luchtkwaliteit en verkeer Huib van Essen CE Delft 8 februari 2014 Overzicht presentatie Even voorstellen Trend in verkeersemissies: veel bereikt, nog veel te doen Oplossingsrichtingen: Schonere voertuigen,

Nadere informatie

Zaal KLAS 6.2. Luchtkwaliteit, gezondheid en klimaat: Curieuzeneuzen

Zaal KLAS 6.2. Luchtkwaliteit, gezondheid en klimaat: Curieuzeneuzen Zaal KLAS 6.2. Luchtkwaliteit, gezondheid en klimaat: Curieuzeneuzen Prof. dr. ir. Filip Meysman (UAntwerpen) 2 3 Wat is luchtverontreiniging? 4 Bronnen van luchtverontreiniging Industrie Huishoudens Luchtvaart

Nadere informatie

L. Indicatieve effecten Luchtkwaliteit

L. Indicatieve effecten Luchtkwaliteit L. Indicatieve effecten Luchtkwaliteit 73 Bijlage L Indicatieve bepaling effect alternatieven N 377 op luchtkwaliteit Inleiding De provincie Overijssel is voornemens de N 377 Lichtmis Slagharen (verder

Nadere informatie

Provinciale weg N231; Verkeersintensiteit, geluid en luchtkwaliteit 1

Provinciale weg N231; Verkeersintensiteit, geluid en luchtkwaliteit 1 Provinciale weg N231 Verkeersintensiteit, geluid en luchtkwaliteit Afdeling Openbare Werken/VROM drs. M.P. Woerden ir. H.M. van de Wiel Januari 2006 Provinciale weg N231; Verkeersintensiteit, geluid en

Nadere informatie

NO, NO2 en NOx in de buitenlucht. Michiel Roemer

NO, NO2 en NOx in de buitenlucht. Michiel Roemer NO, NO2 en NOx in de buitenlucht Michiel Roemer Inhoudsopgave Wat zijn NO, NO2 en NOx? Waar komt het vandaan? Welke bronnen dragen bij? Wat zijn de concentraties in de buitenlucht? Maatregelen Wat is NO2?

Nadere informatie

COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN BESCHIKKING VAN DE COMMISSIE. van 7.4.2009

COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN BESCHIKKING VAN DE COMMISSIE. van 7.4.2009 NL NL NL COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN Brussel, 7.4.2009 C(2009) 2560 definitief BESCHIKKING VAN DE COMMISSIE van 7.4.2009 betreffende de kennisgeving van Nederland inzake uitstel van het tijdstip

Nadere informatie

Ieder kind heeft recht op een school in een gezonde omgeving. Horta avond, Ademloos 22 mei 2013 Prof. Dr. Dirk Avonts Universiteit Gent.

Ieder kind heeft recht op een school in een gezonde omgeving. Horta avond, Ademloos 22 mei 2013 Prof. Dr. Dirk Avonts Universiteit Gent. Ieder kind heeft recht op een school in een gezonde omgeving. Horta avond, Ademloos 22 mei 2013 Prof. Dr. Dirk Avonts Universiteit Gent. Ademen in Antwerpen. Aandeel autosnelwegen in de totale luchtvervuiling

Nadere informatie

Rookverbod in de horeca dringt meeroken flink terug

Rookverbod in de horeca dringt meeroken flink terug Grote Bickersstraat 74 1013 KS Amsterdam Postbus 247 1000 AE Amsterdam t 020 522 54 44 f 020 522 53 33 e info@tns-nipo.com www.tns-nipo.com Consumer & Media Rapport Rookverbod in de horeca dringt meeroken

Nadere informatie

Luchtkwaliteit langs de N208 bij Hillegom

Luchtkwaliteit langs de N208 bij Hillegom CE CE Oplossingen voor Oplossingen milieu, economie voor milieu, en technologie economie en technologie Oude Delft 180 Oude Delft 180 2611 HH Delft 2611 HH Delft tel: tel: 015 015 2 150 2 150 150 150 fax:

Nadere informatie

Literatuurstudie naar de reële emissies van houtverbranding

Literatuurstudie naar de reële emissies van houtverbranding Vlaanderen is milieu Literatuurstudie naar de reële emissies van houtverbranding Eindrapport VLAAMSE MILIEUMAATSCHAPPIJ www.vmm.be V Management samenvatting Deze studie geeft een overzicht van de effectieve

Nadere informatie

Grip op vluchtige. verbindingen. Voor wie is dit informatieblad bedoeld? Afbakening. Vluchtige verbindingen. Informatieblad voor professionals

Grip op vluchtige. verbindingen. Voor wie is dit informatieblad bedoeld? Afbakening. Vluchtige verbindingen. Informatieblad voor professionals Grip op vluchtige Informatieblad voor professionals verbindingen Om de risico s van bodemverontreiniging met vluchtige stoffen te beoordelen, kan het nodig zijn om binnenluchtmetingen uit te voeren en

Nadere informatie

Luchtkwaliteit in Steden Probleemschets, Aandachtspunten, Tendensen

Luchtkwaliteit in Steden Probleemschets, Aandachtspunten, Tendensen Luchtkwaliteit in Steden Probleemschets, Aandachtspunten, Tendensen Frans Fierens, Gerwin Dumont (*) (*)Medewerkers van de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) gedetacheerd naar de Intergewestelijke Cel voor

Nadere informatie

memo INLEIDING 1 Toets NIBM; 2 Toets grenswaarden in het kader van goede ruimtelijke ordening. WETTELIJK KADER

memo INLEIDING 1 Toets NIBM; 2 Toets grenswaarden in het kader van goede ruimtelijke ordening. WETTELIJK KADER memo aan: van: Gemeente De Ronde Venen en De Stichtse Vecht Johan van der Burg datum: 28 augustus 2014 betreft: Luchtkwaliteit Fietsbrug bij Nigtevecht project: 130530 INLEIDING Aan de zuidzijde van Nigtevecht

Nadere informatie

memo INLEIDING WETTELIJK KADER aan: Johan van der Burg datum: 7 maart 2012 Luchtkwaliteit heemtuin in Gorsel project: 70922.01

memo INLEIDING WETTELIJK KADER aan: Johan van der Burg datum: 7 maart 2012 Luchtkwaliteit heemtuin in Gorsel project: 70922.01 memo aan: van: Johan van der Burg datum: 7 maart 2012 betreft: Luchtkwaliteit heemtuin in Gorsel project: 70922.01 INLEIDING In Gorssel (Gemeente Lochem) is aan de Molenweg het herstel van de heemtuin

Nadere informatie

Een voorstel van de Commissie voor nieuwe grenswaarden voor de luchtkwaliteit

Een voorstel van de Commissie voor nieuwe grenswaarden voor de luchtkwaliteit IP/97/853 Brussel, 8 oktober 1997 Een voorstel van de Commissie voor nieuwe grenswaarden voor de luchtkwaliteit De Europese Commissie heeft vandaag een voorstel goedgekeurd voor een richtlijn met nieuwe

Nadere informatie

Luchtkwaliteit. Een gezonde hoeveelheid luchtvervuiling bestaat niet!!??

Luchtkwaliteit. Een gezonde hoeveelheid luchtvervuiling bestaat niet!!?? Luchtkwaliteit Een gezonde hoeveelheid luchtvervuiling bestaat niet!!?? Deel 1: Wat is luchtverontreiniging? Emissie, Verspreiding,Blootstelling 1952 2009 3 4 5 Van de bronnen van luchtvervuiling in Nederland

Nadere informatie

De richtlijn 80/779/EG bepaalde als grenswaarde voor de dagwaarden:

De richtlijn 80/779/EG bepaalde als grenswaarde voor de dagwaarden: 4.9 ZWARTE ROOK (BSM) De meetposten voor Zwarte Rook in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest bevinden zich in de Kroonlaan te Elsene (2FR002), te Ukkel (2FR012) en in het metrostation St.-Katelijne (2FB004).

Nadere informatie

TRANSITION = Lokaal luchtkwaliteitsbeleid Stad Gent

TRANSITION = Lokaal luchtkwaliteitsbeleid Stad Gent TRANSITION = Lokaal luchtkwaliteitsbeleid Stad Gent Tine Heyse Schepen voor Milieu, Klimaat, Energie en Noord-Zuid Stad Gent 10 oktober 2016 Mobiliteitsplan Gent: Duurzame MODAL SHIFT Bijdrage (lokaal)

Nadere informatie

10. TROPOSFERISCHE OZON (O3)

10. TROPOSFERISCHE OZON (O3) 1.Inleiding 10. TROPOSFERISCHE OZON (O3) Ozon is een secundaire polluent, wat betekent dat de stof niet rechtstreeks in de omgevingslucht wordt geproduceerd door de activiteiten van de mens. Ozon wordt

Nadere informatie

Tabel 1 Grenswaarden maatgevende stoffen Wet luchtkwaliteit stof toetsing van grenswaarde geldig stikstofdioxide (NO 2 )

Tabel 1 Grenswaarden maatgevende stoffen Wet luchtkwaliteit stof toetsing van grenswaarde geldig stikstofdioxide (NO 2 ) Luchtkwaliteit 1.1. Toetsingskader Wet milieubeheer luchtkwaliteitseisen De Wet milieubeheer luchtkwaliteitseisen (ook wel Wet luchtkwaliteit genoemd, Wlk) bevat grenswaarden voor zwaveldioxide, stikstofdioxide

Nadere informatie

Onderzoek naar oorzaken van PAK s-vervuiling in de Vlaamse bevolking: case studie Menen en Genk

Onderzoek naar oorzaken van PAK s-vervuiling in de Vlaamse bevolking: case studie Menen en Genk Onderzoek naar oorzaken van PAK s-vervuiling in de Vlaamse bevolking: case studie Menen en Genk Maja Mampaey Beleidsmedewerker Omgeving en Gezondheid Wat ga ik jullie vertellen? Wat zijn PAK sen waar komen

Nadere informatie

De reglementering van Electronische sigaretten in België en de EU. Luk Joossens, Leuven 6 Mei 2014

De reglementering van Electronische sigaretten in België en de EU. Luk Joossens, Leuven 6 Mei 2014 De reglementering van Electronische sigaretten in België en de EU. Luk Joossens, Leuven 6 Mei 2014 08/05/2014 2 08/05/2014 3 Het gebruik van de elektronische sigaret 0,2% rokers rookten een elektronische

Nadere informatie

memo Luchtkwaliteit Rijksweg 20-1 te Drempt 100968

memo Luchtkwaliteit Rijksweg 20-1 te Drempt 100968 memo aan: van: Gemeente Bronckhorst Johan van der Burg datum: 8 juni 2011 betreft: Project: Luchtkwaliteit Rijksweg 20-1 te Drempt 100968 INLEIDING Op het perceel Rijksweg 20-1 te Drempt (gemeente Bronkhorst)

Nadere informatie

De Legitimiteit Groep. 16 juni 2011 Corpus, Oegstgeest

De Legitimiteit Groep. 16 juni 2011 Corpus, Oegstgeest De Legitimiteit Groep 16 juni 2011 Corpus, Oegstgeest Welkom Robbert Reimering Dagvoorzitter De Legitimiteit Groep Agenda 14.30 uur Welkom, Robbert Reimering 14.35 uur Introductie project, Kevin Zuidhof

Nadere informatie

TAD-BELEID OP SCHOOL E-SIGARET. Leen De Rooms

TAD-BELEID OP SCHOOL E-SIGARET. Leen De Rooms 1 TAD-BELEID OP SCHOOL E-SIGARET 13 okt 2017 Leen De Rooms 2 Drugbeleid op school (DOS) Waar denken jullie aan als je deze term hoort? 3 De zin van een DOS 4 Opbouw DOS 5 Succesfactoren 6 Werkgroep Mandaat

Nadere informatie

Onderzoek gezondheidsrisico s. stof rond Schiphol. Module 1 Resultaten meetcampagne. Subtitle. April 2018

Onderzoek gezondheidsrisico s. stof rond Schiphol. Module 1 Resultaten meetcampagne. Subtitle. April 2018 Onderzoek gezondheidsrisico s ultrafijn stof rond Schiphol Module 1 Resultaten meetcampagne taxiënde zhrhrwh45e vliegtuigen April 2018 Subtitle Campagne taxiënde vliegtuigen Doel: Onderzoek nut en noodzaak

Nadere informatie

Luchtkwaliteit in de provincie Utrecht

Luchtkwaliteit in de provincie Utrecht Luchtkwaliteit in de provincie Utrecht Margreet van Zanten Met dank aan Jan Aben, Wilco de Vries en Rob Maas 1 Luchtkwaliteit: korte historie Jaargemiddelde NO 2 concentratie is tussen 2010 en 2015 5 microgram

Nadere informatie

EEN KORTE INLEIDING OP VOS-RICHTLIJNEN

EEN KORTE INLEIDING OP VOS-RICHTLIJNEN Hempel ondersteunt zijn klanten en eindgebruikers op verschillende manieren. We verschaffen productgegevens om het VOS-gebruik te bewaken, geven advies over het samenstellen van coatingsystemen die aan

Nadere informatie

Hoe komen de annual air quality kaarten tot stand?

Hoe komen de annual air quality kaarten tot stand? Hoe komen de annual air quality kaarten tot stand? De annual air quality kaarten tonen het resultaat van een koppeling van twee gegevensbronnen: de interpolatie van luchtkwaliteitsmetingen (RIO-interpolatiemodel)

Nadere informatie

Sensormetingen luchtkwaliteit in Schiedam (juli -december2017)

Sensormetingen luchtkwaliteit in Schiedam (juli -december2017) Sensormetingen luchtkwaliteit in Schiedam (juli -december2017) analyse Henri de Ruiter, Ernie Weijers Februari 2018 Sinds juli 2017 meten burgers met behulp van goedkope sensoren de luchtkwaliteit in Schiedam.

Nadere informatie

Validatie onderzoek. 22 december 2009. ir. R.T.H. van de Laar arbeidshygiënist S.A.H.

Validatie onderzoek. 22 december 2009. ir. R.T.H. van de Laar arbeidshygiënist S.A.H. Validatie onderzoek Blootstellingsmetingen bij het vullen van IBC s Ter validering van het model Veilig verladen van vloeistoffen in het tanktransport 22 december 2009 ir. R.T.H. van de Laar arbeidshygiënist

Nadere informatie

memo INLEIDING WETTELIJK KADER aan: Johan van der Burg datum: 26 maart 2013 Luchtkwaliteit parkeerterrein Fort Pannerden project: 110189.

memo INLEIDING WETTELIJK KADER aan: Johan van der Burg datum: 26 maart 2013 Luchtkwaliteit parkeerterrein Fort Pannerden project: 110189. memo aan: van: Johan van der Burg datum: 26 maart 2013 betreft: Luchtkwaliteit parkeerterrein Fort Pannerden project: 110189.01 INLEIDING De ministeriële regeling NIBM bevat geen kwantitatieve uitwerking

Nadere informatie

Wereldgezondheidsorganisatie : fijnstof onderschat

Wereldgezondheidsorganisatie : fijnstof onderschat Wereldgezondheidsorganisatie : fijnstof onderschat In deze publicatie http://tiny.cc/3l493w van de regionale afdeling Europa van de WHO, wordt antwoord gegeven op 24 vragen die alle betrekking hebben op

Nadere informatie

Eerste resultaten van de Monitor-enquête over de mobiliteit van de Belgen

Eerste resultaten van de Monitor-enquête over de mobiliteit van de Belgen Eerste resultaten van de Monitor-enquête over de mobiliteit van de Belgen Inleiding De FOD Mobiliteit en Vervoer en het Vias-instituut hebben een grote enquête georganiseerd om de mobiliteitsgewoonten

Nadere informatie

Samenvatting. Achtergrond

Samenvatting. Achtergrond Samenvatting Achtergrond Blootstelling aan asbest kan in diverse organen kanker veroorzaken. Het meest voorkomende gevolg is longvlies- en buikvlieskanker (mesothelioom) en longkanker. Omdat beide typen

Nadere informatie

S A U S R R A O E. Naar lagere lokale emissies in de stadsregio Arnhem Nijmegen

S A U S R R A O E. Naar lagere lokale emissies in de stadsregio Arnhem Nijmegen S R L G S A H R R U T Y O U A E E D R A F O R A S Naar lagere lokale emissies in de stadsregio Arnhem Nijmegen Eolus Naar lagere lokale emissies in de stadsregio Arnhem Nijmegen Het programma Eolus beantwoordt

Nadere informatie

Luchtkwaliteit in Menen. 24 mei 2016

Luchtkwaliteit in Menen. 24 mei 2016 Luchtkwaliteit in Menen 24 mei 2016 Overzicht Deel I: dioxines en PCB s 1. Wat zijn dioxines en PCB s? 2. Wetgeving 3. Meetstrategie VMM 4. Nieuwe meetresultaten 5. Trend 6. Resultaten nabij andere schrootbedrijven

Nadere informatie

memo INLEIDING 1 Toets NIBM; 2 Toets grenswaarden in het kader van goede ruimtelijke ordening; WETTELIJK KADER Gemeente Tiel Johan van der Burg

memo INLEIDING 1 Toets NIBM; 2 Toets grenswaarden in het kader van goede ruimtelijke ordening; WETTELIJK KADER Gemeente Tiel Johan van der Burg memo aan: van: Gemeente Tiel Johan van der Burg datum: 3 september 2012 betreft: Luchtkwaliteit Tuincentrum Hamsche Biezen project: 110281 INLEIDING In Wadenoijen (gemeente Tiel) is het tuincentrum Life

Nadere informatie

24. POLYCYCLISCHE AROMATISCHE KOOLWATERSTOFFEN (PAK)

24. POLYCYCLISCHE AROMATISCHE KOOLWATERSTOFFEN (PAK) 24. POLYCYCLISCHE AROMATISCHE KOOLWATERSTOFFEN (PAK) 1.Inleiding De "koolwaterstoffen" zijn chemische stoffen die waterstof, zuurstof en koolstof als basiselementen hebben. Zij worden "aromatisch" genoemd

Nadere informatie

Op grond van artikel 28 uit het Besluit luchtkwaliteit (Stb. 2001, 269) bieden wij U hierbij aan de provinciale rapportage Luchtkwaliteit 2003.

Op grond van artikel 28 uit het Besluit luchtkwaliteit (Stb. 2001, 269) bieden wij U hierbij aan de provinciale rapportage Luchtkwaliteit 2003. Bezoekadres Houtplein 33 Het Ministerie van Volksgezondheid, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer T.a.v. de Staatssecretaris P.L.B.A. van Geel Postbus 20951 2500 EX DEN HAAG Haarlem Postadres Postbus 3007

Nadere informatie

memo INLEIDING 1 Toets NIBM; 2 Toets grenswaarden in het kader van goede ruimtelijke ordening; WETTELIJK KADER Bogor projectontwikkeling

memo INLEIDING 1 Toets NIBM; 2 Toets grenswaarden in het kader van goede ruimtelijke ordening; WETTELIJK KADER Bogor projectontwikkeling memo aan: van: Bogor projectontwikkeling SAB datum: 4 februari 2015 betreft: Luchtkwaliteit Plantageweg 35 Alblasserdam project: 140479 INLEIDING Het gebied tussen de Plantageweg, de Cornelis Smitstraat,

Nadere informatie

PM-problematiek, invloed van diffuus

PM-problematiek, invloed van diffuus PM-problematiek, invloed van diffuus Febem Infodag inerte materialen februari 2010 Mirka Van der Elst Mirka.vanderelst@lne.vlaanderen.be 02 553 11 23 Inhoud 1. Wat is beleidsmatig relevant stof? 2. Oorsprong

Nadere informatie

Humane biomonitoring GENK-ZUID Onderzoek naar de invloed van wonen nabij het industriegebied Genk-Zuid RESULTATEN

Humane biomonitoring GENK-ZUID Onderzoek naar de invloed van wonen nabij het industriegebied Genk-Zuid RESULTATEN Humane biomonitoring GENK-ZUID 2016 2018 Onderzoek naar de invloed van wonen nabij het industriegebied Genk-Zuid RESULTATEN 1 Wat is de humane biomonitoring Genk-Zuid 2016/2018? Waarom deden we dit onderzoek?

Nadere informatie

memo INLEIDING 1 Toets NIBM; 2 Toets grenswaarden in het kader van goede ruimtelijke ordening; WETTELIJK KADER Gemeente Leiden Johan van der Burg

memo INLEIDING 1 Toets NIBM; 2 Toets grenswaarden in het kader van goede ruimtelijke ordening; WETTELIJK KADER Gemeente Leiden Johan van der Burg memo aan: van: Gemeente Leiden Johan van der Burg datum: 3 december 2013 betreft: Luchtkwaliteit Greentower te Leiden project: 120728 INLEIDING Op de kantorenlocatie aan het Kanaalpark, ten oosten van

Nadere informatie

Slappe normen voor luchtkwaliteit zijn gevaar voor de gezondheid

Slappe normen voor luchtkwaliteit zijn gevaar voor de gezondheid Slappe normen voor luchtkwaliteit zijn gevaar voor de gezondheid Adviesbureau Royal HaskoningDHV (RHDHV) heeft in opdracht van Milieudefensie onderzocht hoeveel bescherming verschillende normen (wettelijke

Nadere informatie

Onderzoek luchtkwaliteit parkeerterrein Hoorn. Onderzoek luchtkwaliteit parkeerterrein stadsstrand Hoorn

Onderzoek luchtkwaliteit parkeerterrein Hoorn. Onderzoek luchtkwaliteit parkeerterrein stadsstrand Hoorn Onderzoek luchtkwaliteit parkeerterrein stadsstrand Hoorn Status definitief Versie 002 Rapport M.2016.1428.00.R001 Datum 19 oktober 2017 Colofon Opdrachtgever Contactpersoon Gemeente Hoorn postbus 603

Nadere informatie

- ÉNERGIE - UNE CONSOMMATION TOTALE D'ÉNERGIE GLOBALEMENT EN BAISSE DEPUIS

- ÉNERGIE - UNE CONSOMMATION TOTALE D'ÉNERGIE GLOBALEMENT EN BAISSE DEPUIS - ÉNERGIE - UNE CONSOMMATION TOTALE D'ÉNERGIE GLOBALEMENT EN BAISSE DEPUIS 2004 STAAT VAN HET LEEFMILIEU 2011-2014 - CONTEXT - HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST 19 gemeenten, 161 km 2 1.163.486 inwoners

Nadere informatie

*** ONTWERPAANBEVELING

*** ONTWERPAANBEVELING EUROPEES PARLEMENT 2014-2019 Commissie milieubeheer, volksgezondheid en voedselveiligheid 24.11.2015 2014/0359(E) *** ONTWERPAANBEVELING over het ontwerp van besluit van de Raad betreffende de goedkeuring

Nadere informatie

Hoge ruimtelijke resolutie luchtkwaliteitsmodellering Frans Fierens Vlaamse Milieumaatschappij - IRCEL. GreenAir Workshop, 12 juni 2018

Hoge ruimtelijke resolutie luchtkwaliteitsmodellering Frans Fierens Vlaamse Milieumaatschappij - IRCEL. GreenAir Workshop, 12 juni 2018 Hoge ruimtelijke resolutie luchtkwaliteitsmodellering Frans Fierens Vlaamse Milieumaatschappij - IRCEL GreenAir Workshop, 12 juni 2018 Hoge ruimtelijke resolutie luchtkwaliteitsmodellering Van alleen meten

Nadere informatie

Notitie. : Stichting Ouderenhuisvesting Rotterdam : P.R. Beaujean Datum : 12 oktober 2007 : M. Zieltjens Onze referentie : 9S6248.01/N0003/902610/Nijm

Notitie. : Stichting Ouderenhuisvesting Rotterdam : P.R. Beaujean Datum : 12 oktober 2007 : M. Zieltjens Onze referentie : 9S6248.01/N0003/902610/Nijm Notitie Aan : Stichting Ouderenhuisvesting Rotterdam Van : P.R. Beaujean Datum : 12 oktober 2007 Kopie : M. Zieltjens Onze referentie : 9S6248.01/N0003/902610/Nijm Betreft : Luchtkwaliteitsonderzoek Tiendhove

Nadere informatie

Luchtkwaliteit in de provincie Utrecht

Luchtkwaliteit in de provincie Utrecht Luchtkwaliteit in de provincie Utrecht Margreet van Zanten Met dank aan Jan Aben, Wilco de Vries en Rob Maas 1 Luchtkwaliteit: korte historie Jaargemiddelde NO 2 concentratie is tussen 2010 en 2015 5 microgram

Nadere informatie

PERSBERICHT Stichting tegen Kanker Leuvensesteenweg 479 1030 Brussel 02/743 45 75 (communicatie)

PERSBERICHT Stichting tegen Kanker Leuvensesteenweg 479 1030 Brussel 02/743 45 75 (communicatie) Bijlagen 1. RESULTATEN ENQUÊTE DEDICATED RESEARCH OMTRENT ROOKVRIJE CAFÉS 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 2. INFORMATIEFICHE PASSIEF ROKEN Passief roken = passief ziek worden Eindelijk is het zover: vanaf 1

Nadere informatie

Memo INLEIDING. 1 Toets NIBM; 2 Toets grenswaarden in het kader van goede ruimtelijke ordening. WETTELIJK KADER. Gemeente West Maas en Waal

Memo INLEIDING. 1 Toets NIBM; 2 Toets grenswaarden in het kader van goede ruimtelijke ordening. WETTELIJK KADER. Gemeente West Maas en Waal Memo aan: van: Gemeente West Maas en Waal Paul Kerckhoffs datum: 25 maart 2015 betreft: Luchtkwaliteit Gouden Ham/De Schans project: 90249 INLEIDING In het recreatiegebied De Gouden Ham is men voornemens

Nadere informatie

Onderzoek luchtkwaliteit aanpassingen kruisingen Laan van Malkenschoten

Onderzoek luchtkwaliteit aanpassingen kruisingen Laan van Malkenschoten Onderzoek luchtkwaliteit aanpassingen kruisingen Laan van Malkenschoten Gemeente Apeldoorn Postbus 9033 7300 ES Apeldoorn Contactpersoon: De heer J. Vermeij Apeldoorn, 18 april 2011 Uitvoerder: H. IJssel

Nadere informatie

Leerlijn drugs. 1 ste graad. tabak alcohol Illegale drugs Kennis aanbrengen Basiskennis aanbrengen Herkomst alcohol Verslavende stof

Leerlijn drugs. 1 ste graad. tabak alcohol Illegale drugs Kennis aanbrengen Basiskennis aanbrengen Herkomst alcohol Verslavende stof Leerlijn drugs Kennis aanbrengen Basiskennis aanbrengen Herkomst tabak Samenstelling tabak(srook) Verslavende stof nicotine Sociale, gezondheids- en financiële effecten: - korte termijn effecten - lange

Nadere informatie

informatieblad Luchtkwaliteit

informatieblad Luchtkwaliteit November 2001 informatieblad Luchtkwaliteit Goede luchtkwaliteit is van groot belang voor de gezondheid van de mens. Verontreiniging van de lucht kan die gezondheid negatief beïnvloeden. Tevens kan luchtverontreiniging

Nadere informatie

BESLUIT VAN DE COMMISSIE. van

BESLUIT VAN DE COMMISSIE. van EUROPESE COMMISSIE Brussel, 6.7.2012 C(2012) 4525 final BESLUIT VAN DE COMMISSIE van 6.7.2012 inzake de kennisgeving door het Koninkrijk België van een uitstel van de termijn voor het bereiken van de grenswaarden

Nadere informatie

LUCHTKWALITEITONDERZOEK BESTEMMINGSPLAN SCHOOLSTRAAT-OOST GAMEREN

LUCHTKWALITEITONDERZOEK BESTEMMINGSPLAN SCHOOLSTRAAT-OOST GAMEREN LUCHTKWALITEITONDERZOEK BESTEMMINGSPLAN SCHOOLSTRAAT-OOST GAMEREN WAALWAARDWONEN 30 september 2011 075989560:0.4 B01055.000230.0120 Inhoud 1 Luchtkwaliteitonderzoek 2 1.1 Inleiding 2 1.1.1 Huidige situatie

Nadere informatie

Benzeen in lucht,

Benzeen in lucht, Indicator 5 september 2012 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De benzeenconcentratie lag,

Nadere informatie

Onderzoek en beleid binnenhuismilieu Vlaanderen E Goelen

Onderzoek en beleid binnenhuismilieu Vlaanderen E Goelen Onderzoek en beleid binnenhuismilieu Vlaanderen E Goelen Onderzoek Resultaten van 3 projecten Vergelijkingen met omgevingswaarden Beleid Wie doet wat in Vlaanderen Waar kan ik terecht met vragen Voorstel

Nadere informatie

Bepalen van de luchtkwaliteit

Bepalen van de luchtkwaliteit Bepalen van de luchtkwaliteit Luchtkwaliteit in het kort De kwaliteit van de lucht waarin we leven is van invloed op de volksgezondheid. Zo kan een slechte luchtkwaliteit leiden tot onder andere luchtwegklachten

Nadere informatie

Luchtkwaliteit en kanker: Wat vertellen we de burger?

Luchtkwaliteit en kanker: Wat vertellen we de burger? Luchtkwaliteit en kanker: Wat vertellen we de burger? Ad Ragas Afdeling Milieukunde, Radboud Universiteit Nijmegen Stoffen & Kanker Benzeen Asbest PAK s 1 Hoe worden burgers geïnformeerd? De overheid reguleert

Nadere informatie

memo INLEIDING 1 Toets NIBM; 2 Toets grenswaarden in het kader van goede ruimtelijke ordening; WETTELIJK KADER Gemeente Brunssum Johan van der Burg

memo INLEIDING 1 Toets NIBM; 2 Toets grenswaarden in het kader van goede ruimtelijke ordening; WETTELIJK KADER Gemeente Brunssum Johan van der Burg memo aan: van: Gemeente Brunssum Johan van der Burg datum: 4 april 2014 betreft: Luchtkwaliteit Ei van Brunssum project: 90217.04 INLEIDING In het centrum van de Brunssum wordt een extra winkellus gerealiseerd

Nadere informatie