Epidemiologie van HIV/AIDS en Testbeleid

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Epidemiologie van HIV/AIDS en Testbeleid"

Transcriptie

1 Epidemiologie van HIV/AIDS en Testbeleid W. Peetermans Algemene Interne Geneeskunde UZ Leuven HIV/AIDS : historiek Diagnose van een nieuw verworven immuundeficiëntie syndroom in 1981 Virale etiologie in 1983: LAV (Montagnier) HTLV III(Gallo) Benaming HIV in 1986 Eerste serologische test in 1985 Eerste antiviraal geneesmiddel in

2 HIV/AIDS : historiek Epidemiologie HIV / AIDS Wereldwijd: België: 2

3 Adults and children estimated to be living with HIV 2014 North America and Western and Central Europe 2.4 million [1.5 million 3.5 million] Caribbean [ ] Latin America 1.7 million [1.4 million 2.0 million] Middle East & North Africa [ ] Sub-Saharan Africa 25.8 million [24.0 million 28.7 million] Eastern Europe & Central Asia 1.5 million [1.3 million 1.8 million] Asia and the Pacific 5.0 million [4.5 million 5.6 million] Total: 36.9 million [34.3 million 41.4 million] Estimated number of adults and children newly infected with HIV 2014 North America and Western and Central Europe [ ] Caribbean [ ] Latin America [ ] Middle East & North Africa [ ] Sub-Saharan Africa 1.4 million [1.2 million 1.5 million] Eastern Europe & Central Asia [ ] Asia and the Pacific [ ] Total: 2.0 million [1.9 million 2.2 million] 3

4 Estimated adult and child deaths from AIDS 2014 North America and Western and Central Europe [ ] Caribbean 8800 [ ] Latin America [ ] Middle East & North Africa [ ] Sub-Saharan Africa [ ] Eastern Europe & Central Asia [ ] Asia and the Pacific [ ] Total: 1.2 million [ million] 4

5 5

6 6

7 7

8 Rapport

9 Rapport

10 10

11 Nationaal HIV plan strategische pijlers: Preventie: informatie, opvoeding, bewustmaking Screening en behandeling Beste behandeling binnen zorgsysteem Levenskwaliteit van personen met HIV verbeteren 11

12 Nationaal HIV plan : actie 37 Een nationale screeningsstrategie inzake HIV en andere SOA s ontwikkelen die met bestaande regelgeving overeenstemt: Vrijwillig; met informed consent Vertrouwelijkheid testresultaten Informatie en advies voor na de opsporing Toegang tot behandeling, zorgverlening en preventiediensten Screening obv. een risico-beoordeling Verschillende opsporingsmodellen/ingangspunten combineren Nationaal HIV plan : actie 37 WAAR testen? Gespecialiseerde diensten voor opsporing; screeningsprogramma s Dagklinieken 1 e lijnszorg Ziekenhuizen Huisartsen en specialisten Zelftests thuis 12

13 Nationaal HIV plan : actie 37 WIE testen (en evt. herhalen)? Mogelijke blootstelling HIV-seropositieve bron / tijdens seroconversieperiode Alle MSM, om 6 maanden Alle personen uit land met hoge prevalentie (>1%), jaarlijks Sekswerkers, om 6 maanden IV druggebruikers, jaarlijks Alle zwangeren Personen met symptomen van indicatorziekten Nationaal HIV plan : actie 37 Indicatorziekten (HIV prevalentie >0,1%) SOA Lymfoom Cervix of anaal dysplasie of kanker Zona bij persoon jonger dan 65 jaar Hepatitis B of C infectie Mononucleosis-like syndroom Leukopenie of trombopenie ged > 4 weken Seborroisch eczeem / exantheem / orale candidiase / 13

14 Nationaal HIV plan : actie 37 Hoe testen? HIV bloedtest van vierde generatie: Elisa antistof en p24 antigen Screeningstest moet bevestigd worden in referentielabo dmv. confirmatietest (Western blot of immunoblot) Quid HIV-sneltesten op vingerprik (resultaat min)? Minder sensitief en specifiek / in medische setting / confirmatie nodig Quid zelftesten op bloed of speeksel? Geen counseling of verwijzing / quid andere SOA s? Technische fouten / vals positief en vals negatief HIV testen (richtlijn AIDS referentielabo s) Serologie op tijdstip 4 (- 6) weken en 3 maanden na mogelijke blootstelling of einde postexposure profylaxe (6 maanden voor OPEP?; 1 jaar voor coinfectie hepatitis C?) Onmiddellijk bij klinisch vermoeden primo-infectie (labo verwittigen) 14

15 Standaard HIV teststrategie behouden Precounseling bij arts Bloedname; screening- en confirmatietest Resultaat meedelen na 1 week Postcounseling zo nodig verwijzing naar gespecialiseerde dienst voor indicatie tot opstarten medicatie HIV teststrategie: doelstelling op langere termijn The hidden epidemic opsporen (HIV in Europe programma) Late presenters Infected not yet diagnosed Vroegtijdige diagnose Treatment as Prevention (TasP): Behandeling streeft naar ondetecteerbare viral load en hierdoor veel lager transmissierisico 15

16 Besluit Epidemiologie van HIV en ADS in België en in de wereld Testbeleid bij arts omkaderd door counseling en gericht op vroegdetectie 16

HIV/AIDS and African migrants in Belgium

HIV/AIDS and African migrants in Belgium HIV/AIDS and African migrants in Belgium Marie Laga Institute of Tropical Medecine Antwerp Regional HIV and AIDS statistics and features, 2008 Sub-Saharan Africa Middle East & North Africa South and South-East

Nadere informatie

Kristien Wouters Tom Platteau Instituut voor Tropische Geneeskunde Antwerpen kwouters@itg.be tplatteau@itg.be

Kristien Wouters Tom Platteau Instituut voor Tropische Geneeskunde Antwerpen kwouters@itg.be tplatteau@itg.be HIV testen en teststrategieën Kristien Wouters Tom Platteau Instituut voor Tropische Geneeskunde Antwerpen kwouters@itg.be tplatteau@itg.be Structuur van de les Epidemiologie in België: www.wiv-isp.be;

Nadere informatie

Testen op soa: hoe, wat, waar?

Testen op soa: hoe, wat, waar? Testen op soa: hoe, wat, waar? Tom Platteau Seksuoloog ITG/Helpcenter tplatteau@itg.be Overzicht van de presentatie Soa en hiv in België Preventie en plaats van testen Uitdagingen voor soa-bestrijding

Nadere informatie

Kristien Wouters Instituut voor Tropische Geneeskunde Antwerpen kwouters@itg.be

Kristien Wouters Instituut voor Tropische Geneeskunde Antwerpen kwouters@itg.be HIV epidemiologie, teststrategieën en therapiecascade Kristien Wouters Instituut voor Tropische Geneeskunde Antwerpen kwouters@itg.be Structuur van de les Epidemiologie in België: www.wiv-isp.be; www.wivisp.be/epidemio/aids

Nadere informatie

Hiv in België, hiv-tests, HelpCenter Eerste bilan nieuwe hiv-patiënt

Hiv in België, hiv-tests, HelpCenter Eerste bilan nieuwe hiv-patiënt Hiv in België, hiv-tests, HelpCenter Eerste bilan nieuwe hiv-patiënt Kristien Wouters Instituut voor Tropische Geneeskunde Cursus hiv en aids, de multi-disciplinaire aanpak Les 3 4 maart 2008 www.itg.be

Nadere informatie

Fictieve casus. Risico inschatting SOA en welke therapie is aangewezen. Risico op een SOA afhankelijk van. Welke SOA/infecties

Fictieve casus. Risico inschatting SOA en welke therapie is aangewezen. Risico op een SOA afhankelijk van. Welke SOA/infecties Risico inschatting SOA en welke therapie is aangewezen Quirijn de Mast Internist infectioloog Fictieve casus Vrouw 26 jaar Na het uitgaan verkracht (vaginaal) door onbekende Nederlandse man Geen condoom

Nadere informatie

HIV ZORG in Limburg. Stand van zaken. Inge Gyssens Dienst infectieziekten Internist infectioloog

HIV ZORG in Limburg. Stand van zaken. Inge Gyssens Dienst infectieziekten Internist infectioloog HIV ZORG in Limburg Stand van zaken Inge Gyssens Dienst infectieziekten Internist infectioloog HIV CIJFERS Sinds begin epidemie 24 646 registraties: bron wiv-isp Meer dan drie nieuwe gevallen van hiv-besmetting

Nadere informatie

Juni 2015 SAMENVATTING SCREENINGSSCHEMA UIT LEIDRAAD VOOR MEDISCHE CONSULTATIES BIJ SEKSWERKERS. Pasop vzw

Juni 2015 SAMENVATTING SCREENINGSSCHEMA UIT LEIDRAAD VOOR MEDISCHE CONSULTATIES BIJ SEKSWERKERS. Pasop vzw SAMENVATTING SCREENINGSSCHEMA UIT LEIDRAAD VOOR MEDISCHE CONSULTATIES BIJ SEKSWERKERS Pasop vzw 1 KERNBOODSCHAP Sekswerkers: zeer gevarieerde groep qua leeftijd, nationaliteit, werksector, taal, sociale

Nadere informatie

Kristien Wouters Instituut voor Tropische Geneeskunde Antwerpen

Kristien Wouters Instituut voor Tropische Geneeskunde Antwerpen HIV epidemiologie en teststrategieën Kristien Wouters Instituut voor Tropische Geneeskunde Antwerpen kwouters@itg.be Structuur van de les Epidemiologie in België: www.wiv-isp.be; www.wivisp.be/epidemio/aids

Nadere informatie

Is hepatitis C eliminatie in Nederland wel mogelijk? Andy IM Hoepelman Hoogleraar Interne Geneeskunde & Infectieziekten UMC Utrecht

Is hepatitis C eliminatie in Nederland wel mogelijk? Andy IM Hoepelman Hoogleraar Interne Geneeskunde & Infectieziekten UMC Utrecht Is hepatitis C eliminatie in Nederland wel mogelijk? Andy IM Hoepelman Hoogleraar Interne Geneeskunde & Infectieziekten UMC Utrecht Disclosures Gilead, Pfizer, ViiV Eliminatie van infectie: Incidentie

Nadere informatie

HIV bij kinderen. CBSK ARC: ZNA/UZA/ITG Philip Maes Myriam Willems- Ilse Kint ITG

HIV bij kinderen. CBSK ARC: ZNA/UZA/ITG Philip Maes Myriam Willems- Ilse Kint ITG HIV bij kinderen CBSK ARC: ZNA/UZA/ITG Philip Maes Myriam Willems- Ilse Kint ITG 05-12-12 Global summary of the AIDS epidemic, 2008 Number of people living with HIV in 2008 People newly infected with

Nadere informatie

BELANGRIJKE VEILIGHEIDSINFORMATIE

BELANGRIJKE VEILIGHEIDSINFORMATIE BELANGRIJKE VEILIGHEIDSINFORMATIE Belangrijke veiligheidsinformatie voor voorschrijvers voor emtricitabine/tenofovirdisoproxil 200 mg/245 mg filmomhulde tabletten als profylaxe vóór blootstelling (PrEP)

Nadere informatie

Nieuwe strategieën voor soa-testing in België IRITH DE BAETSELIER

Nieuwe strategieën voor soa-testing in België IRITH DE BAETSELIER Nieuwe strategieën voor soa-testing in België IRITH DE BAETSELIER Epidemiologie België KCE richtlijnen Nieuwe strategieën Overzicht presentatie Pooling strategie Point of care, rapid, zelftest en e-sti

Nadere informatie

HIV epidemiologie en teststrategieën DR. KRISTIEN WOUTERS

HIV epidemiologie en teststrategieën DR. KRISTIEN WOUTERS HIV epidemiologie en teststrategieën DR. KRISTIEN WOUTERS Structuur van de les Epidemiologie in België: www.wiv-isp.be; www.wivisp.be/epidemio/aids Wie testen? Welke hiv-testen en interpretatie: wanneer

Nadere informatie

Het Hepatitis probleem in NL

Het Hepatitis probleem in NL Bewustwording Identificatie-Behandeling HEPATITIS B en C Het Hepatitis probleem in NL Virale hepatitis A-E : Wat is er aan het veranderen? Chronische hepatitis B & C: Sterfte, Impact behandeling Uitdaging

Nadere informatie

Oproep tot het indienen van voorstellen. Subsidieronde Vernieuwingsprojecten 2013

Oproep tot het indienen van voorstellen. Subsidieronde Vernieuwingsprojecten 2013 Oproep tot het indienen van voorstellen Subsidieronde Inhoudsopgave 1. Inleiding... 5 2. Achtergrond... 7 2.1 Strategisch beleid... 7 2.2 Knelpunten Nederlandse aidsbestrijding 2013... 7 2.3 Oplossingsrichtingen...

Nadere informatie

Hiv testing en opvolging in de huisartsenpraktijk. Inge Derdelinckx Annelies Van Raemdonck

Hiv testing en opvolging in de huisartsenpraktijk. Inge Derdelinckx Annelies Van Raemdonck Hiv testing en opvolging in de huisartsenpraktijk Inge Derdelinckx Annelies Van Raemdonck Adults and children estimated to be living with HIV 2014 North America and Western and Central Europe 2.4 million

Nadere informatie

Casuspresentaties infectieuse serologie: laboratoriumaspecten. Dr. Alex Mewis Klinisch Bioloog Jessa Ziekenhuis - Campus Virga Jesse Hasselt

Casuspresentaties infectieuse serologie: laboratoriumaspecten. Dr. Alex Mewis Klinisch Bioloog Jessa Ziekenhuis - Campus Virga Jesse Hasselt Casuspresentaties infectieuse serologie: laboratoriumaspecten Dr. Alex Mewis Klinisch Bioloog Jessa Ziekenhuis - Campus Virga Jesse Hasselt Infectieuse serologie Borrelia-serologie (Lyme) Toxoplasma gondii

Nadere informatie

Hepatitis C campagne - achtergronden van de campagne en hepatitis C -

Hepatitis C campagne - achtergronden van de campagne en hepatitis C - Hepatitis C campagne - achtergronden van de campagne en hepatitis C - Maike Berghuijs NIGZ Charles Helsper Julius Centrum Landelijke Hepatitis Week - 19 januari 2009 M. Berghuijs, NIGZ & CW Helsper, Julius

Nadere informatie

Zwangerschap en HBV. Greet Boland Nationaal Hepatitis Centrum, Amersfoort Afdeling Virologie, Universitair Medisch Centrum Utrecht

Zwangerschap en HBV. Greet Boland Nationaal Hepatitis Centrum, Amersfoort Afdeling Virologie, Universitair Medisch Centrum Utrecht Zwangerschap en HBV Greet Boland Nationaal Hepatitis Centrum, Amersfoort Afdeling Virologie, Universitair Medisch Centrum Utrecht 1 Virale aandoeningen die verticaal overdraagbaar zijn HIV Hepatitis B

Nadere informatie

Epidemiologie van HIV/HCV coinfectie. Moleculair epidemioloog, GGD Amsterdam

Epidemiologie van HIV/HCV coinfectie. Moleculair epidemioloog, GGD Amsterdam Epidemiologie van HIV/HCV coinfectie Thijs van de Laar Moleculair epidemioloog, GGD Amsterdam 19 januari 2010 19 januari 2010 Epidemiologie van HIV/HCV coinfectie 2 Risicogroepen Injecterende drugsgebruikers

Nadere informatie

Dr. P. (Peter) M. Kouw, arts maatschappij en gezondheid, GGD Amsterdam i.s.m. met de ad-hoc werkgroep Werkinstructie HIV screening voor BCG

Dr. P. (Peter) M. Kouw, arts maatschappij en gezondheid, GGD Amsterdam i.s.m. met de ad-hoc werkgroep Werkinstructie HIV screening voor BCG Colofon Dr. P. (Peter) M. Kouw, arts maatschappij en gezondheid, GGD Amsterdam i.s.m. met de ad-hoc werkgroep Werkinstructie HIV screening voor BCG Vastgesteld op 27 juni 2014 door de Commissie voor Praktische

Nadere informatie

HIV SAM AFRIKANEN TEGEN HIV. Instituut voor Tropische Geneeskunde

HIV SAM AFRIKANEN TEGEN HIV. Instituut voor Tropische Geneeskunde HIV SAM AFRIKANEN TEGEN HIV Instituut voor Tropische Geneeskunde Introductie Deze brochure geeft je informatie over HIVtesten (het Human Immunodeficiency Virus dat AIDS of Acquired ImmunoDeficiency Syndrome

Nadere informatie

Helpcenter kerncijfers Resources: 2. Aantal patiënten opgevolgd in 2016

Helpcenter kerncijfers Resources: 2. Aantal patiënten opgevolgd in 2016 Departement of Clinical Sciences Helpcenter Antwerp, 29/03/2017 Helpcenter kerncijfers 2016 In 2015 werd Helpcenter gereorganiseerd om de werking te optimaliseren en een grotere kosten-effectiviteit te

Nadere informatie

Valkuilen bij diagnostiek hepatitis ABC

Valkuilen bij diagnostiek hepatitis ABC Valkuilen bij diagnostiek hepatitis ABC Streeklab GGD Amsterdam, 30 okt 2009 Hans L. Zaaijer, arts-microbioloog AMC - Klinische Virologie / Sanquin - Bloedoverdraagbare Infecties leverontsteking chemisch/toxisch

Nadere informatie

zelftest voor opsporing van HIV

zelftest voor opsporing van HIV zelftest voor opsporing van HIV Informatiefolder voor gezondheidswerkers en verenigingen voor hiv-preventie COLOFON Deze brochure werd gerealiseerd door het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid In

Nadere informatie

hiv testen bij huisarts

hiv testen bij huisarts hiv testen bij huisarts Kees Brinkman internist maandag 9.00hr uw praktijkassistente Hilde neemt bloed af bij de 32 jarige Anna Franken. zij prikt vol met de naald (waarmee net het bloed is afgenomen)

Nadere informatie

De cascade of care van hepatitis B en C in beeld. Irene Veldhuijzen

De cascade of care van hepatitis B en C in beeld. Irene Veldhuijzen De cascade of care van hepatitis B en C in beeld Irene Veldhuijzen Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring

Nadere informatie

Veel onwetendheid over baarmoederhalskanker op Curaçao zaterdag, 24 mei 2014 00:00

Veel onwetendheid over baarmoederhalskanker op Curaçao zaterdag, 24 mei 2014 00:00 Het grootste onderzoek naar baarmoederhalskanker en HPV-genotype in het Caribisch gebied tot nu toe vindt plaats op Curaçao. Bij 57.000 vrouwen op Curaçao zit een oproep in de bus om een PAP-test te doen.

Nadere informatie

1401 SOA Factsheet.indd :02

1401 SOA Factsheet.indd :02 1401 SOA Factsheet.indd 1 16-01-14 17:02 Soa Aids Nederland heeft een nieuwe strategie ontwikkeld voor de periode 2013-2018 om het aantal hiv- en soa-infecties onder MSM (mannen die seks hebben met mannen)

Nadere informatie

Klinische biologie : Sensibiliseringscampagne voor de voorschrijvers. RIZIV Dienst voor geneeskundige verzorging

Klinische biologie : Sensibiliseringscampagne voor de voorschrijvers. RIZIV Dienst voor geneeskundige verzorging Klinische biologie : Sensibiliseringscampagne voor de voorschrijvers RIZIV Dienst voor geneeskundige verzorging info-rdq@riziv.fgov.be Oktober 2011 1 Programma Klinische biologie Waarom een sensibiliseringscampagne?

Nadere informatie

Cultuur sensitief counselen over hiv ( testen) bij Subsaharaanse Afrikaanse migranten (SAM)

Cultuur sensitief counselen over hiv ( testen) bij Subsaharaanse Afrikaanse migranten (SAM) Cultuur sensitief counselen over hiv ( testen) bij Subsaharaanse Afrikaanse migranten (SAM) Dr Kristien Wouters, Dr Christiana Nöstlinger Instituut voor Tropische Geneeskunde / Helpcenter ITG Avondseminarie

Nadere informatie

UvA-DARE (Digital Academic Repository) Proactive HIV testing strategies in primary care Joore, I.K.C.W. Link to publication

UvA-DARE (Digital Academic Repository) Proactive HIV testing strategies in primary care Joore, I.K.C.W. Link to publication UvA-DARE (Digital Academic Repository) Proactive HIV testing strategies in primary care Joore, I.K.C.W. Link to publication Citation for published version (APA): Joore, I. K. C. W. (2017). Proactive HIV

Nadere informatie

Kristien Wouters Instituut voor Tropische Geneeskunde Antwerpen

Kristien Wouters Instituut voor Tropische Geneeskunde Antwerpen HIV epidemiologie en teststrategieën Kristien Wouters Instituut voor Tropische Geneeskunde Antwerpen Structuur van de les Epidemiologie in België: www.wiv-isp.be; www.wivisp.be/epidemio/aids en Europa

Nadere informatie

Veelgestelde vragen Hiv behandelcentrum

Veelgestelde vragen Hiv behandelcentrum - Waar kan ik me laten testen op een seksueel overdraagbare aandoening (soa)? U kunt zich via uw eigen huisarts laten onderzoeken op soa. Ook kunt u contact opnemen met de soapoli van de GGD. http://www.ggdbzo.nl/informatie/seksualiteit/paginas/soa

Nadere informatie

SOA-spreekuur. in de Academische Huisartsenpraktijk Groningen. Alie van der Heide, SOA-praktijkassistent

SOA-spreekuur. in de Academische Huisartsenpraktijk Groningen. Alie van der Heide, SOA-praktijkassistent SOA-spreekuur in de Academische Huisartsenpraktijk Groningen Alie van der Heide, SOA-praktijkassistent TRIAGE Verzoek Soa test/vraag SOA Klachten Geen Klachten Huisarts Soa spreekuur assistente Het SOA-consult

Nadere informatie

Juridische en bio-ethische aspecten hiv. Casussen, panel & feedback zaal 17 mei 2017

Juridische en bio-ethische aspecten hiv. Casussen, panel & feedback zaal 17 mei 2017 Juridische en bio-ethische aspecten hiv Casussen, panel & feedback zaal 17 mei 2017 Werkwijze Casussen Aangebracht Eric Florence, ITG Feedback Juridisch Nick van Gelder UA& Federaal Agentschap Geneesmiddelen&

Nadere informatie

23-4-2012. Conclusie: Zorg voor Seksuele Gezondheid. Opzet: Seksuele gezondheid in Ned. Seksuele gezondheid. Schuivende paradigma's

23-4-2012. Conclusie: Zorg voor Seksuele Gezondheid. Opzet: Seksuele gezondheid in Ned. Seksuele gezondheid. Schuivende paradigma's Conclusie: Zorg voor Seksuele Gezondheid Schuivende paradigma's NHG VOORJAARSCONGRES 19 APRIL 211 Jan van Bergen, huisarts Hoogleraar soa hiv in de 1 e lijn AMC Soa Aids Nederland De huisarts speelt een

Nadere informatie

> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG

> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Rijnstraat 50 2515 XP DEN HAAG T 070 340 79 11 F 070 340 78

Nadere informatie

Bijlage II Evidence-based literatuuronderzoek

Bijlage II Evidence-based literatuuronderzoek Bijlage II Evidence-based literatuuronderzoek Literatuursearch Voor de richtlijn Hivinfectie heeft het Provinciaal Overleg Infectieziektebestrijding Utrecht een knelpuntenanalyse uitgevoerd en vier uitgangsvragen

Nadere informatie

Controlling the HIV epidemic in the Netherlands. Ard van Sighem Stichting HIV Monitoring WEON, Nijmegen, 11 juni 2010

Controlling the HIV epidemic in the Netherlands. Ard van Sighem Stichting HIV Monitoring WEON, Nijmegen, 11 juni 2010 Controlling the HIV epidemic in the Netherlands Ard van Sighem Stichting HIV Monitoring WEON, Nijmegen, 11 juni 21 Inleiding Verschillende Westerse landen hebben te maken met een stijging in risicovol

Nadere informatie

Meer dan opsporen. Nationaal hepatitisplan: een strategie voor actie

Meer dan opsporen. Nationaal hepatitisplan: een strategie voor actie Meer dan opsporen Nationaal hepatitisplan: een strategie voor actie Wat is het probleem? 450-500 sterfgevallen door de gevolgen van een infectie met het hepatitis B- of C-virus. 40.000 personen zijn naar

Nadere informatie

Screening van pasgeborenen

Screening van pasgeborenen Screening van pasgeborenen Algemeen en prenataal Arjan Lock, arts M&G 6 november 2014 Disclosure belangen spreker (Potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven

Nadere informatie

Primaire preventie Behandeling P(rimaire p)reventie Secundaire preventie

Primaire preventie Behandeling P(rimaire p)reventie Secundaire preventie 1 Screening en gezondheidsbeleid Voorkomen is altijd beter dan genezen? Leuven, 24 april 2015 Prof. Dr. Joost Weyler Epidemiologie en Sociale Geneeskunde Screening en preventie Schema 2 Screening en preventie

Nadere informatie

Homomannen en hiv in België / Vlaanderen. ITG Zorg en Preventie: De Multidisciplinaire Aanpak 23 januari 2019

Homomannen en hiv in België / Vlaanderen. ITG Zorg en Preventie: De Multidisciplinaire Aanpak 23 januari 2019 Homomannen en hiv in België / Vlaanderen ITG Zorg en Preventie: De Multidisciplinaire Aanpak 23 januari 2019 + Relaties + Hiv + Combinatiepreventie Testen Behandelen Condooms - PrEP + Gay Scene + Sensoa

Nadere informatie

EPIDEMIOLOGIE VAN AIDS EN HIV- INFECTIE IN VLAANDEREN Toestand op 31 december 2009

EPIDEMIOLOGIE VAN AIDS EN HIV- INFECTIE IN VLAANDEREN Toestand op 31 december 2009 EMBARGO TOT 23 NOVEMBER EPIDEMIOLOGIE VAN AIDS EN HIV- INFECTIE IN VLAANDEREN Toestand op 31 december 2009 Volksgezondheid & Surveillance Juliette Wytsmanstraat 14 1050 Brussel België www.wiv-isp.be Volksgezondheid

Nadere informatie

1. RSV: testaanbod. 1.1 RSV antigeen = sneltest

1. RSV: testaanbod. 1.1 RSV antigeen = sneltest RSV en influenza seizoen 2018-2019 Met het nieuwe RSV seizoen voor de deur en het daaropvolgend influenza seizoen, wilden we graag even stil staan bij de optimale diagnostische keuze. - Voor de detectie

Nadere informatie

CMV, EBV, Toxoplasma. Diagnostiek. Inge Gyssens Dienst infectieziekten Internist infectioloog

CMV, EBV, Toxoplasma. Diagnostiek. Inge Gyssens Dienst infectieziekten Internist infectioloog CMV, EBV, Toxoplasma Diagnostiek Inge Gyssens Dienst infectieziekten Internist infectioloog Man, 50 jaar Sinds 8d uit Thailand, 1 maand verblijf (nieuwe partner aldaar) Branderig gevoel ter hoogte van

Nadere informatie

Leerdoel. Huisje, boompje, testje Soa-testen in de huisartsenpraktijk Wie, wat, hoe en waarom? 19 april 2012

Leerdoel. Huisje, boompje, testje Soa-testen in de huisartsenpraktijk Wie, wat, hoe en waarom? 19 april 2012 Leerdoel Huisje, boompje, testje Soa-testen in de huisartsenpraktijk Wie, wat, hoe en waarom? 19 april 2012 Bert-Jan de Boer en Arienne Pameijer 2 INHOUD 1. Het soa consult: introductie 2. Interactieve

Nadere informatie

Lijst van de belangrijkste afkortingen

Lijst van de belangrijkste afkortingen 2014-2019 2 Lijst van de belangrijkste afkortingen AIDS ART ARC CIT GMD GFD HIV LGBTQI MAS MMH MSM NONOPEP OPEP PEP PIT PMTCT PrEP SOA TasP VCT VSV Acquired immune deficiency syndrome Antiretrovirale behandeling

Nadere informatie

www.virology-education.nl

www.virology-education.nl HEPATITIS MASTERCLASS UTRECHT 2016-2017 MEETING PROSPECTUS www.virology-education.nl INHOUD Introductie... 3 Meeting beschrijving... 4 Achtergrond... 4 Leerdoelen... 4 Opzet... 4 Doelgroep... 4 Voorzitters...

Nadere informatie

HIV een kleine update. Marjolijn Pronk 16 januari 2018

HIV een kleine update. Marjolijn Pronk 16 januari 2018 HIV een kleine update Marjolijn Pronk 16 januari 2018 Hiv een kleine update HIV in Nederland Testen in de huisarts praktijk HIV en cart (combination antiretroviral therapy) De (nieuwe) HIV patient, wat

Nadere informatie

GEZONDHEIDSENQUETE 2013

GEZONDHEIDSENQUETE 2013 GEZONDHEIDSENQUETE 2013 RAPPORT 5: PREVENTIE Stefaan Demarest, Rana Charafeddine (ed.) Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Operationele Directie Volksgezondheid en surveillance J. Wytsmanstraat

Nadere informatie

Sectie Infectieziekten

Sectie Infectieziekten Sectie Infectieziekten 1 December 2015 U kunt helpen de HIV / AIDS epidemie te beëindigen You can help to end the HIV / AIDS epidemic Sectie Infectieziekten Weet uw HIV status Know your HIV status by 2020

Nadere informatie

Belangrijke veiligheidsinformatie voor voorschrijvers. over Emtricitabine/Tenofovirdisoproxil Krka voor een

Belangrijke veiligheidsinformatie voor voorschrijvers. over Emtricitabine/Tenofovirdisoproxil Krka voor een De Europese gezondheidsautoriteiten hebben bepaalde voorwaarden verbonden aan het in de handel brengen van het geneesmiddel Emtricitabine/Tenofovirdisoproxil Krka 200 mg/245 mg filmomhulde tabletten. Het

Nadere informatie

Ouders helpen beslissen: Counseling bij

Ouders helpen beslissen: Counseling bij Ouders helpen beslissen: Counseling bij prenatale testen Sindy Helsen, Stafmedewerker Fara 12-12-2013 1 1. Het beslissingsproces bij prenatale screening en diagnostiek 12-12-2013 2 3 belangrijke beslissingen:

Nadere informatie

RSV en influenza seizoen

RSV en influenza seizoen RSV en influenza seizoen 2017-2018 1. Huidige epidemiologie 1.1 WIV Het WIV stelt een wekelijkse update beschikbaar voor de opvolging van het influenza seizoen, aan de hand van de klinische surveillance

Nadere informatie

Flaviviridae family Genus Hepacivirus Diameter 50 nm 11 genotypes (1-11), verschillende subtypes

Flaviviridae family Genus Hepacivirus Diameter 50 nm 11 genotypes (1-11), verschillende subtypes HCV HCV Flaviviridae family Genus Hepacivirus Diameter 50 nm 11 genotypes (1-11), verschillende subtypes (a,b,c, ) Reservoir: mens ssrna + virus (9600b) Icosahedraal capside Lipidenbilayer enveloppe met

Nadere informatie

Post-exposure-profylaxe voor hiv

Post-exposure-profylaxe voor hiv Post-exposure-profylaxe voor hiv informatie voor patiënten INLEIDING 3 WAAROM PEP? 4 WELKE MEDICATIE MOET IK INNEMEN EN OP WELKE TIJDSTIPPEN? 4 AANDACHTSPUNTEN 6 VOORZORGSMAATREGELEN 8 OPVOLGING 8 MEDICATIEKOSTEN

Nadere informatie

Monitoring rapport 2014/2015 Hiv Plan 2014-2019

Monitoring rapport 2014/2015 Hiv Plan 2014-2019 Monitoring rapport 2014/2015 Hiv Plan 2014-2019 Inhoud 1 Inleiding... 2 2 Primaire Preventie... 4 3 Opsporing en toegang tot behandeling... 7 4 Behandeling van mensen met hiv... 10 5 Kwaliteit van leven

Nadere informatie

Testen op Locatie Resultaten

Testen op Locatie Resultaten Testen op Locatie Resultaten Kristien Wouters Tom Platteau Overzicht presentatie Medische resultaten Risicofactoren volgens seksueel gedrag Risicofactoren volgens hiv-status Conclusies The way forward...

Nadere informatie

K.B In werking B.S

K.B In werking B.S K.B. 2.10.2009 In werking 1.12.2009 B.S. 20.10.2009 Artikel 24bis - KLINISCHE BIOLOGIE Wijzigen Invoegen Verwijderen 1. Moleculaire Biologische Onderzoeken op genetisch materiaal van micro-organismen :

Nadere informatie

6,5. Werkstuk door een scholier 1758 woorden 1 november keer beoordeeld. Verzorging. Inhoud:

6,5. Werkstuk door een scholier 1758 woorden 1 november keer beoordeeld. Verzorging. Inhoud: Werkstuk door een scholier 1758 woorden 1 november 2003 6,5 46 keer beoordeeld Vak Verzorging Inhoud: -Inleiding; -Oorzaak van een HIV-infectie; -Vermenigvuldiging van dit virus; -Diagnose van een HIV-infectie;

Nadere informatie

Helpcenter Jaarverslag Resources: Overzicht activiteiten

Helpcenter Jaarverslag Resources: Overzicht activiteiten Helpcenter Jaarverslag 2015 De conventie met het Riziv eindigde eind 2011. De financiering van het helpcenter werd van dan af verdergezet met eigen financiering, in afwachting van een nieuw besluit van

Nadere informatie

VERKORTE DOCUMENTATIEFICHE EBOLA

VERKORTE DOCUMENTATIEFICHE EBOLA Li / documentatiefiche VERKORTE DOCUMENTATIEFICHE EBOLA Verkorte versie van de operationele procedure van 7 oktober 2014 van de Risk Management Group Belgium over ebola voor gezondheidswerkers/ 10.10.2014

Nadere informatie

Laatste onwikkelingen in de diagnose van coeliakie.. Blijft een dundarmbiopt noodzakelijk?

Laatste onwikkelingen in de diagnose van coeliakie.. Blijft een dundarmbiopt noodzakelijk? Laatste onwikkelingen in de diagnose van coeliakie.. Blijft een dundarmbiopt noodzakelijk? Dr E De Greef Kindergastroenterologie UZ Brussel www.pedigastro.com Vlaamse Coeliakie Vereniging Malle 2011 Overzicht

Nadere informatie

Stap 1: Registreer via de link op de G-schijf beschikbaar na inloggen met de teken-account, verzend via Submit. Nadien krijg je een bevestiging op

Stap 1: Registreer via de link op de G-schijf beschikbaar na inloggen met de teken-account, verzend via Submit. Nadien krijg je een bevestiging op Stap 1: Registreer via de link op de G-schijf beschikbaar na inloggen met de teken-account, verzend via Submit. Nadien krijg je een bevestiging op het scherm met de melding dat de registratie compleet

Nadere informatie

Disclosure belangen spreker. Geen (potentiële) belangenverstrengeling

Disclosure belangen spreker. Geen (potentiële) belangenverstrengeling Disclosure belangen spreker Disclosure belangen spreker Geen (potentiële) belangenverstrengeling Nationale Hepatitis dag Ida Haisma, 1 november 2016 Hoofd Kennis en Beleid, Plv. Directeur Missie en doelen

Nadere informatie

MSM (mannen die seks hebben met mannen) & HIV infectie Debat

MSM (mannen die seks hebben met mannen) & HIV infectie Debat MSM (mannen die seks hebben met mannen) & HIV infectie Debat Organisatie Instituut voor Tropische Geneeskunde, ITG MSM (mannen die seks hebben met mannen) & hiv-infectie Moderatie Filip Moerman, infectioloog,

Nadere informatie

Nationaal Actieplan. Soa, hiv en seksuele gezondheid. Doelstellingen

Nationaal Actieplan. Soa, hiv en seksuele gezondheid. Doelstellingen Nationaal Actieplan Soa, hiv en seksuele gezondheid Doelstellingen Pijlers actieplan Seksuele vorming Preventie opsporing en behandeling van soa Preventie opsporing en behandeling van hiv Preventie van

Nadere informatie

Hoe krijg je hepatitis B?

Hoe krijg je hepatitis B? Hepatitis B Hepatitis B is een infectie van de lever, veroorzaakt door het hepatitis B-virus. In Nederland wordt dit virus vooral overgedragen door seksueel contact. Het dringt via de slijmvliezen van

Nadere informatie

SOA s een bedreiging voor de seksuele integriteit van jongeren? Lieve Peremans

SOA s een bedreiging voor de seksuele integriteit van jongeren? Lieve Peremans SOA s een bedreiging voor de seksuele integriteit van jongeren? Lieve Peremans 2 Zijn jongeren van nu at risk? Condoomgebruik stijgt Condoomgebruik eerste contact stijgt Condoomgebruik: niet consistent

Nadere informatie

K.B B.S In werking

K.B B.S In werking K.B. 18.6.2017 B.S. 29.6.2017 In werking 1.8.2017 Wijzigen Invoegen Verwijderen Artikel 24bis - KLINISCHE BIOLOGIE 1. Moleculaire Biologische Onderzoeken op genetisch materiaal van micro-organismen : 556872

Nadere informatie

Seksueel overdraagbare infecties SOI. Artsen-microbioloog Kraan/van der Linden 29 mei 2018

Seksueel overdraagbare infecties SOI. Artsen-microbioloog Kraan/van der Linden 29 mei 2018 Seksueel overdraagbare infecties SOI Artsen-microbioloog Kraan/van der Linden 29 mei 2018 Inhoud Terminologie Epidemiologie seksueel overdraagbare infecties (SOI) SOI gerelateerde syndromen en differentiaal

Nadere informatie

wat kunnen we leren van andere specialismen?? Kees Brinkman Amsterdam

wat kunnen we leren van andere specialismen?? Kees Brinkman Amsterdam nationale hepatitisdag 16 September 2014 behandeling en monitoring wat kunnen we leren van andere specialismen?? Kees Brinkman Amsterdam monitoring in Nederland waarom??? maatschappelijke relevantie: prevalentie

Nadere informatie

1. Doelen en aanpak van een Amsterdams actieplan voor optimale hepatitis B en C preventie en zorg

1. Doelen en aanpak van een Amsterdams actieplan voor optimale hepatitis B en C preventie en zorg Amsterdams hepatitis B en C actieplan 22 april 2016 Inhoudsopgave 1 Doelen en aanpak van een Amsterdams actieplan voor optimale hepatitis B en C 1 preventie en zorg 2 Planning bijeenkomsten en lijst van

Nadere informatie

Een nationaal hepatitis plan voor Nederland

Een nationaal hepatitis plan voor Nederland Een nationaal hepatitis plan voor Nederland 1 PROF. DR. JAN HENDRIK RICHARDUS AFDELING MAATSCHAPPELIJKE GEZONDHEIDSZORG ERASMUS MC, ROTTERDAM Disclosure belangen spreker 2 (potentiële) belangenverstrengeling:

Nadere informatie

Follow-up van prikaccidenten

Follow-up van prikaccidenten Follow-up van prikaccidenten Orde der artsen - Nationale Raad Doc: a087004 Tijdschrift: 87 p. 10 Datum: 25/09/1999 Origine: NR Thema's: Aids Consent (Fully Informed-) Geneeskunde (Arbeids-) Ziekten (Overdraagbare-)

Nadere informatie

HIV MEETING PROSPECTUS MASTERCLASS. www.virology-education.nl KLINISCHE EN WETENSCHAPPELIJKE UPDATE VOOR HIV BEHANDELAREN

HIV MEETING PROSPECTUS MASTERCLASS. www.virology-education.nl KLINISCHE EN WETENSCHAPPELIJKE UPDATE VOOR HIV BEHANDELAREN HIV MASTERCLASS KLINISCHE EN WETENSCHAPPELIJKE UPDATE VOOR HIV BEHANDELAREN UTRECHT 2016-2017 SUPERNOVA JAARBEURS UTRECHT 31 MAART 2015 MEETING PROSPECTUS www.virology-education.nl INHOUD Introductie...

Nadere informatie

Zorgmodel behandeling patiënten in Maastricht, samenwerking infectie-ziekten/ MDL, en de rol van de hepatitisverpleegkundige

Zorgmodel behandeling patiënten in Maastricht, samenwerking infectie-ziekten/ MDL, en de rol van de hepatitisverpleegkundige Zorgmodel behandeling patiënten in Maastricht, samenwerking infectie-ziekten/ MDL, en de rol van de hepatitisverpleegkundige Nationale hepatitis dag 2015 Beurs van Berlage Amsterdam Ger H. Koek, M.D. PhD

Nadere informatie

De rol van SHM en HeF bij de ontwikkeling van HIV-zorg op Curaçao

De rol van SHM en HeF bij de ontwikkeling van HIV-zorg op Curaçao De rol van SHM en HeF bij de ontwikkeling van HIV-zorg op Curaçao H.S. Hermanides 18 april 2009 Curaçao Cohort Studie Ontwikkelen van model voor duurzame HIV zorg in een kleine Caribische setting gebaseerd

Nadere informatie

Post Expositie Profylaxe (PEP)

Post Expositie Profylaxe (PEP) U bent doorverwezen naar de afdeling Spoed Eisende Hulp en/of de polikliniek Inwendige Geneeskunde/Infectieziekten. De medische zorg voor infectieziekten wordt verzorgd door een team van gespecialiseerde

Nadere informatie

Casus 1 Een 33-jarige man, homosexueel, bezoekt u omdat hij een HIVantistoffen test wenst. Zes jaar geleden (1999) heeft hij frequente sexuele

Casus 1 Een 33-jarige man, homosexueel, bezoekt u omdat hij een HIVantistoffen test wenst. Zes jaar geleden (1999) heeft hij frequente sexuele Een 33-jarige man, homosexueel, bezoekt u omdat hij een HIVantistoffen test wenst. Zes jaar geleden (1999) heeft hij frequente sexuele contacten in San Francisco, US, gehad. De test blijkt positief. Hij

Nadere informatie

Geneeskundige Dagen van Antwerpen

Geneeskundige Dagen van Antwerpen Antwerpen, 11 september 2014 Prof. dr. Guido Van Hal, Centrum voor Kankeropsporing, Afdeling Antwerpen Sarah Hoeck, Projectcoördinator bevolkingsonderzoek dikkedarmkanker Geneeskundige Dagen van Antwerpen

Nadere informatie

KLINISCHE BIOLOGIE Art. 24bis pag. 1 officieuze coördinatie Opsporen op kwalitatieve wijze van het hepatitis C virus (HCV) B 2000

KLINISCHE BIOLOGIE Art. 24bis pag. 1 officieuze coördinatie Opsporen op kwalitatieve wijze van het hepatitis C virus (HCV) B 2000 KLINISCHE BIOLOGIE Art. 24bis pag. 1 "Artikel 24bis. Worden als verstrekkingen beschouwd waarvoor de bekwaming van specialist voor klinische biologie (P) vereist is : 1. Moleculaire Biologische Onderzoeken

Nadere informatie

We will never see a reduction in new infections and deaths without investing in the strategic capacity of the most directly affected: HIV-positive

We will never see a reduction in new infections and deaths without investing in the strategic capacity of the most directly affected: HIV-positive We will never see a reduction in new infections and deaths without investing in the strategic capacity of the most directly affected: HIV-positive women. Terry McGovern, Ford Foundation Hiv/aids bij vrouwen

Nadere informatie

Bewustzijn identificatie behandeling hepatitis B en C

Bewustzijn identificatie behandeling hepatitis B en C Bewustzijn identificatie behandeling hepatitis B en C Inleiding Voorstellen sprekers/voorbereiders Quiz Virale hepatitis in de huisartsen praktijk Casuistiek hepatitis C Wat is er aan behandeling mogelijk

Nadere informatie

Nieuwe behandelingsopties HCV. Wie willen we bereiken? Sophie Willemse Maag-Darm-Leverarts Academisch Medisch Centrum Amsterdam

Nieuwe behandelingsopties HCV. Wie willen we bereiken? Sophie Willemse Maag-Darm-Leverarts Academisch Medisch Centrum Amsterdam Nieuwe behandelingsopties HCV Wie willen we bereiken? Sophie Willemse Maag-Darm-Leverarts Academisch Medisch Centrum Amsterdam Disclosure Sophie Willemse (Potentiële) belangenverstrengeling Geen Wat gaat

Nadere informatie

Voorwoord. L&W MasterClasses en Soa Aids Nederland wensen u veel succes en plezier tijdens het volgen van deze MC+ hepatitiden.

Voorwoord. L&W MasterClasses en Soa Aids Nederland wensen u veel succes en plezier tijdens het volgen van deze MC+ hepatitiden. Voorwoord Deze MasterClass+ Hepatitiden & hiv, afgekort MC+ is tot stand gekomen in nauwe samenwerking tussen L&W MasterClasses en Soa Aids Nederland (expertisecentrum voor HIV/Aids en andere SOA). Samen

Nadere informatie

Hiv-screening door huisartsen In het belang van je patiënt en de volksgezondheid

Hiv-screening door huisartsen In het belang van je patiënt en de volksgezondheid Hiv-screening door huisartsen In het belang van je patiënt en de volksgezondheid Navormingsreeks voor huisartsenkringen in het kader van het HERMETIC onderzoeksproject Hiv-behandeling vandaag Hiv = chronische

Nadere informatie

Detectie van occulte Hepatitis B bij bloeddonoren

Detectie van occulte Hepatitis B bij bloeddonoren Detectie van occulte Hepatitis B bij bloeddonoren Marco Koppelman 1, Theo Cuypers 2, Harry Bos 1, Maarten Koot 2, Hans Zaaijer 3 1 afdeling Nationaal Screening laboratorium Sanquin (NSS), divisie Diagnostiek

Nadere informatie

LOKPAKKET SEKSUEEL OVERDRAAGBARE INFECTIES IN DE HUISARTSENPRAKTIJK. Karen Smets

LOKPAKKET SEKSUEEL OVERDRAAGBARE INFECTIES IN DE HUISARTSENPRAKTIJK. Karen Smets LOKPAKKET SEKSUEEL OVERDRAAGBARE INFECTIES IN DE HUISARTSENPRAKTIJK Karen Smets INHOUD 1. Doelstelling 2. Inleiding 3. Casusbespreking 4. Samenvatting en besluit 5. Nuttige links 6. Opmerkingen en vragen

Nadere informatie

HCV in verslavingszorg en penitentiaire inrichtingen

HCV in verslavingszorg en penitentiaire inrichtingen Improving Mental Health by Sharing Knowledge HCV in verslavingszorg en penitentiaire inrichtingen Esther Croes, MD PhD arts-epidemioloog Wie heeft HCV in NL? MSM 5% hemofilie pt 2% laag risico groepen

Nadere informatie

CHRISTELIJKE GEZONDHEIDSORGANISATIE VAN KENIA (Christian Health Association of Kenya) PMTCT PROJECT VOORUITGANGS RAPPORT SEPT.

CHRISTELIJKE GEZONDHEIDSORGANISATIE VAN KENIA (Christian Health Association of Kenya) PMTCT PROJECT VOORUITGANGS RAPPORT SEPT. CHRISTELIJKE GEZONDHEIDSORGANISATIE VAN KENIA (Christian Health Association of Kenya) PMTCT PROJECT VOORUITGANGS RAPPORT SEPT. 2009 JUNI 2010 Voor ICCO en Kerkinactie, NEDERLAND 1 Datum: Juli 2010 PMTCT

Nadere informatie

DONORDOSSIER FEMURKOPPEN

DONORDOSSIER FEMURKOPPEN WCB-LOC001-AN03 06 DONORDOSSIER FEMURKOPPEN Wanneer een "klassieke" heupprothese wordt geplaatst om uw beschadigd heupgewricht te vervangen worden de heupkop en het bot uit het bovenste gedeelte van het

Nadere informatie

Disclosure belangen S.W. Schalm

Disclosure belangen S.W. Schalm Disclosure belangen S.W. Schalm Prof dr. S.W. Schalm is directeur van LiverDoc B.V., dat zich richt op het brengen van academische kennis naar de praktijk. Hij ontvangt geen salaris; gemaakte onkosten

Nadere informatie

Apres la Deluge.. SKML Sectie Infectie Serologie

Apres la Deluge.. SKML Sectie Infectie Serologie Apres la Deluge.. Homo Sapiens Kwalitativus Microbiologen/Immunologen Positief/negatief Casus Hepatitis ABC Serologie HIV Serologie SKMM Homo Sapiens Kwantitativus Klinisch Chemici/Bloedbanken Getal Getalachtigs

Nadere informatie

Jaarcijfers 2012. Regionaal Centrum voor Seksuele Gezondheid zuidelijk Zuid-Holland. GGD Hollands Midden GGD Rotterdam-Rijnmond GGD Zuid-Holland-Zuid

Jaarcijfers 2012. Regionaal Centrum voor Seksuele Gezondheid zuidelijk Zuid-Holland. GGD Hollands Midden GGD Rotterdam-Rijnmond GGD Zuid-Holland-Zuid Regionaal Centrum voor Seksuele Gezondheid zuidelijk Zuid-Holland GGD Hollands Midden GGD Rotterdam-Rijnmond GGD Zuid-Holland-Zuid Juni 2013 Samenstelling: Hannelore Götz, arts Maatschappij en Gezondheid

Nadere informatie