COMMISSIE EMPL INFORMATIEPAKKET

Transcriptie

1 COMMISSIE WERKGELEGENHEID ENSOCIALE ZAKEN SECRETARIAAT COMMISSIE EMPL INFORMATIEPAKKET juni 2009 Ardennenstraat 2 B-1047 Brussel - 32/ Fax: 32/ IP-EMPL@europarl.eu.int CM\ doc PE v02-00 In verscheidenheid verenigd

2 INHOUDSOPGAVE Bladzijde DEEL 1 4 I. IEIDING 5 II. COMMISSIE WERKGELEGENHEID EN SOCIALE ZAKEN - SECRETARIAAT 6 III. BEVOEGDHEDEN VAN EMPL 7 IV. GESCHIEDENIS VAN DE BELANGRIJKSE BELEIDSKWESTIES OP HET TERREIN VAN EMPL 8 DEEL 2 9 WERKZAAMHEDEN TIJDENS DE ZESDE ZITTINGSPERIODE 10 I. - Werkgelegenheidsbeleid: werkgelegenheidsstrategie, EURES, lokale ontwikkeling, MKB 12 - Europees Sociaal Fonds 12 - Europees fonds voor aanpassing aan de globalisering 12 II. - Sociaal beleid: sociale beleidsagenda, demografische zaken, actieplannen, enz Non-discriminatie en gelijke kansen 47 - Sociale dialoog en overeenkomsten 47 - PROGRESS 47 - Sociale integratie 47 III. - Vrij verkeer van werknemers: grensoverschrijdende werknemers, buitenlanders uit derde landen 95 - Sociale zekerheid: pensioenen, senioren, enz. 95 IV. Gezondheid en veiligheid op het werk 128 V. Arbeidswetgeving: informatie, raadpleging van werknemers, arbeidsnormen, ondernemingsraden 149 Arbeidsvoorwaarden 149 VI. Beroepsonderwijs en -kwalificaties 182 VII. Europese agentschappen 200 DEEL I. WERKZAAMHEDEN VAN EN LIJST VAN STUDIES VERRICHT DOOR DE DIRECTORATEN 209 II. DE BIBLIOTHEEK VOOR PARLEMENTSLEDEN 210 III. GECONSOLIDEERDE VERSIE VAN DE BESLUITEN VAN DE COÖRDINATOREN 211 IV. HET REGLEMENT VAN HET EUROPEES PARLEMENT 212 PE v /233 CM\ doc

3 V. WEBSITE PARLEMENTSLEDEN VOOR HET OPSTELLEN VAN AMENDEMENTEN EN RESOLUTIES 213 VI. GEDRAGSCODE INZAKE MEERTALIGHEID 214 VII. BEMIDDELINGSHANDBOEK EN AANVERWANTE DOCUMENTEN 215 VIII. HANDBOEK COMITOLOGIE EN AANVERWANTE DOCUMENTEN 216 IX. STEMMINGSPROCEDURE IN DE COMMISSIE 218 X. SOCIALE PARTNERS EN MAATSCHAPPELIJKE ORGANISATIES 219 XI. PRESENTATIE EN ROL VAN DE AGENTSCHAPPEN BINNEN HET MANDAAT VAN EMPL 220 XII. KADEROVEREENKOMST TUSSEN DE COMMISSIE EN HET EUROPEES PARLEMENT 232 CM\ doc 3/233 PE v02-00

4 DEEL 1 PE v /233 CM\ doc

5 I. IEIDING Dit informatiepakket is samengesteld voor de leden door het secretariaat van de Commissie werkgelegenheid en sociale zaken aan het begin van de nieuwe zittingsperiode Het informatiepakket dient drie doelen: - de leden bekend maken met het werk dat de Commissie werkgelegenheid en sociale zaken tijdens de zesde zittingsperiode ( ) heeft uitgevoerd; - de belangrijkste elementen schetsen van de thans actieve dossiers; - de identificatie van beleidsprioriteiten voor de planning van toekomstige activiteiten mogelijk maken. Voor een optimaal profijt van het informatiepakket wordt dit persoonlijk per post toegezonden aan alle leden van de commissie. Daarnaast is het informatiepakket te allen tijde toegankelijk via de EMPL-website op het onderstaande adres. De inhoudsopgave bevat links waarmee u direct het gewenste deel van het informatiepakket kunt bereiken. U hoeft alleen maar op het bladzijnummer te klikken. Het secretariaat van EMPL maakt van deze gelegenheid gebruik om de leden welkom te heten en zal hen graag verder van dienst zijn. De volledige lijst van medewerkers van het secretariaat vindt u in deel 1 van het pakket. Panos Konstantopoulos Hoofd van het secretariaat van EMPL Homepage van de Commissie EMPL: CM\ doc 5/233 PE v02-00

6 II. COMMISSIE WERKGELEGENHEID EN SOCIALE ZAKEN - SECRETARIAAT IP-EMPL@europarl.europa.eu WWW: Adres: Ardennenstraat 2 B-1047 Brussel Brussel FAX: (32) Straatsburg FAX: (33) KONSTANTOPOULOS Panos (hoofd administratieve eenheid) ATR 0K081ATR 0K SDM G STERGATOU Elina ATR 0K SDM G ALMEIDA Sandra ATR 0K SDM G SAVA Aurel ATR 0K SDM G DESOMER Marlies ATR 0K SDM G LESKINEN Sari ATR 0K SDM G PÉREZ NAVAS Juan Carlos ATR 0K SDM G SCHULZE Erika ATR 0K SDM G GROSS Stefanie ATR 0K SDM G VAN DER VELDEN Jan ATR 0K SDM G MATIC Bozica ATR 0K SDM G FIORELLO REINA Grazia ATR 0K SDM G CAMASOIU Oana ATR 0K SDM G GAUFILLET Karine ATR 0K SDM G PE v /233 CM\ doc

7 III. BEVOEGDHEDEN VAN EMPL Uittreksel uit bijlage VII van het Reglement: bevoegdheden van de parlementaire commissies VII Commissie werkgelegenheid en sociale zaken Deze commissie is bevoegd voor: 1. het werkgelegenheidsbeleid en alle aspecten van het sociaal beleid, zoals arbeidsomstandigheden, sociale zekerheid en sociale bescherming; 2. gezondheids- en veiligheidsmaatregelen op het werk; 3. het Europees Sociaal Fonds; 4. het beroepsopleidingsbeleid, met inbegrip van beroepskwalificaties; 5. het vrije verkeer van werknemers en gepensioneerden; 6. de dialoog tussen de sociale partners; 7. alle vormen van discriminatie op het werk en op de arbeidsmarkt, met uitzondering van discriminatie op grond van geslacht; 8. de betrekkingen met: het Europees Centrum voor de ontwikkeling van de beroepsopleiding (Cedefop), de Europese Stichting tot verbetering van de levens- en arbeidsomstandigheden, de Europese Stichting voor opleiding, het Europees Agentschap voor de veiligheid en de gezondheid op het werk; alsmede de betrekkingen met andere relevante EU-organen en internationale organisaties. CM\ doc 7/233 PE v02-00

8 IV. GESCHIEDENIS VAN DE BELANGRIJKSE BELEIDSKWESTIES OP HET TERREIN VAN EMPL Door op de onderstaande onderwerpen te klikken krijgt u toegang tot de betreffende themadossiers (Infopagina s). De Infopagina s zijn bedoeld om een overzicht te geven van het proces van Europese integratie en de bijdrage van het Europees Parlement aan dat proces. De onlineversie van de onderstaande Infopagina s wordt indien nodig elk kwartaal herzien en geactualiseerd. De Infopagina s zijn ook in zes talen (EN, FR, DE, ES, IT en PL) op papier beschikbaar, alsmede op een meertalige cdrom. In de nieuwste versie zijn de wijzigingen verwerkt die het gevolg zijn van recente verdragen en wordt indien van toepassing verwezen naar het Verdrag van Lissabon. 1 Social and Employment Policy: General Principles (Sociaal en werkgelegenheidsbeleid : algemene beginselen) 2 The European Social Fund (Het Europees Sociaal Fonds) 3 Employment Policy (Werkgelegenheidsbeleid) 4 Social security cover in other Member States of the Union (Sociale zekerheid in andere lidstaten van de Unie) 5 Health and Safety at Work (Gezondheid en veiligheid op het werk) 6 Social Dialogue: Information, Consultation and Participation of Workers (Sociale dialoog: informatie, raadpleging en participatie van werknemers) 7 Equality for Men and Women (Gelijkheid van mannen en vrouwen) 8 Anti-discrimination and social inclusion of vulnerable groups (Anti-discriminatie en sociale integratie van kwetsbare groepen) PE v /233 CM\ doc

9 DEEL 2 CM\ doc 9/233 PE v02-00

10 WERKZAAMHEDEN TIJDENS DE ZESDE ZITTINGSPERIODE INHOUDSOPGAVE Blz. DEEL 1 4 DEEL 2 9 DEEL 3207 I. IEIDING 5 II. COMMISSIE WERKGELEGENHEID EN SOCIALE ZAKEN - SECRETARIAAT 6 III. BEVOEGDHEDEN VAN EMPL 7 IV. GESCHIEDENIS VAN DE BELANGRIJKSE BELEIDSKWESTIES OP HET TERREIN VAN EMPL 8 WERKZAAMHEDEN TIJDENS DE ZESDE ZITTINGSPERIODE 10 I. - Werkgelegenheidsbeleid: werkgelegenheidsstrategie, EURES, lokale ontwikkeling, MKB 12 - Europees Sociaal Fonds 12 - Europees fonds voor aanpassing aan de globalisering 12 II. - Sociaal beleid: sociale beleidsagenda, demografische zaken, actieplannen, enz Non-discriminatie en gelijke kansen 47 - Sociale dialoog en overeenkomsten 47 - PROGRESS 47 - Sociale integratie 47 III. - Vrij verkeer van werknemers: grensoverschrijdende werknemers, buitenlanders uit derde landen 95 - Sociale zekerheid: pensioenen, senioren, enz. 95 IV. Gezondheid en veiligheid op het werk 128 V. Arbeidswetgeving: informatie, raadpleging van werknemers, arbeidsnormen, ondernemingsraden 149 Arbeidsvoorwaarden 149 VI. Beroepsonderwijs en -kwalificaties 182 VII. Europese agentschappen 200 PE v /233 CM\ doc

11 I. WERKZAAMHEDEN VAN EN LIJST VAN STUDIES VERRICHT DOOR DE DIRECTORATEN 209 II. DE BIBLIOTHEEK VOOR PARLEMENTSLEDEN 210 III. GECONSOLIDEERDE VERSIE VAN DE BESLUITEN VAN DE COÖRDINATOREN 211 IV. HET REGLEMENT VAN HET EUROPEES PARLEMENT 212 V. WEBSITE PARLEMENTSLEDEN VOOR HET OPSTELLEN VAN AMENDEMENTEN EN RESOLUTIES 213 VI. GEDRAGSCODE INZAKE MEERTALIGHEID 214 VII. BEMIDDELINGSHANDBOEK EN AANVERWANTE DOCUMENTEN 215 VIII. HANDBOEK COMITOLOGIE EN AANVERWANTE DOCUMENTEN 216 IX. STEMMINGSPROCEDURE IN DE COMMISSIE 218 X. SOCIALE PARTNERS EN MAATSCHAPPELIJKE ORGANISATIES 219 XI. PRESENTATIE EN ROL VAN DE AGENTSCHAPPEN BINNEN HET MANDAAT VAN EMPL 220 XII. KADEROVEREENKOMST TUSSEN DE COMMISSIE EN HET EUROPEES PARLEMENT 232 CM\ doc 11/233 PE v02-00

12 I. - Werkgelegenheidsbeleid: werkgelegenheidsstrategie, EURES, lokale ontwikkeling, MKB - Europees Sociaal Fonds - Europees fonds voor aanpassing aan de globalisering PE v /233 CM\ doc

13 1. Beleidsnotitie Directoraat-generaal interne beleid van de Unie Directoraat A - Economisch en wetenschapsbeleid Achtergrondnotitie opgesteld door Directoraat A - Economisch en wetenschapsbeleid De invloed van het Europees Parlement in de zesde zittingsperiode op het terrein van werkgelegenheid 1. Inleiding De bevordering van economische en sociale vooruitgang en een hoog niveau van werkgelegenheid zijn belangrijke doelstellingen van de Europese Unie (artikel 2 EU-Verdrag). Sinds 1997 is de centrale pijler van het Europese werkgelegenheidsbeleid de Europese werkgelegenheidsstrategie (EWS), die met ingang van 2000 is verankerd in de Lissabonstrategie (teneinde de EU tot de meest concurrerende en dynamische kenniseconomie van de wereld te maken die in staat is tot duurzame economische groei met meer en betere banen, een hechtere sociale samenhang en respect voor het milieu ). Hoofddoelen van de EWS zijn realisering van zoveel mogelijk werkgelegenheid en bestrijding van werkloosheid. Hoewel het werkgelegenheidsbeleid uitsluitend onder de bevoegdheid van de lidstaten valt, hebben deze zich verplicht hun werkgelegenheidsbeleid op Gemeenschapsniveau te coördineren (artikel 125 EU-Verdrag) en een reeks gemeenschappelijke doelstellingen vast te leggen via de zogenoemde open coördinatiemethode (OCM). Werkgelegenheidsrichtsnoeren en andere programma s en instrumenten, zoals het Europees Sociaal Fonds, PROGRESS en het EURES-netwerk ondersteunen belangrijke prioriteiten van de Europese werkgelegenheidsstrategie en zijn bedoeld om bij te dragen aan groei en werkgelegenheid. De EU investeert aanzienlijke bedragen in stimulering van de werkgelegenheid en verbetering van sociale omstandigheden. Het Europees Sociaal Fonds (ESF) is het belangrijkste financiële instrument van de EU en helpt mensen hun vaardigheden en uiteindelijk hun vooruitzichten op werk te vergroten. CM\ doc 13/233 PE v02-00

14 Sinds 2003 is de Europese werkgelegenheidsstrategie nog krachtiger verweven met de globale richtsnoeren voor het economisch beleid en de Lissabonstrategie. Uit een analyse van de Lissabonstrategie in 2004 bleek dat deze niet het verwachte resultaat opleverde. Daarop is de strategie herzien met een nieuwe focus op groei en werkgelegenheid: zij wordt nu meer gestroomlijnd gepresenteerd in de vorm van het implementatiepakket met geïntegreerde richtsnoeren (waaronder macro- en micro-economische en werkgelegenheidsrichtsnoeren) en goedgekeurd als meerjarig kader voor een periode van drie jaar. Globalisering, snelle technologische verandering en toegenomen concurrentie hebben de arbeidsmarkten in de Europese Unie fundamenteel veranderd en hun uitwerking op het arbeidsrecht en de rol van de sociale partners gehad. Een meer open wereldeconomie, een vergrijzende bevolking in de EU en de noodzaak om de klimaatverandering te bestrijden zijn stuwende factoren geweest voor een reorganisatie van het bedrijfsleven in de EU. Hoewel het EP heeft ingestemd met het beheer en de begeleiding van verwachte herstructureringsprocessen, dient herstructurering alleen plaats te vinden in gerechtvaardigde gevallen, waarbij de actieve deelname van alle betrokken partners is vereist. Het onderwerp flexibiliteit staat al op de agenda van de EU sinds in 1993 het Witboek over groei, concurrentievermogen en werkgelegenheid van Jacques Delors verscheen, maar het heeft vanaf 2004 aan belang gewonnen door de discussie over flexizekerheid. Voor een goede balans tussen flexibiliteit en zekerheid is flexizekerheid gebaseerd op flexibele werkregelingen, doeltreffende actieve arbeidsmarktmaatregelen waardoor werknemers een grote verandering aankunnen (de snelle overgang naar een nieuwe baan na een periode van werkloosheid), goede voorzieningen voor levenslang leren en moderne stelsels van sociale zekerheid die inkomenszekerheid bieden en de mobiliteit bevorderen. De strijd tegen zwartwerk en het grijze circuit, dat de economie schaadt en werknemers geen bescherming biedt, is ook een punt van discussie geweest. Het EP heeft ook ingespeeld op het programma voor waardig werk van de IAO ter verbetering van de arbeidsomstandigheden, de sociale bescherming, de dialoog tussen de sociale partners en de gelijke behandeling van man en vrouw. 2. Wat het Europees Parlement tot stand heeft gebracht in De invloed van het Parlement verschilt per instrument en per beleidsterrein. Op het gebied van werkgelegenheid zijn de mogelijkheden tot ingrijpen door het EP beperkter dan op andere beleidsterreinen, zoals arbeidsomstandigheden en gezondheid en veiligheid op het werk, omdat hier de open coördinatiemethode en mededelingen van de Commissie op grond van subsidiariteit de voornaamste instrumenten zijn. Financiële instrumenten, zoals het ESF, het ELGF en andere communautaire financieringsprogramma s, zijn gebaseerd op de medebeslissingsprocedure, terwijl het Parlement wordt geraadpleegd over de werkgelegenheidsrichtsnoeren. Andere beleidsterreinen, bijvoorbeeld herstructurering, sociale beleidsagenda s, flexizekerheid, zwartwerk, enzovoort, worden geregeld met mededelingen van de Commissie en zachte wetgeving zoals richtsnoeren, waaraan het Europees Parlement kan bijdragen met resoluties van niet-wetgevende aard. Het Europees Parlement speelt maar een beperkte rol bij de ontwikkeling en toetsing van de Lissabonstrategie. De commissiestructuur van het Parlement, die niet in overeenstemming is gebracht met de verruimde werkingssfeer van de strategie, draagt daartoe bij. Volgens een studie PE v /233 CM\ doc

15 die namens het Europees Parlement is verricht naar de tenuitvoerlegging van de geïntegreerde richtsnoeren 1 kan versterking van de statuur van de Coördinatiegroep Lissabonstrategie een stap in de goede richting zijn om de stem van het Parlement luider te laten weerklinken. Het Parlement heeft op basis van het Verdrag het recht 2 te worden geraadpleegd over voorstellen voor werkgelegenheidsrichtsnoeren voor het werkgelegenheidsbeleid van de lidstaten. Ten aanzien van de procedurele aspecten heeft het Parlement bij vele gelegenheden (laatstelijk in zijn resolutie over de werkgelegenheidsrichtsnoeren voor 2009) geklaagd dat het recht op raadpleging niet wordt geëerbiedigd omdat de sinds 2003 gehanteerde agenda het onmogelijk maakt tijdig rekening te houden met het advies van het EP voor de voorjaarsvergadering van de Europese Raad. Integendeel, de voor raadpleging beschikbare tijd is in de tussentijd steeds verder bekort, vooral sinds de werkgelegenheidsrichtsnoeren met de macro- en microeconomische richtsnoeren zijn gestroomlijnd tot één document. Met betrekking tot de beleidsinhoud heeft het Parlement 3 onderstreept dat de Lissabonstrategie niet altijd goed uitwerkt voor alle Europese burgers omdat zij wellicht meer, maar niet altijd betere werkgelegenheid (voor de werkende armen ) alsook toenemende armoede, met name kinderarmoede, oplevert. Naar zijn inzicht moeten de sociale dimensie van de Lissabonstrategie en de kwaliteit van de werkgelegenheid worden versterkt. Het Parlement beveelt aan een evenwichtige benadering van flexizekerheid te integreren in de werkgelegenheidsrichtsnoeren. In zijn resolutie over het Groenboek De modernisering van het arbeidsrecht met het oog op de uitdagingen van de 21e eeuw heeft het Parlement benadrukt dat het gemoderniseerde doel en model van het arbeidsrecht gericht moet zijn op het conflict tussen werknemers ( insiders ) en werklozen en atypische werkenden ( outsiders ). Naar de mening van het EP wordt in het Groenboek de collectieve dimensie van het arbeidsrecht onvoldoende erkend omdat de nadruk meer op de persoonlijke dan op de collectieve werkingssfeer van het arbeidsrecht ligt. Volgens het EP had de Raad meer evenwichtige beginselen van flexizekerheid moeten aannemen, gebaseerd op het scheppen van kwaliteitswerkgelegenheid en het versterken van het Europese sociale model. Het EP heeft de Commissie verzocht een beperkt aantal kwalitatieve indicatoren voor te stellen ten aanzien van de kwaliteit van werkgelegenheid in aanvulling op die welke in 2001 zijn overeengekomen, maar verzet zich tegen de door de Commissie voorgestelde indicator voor de striktheid van de wetgeving in kwesties van arbeidsbescherming. De wetgeving inzake gendergelijkheid heeft tot nu toe haar doelstelling niet bereikt, zodat het verschil in beloning tussen vrouwen en mannen, de combinatie van werk en gezinsleven, en voorzieningen voor kinderopvang centrale problemen blijven voor Europese werkenden. Er zullen gemeenschappelijke beginselen inzake flexizekerheid moeten worden toegepast op alle soorten arbeidscontracten op basis van kernrechten voor alle werknemers. Het Europees Parlement is meestal genereuzer geweest dan de Commissie wat betreft de financiële instrumenten van de EU. Het Parlement heeft aanvullende fondsen besteed aan PROGRESS (het programma voor werkgelegenheid en maatschappelijke solidariteit), het 1 Implementation of the Integrated Guidelines during the 2006/2007 cycle, een studie uitgevoerd door het CEPS namens het Europees Parlement (2007). 2 Artikel 128, lid 2, van het EU-Verdrag bepaalt dat de Raad de richtsnoeren moet opstellen op basis van de conclusies van de Europese Raad en na raadpleging van het Europees Parlement. 3 EP-resolutie over werkgelegenheidsrichtsnoeren , 2008 (rapporteur Van Lancker). CM\ doc 15/233 PE v02-00

16 actieprogramma op het gebied van levenslang leren en het programma Jeugd in actie ( ). Het heeft positieve invloed gehad op het Europees Sociaal Fonds, dat is omgevormd tot een belangrijk hulpmiddel ter vereenvoudiging van de uitvoering van de Europese werkgelegenheidsstrategie, en op het Europees fonds voor aanpassing aan de globalisering (EFG), zodat dit doeltreffender kan reageren ter ondersteuning van werknemers die hun baan verliezen als gevolg van de globalisering. Het EP heeft effectief bijgedragen tot versnelling van de financiering van de bestrijding van de crisis toen het ESF en het EFG werden herzien in In zijn resolutie over de sociale agenda voor 2008 heeft het Parlement de Commissie verzocht het gebruik van nieuwe vormen van arbeidsorganisatie te optimaliseren, vroegtijdig schoolverlaten te bestrijden, werkloosheidsuitkeringen te moderniseren, gezinstoeslagen uit te breiden, de flexizekerheid te bevorderen en de dialoog tussen de sociale partners te versterken. Daarbij heeft het benadrukt dat de gevolgen van immigratie voor veranderingen in de bevolkingssamenstelling op lange termijn onzeker zijn. Het Parlement wil dat de EU mikt op een globaliseringsproces dat meer sociaal integrerend en in economisch en milieutechnisch opzicht duurzaam is. Het stelt daarom voor het potentieel van de structuurfondsen te versterken door middel van vereenvoudiging, flexibilisering en verbetering van procedures. Opgemerkt kan worden dat er verder geen belangrijke activiteiten zijn ingeleid met verdergaande en algemene implicaties ten aanzien van de sociale bescherming die door het Europees Parlement in zijn zesde zittingsperiode van belang is geacht, zoals een richtlijn betreffende sociale bescherming in verband met nieuwe vormen van werkgelegenheid (afgezien van werk via uitzendbureaus), een sociale clausule om op te nemen in internationale overeenkomsten en een richtlijn tot bescherming van de rechten van werknemers in geval van herstructurering. 3. Toekomstige uitdagingen In zijn resolutie over het Europees economisch herstelplan 4 als antwoord op de financiële crisis en economische neergang ziet het EP te midden van de crisis kansen voor investeringen in groene technologieën om de werkgelegenheid te stimuleren en de negatieve gevolgen van de klimaatverandering te bestrijden. Het milieubeleid zal naar verwachting een positieve uitwerking hebben op het aantal mensen dat werk heeft. 5 Werkgelegenheid zal waarschijnlijk worden gegenereerd op het gebied van hernieuwbare energie, energiebesparing en isolatie van gebouwen, en investeringen in schone auto s. Het Europees Parlement heeft zijn steun uitgesproken voor synergie tussen de Lissabonstrategie en de klimaat- en energieagenda 6 Bevordering van investeringen in koolstofarme technologieën en maatregelen voor energieefficiëntie zullen tegelijkertijd het Europese concurrentievermogen, de energiezekerheid in Europa en de agenda voor klimaatverandering en werkgelegenheidsgroei versterken. Aan het begin van de zevende zittingsperiode zal de Lissabonstrategie voor de jaren na 2010 in de discussies centraal staan. Mits het Verdrag van Lissabon (dat wil zeggen het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie) in werking is getreden, zullen de nationale parlementen een grotere rol spelen in de Lissabonstrategie en voortaan moeten worden 4 EP-resolutie over het Europees economisch herstelplan (P6_TA (2009)0123). 5 OESO milieu en werkgelegenheid: evaluatie van 17 mei Mededeling van de Commissie aan de Europese Raad - Een Europees economisch herstelplan, COM(2008)800. PE v /233 CM\ doc

17 geraadpleegd over de werkgelegenheidsrichtsnoeren. Tot de belangrijkste zorgen van het EP behoort een betere balans tussen groei, werkgelegenheid en sociale inclusie, alsmede de noodzaak om sociaal beleid en de gelijkheid van mannen en vrouwen in de Lissabonstrategie op te nemen. In een geglobaliseerde wereld moet Europa zijn standpunt opnieuw definiëren en rekening houden met de zorgen van de Europese burgers. Wetenschappers hebben voor de Lissabonstrategie voor de jaren na 2010 geopperd dat de EU een sociale dimensie in haar internationale handelsbeleid moet ontwikkelen, met inbegrip van fundamentele arbeidsnormen in het stelsel van algemene preferenties of als onderwerp in onderhandelingen over bilaterale overeenkomsten. Er dient een nieuwe ontwikkelingsagenda te worden ontwikkeld waarin multinationale instellingen krachtiger initiatieven ontplooien. Het debat moet ook gaan over de wijze waarop regels kunnen worden ontworpen waardoor de hele wereldbevolking kan profiteren van de globalisering. In de komende decennia zal de EU door demografische veranderingen een gedaanteverwisseling ondergaan, met als hoofdaspecten de langere levensverwachting, een lager geboortecijfer en de toestroom van nieuwe inwoners. In veel lidstaten zal de vergrijzing van de bevolking tot een drastische verandering in de verhouding tussen het aantal gepensioneerden en de beroepsbevolking leiden. Dit impliceert hoge kosten voor medische en sociale zorg en zal een belangrijke uitwerking hebben op de financiële situatie en op de samenstelling van de beroepsbevolking. Vergaande hervormingen van stelsels voor sociale zekerheid, arbeidsmarkten en onderwijssystemen zullen noodzakelijke zijn om deze trends om te buigen of althans hun gevolgen beheersbaar te maken. De werking van de arbeidsmarkt heeft gevolgen voor de houdbaarheid van socialezekerheids- en pensioenstelsels. Toenemende participatie van ouderen en vrouwen, in de toekomst de belangrijkste bronnen van groei van de beroepsbevolking, wordt een realiteit, evenals toenemende immigratie. Tekorten aan arbeidskrachten kunnen worden gecompenseerd door meer immigratie, waardoor de integratieproblemen worden verergerd. Om de toegang tot de arbeidsmarkt te reguleren dienen het beleid en de procedures ten aanzien van immigratie in de toekomst op EU-niveau beter te worden gecoördineerd. Hoewel immigratie tot nu toe is behandeld in het kader van justitie en binnenlandse zaken, vereist de coördinatie van dit beleid ook een krachtige sociale en arbeidscomponent, zoals uitgedrukt in het Europees pact inzake immigratie en asiel. Het zal ook de taak van het EP zijn om deze specifieke dimensie van immigratie aan te pakken en daarbij de ondernemingen en de arbeidsverhoudingen als de ultieme grens op te vatten. Het is belangrijk dat het Europees Parlement zijn prioriteiten voor de geïntegreerde richtsnoeren tijdig formuleert en de dialoog aangaat, niet alleen met de overige instellingen maar ook met belanghebbenden in bredere zin. Het Parlement zou de gelegenheid kunnen aangrijpen om het debat te leiden over de koppeling van de Lissabonagenda aan andere belangrijke strategieën en verplichtingen op Europees niveau, zoals duurzame ontwikkeling, het energiebeleid, de kwestie van de vergrijzing en het sociaal beleid. Teneinde het adviesrecht van het EP inzake de werkgelegenheidsrichtsnoeren te versterken dient het Parlement afspraken te maken met de Raad en de Commissie opdat het zijn advies op tijd kan uitbrengen zonder de raadpleging van de nationale parlementen in gevaar te brengen. Waarschijnlijk is een interinstitutioneel akkoord tussen het Europees Parlement, de Commissie en de Raad hiervoor het aangewezen instrument. CM\ doc 17/233 PE v02-00

18 Onderhandelingen over nieuwe verordeningen voor structuurfondsen voor worden in de tweede helft van de zevende zittingsperiode verwacht. De crisis zal dan tot een periode van intense aanpassing hebben geleid in ondernemingen en in bepaalde branches, waardoor het meest waarschijnlijke post-crisisscenario in de zevende zittingsperiode zal zijn bepaald. De werkloosheid zal in deze periode tot recordhoogte stijgen en gecoördineerd optreden van de lidstaten noodzakelijk maken. Hoewel geen wettelijke regeling op dit gebied wordt verwacht, zou er een discussie kunnen ontstaan over de hervorming van het Europees fonds voor aanpassing aan de globalisering (EFG) en de resultaten die deze heeft opgeleverd. In 2008 heeft de Europese Commissie een pakket maatregelen goedgekeurd om de uitvoering van het Europees economisch herstelplan in het kader van de Lissabonstrategie te bevorderen. In de nabije toekomst is meer discussie over het pakket te verwachten. Het omvat i) een verslag over de resultaten van de interne markt; ii) een evaluatie van het Europees fonds voor aanpassing aan de globalisering om zeker te stellen dat de mogelijkheden om mensen te helpen terug te keren op de arbeidsmarkt optimaal benut worden (voltooid tijdens de zesde zittingsperiode); iii) verschillende mededelingen, zoals Nieuwe vaardigheden voor nieuwe banen, met een eerste beoordeling van de vereiste vaardigheden en banen in de EU tot 2020; iv) een mededeling waarin zowel onmiddellijke prioriteiten in de samenwerking op het gebied van onderwijs en opleiding in de jaren als strategische uitdagingen op lange termijn worden geschetst; v) een mededeling over een betere uitvoering van het cohesiebeleid in de lidstaten teneinde de economie op korte termijn te stimuleren; en vi) een mededeling over de externe aspecten van de Lissabonstrategie met voorstellen waarmee de Unie de internationale samenwerking op het gebied van regulering kan verbeteren en de eerlijke en open toegang tot markten van derde landen kan waarborgen. Het werkgelegenheidselement van het Europees economisch herstelplan is aangevuld met een oproep van de Commissie, gedaan in een mededeling aan de Europese Raad van juni 2009, tot een gezamenlijk engagement voor de werkgelegenheid. Drie prioriteitsterreinen voorgesteld door de Commissie op basis van de werkgelegenheidstop van 7 mei, zijn het behoud van werkgelegenheid, het scheppen van banen en het bevorderen van de mobiliteit; het verbeteren van vaardigheden en de afstemming van vraag en aanbod op de arbeidsmarkt en verbetering van de toegang tot werk. Als het Verdrag van Lissabon in werking treedt zal het de werkgelegenheidsdoelstelling aanscherpen door de invoering van volledige werkgelegenheid en sociale vooruitgang als doel (artikel 3, lid 3). Titel VIII, artikelen 145 tot 150, wordt het werkgelegenheidshoofdstuk, dat onveranderd blijft met uitzondering van artikel 130, lid 1, waar met een eenvoudige meerderheid in de Raad het Comité voor de werkgelegenheid wordt ingesteld. Het Handvest van de grondrechten zal wettelijk bindend worden in overeenstemming met het subsidiariteitsbeginsel volgens algemene bepalingen in Titel VII van het Handvest en bijdragen tot versterking van het beleid inzake werkgelegenheid en sociale zaken. De sociale clausule in het ontwerp voor het Verdrag van Lissabon (artikel 5, lid a) zal bijdragen tot versterking van het werkgelegenheidsbeleid omdat hierin het volgende is bepaald: Bij de bepaling en de uitvoering van haar beleid en optreden houdt de Unie rekening met de eisen in verband met de bevordering van een hoog niveau van werkgelegenheid, de waarborging van een adequate sociale bescherming, de bestrijding van sociale uitsluiting alsmede een hoog niveau van onderwijs, opleiding en bescherming van de volksgezondheid. PE v /233 CM\ doc

19 2. Dossierinformatie Werkgelegenheidsrichtsnoeren Iter nr. EMPL/6/26100 Datum bekendmaking EP Procedurenummer 2005/0057(CNS) Rechtsgrondslag Administrateur Rapporteur (voor advies) Schaduwrapporteurs Status in EMPL (bijv. eerste gedachtewisseling) Commissies ter advies Achtergrondinformatie Elke Ballon Mato Adrover PPE-DE: GUE/NGL: PSE: IND/DEM: ALDE: UEN: Verts/ALE: NI: FEMM De werkgelegenheidsrichtsnoeren als onderdeel van een nieuwe cyclus De Europese Commissie heeft, in een begeleidend document bij haar mededeling aan de voorjaarsvergadering van de Europese Raad van 2005 (SEC (2005)193), een nieuwe geïntegreerde coördinatiecyclus voor het economisch en werkgelegenheidsbeleid gepresenteerd. De globale richtsnoeren voor het economisch beleid (GREB) en de werkgelegenheidsrichtsnoeren worden geïntegreerd in een integraal richtsnoerenpakket. Vanaf 2005 worden de GREB en de werkgelegenheidsrichtsnoeren als pakket goedgekeurd. Dit is het begin van een driejarige coördinatiecyclus ( ). In de eerste twee jaren (2006 en 2007) wordt een zogenoemde lichte evaluatie uitgevoerd, voor 2008 wordt een meer diepgravende controle gepland. Standpunt van de rapporteur - werkdocument De rapporteur wil in haar verslag nadruk leggen op de volgende zaken: - de noodzaak van maatregelen voor integratie op de arbeidsmarkt van categorieën mensen wier participatiegraad te laag is: vrouwen, ouderen, jongeren en gehandicapten; - verbetering van de kwaliteit van werkgelegenheid door de ontwikkeling van beleid voor opleiding en levenslang leren, de bevordering van gelijkheid tussen mannen en vrouwen en vermindering van de gezondheids- en veiligheidsrisico s op het werk; - de tenuitvoerlegging door de lidstaten van Richtlijn 2000/78/EG inzake gelijke behandeling en non-discriminatie; - een bestuurlijk, financieel en fiscaal kader ten gunste van kleine en middelgrote ondernemingen; - een actief werkgelegenheidsbeleid. Voorstel van de Commissie (COM(2005)141) De Commissie vermindert het aantal werkgelegenheidsrichtsnoeren tot acht: CM\ doc 19/233 PE v02-00

20 Ten uitvoer leggen van werkgelegenheidsbeleid dat gericht is op het bereiken van volledige werkgelegenheid, het verbeteren van de kwaliteit van werk en de arbeidsproductiviteit en het versterken van sociale en territoriale samenhang. Een benadering van werk die rekening houdt met alle levensfasen. Arbeidsmarkten toegankelijk maken voor werkzoekenden en mensen met een achterstandspositie. Vraag en aanbod op de arbeidsmarkt beter op elkaar afstemmen. Flexibiliteit bevorderen zonder afbreuk te doen aan werkzekerheid en segmentering van de arbeidsmarkt verminderen. Erop toezien dat lonen en andere arbeidskosten zich ontwikkelen op een wijze die bevorderlijk is voor de werkgelegenheid. Investeringen in menselijk kapitaal vergroten en verbeteren. Onderwijs- en opleidingsstelsels aanpassen aan nieuwe vaardigheidsvereisten. Uitslag van de stemming in de plenaire vergadering Zittingsdoc.: A6-0149/2005 P6_TA(2005)0203 Termijnen (omzetting, horizonclausule, enz.) Lissabondoelstellingen zijn nog altijd verre van bereikt, er zijn substantieel meer inspanningen vereist om de doeleinden voor 2010 te halen. Met amendementen op de werkgelegenheidsrichtsnoeren zijn daarin de volgende elementen opgenomen: o afstemming van werk en gezinsleven, o bevordering van sociale inclusie door integratie in de beroepspraktijk van werknemers in een achterstandssituatie, vrouwen, jongeren en ouderen, o bevordering van levenslang leren, o geëigende maatregelen om de aanhoudende arbeids- en salariskloof tussen mannen en vrouwen te dichten, o maatregelen ter bevordering van gezondheid en veiligheid op het werk, o stimuleren van werkgelegenheid voor slachtoffers van huiselijk geweld, o flexibele werkmodellen voor mannen en vrouwen, ouderschapsverlof, o integratie van immigranten en uitroeiing van alle vormen van discriminatie of racisme, o bevordering van goede arbeidsverhoudingen, o steun voor nauwe samenwerking tussen het bedrijfsleven en centra voor onderwijs en onderzoek. De lidstaten dienen een verslag te presenteren over hun werkgelegenheidsbeleid en het effect daarvan op de werkgelegenheid in het algemeen en die van vrouwen en ouderen in het bijzonder. Koppeling naar OEIL Observatiepost wetgeving 7 - proceduredossier 2005/ De Observatiepost wetgeving bevat verdere koppelingen naar in de commissie aangenomen verslagen, in de plenaire zitting aangenomen resoluties en de definitieve wetgevingsbesluiten. PE v /233 CM\ doc