Doven nieuws Tijdschrift van Fevlado vzw Federatie van Vlaamse Dovenorganisaties Stropkaai Gent

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Doven nieuws Tijdschrift van Fevlado vzw Federatie van Vlaamse Dovenorganisaties Stropkaai 38-9000 Gent"

Transcriptie

1 België - Belgique P.B Gent X P /6148 afgiftekantoor GENT X Doven nieuws Tijdschrift van Fevlado vzw Federatie van Vlaamse Dovenorganisaties Stropkaai Gent jaargang 86 - nummer 1 tweemaandelijks januari-februari 2011 Thema: LEZEN

2 FEVLADO Federatie van Vlaamse DovenOrganisaties vzw AANGESLOTEN DOVENVERENIGINGEN NATIONAAL SECRETARIAAT Fevlado vzw Stropkaai Gent Tel.: 09/ Fax: 09/ info@fevlado.be Fevlado-Diversus vzw Stropkaai Gent Tel. 09/ Fax: 09/ diversus@fevlado.be Fevlado-Passage vzw Stropkaai Gent Tel. 09/ Fax: 09/ passage@fevlado.be Oovoo ID: fevlado-passage FEVLADO - LEDENBEWEGING: AFDELINGEN EN AANGESLOTEN ORGANISATIES Vlaamse DovenVerenigingen ledenbeweging@fevlado.be Jong-Fevlado jongfevlado@fevlado.be Fevlado-senioren boudewyn.de.roose@telenet.be Fevlado Helen Kellerclub (HKC) helenkellerclub@gmail.com leo.cleyman@telenet.be Fevlado-Ontspanning ledenbeweging@fevlado.be Stropkaai Gent Tel.: 09/ Fax: 09/ Vlaamse Doven Sportbond vzw (VDSB) annsmets68@gmail.com Noorderbiesten Eke (Nazareth) GSM AALST HOOP IN DE TOEKOMST Contact : Roger Van Impe Calloystraat Teralfene, fax 053/ ANTWERPEN MADOSA Lokaal en secretariaat: Haantjeslei Antwerpen info@madosavzw.be Tel/Fax: Afdelingen: Sportafdeling Dosporta Jeugdclub De Vlinder Damesclub Dodocan Ontspanningsclub Dovca 50-plussers Dosena Toneelclub Andothe Motoclub Domocan MTC Holebiworld Pink BRUGGE NOWEDO Lokaal en secretariaat: Polderstraat 76a 8310 Brugge St-Kruis Fax: 050/ info@nowedo.be Afdelingen: Sportvereniging KSKD Brugge Mountainbike Club Wandelclub Jeugdclub De witte doordrijvers - Cultuur- en ontspanning De zeester Damesclub Ladies Only!? t Kompas 55 plussers Nowedo-senioren Kon. Brugse dovenverenigingen Brugse Gebarenkring BRUSSEL TRED Lokaal: Cammeland Lijsterbessenbomenlaan Kraainem ingrid.desmaele@telenet of steven.verbeeck1@telenet.be EEKLO DE MEETJESLANDSE DOVENVRIENDEN Lokaal: Balgerhoeke Eeklo Contact: Raf Reyniers, Urseldorp 6 B Ursel - pekkie_59@hotmail.com GENT GTG Lokaal: Stropkaai Gent Fax: 09/ chantal.roose@gtg-gent.be Secretariaat: Chantal Roose Begonialaan Zomergem Afdelingen: Sportclub KSKD Surdac Gent Kinderclub DoCoclub Jeugdclub De joker Damesclub Gentse damesclub ter doven - Cultuur en Vorming Manillenkaarters Gentse Gebarenkring HALLE KONINKLIJKE DOVEN BOND Contact : Jacqueline Groeninckx,Werfstraat Galmaarden HASSELT LIMBURGIA Lokaal en secretariaat: Rechterstraat Kuringen-Hasselt Tel/Fax: 011/ info@vzw-limburgia.be Afdelingen: Sportvereniging Lido-sport Ontspanningsclub De Stille Genieters 55 plussers Limburgia Senioren KORTRIJK DE HAERNE CLUB Lokaal en secretariaat: Kortrijksestraat Heule Tel/Fax: 056/ dehaerneclub@skynet.be Afdelingen: Sportclub Kaartersclub - Kinderclub Dobbelsteentjes Jongerenwerking Ontspanningsclub Toneelclub Niemand Perfect Kortrijkse Gebarenkring KGK Stil en Blij Ieper KORTRIJK DE GETROUWE VRIENDEN Contact : Freddy Haghebaert - Toekomststraat Avelgem - freddy.haghebaert@telenet.be afdelingen : De Vurige Manillers - De Levensgenieters - De Orde van den Vlaschaard LEDEBERG DE VRIENDEN VAN PRIESTER DE L EPEE Lokaal: Van den Heckestraat 39, 9050 Gent-Ledeberg Contact: Thierry Bekaert- Stijn Streuvelslaan 63, 9800 Deinze of per mail: thierrybekaert@hotmail.com - NINOVE DE DENDERVRIENDEN Contact : Gerda Bertels, Hazelaarswijk Oetingen fax: 054/ SINT-NIKLAAS DE WAASVRIENDEN Contact : Rony Mets, Wijnstraat Sint-Pauwels fax: 03/ rony.mets@telenet.be TURNHOUT PIRAMIME Lokaal en secretariaat: H. Consciencestraat Turnhout Tel/Fax: 014/ info@piramime.be Afdelingen: Sportvereniging Kedosport Kaartersclub Kedoka - Biljartclub Kebildo Vissersclub Kedovis Kinderclub Kedokids Jeugdclub De Kempen Cultuur- en ontspanningsvereniging Kemados Bezigheidsclub ZOTTEGEM DE EGMONTSVRIENDEN Lokaal: Ontmoetingscentrum Leeuwergem Gentsesteenweg Leeuwergem anja-nick@telenet.be

3 VOORWOORD Beste lezer, Fevlado wenst je een prachtig 2011 toe! Het wordt een belangrijk jaar, een feestjaar, want de Vlaamse Gebarentaal werd 5 jaar geleden, op 26 april 2006, erkend! Fevlado wil deze verjaardag vieren, en zal in de week van 26 april de aandacht vragen van politici, beleidsmakers, maar ook van de Vlaamse Dovengemeenschap zelf; binnenkort verspreiden we meer details over het programma! Tegelijkertijd zullen we er ook op wijzen dat er nog veel moet gebeuren om de woorden van de erkenning van VGT om te zetten in daden. Eind vorig jaar werd rond de implementatie van de wetgeving van gebarentalen een belangrijk en groots congres georganiseerd in Brussel, waarop alle Europese Dovenfederaties aanwezig waren en waar ze samen de Brussels Declaration on Sign Languages in the European Union ondertekenden. Ook Fevlado ondertekende deze verklaring; het bestuur zette daarmee een belangrijke stap in de richting van een mensenrechtenvisie ter vervanging van de vroegere en overheersende handicapvisie: gebarentaal moet gestimuleerd en gerespecteerd worden, omdat het gebruik ervan voor dove personen een mensenrecht is, en niet langer omdat dove personen gehandicapt zijn en dus een eigen taaltje hebben. En maar goed ook dat Fevlado deze verklaring ondertekende! Want ook de VN-Conventie voor de Rechten van Personen met een Handicap is het eerste internationale verdrag dat uitgaat van mensenrechten als basis. De WFD was betrokken bij de opmaak van deze VN-Conventie en eind vorig jaar volgde dan de EUD met de Verklaring van Brussel, mee ondertekend door Fevlado. Deze twee documenten worden belangrijke instrumenten om te ijveren voor gelijke rechten voor dove personen en de Vlaamse Gebarentaal! België ondertekende en ratificeerde in 2009 het VN-Verdrag voor de Rechten van Personen met een Handicap en moet dit jaar een eerste rapport opsturen, waarin zij aantoont dat ze opvolgt wat in het Verdrag staat. Er staat dus niet alleen feest op het programma van Fevlado, maar ook de zware taak om de uitvoering van dit Verdrag op te volgen, en ervoor te zorgen dat we zelf ook een rapport opmaken. De VN noemt dit een schaduwrapport ; overheden zijn over het algemeen geneigd de situatie op het gebied van rechten in hun land nogal rooskleurig voor te stellen. Een schaduwrapport geeft aan maatschappelijke organisaties de kans om hun visie op de situatie in hun land te presenteren. Fevlado moet en zal in 2011 haar rol spelen, zowel in de viering van 5 jaar erkenning VGT, als in het rapporteren van de situatie van dove personen in Vlaanderen op vlak van mensenrechten. We hopen alvast dat beide gebeurtenissen positieve gevolgen zullen hebben. Wij hebben er alvast zin in! Inhoud Voorwoord... 1 THEMA: Lezen Boeken Vijftien vingers en een hoofd Luisterogen wint Wablieftprijs De stem van 650 miljoen keer één... 6 Conferentie over implementatie wetgeving erkenning gebarentalen... 8 Verandering bij FOD Sociale Zekerheid JONGERENKRANT Column De week van...goedele De Clerck Het VGTC stelt zich voor Fevlado senioren Ken uw dovenclubs: de vrienden van priester De l Epee Familienieuws

4 THEMA: Lezen Deze koude winterdagen bieden de ideale gelegenheid om nog eens een goed boek te lezen. In deze editie wil Dovennieuws haar lezers helpen met het uitkiezen van een boeiend boek die binnen hun interessesfeer valt. Daarom geven we hier enkele suggesties van boeken door, met en voor dove personen die in het documentatiecentrum van Fevlado- Diversus te vinden zijn. Ten slotte wordt ook een speciaal project rond lezen voorgesteld: Luisterogen. BOEKEN DOOR DOVEN Er zijn zeker en vast doven die graag schrijven in een geschreven taal. Een voorbeeld is Emanuelle Laborit. In haar succesvolle boek Schreeuwen in Stilte vertelt ze haar eigen levensverhaal. Meer voor de hand liggend is dat dove mensen willen schrijven in hun moedertaal, Vlaamse Gebarentaal of een andere gebarentaal, maar hoe doe je dat? De huidige visuele media maken het eigenlijk heel gemakkelijk om verhalen vast te leggen in beelden, op film, op DVD, op een website enz. Wim Emmerik is een bekende gebarentaaldichter uit Nederland. Hij maakt filmgedichten in gebarentaal. In eigen land is sinds kort de DVD Vijftien Vingers en een Hoofd van auteur Hilde Verhelst op de markt. Zij vertelt verhalen in haar eigen VGT en die verhalen worden dan naar het geschreven Nederlands vertaald (zie ook pagina 5). DOVEN IN BOEKEN Er komen vaak dove personen voor in de literatuur. Het is boeiend om via de literatuur te zien hoe de dove in de loop der tijden gezien werd in de maatschappij. In Het hart is een Eenzame Jager van Carson McCullers is de dove persoon vreemd genoeg net diegene waar iedereen zijn hart bij komt uitstorten. In Boy van Bernlef is de dove persoon niet talig, hij spreekt noch gebaart en heeft dan ook geen enkele vorm van communicatie. De auteur doet een poging om te beschrijven hoe de jongen denkt, met behulp van plaatjes die hij uitknipt en in een bepaalde BOEKEN Het hart is een eenzame jager Carson MacCullers Athenaeum-Polak & Van Gennep, april 2005 (origineel: The Heart is a Lonely Hunter, 1940) Tragische personages denken een luisterend oor te hebben gevonden bij de dove meneer Singer. Mick is een jong meisje uit een arbeidersgezin dat muziek in haar hoofd hoort, Jake is marxist en alcoholist en dokter Copeland voert een op voorhand verloren strijd tegen het zwarte onrecht. Meneer Singer heeft zo zijn eigen zorgen en verdriet en kan bij niemand terecht. Als een Jezus-figuur neemt hij op het einde van het boek alle leed van de wereld op zich.

5 Spijkerschrift Kader Abdolah Berchem : EPO, 2000 BOEKEN volgorde legt. Het is duidelijk dat de jongen hoewel hij geen taal heeft - niet dom is. Ook in Spijkerschrift beschrijft Kader Abdolah een ongewone vorm van communicatie. De vader van de schrijver was doof en kon niet schrijven. Toch noteerde hij verhalen in een zelf verzonnen spijkerschrift. Na de dood van de vader ontcijfert de zoon dit geschrift en ontdekt zo dat hij zijn vader nauwelijks heeft gekend. DOCUMENTATIECENTRUM THEMA Aga Akbar, de dove vader van Ismaiel, heeft in de loop van zijn leven een boek geschreven in een eigen ontworpen spijkerschrift. Na zijn dood in de Perzische bergen wordt het boek bij zijn zoon, die naar Nederland gevlucht was, bezorgd. Ismaiel probeert het leesbaar te maken, net zoals hij zijn vader vroeger verstaanbaar moest maken. Zo tovert Kader Abdolah het leven van Aga Akbar en zijn zoon Ismaiel tevoorschijn. Bewogen: filmgedichten in gebarentaal Wim Emmerik e.a. Amsterdam : Rubinstein, 2005 Misschien heb je wel zin in lezen gekregen? Breng dan eens een bezoek aan het documentatiecentrum van Fevlado-Diversus. Je vindt er alvast alle hierboven genoemde boeken en DVD s. Verder bevat het documentatiecentrum ook een grote hoeveelheid informatie over dove mensen, hun taal en cultuur in de vorm van een uitgebreide collectie boeken, tijdschriften, DVD s en eindwerken. We hebben ook een zéér uitgebreide collectie speelfilms met en van doven. Hoe worden en werden doven gezien in speelfilms, op TV, in documentaires en in ander filmmateriaal? Je ziet het onder meer in de oudere speelfilms Mandy (1952), The Miracle Worker (1962), The Heart is a Lonely Hunter (1968), in het baanbrekende Children of a Lesser God (1986) en in het meer recentere Jenseits der Stille (1997). Bekijk het werk van dove filmmakers zoals Levent Beskardes en Louis Neethling en de prestaties van dove acteurs en actrices zoals Marlee Matlin, Emmanuelle Laborit, Howie Seago, Marjolijn Dua, Carolien Doggen, en Johan Cleuren. Doven in de media? De grote betogingen voor meer tolkuren, de campagne van Helga Stevens, de documentaire over de familie Struylaert.. We hebben het op DVD. De catalogus is online te raadplegen via: Iedereen is van harte welkom! Het documentatiecentrum is een deel van een groter geheel, het CVO Vormingsleergang voor Sociaal en Pedagogisch Werk Gent, en is daarom iedere weekdag en op zaterdag toegankelijk voor het publiek. Emmerik is gebarentaaldichter; hij schrijft poëzie in gebarentaal. In 2005 kwam - in samenwerking met dichter Giselle Meijer en filmmakers Leendert Pot en Anja Hiddinga - de DVD Bewogen met vijf gedichten in gebarentaal uit. Dit is een project waarvoor de auteur, die zelf ook doof is, zijn poëzie zichtbaar maakt voor doven. Erik Bindervoet en Robbert-Jan Henkes maakten een geschreven vertaling bij elk filmgedicht. Schreeuwen in de stilte Emmanuelle Laborit, Luitingh-Sijthoff, 1994 Hoe ziet je leven eruit als je doof bent geboren? Hoe krijg je besef van tijd? Heb je nou wel of niet iets aan een elektronisch oor? Hoe kun je over koken praten met je vader? Is het waar dat je ondanks doofheid kunt genieten van muziek en kunt toneelspelen? Deze en nog veel meer vragen komen aan de orde in Schreeuwen in de Stilte, het autobiografische verhaal van de in 1972 doofgeboren Emmanuelle Laborit. Ze werd hiermee de eerste dove schrijfster die ooit in Frankrijk werd gepubliceerd. Ludwina Degryse, medewerkster van Fevlado-Diversus, is aanwezig op donderdag van 12 uur tot 17 uur. Documentatiecentrum Fevlado-Diversus Edgard Tinelstraat Sint-Amandsberg voor vragen: ludwina.degryse@fevlado.be Openingsuren Maandag: 8u30-17u00 Dinsdag: 8u30-19u00 Woensdag: 8u30-16u00 Donderdag: 8u30-19u00 Vrijdag: 8u30-17u00 Zaterdag: 8u30-16u00 Tijdens schoolvakanties is het documentatiecentrum gesloten, behalve op de eerste zaterdag van een vakantieperiode.

6 THEMA BOEKEN Boy J. Bernlef, Amsterdam : Querido, 2000 Het is voorpaginanieuws: een filmactrice wordt dood aangetroffen in haar appartement. En Boy, een dove jongen die zich in een kast in haar slaapkamer bevond, is de vermoedelijke dader. Maar heeft Boy de moord wel gepleegd? De ambitieuze verslaggever William Stevens begint een hardnekkige zoektocht naar de ware toedracht. Vijftien vingers en een hoofd Hilde Verhelst Vlaams Gebarentaal centrum vzw, min. Vijftien Vingers en een Hoofd verzamelt vijftien gedichtjes voor kinderen tussen twee en acht jaar. Voor de eerste maal zijn deze gedichten niet vertaald uit het Nederlands maar rechtstreeks gemaakt in VGT. De auteur, Hilde Verhelst, is hiermee de eerste in Vlaanderen. De gedichtjes zijn ook naar het Nederlands vertaald op de DVD zodat ook familieleden en vrienden mee kunnen genieten. EN VERDER: Werelddovendag 2010 op VRT: Dit jaar deed de VRT een grote inspanning om deze bijzondere feestdag van de Dovengemeenschap meer bekend te maken bij het grote publiek. De beelden hiervan werden opgenomen en op DVD gebrand, en zijn nu uitleenbaar bij de VSPW. Collega Hilde Verhelst was te gast bij wrapster Véronique op Ketnet en collega Carolien Doggen presenteerde voor één dag naast Saartje van Den Driessche als omroepster op Eén. Wie deze beelden graag nog eens wil zien, één adres! In hun recentste boek Ontplooiing door communicatie. Geschiedenis van het onderwijs aan doven en slechthorenden in Nederland gaan Corrie Tijsseling en Marjoke Rietveld-Van Wingerden op zoek naar de geschiedenis van het dovenonderwijs in Nederland. Ook deze prachtige en met veel foto s opgemaakte publicatie is nu voor de geïnteresseerde lezer beschikbaar. Voor tolken die hun competenties graag wat willen vergroten, zijn er in de VSPW-bibliotheek nu volgende boeken beschikbaar: Anna Mindess- Reading between the Signs. Rachel Locker McKee - Interpreting in Multilingual, Multicultural Contexts David Gile - Basic Concepts and Models for Interpreting and Translator Training DN januari-februari 2011.indd :28:18

7 LUISTEROGEN WINT WABLIEFTPRIJS 2010 THEMA Taal en beelden, creatief en prikkelend. Zo omschreef de jury de winnaar van de Wablieft-prijs Met Luisterogen leren Kunstcollectief DE DAGEN en het Koninklijk Orthopedagogisch Centrum Antwerpen (KOCA) aan jonge mensen Nederlands en/of Vlaamse Gebarentaal aan de hand van verhalen en mooie beelden. Het begon als een experimenteel project om het lezen van dove, allochtone, laaggeletterde jongeren te verbeteren. Dovennieuws sprak met initiatiefneemster Oliva Moors van KOCA. Koen Broos Allereerst een welverdiende proficiat met de Wablieftprijs 2010! Kan je eens kort uitleggen wat Luisterogen is? Elke editie van Luisterogen is opgebouwd rond een thema: het station (2007), internet (2008) en (gezonde) voeding (2009). Het project bestaat telkens uit drie delen. In het educatieve deel leren de leerlingen tien belangrijke woorden rond het centrale thema. Vervolgens maken ze in een tweede fase kennis met het verhaal dat een bekend jeugdauteur voor het project schreef. Bijzonder is dat de auteurs, respectievelijk Jan Simoen, Edward van de Vendel en Els Beerten, hun doelgroep letterlijk voor ogen hadden. Voordat ze aan het verhaal begonnen, bezochten ze eerst een aantal keer de school. Bovendien komt de auteur het verhaal zelf in de klas vertellen. Het derde, functionele deel gaat nog een stapje verder. Hier worden praktische vaardigheden aangeleerd rond het centrale thema. De leerlingen leren de trein gebruiken, veilig met het internet werken of alles over het belang van gezonde voeding en voldoende beweging. Of hoe verhalen in de klas tot slot ook de zelfredzaamheid van de jongeren kunnen vergroten. Hoe zijn jullie op dit idee gekomen? In 2005 ontdekten mijn collega Mieke Willaert en ik de taalmethode AAD (alfabetisering allochtone doven) in Nederland. Toen we deze methode op onze school in Antwerpen uittestten, waren de leerlingen door de sterke structuur en het duidelijke format meteen erg enthousiast. We besloten de methode aan onze Vlaamse noden aan te passen. Op een warme zomerdag vertelde ik mijn zus Silvie, artistiek directeur bij De Dagen, over dit project. Dat klinkt allemaal wel boeiend en leerrijk en zo, antwoordde zij, maar waar is het leuke? Waar zijn de verhalen? Iedereen hoort toch graag een verhaal? De Dagen stelde voor om aan het educatieve ook een artistiek luik te koppelen. En zo startte ons experimenteel leesbevorderingsproject. Hoe gaat Luisterogen te werk? Laaggeletterden warm maken voor boeken kan enkel door hen verhalen op maat aan te bieden. Dat betekent dat zowel de moeilijkheidsgraad als het onderwerp nauwkeurig op de doelgroep afgestemd zijn. Voor laaggeletterde anderstaligen wringt precies hier het schoentje. Door hun beperkte woordenschat kunnen zij enkel boeken voor kleuters of eerste lezertjes lezen. Zulke kleurrijke prentenboeken vergroten niet alleen het leesplezier, maar ook de zelfverzekerdheid van laaggeletterden. Met het experimenteel leesbevorderingsproject Luisterogen willen we deze vicieuze cirkel doorbreken. Laaggeletterde anderstaligen moeten dus in de eerste plaats de kans krijgen om (graag) te lezen. Waar wordt Luisterogen gebruikt? Hoewel Luisterogen specifiek voor laaggeletterde dove en slechthorende jongeren ontwikkeld werd, vond het project haar weg naar andere doelgroepen. Het aantrekkelijke materiaal, de leuke manier van werken en de prikkelende verhalen bleken een welkome verademing voor elke docent in het volwassenenonderwijs (CBE en CVO) die anderstalige laaggeletterden niet langer boekjes voor kinderen wil voorschotelen. Maar ook in het secundair onderwijs worden de Luisterogen-verhalen gebruikt om aarzelende lezers over de streep te trekken. Wat zijn de reacties van de dove gebruikers? Ze vinden het altijd erg fijn om met het project te starten. Ouders vertelden ons zelfs dat hun kinderen hun cursus voor het eerst thuis lieten zien. Of dat meisje dat huilde omdat iemand koffie op haar woordkaartjes had gemorst. Dat zou vroeger nooit gebeurd zijn. Maar nu is het materiaal zo mooi. Ze koesteren het, dragen er zorg voor. Bij de eerste twee edities kreeg elke leerling een prentenboek. Voor sommigen was dat hun eerste bezit. Zij hebben heel wat moeten achterlaten in hun thuisland en plots kregen ze dan hun eerste echt boek met mooie foto s, gesigneerd door een bekende jeugdauteur. Er zijn nu al drie edities station, internet, voeding wat zijn de volgende edities? We startten met een vierde en ditmaal internationale editie! Het thema is Mooi. Nic Balthazar schrijft het verhaal en komt in december naar de Antwerpse dovenschool. Luisterogen richt zich ook niet alleen meer op dove allochtone jongeren maar op iedereen voor wie informatie moeilijk toegankelijk is, zoals onder andere anderstaligen en personen met een handicap. Bedankt en nog veel succes! Meer info op of

8 DE STEM VAN 650 MILJOEN KEER ÉÉN: Een gesprek met Washington Opiyo Sati over HIV/AIDS in de Afrikaanse Dovengemeenschap 650 miljoen mensen op deze wereld hebben een handicap. Een groot deel daarvan woont in ontwikkelingslanden, vaak in gebieden die zwaar getroffen zijn door HIV/AIDS. Personen met een handicap lopen tot drie keer meer kans op besmetting met dit virus. Nochtans laten de meeste preventiecampagnes deze groep botweg links liggen. De film The voice of 650 million times one vertelt het verhaal van personen met een handicap die geconfronteerd worden met HIV/AIDS. Het is een portret van een aantal moedige mensen die, ondanks de vooroordelen en sociale uitsluiting waarmee ze dagelijks geconfronteerd worden, blijven opkomen voor hun rechten. In deze film krijgen ze een stem, een stem die ze delen met hun 650 miljoen lotgenoten. Voor de Belgische première georganiseerd door Platform Handicap en Ontwikkelingssamenwerking (PHOS) zakte één van de hoofdpersonages, de dove Keniaan Washington Opiyo Sati, af naar België. Washington werkte tot voor kort bij Liverpool VCT als coördinator van het team dat dove personen in Kenia bewust maakt over HIV/AIDS. Dovennieuws strikte hem voor een interview. Carine Munting / Peter De Vries begrijpen wat precies het probleem is voor mensen met een handicap. Washington Oplyo Sati en interviewster Hilde Verhelst DN: Welkom in België. Wij zijn heel blij u te ontmoeten. Kan u ons wat meer vertellen over The voice of 650 million times one? W: Dank u voor uw vraag. Deze film richt zich op twee continenten, namelijk Afrika en Azië. Het doel van de film is om aan de wereld duidelijk te maken met welke problemen mensen met een handicap dagelijks geconfronteerd worden. Als Afrikaans land werd Kenia gekozen en als Aziatisch land Vietnam. Samenvattend, deze film wil de wereld een gevoel geven, hen doen DN: Welke problemen hebben mensen met een handicap in Afrika? W: Ze hebben veel problemen, bijvoorbeeld de kwestie van toegankelijkheid. Voor mensen met een beperking geldt dat als ze ergens naartoe willen in Afrika het altijd ver reizen is. In gebouwen bijvoorbeeld zijn er ook geen liften. Er zijn geen tolken gebarentaal voor doven en dat zorgt voor een obstakel in de communicatie. Sommige mensen met een beperking zijn heel intelligent en hebben veel potentieel, maar de samenleving zelf zorgt voor veel obstakels. Mensen met een handicap kunnen echt slagen in het leven en kunnen hun steentje bijdragen bij de ontwikkeling van hun land, maar nu verhindert de samenleving dit zelf. Bijvoorbeeld in Afrika, daar hebben velen HIV en zijn er geen diensten voor hen beschikbaar. Een persoon met een handicap wil bijvoorbeeld naar het ziekenhuis gaan, maar de dokter en verpleegster willen deze persoon niet bijstaan. Deze persoon heeft al een handicap, en nu ook nog AIDS. Hoe of waar heeft die wel seks gehad?, vragen de anderen zich af. Zij hebben van tevoren een erg negatieve houding tegenover deze persoon en hij of zij zal de nodige diensten niet krijgen in dat ziekenhuis. DN: Van deze 650 miljoen mensen met een handicap, zegt u dat ze drie keer meer kans hebben om HIV/AIDS te krijgen W: We hebben onderzoek gedaan en gezien dat mensen met een handicap tot drie keer meer het risico lopen dan mensen

9 zonder handicap. Dit komt doordat er een tekort is aan informatie, en als ze info krijgen is dat maar heel weinig. In Afrika is de informatie bijvoorbeeld in het Engels geschreven. Horende mensen, of mensen zonder handicap, zullen dit lezen en begrijpen het misschien. Met advertenties op tv net hetzelfde: mensen zonder handicap bekijken die en begrijpen of horen alleszins de boodschap. Ook wonen veel mensen met een handicap diep in de landelijke gebieden, waar er geen informatiekanalen zoals radio en tv zijn. Het is er erg moeilijk om deze informatie te bekomen. En daardoor komt het dat deze persoon niet weet hoe hij zichzelf tegen HIV/AIDS moet beschermen. Voor andere mensen is dit eenvoudiger. Ook krijgen mensen met een handicap vaak een stigma, ze worden thuis gelaten. In Afrika bijvoorbeeld worden mensen met een mentale beperking als het ware verstopt. Mensen willen niet dat anderen weten dat ze een kind hebben met een mentale beperking. Sommige kinderen worden zelfs verkracht en krijgen daardoor HIV. Als die mensen nu eens de kans hadden om naar een ziekenhuis te gaan om zich te laten testen, want misschien werd HIV of een andere seksueel overdraagbare ziekte op hen overgedragen, maar dat hebben ze niet. Natuurlijk weet jij dat als je seks hebt met iemand die HIV heeft en je zelf niet positief bent, je positief kan worden. Deze mensen met een handicap in ontwikkelingslanden weten niet waar ze bepaalde diensten moeten vinden. Een horende persoon weet dat en zal een test laten doen en dan advies krijgen. Maar een doof persoon weet bijvoorbeeld niet waar hij naartoe moet. Die blijft gewoon denken dat hij gezond is en is er zich totaal niet van bewust. Deze persoon beseft wel dat hij verkracht is, maar beseft niet dat hij daardoor het HIV-virus kan oplopen. DN: Zijn er veel dove mensen in Kenia met HIV? W: Op mijn vorige werkplaats werkte ik in een programma rond HIV en AIDS. Maar tegenwoordig werk ik bij een andere organisatie, de Leonard Cheshire Disability. Vroeger werkte ik bij Liverpool VCT, waar we raadgevingen en testen voorzagen voor dove mensen in Kenia. We hadden dove mensen in dienst die de raadgevingen deden en de dove personen op HIV testten. Een dove persoon kwam bij ons, deed een test en werd dan bijgestaan met gebarentaal. We verzamelden ook die data, konden eruit afleiden of deze persoon positief testte op HIV, en hoeveel mensen er positief of negatief getest werden. Washington Opiyo Sati met Frank Van de Perre, voorzitter Fevlado- Passage Washington Opiyo Sati met Vlaams parlementslid Helga Stevens DN: Jij speelde mee in deze film, samen met een groep mensen met een handicap. De film werd onlangs voorgesteld in Nederland en België. Hoe voel je je daarbij? W: Ik ben echt gelukkig. Ik moest helemaal naar België overvliegen, en de mensen die ik zag op de voorstelling, mensen met verschillende achtergronden, reageerden allemaal zo positief op de film. Velen stelden me ook verschillende vragen op de voorstelling. Ik denk dat het leerrijk was voor hen om te zien wat er gebeurt in Afrika. Wanneer ik mezelf ook op het scherm zag was ik erg blij. DN: Heb je nog een laatste boodschap voor de Belgische bevolking? W: Het enige wat ik hen graag zou zeggen is dat ik weet dat de problemen in België en Afrika niet helemaal dezelfde zijn. Maar een doof persoon heeft een tolk nodig om te communiceren, net zoals in Afrika waar we de communicatie moeten verbeteren zodat deze dove mensen toegang krijgen tot verschillende diensten. Ik zou willen voorstellen dat dove personen uit Kenia en België samenwerken om de situatie te verbeteren. DN: Bedankt om naar hier te komen en dat we je mochten interviewen! Het interview is ook te bekijken op Washington Opiyo Sati tijdens de voorstelling van de film foto s: PHOS

10 Conferentie in het Europees Parlement over implementatie wetgeving erkenning gebarentalen en verklaring van Brussel 2010 Op vrijdag 19 november 2010 ging in het Europees Parlement in Brussel de Implementation of Sign Language Legislation (Implementatie van Gebarentaalwetgeving) conferentie door. De conferentie werd georganiseerd door Europees Parlementslid Adam Kosa en de European Union of the Deaf (EUD). Laszlo Tokes, de vice-president van het Europees Parlement opende de conferentie samen met Viviane Reding, vice-president van de Europese Commissie en EU Commissaris voor Justitie, Fundamentele Rechten en Burgerschap. Op de conferentie waren afgevaardigden aanwezig van alle bij EUD aangesloten nationale dovenfederaties, inclusief IJsland, Zwitserland en Noorwegen. De voorzitter van Fevlado Filip Verstraete was aanwezig, samen met een aantal bestuursleden. Maartje De Meulder was aanwezig namens de Belangenbehartiging van Fevlado. Het publiek: afgevaardigden van alle Europese dovenfederaties en andere geïnteresseerden Adam Kosa (r.) stelt Viviane Reding (m.) en Ildiko Bernath (l., Hongaars Parlementslid) aan elkaar voor. Tijdens de openingssessie waren er korte lezingen van Adam Kosa, Berglind Stefansdottir (de IJslandse voorzitter van EUD), Markku Jokinen (de voorzitter van WFD), Maya de Wit (voorzitter van de Europese tolkenvereniging EFSLI) en Liz Scott Gibson (voorzitter van de Wereld Tolken Federatie). Na de koffiepauze gaven dr. Adam Kosa, Mark Wheatley (directeur van EUD) en Dr. Csilla Bartha (Hongaarse taalkundige) een presentatie over de huidige stand van zakenin de gebarentaalwetgeving in de Europese lidstaten. In de namiddag gaven een aantal sprekers zicht op de concrete situatie in een aantal landen en kregen we een beeld van de effectieve impact van erkenning van gebarentalen op de situatie van Dovengemeenschappen. Helga Stevens (Vlaams Parlementslid en lid van de Senaat) had het over de situatie in Vlaanderen sinds de erkenning van VGT. Dr. Gergely Tapolczai (bestuurslid van EUD en Hongaars Parlementslid) deed hetzelfde voor Hongarije. De Zwitserse professor Patricia Shores-Hermann tenslotte (een dove professor van de universiteit van Zürich) gaf een presentatie over de situatie in Zwitserland, voornamelijk m.b.t. de organisatie van tolkendiensten. Adam Kosa en Mark Wheatley sloten de conferentie af met twee belangrijke mijlpalen. Ten eerste werd ter gelegenheid van de 25ste verjaardag van EUD een nieuwe publicatie voorgesteld Sign Language Legislation in Europe. Deze publicatie is de eerste die alle wetgeving bevat in de Europese Unie die gebarentaal vermeldt. Personeelslid van de belangenbehartiging Maartje De Meulder werkte in augustus 2010 mee aan de totstandkoming van dit boek. Het eerste deel van het boek is een inleiding tot een aantal belangrijke concepten m.b.t. de Dovengemeenschap, gebarentaal en gebarentaalwetgeving. Het bevat een overzicht van supra-nationale wetgeving op het niveau van de VN en de EU en stelt dat gebarentaal een linguistic human right is (naar Tove Skutnabb-Kangas). Het tweede deel van het boek geeft een overzicht van elke EU lidstaat, met gedetailleerde wetgeving en relevante artikels uit deze wetgeving in het Engels vertaald. De beschrijving van elk land omvat de nationale gebarentaal/gebarentalen, het geschatte aantal Dove gebarentaalgebruikers en de meest recente cijfers m.b.t. het aantal tolken gebarentaal in elke lidstaat. Het boek toont duidelijk aan dat de inheemse nationale gebarentalen in Europa erkend en vermeld worden op een heel aantal verschillende manieren en in een heel aantal verschillende documenten: grondwetten, disability laws (wetgeving i.v.m. handicap ), onderwijswetgeving, en taalwetgeving. Sommige landen hebben aparte wetgeving specifiek voor hun gebarentaal/gebarentalen of incorporeren deze in andere nationale of regionale wetgeving. Een overzicht als dit is erg belangrijk omdat meer en meer landen hun nationale gebarentaal erkennen. Beleidsverantwoordelijken en politici moeten zich bewust zijn van het gebrek aan bescherming van gebarentaal in sommige landen en de positieve voorbeelden van andere landen, om zo de Europese inheemse gebarentalen op een goede manier te beschermen. 350 exemplaren van deze publicatie zullen door Adam Kosa uitgedeeld worden aan de Europese Parlementsleden.

11 talen en hun gebruikers ook de status krijgen en behouden die ze verdienen. Je kan de volledige Brussels Declaration lezen (in het Engels en het Nederlands) op de website van Fevlado: Tijdens de conferentie werd sterk de nadruk gelegd op het belang van het lobbywerk van de dovenfederaties zelf. Zij moeten nauw samenwerken met hun nationale en Europese parlementsleden, en met de nationale tolkenfederatie. Fevlado zal hier alvast een voorbeeld aan nemen en de nieuwe publicatie verspreiden onder de Vlaamse Parlementsleden en Europese Parlementsleden. Ook de Brussels Declaration zullen wij onder de nodige aandacht brengen. Markku Jokinen ondertekent de 2010 Brussels Declaration on Sign Languages in the European Union De nieuwe publicatie bestellen kan via de website van EUD: Op het einde van het congres werd de 2010 Brussels Declaration on Sign Languages in the European Union voorgelezen en werd er gevraagd aan alle nationale Dovenfederaties, EUD, WFD, EFSLI en WASLI om deze Verklaring te ondertekenen. Deze Verklaring is een erg belangrijk document om de erkenning van gebarentalen en de implementatie van gebarentaalwetgeving in Europa te bevorderen. De Verklaring bevat een aantal eisen omtrent onderwijs, tolken gebarentaal, en andere domeinen zoals tewerkstelling. De Verklaring stelt dat het recht om gebarentaal te gebruiken een mensenrecht is en op deze manier gerespecteerd moet worden. Deze Verklaring zal een belangrijk instrument zijn, niet alleen om beleidsmakers bewust te maken van de noden en verwachtingen van Dovengemeenschappen, maar ook om Dove leiders, politici en dovenfederaties een document te geven om hun lobbywerk te ondersteunen en erkenning en uitgebreide wetgeving te bekomen op nationaal niveau. De nadruk ligt duidelijk niet meer alleen op louter erkenning van gebarentalen (heel wat landen zijn die stap immers voorbij) maar ook en vooral op bescherming en bevordering van gebarentalen. Zorgen dat eens gebarentalen erkend zijn gebaren- Voorzitter van Fevlado Filip Verstraete HOE TOLKEN AANVRAGEN BIJ HET CAB? LESAVONDEN OVER NIEUWE WEBAPPLICATIE In november 2010 hebben alle dove gebruikers een login en paswoord ontvangen. Zij kunnen inloggen op om : gemakkelijk tolken aan te vragen, te kijken hoeveel tolkuren zij hebben, de naam van de tolk te zien, tolkaanvragen te kopiëren of te wijzigen, enzovoort. Veel gebruikers willen leren hoe de webapplicatie werkt. Daarom organiseert het CAB twee lesavonden : Op dinsdagavond 11 januari 2011 om uur in Gent : In lokalen van FEVLADO, Stropkaai 38 Op dinsdagavond 18 januari 2011 om uur in Antwerpen : In lokalen van MADOSA, Haantjeslei 213. Als u wilt komen, gelieve voor 6 januari een te sturen naar : tolkaanvraag@cabvlaanderen.be. U schrijft op de lesavond Gent of lesavond Antwerpen en uw volledige naam. De plaatsen zijn beperkt, dus vlug inschrijven!

12 VERANDERINGEN BIJ DE FEDERALE OVERHEIDSDIENST SOCIALE ZEKERHEID NIEUWE AANVRAAGFORMULIEREN BIJ DE FOD SOCIALE ZEKERHEID Sinds 13 september 2010 gebruikt de Directie-Generaal Personen met een handicap van de FOD Sociale Zekerheid (logo hierboven, afgekort: FOD SZ) nieuwe aanvraagformulieren voor het verkrijgen van tegemoetkomingen aan personen met een handicap en voor sociale en fiscale maatregelen. De formulieren 100 en 101 werden helemaal herschreven en zijn veranderd van naam. Nu spreken ze van: De verklaring voor het verkrijgen van: de inkomensvervangende tegemoetkoming en de integratietegemoetkoming de tegemoetkoming voor hulp aan bejaarden het algemeen attest de parkeerkaart de nationale verminderingskaart op het openbaar vervoer voor blinden of slechtzienden het BTW-attest Het formulier 102 (getuigschrift van verblijf in een instelling) en het formulier ATT (vragenlijst aanvraag attesten) verdwijnen. LET OP! De documenten zijn enkel geldig als de barcode erop vermeld staat. Deze barcode is gekoppeld aan de aanvrager. Voorbeelden van deze nieuwe formulieren vind je op onderstaande link: Als je een aanvraag wil doen voor bijvoorbeeld de inkomensvervangende- en de integratietegemoetkoming dan ga je naar het gemeentehuis van je woonplaats. Daar zal de aanvraag bevestigd worden en zal je de juiste formulieren krijgen die ingevuld moeten worden. Alle formulieren moeten volledig ingevuld, met bijhorende attesten, binnen de 3 maanden opgestuurd worden naar: FOD Sociale Zekerheid Directie-Generaal Personen met een handicap Administratief Centrum Kruidtuin Finance Tower Kruidtuinlaan 50 bus Brussel HANDIWEB Vanaf nu kan je jouw dossier 24u/24u bij de FOD SZ zelf inkijken met de online webapplicatie Handiweb. Dankzij Handiweb heb je zelf direct toegang tot jouw dossier. Voor informatie over je dossier is het dus niet langer noodzakelijk om de FOD SZ te contacteren. Eind 2011 zal waarschijnlijk iedereen zijn aanvragen online kunnen indienen, wijzigingen melden en documenten afdrukken. Bij het inloggen om je dossier te bekijken, gebruik je de kaartlezer en je identiteitskaart. Fevlado-Passage heeft een stappenplan opgebouwd, die je kan vinden op onze website. Nadat je ingelogd bent, kan je volgende zaken in je dossier bekijken: Welke van je aanvragen nog onderzocht worden en hoe ver het staat Of er nog een in te vullen en/of terug te sturen document of formulier ontbreekt De historiek van de beslissing die meegedeeld werd Het bedrag van de tegemoetkoming die werd of zal uitbetaald worden, en de uitbetalingdata De graad van de handicap erkend door de geneesheer, met het aantal punten toegekend in functie van het verlies van zelfredzaamheid en verdienvermogen Wat je moet doen wanneer je situatie verandert (inkomen, gezin, handicap, ) Wat je nog kunt aanvragen en hoe? Indien je je eigen dossier niet kan opvolgen, kan je volmacht geven aan een andere persoon of dienst, zodat zij je dossier kunnen 10

13 opvolgen. Daarvoor moet je specifiek een aanvraag doen bij de FOD SZ door middel van een formulier (volmacht). Op onderstaande link vind je het formulier: (klik op Formulier mandaat ). ALGEMEEN ATTEST De FOD SZ gebruikt sinds 1 juni 2010 een algemeen attest om sociale en fiscale rechten voor personen met een handicap aan te vragen op een eenvoudige manier. Bij goedkeuring van de aanvraag wordt het algemeen attest opgestuurd naar de bevoegde instantie om een sociale of een fiscale premie aan te vragen. Dit gebeurt nu elektronisch, het moet niet meer geregeld worden door de rechthebbende. Hieronder de lijst met de instellingen aan wie de attesten worden bezorgd : VOOR WAT? Verhoogde kinderbijslag WAT STAAT ER OP HET ATTEST? Erkenning als kind met een handicap en het aantal punten (*) INSTELLING AAN WIE HET ATTEST BEZORGD WORDT Kinderbijslagfonds Verhoogde tussenkomst in de gezondheidszorgen (verpleeg-, verzorgings- huizen en thuiszorg en Sociale Maximumfactuur ) Forfait voor chronisch zieken inzake gezondheidszorgen Pensioenrekening Onroerende voorheffing Regionale taks op de onroerende goederen Milieuheffing op de waterverontreiniging Abonnement openbaar vervoer (De Lijn) Kijk en luistergeld Erkenning als genieter van een tegemoetkoming voor personen met een handicap (**) Erkenning als persoon met een handicap (minimum 12 punten) (*) Erkenning als gehandicapt kind (*) Erkenning als genieter van een tegemoetkoming voor personen met een handicap (**) Erkenning als persoon met een handicap (minimum 1/3 vermindering verdienvermogen en/of 9 punten) (*) Erkenning als gehandicapt kind (*) Erkenning als persoon met een handicap (minimum 1/3 vermindering verdienvermogen en/of 9 punten) (*) Erkenning als gehandicapt kind(*) Erkenning als genieter van een tegemoetkoming voor personen met een handicap (**) Erkenning als genieter van een tegemoetkoming voor personen met een handicap (**) Erkenning als persoon met een handicap (minimum 12 punten) (*) Ziekenfondsen Ziekenfondsen RVP (Rijksdienst voor Pensioenen) Vlaams Gewest Brussels Hoofdstedelijk Gewest VMM en SW De Lijn Waals Gewest Sociaal tarief gas en elektriciteit Erkenning als genieter van een tegemoetkoming voor personen met een handicap (**) Erkenning als gehandicapt kind (*) Energieleveranciers (*) Het betreft personen die erkend zijn als persoon met een handicap (**) Het betreft enkel personen die een inkomensvervangende- en/of integratietegemoetkoming ontvangen Heb je vragen of wil je meer duidelijkheid over de FOD SZ, dan kan je terecht bij Fevlado-Passage : Fevlado-Passage vzw - Stropkaai Gent Tel: 09/ Fax: 09/ Gsm: 0485/ oovoo ID: fevlado-passage - passage@fevlado.be 11

14 COLUMN Taissa Cruciani Naar aanleiding van het feestjaar 2011 en 5 jaar erkenning VGT vragen we telkens iemand anders om een column rond deze belangrijke gebeurtenis te schrijven. Taissa Cruciani is als eerste aan de beurt. Ze was erbij die dag, nu bijna 5 jaar geleden, en bracht ook haar poëzie op het feest achteraf. Nu werkt ze als toegankelijkheidsmedewerker bij Westkans. De belangrijkste dag van de Vlaamse Dovengemeenschap, 6 april 2006! (Historisch moment) Wat weet ik daar nog over? Dit was de vraag die bij mij opkwam toen ik de vraag kreeg om deze column te schrijven. Het antwoord liet niet lang op zich wachten: het allerbelangrijkste was en is nog altijd de dag van de erkenning van VGT. Massaal stroomden de mensen naar het Vlaams Parlement. Ik kreeg toestemming van mijn school om ook te gaan. Dit vooral omdat ik het een historisch moment vond dat ik niet kon missen. Bovendien gingen al mijn DAF (Doof Actie Front) collega s die dag ook naar Brussel en kon ik niet op het appèl ontbreken. Iedereen was er: Het DAF-team, Fevlado, VGTC, Helga Stevens die in het Vlaams Parlement zetelde, dove en slechthorende jongeren en volwassenen. De zalen van het parlementsgebouw krompen, want het plenum zat stampvol. Vol spanning wachtten we de erkenning af Ineens was het moment daar. Het Parlement ging stemmen Wij zaten vol spanning maar ook vol vertrouwen af te wachten en bleven maar kijken naar dat scherm dat groen zou kleuren. (Als alles groen is of de meerderheid groen stemde ging de erkenning door) Dit moment was echt wel het meest spannende moment ooit. Iedereen keek, dan begon er een groen bolletje te komen, nog meer groen, nog meer groen en op het einde was echt àlles groen. Ik kreeg er kippenvel van en de vreugde was enorm. Iedereen omhelsde elkaar en was zo blij en trots. Zelf was ik vol vreugde met de gedachte van Eindelijk, ons doel is bereikt. Maar ergens wist ik wel dat dit maar één stap was Eens VGT erkend was konden er meer dingen ondernomen worden. Maar het was wel een goeie, grote stap. Nu komt de rest nog Maar het gevoel dat ik toen had was gewoonweg fantastisch, ik kan het echt niet beschrijven! J Nadien was er een feestje voor de erkenning van onze eigen taal VGT ; de zaal was vol. Filip Verstraete en Helga Stevens spraken de dove Vlamingen vol trots toe. Het gejuich en de wapperende handen en de vreugde van iedereen lichtte de zaal op. Daarna traden een paar doven op waaronder ikzelf en Lore Ameloot. Wij hadden samen al eerder opgetreden naar aanleiding van onze vraag naar erkenning van VGT. Maar ons stukje poëzie ging over dat wij erkenning wilden en dit wilden bereiken om verdere deuren te openen. Maar die dag was ons moment daar en hebben we ons stukje aangepast naar de erkenning. We waren wel zenuwachtig maar vonden het perfect. Nadien gingen we allemaal trots naar huis. De volgende dag kreeg ik felicitaties van mijn leerkrachten en leerlingen op school en moest ik ook uitleggen dat erkenning niet louter symbolisch was, maar een stap in de richting tot verdere uitbreidingen en realisaties van het VGT zoals het oprichten van een VGTC en dergelijke. Ik moest ook uitleggen dat VGT geen officiële landstaal wordt zoals het Nederlands, Frans en Duits. Maar wel erkend als een volwaardige taal door de Vlaamse overheid en dit was ook de bedoeling. VGT werd vroeger eerder gezien als enkel gebruikt door doven. Ook het idee van VGT als hulpmiddel werd toen van tafel gezwierd. Maar vanaf die dag werd VGT een volwaardige taal en sinds die dag kan ook niemand dat nog betwisten! Het was een dag/periode om nooit te vergeten en het zal mij echt altijd bijblijven. Hopelijk vergeten jullie dit ook nooit! Tot slot kan ik wel zeggen dat tot op heden er al veel is gebeurd dankzij de erkenning maar natuurlijk kan het altijd beter J 12

15 Kortrijk - JW De Haerne jongerenwerking@dehaerneclub.be website: lokaa: Clubhuis De Haerne Kortrijksestraat Kortrijk - Heule Gent - JC De Joker jcdjoker@gmail.com website: Lokaal: Dovenclub Gent Stropkaai Gent Brugge - JW Dewitte s Doordrijvers jwdwd@nowedo.be website: Lokaal: DOC Effeta Polderstraat 76a 8310 St Kruis Brugge Antwerpen - JC De Vlinder devlinder@madosavzw.be website: Lokaal: Madosa Haantjeslei Antwerpen. Tunhout - JC De Kempen dekempen@piramime.be website: Lokaal: Sociaal - Cultureel Centrum Piramime Hendrik Consciencestraat Turnhout Hallo jongeren! Tweeduizend elf, euh 2011 Het nieuwe jaar is begonnen en Jong Fevlado staat ook niet stil, net als de Vlaamse jeugdclubs. De maand november is traditioneel een algemene vergadering-maand bij de JC s/jw s: er zijn heel wat sterke, oude meubelstukken vervangen door jonge, leergierige en bekwame jongeren en er zijn heel wat leuke activiteiten gepland voor Het wordt weer een boeiend jaar! We wensen de nieuwe bestuursleden alvast veel succes en ook de uittredende bestuursleden blijven wij bedanken voor hun jarenlange werk in het bestuur. Ze verdienen een pluim! Ook zijn er enkele wijzigingen in het bestuur van Jong Fevlado. De algemene vergadering ging door op vrijdagavond 10 december in Madosa (Antwerpen), in samenwerking met JC De Vlinder. Het was een groot succes: er was gratis spaghetti voor de leden van Jong Fevlado. Smullen! In deze Jongerenkrant geven we een kort verslagje en maken we bekend wie ons verlaat en wie we mogen verwelkomen in het bestuur. Het jongerenfestival is intussen al lang afgelopen, maar we blijven toch nazinderen met een verslag en enkele foto s die mooie herinneringen zullen oproepen. Afspraak in 2012 voor de tweede editie! Als afsluiter geven we jullie nog een mooie terugblik naar 2010 met foto s: Jongerenfestival, JF-kamp, stadsspel Mission Impossible, Het was werkelijk een mooi jaar! JF In deze jongerenkrant: Verslag Jongerenfestival - Terugblik 2010 WIE ZIJN WE? Voorzitter Hannes De Durpel - verantwoordelijk voor leiding op vergaderingen, contact met binnen- en buitenland - Secretaris? - verantwoordelijk voor back-up administratie, beantwoorden van s, opvolgen en contact houden met binnen- en buitenland, verslagen op vergaderingen - Schatbewaarder Yves Van Acker - verantwoordelijk voor financiën en sensibilisatie (website) - Bestuurslid Lien Jacquemin - verantwoordelijk voor activiteiten - Bestuurslid Dennis Deschildre - verantwoordelijk voor activiteiten. Adviseurs Stefaan Breemersch en Geert Dirickx - geven advies over jeugdclubs en jongerenwerkingen en zorgen voor een goede communicatie tussen jc s/jw s en Jong Fevlado. Jongerenkrant 13

16 ongerenfestival - Jongerenfestival - Jo Op vrijdagavond 8 oktober haastten we ons nog om de zaal klaar te zetten voor het langverwachte Jongerenfestival. De infostandjes voor de workshops van zaterdag stonden allemaal klaar om het volk dat binnenstroomde te verwelkomen. Er waren 6 workshops: dans, theater, poëzie, catwalk, fotografie en montage. Bij dans zag je enkele clips om de geïnteresseerden op te warmen. Bij fotografie kon je de nodige inspiratie opdoen: er werden een aantal foto s getoond. Theater en poëzie werden door dezelfde persoon gegeven. Ze begonnen alvast met een aantal opwarmoefeningen zodat de deelnemers al klaargestoomd waren voor de echte workshop van zaterdag. Bij montage werd er een introfilmpje getoond dat de aandacht van de jongeren moest aanwakkeren en daar zijn ze zeker ook in geslaagd. Bij catwalk waren er helaas niet genoeg geïnteresseerden waardoor we besloten om die workshop niet te laten doorgaan. Maar niet getreurd: de avond was al veelbelovend, nog voordat het echte werk begon. Iedereen ging tevreden naar huis of naar een jeugdherberg in het Gentse met een schitterend textielpolsbandje in het grasgroen: dé kleur van Jong Fevlado. Zaterdagmorgen stond iedereen op met een frisse (of een minder frisse) kop en begonnen we er met volle moed aan. De jongeren schoten in actie en zochten hun talent in de workshop, die ze hadden gekozen de avond ervoor. s Middags konden ze zich te goed doen aan fastfood van de McDonalds: hamburgers, frieten, ketchup, mayonaise, Alles was er voor de hongerige veelvraten. Werken, werken en nog maar eens werken: hun creativiteit sloeg de hele dag op hol. Je zag er danseressen, professionele fotografen in spe, pure acteurs, dromerige poëten en spitsvondige filmmakers Sven van SignFuse was er ook. Hij was de hele dag in de weer om een schitterende reportage te maken die je trouwens op de website van Jong Fevlado kan terugvinden. Het thema van het Jongerenfestival was namelijk: Zoek je talent! en daar leken de jongeren naar de avond toe in geslaagd te zijn. 14 Jongerenkrant

Personen met een handicap. Tegemoetkomingen en andere maatregelen

Personen met een handicap. Tegemoetkomingen en andere maatregelen Personen met een handicap Tegemoetkomingen en andere maatregelen 1 Heb je een handicap? Heeft je kind een handicap? Dan kan je bij ons (de Directiegeneraal Personen met een handicap) terecht voor: De

Nadere informatie

DOVENNIEUWS. Beste wensen voor. THEMA: verenigingsleven. verslag WFD congres in Sydney. Lesico Internationale Conferentie voor gebarentalige lesgevers

DOVENNIEUWS. Beste wensen voor. THEMA: verenigingsleven. verslag WFD congres in Sydney. Lesico Internationale Conferentie voor gebarentalige lesgevers België - Belgique P.B. 9000 Gent X P702024 3/6148 afgiftekantoor GENT X 2 Beste wensen voor 0 22 144 00 1 4 1 DOVENNIEUWS THEMA: verenigingsleven verslag WFD congres in Sydney Lesico Internationale Conferentie

Nadere informatie

Directie-generaal Personen met een handicap. Tegemoetkomingen en andere maatregelen

Directie-generaal Personen met een handicap. Tegemoetkomingen en andere maatregelen Directie-generaal Personen met een handicap Tegemoetkomingen en andere maatregelen 1 Heb je een handicap? Heeft je kind een handicap? Dan kan je bij ons (de Directiegeneraal Personen met een handicap)

Nadere informatie

België - Belgique P.B. 9000 Gent X P702024 3/6148. afgiftekantoor GENT X NIEUWS. Vrijwilligerswerk

België - Belgique P.B. 9000 Gent X P702024 3/6148. afgiftekantoor GENT X NIEUWS. Vrijwilligerswerk België - Belgique P.B. 9000 Gent X P702024 3/6148 afgiftekantoor GENT X NIEUWS Vrijwilligerswerk jaargang 87 - nummer 2 tweemaandelijks maart-april 2012 2 FEVLADO Federatie van Vlaamse DovenOrganisaties

Nadere informatie

Ik was er zelf bij toen hier, in het Vlaams Parlement, precies 5 jaar. geleden, de Vlaamse Gebarentaal (VGT) unaniem en met veel

Ik was er zelf bij toen hier, in het Vlaams Parlement, precies 5 jaar. geleden, de Vlaamse Gebarentaal (VGT) unaniem en met veel Dinsdag 26 april 2011 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Vijf jaar erkenning Vlaamse Gebarentaal Vlaams Parlement Geachte aanwezigen, Geachte voorzitter, Beste

Nadere informatie

PERSMAP VIJFTIEN VINGERS EN TWEE HOOFDEN DVD MET KINDERRIJMPJES EN LIEDJES IN VLAAMSE GEBARENTAAL

PERSMAP VIJFTIEN VINGERS EN TWEE HOOFDEN DVD MET KINDERRIJMPJES EN LIEDJES IN VLAAMSE GEBARENTAAL PERSMAP VIJFTIEN VINGERS EN TWEE HOOFDEN DVD MET KINDERRIJMPJES EN LIEDJES IN VLAAMSE GEBARENTAAL 24 SEPTEMBER 2014 14U30-15U30 BIBLIOTHEEK PERMEKE DE CONINCKPLEIN 25-26 2060 ANTWERPEN Inhoud persmap Programma

Nadere informatie

Personen met een handicap. Tegemoetkomingen en andere maatregelen

Personen met een handicap. Tegemoetkomingen en andere maatregelen Personen met een handicap Tegemoetkomingen en andere maatregelen 1 Heb je een handicap? Heeft je kind een handicap? Dan kan je bij ons (de Directiegeneraal Personen met een handicap) terecht voor: De

Nadere informatie

België - Belgique P.B. 9000 Gent X P702024 3/6148. afgiftekantoor GENT X NIEUWS. Tolken voor senioren

België - Belgique P.B. 9000 Gent X P702024 3/6148. afgiftekantoor GENT X NIEUWS. Tolken voor senioren België - Belgique P.B. 9000 Gent X P702024 3/6148 afgiftekantoor GENT X NIEUWS Tolken voor senioren jaargang 88 - nummer 4 tweemaandelijks juli-augustus 2013 4 DOVENNIEUWS - Tijdschrift van Fevlado vzw

Nadere informatie

Activiteiten ter verbetering van de. maatschappelijke rol van de Vlaams- Belgische Gebarentaal met het oog op. een grotere integratie van (vroeg)doven

Activiteiten ter verbetering van de. maatschappelijke rol van de Vlaams- Belgische Gebarentaal met het oog op. een grotere integratie van (vroeg)doven Activiteiten ter verbetering van de maatschappelijke rol van de Vlaams- Belgische Gebarentaal met het oog op een grotere integratie van (vroeg)doven in de horende maatschappij: actieplan. April 1998 Auteurs

Nadere informatie

Nieuwe aanvraagprocedure 2016. FAQ voor de burger

Nieuwe aanvraagprocedure 2016. FAQ voor de burger Nieuwe aanvraagprocedure 2016 FAQ voor de burger 1 Screening Kom ik in aanmerking... 5 Wat is de bedoeling van de screening?... 5 Kan ik niet meteen de vragenlijst invullen?... 5 Zijn de resultaten van

Nadere informatie

2.2. Het Nieuwe Testament, of het verhaal van Jezus en de eerste kerk 1

2.2. Het Nieuwe Testament, of het verhaal van Jezus en de eerste kerk 1 2.2. Het Nieuwe Testament, of het verhaal van Jezus en de eerste kerk 1! " #$% & #& '$' '& + ()" *% $, $ -% 1 H. Jagersma en M. Vervenne, Inleiding in het Oude Testament, Kampen, 1992. J. Bowker, Het verhaal

Nadere informatie

Verhaal van verandering

Verhaal van verandering Belgische Ashoka Fellow Ashoka : Kun je ons iets vertellen over je familie en waar je bent opgegroeid? Ingrid : Ik ben opgegroeid in Antwerpen, een belangrijke stad in Vlaanderen, België. Ik heb een oudere

Nadere informatie

1/2015 DOVENNIEUWS THEMA WERK. Nieuw bestuur. Seniorenfeest/Seniorenuitstap

1/2015 DOVENNIEUWS THEMA WERK. Nieuw bestuur. Seniorenfeest/Seniorenuitstap Seniorenuitstap: bezoek aan de Tiense Suikerraffinaderij DOVENNIEUWS THEMA WERK Nieuw bestuur Seniorenfeest/Seniorenuitstap 1/2015 jaargang 90 - nummer 1 tweemaandelijks januari - februari 2015 Gent X

Nadere informatie

VOORWOORD. Inhoud. Dovennieuws 2010 nr.6. Beste lezer,

VOORWOORD. Inhoud. Dovennieuws 2010 nr.6. Beste lezer, VOORWOORD Beste lezer, De Internationale Week van de Doven werd van 20 tot 26 september overal ter wereld gevierd. In België organiseerden FFSB en Fevlado WereldDovenDag voor het eerst samen op 25 september

Nadere informatie

Nieuwsbrief SHIB september 2013

Nieuwsbrief SHIB september 2013 Nieuwsbrief SHIB september 2013 www.shib.nl info@shib.nl Postbus 250, 3770 AG Barneveld Bankrekening 1526.55.018 t.n.v. SHIB SHIB 10 jaar en meer Al eerder lieten we weten: SHIB bestaat dit jaar 10 jaar!

Nadere informatie

Vrijdag 18 november 2011 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Jubileum 25 jaar Fevlado-Diversus - Gent

Vrijdag 18 november 2011 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Jubileum 25 jaar Fevlado-Diversus - Gent Vrijdag 18 november 2011 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Jubileum 25 jaar Fevlado-Diversus - Gent Geachte aanwezigen, Dames en heren, Feest vieren is onlosmakelijk

Nadere informatie

België - Belgique P.B. 9000 Gent X P702024 3/6148. afgiftekantoor GENT X NIEUWS. Mijn baby is doof

België - Belgique P.B. 9000 Gent X P702024 3/6148. afgiftekantoor GENT X NIEUWS. Mijn baby is doof België - Belgique P.B. 9000 Gent X P702024 3/6148 afgiftekantoor GENT X NIEUWS Mijn baby is doof jaargang 88 - nummer 5 tweemaandelijks september-oktober 2013 5 DOVENNIEUWS - Tijdschrift van Fevlado vzw

Nadere informatie

Toegankelijkheid van ziekenhuizen voor dove personen. Filip Verstraete vzw Federatie van Vlaamse DovenOrganisaties

Toegankelijkheid van ziekenhuizen voor dove personen. Filip Verstraete vzw Federatie van Vlaamse DovenOrganisaties Toegankelijkheid van ziekenhuizen voor dove personen Filip Verstraete vzw Federatie van Vlaamse DovenOrganisaties De dovengemeenschap: heel verschillend De dovengemeenschap bestaat uit verschillende groepen:

Nadere informatie

Je bent pas meter of peter geworden van een SOS kind. wat nu?

Je bent pas meter of peter geworden van een SOS kind. wat nu? Je bent pas meter of peter geworden van een SOS kind. wat nu? Proficiat & bedankt! Je bent pas meter of peter geworden van een SOS kind. Fantastisch dat je je zo wil engageren om samen met ons kwetsbare

Nadere informatie

België - Belgique P.B. 9000 Gent X P702024 3/6148. afgiftekantoor GENT X NIEUWS. Dove Ouders

België - Belgique P.B. 9000 Gent X P702024 3/6148. afgiftekantoor GENT X NIEUWS. Dove Ouders België - Belgique P.B. 9000 Gent X P702024 3/6148 afgiftekantoor GENT X NIEUWS Dove Ouders jaargang 87 - nummer 3 tweemaandelijks mei-juni 2012 3 FEVLADO Federatie van Vlaamse DovenOrganisaties vzw AANGESLOTEN

Nadere informatie

expositie boek theater - documentaire

expositie boek theater - documentaire expositie boek theater - documentaire De tijd daarna laat het verloop van hiv en aids zien door de afgelopen jaren heen. Voor het project zijn 30 hiv dragers geïnterviewd en beschreven door Erwin Kokkelkoren.

Nadere informatie

Doven nieuws Tijdschrift van Fevlado vzw Federatie van Vlaamse Dovenorganisaties Stropkaai 38-9000 Gent

Doven nieuws Tijdschrift van Fevlado vzw Federatie van Vlaamse Dovenorganisaties Stropkaai 38-9000 Gent België - Belgique P.B. 9000 Gent X P702024 3/6148 afgiftekantoor GENT X Doven nieuws Tijdschrift van Fevlado vzw Federatie van Vlaamse Dovenorganisaties Stropkaai 38-9000 Gent jaargang 86 - nummer 4 tweemaandelijks

Nadere informatie

Ouderbetrokkenheid: interviewschema

Ouderbetrokkenheid: interviewschema Ouderbetrokkenheid: interviewschema Contactinformatie: Prof. dr. Johan van Braak, Lien Ghysens en Ruben Vanderlinde Vakgroep Onderwijskunde Universiteit Gent Inleiding Met dit interview willen we meer

Nadere informatie

Borstkanker ''Angst voor het onbekende''

Borstkanker ''Angst voor het onbekende'' Borstkanker ''Angst voor het onbekende'' Borstkanker ''Angst voor het onbekende'' Ellen Wagter-Streep Schrijver: Ellen Wagter-Streep ISBN: 9789402129663 Ellen Wagter-Streep Inhoud Inhoud... 05 Voorwoord...

Nadere informatie

Boek en workshop over het verlies van een broer of zus. Een broertje dood. Door Corine van Zuthem

Boek en workshop over het verlies van een broer of zus. Een broertje dood. Door Corine van Zuthem Het overlijden van een broer of zus is een ingrijpende gebeurtenis. Toch wordt het onderwerp in de rouwliteratuur doodgezwegen. Tot verbazing van Minke Weggemans. De pastoraal therapeute schreef er daarom

Nadere informatie

2/2014 DOVENNIEUWS. THEMA: Dovengeschiedenis. Belgian Deafsport Awards 2013. DovenActie in Vlaanderen

2/2014 DOVENNIEUWS. THEMA: Dovengeschiedenis. Belgian Deafsport Awards 2013. DovenActie in Vlaanderen België - Belgique P.B. 9000 Gent X P702024 3/6148 afgiftekantoor GENT X Madosa (Antwerpen) werd opgericht op 11 februari 1894 DOVENNIEUWS THEMA: Dovengeschiedenis Belgian Deafsport Awards 2013 DovenActie

Nadere informatie

Thuiszorg informatie punt. Tegemoetkomingen aan hulpbehoevenden ouder dan 65 jaar

Thuiszorg informatie punt. Tegemoetkomingen aan hulpbehoevenden ouder dan 65 jaar 2 Thuiszorg informatie punt Tegemoetkomingen aan hulpbehoevenden ouder dan 65 jaar Inhoud 1 Tegemoetkoming mindervaliden van de FOD Sociale Zekerheid... 5 1.1 De tegemoetkoming hulp aan bejaarden (THAB)...

Nadere informatie

Handleiding aanvraag Vlaamse Ondersteuningspremie (VOP)

Handleiding aanvraag Vlaamse Ondersteuningspremie (VOP) Handleiding aanvraag Vlaamse Ondersteuningspremie (VOP) Dossier steunpunt handicap & arbeid: Aanvraag Vlaamse OndersteuningsPremie (VOP) INHOUD 1 VOP in het kort 2 De aanvraagprocedure 3 Verlenging/verhoging

Nadere informatie

AAD. Andere doelstellingen

AAD. Andere doelstellingen Over Luisterogen AAD DOELGROEP EN DOELSTELLINGEN Doelgroep Luisterogen is een experimenteel leesbevorderingsproject van KOCA vzw. Luisterogen laat laaggeletterde jongeren (en volwassenen) kennismaken met

Nadere informatie

DOEL. Informatie en weetjes over tweetalig en bicultureel opgroeien. Ontmoeting tussen ouders.

DOEL. Informatie en weetjes over tweetalig en bicultureel opgroeien. Ontmoeting tussen ouders. DOEL Informatie en weetjes over tweetalig en bicultureel opgroeien. Ontmoeting tussen ouders. INHOUD Kennismaking Speeddate Voorstelling Fevlado, het participatieproject en het onderwijsproject Workshop

Nadere informatie

Nationale verminderingskaart op het openbaar vervoer

Nationale verminderingskaart op het openbaar vervoer Nationale verminderingskaart op het openbaar vervoer Inhoud 1. Wat?... 2 2. Heb ik recht op de nationale verminderingskaart?... 2 3. Waarvoor dient de nationale verminderingskaart?... 2 4. Hoe kan ik mijn

Nadere informatie

Doven nieuws Tijdschrift van Fevlado vzw Federatie van Vlaamse Dovenorganisaties Stropkaai 38-9000 Gent

Doven nieuws Tijdschrift van Fevlado vzw Federatie van Vlaamse Dovenorganisaties Stropkaai 38-9000 Gent België - Belgique P.B. 9000 Gent X P702024 3/6148 afgiftekantoor GENT X Doven nieuws Tijdschrift van Fevlado vzw Federatie van Vlaamse Dovenorganisaties Stropkaai 38-9000 Gent jaargang 86 - nummer 3 tweemaandelijks

Nadere informatie

Deze cursus wordt uitgegeven door. Copyright. Centrum voor Afstandsonderwijs. Mechelsesteenweg 102. 2018 Antwerpen

Deze cursus wordt uitgegeven door. Copyright. Centrum voor Afstandsonderwijs. Mechelsesteenweg 102. 2018 Antwerpen MAROKKAANS ARABISCH Deze cursus wordt uitgegeven door Centrum voor Afstandsonderwijs Mechelsesteenweg 102 2018 Antwerpen Copyright CVA, Mechelsesteenweg 102, 2018 Antwerpen Alle rechten voorbehouden. Niets

Nadere informatie

Welkom bij de Vlaamse Zorgkas. Wat meer uitleg over de zorgverzekering

Welkom bij de Vlaamse Zorgkas. Wat meer uitleg over de zorgverzekering Wat meer uitleg over de zorgverzekering Welkom bij de Vlaamse Zorgkas Wat is de zorgverzekering? De Vlaamse Regering heeft aan het eind van de jaren negentig de zorgverzekering in het leven geroepen. Waarom?

Nadere informatie

De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan.

De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan. De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan. Eerst lezen. Daarna volgen er vragen en opdrachten. Gelijkenissen Toen de Heere Jezus op aarde was, heeft Hij gelijkenissen verteld om de mensen veel dingen

Nadere informatie

Ik ben David de Graaf

Ik ben David de Graaf Ik ben David de Graaf geboren in 1984. met Downsyndroom Surprise! Ook voor mijzelf Ik heb het niet alleen, maar... ik ben ook in vaste dienst van de Stichting Downsyndroom Kort: de SDS www.downsyndroom.nl

Nadere informatie

Lou en Lena: NEE tegen geweld!

Lou en Lena: NEE tegen geweld! Mijn prentenboek Prentenboek voor leerlingen 1 e en 2 e leerjaar Lou en Lena: NEE tegen geweld! Mijn naam:... Mijn klas:... Mondiale Vorming - Plan België Hallo, ik ben Lou. En dit is mijn zus Lena. We

Nadere informatie

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les

Nadere informatie

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd.

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd. Voorwoord In dit boek staan interviews van nieuwkomers over hun leven in Nederland. Ik geef al twintig jaar les aan nieuwkomers. Al deze mensen hebben prachtige verhalen te vertellen. Dus wie moest ik

Nadere informatie

DE RIJKE MAN, DE ARME MAN

DE RIJKE MAN, DE ARME MAN Bijbel voor Kinderen presenteert DE RIJKE MAN, DE ARME MAN Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: M. Maillot en Lazarus Aangepast door: M. Maillot en Sarah S. Vertaald door: Arnold Krul Geproduceerd

Nadere informatie

België - Belgique P.B. 9000 Gent X P702024 3/6148. afgiftekantoor GENT X NIEUWS. ontwikkelingssamenwerking

België - Belgique P.B. 9000 Gent X P702024 3/6148. afgiftekantoor GENT X NIEUWS. ontwikkelingssamenwerking België - Belgique P.B. 9000 Gent X P702024 3/6148 afgiftekantoor GENT X NIEUWS ontwikkelingssamenwerking jaargang 88 - nummer 2 tweemaandelijks maart-april 2013 2 DOVENNIEUWS - Tijdschrift van Fevlado

Nadere informatie

Handleiding MyHandicap

Handleiding MyHandicap Directie-generaal Personen met een handicap Handleiding MyHandicap Raadpleging van het dossier Indienen van een aanvraag Signaleren van een wijziging Meer info op www.handicap.belgium.be Maart 2018 1.

Nadere informatie

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Eerste druk 2015 R.R. Koning Foto/Afbeelding cover: Antoinette Martens Illustaties door: Antoinette Martens ISBN: 978-94-022-2192-3 Productie

Nadere informatie

Het is afscheid nemen van moeke die zich op het tempo van de dementie uit onze leefwereld terugtrekt

Het is afscheid nemen van moeke die zich op het tempo van de dementie uit onze leefwereld terugtrekt Begrijpen doe ik niet, dus ik probeer Proberen om moeke te accepteren zoals ze vandaag is Proberen niet druk te doen over hoe en wat ze zegt en doet Proberen om haar leven hier bij ons zo comfortabel mogelijk

Nadere informatie

10. Gebarentaal [1/3]

10. Gebarentaal [1/3] 10. Gebarentaal [1/3] 1 Gebarentalen Stel, je kunt niets horen. Je bent doof. Hoe praat je dan met andere mensen? Je kunt liplezen, maar dat is moeilijk en je mist dan toch nog veel van het gesprek. Bovendien

Nadere informatie

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl.

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Chatten Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Colofon Een uitgave van Eenvoudig Communiceren

Nadere informatie

Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag.

Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag. Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag. Onze vragen: 1. Wanneer bent u met uw schrijfcarrière begonnen? 8 jaar geleden ben ik begonnen met het schrijven.

Nadere informatie

Nieuws&fit-tips Physical Club Edegem

Nieuws&fit-tips Physical Club Edegem Nieuws&fit-tips Physical Club Edegem Januari 2010 Jaargang 1, Nummer 4 In deze nieuwsbrief: Woordje vooraf. Beste sportievelingen, dansers, kids & ouders, EN Info en Nieuwe initiatieven Jonge dansers in

Nadere informatie

Zestien tips voor dove personen in contact met de politie en justitie

Zestien tips voor dove personen in contact met de politie en justitie Tip 1 Zestien tips voor dove personen in contact met de politie en justitie Taalgroep Vlaamse Gebarentaal KU Leuven, in samenwerking met Fevlado en Het Reddend Gebaar In het kader van het JUSTISIGNS-project

Nadere informatie

Eerwraak. Naam: Paul Rustenhoven Klas: 4GTL1 Inlever datum : Titel: Eerwraak Schrijver: Karin Hitlerman. Blz 1.

Eerwraak. Naam: Paul Rustenhoven Klas: 4GTL1 Inlever datum : Titel: Eerwraak Schrijver: Karin Hitlerman. Blz 1. Eerwraak Naam: Paul Rustenhoven Klas: 4GTL1 Inlever datum : Titel: Eerwraak Schrijver: Karin Hitlerman Blz 1. Vra!n. 1) Wat voor soort verhaal is je boek? Mijn boek is een eigentijdsverhaal/roman 2) Waar

Nadere informatie

LES 6. Nu zie je Hem wel, nu zie je Hem niet.

LES 6. Nu zie je Hem wel, nu zie je Hem niet. LES Nu zie je Hem wel, Sabbat Doe Lees Lukas 4. 40 nu zie je Hem niet. Heb je weleens een moment gehad dat je het gevoel had dat God heel dicht bij je was? Misschien door een liedje, een bijbelvers, een

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

Aanvraag studietoelage als persoon. ten laste

Aanvraag studietoelage als persoon. ten laste Aanvraag studietoelage als persoon Beste student, ten laste Wil je een aanvraag voor een studietoelage van de Vlaamse overheid indienen, maar weet je niet hoe eraan te beginnen? Dan heeft KdG Stuvo met

Nadere informatie

VOORWOORD. Inhoud. Dovennieuws 2012 nr.6 1. Beste lezers,

VOORWOORD. Inhoud. Dovennieuws 2012 nr.6 1. Beste lezers, VOORWOORD Beste lezers, Het zijn drukke maanden geweest voor het personeel van Fevlado en Fevlado-Diversus. Het was voor de nieuwe directeur, de nieuwe coördinator en de nieuwe teamleden van Fevlado-Diversus

Nadere informatie

Weekschema maken. Je gaat praten over de dingen die jij in één week doet. Deze activiteiten ga je in een schema op de computer uitwerken.

Weekschema maken. Je gaat praten over de dingen die jij in één week doet. Deze activiteiten ga je in een schema op de computer uitwerken. Weekschema maken Je gaat praten over de dingen die jij in één week doet. Deze activiteiten ga je in een schema op de computer uitwerken. Leer en oefen: Neem samen me de docent/assistent het fotoboek de

Nadere informatie

Voorstelling Onafhankelijk Leven vzw

Voorstelling Onafhankelijk Leven vzw Voorstelling Onafhankelijk Leven vzw Waarvoor staat Onafhankelijk Leven vzw? 1. Visie Onafhankelijk Leven vzw gaat met volle kracht voor een samenleving waar alle personen met beperking controle hebben

Nadere informatie

Oncologisch Centrum Sociale dienst. Wegwijs in de voorzieningen voor kankerpatiënten en hun naasten

Oncologisch Centrum Sociale dienst. Wegwijs in de voorzieningen voor kankerpatiënten en hun naasten Oncologisch Centrum Sociale dienst Wegwijs in de voorzieningen voor kankerpatiënten en hun naasten Inhoud 1. De Vlaamse Zorgverzekering (VZ)...5 2. De hospitalisatieverzekering...6 3. Tussenkomst in reisonkosten

Nadere informatie

Lesbrief 14. Naar personeelszaken.

Lesbrief 14. Naar personeelszaken. http://www.edusom.nl Thema Op het werk Lesbrief 14. Naar personeelszaken. Wat leert u in deze les? Wanneer u zeggen en wanneer jij zeggen. Je mening geven en naar een mening vragen. De voltooide tijd gebruiken.

Nadere informatie

België - Belgique P.B. 9000 Gent X P702024 3/6148. afgiftekantoor GENT X NIEUWS. Afstandstolken

België - Belgique P.B. 9000 Gent X P702024 3/6148. afgiftekantoor GENT X NIEUWS. Afstandstolken België - Belgique P.B. 9000 Gent X P702024 3/6148 afgiftekantoor GENT X NIEUWS Afstandstolken jaargang 88 - nummer 1 tweemaandelijks januari-februari 2013 1 DOVENNIEUWS - Tijdschrift van Fevlado vzw Federatie

Nadere informatie

Eerste week vd advent

Eerste week vd advent Advent vieren en beleven derde graad Eerste week vd advent De adventskrans staat centraal. Er speelt zachte muziek. De kinderen nemen bij het binnenkomen een sparrentakje uit de mand en leggen dit rond

Nadere informatie

11.1 Kent men de culturele activiteiten die georganiseerd worden? In welke mate kent de senior de culturele activiteiten in Kampenhout?

11.1 Kent men de culturele activiteiten die georganiseerd worden? In welke mate kent de senior de culturele activiteiten in Kampenhout? 79 11. Cultuur. 11.1 Kent men de culturele activiteiten die georganiseerd worden? In welke mate kent de senior de culturele activiteiten in Kampenhout? 45% 40% 35% 30% 45% 25% 20% 35% 15% 10% 18% 5% 0%

Nadere informatie

Sectoraal Comité van de Sociale Zekerheid en van de Gezondheid Afdeling «Sociale Zekerheid»

Sectoraal Comité van de Sociale Zekerheid en van de Gezondheid Afdeling «Sociale Zekerheid» Sectoraal Comité van de Sociale Zekerheid en van de Gezondheid Afdeling «Sociale Zekerheid» SCSZ/09/038 BERAADSLAGING NR 09/028 VAN 5 MEI 2009 MET BETREKKING TOT DE MEDEDELING VAN PERSOONSGEGEVENS DOOR

Nadere informatie

CARDIJNKRANT. Cardijnfeest 13 november '15

CARDIJNKRANT. Cardijnfeest 13 november '15 CARDIJNKRANT ZWAT-dag Op maandag 10 oktober gingen de leerlingen van OV1 en OV2 op ZWAT-dag. ZWAT staat voor ZWemmen en ATletiek. Met de bus trokken ze naar Hofstade. Daar deden ze de hele dag allerlei

Nadere informatie

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN Blijf kalm; Verzeker je ervan dat je de juiste persoon aan de lijn hebt; Zeg duidelijk wie je bent en wat je functie is; Leg uit waarom je belt; Geef duidelijke en nauwkeurige informatie en vertel hoe

Nadere informatie

CVO Vormingsleergang voor Sociaal en Pedagogisch Werk - Gent vzw

CVO Vormingsleergang voor Sociaal en Pedagogisch Werk - Gent vzw CVO Vormingsleergang voor Sociaal en Pedagogisch Werk - Gent vzw BALANS Edgard Tinelstraat 92 9040 Gent (Sint-Amandsberg) AGOGISCHE VORMING EN OPLEIDING tel.: 09 218 89 39 fax: 09 229 32 55 balans@vspw.be

Nadere informatie

Nieuwsbrief De Taaltuin maart 2014

Nieuwsbrief De Taaltuin maart 2014 Nieuwsbrief De Taaltuin maart 2014 Beste ouders We knipperen met onze ogen en het is alweer maart. De afgelopen maanden hebben we een hoop activiteiten achter de rug. Sinterklaas is op bezoek geweest,

Nadere informatie

zondagmorgen 14 november 2010 Welkomkerk ds. W.H. Hendriks-Vogelaar

zondagmorgen 14 november 2010 Welkomkerk ds. W.H. Hendriks-Vogelaar Gemeente van de Heer Jezus Christus, Jongeren, ouderen, kinderen van God, Zoals ik voor de lezing al gezegd heb; het gaat vanmorgen niet over trouwen of getrouwd zijn, dat is alleen een voorbeeld verhaal.

Nadere informatie

Wat kan ik voor u doen?

Wat kan ik voor u doen? 139 139 HOOFDSTUK 9 Wat kan ik voor u doen? WOORDEN 1 1 Peter is op vakantie. Hij stuurde mij een... uit Parijs. a brievenbus b kaart 2 Ik heb die kaart gisteren.... a ontvangen b herhaald 3 Bij welke...

Nadere informatie

Bijlage interview meisje

Bijlage interview meisje Bijlage interview meisje Wat moet er aan de leerlingen gezegd worden voor het interview begint: Ik ben een student van de Universiteit van Gent. Ik wil met jou praten over schrijven en taken waarbij je

Nadere informatie

Evolutie in het. Studiedag VGTC Hilde Nyffels 08 november 2008 Lessius Hogeschool, Antwerpen

Evolutie in het. Studiedag VGTC Hilde Nyffels 08 november 2008 Lessius Hogeschool, Antwerpen Evolutie in het lesgeven van VGT Studiedag VGTC Hilde Nyffels 08 november 2008 Lessius Hogeschool, Antwerpen Ervaring evolutie Nmg VGT April 1994 : Fevlado Vrije gebarencursus 1994 : studieweek Bristol

Nadere informatie

AGENDA Maandag 19 december t/m vrijdag 23 december

AGENDA Maandag 19 december t/m vrijdag 23 december Schooljaar 2011-2012 Vrijdag 16 december 2011 nr. 7 AGENDA Maandag 19 december t/m vrijdag 23 december Woensdag 21 december Woensdag 21 december Vrijdag 23 december Zaterdag 24 december t/m zondag 8 januari

Nadere informatie

Gebedsboek. voor dagelijks gebruik. Dinsdag

Gebedsboek. voor dagelijks gebruik. Dinsdag Gebedsboek voor dagelijks gebruik Gemaakt door club 12-14 Marije Hoekstra Indra de Vries Delia Postma Ekyoci Amisi Shabani Jentje Hansma Johan Gjaltema Mendé Bosma Femke Veenhuizen Elzerd Elzinga Gert

Nadere informatie

Kom in actie! voor kinderen in Albanië

Kom in actie! voor kinderen in Albanië Kom in actie! voor kinderen in Albanië Voor alle kinderen in Albanië een! Ben je tussen de 10 en 13 jaar? Doe dan mee met onze actie! Stichting Antwoord wil graag dat iedereen weet dat de Here Jezus van

Nadere informatie

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug, want ik moet even iets zeggen over

Nadere informatie

Chiro-solidariteitsfonds aanvraagformulier

Chiro-solidariteitsfonds aanvraagformulier Chiro-solidariteitsfonds aanvraagformulier Wat kunnen wij nu al zeggen? een beslissing over jullie aanvraag moet eerst besproken worden, maar er zijn wel enkele zaken die wij op voorhand kunnen vertellen:

Nadere informatie

Persaandacht arrest Hof van Beroep september De Morgen, 15 september 2011, blz.6:

Persaandacht arrest Hof van Beroep september De Morgen, 15 september 2011, blz.6: Persaandacht arrest Hof van Beroep september 2011 De Morgen, 15 september 2011, blz.6: Bron: Het Laatste Nieuws De Standaard Dwangsom dwingt Vlaamse overheid tot uitbreiding aantal tolkuren in 'horend'

Nadere informatie

KureghemNet is een project van MAKS vzw. Computerles Programmaboekje sep dec 2014

KureghemNet is een project van MAKS vzw. Computerles Programmaboekje sep dec 2014 @ KureghemNet is een project van MAKS vzw Computerles Programmaboekje sep dec 2014 2 Iedereen mee met de PC Heb je nog nooit een computer gebruikt en wil je de basis leren? Zoek je werk of wil je beter

Nadere informatie

Ouderen Informatie Punt

Ouderen Informatie Punt OCMW LICHTERVELDE Sociaal Huis Ouderen Informatie Punt Tegemoetkomingen Wat, wanneer, waar en hoe aanvragen DE TEGEMOETKOMING VOOR HULP AAN BEJAARDEN VOOR WIE? De tegemoetkoming kan worden aangevraagd

Nadere informatie

Majesteit, Koninklijke Hoogheid, excellenties, dames en heren,

Majesteit, Koninklijke Hoogheid, excellenties, dames en heren, Toespraak van de minister-president, mr. dr. Jan Peter Balkenende, bijeenkomst ter ere van de 50 ste verjaardag van de Verdragen van Rome, Ridderzaal, Den Haag, 22 maart 2007 Majesteit, Koninklijke Hoogheid,

Nadere informatie

Federale Overheidsdienst Sociale Zekerheid Directie-generaal Personen met een Handicap

Federale Overheidsdienst Sociale Zekerheid Directie-generaal Personen met een Handicap Federale Overheidsdienst Sociale Zekerheid Directie-generaal Personen met een Handicap Wie zijn wij? Federale overheidsdienst Stelsel van tegemoetkomingen aan Personen met een handicap Medische onderzoeken

Nadere informatie

8-10-2015. Nationaal congres Taal en Lezen. 15 oktober 2015 Modelen. Contactgegevens

8-10-2015. Nationaal congres Taal en Lezen. 15 oktober 2015 Modelen. Contactgegevens Nationaal congres Taal en Lezen 15 oktober 2015 Modelen WWW.CPS.NL Contactgegevens Willem Rosier w.rosier@cps.nl 06 55 898 653 Hoe ziet het modelen er in de 21 ste eeuw uit? Is flipping the classroom dan

Nadere informatie

EVEN BIJPRATEN 9. MET ZIJN ALLEN DIGITAAL. Daar zijn we weer beste ouders en kinderen van De Arenberg.

EVEN BIJPRATEN 9. MET ZIJN ALLEN DIGITAAL. Daar zijn we weer beste ouders en kinderen van De Arenberg. EVEN BIJPRATEN 9. Daar zijn we weer beste ouders en kinderen van De Arenberg. MET ZIJN ALLEN DIGITAAL. De ouders, die terugdenken aan hun eigen tijd dat ze op de basisschool zaten, zullen het met me eens

Nadere informatie

Allemaal in ontwikkeling. Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman

Allemaal in ontwikkeling. Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman Permanente educatie in Smallingerland Allemaal in ontwikkeling Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman Van cursussen professioneel Engels, kennis opdoen bij een andere afdeling tot vierjarige

Nadere informatie

Geniet in alle rust van je baby.

Geniet in alle rust van je baby. Geniet in alle rust van je baby. Volle Maan. De dienst kraamzorg van Familiehulp. Kraamzorg Volle Maan. Extra thuiszorg voor jou en je baby. Ben je in blijde verwachting? Of ben je net de trotse ouder

Nadere informatie

Aanvraag van een tegemoetkoming voor mantel- en thuiszorg

Aanvraag van een tegemoetkoming voor mantel- en thuiszorg Aanvraag van een tegemoetkoming voor mantel- en thuiszorg ZG/VZ/ZF/120607 In te vullen door de zorgkas ontvangstdatum Waarvoor dient dit formulier? Met dit formulier kunt u als zorgbehoevende een tegemoetkoming

Nadere informatie

Bijbel voor Kinderen. presenteert DE VERLOREN ZOON

Bijbel voor Kinderen. presenteert DE VERLOREN ZOON Bijbel voor Kinderen presenteert DE VERLOREN ZOON Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: Lazarus Aangepast door: Ruth Klassen en Sarah S. Vertaald door: Arnold Krul Geproduceerd door: Bible

Nadere informatie

Wat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst.

Wat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst. Interview op zaterdag 16 mei, om 12.00 uur. Betreft een alleenstaande mevrouw met vier kinderen. Een zoontje van 5 jaar, een dochter van 7 jaar, een dochter van 9 jaar en een dochter van 12 jaar. Allen

Nadere informatie

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft!

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! Scott de Jong http://www.positiefleren.nl - 1 - Je leest op dit moment versie 2.0 van het Ebook: 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft.

Nadere informatie

Tegemoetkoming voor hulp aan bejaarden (THAB)

Tegemoetkoming voor hulp aan bejaarden (THAB) Brussel, 18 augustus 11 CC WEBS 11 012 UW CORRESPONDENT Caroline Cocquyt 02/289 01 73 ccocquyt@linxplus.be BETREFT Tegemoetkoming voor hulp aan bejaarden (THAB) De tegemoetkoming voor hulp aan bejaarden

Nadere informatie

CHATTEN. verborgen verdriet MARIAN HOEFNAGEL

CHATTEN. verborgen verdriet MARIAN HOEFNAGEL CHATTEN verborgen verdriet MARIAN HOEFNAGEL Stotteren Kom op, Roy. Het is allang tijd. De leraar informatica legt een hand op Roys schouder. Maar Roy kijkt niet op of om. Hij zit achter de fijnste computer

Nadere informatie

Wat was voor jou de belangrijkste reden om aan dit project mee te werken?

Wat was voor jou de belangrijkste reden om aan dit project mee te werken? Carpe Diem! Afgelopen december vertrokken vijf Nederlandse dames naar het prachtige Zuid-Afrika om hier mee te werken aan een summerschool in een township in Hermanus. Dit is een project van People4Change,

Nadere informatie

Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie

Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie Ervaringen, belevenissen, vragen in woorden gevangen om die woorden weer vrij te laten in nieuwe ervaringen, belevenissen, vragen. Marcel Zagers www.meerstemmig.nl

Nadere informatie

Inleiding...1. Correctie Terminologie...2. Vlaamse Gebarentaal...3. Belangrijke woorden...4. Tips voor de leerkracht...7. Tips voor trainer/coach...

Inleiding...1. Correctie Terminologie...2. Vlaamse Gebarentaal...3. Belangrijke woorden...4. Tips voor de leerkracht...7. Tips voor trainer/coach... Inhoudstafel Inleiding...1 Correctie Terminologie...2 Vlaamse Gebarentaal...3 Belangrijke woorden...4 Tips voor de leerkracht...7 Tips voor trainer/coach...9 Tips voor tijdens een wedstrijd...10 Tolk...11

Nadere informatie

België - Belgique P.B. 9000 Gent X P702024 3/6148. afgiftekantoor GENT X NIEUWS. foto: Laura Hudepohl. Deaf History

België - Belgique P.B. 9000 Gent X P702024 3/6148. afgiftekantoor GENT X NIEUWS. foto: Laura Hudepohl. Deaf History België - Belgique P.B. 9000 Gent X P702024 3/6148 afgiftekantoor GENT X NIEUWS foto: Laura Hudepohl Deaf History jaargang 87 - nummer 5 tweemaandelijks sept. - okt. 2012 5 DOVENNIEUWS - Tijdschrift van

Nadere informatie

Basishandleiding voor de leerlingen (en hun ouders) in het secundair onderwijs die een login en paswoord hebben

Basishandleiding voor de leerlingen (en hun ouders) in het secundair onderwijs die een login en paswoord hebben Vlaams Communicatie Assistentie Bureau voor Doven, vzw Dendermondesteenweg 449, 9070 Destelbergen tolkaanvraag@cabvlaanderen.be - www.cabvlaanderen.be 09/228 28 08 * 09/228 18 14 * 0476/22 91 75 * Nood

Nadere informatie

U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen.

U leert in deze les toestemming vragen. Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. TOESTEMMING VRAGEN les 1 spreken inleiding en doel U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. Bij toestemming vragen is het belangrijk dat je het op een

Nadere informatie

Wat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken

Wat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken Wat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken Mensen zoeken hulp omdat ze overhoop liggen met zichzelf of met anderen. Dit kan zich op verschillende manieren uiten. Sommige mensen worden

Nadere informatie

mijn agenda tweede graad naam: klas: nr.:

mijn agenda tweede graad naam: klas: nr.: naam: mijn agenda klas: nr.: tweede graad Dit ben ik Ik ben Mijn adres is Ik ben geboren op / / Tel./gsm: E-mail: Mijn mama/papa is Tel./gsm: E-mail: Mijn mama/papa is Tel./gsm: E-mail: Mijn tweede adres

Nadere informatie

Verteld door Schulp en Tuffer

Verteld door Schulp en Tuffer Verteld door Schulp en Tuffer Het allereerste kerstfeest Het allereerste kerstfeest Verteld door Schulp en Tuffer Vertaald en bewerkt door Maria en Koos Stenger Getekend door Etienne Morel en Doug Calder

Nadere informatie