Zons- en maansverduistering
|
|
- Geert van der Velde
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Zons- en maansverduistering Wat weet jij van de maan en de zon? Weet je wat een zonsverduistering is? En een maansverduistering? Door deze opdracht te doen, kan je er zelf achterkomen. Je bouwt eerst een opstelling van de zon, de aarde en de maan. Met deze opstelling kun je vervolgens je vragen zelf onderzoeken! WAT HEB JE NODIG VOOR HET BOUWEN VAN DE OPSTELLING? Materialen: - foamboard (karton met foam in het midden; je kunt ook stevig karton gebruiken) - wc-rol (of kartonnen koker) - piepschuim bol, diameter 15 centimeter - piepschuim bol, diameter 7,5 centimeter - contactlijm (bijvoorbeeld van Bison transparant) - houten latje- minstens 60 cm, of 2 stuks van 30 cm - plank - minstens 30 bij 65 cm - spijkers - gestrekt ijzerdraad - tenminste 55 cm Gereedschappen: - potlood - liniaal - schaar - breekmes - hamer - passer - kranten - verf - kwasten - verfschort - tang (voor het knippen en buigen van ijzerdraad) - zaag - werkbank 1
2 HOE GA JE HET MAKEN? Je gaat in tweetallen aan de slag. Om samen deze opstelling te bouwen moet je veel overleggen en afspraken maken. Hoe gaan jullie het aanpakken? Wie doet wat? Verdeel de taken zo eerlijk mogelijk. Want jullie moeten allebei evenveel te doen hebben. Probeer zo veel mogelijk samen te werken zodat je allebei ervaring opdoet met het bouwen. Als je moeilijke woorden tegenkomt, zoek je die op in een woordenboek. 1. De grote piepschuimbol is de aarde; de kleine bol is de maan. Beschilder beide piepschuimbollen zodat ze echt op de aarde en de maan lijken. Zoek je voorbeeldplaatjes, van hoe de maan en aarde er vanaf de ruimte uitzien? Kijk dan eens op: en Laat de bollen na het verven drogen. 2. Begin met het maken van een standaard. Hierop bouw je straks je opstelling. Pak de houten plank. Zaag de plank op maat als dat nodig is. De plank moet 30 bij 65 centimeter groot zijn. Teken met potlood en liniaal een rechte lijn op de plank, 5 cm vanaf de rand van de korte zijde van de plank. 3. Neem het latje. Zaag hier twee stukken van 30 centimeter van af op de werkbank. Spijker de latjes aan beide zijden van de lijn vast met een paar dunne spijkers (dit kan ook met contactlijm of houtlijm). Tussen de twee latjes laat je zo veel ruimte over, dat er precies een stuk foamboard (of stevig karton) tussen past. Teken een rechte lijn 5 cm vanaf de rand van de plank Spijker de latjes aan beide zijden van de lijn Pak het foamboard. Met het breekmes snij je er een stuk af van 20 x 30 centimeter. Zet dit met de lange zijde in de standaard. 5. De zaklamp moet de zon voorstellen die de aarde en de maan beschijnt. Je gaat een rond gat in het foamboard maken, waar de voorkant van de zaklamp net doorheen past. Het gat krijgt daarom een diameter, die net iets groter is dan de zaklamp. 2
3 Haal het foamboard uit de standaard en teken precies in het midden van het foamboard een kruis. 30? 20 Meet de diameter van de voorkant van de zaklamp. Het is handig deze afstand even op te schrijven. Tel daar 3 millimeter bij op. Dit is de diameter van het gat dat je gaat maken. Zet de punt van de passer precies op het midden van het kruis en teken de cirkel. Snij het gat heel voorzichtig uit met het breekmes. Probeer of de zaklamp door het gat past. Als hij niet goed past, kun je het gat wat groter maken. 6. Maak een standaard voor de aarde. Pak de wc-rol. Zet met een potlood een streep op 8 centimeter hoogte. Knip daar de wc-rol doormidden. Het kleinste stuk wc-rol gooi je weg. Bij het overgebleven stuk wc-rol maak je nu met een schaar aan één zijde inkepingen van 2 centimeter lang. Dit doe je de hele wc-rol rond. Zorg hierbij, dat er tussen de inkepingen steeds ongeveer 1 centimeter zit. Het is handig dit eerst af te meten en streepjes te zetten waar je moet knippen. Aan de andere zijde maak je inkepingen van 3 centimeter lang, ook hier zit tussen de inkepingen steeds ongeveer 1 centimeter. Vouw nu alle strookjes die je hebt geknipt naar buiten. Zet de wc-rol met de lange strookjes naar beneden op tafel. De standaard is nu ongeveer 3 centimeter hoog. Klopt dit? 2 cm 3 cm 8 cm 3 cm 7. Met de ronde standaard, die je net gemaakt hebt, zet je de onderkant van de aarde (de grote piepschuimbol) op de grote plank vast. Teken met potlood en liniaal een lijn op het midden van de plank. Zet 8 centimeter vanaf de rand een kruisje op de lijn, zoals op de tekening. Plak met lijm de standaard met de lange strookjes vast op de plek van het kruisje. Zet hier de ronde standaard neer Dit is de standaard voor het foamboard met de zaklamp x 8 cm 3
4 Staat hij stevig? Plak de onderkant van de aarde vast aan de bovenste strookjes van de standaard. 8. Je gaat nu de maan aan de aarde vastmaken met een stuk ijzerdraad. Pak: - de bovenkant van de aarde; - een stuk ijzerdraad van 55 cm; - de maan. Pak het ijzerdraad en meet 21 centimeter af. Zet hier een streep met potlood of een zwarte stift. Meet vanaf dat punt 20 centimeter af en zet weer een streepje. Buig het ijzerdraad vanaf de streepjes naar beneden. 20 cm 21 cm 14 cm Steek de lange kant van het ijzerdraad door de bovenkant van de aarde. Probeer dit zo goed mogelijk in het midden te doen. Steek hetzelfde stuk ook door de onderkant van de aarde en druk het ijzerdraad door tot de plak. Zet nu de bovenkant van deze aarde op de onderkant die op de standaard vastzit. Doe dit heel voorzichtig, het uiteinde van het ijzerdraad dat loshangt is heel puntig. De aarde is af! Nu de maan nog Het ijzerdraad moet helemaal door de maan. Rijg het uiteinde van het korte stuk ijzerdraad door het midden van de maan. Het midden van de maan moet even hoog hangen als de evenaar van de aarde. Hangt de maan goed? Zorg ervoor dat het draad aan de onderkant van de bol een paar centimeter uitsteekt. Knip de rest af met een tang. Buig dan het ijzerdaad aan de onderkant van de maan om. Het kan zijn dat je het ijzerdaad weer even uit de aarde moet halen zodat je er goed bij kan. 20 cm Het midden van de maan hangt even hoog als de evenaar van de aarde 4
5 Je kunt je opstelling nog mooier maken. Bijvoorbeeld door het foamboard te verven zoals de zon! Je ziet de zon bijna elke dag, dus je weet wel hoe die eruit ziet. Maar weet je hoe de zon er van dichtbij uitziet? Zoek je voorbeeldplaatjes? Kijk dan eens op Misschien weet je zelf ook nog een goede website. Je kunt de ruimte eromheen ook nog beschilderen, met sterren, verre planeten en supernova s! HOE WERKT HET? Je opstelling is nu klaar. Het werkt als volgt: schijn met de zaklantaarn door het gat in het foamboard. De zaklamp is de zon. Zie je dat de zon de aarde en de maan verlicht? Draai nu de maan om de aarde heen. Hangt de maan goed en stevig? Kun je de maan soepel om de aarde heen draaien? Als het niet zo gemakkelijk gaat, kun je het ijzerdraad een beetje bij buigen. WAT ZIE JE GEBEUREN? Met de gemaakte opstelling kun je onderzoeken hoe zons- en maansverduisteringen optreden. Doe de onderstaande onderzoekjes. Schrijf de antwoorden op werkblad Wat valt je op als de maan precies voor de zon hangt? Hoe noem je dit? 2. Wat valt je op als je de maan langzaam verder draait, en hij bijna achter de aarde is? Wat zie je dan op de maan? Hoe noem je dit? HOE ZIT DAT? Ga op zoek naar informatie over de zons- en maansverduistering. Je kunt gebruik maken van de schoolmediatheek, de bibliotheek of internet. Of misschien ken je wel iemand die er veel van af weet. Beantwoord de onderstaande vragen en schrijf de antwoorden op werkblad Wat is een zonsverduistering? 2. Wat is een maansverduistering? 3. Zie je overal op aarde de zonsverduistering? Waarom? 4. De maan is veel kleiner dan de zon. Toch zien we dat de maan bij een zonsverduistering de gehele zon kan bedekken. Hoe kan dat? 5. Waarom zien we niet elke maand een zonsverduistering en een maansverduistering? 6. Geeft de maan zelf licht? Wist je dat? De laatste totale zonsverduistering die in Nederland zichtbaar was, was op 3 mei De eerstvolgende is pas weer op 7 oktober 2135! Maar zolang hoef je niet te wachten. Op 23 juli 2093 vindt er een ringvormige zonsverduistering plaats, zichtbaar vanuit Nederland (deze is dus niet totaal, maar wel bijna). Hoe oud ben jij dan? Als dat je te lang duurt, dan moet je misschien op reis! Er zijn wel zonsverduisteringen op andere plekken: De volgende volledige zonsverduistering op 1 augustus 2008 is te zien vanuit de Noordpool en Noord-Azië! Hier kan je alle toekomstige zonsverduisteringen vinden: 5
6 Tip: De volgende totale maansverduistering is op 3/4 maart Deze is, bij helder weer, in zijn geheel vanuit Nederland te zien. Ga je ook kijken? Achtergrondinformatie Hieronder staan een aantal websites, waar je achtergrondinformatie over eclipsen kunt vinden. Zonsverduistering: Maansverduistering:
7 Handleiding en tips voor de leerkracht: Ter voorbereiding kun je in de klas een brainstorm houden over het onderwerp. Maak bijvoorbeeld met de leerlingen een woordspin op het bord over de zon, de maan en eclipsen. Breng in kaart wat de leerlingen (willen) weten van het onderwerp en pas de les hier eventueel op aan. Als extra uitdaging kun je de leerlingen voor het bouwen een bouwtekening laten maken op schaal. Gebruik hiervoor de tekst hieronder. Een extra rekenles over schaalberekening kan dan handig zijn. Voor bovenstaande uitbreiding kun je de volgende tekst gebruiken: BOUWTEKENING Jullie gaan eerst een bouwtekening maken. Een bouwtekening laat zien hoe je iets moet maken en hoe groot het wordt. Bekijk eerst de foto en de tekeningen bij Hoe ga je het maken? Zo krijg je een idee hoe de opstelling er uit komt te zien en hoe die in elkaar zit. Tips: 1. Je kunt ook de tekst bij de tekeningen alvast doorlezen. 2. Als de materialen voor jouw opstelling al aanwezig zijn, is het goed om die er bij te pakken. Bij Wat heb je nodig? staat welke materialen en gereedschappen jullie allemaal nodig hebben. Bij de materialen staat alleen nog niet precies hoeveel je daarvan nodig hebt. Dat weten jullie pas als jullie bedacht hebben hoe groot de opstelling wordt. Bedenk daarom eerst samen met je maatje hoe groot de opstelling moet worden en hoe je deze wilt gaan tekenen. Bespreek jullie plan met je leerkracht. Maak nu met potlood en een liniaal een bouwtekening op ruitjespapier. Je maakt samen één eigen bouwtekening. Je maakt de tekening op schaal 1:2. Dit betekent dat één centimeter in de tekening in het echt twee centimeter is. Dus als de opstelling op je bouwtekening 10 centimeter hoog is, is die in het echt twintig centimeter hoog. Schrijf naast de verschillende onderdelen wat de lengte in het echt is. Gebruik de beschrijving onder Hoe ga je het maken? Als je leerkracht je bouwtekening tekening heeft goedgekeurd, kunnen jullie samen de materialenlijst gaan maken. MATERIALENLIJST De bouwtekening is klaar. Dus de maat van alle materialen is nu bekend, en je kunt tellen hoeveel stuks je van een onderdeel nodig hebt. Maak een materialenlijst. Deze lijst lever je in bij je leerkracht. Overleg met haar of hem waar je deze spullen vandaan moet halen. Dan kan je echt gaan bouwen! 7
8 Voor het bouwen van de opstelling: -Zorg dat je extra foamboard en ijzerdraad bij de hand hebt voor al er iets misgaat met het afmeten. -Zorg voor hulp bij het zagen. Extra uitdaging ná het bouwen: Fasen van de maan: Wat weten de leerlingen van de fasen van de maan? Maanfasen zijn het makkelijkst te begrijpen door het de leerlingen zelf te laten zien. Dit is betrekkelijk eenvoudig. Een voorbeeld is hieronder gegeven. Wat heb je nodig? Een bol of ballon. Je zou hier een grote piepschuimbol voor kunnen gebruiken. Het is het beste als die op een potlood of stokje kan worden geplaatst. een goede (zak)lamp. Het is het handigst deze activiteit met twee leerlingen* te doen. Een leerling houdt de zaklamp vast. De andere leerling houdt de bol vast (op een stokje), met gestrekte arm voor zich uit. De zaklamp is de zon, de bol is de maan, en de leerling die de maan vasthoudt is de aarde. 1. Bij het startpunt, blokkeert de maan de zon. De leerling met de maan moet ervoor zorgen dat de maan niet precies de zon blokkeert, dit is namelijk slechts het geval bij een zonsverduistering. In alle andere situaties staat de maan, vanaf de aarde gezien, onder of boven de zon. Vanuit de aarde zie je nu alleen de donkere kant van de maan. Het is dan nieuwe maan. In het echt kan je de maan nu niet zien, maar hij is er wel! Vanuit de zon zou je hem wel zien. 2. De leerling die de aarde speelt, draait nu een kwartslag naar links. Laat de leerling tijdens het omdraaien naar de maan kijken. Langzaam aan zal de maan vanaf de rechterkant verlicht worden. Als de leerling een kwartslag gedraaid is, is de volledige rechterhelft van de aarde verlicht. Dit is het eerste kwartier. Je ziet een halve maan met een p vorm 3. Laat de leerling nu langzaam verder draaien naar links, tot weer een kwartslag, en de maan tegenover de zon staat. De leerling kijkt nu tegen de verlichte kant van de maan aan. Het is nu volle maan! Hoewel nog steeds de helft van de maan verlicht is, kijkt de leerling tegen alleen maar de verlichte kan van de maan aan. Het donkere gedeelte zit aan de achterkant. Let op: als de leerling het licht van de zaklamp blokkeert, is er sprake van een maansverduistering. Laat de leerling bij dit gedeelte de bol een beetje boven zijn hoofd houden. 8
9 4. De leerling draait weer een kwartslag naar links, totdat alleen nog maar de linkerkant van de maan verlicht is. Dit is het laatste kwartier. Je ziet een halve maan met een d vorm. Als de leerling nog een kwartslag naar links draait, dan zal de verlichte kant van de maan, die we vanuit aarde zien, steeds smaller worden. Totdat de leerling weer op het startpunt is uitgekomen. Het is dan weer nieuwe maan. Deze volledige cyclus van nieuwe maan-eerste kwartier-volle maan-laatste kwartier- duurt 29,53 dagen. De cyclus is in het volgende filmpje te zien : * Deze activiteit kan ook met meerdere leerlingen gedaan worden. Neem in plaats van een zaklamp dan bijvoorbeeld een looplamp en plaats deze in het midden van het klaslokaal. De leerlingen staan dan in een kring om de lamp (zon) heen met ieder een bal. De leerlingen in de verschillende posities zien dan allemaal een andere fase van de maan, maar wel tegelijkertijd. (Afbeeldingen van: ases.phtml) Als ze de fasen van de maan kennen, kan je ze de volgende vragen laten beantwoorden: 1. In welke fase van de maan kan er een zonsverduistering zijn? nieuwe maan 2. In welke fase van de maan kan er een maanszonsverduistering zijn? volle maan 3. Waarom kunnen we bij Nieuwe Maan vanaf de aarde de maan niet zien? Omdat van ons uit gezien de maan dan in de richting van de zon staat - wij kijken dan tegen de donkere nachtzijde van de maan aan, terwijl de maan overdag aan de hemel staat. De hemel is dan te licht om de maan te kunnen zien (op de nachtzijde van de maan is het dan overigens 'volle aarde', dus niet helemaal donker). Dit plaatje verduidelijkt het wellicht: 9
10 Bonusvragen voor Bollebozen Bonus 1: Wat is het verschil tussen een volledige en een gedeeltelijke zonsverduistering? Dat kan je ook in de opstelling zien. De schaduw van de maan op de aarde tijdens een zonsverduistering is niet helemaal scherp. Op de plekken in de wat lichtere ring is een gedeeltelijke maansverduistering te zien. De maan bedekt vanaf dat punt niet helemaal precies de zon, slechts gedeeltelijk. Bonus 2: Wat zou je bij een maansverduistering zien als je vanaf de maan naar de aarde keek? Bij een maansverduistering is het eigenlijk volle maan. Op de maan kijk je dan tegen een donkere aarde aan. Maar omdat de zon pal achter de aarde staat, zien we de atmosfeer van de aarde het zonlicht afbuigen. De verduisterde maan is rood van kleur en feitelijk is dat het licht van alle zonsopkomsten en -ondergangen op aarde! Waarschijnlijk zien we dan vanaf de maan een zeer dunne ring rood licht rond een zwarte aardschijf. Maar bij mijn weten is dat nog nooit vanaf de maan gefotografeerd. Bonus 3: Hoe ziet de maan eruit als ie verduisterd wordt (rood) waarom? Het licht van de maan is alleen maar de reflectie van het zonlicht. Een maansverduistering ontstaat doordat de aarde tussen de maan en de zon staat. De maan staat dus in de schaduw van de aarde. Een gedeelte van het zonlicht (het rode licht) wordt afgebogen door de dampkring van de aarde. Dit licht komt op de verduisterde maan terecht. Vandaar dat de maan rood kleurt tijdens een maansverduistering. 10
11 ZONS -EN MAANSVERDUISTERING. Werkblad 1: WAT ZIE JE GEBEUREN? Wat zie je gebeuren als de maan precies voor de zon hangt? Je ziet een schaduw op de aarde Hoe noem je dit? Zonsverduistering Wat zie je gebeuren als je de maan langzaam verder draait, en hij bijna achter de aarde is? Wat zie je dan op de maan? Hoe noem je dit? De maan verdwijnt in de duisternis- Je ziet een schaduw op de maan verschijnen Maansverduistering 11
12 ZONS -EN MAANSVERDUISTERING Werkblad 2: HOE ZIT DAT? 1. Wat is een zonsverduistering? Antwoord: de maan schuift tussen de aarde en de zon 2. Wat is een maansverduistering? Antwoord: de maan komt in de schaduw van de aarde 3. Zie je overal op aarde de zonsverduistering? Waarom? Antwoord: Nee, alleen op de plek waar de maan de zon volledig bedekt. Je kan dit in de opstelling heel duidelijk zien 4. De maan is veel kleiner dan de zon. Toch zien we dat de maan bij een zonsverduistering de gehele zon kan bedekken. Hoe kan dat? Antwoord: De maan is veel kleiner, maar staat ook veel dichter bij: De maan is met een diameter van kilometer veel kleiner dan de zon, maar lijkt aan de hemel ongeveer even groot te zijn omdat ze veel dichterbij staat: gemiddeld kilometer tegen 150 miljoen kilometer voor de zon, die een diameter heeft van 1,4 miljoen kilometer. Heel toevallig en dat is uniek in het zonnestelsel is de maan ongeveer 400 keer kleiner dan de zon en staat ze ook 400 keer dichterbij. Ook met je eigen vinger kun je immers de zon afdekken als je wilt. De truc is dat die vinger ook vlakbij staat. 5. Waarom zien we niet elke maand een zonsverduistering en een maansverduistering? Antwoord: De opstelling suggereert dat de maan bij elke omloop precies tussen zon en aarde doorgaat, wat een zonsverduistering zou geven, en bij elke Volle Maan precies achter de aarde staat, in de schaduw van de aarde, waarbij een maansverduistering te zien zou zijn. Dat dit niet gebeurt, komt doordat het vlak waarin de maan cirkelt een kleine hoek maakt met het vlak waarin de aarde beweegt. Daardoor beweegt de maan bij Nieuwe Maan meestal onder of boven de zon langs en wordt deze niet verduisterd. Bij Volle Maan beweegt de maan meestal boven of onder langs de aardschaduw en zien we ook niets bijzonders gebeuren. Maar af en toe staan de objecten wel precies op één lijn en zien we een zons- of een maansverduistering. 6. Geeft de maan zelf licht? Antwoord: Nee, het is weerkaatst zonlicht. (zie ook link met plaatje van de achterkant van de maan: 12
13 dex.html). 13
S C I E N C E C E N T E R
HET DUIZELT VOOR JE OGEN Maar je hersenen maken er een mooie film van. Met een speciale ronddraaiende trommel met spleetjes: een zoötroop, kunnen jullie je eigen bioscoop maken. Maak allebei een aantal
Nadere informatieLesmateriaal bovenbouw
Lesmateriaal bovenbouw Workshopdag Satellieten 8 oktober 2008 Space Expo, Noordwijk Bouw je eigen telescoop Benieuwd naar het oppervlak van de maan? Of de ringen van Saturnus? Deze dingen staan te ver
Nadere informatieS C I E N C E C E N T E R
LEKKER BAKKEN IN DE ZON! Nee niet zonnebaden, maar barbecuen zonder hout of kolen! Dat kan ook met zonlicht. Het lijkt een beetje op een oude truc met een sterk vergrootglas. Als de zon goed schijnt, en
Nadere informatieSTERREN DANSEN OP DE MUUR WAT HEB JE NODIG? BOUWTEKENING
STERREN DANSEN OP DE MUUR Als je op een onbewolkte avond naar de hemel kijkt zie je overal sterren. Net zoals je soms in wolken gekke figuren kunt ontdekken, kun je dat in sterren ook. Door lijnen te trekken
Nadere informatieS C I E N C E C E N T E R
EEN ADEMBENEMEND INSTRUMENT Een liedje fluiten is niet zo makkelijk. Je lippen en je tong moet je in allerlei bochten wringen. Met een muziekinstrument gaat het al een stukje makkelijker. Even blazen en
Nadere informatieS C I E N C E C E N T E R
WELKOM! Een bezoeker die een science center binnenkomt, moet gelijk in de stemming komen om van alles te ontdekken. Dat kan doordat er iets verrassends gebeurt. Daar gaan jullie op een heel speciale manier
Nadere informatieS C I E N C E C E N T E R
DE WILLIE WORTEL QUIZZZ Gaat er bij jou ook een lampje branden? Dan heb je het goede antwoord op de vraag gegeven. Maak een knotsgekke elektroquiz. Daarvoor gaan jullie zelf de quizvragen en antwoorden
Nadere informatieS C I E N C E C E N T E R
HIER EN DAAR EEN BUI Soms klopt de voorspelling van de weerman. Maar vaak ook helemaal niet. Donkere wolken in plaats van de hele dag zon. Kunnen jullie dat beter? Jullie gaan een eigen weerstation bouwen
Nadere informatieHier en daar een bui
Hier en daar een bui Soms klopt de voorspelling van de weerman. Maar vaak ook helemaal niet. Donkere wolken in plaats van de hele dag zon. Kunnen jullie dat beter? Jullie gaan een eigen weerstation bouwen
Nadere informatieHELP! DE AARDE STAAT SCHEEF! WAT HEB JE NODIG? BOUWTEKENING
HELP! DE AARDE STAAT SCHEEF! In de zomer is het lekker warm, in de winter nat en koud. En als het in Nederland winter is, liggen de Australiërs op het strand van de zomer te genieten. Misschien is het
Nadere informatieVoorspellen en tekst lezen
Voorspellen en tekst lezen 1. Lees de uitleg. Als je gaat lezen, doe je eerst een voorspelling. Waar zou de tekst over gaan? Kijk eerst goed hoe de tekst eruitziet. Want je kunt aan de buitenkant van de
Nadere informatielesbrieven water verzamelen avonturenpakket de uitvinders en de verdronken rivier leerlingen werkblad Lesbrief 1:
lesbrieven leerlingen werkblad Lesbrief 1: water verzamelen Verhaal: De Uitvinders en De Verdronken Rivier Opdracht 1: Opdracht 2: Opdracht 3: Opdracht 4: Brainstorm over water Bouw een water-takel-kraan
Nadere informatieAVONTURENPAKKET DE UITVINDERS
LESBRIEVEN LEERLINGENBESTAND LESBRIEF 1: WATER VERZAMELEN Verhaal: De Uitvinders en De Verdronken Rivier Opdracht 1: Opdracht 2: Opdracht 3: Opdracht 4: Brainstorm over water Bouw een water-takel-kraan
Nadere informatieZonsverduistering Kijken naar de sterren
Zonsverduistering Kijken naar de sterren * groep 5-6 53 tijdsduur 50 minuten kerndoelen 1, 45 en 46 lesdoelen De leerling weet dat: bij een zonsverduistering de maan tussen de zon en de aarde staat er
Nadere informatielesbrieven De ontdekking avonturenpakket de uitvinders en het zonnewiel leerlingenbestand Lesbrief 3: Verhaal deel 1: De laatste ansichtkaart
lesbrieven leerlingenbestand Lesbrief 3: De ontdekking Verhaal deel 1: De laatste ansichtkaart Opdracht 1: Horizonverfraaiing Verhaal deel 2: De ontdekking Opdracht 2: Laat maar draaien Opdracht 3: Steentjes
Nadere informatieVlinder maken met een koffiefilter
Kinderactiemodel klimaatcampagne 2011 Knutseltips vlinders maken Maak een vlinder-knutselhoek waar kinderen allerlei vlinders kunnen knutselen. Hierna geven we een overzicht van enkele concrete voorbeelden
Nadere informatieKerndoel 46 De leerlingen leren dat de positie van de aarde ten opzichte van de zon leidt tot natuurverschijnselen, zoals seizoenen en dag/nachtritme.
Deze les is eerder verschenen in Opdrachtenkrant 47 van Technika10. Introductie 1 Maankijkdoos 2 Informatie voor een maanles 4 Werkbladen bij maanles 8 Kopieerblad deksel maankijkdoos 10 Kerndoel 46 De
Nadere informatieK 1 Symmetrische figuren
K Symmetrische figuren * Spiegel Plaats de spiegel zó, dat je twee gelijke figuren ziet. Plaats de spiegel nu zó op het plaatje, dat je dezelfde figuur precies éénmaal ziet. Lukt dat bij alle plaatjes?
Nadere informatieDe leerling: weet dat de aarde groter is dan de maan ontdekt dat iets kleiner lijkt als het verder weg staat. aarde en de maan
Reis naar de maan GROEP 5-6 42 50 minuten 1, 23, 32, 54 en 55 De leerling: weet dat de aarde groter is dan de maan ontdekt dat iets kleiner lijkt als het verder weg staat aarde en de maan 13 ballonnen
Nadere informatieeen eigen lamp op veel manieren*
let op: al het klooien is op eigen risico! ;) Lekker samen klooien! Klooikoffer voor ouders & kinderen die samen aan de slag willen een eigen lamp op veel manieren* klooikoffer #1: de striptang! * bijvoorbeeld
Nadere informatieWheels at work Katrol Stel je eens voor dat je een zware piano een verdieping omhoog moet tillen. Hoe zou het zijn om deze piano de trap op de tillen? Als je de piano met een paar katrollen omhoog hijst,
Nadere informatieModelvliegtuigbouw. Leerlingenhandleiding. De Fantra VMBO II. Auteur; Wout Heijne. Lay out Jeroen van den Brand
Modelvliegtuigbouw Leerlingenhandleiding. De Fantra VMBO II Auteur; Wout Heijne Lay out Jeroen van den Brand De Romp De romp Stap 1 - Mal - Figuurzaag - Potlood - Plaatje triplex 1. Teken met behulp van
Nadere informatieHandleiding bij de constructie van de Hydraulische machines uitgereikt ter gelegenheid van techniek toernooi 2009
Handleiding bij de constructie van de Hydraulische machines uitgereikt ter gelegenheid van techniek toernooi 2009 Vertaling en bewerking Ad van den Brand, Veghel Weet je wat hydraulisch betekent? Dat betekent
Nadere informatieBOUW JE EIGEN WEERSTATION
BOUW JE EIGEN WEERSTATION Als je wilt weten wat voor weer het is, dan moet je de verschillende weerselementen kunnen meten. Met enkele heel gewone dingen kan je jouw eigen weerstation bouwen. De thermometer
Nadere informatieEen dromenvanger maken
Een dromenvanger maken Wat is een dromenvanger? Dit wordt uitgelegd in De legende van de dromenvanger. Een echte dromenvanger wordt gemaakt van wilgenhout, leerband en runderpees, of namaak pees (sinew).
Nadere informatieHandleiding. Bouw je eigen zeilboot
Bouw je eigen zeilboot Handleiding BENODIGDHEDEN - Steigerhouten plank geschaafd 18,5 x 250 x 3 cm - Ronde grenen stok ø 18 mm x 270 cm - Stanley speedboor ø 18 mm - ø 3mm boortje - Schoeven 2 stuks 70
Nadere informatieOpdracht 1. Zoek in reclameblaadjes foto s van zaklampen en plak ze hier onder.
Opdracht 1. Zoek in reclameblaadjes foto s van zaklampen en plak ze hier onder. Materiaal: Een led is een speciaal soort lampje. Een lampje dat zeer weinig energie verbruikt. Hierdoor is het een milieuvriendelijke
Nadere informatieAVONTURENPAKKET DE UITVINDERS
LESBRIEVEN LEERLINGEN WERKBLAD LESBRIEF 3: VLIEGEN Verhaal: De Uitvinders en De Verdronken Rivier (deel 3) Vliegen Opdracht 1: Opdracht 2: Opdracht 3: Ontwerp een vliegmachine Proefvliegen: drijven op
Nadere informatieWerkbeschrijvingen. Vakantiebijbelweek 2011. Dag 1: Kleuters: Deurhanger Middengroep: Dakpan
Werkbeschrijvingen Vakantiebijbelweek 2011 Dag 1: Kleuters: Deurhanger Middengroep: Dakpan Dag 2: Kleuters: gezichtspel boterbakje Middengroep: gezichtspel melkfles Dag 3: Kleuters: Zacheus spaarpot Middengroep:
Nadere informatieBewaard. Benieuwd. Titel/Kopje /illustratie. Bekend. Voorspellen & tekst lezen. week 12 16 maart 2015 opdrachten niveau B strategie: voorspellen
Lees de uitleg. Voorspellen & tekst lezen Voor je een tekst gaat lezen, voorspel je waar de tekst over gaat. Je kijkt eerst naar de buitenkant van de tekst: naar de titel, de kopjes en de illustraties.
Nadere informatieversie 23-10-2004 01. Ik ga een standaard 4 inch ophangrand verkleinen. Een grotere ophangrand is eenvoudiger te verkleinen.
Beschrijving verkleining ophangrand: Benodigdheden: 1. Scherp Stanley mes. 2. Metalen liniaal op rechte metalen lat om langs te snijden. 3. Ondergrond om op te snijden. 4. standaard plakband. 5. schaar.
Nadere informatieWerk niet te snel, een fout is snel gemaakt. Lees de tekst heel goed. Als je iets niet begrijpt vraag je eerst je leerkracht om hulp.
Werk niet te snel, een fout is snel gemaakt. Lees de tekst heel goed. Als je iets niet begrijpt vraag je eerst je leerkracht om hulp. Vraag eerst aan de leerkracht om het stukjesblad en het schietroosblad
Nadere informatieOpdrachtenfiche mijn orkest
Opdrachtenfiche mijn orkest PER TWEE/IN GROEP In een orkest spelen instrumenten samen. Elk instrument werkt op een andere manier en geeft een ander soort geluid. Hier kan je vijf leuke instrumenten in
Nadere informatieWerkbladen In de klas. Leven in het heelal. Naam. School. Klas 2 en 3 havo-vwo. Klas
Werkbladen In de klas Leven in het heelal Naam Klas 2 en 3 havo-vwo School Klas Leven in het heelal Het heelal lijkt groot en ver weg. Toch hoef je alleen maar op een heldere nacht naar boven te kijken
Nadere informatieWerkboekje Grote Wetenschapsdag
Werkboekje Grote Wetenschapsdag Als je alles ingevuld hebt - > inleveren bij je leerkracht. Naam: Klas: _ School: Start van de dag - > Video Wat vond je van de video? Heb jij een eigen vraag kunnen bedenken?
Nadere informatieOpdracht 1 Nodig: kleurpotloden of stiften, poster Maak je huis mooi.
Opdracht 1 Nodig: kleurpotloden of stiften, poster Maak je huis mooi. Hoe ziet de woonkamer in jouw huis eruit? Hebben jullie behang met bloemen, zijn de muren in een mooie kleur geverfd of hebben jullie
Nadere informatieAVONTURENPAKKET DE UITVINDERS
LESBRIEVEN LEERLINGENBESTAND LESBRIEF 2: RAVIJN OVERSTEKEN Verhaal: De Uitvinders en De Verdronken Rivier (deel 2) Het ravijn Opdracht 1: Opdracht 2: Opdracht 3: Brainstorm ravijn oversteken Bruggen bouwen
Nadere informatielesbrieven avonturenpakket de uitvinders en het zonnewiel leerlingenbestand Lesbrief 1: Opdracht 1: Maak een energieweb
lesbrieven leerlingenbestand Lesbrief 1: Sunny Opdracht 1: Maak een energieweb Opdracht 2: Teken Sunny de elektrische auto Opdracht 3: De zonnetoren avonturenpakket de uitvinders en het zonnewiel Opdracht
Nadere informatieLIEVE KINDEREN VAN PULAU MOTI. Dit boekje gaat over een bijzondere gebeurtenis, die binnenkort zal plaatsvinden. Op woensdag 9 maart 2016 zal er iets heel moois te zien zijn aan de hemel. Op die ochtend
Nadere informatiegaat, totdat het iets tegenkomt de schaduw verandert als de positie van de lichtbron verandert
Licht GROEP 3-4 29 70 minuten 1, 23, 32, 42 en 46 De leerling: gaat, totdat het iets tegenkomt de schaduw verandert als de positie van de lichtbron verandert de schaduw verandert als de positie van de
Nadere informatieS C I E N C E C E N T E R
HOE KUN JE JEZELF EEN NIEUW GEZICHT GEVEN? Jullie gaan een exhibit ontwerpen waarbij jullie de bezoekers kennis laten maken met de eigenschappen van spiegels. Met de exhibit kunnen de bezoekers een nieuw
Nadere informatieAVONTURENPAKKET DE UITVINDERS EN HET ZONNEWIEL
LESBRIEVEN LEERLINGENBESTAND LESBRIEF 1: SUNNY Opdracht 1: Maak een energieweb Opdracht 2: Teken Sunny de elektrische auto Opdracht 3: De zonnetoren AVONTURENPAKKET DE UITVINDERS EN HET ZONNEWIEL Copyright
Nadere informatieMaak je eigen Frankenstein! Uitleg om zelf een monster te klussen van hout. Zagen, timmeren, lijmen en verven maar!
Maak je eigen Frankenstein! Uitleg om zelf een monster te klussen van hout. Zagen, timmeren, lijmen en verven maar! WAT HEB JE NODIG? Spullen: een blok of balkje hout, een paar stukjes hout, enkele spijkers,
Nadere informatieZon, aarde en maan. Expertgroep 3: De seizoenen. Naam leerling:... Leden expertgroep:...
Expertgroep 3: De seizoenen Naam leerling:.... Leden expertgroep:... Voorbereiding Lente, zomer, herfst en winter zijn seizoenen met elk hun eigen karakter. Jullie gaan onderzoeken hoe het komt dat we
Nadere informatieOpdracht 1 Werkblad Tekenen met Tape. Opdracht 2 Werkblad Make your own Mondriaan. Opdracht 3 Werkblad Hands in tape
Opdracht 1 Werkblad Tekenen met Tape Opdracht 2 Werkblad Make your own Mondriaan Opdracht 3 Werkblad Hands in tape Opdracht 4 Werkblad Duct tape portmo TAPE UR DAY Werkblad Tape Wall Painting Werkblad
Nadere informatieLichtweerkaatsing Licht
Lichtweerkaatsing Licht Hgroep 5-6 49 tijdsduur 60 minuten kerndoelen 1, 32, 45 en 54 Tip. De leerlingen maken in deze les allemaal een eigen periscoop. U kunt ze dit ook in tweetallen of in groepjes laten
Nadere informatieSTAP 1 Bekijk de doebladen goed. Kijk vooral goed naar de tekeningen. Probeer nu al zoveel mogelijk te snappen van wat je allemaal gaat doen.
doeblad WAT GA JE DOEN? Je gaat een elektrospel maken. Je leert hoe je elektrische verbindingen moet maken en hoe je een batterij en een fitting moet aansluiten. Het werkstuk mag je meenemen naar huis.
Nadere informatieEen les cardboards maken in aansluiting op het dag project Een beestenboel op school.
TITEL: Leerjaar Groep 1 en 2. Type les Lesduur Omschrijving van de les Cardboardles - kartonbeest (lesformat) Een les cardboards maken in aansluiting op het dag project Een beestenboel op school. 90 Minuten.
Nadere informatieGroep 5/6 Variaties op een zonnebloem *
Groep 5/6 Variaties op een zonnebloem * Nodig Per leerling 1 sheet van 50x50 cm. Papier A3 of half vel Tekenpotloden Goede scharen Pandakrijtjes Acrylverf+penselen+water Onderleggers Watervaste viltstift
Nadere informatieTest je kennis! De heelalquiz
Test je kennis! heelalquiz Introductie les 3 Planeten, sterren, manen, de oerknal. Het zijn termen die leerlingen vast wel eens voorbij hebben horen komen. Maar wat weten de leerlingen eigenlijk al van
Nadere informatieMAAK ZELF JE EIGEN MUZIEKINSTRUMENT VOOR 10 MAART
MAAK ZELF JE EIGEN MUZIEKINSTRUMENT VOOR 10 MAART De kinderen met een handicap die door het Liliane Fonds geholpen worden komen uit arme landen. Zij hebben meestal geen geld om een muziekinstrument te
Nadere informatieBij wind: Wanneer waait het t hardst? Najaarsstorm, koel zomerbriesje. Wat wil zeggen: windkracht 4? Wanneer spreekt men van een orkaan?
Zelf het weer meten In de lente verandert erg veel. De natuur ontwaakt. Blaadjes verschijnen weer aan de takken, de bloembollen komen boven de grond en ook dieren worden weer actief. En natuurlijk verandert
Nadere informatieHouten bureau "Organizer"
6.94 Houten bureau "Organizer" Benodigd gereedschap: Decoupeerzaag of figuurzaag Schuurpapier Houtlijm Hamer Potlood, liniaal Schaar Verzinkboor Boortjes ø,5, Vijl Let op! Opitec bouwpakketten zijn gericht
Nadere informatieSinterklaas knutselen
Sinterklaas knutselen Stoomboot Materiaal: een melkpak, gekleurd karton en papier, evt. watten, keukenrol en verf. Leg het melkpak op z'n kant en pak twee stroken en niet die aan beide kanten aan elkaar.
Nadere informatieRrrolletjesvliegtuig
Rrrolletjesvliegtuig Geschikt vanaf: 3 jaar met hulp. Vanaf ongeveer 6 jaar kun je dit helemaal zelf! Hoe lang ben je er mee bezig: In zo n drie kwartier heb je al een heus vliegtuig. Maar wil je m nog
Nadere informatieBouw zelf een windmolen
Bouw zelf een windmolen Met dit bouwplan is een windmolen maken niet moeilijk! Bouw thuis of op school een echte windmolen die een klein lampje (LED) laat branden. Aan het einde van de beschrijving vind
Nadere informatie1.Inleiding De beheerder van een productiebos wil voordat de bomen gekapt worden
BO 6 Tijdsinvestering: Bomen meten Tijdstip: lente, zomer of herfst 1.Inleiding De beheerder van een productiebos wil voordat de bomen gekapt worden Nodig: Materiaal hoogtemeter Meetlint werkbladen potloden
Nadere informatieTechniekkit: Oost Nederland. Domein: Overbrengingen. Competentie: Ontwerpen Toepassen Reflectie. Leergebied: Aardrijkskunde
Techniekkit: Oost Nederland Domein: Overbrengingen Competentie: Ontwerpen Toepassen Reflectie Leergebied: Aardrijkskunde 1. Mensen zijn vaak onderweg. Naar school, het werk, de sportclub, opa en oma of
Nadere informatieKleuren in licht? Licht
Kleuren in licht? Licht Hgroep 7-8 69 tijdsduur 60 minuten kerndoelen 1, 42 en 44 lesdoelen De leerling: weet wat een spectroscoop is weet dat wit licht uit meerdere kleuren bestaat weet dat de kleuren
Nadere informatieLichtbreking en weerkaatsing
Vuurtorens danken hun naam aan de vuren die vroeger branden om schepen in de nacht te helpen hun weg te vinden. De Brandaris op Terschelling is de oudste vuurtoren in Nederland. Het was ook de eerste vuurtoren
Nadere informatieKijken naar het heelal
Kijken naar het heelal GROEP 5-6 55 70 minuten 1, 46 en 54 Tip. Je kunt de Melkweg met het blote oog bekijken. Dit kan het beste in januari als het nieuwe maan is. Als het mogelijk is, kunt u de leerlingen
Nadere informatieCompetentie: Leergebied: Zuid Nederland. Toepassen
Techniekkit: Domein: Competentie: Leergebied: Zuid Nederland Constructies Toepassen Aardrijkskunde Nederland is vol met rivieren. Om de rivier te kunnen oversteken bouwt men bruggen. Dan hoef je niet op
Nadere informatieKijken naar sterrenbeelden
Kijken naar sterrenbeelden GROEP 5-6 54 70 minuten 1, 5, 6, 8, 23, 54 en 55 De leerling: (her)kent de sterrenbeelden uit de horoscopen weet dat de sterrenbeelden deel uitmaken van de dierenriem weet dat
Nadere informatieOnmogelijke figuren. Geschreven door Judith Floor en Vivike Lapoutre. Herzien door Dieuwke van Wijk en Amarins van de Voorde
Onmogelijke figuren Geschreven door Judith Floor en Vivike Lapoutre Herzien door Dieuwke van Wijk en Amarins van de Voorde Vierkant voor Wiskunde Zomerkamp A 2010 Voorwoord Je hebt vast wel eens een stripboek
Nadere informatie1. Van je juf of meester krijg je een plaatje. Bekijk je plaatje goed. 3. Zoek samen nog vier klasgenoten met een ander plaatje.
Opdracht 1 Ongeveer 150 jaar geleden stonden er veel steenfabrieken langs de IJssel. De stenen werden van klei gemaakt. Dat kon je langs de IJssel vinden. Als de rivier overstroomde, bleef er een laagje
Nadere informatieHandleiding Oogfunctiemodel
Handleiding Oogfunctiemodel 300132 De mogelijkheden van het oog functiemodel zijn: - beeldvorming, met een positieve lens - gekleurde voorwerpen zien - accommoderen; werking van de ooglens - oogafwijkingen
Nadere informatieZweefvleigtuig Marathon
N 200.674 Zweefvleigtuig Marathon K F E L D H J C A B M Naam: Groep/ klas: Inhoud: Delen: Gereedschap: 2 Latjes 490 / 10 / 3 mm C, D Potlood, liniaal, knutselondergrond 2 Latjes 125 / 10 / 3 mm B Boormachine,
Nadere informatieElektriciteit en stroom, wat is het? Proefjes met stroom en electriciteit
Energie 5 en 6 2 Elektriciteit en stroom, wat is het? Proefjes met stroom en electriciteit Doelen Begrippen Materialen De leerlingen: begrijpen hoe elektriciteit en stroom ontstaan, als een brandstof wordt
Nadere informatieDe Techniek en de praktijk
De Techniek en de praktijk De inhoud van dit werkboek komt LETTERLIJK van de geweldige site: http://www.ballonfigurensite.nl/ (Op die site staan nog tientallen andere voorbeelden! Neem maar eens een kijkje.)
Nadere informatieLEERLINGENHANDLEIDING
NATIONALE beeld: DigiDaan LEERLINGENHANDLEIDING Naam: Klas: Datum: INLEIDING 2015 is het Internationaal Jaar van het Licht. Dit jaar is gekozen als Jaar van het Licht omdat we in 2015 een aantal jubilea
Nadere informatieWATER EN VUUR, EEN POP-POP-BOOTJE
WATER EN VUUR, EEN POP-POP-BOOTJE Vooraf Het onderstaande is een bewerking van een artikel dat verschenen is in De Modelbouwer nr.1, 2013. In de beschrijving hebben we de jonge bouwer voor ogen gehad.
Nadere informatieHandgemaakte spectroscoop
59 Doel We gaan onderzoeken waaruit wit licht is opgebouwd. Benodigdheden Doos Cd Mes Plakband Wc rolletje 2 scheermesjes of 2 lange stukken van een breekmes potlood aluminiumplakband of aluminiumfolie
Nadere informatiedag- en nachtdieren land dag is het dan nacht is aan de andere kant van de wereld de zon op is de zon onder is
Tijd GROEP 3-4 30 50 minuten 1, 23 en 46 De leerling: dag- en nachtdieren land dag is het dan nacht is aan de andere kant van de wereld de zon op is de zon onder is en nacht Haal voor de activiteit Dieren
Nadere informatiedraaibios funplexx Groep / klas:
N 200.544 draaibios funplexx Het voornaamste bij een film is, dat het publiek niet in slaap valt. Alfred Hitchcock Engels filmregisseur (1899-1980) Werkblad ijpassende werkbladen kunt u gratis downloaden
Nadere informatieKleinKracht Karin Heesakkers 2006-2011 www.kleinkracht.nl
De zon is een ster, net als alle andere sterren aan de hemel. Zij staat alleen veel dichter bij ons en daarom zien we haar als een schijfje aan de hemel. Een ster is een grote gasbol waar binnenin kernfusie
Nadere informatieWOW-NL in de klas. Les 1 Het weerstation. Primair Onderwijs. bovenbouw. WOW-NL Les 1 1
WOW-NL in de klas Les 1 Het weerstation Primair Onderwijs bovenbouw WOW-NL Les 1 1 Colofon Het lespakket WOW-NL is ontwikkeld door De Praktijk in opdracht van het KNMI, op basis van lesmaterialen van Science
Nadere informatieS C I E N C E C E N T E R
HOE KRIJG JE EEN RECHTE STOK DOOR EEN KROMME GLEUF? Het antwoord op de vraag lijkt simpel: je steekt de stok gewoon met één van de uiteinden voorop door de kromme gleuf. Loodrecht op elkaar. Maar dat is
Nadere informatiewerkstukmap Houtopdracht
werkstukmap Houtopdracht Henze mussennestkast Samengesteld door J. van wijk - 2012 1 Verklaring gebruikte symbolen: Lees deze tekst aandachtig door. Probeer er iets van te onthouden Dit teken geeft aan
Nadere informatieHet maken van traditionele pijlen - Hans V. http://home.planet.nl/~nieuwefletcher
Het maken van traditionele pijlen - Hans V. Het maken van traditionele pijlen - Hans V. Het maken van traditionele pijlen begint met de aanschaf van de benodigde materialen. Natuurlijk zijn er ook wat
Nadere informatieHappy Bunny. Veel plezier met haken. Dit patroon niet verkopen a.u.b. Wat hebben we nodig:
Happy Bunny Dit konijntje is geïnspireerd door de film Bambi. In tegenstelling tot mijn andere dierpatronen, is dit geen klein dier. Het konijntje word ongeveer 15 cm hoog, zijn oren van 9 cm niet inbegrepen.
Nadere informatieHoe een LED mooi inbouwen Auteur: Geert Juchtmans (Reddevil) [0909-001]
Handige knutsel tips door Reddevil In dit nieuw onderdeel van het magazine geeft Reddevil een aantal handige knutseltips die handig van pas komen bij het bouwen van behuizingen etc. In de eerste editie
Nadere informatieTULE inhouden & activiteiten Oriëntatie op jezelf en de wereld - natuur en techniek. Kerndoel 46. Toelichting en verantwoording
TULE - ORIËNTATIE OP JEZELF EN DE WERELD KERNDOEL 46 162 TULE inhouden & activiteiten Oriëntatie op jezelf en de wereld - natuur en techniek Kerndoel 46 De leerlingen leren dat de positie van de aarde
Nadere informatiePatroon Een bijzonder mooie tas
Patroon Een bijzonder mooie tas Ik heb deze tas gemaakt met een combinatie van Kimara van Adriafil en Catania. Van de Kimara had ik 5 bollen nodig, van de Catania 4 bollen. Verder gebruikte ik 4 ringen
Nadere informatiePasen. Vrolijke paaskaart Leuke kaart om te kleuren die je met Pasen aan iemand kan geven. Bijvoorbeeld je vader, moeder, opa of oma.
Pasen Hallo, Ik heb me alweer bezig gehouden met pasen en ben voor jullie op zoek gegaan naar leuke knutselwerkjes om thuis te gaan maken.ik hoop dat jullie er veel plezier mee zullen hebben. Zo vind je
Nadere informatieles 5.8 A - inbraakalarm of spiegelverlichting lampje en/of zoemer fitting schroevendraaier schaar
stroomkring A inbraakalarm of spiegelverlichting dik karton A3 aluminiumfolie batterij van 4,5 volt drie draden lampje en/of zoemer fitting schroevendraaier schaar liniaal plakband twee paperclips Voor
Nadere informatieG 1 Tangram: figuren leggen
G Tangram: figuren leggen * Schaar, kopieerbladen 8 en 9 Knip de zeven tangramdelen (kopieerblad 8) uit. Let erop dat de grenslijnen van ieder deel wel heel blijven. Leg met de zeven delen de dieren op
Nadere informatieOefenen met breuken. Circuitles voor groep 6
Oefenen met breuken. Circuitles voor groep 6 Circuit met verschillende hoeken. Hierbij meerder intellegenties aanspreken. De kinderen wel in vele hoeken laten komen, zodat ze op verschillende manieren
Nadere informatieTEST 1: Eerst denken of eerst doen? Kruis steeds het antwoord aan dat het best bij jou past. Probeer zo eerlijk mogelijk te antwoorden.
TEST 1: Eerst denken of eerst doen? Kruis steeds het antwoord aan dat het best bij jou past. Probeer zo eerlijk mogelijk te antwoorden. 5. Onderweg naar een feestje doe je nog even snel een boodschap.
Nadere informatieMagnetische velden groep 7-8
Magnetische velden groep 7-8 Zonder magnetisch veld zouden we niet op aarde kunnen leven. Zonnewinden zouden de atmosfeer rond de aarde laten verdwijnen en schadelijke straling zou het leven op aarde vernietigen.
Nadere informatieOpdrachtkaarten Lente
Zandspoor Opdrachtkaarten Lente Zandspoor Opdrachtkaarten Lente Je onderzoekt straks in het duingebied allerlei dingen die met zand te maken hebben. De materialen die daarvoor nodig zijn, zitten in de
Nadere informatieKruidenparadijs Eden
Kruidenparadijs den rbeitsblatt Werkblad! ijpassende werkbladen kunt u gratis downloaden www.aduis.nl lke keer als het regent buiten, en je niet eens de kat naar buiten laat, en in de keuken de kachel
Nadere informatieMaak voor de activiteit Warm of koud? een voorbeeldaarde van een sinaasappel. Zorg dat het klaslokaal verduisterd kan worden. 10 min.
Seizoenen GROEP 5-6 51 40 minuten 1, 23, 43 en 46 De leerling: ontdekt dat op de evenaar de seizoenen weinig verschillen leert dat seizoenen bepaald worden door de hoek die het licht van de zon maakt op
Nadere informatieDe bliksem. Doel. In deze hoek leer je hoe de bliksem ontstaat. Materiaal. Opdracht. Stap 2: Zet het vergiet boven op het glas.
De bliksem Doel In deze hoek leer je hoe de bliksem ontstaat. Een vergiet Een ballon Een droog glas Een wollen trui Materiaal Opdracht Stap 1: Ga met je begeleider en met de rest van je groep naar buiten.
Nadere informatieVoer deze proefjes alleen uit met je juf of meester erbij.
Voer deze proefjes alleen uit met je juf of meester erbij. Waxinelichtje en een glas - Een waxinelichtje - Een schoteltje - Een lucifer - Een glas Zet in het midden van de kring een schoteltje neer met
Nadere informatieSchuifmaat zelf maken
Index Blz. 1 Blz. 2 Blz. 3 Blz. 4 Doel, materiaal en hulpmiddelen Stap 2 t/m 5 Stap 6 t/m 8 Stap 9, KLAAR! Aanwijzingen bij het gebruik van dit bestand. In dit bestand wordt veel met knoppen gewerkt die
Nadere informatieLegende van de dromenvanger
Legende van de dromenvanger Lang geleden zat een oude sjamaan van de Lakota indianen op een hoge bergtop. Daar kreeg hij een visioen. In dit visioen verscheen Iktomi, de grote zoeker naar wijsheid. Iktomi
Nadere informatie