Visie: Je DNA sequencen wordt routineklus

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Visie: Je DNA sequencen wordt routineklus"

Transcriptie

1 Life sciences, CSR Visie: Je DNA sequencen wordt routineklus Intro Een nieuw tijdperk is aangebroken: dat van het dollargenoom (waarin een volledig genoom kan gesequenced worden voor dollar)! Het is een belangrijke mijlpaal voor de geneeskunde waar onze experts Yves Moreau en Pol Van Dorpe elk vanuit hun eigen domein aan meewerken. Moreau buigt zich over de massa data die het met zich meebrengt terwijl Van Dorpe chiptechnologie inzet om DNA-sequencers goedkoper en efficiënter te maken. Een genetisch paspoort voor iedereen? In elke cel van je lichaam zitten 23 paar chromosomen. Deze bestaan uit DNA dat de code bevat waarin al onze erfelijke eigenschappen zijn vastgelegd. Die code bestaat uit zo n 3 miljard letters of baseparen. Moreau: Binnen afzienbare tijd wordt het bepalen van iemands erfelijke code zo normaal als het maken van een CT-scan. Elk kind krijgt dan bij de geboorte zijn of haar genetisch paspoort mee. Het wordt de basis voor een gezond leven: ben ik gevoelig voor bepaalde ziektes en hoe kan ik deze voorkomen? Welke medicatie werkt het best bij mij? Enz. AEn ook al ligt je genetische code vast, toch kan je in je leven meerdere keren gesequenced worden. Van Dorpe: DNA-sequencing zal zo nauwkeurig worden dat je in een bloedstaal op zoek kan gaan naar zeldzaam DNA, bv. dat van tumorcellen of zelfs van virussen. Op het vlak van tumorcellen kan je twee soorten DNA terugvinden in het bloed: DNA van circulating tumorcellen (die zijn losgekomen van de oorspronkelijke tumor en zich via het bloed verspreiden), en cell-free DNA (afkomstig van afstervende tumorcellen). Hieruit kan je heel veel leren. Je kan bijvoorbeeld al te weten komen (1) dat je een tumor hebt, (2) welke de primaire tumor is (dus waar hij zou moeten zitten) allemaal zonder scans/operaties en (3) kan de DNA-analyse je ook al vertellen welke specifieke behandeling aangewezen is. We spreken hier van een liquid biopsy, een biopsie van de tumor zonder in de tumor te moeten snijden, maar enkel door bloedanalyse. Naast de genetische info van je eigen cellen, bevat je lichaam nog ander DNA dat interessant kan zijn voor je gezondheid: dat van de bacteriën in je lichaam. Naar schatting zitten er 10 keer meer bacteriën in ons lichaam dan dat we cellen hebben. En maar goed ook, want er zijn steeds meer aanwijzingen dat deze bacteriepopulatie mede onze gezondheid bepaalt. Vandaar ook dat een genetische analyse van je darmflora uiterst interessant kan zijn om je gezondheid bij te sturen. 1/5

2 Moreau: Wat technologie betreft, maken we een enorme evolutie door die het dollar genoom binnen handbereik brengt. Maar natuurlijk is er ook een maatschappelijke kant aan dit alles. Wanneer is het verantwoord om een genetische test te doen? Wanneer en hoe licht je dokter je in over je genetische afwijkingen? Of kies je ervoor om geen genetisch paspoort te laten maken? Dat zijn allemaal vragen waar ethici zich momenteel over buigen. Terabytes aan data Yves Moreau maakt deel uit van de imec - KU Leuven STADIUS onderzoeksgroep, een groep van het vroegere iminds (nu geïntegreerd in imec). Hij houdt zich specifiek bezig met data-analyse voor het opsporen van zeldzame genetische ziektes. Moreau: Wij ontwikkelen algoritmes waardoor je uit de 3 miljard letters van je genetische code kan afleiden of je leidt aan een zeldzame genetische ziekte. Er bestaan ongeveer zeldzame ziektes die 4 tot 8% van de bevolking treffen. Als je op jonge leeftijd kan bepalen aan welke specifieke ziekte een kind lijdt, is het gemakkelijker voor de familie om hier mee om te gaan. Ze weten dan hoe de ziekte zal evolueren en of de kans bestaat dat een volgend kind deze afwijking ook zal hebben. Uiteindelijk kunnen onderzoekers op basis van de afwijkende genetische code ook inzicht krijgen in het mechanisme achter de ziekte en zo betere behandelingen ontwikkelen dollar voor een genoom lijkt misschien nog veel, maar dat is het niet als je de kosten zou optellen van alle testen en doktersbezoeken die vroeger nodig waren in de zoektocht naar een juiste diagnose van een zeldzame ziekte. Om nog maar te zwijgen van de lijdensweg die de familie doormaakt door niet te weten wat er met hun kind aan de hand is. Het bepalen van de genetische code is nu nog geen routineklus, maar wat als het dat wel wordt? Moreau: We gaan een explosie aan data zien. En dat wordt ook een van de belangrijkste uitdagingen: hoe gaan we die terabytes aan data veilig opslaan tegen een aanvaardbare kost, en hoe gaan we ze analyseren en interpreteren? In 2016 werkten we in onze onderzoeksgroep vooral aan oplossingen om te bepalen welke verschillen in erfelijke code tussen individuen (zo n 3 miljoen verschillen op de 3 miljard baseparen) van belang zijn en welke niet. Welke verschillen zijn de oorzaak van ziektes? Met onze algoritmes kunnen we mutaties bepalen die mogelijk de oorzaak zijn van een bepaalde ziekte. Dokters kunnen hier dan verder mee aan de slag. Hoe meer genetische data kunnen verzameld worden, hoe meer dokters kunnen leren over bepaalde ziektes en therapieën. Moreau: We bekeken het voorbije jaar ook hoe genetische info op een veilige manier kan worden gedeeld. Alles in één centrale databank bewaren, is geen goed idee wegens gevaar voor hacken. Daarom ontwikkelden we een model waarin data lokaal opgeslagen worden, maar wel van overal kunnen worden geraadpleegd. Zo kan een dokter de genetische data opvragen van alle patiënten ter wereld met een bepaalde ziekte, maar krijgt hij geen toegang tot een individueel genoom met persoonsgegevens. 2/5

3 Van dollar naar 100 dollar voor een genoom? Wetenschappers zijn in de wolken met het dollar genoom, maar voor de gewone mens lijkt dit nog erg veel. Zeker als deze kost (nog) niet terugbetaald wordt door het ziekenfonds. Maar hoe kunnen we de kost van een genetisch paspoort nog verder verlagen? Voor het antwoord op die vraag kunnen we terecht bij Pol Van Dorpe; hij heeft een leidende rol in imecs onderzoeksgroep die fotonicaoplossingen maakt voor life science toepassingen. Van Dorpe: Die dollar is relatief. Dat is momenteel de kost om een volledig genoom te laten sequencen (op voorwaarde dat je een DNA-sequencer een jaar lang continu kan laten werken zodat de kost daalt). Maar de kostprijs van de toestellen is aan het dalen; bovendien neemt ook de hoeveelheid DNA die je per uur kan analyseren de throughput toe. Wij gebruiken onze expertise in nanofotonica, CMOS-sensoren, integratie en chipproductie om die toestellen te verbeteren, en werken daarvoor samen met verschillende grote spelers. Zo heeft Pacific Biosciences de kostprijs van zijn toestel met 50% kunnen verminderen en genereren hun chips 7x meer informatie, dankzij onze samenwerking. Naast het verlagen van de kostprijs van de toestellen en het verhogen van de throughput, zie je ook een evolutie naar long reads waarbij lange stukken DNA kunnen worden afgelezen. Dit in vergelijking met vroegere technieken waarbij het DNA werd opgesplitst in kleine stukjes, vermeerderd werd, en dan uitgelezen. Het voordeel van long reads is dat je veel preciezer en sneller de volledige genetische kaart van een persoon kan samenstellen. Ook laat het toe om structurele variaties op te sporen. Dit zijn stukken code die meermaals herhaald worden in het genoom op specifieke plaatsen. Afwijkingen in dit patroon kunnen ook tot gezondheidsproblemen leiden. Er zijn verschillende technologieën op de markt en ook toestellen in alle maten en vormen van grote DNA-sequencers zoals die van Pacific Biosciences tot kleine handheld devices zoals de MinION van Oxford Nanopore Technologies. Er zullen verschillende technologieën naast elkaar bestaan, elk voor een andere specifieke markt. Kleine draagbare toestellen kunnen belangrijk zijn als je bijvoorbeeld ebola wil onderzoeken in afgelegen gebieden, terwijl de grotere toestellen nuttig zijn als je snel en nauwkeurig volledige genetische kaarten wil maken. Chiptechnologie is van bijzonder belang om deze systemen compacter, sneller en goedkoper te maken. 3/5

4 Biografie Yves Moreau Yves Moreau is Professor bij imec - KU Leuven - STADIUS. Hij behaalde zijn PhD aan KU Leuven ESAT-SCD in Van 1998 tot 2005 was hij postdoctoraal onderzoeker (FWO-Vlaanderen) en assistent-professor bij ESAT-SCD, en hield hij zich bezig met bio-informatica onderzoek. Sinds 2004 is hij professor bij ESAT-SCD en coördineert SymBioSys, het KU Leuven Center for Computational Systems Biology. Hij is ook de programmadirecteur van de Master in Bioinformatica. Hij verricht onderzoek naar ICTmethodes voor het ontdekken van genen voor diagnose van ziektes. Hij doceert verschillende bio-informatica cursussen, met focus op probabilistische modellen voor computerbiologie. Hij is ook medeoprichter van twee spin-offs van de universiteit: Data4s, nu onderdeel van Norkom Technologies, gespecialiseerd in datamining voor de bankwereld, en Cartagenia, gespecialiseerd in IT-oplossingen voor klinische genetische diagnose. 4/5

5 Biografie Pol Van Dorpe Pol Van Dorpe behaalde zijn PhD aan de faculteit ingenieurswetenschappen van KU Leuven voor zijn onderzoek naar spintronica. Van 2006 tot 2012 was hij postdoctoraal onderzoeker (FWO) bij imec en werkte hij op nanofotonica, plasmonica voor biosensoren en energy harvesting. Tijdens deze periode werkte hij enige tijd aan de Stanford University en zette hij samenwerkingen op met gerenommeerde onderzoekers in dit domein. Hij publiceerde meer dan 100 peer-reviewed papers in belangrijke journals en werd meer dan 5000 keer geciteerd. Sinds 2012 is hij deeltijds geassocieerd professor aan het Fysica departement van KU Leuven en is hij principal member of staff bij het life sciences departement van imec. Zijn onderzoek richt zich voornamelijk op het toepassen van geïntegreerde fotonicaconcepten voor nieuwe toepassingen in de life sciences. 5/5

Hoe kijken we naar het DNA van een patiënt?

Hoe kijken we naar het DNA van een patiënt? Hoe kijken we naar het DNA van een patiënt? Ies Nijman UMC Utrecht Dept of Genetics, Centre for Molecular Medicine Center for Personalized Cancer Treatment (CPCT), Hartwig Medical Foundation 1994 DNA sequenties,

Nadere informatie

Liquid biopsy, een nieuwe tool voor kankerspecialisten

Liquid biopsy, een nieuwe tool voor kankerspecialisten Smart Health, Life sciences Liquid biopsy, een nieuwe tool voor kankerspecialisten Eind augustus verzamelden meer dan 240 kankerspecialisten in Leuven voor een symposium over liquid biopsies, een nieuwe

Nadere informatie

Voorbij het 1000$ Genoom van diagnostiek naar screening

Voorbij het 1000$ Genoom van diagnostiek naar screening Voorbij het 1000$ Genoom van diagnostiek naar screening Rolf Sijmons Afdeling Genetica Op weg naar het 1000$ Genoom Een gen codeert voor 1 of (meestal) meerdere eiwitten Al ons DNA samen is ons GENOOM

Nadere informatie

Een smartwatch om patiënten sneller van plaats A naar B te brengen

Een smartwatch om patiënten sneller van plaats A naar B te brengen Editie februari 2017 imec.icon Een smartwatch om patiënten sneller van plaats A naar B te brengen Onderzoekers van imec ontwikkelden, samen met enkele bedrijven en ziekenhuizen, zelflerende planningsalgoritmes

Nadere informatie

Patiënten Informatie Brochure Erfelijkheidsonderzoek: Exoom Sequencing

Patiënten Informatie Brochure Erfelijkheidsonderzoek: Exoom Sequencing 2 Patiënten Informatie Brochure Erfelijkheidsonderzoek: Exoom Sequencing Algemene informatie Exoom Sequencing is een nieuwe techniek voor erfelijkheidsonderzoek. In deze folder vindt u informatie over

Nadere informatie

De waarde van DNA. Center for Molecular Medicine Hartwig Medical Foundation. UMC Utrecht Amsterdam

De waarde van DNA. Center for Molecular Medicine Hartwig Medical Foundation. UMC Utrecht Amsterdam De waarde van DNA Prof dr ir Edwin Cuppen Hoogleraar Humane Genetica Directeur Center for Molecular Medicine Hartwig Medical Foundation UMC Utrecht Amsterdam Wat is DNA? DeoxyriboNucleic Acid (Desoxyribonucleïnezuur)

Nadere informatie

Erfelijkheidsonderzoek: Exoomsequencing

Erfelijkheidsonderzoek: Exoomsequencing Erfelijkheidsonderzoek: Exoomsequencing Exoomsequencing is een nieuwe techniek voor erfelijkheidsonderzoek. In deze folder vindt u informatie over dit onderzoek. De volgende onderwerpen komen aan bod:

Nadere informatie

Informatie over Exoom sequencing

Informatie over Exoom sequencing Informatie over Exoom sequencing Exoom sequencing is een nieuwe techniek voor erfelijkheidsonderzoek. In deze folder vindt u informatie over dit onderzoek. De volgende onderwerpen komen aan bod: Om de

Nadere informatie

Uitgebreide genentest (exoom sequencing) naar oorzaak cardiomyopathie

Uitgebreide genentest (exoom sequencing) naar oorzaak cardiomyopathie & Kindercardiologie Uitgebreide genentest (exoom sequencing) naar oorzaak cardiomyopathie Informatie voor ouders Uw klinisch geneticus (erfelijkheidsarts) / dokter heeft voorgesteld om uitgebreid onderzoek

Nadere informatie

Een grote stap in een kleine wereld: een lensvrije fluorescentiemicroscoop

Een grote stap in een kleine wereld: een lensvrije fluorescentiemicroscoop Editie oktober 2018 Silicon Photonics, Life sciences, Academic Excellence, Government funded research Een grote stap in een kleine wereld: een lensvrije fluorescentiemicroscoop Bij het woord microscoop

Nadere informatie

Brochure Een igene Paspoort: iets voor mij? Leer meer over jouw eigen genen

Brochure Een igene Paspoort: iets voor mij? Leer meer over jouw eigen genen Brochure Een igene Paspoort: iets voor mij? Leer meer over jouw eigen genen Een igene Paspoort: iets voor mij? De belangrijkste overwegingen en achtergronden op een rijtje Bij igene zijn we gefascineerd

Nadere informatie

Deze optische antenne kan toveren met licht

Deze optische antenne kan toveren met licht Editie Best of 2016 Photonics, Smart Health, Quantum computing, Sensor solutions for IoT, Photovoltaics Deze optische antenne kan toveren met licht Onderzoekers van imec en KU Leuven maakten een optische

Nadere informatie

Master in de ingenieurs - wetenschappen: wiskundige ingenieurstechnieken

Master in de ingenieurs - wetenschappen: wiskundige ingenieurstechnieken LEUVEN t Master in de ingenieurs - wetenschappen: wiskundige ingenieurstechnieken Faculteit Ingenieurswetenschappen De steeds toenemende computercapaciteit voor de verwerking van metingen, de opslag van

Nadere informatie

Informatiebrief met toestemmingsformulier voor kinderen van jaar bij opname in het Prinses Máxima Centrum

Informatiebrief met toestemmingsformulier voor kinderen van jaar bij opname in het Prinses Máxima Centrum Informatiebrief met toestemmingsformulier voor kinderen van 12-16 jaar bij opname in het Prinses Máxima Centrum Beste, Samen met je ouder(s)/verzorger(s) heb je een gesprek gehad met je behandelend arts

Nadere informatie

Bert Gyselinckx, Programmadirecteur draadloze autonome sensorsystemen Katrien Marent, Corporate Communications Director

Bert Gyselinckx, Programmadirecteur draadloze autonome sensorsystemen Katrien Marent, Corporate Communications Director Genezen met chips Bert Gyselinckx, Programmadirecteur draadloze autonome sensorsystemen Katrien Marent, Corporate Communications Director Chips zijn ook in de geneeskunde niet meer weg te denken. Pacemakers,

Nadere informatie

Automatisering van NGS processen Ewart de Bruijn. Hubrecht Institute

Automatisering van NGS processen Ewart de Bruijn. Hubrecht Institute Automatisering van NGS processen Ewart de Bruijn Hubrecht Institute Wie zijn we De Cuppen groep op het Hubrecht Instituut De Cuppen groep houdt zich bezig met het ontdekken en in kaart brengen van de variaties

Nadere informatie

Dankzij chiptechnologie worden medische toestellen kleiner, sneller en goedkoper

Dankzij chiptechnologie worden medische toestellen kleiner, sneller en goedkoper Editie juli 2017 Dankzij chiptechnologie worden medische toestellen kleiner, sneller en goedkoper Dankzij chiptechnologie worden complexe instrumenten en data-analyses goedkoper en kunnen gezondheidsmetingen

Nadere informatie

Onderzoeksgroep Neurodegeneratieve Hersenziekten

Onderzoeksgroep Neurodegeneratieve Hersenziekten WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK NAAR DE ROL VAN GENETICA IN JONGDEMENTIE: FAMILIES, MUTATIES EN GENETISCHE TESTEN. Christine Van Broeckhoven Neurodegeneratieve Hersenziekten Groep, Department Moleculaire Genetica,

Nadere informatie

Informatiebrief voor de patiënt

Informatiebrief voor de patiënt Informatiebrief voor de patiënt Informatiebrief over de studie naar Geachte mevrouw / mijnheer, Uw arts vermoedt dat u de ziekte sinustrombose heeft. Op dit moment wordt er wetenschappelijk onderzoek gedaan

Nadere informatie

Afsluitende les. Leerlingenhandleiding. DNA-onderzoek en gentherapie

Afsluitende les. Leerlingenhandleiding. DNA-onderzoek en gentherapie Afsluitende les Leerlingenhandleiding DNA-onderzoek en gentherapie Inleiding In de afsluitende les DNA-onderzoek en gentherapie zul je aan de hand van een aantal vragen een persoonlijke en kritische blik

Nadere informatie

100-plus onderzoek: wel oud maar niet dement. informatiefolder

100-plus onderzoek: wel oud maar niet dement. informatiefolder 100-plus onderzoek: wel oud maar niet dement informatiefolder 1 Juist u, de 100-plusser die niet dement is Bent u ouder dan 100 jaar en helemaal helder, of kent u misschien iemand voor wie dit opgaat?

Nadere informatie

Gebruik van uw medische gegevens en lichaamsmateriaal voor wetenschappelijk onderzoek en onderwijs. Geen bezwaar?

Gebruik van uw medische gegevens en lichaamsmateriaal voor wetenschappelijk onderzoek en onderwijs. Geen bezwaar? Gebruik van uw medische gegevens en lichaamsmateriaal voor wetenschappelijk onderzoek en onderwijs Geen bezwaar? 1 U bezoekt een van de Santeon ziekenhuizen voor onderzoek en/of behandeling. In een ziekenhuis

Nadere informatie

Mitochondriële ziekten

Mitochondriële ziekten Mitochondriële ziekten Erfelijkheid NCMD Het Nijmeegs Centrum voor Mitochondriële Ziekten is een internationaal centrum voor patiëntenzorg, diagnostiek en onderzoek bij mensen met een stoornis in de mitochondriële

Nadere informatie

Wat zijn polyq ziektes?

Wat zijn polyq ziektes? Wetenschappelijk nieuws over de Ziekte van Huntington. In eenvoudige taal. Geschreven door wetenschappers. Voor de hele ZvH gemeenschap. Zijn er genetische verbanden tussen neurodegeneratieve ziektes?

Nadere informatie

Informatiebrief D-dimer and AP-FXIII in CVT studie, versie 1.2 3 november 2011. D-dimer en AP-FXIII in de diagnostiek van sinustrombose

Informatiebrief D-dimer and AP-FXIII in CVT studie, versie 1.2 3 november 2011. D-dimer en AP-FXIII in de diagnostiek van sinustrombose Informatiebrief voor de patiënt in tweede instantie Informatiebrief over de studie naar Geachte mevrouw / mijnheer, Op het moment dat u deze brief leest bent u herstellende van klachten waarvoor u werd

Nadere informatie

Erfelijkheidsonderzoek: Exoomsequencing bij erfelijke slechthorendheid

Erfelijkheidsonderzoek: Exoomsequencing bij erfelijke slechthorendheid Erfelijkheidsonderzoek: Exoomsequencing bij erfelijke slechthorendheid Exoomsequencing is een techniek voor erfelijkheidsonderzoek, die kan worden gebruikt om de oorzaak van erfelijke slechthorendheid

Nadere informatie

Gebruik van uw medische gegevens en lichaamsmateriaal voor wetenschappelijk onderzoek en onderwijs Geen bezwaar?

Gebruik van uw medische gegevens en lichaamsmateriaal voor wetenschappelijk onderzoek en onderwijs Geen bezwaar? Gebruik van uw medische gegevens en lichaamsmateriaal voor wetenschappelijk onderzoek en onderwijs Geen bezwaar? U bezoekt VU medisch centrum (VUmc) voor onderzoek en/of behandeling. In een ziekenhuis

Nadere informatie

Wetenschappelijk onderzoek resterend lichaamsmateriaal. Informatie en keuzevrijheid

Wetenschappelijk onderzoek resterend lichaamsmateriaal. Informatie en keuzevrijheid Wetenschappelijk onderzoek resterend lichaamsmateriaal Informatie en keuzevrijheid Waarover gaat deze folder? Soms neemt een arts of verpleegkundige bij u wat lichaamsmateriaal af. Het ziekenhuis waar

Nadere informatie

Omgaan met genomische informatie als wetenschapper

Omgaan met genomische informatie als wetenschapper Omgaan met genomische informatie als wetenschapper Prof. Yves Moreau K.U.Leuven SymBioSys Center for Computational Biology Stelling Het dient maatschappelijk aangemoedigd te worden dat genomische data

Nadere informatie

Gebruik van uw medische gegevens en lichaamsmateriaal voor wetenschappelijk onderzoek en onderwijs

Gebruik van uw medische gegevens en lichaamsmateriaal voor wetenschappelijk onderzoek en onderwijs Gebruik van uw medische gegevens en lichaamsmateriaal voor wetenschappelijk onderzoek en onderwijs Geen bezwaar? Inleiding U bezoekt Medisch Spectrum Twente (MST) voor onderzoek en / of behandeling. In

Nadere informatie

NEDERLANDSE SAMENVATTING

NEDERLANDSE SAMENVATTING NEDERLANDSE SAMENVATTING 213 Primaire ciliaire dyskinesie (PCD) is een zeldzame erfelijke aandoening waarbij de trilharen die de luchtwegen bekleden niet goed werken. Trilharen hebben als functie om het

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Wetenschappelijk onderzoek met uw resterend lichaamsmateriaal. Geen bezwaar?

PATIËNTEN INFORMATIE. Wetenschappelijk onderzoek met uw resterend lichaamsmateriaal. Geen bezwaar? PATIËNTEN INFORMATIE Wetenschappelijk onderzoek met uw resterend lichaamsmateriaal Geen bezwaar? Waarover gaat deze folder? Soms neemt een arts of verpleegkundige bij u wat lichaamsmateriaal af. Het ziekenhuis

Nadere informatie

Naar High Throughput DNA data analyse

Naar High Throughput DNA data analyse Naar High Throughput DNA data analyse Laboratorium automatisering seminar Jan-Peter Nap Hanze University Groningen 8/10/10 1 van 24 gisteren CLC bio, a comprehensive platform for NGS analysis nu: Super-scale

Nadere informatie

Genen & embryo s. Wat kan, wat mag, wat willen we? René Fransen

Genen & embryo s. Wat kan, wat mag, wat willen we? René Fransen Genen & embryo s Wat kan, wat mag, wat willen we? René Fransen Genen en embryo s Deze lezing: Introductie genen en gentechnologie Meer gentechnologie: crispr/cas9 Genetische modificatie van embryo s Drie-ouder

Nadere informatie

Brochure ExomeScan. Whole Exome Sequencing. Achtergrond

Brochure ExomeScan. Whole Exome Sequencing. Achtergrond Brochure Whole Exome Sequencing De laatste jaren is er een schat aan informatie gepubliceerd over de genetische achtergrond van overerfbare en somatische aandoeningen. In grootschalige Next Generation

Nadere informatie

Gezondheid. ziekte, hygiëne en medicijnen. mbo

Gezondheid. ziekte, hygiëne en medicijnen. mbo Gezondheid ziekte, hygiëne en medicijnen mbo Microben zijn onlosmakelijk verbonden met je gezondheid. In de gezondheidszorg wordt dagelijks strijd geleverd met microben. Verplegers en doktersassistenten

Nadere informatie

Nader gebruik afgenomen lichaamsmateriaal

Nader gebruik afgenomen lichaamsmateriaal Nader gebruik afgenomen lichaamsmateriaal Patiëntenvoorlichting afdelingen KCL, MML en pathologie. Nader gebruik Soms neemt een arts of verpleegkundige bij u wat lichaamsmateriaal voor onderzoek af. Soms

Nadere informatie

Wat is een genetische test?

Wat is een genetische test? 12 Wat is een genetische test? Aangepaste informatie van folders geproduceerd door Guy s and St Thomas Hospital en Londen Genetic Knowledge Park, aangepast volgens hun kwaliteitsnormen. Januari 2008 Gest

Nadere informatie

Een mens is voor 50% genetisch identiek aan een banaan.

Een mens is voor 50% genetisch identiek aan een banaan. Een mens is voor 50% genetisch identiek aan een banaan. Qu3 / DNABAR Noorderlicht 2010 Voorwoord 3 Dit boekje is een initiatief van de afdeling Genetica van het Universitair Medisch Centrum Groningen.

Nadere informatie

Genetische testen en gezondheid

Genetische testen en gezondheid Genetische testen en gezondheid Genetische testen en gezondheid We hebben allemaal een unieke combinatie van genen van onze ouders geërfd. Onze unieke combinatie van genen en de invloed van onze omgeving

Nadere informatie

Nootdorp, 30 augustus Onderwerp: Toelichting Jaarrekening Toelichting Jaarrekening 2016

Nootdorp, 30 augustus Onderwerp: Toelichting Jaarrekening Toelichting Jaarrekening 2016 Nootdorp, 30 augustus 2017 Onderwerp: Toelichting Jaarrekening 2016 Toelichting Jaarrekening 2016 Toelichting uitgaven Bestuurskosten: Bezoek Rett conferentie Wenen, printer consumables, diverse vergaderingen

Nadere informatie

NIPT De niet-invasieve prenatale test voor trisomie

NIPT De niet-invasieve prenatale test voor trisomie NIPT De niet-invasieve prenatale test voor trisomie NIPT De niet-invasieve prenatale test voor trisomie Waarom NIPT? In België kunnen alle zwangere vrouwen -indien gewenst- het risico dat de foetus het

Nadere informatie

Progeria berooft kinderen over de hele wereld van het leven

Progeria berooft kinderen over de hele wereld van het leven OMSLAG (COVER) Focus op een geneesmiddel BINNENKANT LINKERPANEEL (INSIDE LEFT PANEL) Wat is Progeria? Progeria, ook gekend onder de naam Hutchinson-Gilford Progeria Syndroom (HGPS), is een zeldzame, fatale

Nadere informatie

An Steegen over CMOS en beyond-cmos

An Steegen over CMOS en beyond-cmos Editie januari 2018 Semiconductor technology & processing An Steegen over CMOS en beyond-cmos We hebben nieuwe concepten nodig voor onze computers, geheugens en netwerken An Steegen, Executive Vice President

Nadere informatie

ROSCAN Huidkanker Biobank

ROSCAN Huidkanker Biobank Kanker Instituut Uw behandelend arts in het Erasmus MC heeft u geïnformeerd over het bestaan van de ROSCAN Biobank. Hij/zij heeft u al het een en ander uitgelegd. Wij vragen u vriendelijk om mee te doen

Nadere informatie

Nieuwe behandeling voor MS: doelgericht en met veel minder bijwerkingen

Nieuwe behandeling voor MS: doelgericht en met veel minder bijwerkingen Gezondheid Nieuwe behandeling voor MS: doelgericht en met veel minder bijwerkingen Er zit een nieuwe behandeling voor multiple sclerose (MS) in de pijplijn: door lichaamseigen cellen te behandelen met

Nadere informatie

Naar een persoonlijke behandeling van kanker

Naar een persoonlijke behandeling van kanker Naar een persoonlijke behandeling van kanker We weten tegenwoordig ongelooflijk veel meer over hoe kanker werkt, maar helaas heeft dat nog niet geleid tot grote veranderingen in de manier waarop we kanker

Nadere informatie

Rol van erfelijkheid bij ILD:

Rol van erfelijkheid bij ILD: Rol van erfelijkheid bij ILD: van wetenschap naar klinische toepassing Interstitiële longaandoeningen(ild), zoals bijvoorbeeld sarcoïdose en longfibrose, zijn zeldzame aandoeningen. Deze ziektes komen

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Afdeling. Klinische Pathologie

PATIËNTEN INFORMATIE. Afdeling. Klinische Pathologie PATIËNTEN INFORMATIE Afdeling Klinische Pathologie Waarover gaat deze folder en waarover niet? Soms neemt een arts bij u wat lichaamsmateriaal af, bijvoorbeeld: een klein stukje uit uw huid, uw borstklier,

Nadere informatie

Brochure ExomeScan. Whole Exome Sequencing. Achtergrond

Brochure ExomeScan. Whole Exome Sequencing. Achtergrond Brochure Whole Exome Sequencing De laatste jaren is er een schat aan informatie gepubliceerd over de genetische achtergrond van overerfbare en somatische aandoeningen. In grootschalige Next Generation

Nadere informatie

Cover Page. Author: Slieker, Roderick Title: Charting the dynamic methylome across the human lifespan Issue Date:

Cover Page. Author: Slieker, Roderick Title: Charting the dynamic methylome across the human lifespan Issue Date: Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/45888 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Slieker, Roderick Title: Charting the dynamic methylome across the human lifespan

Nadere informatie

ALZHEIMER DEMENTIE: EEN GENETISCH INZICHT IN DE BIOLOGIE VAN DE ZIEKTE

ALZHEIMER DEMENTIE: EEN GENETISCH INZICHT IN DE BIOLOGIE VAN DE ZIEKTE ALZHEIMER DEMENTIE: EEN GENETISCH INZICHT IN DE BIOLOGIE VAN DE ZIEKTE Prof. Dr. Christine Van Broeckhoven PhD DSc Neurodegeneratieve Hersenziekten Groep, Departement voor Moleculaire Genetica, VIB, Laboratorium

Nadere informatie

Borst- en/of eierstokkanker: Erfelijk risico en genetisch testen

Borst- en/of eierstokkanker: Erfelijk risico en genetisch testen Borst- en/of eierstokkanker: Erfelijk risico en genetisch testen In onze bevolking heeft iedere vrouw een risico van ongeveer 10% om in de loop van haar leven borstkanker te krijgen en 1,5% om eierstokkanker

Nadere informatie

Docentenhandleiding. Niveau: expert. Lees de taal van de tumor Organisatieniveaus

Docentenhandleiding. Niveau: expert. Lees de taal van de tumor Organisatieniveaus Docentenhandleiding Niveau: expert Lees de taal van de tumor Organisatieniveaus Ontwikkeld door het Cancer Genomics Centre in samenwerking met het Freudenthal Instituut voor Didactiek van Wiskunde en Natuurwetenschappen

Nadere informatie

Wetenschappelijk onderzoek. met uw resterend lichaamsmateriaal; geen bezwaar?

Wetenschappelijk onderzoek. met uw resterend lichaamsmateriaal; geen bezwaar? Wetenschappelijk onderzoek met uw resterend lichaamsmateriaal; geen bezwaar? Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Bron: De tekst van deze folder is afkomstig van de Nederlandse

Nadere informatie

Het bewaren van lichaamsmateriaal door Pathologie laboratoria.

Het bewaren van lichaamsmateriaal door Pathologie laboratoria. Het bewaren van lichaamsmateriaal door Pathologie laboratoria. Waarover gaat deze folder en waarover niet? 1. Soms neemt een arts bij u wat lichaamsmateriaal af, bijvoorbeeld: - een klein stukje uit uw

Nadere informatie

WetenschappelijkOnderzoekin het Expertisecentrum. Tom J de Koning

WetenschappelijkOnderzoekin het Expertisecentrum. Tom J de Koning WetenschappelijkOnderzoekin het Expertisecentrum Tom J de Koning Afdeling Neurologie, Genetica en Kindergeneeskunde Universitair Medisch Centrum Groningen Waaromdoenwe wetenschappelijk onderzoek? Academische

Nadere informatie

Informatiebrief met toestemmingsformulier voor kinderen van jaar bij opname in het Prinses Máxima Centrum

Informatiebrief met toestemmingsformulier voor kinderen van jaar bij opname in het Prinses Máxima Centrum Informatiebrief met toestemmingsformulier voor kinderen van 12-16 jaar bij opname in het Prinses Máxima Centrum Beste, Je komt in het Prinses Máxima Centrum voor kinderoncologie omdat er verdenking is

Nadere informatie

Imec zoekt partners om chronische ziekten te bestrijden

Imec zoekt partners om chronische ziekten te bestrijden Smart Health, Life sciences Imec zoekt partners om chronische ziekten te bestrijden Imec lanceert onderzoeksprogramma imec.ichange om op basis van sensoren en data science een digitale coach te ontwikkelen

Nadere informatie

Ontwikkeling van genezende medicijnen tegen ouderdomsgerelateerde ziekten. Ad W. van Gorp, oprichter en CEO

Ontwikkeling van genezende medicijnen tegen ouderdomsgerelateerde ziekten. Ad W. van Gorp, oprichter en CEO Ontwikkeling van genezende medicijnen tegen ouderdomsgerelateerde ziekten Ad W. van Gorp, oprichter en CEO Agenda 1. Historie 2. Strategie 3. Projecten 10/28/2013 2 Historie Spin off bedrijf van het Hubrecht

Nadere informatie

Waarom vallen geen struikelblok hoeft te zijn

Waarom vallen geen struikelblok hoeft te zijn Editie oktober 2017 Smart Health, imec.livinglabs, CSR Waarom vallen geen struikelblok hoeft te zijn De Fall Risk Scale: een efficiënte, betaalbare tool voor valpreventie bij ouderen. Intro Elke seconde

Nadere informatie

Origami voor cellen: zelfvouwende 3D-celgrijpers voor betere signaalopname

Origami voor cellen: zelfvouwende 3D-celgrijpers voor betere signaalopname Life sciences Origami voor cellen: zelfvouwende 3D-celgrijpers voor betere signaalopname Imec ontwikkelt zelfvouwende microgrijpers ( grippers ) die zich als een schelp rond cellen vouwen voor een beter

Nadere informatie

Fotonica op chip laat dokters dromen

Fotonica op chip laat dokters dromen Photonics Fotonica op chip laat dokters dromen Dankzij chiptechnologie en fotonica kan je ultrakleine spectrometers, cytometers en microscopen maken. Maak kleine structuren op chip die met licht overweg

Nadere informatie

Visie: Samenspel tussen chip- en digitale technologieën cruciaal voor het Internet of Things

Visie: Samenspel tussen chip- en digitale technologieën cruciaal voor het Internet of Things Editie januari 2017 Internet of Things, Data science and data security Visie: Samenspel tussen chip- en digitale technologieën cruciaal voor het Internet of Things Intro Om het intuïtieve Internet of Things

Nadere informatie

Een nieuwe onderzoekslijn Organen op Chips Menselijke ziektemodellen op chips Introductie, Anja van de Stolpe

Een nieuwe onderzoekslijn Organen op Chips Menselijke ziektemodellen op chips Introductie, Anja van de Stolpe Minisymposium KNAW Een nieuwe onderzoekslijn Organen op Chips Menselijke ziektemodellen op chips Introductie, Anja van de Stolpe Wat is een Orgaan- of menselijk ziektemodel -op-een chip? Is het een stukje

Nadere informatie

NEDERLANDSE SAMENVATTING

NEDERLANDSE SAMENVATTING NEDERLANDSE SAMENVATTING Analyse van chromosomale afwijkingen in gastrointestinale tumoren In het ontstaan van kanker spelen vele moleculaire processen een rol. Deze processen worden in gang gezet door

Nadere informatie

Wat is een genetische test?

Wat is een genetische test? 12 Wat is een genetische test? Aangepaste informatie van folders geproduceerd door Guy s and St Thomas Hospital en Londen Genetic Knowledge Park, aangepast volgens hun kwaliteitsnormen. Juli 2008 Vertaald

Nadere informatie

Visie: Een duurzaam energiesysteem dankzij hernieuwbare energie en ICT

Visie: Een duurzaam energiesysteem dankzij hernieuwbare energie en ICT Editie januari 2017 Smart Energy Visie: Een duurzaam energiesysteem dankzij hernieuwbare energie en ICT Intro Jef Poortmans en Matthias Strobbe timmeren aan het nieuwe energienet. Poortmans maakt een nieuwe

Nadere informatie

Van Gasthuis tot Gasthuisberg

Van Gasthuis tot Gasthuisberg Van Gasthuis tot Gasthuisberg Van Gast naar Gastheer Jan Peers Van Gast naar Gastheer 1080 Oprichting gasthuis Sint Pieter Evolutie olv Gasthuiszusters naar hospitaal 1222 naar huidige site St Pieter 1426

Nadere informatie

Werkstuk Biologie Hersenkanker/tumor

Werkstuk Biologie Hersenkanker/tumor Werkstuk Biologie Hersenkanker/tumor Werkstuk door een scholier 1349 woorden 19 oktober 2003 6 70 keer beoordeeld Vak Biologie Inleiding: Mijn werkstuk gaat over hersentumoren. Ik heb het gekozen omdat

Nadere informatie

Dominante Overerving. Informatie voor patiënten en hun familie. Illustraties: Rebecca J Kent www.rebeccajkent.com rebecca@rebeccajkent.

Dominante Overerving. Informatie voor patiënten en hun familie. Illustraties: Rebecca J Kent www.rebeccajkent.com rebecca@rebeccajkent. 12 Dominante Overerving Aangepaste informatie van folders geproduceerd door Guy s and St Thomas Hospital en Londen Genetic Knowledge Park, aangepast volgens hun kwaliteitsnormen. Juli 2008 Vertaald door

Nadere informatie

Het verhaal van ZvH en kanker

Het verhaal van ZvH en kanker Wetenschappelijk nieuws over de Ziekte van Huntington. In eenvoudige taal. Geschreven door wetenschappers. Voor de hele ZvH gemeenschap. Wat is het verband tussen de Ziekte van Huntington en kanker? Volgens

Nadere informatie

Kanker in de familie.

Kanker in de familie. Inhoud workshop Kanker in de familie. Dr. Margreet Ausems klinisch geneticus UMCU Introductie Verwachtingen deelnemers Achtergrondinformatie (cijfers!) Hoe ontstaat kanker? Erfelijke kanker en erfelijkheidsonderzoek

Nadere informatie

Sensor zoekt veeleisende toepassing

Sensor zoekt veeleisende toepassing Editie februari 2019 Semiconductor technology & processing, Silicon Photonics Sensor zoekt veeleisende toepassing Micro-optomechanische sensoren (MOMS) zijn stralingshard en combineren een groot bereik

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting. Tweede primaire tumoren en excessieve sterfte na retinoblastoom

Nederlandse samenvatting. Tweede primaire tumoren en excessieve sterfte na retinoblastoom Nederlandse samenvatting Tweede primaire tumoren en excessieve sterfte na retinoblastoom Retinoblastoom is een kwaadaardige oogtumor die ontstaat in het netvlies. Deze vorm van oogkanker is zeer zeldzaam

Nadere informatie

Genetische basis principes

Genetische basis principes Wetenschappelijk nieuws over de Ziekte van Huntington. In eenvoudige taal. Geschreven door wetenschappers. Voor de hele ZvH gemeenschap. Het genetisch 'grijze gebied' van de ziekte van Huntington: wat

Nadere informatie

Het Grote Open Science / Open Access / Open Data StellingenSpel

Het Grote Open Science / Open Access / Open Data StellingenSpel Het Grote Open Science / Open Access / Open Data StellingenSpel Najaarstweedaagse 8 november 2018 Het Grote Open Science Open Access Open Data StellingenSpel We moeten rekening houden met de expertise

Nadere informatie

Gezocht: life science bedrijven die biofotonica willen uitproberen

Gezocht: life science bedrijven die biofotonica willen uitproberen Photonics, Life sciences, Smart Health, Government funded research, imec.ic-link Gezocht: life science bedrijven die biofotonica willen uitproberen Imec en LioniX bouwen samen met 13 andere Europese partners

Nadere informatie

Wie is leidend of lijdend?

Wie is leidend of lijdend? Organisatie Medische Technologie en ICT Wie is leidend of lijdend? Martijn Schasfoort Manager Zorg en Informatie Technologie Deze presentatie. Het betreft ervaringen uit Máxima Medisch Centrum Cultuur

Nadere informatie

Zo maak je materialen die zelf pijn voelen

Zo maak je materialen die zelf pijn voelen Editie mei 2018 Flexible electronics, Photonics, Sensor solutions for IoT, imec Ghent Zo maak je materialen die zelf pijn voelen CMST, een imec onderzoeksgroep aan de universiteit Gent, maakt dunne folies

Nadere informatie

MIJN EERSTE VIER DAGEN

MIJN EERSTE VIER DAGEN MIJN EERSTE VIER DAGEN DAG 1 Mijn eerste kreetje DAG 2 Mijn eerste badje DAG 3 Mijn eerste knuffel DAG 4 Mijn eerste bloedprikje Beste ouder, Het eerste kreetje, het eerste bad, de eerste knuffel,... het

Nadere informatie

Recessieve Overerving

Recessieve Overerving 12 Recessieve Overerving Aangepaste informatie van folders geproduceerd door Guy s and St Thomas Hospital en Londen Genetic Knowledge Park, aangepast volgens hun kwaliteitsnormen. Juli 2008 Vertaald door

Nadere informatie

Risicoberekening voor TRISOMIE 21 in het eerste trimester

Risicoberekening voor TRISOMIE 21 in het eerste trimester Risico op trisomie 21 Centrum Menselijke Erfelijkheid Risicoberekening voor TRISOMIE 21 in het eerste trimester Hoewel de meeste baby s gezond zijn, heeft elke baby een kleine kans op een lichamelijke

Nadere informatie

Hoe word je leraar aardrijkskunde, biologie, chemie, fysica, informatica of wiskunde?

Hoe word je leraar aardrijkskunde, biologie, chemie, fysica, informatica of wiskunde? Hoe word je leraar aardrijkskunde, biologie, chemie, fysica, informatica of wiskunde? FACULTEIT WETENSCHAPPEN SLO natuurwetenschappen, SLO wiskunde wet.kuleuven.be/studenten/slo Kies ik voor aardrijkskunde,

Nadere informatie

NEDERLANDSE SAMENVATTING

NEDERLANDSE SAMENVATTING 2 NEDERLANDSE SAMENVATTING VOOR NIET-INGEWIJDEN In gezonde personen is er een goede balans tussen cellen die delen en cellen die doodgaan. In sommige gevallen wordt deze balans verstoord en delen cellen

Nadere informatie

De geschiedenis van PBT2

De geschiedenis van PBT2 Wetenschappelijk nieuws over de Ziekte van Huntington. In eenvoudige taal. Geschreven door wetenschappers. Voor de hele ZvH gemeenschap. Prana Biotech publiceert de data van het effect van PBT2 in ziekte

Nadere informatie

Omschakelen: verschillen in het ZvH gen beïnvloeden start symptomen De storm voorspellen

Omschakelen: verschillen in het ZvH gen beïnvloeden start symptomen De storm voorspellen Wetenschappelijk nieuws over de Ziekte van Huntington. In eenvoudige taal. Geschreven door wetenschappers. Voor de hele ZvH gemeenschap. Omschakelen: verschillen in het ZvH gen beïnvloeden start symptomen

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/38737 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Goeij, Bart E.C.G. de Title: Antibody-drug conjugates in cancer Issue Date: 2016-04-13

Nadere informatie

Afsluitende les. Leerlingenhandleiding. De Reizende DNA Rechter

Afsluitende les. Leerlingenhandleiding. De Reizende DNA Rechter Afsluitende les Leerlingenhandleiding De Reizende DNA Rechter Dossier HER2 cellijn Achtergrond informatie Mevrouw X is een borstkankerpatiënt. Voor onderzoek zijn bij haar tumorcellen afgenomen en op kweek

Nadere informatie

PROJECT Duurzaam fokken van Cavalier King Charles Spaniels

PROJECT Duurzaam fokken van Cavalier King Charles Spaniels PROJECT Duurzaam fokken van Cavalier King Charles Spaniels Arnold Jacques @2013 Na de uitzending (2008) Zal de Kynologie nooit meer dezelfde zijn! Het gevolg van de uitzending was PANIEK De gevolgen van

Nadere informatie

UNMASKING CIRCULATING TUMOR CELLS. Joost Swennenhuis

UNMASKING CIRCULATING TUMOR CELLS. Joost Swennenhuis UNMASKING CIRCULATING TUMOR CELLS Joost Swennenhuis PARANYMPHS Arjan Tibbe Frank van der Linden 6/7/18 2 INHOUD Circulerende Tumor Cellen 6/7/18 3 INHOUD Circulerende Tumor Cellen Prof. Leon terstappen?

Nadere informatie

Kunnen we meten of we gelukkig zijn?

Kunnen we meten of we gelukkig zijn? Editie november 2018 Smart Health, Wearables Kunnen we meten of we gelukkig zijn? Psychiaters van het Universitair Psychiatrisch Centrum van de KU Leuven en ingenieurs van imec bundelen hun kennis om de

Nadere informatie

NIPT De niet-invasieve prenatale test voor trisomie

NIPT De niet-invasieve prenatale test voor trisomie NIPT De niet-invasieve prenatale test voor trisomie NIPT De niet-invasieve prenatale test voor trisomie Waarom NIPT? In België kunnen alle zwangere vrouwen -indien gewenst- het risico dat de foetus het

Nadere informatie

iedereen GENiaal van de genetica Zondag 31 augustus om 10 uur Cultuurcentrum Scharpoord

iedereen GENiaal van de genetica Zondag 31 augustus om 10 uur Cultuurcentrum Scharpoord iedereen GENiaal van de genetica Zondag 31 augustus om 10 uur Cultuurcentrum Scharpoord iedereen GENiaal de essentie van de genetica Zondag 31 augustus om 10 uur Koen Devriendt: Een DNA-test voor elke

Nadere informatie

Informatiebrochure. Zijn er gezondheidsrisico s verbonden aan het repetitief koppen van de bal?

Informatiebrochure. Zijn er gezondheidsrisico s verbonden aan het repetitief koppen van de bal? Informatiebrochure Zijn er gezondheidsrisico s verbonden aan het repetitief koppen van de bal? KU Leuven Departement Bewegingswetenschappen Onderzoeksgroep Bewegingscontrole en Neuroplasticiteit Beste

Nadere informatie

naar sporen Forensisch expert worden

naar sporen Forensisch expert worden Speuren B naar sporen Forensisch expert worden 3. Vaststellen identiteit Deze les ga je je verdiepen in één specifiek forensisch onderzoeksgebied. Je wordt als het ware zelf een beetje forensisch expert.

Nadere informatie

Medical technology for the future of healthcare

Medical technology for the future of healthcare Medical technology for the future of healthcare Delft Health Initiative Delft Research Initiatives Delft Research Initiatives Energie, Gezondheid, Infrastructuren & Mobiliteit, en Leefomgeving Gezond oud

Nadere informatie

Borstkankeropsporing in de beleids- en beheerscyclus van gemeenten en OCMW s (BBC)

Borstkankeropsporing in de beleids- en beheerscyclus van gemeenten en OCMW s (BBC) Borstkankeropsporing in de beleids- en beheerscyclus van gemeenten en OCMW s (BBC) Borstkankeropsporing in de BBC Situering Het Vlaams bevolkingsonderzoek naar borstkanker is een initiatief van de Vlaamse

Nadere informatie

Mitose is een ander woord voor gewone celdeling. Door gewone celdeling blijft het aantal chromosomen in lichaamscellen gelijk (46 chromosomen).

Mitose is een ander woord voor gewone celdeling. Door gewone celdeling blijft het aantal chromosomen in lichaamscellen gelijk (46 chromosomen). Samenvatting door M. 1493 woorden 28 februari 2014 5 5 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Genotype en fenotype Veel eigenschappen zijne erfelijk. Je hebt deze eigenschappen geërfd van

Nadere informatie