Fiche handafwasmiddelen

Transcriptie

1 Fiche handafwasmiddelen Deze fiche biedt ondersteuning aan een openbaar bestuur dat bij de aankoop van schoonmaakmiddelen gebonden is door de wetgeving inzake overheidsopdrachten. Ze bevat praktische aanbevelingen en concrete criteria om binnen het wettelijke kader duurzaamheidseisen te stellen aan leveranciers en producenten. Deze fiche was het voorwerp van overleg tussen aankopers van de overheid, het maatschappelijke middenveld en vertegenwoordigers van leveranciers en producenten van schoonmaakmiddelen en verleners van schoonmaakdiensten. De Vlaamse overheid hield bij de opmaak van deze criteriaset rekening met de initiatieven van de Europese Commissie en de federale overheid met betrekking tot duurzame overheidsopdrachten. Op die manier bewerkstelligt de Vlaamse overheid een harmonisatie van de criteriasets die door verschillende overheden gebruikt worden. 1) Toepassingsgebied Deze fiche is van toepassing op een specifieke groep van schoonmaakmiddelen die hierna omschreven zijn. Met duurzame materialen en processen geproduceerde afwasmiddelen om handmatig schotels, aardewerk, bestek, glazen, keukengerei etc. te wassen. Deze schoonmaakmiddelen worden zowel in particuliere als in professionele context gebruikt. Het gaat hier niet om schoonmaakmiddelen voor het schoonmaken van vaste oppervlakken of om middelen voor vaatwasmachines. Schoonmaakmiddelen met ammoniak, chloor of javel en luchtverfrissers worden vanuit milieuoverwegingen afgeraden. Informatie over alternatieven voor deze schoonmaakmiddelen is beschikbaar via Ter oriëntatie vindt u hierna een selectie van CPV-codes die van toepassing kunnen zijn op deze productgroep. Deze selectie is indicatief. Het blijft de verantwoordelijkheid van de aanbestedende dienst om zelf de juiste set van CPVcodes te verzamelen, aansluitend bij de betreffende aanbesteding. De volgende CPVcodes zijn mogelijkerwijs op deze productgroep van toepassing: Afwasproducten Afwaspoeder 2) Voorwerp van de opdracht Omdat duurzaamheidscriteria rechtstreeks verband moeten houden met het voorwerp van de opdracht, is het van belang om al in het voorwerp of de kenmerken van de opdracht te vermelden dat het om duurzame schoonmaakmiddelen gaat. Daarenboven is het desgewenst ook al in dit stadium aangewezen om inspanningen voor het instrueren van het poetspersoneel te vermelden. Bijvoorbeeld: Deze opdracht heeft tot doel de aankoop en de levering van duurzame handafwasmiddelen en van het verstrekken van opleiding over het gebruik 1

2 ervan aan het poetspersoneel van de opdrachtgever, volgens de technische specificaties die verder in dit bestek worden gepreciseerd. Het is niet aangewezen om in het kader van voorliggende context bijkomende eisen te stellen inzake tewerkstelling, opleiding of werkervaring van het productiepersoneel. De link met het voorwerp van de opdracht is immers niet sterk genoeg. Daarom zijn dergelijke sociale eisen ook niet opgenomen in deze fiche. Voorwerp van de opdracht in de context van het beleid van de organisatie Het is ook van belang om aan te duiden dat de duurzaamheidscriteria in het bestek onderdeel uitmaken van een ruimer beleid. Dat maakt het voor de inschrijver duidelijk dat hij op langere termijn rekening moet gaan houden met deze criteria. Het Departement Bestuurszaken, Afdeling Overheidsopdrachten, werkte voor de bestekken van de Vlaamse overheid een standaardparagraaf uit: De Vlaamse overheid engageert zich in het Vlaams Actieplan duurzame overheidsopdrachten om tegen % duurzame overheidsopdrachten te plaatsen. Ze ziet duurzame overheidsopdrachten als een instrument om te komen tot duurzame ontwikkeling. Daar waar mogelijk neemt zij de nodige criteria betreffende ecologische, sociale en ethische aspecten op in haar bestekken. Indien zulke duurzaamheidscriteria zijn voorzien in het bestek, moet het werk, de levering of de dienst vanzelfsprekend voldoen aan deze aspecten. Indien u niet tot de Vlaamse overheid behoort, kan u een eigen paragraaf uitwerken over uw beleid rond duurzame aankopen: < > (naam van de openbare overheid) hecht belang aan de milieuzorg en de sociale aspecten. Dat wordt verklaard in haar <strategisch beleid>, <missie>, <aankoopbeleid>, < > 3) Situatie op de Belgische markt Om te kunnen bepalen wat u wenst te verwerven via uw overheidsopdracht, moet u een zeker inzicht in de markt hebben. Begin 2012 waren er 37 handafwasmiddelen met een EU-milieukeur beschikbaar op de Belgische markt. Het aanbod groeit ook steeds aan. Er bestaan verschillende hulpmiddelen bij het vinden van geschikte schoonmaakmiddelen. Op de Europese website over de EU-milieukeur vindt u: Interactieve catalogi van schoonmaakmiddelen met de EU-milieukeur die beschikbaar zijn op de Europese markt 1. U kan er op verschillende zoektermen zoeken (land, productgroep, verkoper ). Een overzicht van de evolutie in de aanvraag van licenties, per product en per land 2. Ook dit kan de aankopers een inzicht geven in de marktsituatie

3 Naast de EU-milieukeur bestaan er ook andere labels m.b.t. milieucriteria. Het is op dit moment minder duidelijk wat het aanbod op de Belgische markt is. Er bestaan meestal grote gelijkenissen tussen de labels maar ze hebben elk hun specifieke eigenschappen. In de checklist die werd opgemaakt voor de staving van de technische vereisten en gunningscriteria die u in dit document terugvindt, werden de criteria van de EU-milieukeur, het Österreichisches Umweltzeichen en het Nordic Swan label naast mekaar geplaatst. Zo ziet u dat er een overlap is tussen de verschillende milieulabels, maar ook dat elk label zijn eigen accenten legt. Aangezien er voor duurzame handafwasmiddelen een voldoende aanbod is, is het normaal gesproken geen probleem om voor deze schoonmaakmiddelen voldoende inschrijvers te vinden. Indien de aankoper eraan twijfelt dat er voldoende duurzame schoonmaakmiddelen geleverd kunnen worden, bv. bij een erg grote levering binnen een kort tijdsbestek, kan hij: De hoeveelheid van het product dat aan duurzaamheidscriteria moet voldoen, beperken tot een percentage van de aangekochte hoeveelheid. De aankoper kan extra punten toekennen (gunningscriterium) aan leveranciers die een hoger percentage duurzame schoonmaakmiddelen kunnen leveren. De opdracht opsplitsen in diverse loten. Dit kan onder meer overwogen worden voor opdrachten die de drempelwaarde voor Europese publicatie overschrijden. 4) Uitsluitingscriteria De uitsluitingscriteria geven u een grond om bepaalde inschrijvers uit te sluiten. Dat kan bijvoorbeeld zijn omdat die inschrijvers aan de rand van een faillissement staan, strafrechtelijke veroordelingen hebben opgelopen De mogelijke uitsluitingscriteria staan opgesomd in art (verplichte uitsluitingsgronden) en 43 2 (facultatieve uitsluitingsgronden) van het KB van 8 januari De uitsluitingscriteria worden niet altijd letterlijk opgenomen in de bestekken. Er wordt dan wel verwezen naar de wettelijke bepalingen ter zake die dan onverkort gelden voor de opdracht in kwestie. Het typebestek van de Afdeling Overheidsopdrachten (Dept. BZ) 3 vermeldt bijvoorbeeld: Door in te schrijven op deze opdracht, verklaart de inschrijver zich niet in een toestand van uitsluiting te bevinden, zoals bedoeld in art. 43. Voor de Belgische inschrijver vraagt de aanbestedende overheid het RSZattest via elektronische weg op conform art De buitenlandse inschrijver voegt bij zijn offerte een attest of een verklaring volgens de bepalingen van art. 43bis 2. Ook de onderaannemers mogen niet verkeren in één van de uitsluitingssituaties. Het wettelijk kader laat niet toe dat de aanbestedende overheid op eigen initiatief nieuwe, bijkomende uitsluitingsgronden bepaalt. Dit betekent echter niet dat 3 U kan de typebestekken van de Afdeling Overheidsopdrachten van het Departement Bestuurszaken terugvinden op hun website: (onder Instrumenten > Modellen > Modellen van opdrachtdocumenten) 3

4 duurzaamheidsaspecten geen plaats hebben in de uitsluitingsgronden. Zo kan een inschrijver uitgesloten worden voor de niet-naleving van de milieu- en sociale regelgeving, wanneer die niet-naleving het voorwerp is geweest van een definitief vonnis of een beslissing met gelijkwaardig effect. Hiervoor is de basis in art aanwezig. Verschillende bestekken voor duurzame schoonmaakmiddelen stellen dat het gevraagde product afkomstig moet zijn van een fabrikant die de acht basisconventies van de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) naleeft en doet naleven door zijn dochterondernemingen, contracterende partijen en onderaannemers. Als bewijs daarvoor geldt een verklaring op eer. Omdat het voor leveranciers, die meestal geen producenten zijn, nauwelijks te controleren valt in welke omstandigheden de geleverde schoonmaakmiddelen en de bestanddelen ervan geproduceerd worden, kan u deze eisen en overeenkomstige verklaring beter niet gebruiken. Het te kwader trouw ondertekenen van een verklaring op eer kan leiden tot strafrechtelijke vervolging. 5) Technische bekwaamheid De technische bekwaamheid van een inschrijver kan voornamelijk aan de hand van een aantal specifieke referenties worden aangetoond. De technische bekwaamheid kan bv. worden nagegaan aan de hand van referenties inzake leveringen van duurzame schoonmaakmiddelen van gelijkaardige omvang, uitgevoerd in de voorbije vijf jaar. Daarbij worden onder meer naam en adres van de opdrachtgevers vermeld en van de contactpersoon bij de opdrachtgevers. 6) Technische specificaties De technische specificaties omvatten alle kenmerken waaraan het product volgens de aanbestedende dienst moet voldoen om te beantwoorden aan het gebruik waarvoor het is bestemd. Die technische specificaties bevatten objectieve en meetbare bijzonderheden betreffende het voorwerp van de opdracht en moeten specifiek aan het product gekoppeld zijn. De criteria van de EU-milieukeur De schoonmaakmiddelen moeten beantwoorden aan de milieu- en verpakkingsvoorschriften van de EU-milieukeur (zie voor een volledige omschrijving van deze criteria: 4 ): Controle De EU-milieukeur en het Österreichisches Umweltzeichen worden aanvaard als bewijs van naleving, evenals andere gepaste vormen van bewijs, zoals 4 Als aankoper vindt u op deze website de criteria van de EU-milieukeur terug. Wanneer u uw bestek uitschrijft neemt u de criteriaset best op als bijlage van het bestek. Zo weet u zeker dat elke inschrijver de juiste criteriaset voor zich heeft. Daarenboven vestigt u nog eens extra de aandacht op de minimale criteria waaraan het product moet voldoen. 4

5 een technisch dossier van de fabrikant of een keuringsrapport van een erkende organisatie. De opdrachtgever behoudt zich het recht voor de actualiteit en de geldigheid van de bewijsmiddelen te controleren. EU-milieukeur Österreichisches Umweltzeichen Wanneer een product bovenstaand referentielabel draagt, is dat dus een voldoende bewijsmiddel voor de conformiteit met de criteria van het label. Indien een product voldoet aan de criteria van het referentielabel, zonder dat het evenwel dit label draagt, dan moet het bewijs van conformiteit met deze criteria worden geleverd in de vorm die wordt voorgeschreven door het reglement van dit label of in een gelijkwaardige vorm. 5 Doseerhulpmiddelen Het product wordt geleverd met een doseerhulpmiddel. Controle O.a. een technische beschrijving of een staal van het aangeboden product en het doseerhulpmiddel dat geleverd zal worden, wordt als bewijsmiddel aanvaard. Opgelet, de EU-milieukeur geeft geen garantie dat het product met een doseerhulpmiddel geleverd wordt. De EU-milieukeur is bijgevolg niet voldoende als bewijsmiddel. Sommige openbare besturen voorzien zelf voor hun diensten een doseersysteem, bv. een doseersysteem dat rechtstreeks op de waterkraan wordt geplaatst. In zo n geval is de eis om een bijkomend doseerhulpmiddel van de producent / leverancier overbodig. 7) Gunning van de overheidsopdracht Nadat de aanbestedende overheid de gegadigden voor de opdracht heeft geselecteerd, beoordeelt ze de inschrijvers en wordt de opdracht gegund. De opdracht wordt ofwel gegund aan de inschrijver met de laagste prijs (openbare of beperkte aanbesteding) ofwel aan de inschrijver die, rekening houdend met de gunningscriteria, de economisch meest voordelige inschrijving heeft ingediend (algemene of beperkte offerteaanvraag / onderhandelingsprocedure). Gunningscriteria zijn een belangrijk instrument voor de overheid om te kiezen voor meer vooruitstrevende leveranciers op het vlak van duurzame ontwikkeling. Ze stimuleren op die manier de productinnovatie. Het is dus belangrijk om in de 5 Zie Checklist criteria handafwasmiddelen 5

6 gunningscriteria kenmerken op te nemen die schoonmaakmiddelen van elkaar differentiëren op vlak van duurzaamheid. Als u er toch voor kiest om de opdracht alleen te gunnen op basis van prijs, kan u enkele gunningscriteria die u (op basis van marktonderzoek) realistisch en ambitieus vindt, opnemen als technische vereiste. Indien de aanbestedende overheid de opdracht wil gunnen aan de inschrijver die de economisch meest voordelige offerte indient, moet de aanbestedende overheid vooraf opgeven welke gunningscriteria zij zal toepassen. Alle gekozen criteria moeten in de aankondiging van de opdracht of in het bestek vermeld worden. Voor opdrachten die de Europese drempels overschrijden is het tevens verplicht om in het bestek aan te geven wat de weging van elk van de gunningscriteria is. Het spreekt voor zichzelf dat de prijs een belangrijk gunningscriterium is. Het gewicht van andere criteria, zoals duurzaamheidscriteria, moet echter ook voldoende groot zijn om ze echt mee te laten spelen. Het is aangewezen om bij de opmaak van de gunningscriteria en de bepaling van de weging een aantal simulaties te maken ten einde achteraf niet voor verrassingen komen te staan. De percentages in de onderstaande tabel zijn indicatief. Criterium 1 Prijs/l oplossing in de minimale doseerconcentratie Berekening (bv.): laagste prijs van de regelmatige offertes Score = 0,40 prijs van de beoordeelde offerte 2 Performantie van het product aantal gescoorde punten van de beoordeelde offerte Score = 0,30 maximum te halen aantal punten 3 Milieucriteria aantal gescoorde punten van de beoordeelde offerte Score = 0,30 maximum te halen aantal punten Weging 40 % 30 % 30 % 4 bv. Performantie van het product De criteria van de EU-milieukeur, waar in de technische specificaties naar verwezen wordt, houden ook in dat de performantie of het reinigend vermogen van het product wordt aangetoond. Het is dus niet nodig om een dergelijke test ook deel te laten uitmaken van de gunningscriteria. Het is echter wel zeer zinvol om het schoonmaakpersoneel te betrekken bij de beoordeling van de performantie van het product. Daartoe dient een staal te worden opgevraagd dat, rekening houdend met doseerinstructies, getest kan worden door een aantal personeelsleden, die punten geven voor performantie. Door het personeel te betrekken bij de keuze van het uiteindelijk gekozen schoonmaakmiddel is er meer kans dat ook het personeel gelooft in de performantie van het product. Dit maakt de 6

7 kans groter dat ze later met de doseerinstructies rekening gaan houden. Wanneer ze niet geloven dat een performant product gekozen werd voor hun noden, zullen ze sneller gaan overdoseren. Let bij een vergelijkende test van schoonmaakmiddelen op het volgende: Betrek voldoende testpersonen, zodat de subjectieve voorkeur uitgevlakt wordt. Laat de verschillende schoonmaakmiddelen door dezelfde personen testen. Zorg ervoor dat de testpersonen het merk van het product niet kunnen achterhalen. Instrueer de testpersonen duidelijk dat het om het reinigend vermogen gaat, niet om geur, gebruiksgemak of andere kenmerken. Geef in het bestek aan dat u op deze manier punten zal toekennen en dat u daarom een voldoende groot staal wenst (o.a. afhankelijk van het aantal testpersonen). De performantie van het product zal beoordeeld worden aan de hand van een vergelijkende test door het schoonmaakpersoneel van de aanbestedende overheid. Daarom dient de inschrijver een staal van het aangeboden schoonmaakmiddel te bezorgen, dat voldoende groot is voor het reinigen van [oppervlakte]m². Milieucriteria Een aantal milieucriteria kunnen voorgesteld worden op basis van andere labels die bijkomende vereisten stellen aan het product. Het is niet toegestaan om punten te geven voor het voeren van een specifiek label. Ook hier moet de inschrijver in staat zijn om op een alternatieve manier aan te tonen dat hij een evenwaardig product levert. Daarom worden de bijkomende criteria hieronder opgesomd, met inbegrip van het label dat deze criteria afdekt en met alternatieve middelen om te staven dat een product voldoet aan de gestelde criteria. Om scores te geven voor deze criteria kan gekozen worden voor een systeem waarbij de mate van het voldoen aan een criterium punten oplevert. De puntenverdeling in onderstaande tabel is indicatief. Ze toont aan hoe belangrijk een criterium is in verhouding tot de andere gunningscriteria en kan daarom helpen om zelf een gewicht te geven aan de verschillende subcriteria van het gunningscriterium milieu. 7

8 Criteria Staving Waardering (het aantal punten dat het voldoen aan dit criterium oplevert indicatief) Deze gunningscriteria gelden voor alle stoffen in het schoonmaakmiddel, inclusief additieven in ingrediënten (bv. bewaarmiddelen en stabiliseerders), maar niet voor verontreinigende stoffen die afkomstig zijn van de productie van de grondstoffen. Verontreinigende stoffen zijn sporen van het productieproces van de grondstoffen die voorkomen in het schoonmaakmiddel in concentraties lager dan 0,01 %. Stoffen die met een reden aan de ruwe grondstoffen worden toegevoegd, worden niet beschouwd als verontreinigende stoffen, ongeacht hun concentratie. Standaard aanbevolen dosis 1 De standaard aanbevolen dosis mag 1g/l water niet overschrijden. Veiligheid 2 Eindproducten mogen de volgende classificatie niet bevatten: Tx (zeer toxisch) T (toxisch) N (schadelijk voor milieu of zonder symbool) Xn (schadelijk voor de gezondheid) T/Xn (carcinogeen) T/Xn (mutageen) Xn/Xi (sensibiliserend) T/Xn (reprotoxisch) E (explosief) Fx (extreem ontvlambaar) Doseerinformatie van het product of het voeren van het label Nordic Swan Veiligheidsinformatieblad (MSDS-fiche) van het product of het voeren van het label Nordic Swan 3 punten 3 punten 8

9 F (zeer ontvlambaar) O (Vuur-inducerend) Brandbaar (zonder symbool) Chemische eisen 3 De volgende bestanddelen mogen niet in het product of in de ruwe materialen aanwezig zijn: NTA (nitrilotriacetisc zuur) en zijn zouten Methyldribromo glutaronitriel (MG) Kleurstoffen 4 Toegevoegde kleurstoffen moeten toegelaten zijn voor gebruik in cosmetica of voedingsproducten (of chemisch identiek daaraan) of mogen niet onder de risicozinnen R50/53 of R51/53 geklasseerd zijn. Bewaarmiddelen 5 Het product bevat geen bioaccumulerende bewaarmiddelen. Bewaarmiddelen zijn niet bioaccumulerend als log K ow (octanol / waterverdelingscoëfficiënt) < 3,0 of BCF De hoeveelheid bewaarmiddelen in het product mag de maximaal toegelaten concentratie in de EU-richtlijn 76/768/EEC inzake cosmetica niet overschrijden. Veiligheidsinformatieblad (MSDS-fiche) van het product of het voeren van het label Nordic Swan Veiligheidsinformatieblad (MSDS-fiche) van het product of verklaring op eer over het E-nummer van de kleurstoffen of het voeren van het label Nordic Swan Verklaring op eer over de BCF of log K ow of het voeren van het label Nordic Swan Verklaring op eer van producent of het voeren van het label Nordic Swan 3 punten 3 punten 1,5 punt 1,5 punt 9

10 Doseerhulpmiddelen 7 Er worden punten toegekend voor het type doseersysteem. Verpakking 8 Verpakkingen (inclusief labels) die PVC of plastics gebaseerd op andere types gechlorineerd materiaal bevatten, mogen niet gebruikt worden. 9 Er worden punten toegekend aan de berekende WUR van de primaire verpakking. Voorbeeld van het doseersysteem Veiligheidsinformatieblad (MSDS-fiche) van het verpakkingsmateriaal of verklaring op eer van producent of het voeren van het label Nordic Swan Berekening van WUR (uitgewerkt in de criteria van de EU-milieukeur voor handafwasmiddelen: /products-groups-and-criteria.html) Toepassing met automatisch doseersysteem (per dosering gewaarborgde concentratie): 3 punten Toepassing met manueel doseersysteem (bv. knijpfles met doseerbol, doseerschepje): 2 punten Toepassing via gebruiksklaar product: 1 punt 3 punten Voor geconcentreerde producten: als WUR<1g/l afwaswater: 3 punten als 1g/l WUR < 1.2g/l afwaswater: 1,5 punt 10

11 8) Uitvoeringsvoorwaarden De opdrachtnemer dient de opdracht uit te voeren conform de uitvoeringsvoorwaarden die opgenomen zijn in het bestek. De aanbestedende overheid kan beslissen om in het bestek bijzondere uitvoeringsvoorwaarden op te leggen. Dat zijn contractuele voorwaarden voor de uitvoering van de opdracht. Deze voorwaarden moeten verenigbaar zijn met het EG-recht en in de aankondiging van de opdracht of in het bestek worden vermeld. De voorwaarden waaronder de opdracht wordt uitgevoerd, kunnen onder meer verband houden met milieuoverwegingen: levering/verpakking van goederen in bulk in plaats van per stuk, terugname of hergebruik van verpakkingsmateriaal en de gebruikte schoonmaakmiddelen door de leverancier, levering van goederen in herbruikbare verpakkingen, verzameling, terugname, recycling of hergebruik door de leverancier van het afval bij of na het gebruik of verbruik van een product, vervoer en levering van chemicaliën (zoals schoonmaakmiddelen) in geconcentreerde vorm en verdunning op de plaats van gebruik, De mogelijkheid om deze clausules toe te passen, is afhankelijk van het type en van de hoeveelheid van het product, van de plaats van levering (op een centraal punt of verspreid over verschillende locaties) enz. Instructies Een noodzakelijke clausule voor een correct gebruik van het product is de volgende: Alle schoonmaakmiddelen worden geleverd met duidelijke doseerinstructies. Om schoonmaakmiddelen correct te kunnen gebruiken, is het ook belangrijk om opleiding te voorzien voor de personeelsleden die het schoonmaakmiddel zullen moeten gebruiken. Dat kan u als volgt in uw bestekken opnemen: De leverancier verbindt er zich toe om een jaarlijkse personeelsopleiding te verzorgen (werken met de verschillende onderhoudsproducten, gevaren bij verkeerd gebruik van de producten, doel van het product, waarom doseringen respecteren, ergonomisch werken ). De eerste van deze opleidingen zal dieper ingaan op het gebruik en de dosering van de schoonmaakmiddelen. Deze opleidingen duren minimum twee uur en worden gegeven op later door <opdrachtgevende organisatie> aan te duiden locaties. Er moet eveneens een opleidingssyllabus beschikbaar zijn voor alle deelnemers. 11

12 De leverancier verbindt er zich eveneens toe om de volgende documenten ter beschikking te stellen: Fiche behandelingsadvies per type te reinigen oppervlak met vermelding van de te gebruiken schoonmaakmiddelen, de frequentie, de dosering en een veiligheidspictogram; Veiligheidsinformatieblad (MSDS-fiche) van de schoonmaakmiddelen die geleverd worden. De overheid die de schoonmaakmiddelen aankoopt, draagt zelf een belangrijke verantwoordelijkheid om van een duurzame schoonmaak te kunnen spreken. Niet alleen de producten en hun gebruik bepalen hoe duurzaam de schoonmaak is, maar ook de materialen die voor de schoonmaak ingezet worden. Het spreekt voor zichzelf dat het schoonmaakmateriaal van professionele kwaliteit moet zijn om met een minimum aan schoonmaakmiddelen een optimaal resultaat te boeken. De aanbestedende overheid moet ook de ergonomische kwaliteiten van het materiaal bewaken. Die zijn immers van groot belang voor de veiligheid en het welzijn van het poetspersoneel. Vraag daarom aan uw leverancier advies over het materiaal dat u best ter beschikking stelt aan uw schoonmaakpersoneel. Verpakkingen Volgende milieuclausules m.b.t. verpakkingen kunnen standaard opgenomen worden: De inschrijver verbindt zich ertoe dat kartonnen verpakkingen voor ten minste 80 % uit gerecycleerd materiaal bestaan; De inschrijver verbindt zich tot terugname van kunststofverpakkingen. Hij moet deze verpakkingen correct (laten) verwerken en/of recycleren. Deze laatste clausule is een stimulans voor de leverancier om samen met de producent te zoeken naar mogelijkheden voor hergebruik of recyclage van verpakkingen. Naleving van de ILO-normen De toepassing van de ILO-basisconventies kan in de uitvoeringsvoorwaarden opgenomen worden. Dat kan als volgt geformuleerd worden: De inschrijver waarborgt dat zijn onderneming en haar leveranciers ten minste de volgende internationale instrumenten naleven: Het verbod op dwangarbeid (overeenkomst nr. 29 betreffende de gedwongen of verplichte arbeid, 1930 en overeenkomst nr. 105 betreffende de afschaffing van de gedwongen arbeid, 1957); Het recht op de syndicale vrijheid (overeenkomst nr. 87 betreffende de syndicale vrijheid en de bescherming van het syndicaal recht, 1948); Het recht van organisatie van collectief overleg (overeenkomst nr. 98 betreffende het recht van organisatie en collectief overleg 1949); Het verbod op discriminatie inzake tewerkstelling en verloning (overeenkomsten nr. 100 betreffende de gelijke verloning, 1951, en nr. 111 betreffende discriminatie (beroep en beroepsuitoefening), 1958); De minimumleeftijd voor kinderarbeid (overeenkomst nr. 138 betreffende de minimumleeftijd, 1973), alsook het verbod op de ergste 12

13 vormen van kinderarbeid (overeenkomst nr. 182 betreffende de ergste vormen van kinderarbeid, 1999). Waarborg van de naleving: De inschrijver vermeldt in zijn offerte dat de naleving van de specifieke uitvoeringsclausules gewaarborgd zal zijn. Hij vermeldt de bewijzen die voorgelegd kunnen worden om de naleving te waarborgen. Dat kan gestaafd worden met een SA 8000-certificaat of met het Belgische sociale label. Indien de inschrijver de naleving van de bovenvermelde verdragen niet kan waarborgen, beschrijft hij de procedure voor de garantie van de naleving op korte termijn. De sociale vereisten gelden zowel voor zijn eigen onderneming als voor zijn onderaannemers. Indien de opdrachtgevende overheid signalen uit de maatschappij ontvangt dat tijdens de uitvoering van het contract niet aan de ILO-basisconventies wordt voldaan of dat verbeteringen (of aankondigingen daarvan) uitblijven, kan de opdrachtgevende overheid de onderneming om rekenschap vragen, kan ze extern advies of een externe audit vragen, of kan ze optreden zoals in een geval van contractbreuk. De inspanningen kunnen worden vermeld in een actieplan. Indien het contract verscheidene jaren geldig is, zal de onderneming elk jaar verslag uitbrengen over de uitvoering van het actieplan en de gerealiseerde verbeteringen. Dat verslag kan toegankelijk gemaakt worden voor het publiek. 13

14 Bijlage 1 RISICOZINNEN In dit document worden verschillende risicozinnen of R-zinnen vermeld. Risicozinnen worden vermeld op de etiketten van de schoonmaakmiddelen en in de veiligheidsbladen van de schoonmaakmiddelen. Het zijn nuttige verificatieinstrumenten. Op korte termijn zullen de R-zinnen omgezet worden naar H-zinnen. Een volledige lijst met R-zinnen en de H-zinnen waarnaar ze omgezet zullen worden, vindt u in verordening (EG) Nr. 1272/2008 van het Europees Parlement en de Raad van 16 december 2008 betreffende de indeling, etikettering en verpakking van stoffen en mengsels tot wijziging en intrekking van richtlijnen 67/548/EEG en 1999/45/EG en tot wijziging van verordening (EG) nr. 1907/ Oorspronkelijke tekst: 14