JAAROVERZICHT 2009 Als je de weg kwijt bent...

Transcriptie

1 JAAROVERZICHT 2009 Als je de weg kwijt bent... CAW t Verschil vzw Kuringersteenweg 439 bus Hasselt tel fax centraledienst@cawtverschil.be

2

3 3 Voorwoord 2009 was voor CAW t Verschil een overgangsjaar vol veranderingen. Er was de pijnlijke financiële saneringsoperatie in het begin van het jaar en het ontwikkelen van een nieuwe organisatiestructuur. Er werd gekozen voor een nieuwe indeling (ambulant/residentieel) en het leidinggevend kader werd grondig gewijzigd. Nu, in 2010, is de organisatie opnieuw financieel gezond en is de nieuwe organisatiestructuur sinds 1 april een feit. Al deze veranderingen waren noodzakelijk om nog beter te kunnen inspelen op de vele noden van onze cliënten en de uitdagingen die het CAW als organisatie heeft. We blijven radicaal kiezen voor het creëren van meer welzijn in Limburg en richten ons bij uitstek tot maatschappelijk kwetsbare personen. Zeer belangrijk in onze concrete werking is dat we in 2009, ondanks de organisatorische veranderingen, niet stil gezeten hebben. Integendeel, wij zijn keihard blijven werken voor ons cliënteel. In dit jaaroverzicht wordt de inzet van onze medewerkers (beroepskrachten én vrijwilligers) duidelijk aangetoond. Er werden in totaal maar liefst onthaalmodules gescoord, waarvan modules onthaalhulpverlening. Ook werden er vorig jaar begeleidingsmodules aangeboden. Dit zijn ongelofelijke cijfers al je ziet met welke beperkte personeelsequipe dit allemaal gerealiseerd werd. Nog indrukwekkender wordt het wanneer je gaat ontleden wat er achter deze cijfers zit. De aard en de diversiteit van problematieken en doelgroepen is legio: thuisloosheid, partnergeweld, justitiële problemen, relationele moeilijkheden, woonproblemen, etc. Het zijn vaak die persoonlijke drama s en conflicten waar we als CAW gepaste antwoorden op trachten te bieden. Ons aanbod is ook erg divers: gaande van soms louter informatieverstrekking en ondersteuning tot het bieden van gespecialiseerde, psychosociale begeleiding en opvang in één van onze tehuizen. Graag wil ik van de gelegenheid gebruik maken om iedereen die de CAW-kar is blijven trekken, niet alleen in het moeilijke jaar 2009 maar ook nu nog, hiervoor uitdrukkelijk danken. Guy Vanderstraeten Directeur

4 4 2010, CAW t Verschil overname van teksten en/of gegevens uit deze publicatie wordt aangemoedigd, mits bronvermelding.

5 5 Inhoud Inleiding Wat hebben we gedaan in 2009? Het Onthaal - Een breed toegankelijk aanbod van directe hulp De begeleiding - waarrond hebben we gewerkt? Een verscheidenheid aan doelgroepen Thema: thuisloosheid Thema: slachtoffer van partnergeweld Thema: wonen Thema: justitie Thema: jongeren Ambulante jongerenhulp Opvang jongvolwassenen Preventie en vorming vanuit de JAC s Thema: relaties Beleidssignalering: Limburgs Memorandum CAW t Verschil in een notendop Kerngedachten Werkingsprincipes Organisatiestructuur Subsidiëring en financiering Personele inzet Vooruit kijken Het beleidsplan Organigram: nieuwe organisatiestructuur... 37

6 6

7 7 Inleiding In 2009 waren er in Vlaanderen 27 erkende autonome centra voor het algemeen welzijnswerk. Hiervan zijn er twee operationeel in de provincie Limburg; CAW Sonar en CAW t Verschil. De centra algemeen welzijnswerk richten zich tot de brede bevolking, als eerstelijnsvoorziening, met extra aandacht voor maatschappelijk kwetsbare groepen. De meest voorkomende hulpvragen binnen het algemeen welzijnswerk zijn: relatieproblemen, scheiding, verwerking van verlieservaringen, levensvragen, dak- en thuisloosheid, overmatige schulden, slachtofferschap en intrafamiliaal geweld. Jaarlijks doen in Vlaanderen meer dan mensen beroep op het onthaal van een CAW. Hiervan nemen de Limburgers grosso modo 14% in. In 2009 werden hulpvragen, gesteld aan beide Limburgse CAW. In verhouding tot de Limburgse bevolking (n= ) betekende dit voor 2009 dat 2,5% van de Limburgers beroep hebben gedaan op beide CAW. Onthaalhulpverlening in Vlaanderen Vlaanderen Limburg %

8 8 Begeleiding in Vlaanderen % Vlaanderen Limburg Als eerstelijnsorganisatie vinden we het belangrijk dat iedereen met om het even welke hulpvraag bij ons terecht kan. Dit weerspiegelt zich in de cijfers: het aantal onthaalvragen is veel groter dan het aantal begeleidingen. We opteren steeds voor de minst ingrijpende hulpverleningsvorm en de opvang in een residentiële setting gebeurt enkel wanneer het niet anders kan. We merken dat steeds meer personen de weg vinden naar ons CAW. Onderstaande grafiek laat de stijgende trend zien, meer uitgesproken binnen onthaal en meer een status quo in functie van het aantal begeleidingen. Vergelijking ruime onthaal begeleiding Lineair (ruime onthaal) Lineair (begeleiding)

9 9 1. Wat hebben we gedaan in 2009? De registratiecijfers geven de aangeboden hulp weer van We maken een onderscheid tussen onthaal en begeleiding. Registratie en hulpverlening HULPVERLENINGSPROCES IN FASES : AANMELDING ONTHAAL BEGELEIDING NAZORG REGISTRATIE VOLGT HULPVERLENING : AANMELDING consult ONTHAAL I N S T A P TYPEMODULE 1 TYPEMODULE 2 NAZORG OPTIONEEL OPTIONEEL Op niveau van typemodules E é n onthaal kan door verschillende typemodules gevolgd worden Onthaal en typemodules kunnen op een andere plaats

10 10 In 2009 hebben we hulpvragen beantwoord op CAW niveau. Hiervan zijn er 6290 geregistreerd binnen onthaal. Een significant aandeel van deze hulpvragers werden onmiddellijk geholpen en vonden in een verhelderend gesprek een deel of geheel de oplossing. Er werden 1716 ambulante of residentiële begeleidingen opgestart. cijfers 2009 aanmeldingsmodules 2876 consultmodules 234 onthaalmodules 6290 begeleidingsmodules 1716 nazorgmodules 34 onthaal en begeleiding 8006 totaal hulpverleningsmodules Het Onthaal - Een breed toegankelijk aanbod van directe hulp CAW t Verschil onderscheidt zich van een aantal andere CAW, waaronder CAW Sonar door een uitgesproken onthaalwerking. In Limburg hebben we naast een algemeen ambulant onthaal een specifiek jongerenonthaal : drie JongerenAdviesCentra (JAC) verlenen informatie, advies of hulp aan jongeren. Het onthaal omvat, in de brede zin, alle aanmeldingen, consulten en de onthaalhulpverlening. Binnen het ruime onthaal werden 9400 hulpverleningsmodules gescoord. Hiervan hebben er 234 betrekking op consultvragen, 2876 op aanmeldingen en 6290 op onthaalhulpverlening. Onthaal aanmeldingsmodules consultmodules onthaalmodules

11 11 Aanmeldingen zijn alle vragen van personen of instanties naar hulp- en dienstverlening zonder dat er sprake is van een echt hulpverleningscontact. In 2009 zijn er 2113 aanmeldingen ambulant gescoord, 38 in de bezoekruimte en 725 binnen de residentiële werkingen. De meeste aanmeldingen waren vragen rond opvang, gevolgd door begeleiding, het bieden van informatie en advies. Niet alle aanmeldingsvragen monden uit in een onthaalhulpverlening. In 2009 werden 30% van de aanmeldingen afgerond, was er geen verdere hulpvraag meer. In 12% van de gevallen is er doorstroming naar onthaal/begeleiding. Het niet verder doorstromen van een aanmelding naar onthaal/ begeleiding heeft soms te maken met een capaciteitstekort (5%) vooral in crisis, maar het kan ook gebeuren dat de cliënt zelf om diverse redenen niet verder wil geholpen worden. De belangrijkste verwijzers binnen aanmeldingen in 2009 waren sociale dienst (OCMW), de lokale politie en mantelzorg / directe omgeving. Een consult is het informeren en adviseren van een professional door een professional. In 2009 hebben 234 organisaties of instanties professioneel advies ingewonnen. Het crisisteam nam de meeste consulten (n= 184) voor haar rekening. Diensten die het advies van het crisisteam hebben gevraagd waren vooral politionele diensten (n= 44), andere welzijnsorganisaties (n= 31), sociale dienst (n= 30), het CLB (n= 15) en de Bijzondere Jeugdzorg (n= 15). Elke nieuwe cliënt wordt onthaald in ons centrum. Dit kan telefonisch, via mail of chat of op het centrum, zonder afspraak en geheel vrijblijvend. De onthaalhulpverlening is meestal gratis, vrijblijvend en indien de cliënt dit wenst anoniem. De kernopdracht van het onthaal is vraagverduidelijking: wat is het probleem en wat zijn de wensen van de hulpvrager. Soms is de vraag duidelijk en eenvoudig op te lossen. Vaak is de problematiek complex en tracht de hulpverlener prioriteiten te leggen in functie van de eerste hulpverlening. Indien nodig wordt in overleg met de cliënt een intern hulpverleningsvoorstel gedaan. Dit kan gaan over crisisopvang, ambulante of residentiële begeleiding. Niet alle onthaalde cliënten kunnen geholpen worden in ons centrum. Ze worden dan doorverwezen naar gespecialiseerde centra zoals de centra geestelijke gezondheidszorg, drughulpverlening, psychiatrie Onderstaand diagram toont op welke diensten de cliënten werden onthaald in Onthaalhulpverlening onthaal_ambulante werkingen(21%) onthaal_begeleid Wonen (2%) onthaal_hulpverlening seksuele delinquenten (1%) onthaal_jongeren (43%) onthaal_opvang/ residentieel (10%) onthaal_bezoekruimte (1%) 2756 onthaal_crisis (22%)

12 12 Kenmerken van ons cliënteel op onthaal 68% heeft de Belgische nationaliteit 47% is van Belgische origine 65% behoort niet tot een etnisch culturele minderheid (16,5% wel) 49% zijn mannen, 48% zijn vrouwen, 3% is onbekend Leeftijd binnen onthaal onbekend (15%) 60 + (2%) (31%) (25%) (23%) 0-11 (4%) Gezinssituatie: 23% met de ouders, 15% partners met kinderen, 9% alleenwonend, 7% eenoudergezinnen, 7% partners zonder kinderen 52% is ongehuwd, 15% gehuwd

13 13 Inkomen: 17% geen eigen inkomen, 12% inkomen via de ouders,11% inkomen uit arbeid, 6% werkloos, 3% ontvangt een leefloon Sociaal Economische Situatie: 29% is schoolgaand, 17% is niet beroepsactief met inkomen, 14% is beroepsactief, 10% is niet beroepsactief zonder inkomen 47% hebben geen kinderen, 11% heeft één kind, 10% heeft 2 kinderen 29% van de onthaalvragen handelt over opname, 20% vraag naar informatie, 19 % vraag naar begeleiding, 12% vraagt advies De problematiek relationele problemen (n= 1977) scoort het hoogst binnen onthaal, gevolgd door financiële /materiële problemen en psychische/ persoonlijke problemen 50% had voldoende aan één contact, 13% twee, 8% drie gesprekken, 4% vier of vijf gesprekken 16% heeft een instapgesprek gehad als opstap naar een begeleidingstraject 55% van de onthaalhulpverlening werd afgerond, 10% was er een intern hulpverleningsaanbod, 10% werd afgebroken door de cliënt, 5% omwille van volzet in de opvang

14 De begeleiding - waarrond hebben we gewerkt? In 2009 werden 1716 begeleidingsmodules aangeboden. De psychosociale begeleiding is integraal of aspectueel en varieert van aard, structuur en intensiteit. We hebben een zeer divers aanbod, werken op verschillende domeinen met een breed spectrum aan hulpverleningsmethodieken, zoals het overzicht op volgende pagina toont. Kenmerken van ons cliënteel binnen begeleiding 83% heeft de Belgische nationaliteit, 66% is van Belgische origine 86% behoort niet tot een etnisch culturele minderheid (11% wel) 58% zijn mannen, 42% zijn vrouwen Gezinssituatie: 21% partners met kinderen, 19% alleenwonend, 14% met ouders, 14 % instelling, 55% ongehuwd, 21% gehuwd Inkomen: 19% inkomen uit arbeid, 25% geen eigen inkomen, 12% werkloos, 7% leefloon Sociaal Economische Situatie: 33% niet beroepsactief met inkomen, 22% is beroepsactief, 17% is niet beroepsactief zonder inkomen, 15% is schoolgaand Leeftijd binnen begeleiding % hebben geen kinderen 17% heeft 1 of 2 kinderen De problematiek financiële/materiële problemen scoort het hoogst (38%) binnen begeleiding, gevolgd door relationele (32%) en psychische/ persoonlijke (20%) problemen Gemiddelde opnameduur: 1 tot 3 maand 55% van de onthaalhulpverlening werd afgerond, 10% was er een intern hulpverleningsaanbod, 10% werd afgebroken door de cliënt, 5% omwille van volzet in de opvang

15 Begeleiding Crisisbegeleiding Groepsbegeleiding Begeleiding seksuele delinquenten Financiële begeleiding Individuele begeleiding kinderen ouder(s) in een opvang... Integrale residentiële begeleiding slachtoffers partnergewe Integrale residentiële begeleiding jongvolwassenen Integrale begeleiding studio-opvang Integrale residentiële begeleiding thuisloosheid Zorgwonen Begeleid wonen Relatietherapie Ouderschapsbemiddeling Bemiddeling conflicten tussen jongeren en ouders Bezoekruimte vrijwillige context Bezoekruimte gerechtelijke context Begeleiding intrafamiliaal geweld Budgetbegeleiding Begeleiding collectieve schuldenregeling Budgetbeheer Preventieve woonbegeleiding Begeleid zelfstandig wonen Gezinstherapie Begeleiding partnerrelatie Begeleiding seksueel grensoverschrijdend gedrag Begeleiding seksuele problemen en geboorteregeling Psychotherapie Integrale individuele begeleiding schuldbemiddeling scheidingsbemiddeling Begeleiding psychische persoonlijke problemen

16 Een verscheidenheid aan doelgroepen Thema: thuisloosheid Als Centrum Algemeen Welzijnswerk hebben we specifieke aandacht voor mensen in armoede en sociale uitsluiting. Deze cliënten hebben vaak geen werk, geen diploma, geen dak boven hun hoofd en zijn administratief met niets in orde. Thuisloosheid ontstaat niet enkel door financiële problemen maar is meestal een combinatie van financiële, materiële, juridische en psychologische problemen. Daarnaast kunnen ze ook niet terugvallen op hun sociale netwerken en staan er dus alleen voor. Meestal komen deze personen eerst terecht bij het crisisteam, 24 op 24 uur bereikbaar, 7 dagen op 7. Het crisisteam filtert alle crisisvragen en zorgt voor een snelle doorverwijzing of eerste opvang. In 2009 heeft het crisisteam 1405 hulpvragen beantwoord waaronder 1348 crisisonthaal. Hiervan zijn er 223 uitgemond in crisisopvang in ons CAW. Het crisisteam heeft naast de crisisopvang ook nog 5 integrale residentiële begeleidingen opgezet en 16 crisisbegeleidingen. Eens de crisis geneutraliseerd kunnen de teams in de opvang het begeleidingstraject verderzetten. In 2009 werden 289 thuislozen een integrale residentiële begeleiding aangeboden. De gemiddelde opnameduur was 141 dagen. Het betrof 168 mannen, 79 vrouwen, 5 binnen het crisisteam en 37 in de koppelopvang. Tenslotte werden 41 kinderen mee opgenomen en kregen een individuele begeleiding voor kinderen van ouders in een opvangsituatie. Met het zorgwonen willen we een antwoord bieden op de toenemende vergrijzing en zorgbehoevendheid van het thuislozenpubliek. Het zijn de langverblijvers in ons CAW. Zorgwonen biedt ambulante (pensionwonen) en residentiële (zorgwonen) woonbegeleiding aan hulpvragers die, ondanks hun toenemende zorgbehoevendheid, zo zelfstandig mogelijk willen blijven wonen. Er wordt samen met de hulpvrager een individueel zorgenplan uitgewerkt waarbij eigenwaarde, gezondheid, vrijetijdsbesteding, (re)activeren van familiale en sociale contacten, vorming en financiën centraal staan. In 2009 werden 33 oudere zorgbehoevenden (16 pensionwoners, 17 zorgwoners) opgevangen in Lommel en Maasmechelen.

17 17 De deuren van onze inloopcentra staan voor iedereen open, zeker voor de dak en thuislozen. Bezoekers vinden bij ons de mogelijkheden om te ontsnappen aan een geïsoleerd bestaan, met weinig of geen sociale contacten. Ze kunnen vrijblijvend in en uitlopen voor een gezellige babbel, een hapje eten, om een douche nemen of de kleren te wassen en strijken. Onze bezoekers kunnen deelnemen aan verschillende activiteiten zowel vormend als ontspannend. In 2009 hebben we 6248 bezoekers over de vloer gehad waarvan 2306 mannen, 3567 vrouwen en 375 kinderen. t Verschil had 139 bedden ter beschikking voor de thuislozen in Thema: slachtoffer van partnergeweld We worden in onze samenleving geconfronteerd met een merkwaardige paradox. We verwachten vooral in het veilige nestje van het gezin bescherming en geborgenheid te vinden. Echter, de kans om slachtoffer van geweld te worden is veel groter in het gezin dan op straat. Geweldpleging in het gezin wordt ook wel intrafamiliaal geweld genoemd. Intrafamiliaal geweld zit nog steeds in een bepaalde taboesfeer. Er blijft nog veel huiselijk geweld verborgen, maar het aantal vaststellingen gaat in stijgende lijn. Intrafamiliaal geweld is een maatschappelijk, complex probleem en behoeft een integrale hulpverleningsaanpak. Als Centrum Algemeen Welzijnswerk hebben we hierin een belangrijke opdracht. We dienen slachtoffers en/of daders van geweld, zonder onderscheid, zo goed mogelijk op te vangen binnen de diverse bestaande werkvormen: het vluchthuis voor mishandelde vrouwen, de vrouwenopvangcentra, de ambulante gezins en relationele begeleidingen (GRW), de opvang en begeleiding van slachtoffers binnen het IFG team, daderhulp, de jongeren in onze JAC werkingen, enz. In 2009 kregen 420 vrouwen in Vlaanderen een integrale residentiële begeleiding slachtoffers partnergeweld aangeboden. In ons CAW kregen 40 vrouwen een begeleiding als slachtoffer van partnergeweld (9,5% van de CAW in Vlaanderen). Meestal gebeurt de opvang in ons Vluchthuis. De werking is vergelijkbaar met de vrouwenopvang maar legt andere accenten qua methodiek, heeft een kinderwerking en een geheim adres. In ons vluchthuis werden 39 vrouwen opgevangen met een integrale begeleiding slachtoffer partnergeweld, 11 vrouwen met een begeleiding intrafamiliaal geweld, 11 vrouwen kregen een integrale begeleiding thuisloosheid, 4 kinderen kregen een individuele begeleiding kinderen ouders in een opvangsituatie, 35 kinderen werden begeleid door de kinderwerkster van het vluchthuis. De gemiddelde verblijfsduur in ons vluchthuis was 63 dagen. 61 vrouwen en 39 kinderen werden opgevangen in het Vluchthuis in 2009

18 18 Naast de residentiële opvang is er een ambulant aanbod in ons CAW voor de aanpak van partnergeweld. Vooreerst hebben we een onthaalpunt partnergeweld waarbij de politiediensten van Limburg, die geconfronteerd worden met vragen en problemen met betrekking tot partnergeweld, kunnen doorverwijzen naar onze medewerkers. De politiezones zijn verdeeld over beide CAW. Voor ons betekent de concrete invulling het organiseren van het onthaalpunt voor de politiezones Beringen-Ham-Tessenderlo, Houthalen-Helchteren, Heusden Zolder, West Limburg, HAZODI, Bilzen-Hoeselt-Riemst, Dilsen-Stokkem Maaseik, Maasmechelen, Lanaken en Kempenland. In de hulpverlening worden verschillende methodieken gebruikt, afhankelijk van de problematiek en de mogelijkheden van de cliënt. Zo kunnen klemtonen gelegd worden op informatie en advies verlenen, coördineren van hulpverlening, ondersteuning, aanklampend werken, werken rond veiligheid/ stoppen van geweld, inzicht in de geweldspiraal, empathie bevorderen, verwerking ervaringen met betrekking tot partnergeweld, motiverend werken, training in gedragsverandering, ontdekkende therapie, relatie- en familietherapie. Het belang van de hulpverlening rond intrafamiliaal geweld wordt nogmaals onderstreept door de cijfers én het goedgekeurd Europees Project IFG in samenwerking met provincie Limburg. In 2009 hebben onze medewerkers op het onthaalpunt partnergeweld 577 onthaalvragen verwerkt. 20% van de onthaalvragen werd positief afgerond. In 8% werd een intern hulpverleningsvoorstel gedaan. Van alle onthaalvragen zijn er 65 doorgestroomd naar de begeleiding, wat neerkomt op 11%. 3 kregen een begeleiding psychische en persoonlijke problemen, 1 kreeg psychotherapie en 61 kregen een begeleiding intrafamiliaal geweld, een gespecialiseerde methodiek. Het team Gezins- en Relationeel Welzijn (GRW) heeft 5 vrouwen begeleid in het kader van partnergeweld. Binnen het Algemeen Ambulant Onthaal hebben medewerkers 7 begeleidingen intrafamiliaal geweld uitgevoerd. Daderhulp heeft 11 personen begeleid met betrekking tot IFG.

19 19 Tenslotte hebben we de groepswerkingen waarbij weerbaarheidtraining wordt gegeven aan slachtoffers van partnergeweld, agressiebeheersing in een (ex) partnerrelatie en weerbaarheidtraining voor slachtoffers van seksueel geweld. In 2009 volgden 20 personen een groepstraining. In 2009 kregen 136 personen een begeleiding in het kader van geweld 19 personen kregen extra nazorg in het kader van partnergeweld Thema: wonen Het recht op waardig wonen is één van de fundamentele grondrechten van burgers in onze samenleving. Jammer genoeg worden wij vaak geconfronteerd met cliënten die ofwel niet ofwel over een slechte huisvesting beschikken. Financiële/ materiële problemen worden binnen begeleiding als eerste probleem het meest gescoord ( n= 528) Met een divers aanbod Begeleid Wonen trachten we maatzorg te realiseren. Naast het onthaalaanbod om informatie in te winnen en advies te geven hebben we een team Begeleid Wonen, actief over gans de provincie Limburg. Begeleid wonen (BeWo) is een ambulante hulpverlening voor volwassenen die ondanks hun vaardigheden, tijdelijk of permanent ondersteuning nodig hebben rond enkele facetten van de organisatie van hun leven zoals administratie, wonen, budget, tijdsbesteding, relatie, gezondheid en opvoeding. Centraal staat de individuele woonbegeleiding. De aanpak wordt gekenmerkt door maatwerk in functie van de cliënt en zijn noden. BeWo beoogt een directe, blijvende impact. In 2009 kregen 182 gezinnen Begeleid Wonen aangeboden. De gemiddelde begeleidingsduur is 1188 dagen. Begeleid Wonen vergt een intensieve aanpak, vaak omwille van de multiproblematiek. Meer mannen dan vrouwen kregen Begeleid Wonen aangeboden, 45% had geen kinderen, 20% twee kinderen en 15% één kind. 93% had de Belgische nationaliteit, 76% van Belgische origine, de meerderheid was ongehuwd (57%), vervolgens gescheiden (26%) en dan gehuwd (16%). In 64% was het inkomen hoger dan een leefloon. 38% was niet beroepsactief met een inkomen, 25% schoolgaand, 18% beroepsactief. Naast het Begeleid Wonen huisvest deze dienst eveneens het team Preventieve Woonbegeleiding. Preventieve Woonbegeleiding biedt begeleiding, onderhandeling en ondersteuning om uithuiszetting te voorkomen bij kwetsbare groepen die door de sociale huisvestingsmaatschappij of het sociaal verhuurkantoor in het wonen bedreigd worden. Door preventief te werken proberen we het recht tot wonen van onze cliënten te beschermen.

20 20 De focus ligt op de kwetsbare groepen binnen de sociale huisvesting. Door preventief te werken proberen we het recht op wonen van deze groepen te beschermen. De doelgroep bestaat uit huurders die dreigen uit huis gezet te worden door de sociale huisvestingsmaatschappij of door het sociaal verhuurkantoor. Het is de sociale huisvestingsmaatschappij die het probleem signaleert en woonbegeleiding vraagt. Daarbij wordt er vertrokken vanuit de principes van empowerment: de ondersteuning die geboden wordt is er op gericht dat de cliënt zelf zijn recht op wonen veilig stelt. Afhankelijk van de context waarbinnen de hulpvraag de woonbegeleider bereikt zal zijn begeleidingshouding variëren tussen directief- leidend, begeleidend- ondersteunend en bevragend. Zelfs binnen een crisisinterventie, waar op korte termijn resultaten moeten geboekt worden, zal de hulpverlener rekening houden met die context. De begeleiding is er immers steeds op gericht zichzelf af te bouwen met respect voor het tempo van de cliënt. Dat preventieve woonbegeleiding een intensieve begeleiding omvat met een grote preventieve waarde bevestigen de cijfers. In 2009 werden 27 dossiers preventieve woonbegeleiding geregistreerd, met een gemiddelde begeleidingsduur van 337 dagen. 9 dossiers werden positief afgerond, eentje werd afgebroken door de cliënt en drie dossiers werden stopgezet omwille van een verhuis. Tenslotte hebben we binnen de woonbegeleiding nog ons aanbod van het doorgangshuis. CAW t Verschil optimaliseert zijn doorstromingsmogelijkheden vanuit de residentiële opvang met het aanbod van de doorgangshuizen. In 2009 vonden er 10 begeleidingen plaats in het doorgangshuis. Een doorgangshuis heeft een uitstroomfunctie om na een relatief korte observatieperiode in een algemeen opvangcentrum zich verder te kunnen ontplooien naar een definitievere woonvorm: kleinschaliger, los van het opvangcentrum maar toch in de nabije omgeving en dus meer op maat van de thuisloze. Samen met de cliënt gaan we actief op zoek naar een permanente oplossing op het vlak van werk, woonst en administratie. Hierbij vertrekken we vanuit de persoonlijke vaardigheden van de cliënt zelf. 2009: 182 alleenstaanden/gezinnen kregen Begeleid Wonen aangeboden Thema: justitie Sinds 1 mei 2009 is in onze organisatie het team gerechtelijke opgelegde hulpverlening ingebed. Het betreft de werkingen Dade in-zicht, Slachtoffer in beeld en het Leerpoject voor Daders van Seksueel Geweld. Dader in-zicht Dader in-zicht is een alternatieve gerechtelijke maatregel of straf (AGM), die onmiddellijk aansluit bij het gepleegde misdrijf en de psycho-sociale situatie van de dader zelf. De methodiek beoogt met de dader te komen tot het aanpakken van de problemen die aan de grondslag liggen van het plegen van het misdrijf.

21 21 In totaal werden er voor het gerechtelijk arrondissement Hasselt 214,75u gepresteerd. (bemiddeling in strafzaken 132u, probatie 82,75u) Voor het Gerechtelijk Arrondissement Tongeren werden 471,80u gepresteerd gedurende (bemiddeling in strafzaken 372u, probatie 99u). Voor beide arrondissementen heeft de werking Dader in-zicht maar liefst 686,55u gepresteerd. Slachtoffer in beeld Slachtoffer in beeld beschouwt een misdrijf als een conflictsituatie waarbij drie partijen betrokken zijn: dader, slachtoffer met hun respectievelijke omgeving en de samenleving. Slachtoffer in beeld vindt dat er in de maatschappelijke reactie op een misdrijf een gerichtheid moet zijn op herstel. De dader dient gestimuleerd te worden tot het opnemen van zijn verantwoordelijkheid t.a.v. het slachtoffer en de samenleving. In totaal werden er voor het gerechtelijk arrondissement Hasselt 472u gepresteerd (bemiddeling in strafzaken 253u, probatie 219u) gedurende Voor het gerechtelijk arrondissement Tongeren 443u gepresteerd (Bemiddeling in strafzaken 222u, probatie 221u) Voor beide arrondissementen heeft de werking Slachtoffer in beeld maar liefst 915u gepresteerd. Leerproject voor Daders van Seksueel Geweld De leerprojecten voor Daders van Seksueel Geweld (werkzaam sinds oktober 1995) zijn een alternatieve gerechtelijke maatregel voor plegers van seksueel grensoverschrijdend gedrag die betrokken zijn in een gerechtelijke procedure. In totaal werden er voor het gerechtelijk arrondissement Hasselt 208u gepresteerd (bemiddeling in strafzaken 80u, probatie 128u) gedurende Voor het gerechtelijk arrondissement Tongeren werden 63u gepresteerd (bemiddeling in strafzaken 0u, probatie 63u) gedurende Voor beide arrondissementen heeft de werking Leerprojecten voor Daders van Seksueel Geweld maar liefst 271u gepresteerd. Hulpverlening aan seksueel delinquenten Binnen de sector van het algemeen welzijnswerk zijn er vijf autonome centra voor algemeen welzijnswerk die door de overheid erkend zijn voor de bijzondere opdracht Hulpverlening aan Seksuele Delinquenten. CAW t Verschil was één van de vijf CAW s die de opdracht aanvaardde om een gespecialiseerde begeleiding en behandeling aan te bieden aan daders van seksuele delicten. Op 1 april 1998 werd het team Hulpverlening aan Seksuele Delinquenten van CAW t Verschil te Hasselt operationeel. De hulpverlening is meestal opgelegd maar kan ook vrijwillig opgestart worden, ook voor minderjarigen. In 2009 werden in totaal 80 cliënten begeleid of behandeld door het HSD team. Hiervan waren er 79 van het mannelijk geslacht en 1 vrouw. 23 waren 18 jaar, 15 tussen de 18 en 25 jaar, 35 tussen de 26 en 35 jaar en 7 personen 60-plussers. De belangrijkste verwijzers waren Justitie, vooral Probatiedienst en dienst Bemiddeling in Strafzaken. 12 kwamen op eigen initiatief.

22 22 Bezoekruimte Een bezoekruimte vormt een veilig en kindvriendelijke omgeving waarin ouder(s), grootouder(s) of eenieder met recht op persoonlijk contact het kind kan ontmoeten in aanwezigheid van de aangewezen begeleiders. Het contact met het kind kan daarbij enige tijd verbroken zijn geweest of moeilijk en conflictueus zijn verlopen. Samen met de ouders en de kinderen trachten we te werken naar een aangepaste omgangsregeling en zodoende de werking van de bezoekruimte overbodig te maken. Het aanbod van de bezoekruimte kan op vrijwillige basis, meestal verloopt het via een gerechtelijk vonnis. In 2009 werden 129 dossiers door het team van bezoekruimte verwerkt. Hiervan waren er 6 op vrijwillige basis en 119 begeleidingen werden opgestart in gerechtelijke context. In 2009 werden 38 nieuwe dossiers opgestart, 86 begeleidingen werden overgedragen. De meeste ouders zijn van Belgische origine, 90% heeft de Belgische nationaliteit. De betrokken kinderen zijn vaak jong, onder de 11 jaar. De gemiddelde begeleidingsduur is 453 dagen, wat wijst om de complexheid van de materie. In 8 dossiers werd bovendien nazorg voorzien. In 2009 werden meer dan 4438 uren forensische hulp geboden

23 Thema: jongeren Ambulante jongerenhulp In 2009 zijn er 2825 modules geregistreerd door onze jongerenadviescentra (JAC). Het aantal vervat 2756 onthaalmodules, 32 aanmeldingen en 37 consults. Dit zijn er 316 meer dan in Daarnaast telde JAC Limburg 3 psychosociale begeleidingen. 36% van de cliënten had een informatieve vraag, 22 % kwam voor een specifiek advies en 10% had de vraag naar ondersteuning. 24% van de cliënten kwam voor internet, condooms, vormingsmateriaal of om gewoon eens even rond te hangen. 49% van de cliënten die het JAC binnenstapte, was geboren en getogen Belg, 27% was van vreemde origine. 14% van de aangemelde cliënten had een andere dan de Belgische nationaliteit. Hieruit leiden we af dat deze specifieke, toch niet makkelijk te bereiken doelgroep ook zijn weg vindt naar JAC Limburg. Dat er een aanzienlijk aantal cliënten de vraag stelt naar een ondersteunende begeleiding leiden we af uit het aantal contacten, nl. 4653, die het afgelopen jaar plaatsvonden tussen JAC-medewerkers en cliënten. 488 cliënten hadden niet genoeg aan een eenmalig contact. 431 van hen kwamen het afgelopen jaar twee tot tien keren naar het JAC voor een gesprek, 57 praatten meer dan tienmaal met een JAC-medewerker. Ook blijkt uit de geboden hulp dat de vraag naar ondersteuning groot is. Zo had, van de 2825 cliënten die zich op het JAC aanmelden, 38% (1069 jongeren) in eerste instantie nood aan een luisterend en begrijpend oor. De meeste vragen hadden betrekking op persoonlijke/ psychische, seksuele, relationele en administratieve/juridische thema s. Van de 2825 cliënten die JAC Limburg afgelopen jaar bereikte, kwamen er 1751 langs op het centrum. Maar ook via digitale weg blijven jongeren de weg naar het jongerenadviescentrum vinden. JAC Limburg voerde afgelopen jaar 332 chatgesprekken. JAC Limburg beantwoordde afgelopen jaar 430 s. Hierin zitten, naast de gewone cliëntvragen, de s die we beantwoorden voor Sensoa ( en de s die ons bereikten via de website In 2009 behield JAC Limburg de 6 uur online permanentie per week, dit verdeeld over de jongerenadviescentra van Hasselt, Lommel en Sint-Truiden. JAC Limburg is één van de weinige JAC s in Vlaanderen die zo n ruime online permanentie voorziet. Dat de onlinehulpverlening een geheel andere methodiek vereist dan een face-to-facegesprek is bekend. Maar het vluchtige medium, zorgt niet voor vluchtige contacten tussen jongeren en JAC-medewerker. Bewijs hiervan zijn de cijfers, waaruit blijkt dat 41% van de gesprekken tussen de 30 en 45 minuten of meer duurt. Tijdens de onlinegesprekken kwamen er vooral thema s rond psychisch welzijn, relaties en seksualiteit aan bod. We merken dat het voor jongeren makkelijker is om over psychische en persoonlijke problemen te praten via de chat dan in een face-to-facegesprek. In een onlinegesprek gaat het in 42% van de gesprekken over een psychisch of persoonlijk probleem, terwijl dit fysisch op het centrum slechts in 19% van de aanmeldingen aan bod komt.

24 24 Vanuit de dagdagelijkse praktijk merken JAC-medewerkers dat moeilijkere onderwerpen zoals zelfmoordgedachten, automutulatie, psychische stoornissen online vaker aan bod komen. De meerderheid van de jongeren die we bereiken zijn tussen 14 en 17 jaar (50%) oud. Maar ook de jarigen worden bereikt (7%). Vooral meisjes doen een beroep op het online aanbod (67%), maar we merken nu met de extra gegevens dat we ook heel wat jongens bereiken via het online aanbod (28%). In 2009 had 44% van de onthaalhulpverlening betrekking op jongeren Opvang jongvolwassenen Opvang Jongvolwassenen De Tunnel biedt residentiële en gestructureerde opvang, gecombineerd met een intensieve begeleiding op maat aan jongvolwassenen van 18 tot 25 jaar. De begeleiding is gericht op sociale administratieve, psychosociale, financiële en praktische ondersteuning. Werken naar het op eigen benen staan en het terug herstellen van sociale netwerken staan hierbij centraal. Opvang Jongvolwassenen heeft een gemengde leefgroepwerking gericht naar alleenstaande jongvolwassen jongens en meisjes. Er is een aanbod via de studiowerking voor jonge alleenstaande ouders of voor jonge koppels, eventueel vergezeld door hun kinderen. Daarnaast worden een aantal kamers voorzien, los van de leefgroepwerking, voor crisisvang en als trainingsvorm voor het op eigen benen staan. In 2009 kregen 65 jongvolwassenen een integrale residentiële begeleiding jongvolwassenen, met een gemiddelde opnameduur van 140 dagen. 60% waren mannen de meeste met een leefloon, met een lage scholingsgraad, 27% zonder eigen inkomen, 21% met leefloon, 21% werkloos. De cliëntkenmerken duiden op een hoge kwetsbaarheidfactor. Verder hebben 10 jongvolwassenen een integrale begeleiding studio opvang gehad. Jongvolwassenen die alleen gaan wonen, kunnen rekenen op gerichte nazorg. Vooreerst is er de doorstroming naar Begeleid Wonen. Verder werd in 4 dossiers jongvolwassenen nazorg (2 leefgroep, 2 studiowonen) verleend.

25 Preventie en vorming vanuit de JAC s Preventie is onze derde kernopdracht en zeer belangrijk naar jongeren toe. Het team preventie en vorming heeft in 2009 meer jongeren bereikt dan voordien. In totaal maakten (in 2008: 10473) jongeren kennis met het JAC. Het preventieve aanbod behelst het vormingswerk en projecten van diverse aard. Daarnaast benoemt JAC Limburg ook bekendmaking als een preventieve actie. Dit omdat er een dunne lijn bestaat tussen wat preventie en bekendmaking precies inhoudt. Immers, tijdens een preventieve actie wint het JAC aan bekendheid. En door de bekendheid van het jongerenadviescentrum te vergroten, vinden jongeren makkelijker de weg naar het JAC, wat uiteraard ook een vorm van preventie is. 584 jongeren namen deel aan een JAC-voorstelling. Tijdens deze voorstelling wordt de werking van het jongerenadviescentrum toegelicht, maar kan eveneens een thema als seksualiteit en anticonceptiemiddelen, rechten en plichten van een minderjarige aan bod komen. Het JAC was aanwezig op een aantal helpspelen, georganiseerd in Noord- en Midden- Limburg. We bereikten via deze weg 1892 jongeren. In 2009 werd het project jeugdadviseurs uitgebreid geëvalueerd. Naar aanleiding daarvan werd er beslist om twee maal een dag te organiseren tijdens de kerstvakantie. Hiervoor hebben 11 mensen zich ingeschreven. De jeugdadviseurs van 2008 bleven komen naar de follow-up momenten in Daarnaast is er extra aandacht besteed aan bekendmaking. Het peerproject jeugdadviseurs werd bekend gemaakt aan jongeren. De filmpjes op YouTube, die werden uitgewerkt en ingeblikt in 2008 met enkele oudjeugdadviseurs, werden nog steeds druk bezocht. Er werd een mailing gedaan in samenwerking met de jeugddienst van Hasselt naar de leerlingen van het 3 e, 4 e en 5 e jaar secundair onderwijs. En via de post kregen alle 14 tot 17 jarigen uit Hasselt een brief met uitleg over het jeugdadviseursproject. Via allerlei bekendmakingacties - zoals de JIP/JAC-promotie in Sint-Truiden, de open- JOC-dag in Lommel, standjes op evenementen zoals Lommel leeft, - maakten 1279 jongeren kennis met het JAC. JAC Limburg bereikte in 2009 met zijn vormingen 742 jongeren. Deze vormingen worden altijd opgebouwd aan de hand van doelstellingen aangepast aan de doelgroep en hun verwachtingen. Het JAC geeft geen les of voordracht, maar tracht tijdens haar vormingen via allerlei speelse en doordachte methodieken jongeren ertoe aan te zetten na te denken over eigen gedrag en houding. Ze krijgen de mogelijkheid om hun eigen mening te vormen en te uiten. Essentiële informatie wordt gegeven in een open sfeer waar alle vragen welkom zijn. Mogelijke thema s waarvoor kan gekozen worden zijn: relaties en seksualiteit, jezelf en je omgeving, verslaving, op eigen benen,grenzen stellen, pesten, multimedia, baarmoederhalskanker, ouderavonden rond experimenten bij jongeren,. Ook tracht JAC Limburg met zijn vormingen op de actualiteit in te spelen. Zo werd in Sint-Truiden het project rond pesten voor de leerlingen uit de eerste graad in 2009 gecontinueerd. Nieuwe thema s die uitgewerkt werden zijn cyberpesten en zelfbeeld. Met de deelname aan projecten werden 196 jongeren bereikt jongeren werden bereikt door het team preventie en vorming

26 Thema: relaties Ieder huisje heeft zijn kruisje. Gezins-, relatie- of partnerproblemen spelen zich vaak af in de besloten sfeer van het gezin. De stap zetten naar de hulpverlening is vaak moeilijk. In 2009 werden 290 begeleidingsmodules ingezet in het kader van relatieproblemen. 119 cliënten kregen psychotherapie aangeboden, gemiddeld waren er 6 contacten per dossier en de begeleidingsduur was gemiddeld 206 dagen. 65% was van het vrouwelijk geslacht en 53% was ongehuwd. 74% had de Belgische origine, 92% de Belgische nationaliteit. 76% was ouder dan 25, 22% jonger dan 25. In totaal werden 35 cliënten begeleid met psychische, persoonlijke problemen, 1 cliënt kreeg begeleiding met betrekking tot seksuele problemen en geboorteregeling en 3 cliënten hadden nood aan een integrale individuele begeleiding. 47 koppels kregen relatietherapie, met een gemiddeld aantal contacten van 5. 47% waren partners met kinderen, 35% zonder. Er werden 33 begeleidingen opgestart rond partnerrelatie, 66% was gehuwd en het gemiddeld aantal contacten was 5. Er werd 1 gezin op gezinstherapie gezet. Wat betreft het bemiddelen kregen 7 gezinnen een ouderschapsbemiddeling, in 6 gezinnen gebeurde een scheidingsbemiddeling en in drie dossiers werd er bemiddeld in conflicten tussen jongeren en ouders. In 35 dossiers werd er aan schuldbemiddeling gedaan. 17% van de begeleidingen hadden te maken met relatieproblemen

27 27 2. Beleidssignalering: Limburgs Memorandum Het feit dat het aanbod vanuit het algemeen welzijnswerk in Limburg niet sterk versnipperd is over verschillende organisaties en vanuit 2 CAW wordt georganiseerd, versterkt de historische achterstand op het vlak van middelen, vooral binnen het ambulante aanbod van de CAW. Op basis van de bevolkingsgegevens komt aan Limburg 13,41% van de AWW middelen toe, terwijl we vandaag de 11,33% halen. Hier is dus een inhaaloperatie noodzakelijk. Nieuwe uitdagingen Daarnaast staan we voor een aantal nieuwe uitdagingen. Aan de preventieopdracht van de CAW moet een groter gewicht gegeven worden. In dit kader dringen de CAW aan op de uitvoering van het perspectiefplan Integrale Jeugdhulpverlening, meer bepaald met betrekking tot de luiken van het plan met betrekking tot de JAC, opvoedingsondersteuning en jongvolwassenen. Als CAW werkzaam in een uitgesproken landelijke omgeving worden we geconfronteerd met de specifieke problematiek van de plattelandsarmoede. Hulpverlening is moeilijk bereikbaar (vervoersproblematiek), de armoede is sterk vergrijsd. De CAW dringen er op aan dat de ontwikkeling van aangepaste antwoorden op de plattelandsarmoede een beleidsprioriteit zou worden. Bij de uitbouw van het aanbod op het vlak van schuldhulpverlening zou hiervoor zeker al bijzondere aandacht moeten zijn. Sectoroverstijgende samenwerking is de aangewezen weg om (hulpverlenings)middelen zo efficiënt en effectief mogelijk in te zetten. Bovendien is dit de manier om op complexe hulpvragen een integraal antwoord te bieden. Limburg kan op dit vlak diverse good practices voorleggen. De CAW vragen dat de concrete samenwerkingsinitiatieven die worden opgestart vanuit het algemeen welzijnswerk met het opbouwwerk, de sociale huursector en geestelijke gezondheidszorg ondersteund en gestimuleerd worden vanuit de Vlaamse Overheid. De Limburgse CAW hebben in het verleden reeds bewezen dat ze hun expertise en ervaring ter beschikking wilen stellen van het ruime werkveld. Verwachtingen met betrekking tot het algemeen onthaal Gezien de gestelde verwachtingen ten aanzien van het algemeen onthaal binnen de CAW is er in Limburg een inhaaloperatie nodig met betrekking tot de middelen waarover de Limburgse CAW beschikken om deze opdracht in te vullen. Deze inhaaloperatie mag niet alleen beperkt blijven tot de middelen die ingezet worden binnen het onthaal. Een goed uitgebouwd onthaal is immers zinloos wanneer er onvoldoende hulpverleningsaanbod op kan volgen. Ingevolge het landelijke karakter van het werkingsgebied van de CAW s en de bewezen vervoersarmoede in bepaalde regio s kan het algemeen onthaal niet alleen op het niveau van de kleinstedelijke zorgregio s worden uitgebouwd. Ook het aansluitende ambulant hulpverleningsaanbod van de CAW s moet in de nabijheid van dit onthaal bereikbaar zijn.

28 28 Dit betekent dat: er nog diverse witte vlekken op het vlak van onthaal moeten worden ingevuld voor bepaalde regio s met een grote vervoersarmoede (Zuid-Limburg) outreachende en flexibele onthaalvormen zullen moeten ontwikkeld en geïmplementeerd worden Verwachtingen met betrekking tot het hulpverleningsaanbod Zoals reeds aangegeven dient de versterking van het hulpverleningsaanbod de uitbouw van het algemeen onthaal in de Limburgse regio s te volgen. Dit betekent concreet dat het bestaande ambulante begeleidingsaanbod in haar huidige diversiteit en breedte moet behouden blijven, maar versterkt moet worden waar het gaat over haar aanwezigheid in de regio s. Vandaag resulteert immers de invulling van een witte vlek in een bepaalde regio in de gedwongen afbouw van het aanbod op een andere plaats. Hier wensen de Limburgse CAW te verwijzen naar de voor Limburg noodzakelijke inhaaloperatie inzake de inzet van AWW-middelen. Het bestaande residentiële aanbod dient te worden behouden, versterkt te worden in de diversiteit naar intensiteit van haar begeleidingsaanbod, ondersteunt in haar onderlinge afstemming en in de afstemming met de belendende sectoren (geestelijke gezondheidszorg, psychiatrie, bijzondere jeugdzorg ). Daarnaast moet het aanbod in Limburg versterkt worden met een betekenisvolle uitbouw van het aanbod begeleid wonen. De AWW-middelen die in Limburg ingezet worden naar (preventieve) ambulante woonbegeleiding en nazorg blijven ondermaats. Gezien de schaarste van de bestaande middelen is een reconversie onmogelijk en dringt zich hier een inhaaloperatie op.

29 29 3. CAW t Verschil in een notendop 3.1. Kerngedachten Centrum Algemeen Welzijnswerk (CAW) t Verschil heeft in Limburg de bijzondere ambitie om hulp te verlenen aan alle personen van wie de welzijnskansen bedreigd of verminderd worden ten gevolge van gebeurtenissen in de persoonlijke levenssfeer, problemen in een context van criminaliteit, of problemen van meervoudige kwetsbaarheid ten gevolge van een proces van sociale uitsluiting. In dit kader organiseren we naast een algemeen - en doelgroepenonthaal, psychosociale begeleiding voor mensen die in (dreigende) noodsituaties terecht zijn gekomen en werken we bij voorkeur preventief. We sturen daarbij beleidssignalen uit naar de verantwoordelijke overheden met het oog op structurele veranderingen. CAW t Verschil wil dit realiseren door in overleg met andere relevante publieke en private actoren een actieve en innoverende rol te spelen in het welzijnswerk in onze provincie. Als CAW onderscheiden we ons door een sterke gerichtheid op onze regio, een keuze voor zorg op (mensen)maat, onze emancipatorische pluralistische benaderingswijze en een integrale kijk op mensen in hun omgeving. Om deze opdrachten te kunnen verwezenlijken, bouwen we op een gedreven en deskundig team van medewerkers, werkzaam in een positief, open werkklimaat en binnen een sterke professioneel uitgebouwde organisatie. In onze interne en externe werking steunen we op de kracht van waarden en houdingen als respect, diversiteit, samenhorigheid, vertrouwen, verantwoordelijkheid, dynamiek en geloof in mensen en hun groeikansen. Welke waarden inspireren ons? Om te vermijden onvolledig te zijn en uit respect voor het werk dat geleverd wordt, verwijzen we naar de waarden zoals uitgedrukt in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens en de Universele Verklaring van de Rechten van het Kind. Wij willen deze waarden daadwerkelijk gestalte geven binnen ons CAW. Permanente realisatie van de missie Nieuwe beheerders, medewerkers en personen in opleiding, evenals vrijwilligers onderschrijven de missie van de organisatie vooraleer ze in CAW t Verschil verantwoordelijkheden opnemen. Op de verschillende niveaus wordt met deze missie gewerkt. De directie kiest via het beleidsplan een aantal prioritaire thema s waaraan verder inhoud en gestalte gegeven wordt in de werking van het CAW.

30 Werkingsprincipes De werking van CAW t Verschil is gestoeld op een aantal werkingsprincipes die decretaal (19/12/1997) werden vastgelegd: toegankelijke hulpverlening voor iedereen, zonder enige discriminatie; verplichting tot geheimhouding (strafwetboek art. 458); door de betrokken personen gevraagd of aanvaard; met respect voor de persoonlijke levenssfeer; maximaal beroep doen op de medeverantwoordelijkheid van de cliënt; stimuleren van de zelfredzaamheid; verhogen van de autonome participatie in onze samenleving; integrale benadering van de problematiek; gebruik maken van de meest geschikte sociale en psychosociale hulpverleningsvormen; gebruik maken van de minst ingrijpende dienst- of hulpverleningsvormen. In 1997 werd het kwaliteitsdecreet in de welzijnsvoorzieningen goedgekeurd. Dit betekende de opstap naar de kwaliteitszorg: de overheid vraagt ondermeer van de Centra voor Algemeen Welzijnswerk dat ze een kwaliteitsbeleid voeren. Zo'n kwaliteitsbeleid bestaat uit 2 elementen: 1. de hulp- en dienstverlening van een CAW moet verantwoord zijn. Dit wil zeggen dat ze voldoet aan 5 essentiële criteria: cliëntgericht (respectvol); maatschappelijk aanvaardbaar; doelmatig (op de meest efficiënte manier); doeltreffend (de juiste dingen doen); continu (met continuïteit werken). Deze criteria werden met behulp van sectoraal overleg geconcretiseerd in de zogenaamde Sectorspecifieke Minimale Kwaliteitseisen (SMK's): een CAW moet voor elke SMK een minimale kwaliteit realiseren. 2. Een CAW moet verder ook een kwaliteitshandboek opstellen en een kwaliteitsplanning maken. Elke CAW-medewerker werkt vanzelfsprekend aan kwaliteit, maar daarom niet altijd systematisch. Met behulp van het kwaliteitshandboek worden afspraken vastgelegd over allerlei inhoudelijke en organisatorische aspecten die niet van het toeval mogen afhangen. Er moet systematische aandacht zijn voor problemen, klachten en verbeteringen. Kwaliteitszorg is een cyclisch proces: doelen vaststellen, uitvoeren van acties, evalueren en bijstellen

31 Organisatiestructuur In 2009 is er heel wat beweging geweest in het kader van de organisatiestructuur. Zo zijn we van een tweekoppige directie naar één directeur gegaan. Voor de aansturing van onze teams zijn we van vier teamcoördinatoren naar twee gegaan, wat onvermijdelijk consequenties heeft gehad op de structuur en de werking. Voor de ambulante werkingen betekende dit een groot deel van het jaar werken zonder aansturing van een teamcoördinator waardoor de verantwoordelijkheid vooral op de teambegeleiders viel. Voor de residentiële werkingen betekende dit dat er één teamcoördinator overbleef om alle opvang te sturen was niet enkel een moeilijk jaar op vlak van de veranderende structuur, het was ook een jaar van saneringen om de organisatie terug financieel gezond te krijgen. Het staat buiten kijf dat 2009 daarom ook een zeer moeilijk jaar was. Sinds 1 april 2010 is er een heel nieuwe organisatiestructuur. Vandaar dat we opteren om enkel het nieuwe organigram te publiceren als blik op de toekomst. De vernieuwde organisatiestructuur is gewikt en gewogen, het resultaat van participatie. We gaan voor een waarderend personeelsbeleid, waarbij we borgen wie en wat we hebben

32 Subsidiëring en financiering CAW t Verschil is in 2000 erkend als autonoom Centrum voor Algemeen Welzijnswerk door het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, afdeling Welzijn en Gezin. We ontvangen een subsidie-enveloppe waarmee we onze kernopdrachten vervullen. De enveloppe was in 2009 goed voor 53% van onze inkomsten, wat onvoldoende is om onze kernopdrachten te vervullen. Overige opbrengsten haalden we onder andere uit cliëntgerichte opbrengsten (20%) en persoonsgebonden subsidies (11%). Verder hebben we beroep kunnen doen op de provincie en lokale besturen. Dankzij de inbreng van de provinciale projectsubsidies, betoelaging van gemeentebesturen, OCMW of politiezones kunnen we een antwoord bieden op bestaande en nieuwe noden. Subsidiëring en financiering Europese financiering Lokale overheden Subsidie enveloppe Persoonsgebonden subsidies Projectfinanciering Provinciale financiering Schenkingen Cliëntgerichte opbrengsten Recuperatie kosten gasten Andere opbrengsten Financiële opbrengsten Uitzonderlijke opbrengsten