Onderwijs in Nederland verandert.

Transcriptie

1

2 Inhoud Het Nederlandse onderwijs: een veranderende context Onze context: Rijnlands Anglo Amerikaans Finse paradoxen, passend in onze onderwijstraditie? Cirkel van invloed: werkopdracht Pasi-tips voor Nederland Wat neem je mee naar de werkvloer?

3 Onderwijs in Nederland verandert. Binnen tien jaar met pensioen: leraren -> circa 28% PO en 37% VO schoolleiders -> circa 32% PO en 38% VO Feminisering van het onderwijs (2011): onderwijzend personeel = 86% directie = 43,1% Meerscholen directeuren -> gedeeld leiderschap

4 Onderwijs in Nederland verandert. Leerbehoe!es van de leerlingen veranderen (21st CS) Leerverwachtingen van de ouders veranderen -> maatschappelijke status Afrekencultuur: opbrengsten opbrengsten opbrengsten! Bezuinigingen; meer doen met minder middelen

5 Leerbehoe!es van de leerlingen

6 Leerverwachtingen ouders e f f e c t 20% 80% school/leraar aanleg (erfelijke factoren) thuissituatie omgevingsfactoren maximaal

7 Opbrengsten, opbrengsten, opbrengsten

8 Traditie en culturele identiteit als waardevolle ankers Finland blij" trouw aan zijn traditie en culturele identiteit: Gelijke onderwijskansen, respecteren en benutten van diversiteit als basis voor leren, maatschappelijk vertrouwen in de professional Wat zijn de Nederlandse verworvenheden van het onderwijs? Artikel 23 van de grondwet: Vrijheid van Onderwijs Nederlandse kinderen zijn de gelukkigste kinderen van de wereld -> veel aandacht voor pedagogisch klimaat Bevoegd gezag benoemt haar personeel ->hoge eisenvakbekwaamheid Nederland hee! van oudsher een open, democratische samenleving Context: Anglo-Amerikaans of Rijnlands?

9 Anglo-Amerikaans Rijnlands 1. Wie de baas is mag het zeggen Wie het weet mag het zeggen 2. Mensbeeld: individualisme Mensbeeld: solidariteit 3. Doelstelling is vertrekpunt Hier en nu als vertrekpunt 4. Organisatie als geldmachine Organisatie is werkgemeenschap 5. Zelf willen schitteren Samen schitteren: team play 6. Regelgedreven Principegedreven 7. Regels zijn regels Contextgevoelig 8. Functiesplitsing als norm Vakmanschap als basis 9. Coördinatie van bovenaf Coördinatie vanaf de werkvloer 10. Staf(aan)gestuurd Primair proces centraal 11. Standaardisering Maatwerk 12. Weten is meten Meten is weten

10 Anglo-Amerikaans Rijnlands 1. Wie de baas is mag het zeggen Wie het weet mag het zeggen 2. Mensbeeld: individualisme Mensbeeld: solidariteit 3. Doelstelling is vertrekpunt Hier en nu als vertrekpunt 4. Organisatie als geldmachine Organisatie is werkgemeenschap 5. Zelf willen schitteren Samen schitteren: team play 6. Regelgedreven Principegedreven 7. Regels zijn regels Contextgevoelig 8. Functiesplitsing als norm Vakmanschap als basis 9. Coördinatie van bovenaf Coördinatie vanaf de werkvloer 10. Staf(aan)gestuurd Primair proces centraal 11. Standaardisering Maatwerk 12. Weten is meten Meten is weten Predicaat excellente school CITO Eindtoets publiceren School Aan Zet! Inspectiekader Opbrengsten etc.

11 De Anglo-Amerikaanse school De Rijnlandse school 1. Gericht op leerstof Gericht op kwaliteiten en talenten 2. Leerstofopbouw->makkelijk naar moeilijk Interesse en talent sturen het leren 3. Leerstof centraal Kinderlijke ontwikkeling centraal 4. Standaardisering Pluriformiteit 5. Toets is er voor de leraar Toets voor de leerling 6. Eerst theorie, dan praktijk Praktijk en theorie gaan samen 7. Leren voor later Leren voor nu 8. Zinvol Betekenisvol 9. Alleen leren Samen leren 10. Leraar als uitvoerder Leraar als vakman 11. Leraar stuurt het proces Zelfsturing/verantwoordelijkheid leerling 12. Directie als beheerder Directie als onderwijskundig leider

12 Global Education Reform Movement(GERM) GERM Standaardisatie van het leren en lesgeven (voorgeschreven) Focus op taal- en rekenvaardigheid Werken met een voorgeschreven curriculum Lenen van hervormingsideeën uit het bedrijfsleven Verantwoording op basis van toetsen en controle FERM (= Finnish Way) Op maat leren en lesgeven (flexibel nationaal curriculum) Focus op creatief leren Aanmoedigen van risico s nemen Eigenaar blijven van de eigen innovatietraditie (good practice!) Gedeelde verantwoordelijkheid en vertrouwen (ondersteuning geven)

13 Anglo-Amerikaans Rijnlands Nederland Polderen Ruilverkaveling

14 Onze Nederlandse traditie

15 Paradoxen met het Finse onderwijs Leerlingen gaan met zeven jaar naar de basisschool Minder budget naar onderwijs Minder lesuren po en vo Leraren staan minder uren voor de klas; meer tijd voor andere zaken Minder (geen gestandaardiseerde) toetsen Nauwelijks onderwijsinspectie Professionele dialoog (wij- land, geen eiland) Erkenning professionaliteit van de leraar: publiek vertrouwen

16 Paradoxen met het Finse onderwijs Universitaire opleiding van de leraar en de schoolleider Onderwijs onafhankelijk zittingsduur kabinet Sterke maatschappelijke betrokkenheid (lokaal) Geen doublures, wel parttime SBO Schoolleiders moeten lesbevoegd zijn Schoolontwikkeling: bottum-up Meer zakelijke onderwijsstructuur

17 Nederland: het land van leuk en aardig, van ruilverkaveling en ruilhandel Nodig: Erkenning van de professionaliteit van de leraar! * beroepsethos: Het is een intensief en prachtig vak * scherpe, professionele dialoog: in en tussen scholen * sturen op pedagogiek en didactiek, fors investeren in vakmanschap en professioneel leren in en tussen scholen VERTROUWEN! TOEGANKELIJKHEID! SAMENWERKING!

18

19 Cirkel van invloed Studenten en invallers strenger beoordelen -> zwarte lijst, in samenwerking met de PABO s/lerarenopleidingen Onvoldoende, incompetente leraren beoordelen -> werken met een competentiecyclus Lokale samenwerking met gemeente, pedagogische partners en collega- scholen uitbouwen Expertise van het S(B)O/VSO veel meer benutten -> parttime SBO op de eigen school creëren Minder toetsen minimum toetsprogramma opstellen: meten of weten? Essenties van leerstof bepalen -> keuzes (durven) maken binnen bestaande methodes

20 Cirkel van invloed Focus op de collegiale dialoog -> vergadercultuur en structuur aanpassen Meer draagvlak door het stimuleren van bottum-up initiatieven (good practice) Blijven lesgeven Studeren van teamleden en jezelf uit de taboesfeer halen/ houden: kennis delen Positief over je vak praten -> vertrouwen!

21 Opdracht in groepen The Finland Phenonemon Finnish Lessons Welke onderdelen spreken jou als onderwijskundige aan? Met welke Finse paradoxen zouden we iets in het Nederlandse onderwijs moeten doen? Wat ligt binnen jouw persoonlijke cirkel van invloed?

22 Zeer Betrouwbare Organisaties (ZBO) Kenmerken: Duidelijke doelen, constant toezicht op het realiseren hiervan Helder inzicht in de noodzakelijke voorwaarden waaronder deze doelen worden verwezenlijkt Onmiddellijk corrigerend optreden als de doelen niet worden gehaald (Bellamy, Crawford, Marshall, Coulter) Energiebedrijven, kerncentrales, luchtverkeersleiding, onderwijs?

23 Zeer Betrouwbare Organisaties (ZBO) Onderwijs: scholen/ leraren/ schoolleiders schoolbesturen schoolorganisaties Ministerie van OC en W Inspectie van het onderwijs Vakbonden, samenwerkingsverbanden, pers, e.d. Criteria: leerlingprestaties, welbevinden Noodzakelijke voorwaarde: vertrouwen, toegankelijkheid, samenwerking

24 Vertrouwen Hoe zie je de kernwaarde vertrouwen terug in jouw werk?

25 Finse lessen voor Nederland 1. Meer samenwerking minder competitie 2. Meer verantwoordelijk, gebaseerd op vertrouwen - minder afrekening door toetsen 3. Meer eigenaarschap bij het lesgeven - minder externe controle 4. Meer focus op gelijke kansen - minder op marktwerking 5. Meer beleid, gebaseerd op succeservaringen minder experimenteren met mensen Pasi Sahlberg: Masterclass, Nederland januari 2013

26 Tenslotte Wat neem je morgen mee naar de werkvloer?