HYPOALLERGEEN dieet bij borstvoeding

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "HYPOALLERGEEN dieet bij borstvoeding"

Transcriptie

1 HYPOALLERGEEN dieet bij borstvoeding Informatie over het vaststellen van een mogelijke voedselallergie bij kinderen die borstvoeding krijgen Uitgave: GGD Gooi & Vechtstreek, v /1 Postbus 251, 1400 AG Bussum Afdeling Jeugdgezondheidszorg Tel. (035) Twitter

2

3 Aantekeningen Hypoallergeen dieet bij borstvoeding Inhoudsopgave Eliminatie 3 Belasting 4 Re-eliminatie 4 Producten die vermeden moeten worden 4 Producten die wel zijn toegestaan 5 Voedingsmiddelen die nodig zijn 6 Hoe lees ik een etiket en waar moet ik op letten? 6 Handige telefoonnummers en websites 7 8 1

4 Handige telefoonnummers en websites Consultatiebureau GGD Gooi & Vechtstreek telefoon (035) Diëtist Voor aanvullende begeleiding bij voedselallergie, afgestemd op uw persoonlijke situatie, kunt u het beste bij een diëtist terecht. Vraag uw jeugdarts of jeugdverpleegkundige naar een diëtist bij u in de buurt of raadpleeg de website van de Nederlandse Vereniging van Diëtisten ( Voedingscentrum voedingstelefoon (070) Het voedingscentrum geeft informatie uit over onderwerpen die te maken hebben met gezonde voeding en diëten. Belangrijke uitgaven op dit gebied zijn de merkartikelenlijsten, beknopte informatie over dieetkostenvergoeding, onderzoekmethoden of over eczeem en voedselovergevoeligheid. Stichting voedselallergie telefoon (033) (werkdagen van tot uur), Borstvoedingorganisatie La Leche League telefoon (0111) Vereniging Borstvoeding Natuurlijk telefoon (0343)

5 Voedingsmiddelen die nodig zijn Vrouwen die borstvoeding geven hebben in ieder geval dagelijks nodig: 150 gram (rauw gewogen) vlees, kip of peulvruchten 2 plakken (30 gram) vleeswaren 6-7 sneden (bruin)brood, roggebrood, krentenbrood 4-5 aardappelen ( gram) of evenzoveel (zilvervlies)rijst of (volkoren)pasta 4 groentelepels (200 gram) groente 2 porties fruit halvarine op brood 15 gram margarine of olie voor de bereiding van de warme maaltijd 2 liter vocht, bijvoorbeeld: thee, koffie, (mineraal)water, vruchtensap, (light) frisdrank, tomatensap, soep, bouillon Hoe lees ik een etiket en waar moet ik op letten? Lees het etiket nauwkeurig om te weten welke ingrediënten er in het voedingsmiddel zitten. Aan de hand van het etiket kunt u in veel gevallen zelf beoordelen of een product koemelkeiwit, kippenei, of een ander mogelijk allergene stof bevat. Aandachtspunten bij het lezen van een etiket Door vermenging (contaminatie) tijdens opslag, productie en distributie kan een product dus toch bepaalde stoffen bevatten, terwijl dat niet uit de ingrediënten blijkt. Dit kan vooral gebeuren als verschillende producten over dezelfde productielijn gaan. Soms staat er op de verpakking: eiwit gram of proteïne gram. Met dit eiwit wordt de voedingsstof eiwit bedoeld en niet speciaal kippenei-eiwit of koemelkeiwit. In elk voedingsmiddel komen vele soorten eiwitten voor. Het totaal van al die eiwitten wordt hiermee aangegeven. Om te weten of er ook eiwit afkomstig van bijvoorbeeld kippenei of koemelk aanwezig is, moet u het etiket lezen. Op het etiket kunt u verder aanduidingen aantreffen als melkzuur en lactaat. Het gaat in beide gevallen om wat verwarrende benamingen van chemische stoffen die verder niets met koemelk te maken hebben. Cacaoboter kunt u ook aantreffen als term op de verpakking. Dit is het cacaovet (plantaardig) en bevat geen (room)boter. Bij een voedselovergevoeligheid is het aan te bevelen ook de samenstelling van geneesmiddelen in de gaten te houden. Informeer hiernaar bij uw apotheker of huisarts. Hypoallergeen dieet bij borstvoeding Uw kind heeft klachten die mogelijk kunnen wijzen op voedselallergie. In borstvoeding kunnen spoortjes terechtkomen van voedingsmiddelen die de moeder gegeten of gedronken heeft. Meestal geeft dit geen problemen, maar voor sommige kinderen zijn deze spoortjes voldoende om klachten te geven en een voedselallergie te veroorzaken. Daarom moet uitgezocht worden of de klachten van uw kind door voedselallergie worden veroorzaakt. Het onderzoek om een voedselallergie vast te stellen, bestaat uit drie fases: Eliminatie: verdachte voedingsmiddelen worden weggelaten om te zien of de klachten van uw kind verdwijnen; Belasting: na het weglaten worden de voedingsmiddelen opnieuw uitgeprobeerd om te kunnen zien of de klachten weer terugkomen; Re-eliminatie: voedingsmiddelen die klachten blijken te geven, worden opnieuw weggelaten. Eliminatie In de eliminatiefase worden bepaalde voedingsmiddelen uit de voeding van de moeder geschrapt. De aanpassing van de voeding heeft alleen betrekking op voedingsmiddelen die een grote kans op allergie geven. Het is niet zo dat er niets meer mag worden gegeten of dat het beter is om te stoppen met borstvoeding. Borstvoeding bevat juist beschermende stoffen die het afweersysteem en het nog kwetsbare maagdarmkanaal van uw kind helpen te ontwikkelen. Hierdoor neemt de kans op de ontwikkeling van een allergie juist af. Meestal worden allergieklachten bij een kind veroorzaakt door koemelk, ei en/of soja. Bij een vermoeden dat ook andere voedingsmiddelen klachten geven, zullen ook deze uit de voeding van de moeder worden geschrapt. Het gaat dan met name om vissoorten, schaal- en schelpdieren, noten, pinda s, zaden en pitten. In deze folder vindt u terug welke producten vermeden moeten worden en welke zijn toegestaan. De eliminatieperiode duurt ongeveer vier weken. Het is in deze periode niet nodig om vervangende producten te gebruiken. De verminderde eiwitinname door het weglaten van koemelk kan worden opgevangen door bijvoorbeeld extra vlees te gebruiken. Het is raadzaam een diëtist te raadplegen, wanneer: u vragen heeft over uw voedingspatroon u ongewenst veel gewicht verliest u moeite heeft om het dieet vol te houden of het dieet onvoldoende resultaat oplevert. Als uw kind behalve borstvoeding ook zuigelingenvoeding (flesvoeding) krijgt is het ook nodig om deze voeding aan te passen. 6 3

6 Belasting Wanneer door de eliminatie de klachten verdwenen zijn of sterk zijn afgenomen, kunnen de voedingsmiddelen weer stuk voor stuk aan de voeding worden toegevoegd. Het is belangrijk dat de belasting goed wordt uitgevoerd; op het consultatiebureau zal besproken worden hoe, wanneer en hoe lang de belasting uitgevoerd moet worden. Re-eliminatie Wanneer door belasting de klachten bij uw kindje niet terugkeren hebben deze zeer waarschijnlijk een andere oorzaak. Komen de klachten wel terug dan zullen de verdachte voedingsmiddelen opnieuw worden weggelaten. Meestal blijven er maar één of twee voedingsmiddelen over waar een kind op reageert. Als u opnieuw voedingsmiddelen gaat elimineren, is het belangrijk dat u vervangende voedingsmiddelen gaat gebruiken. Voor begeleiding hierbij wordt geadviseerd een diëtist te raadplegen. Voedselallergie bij zuigelingen kan van voorbijgaande aard zijn. Het is daarom belangrijk dat na een bepaalde periode opnieuw wordt uitgeprobeerd of de allergie nog aanwezig is. Dit kunt u doen in overleg met de diëtiste of het consultatiebureau. Producten die vermeden moeten worden Melk Alle soorten melk- en melkproducten: melk, karnemelk, melkdranken (bijv. chocolademelk en fruitzuiveldranken) vla, pap, pudding, kefir, biogarde, yoghurt, kwark, Hüttenkäse, hangop, vruchtenyoghurt- en kwark koffiemelk, koemelkpoeder roomijs, softijs slagroom, zure room, crème fraîche, roomboter kaas (alle soorten, ook plantaardige kaas, smeerkaas, smeltkaas) andere producten waarin melk of melkbestanddelen zijn verwerkt (zoals gewoon brood) Kippenei Alle soorten ei en eiergerechten: kippen-, eenden-, kwartel- en ganzeneieren eiersalade, eiermie, eierkoeken, cake, quorn producten waarin ei of eibestanddelen zijn verwerkt Soja Sojamelk tempé, tofu, tahoe, sojaburgers en andere gebruiksklare vleesvervangers ketjap andere producten waarin soja en sojabestanddelen zijn verwerkt Producten die wel zijn toegestaan Brood koemelk- en kippeneivrij brood, bijvoorbeeld (Turks) brood zonder broodverbetermiddel, of brood uit de reformzaak watercrackers of matzes Beleg vleeswaren zonder toevoegingen, zoals rookvlees, fricandeau, rosbief zoet beleg zoals honing, jam, stroop, suiker komkommer, radijs, selderij, wortel en andere groenten appel, banaan, vruchtemoes en andere vruchten Vetten koemelkvrije en soja-eiwitvrije margarine* koemelkvrije en soja-eiwitvrije halvarine* olie, bijvoorbeeld maïsolie of olijfolie vlees (vers en ongepaneerd) zoals rundvlees, varkensvlees, kip, kalkoen, lamsvlees NB: door het vermijden van melk en melkproducten wordt de hoeveelheid eiwit in de voeding kleiner. Dit kan opgevangen worden door wat meer vlees te eten (in plaats van 100 gram nu 150 gram per dag). Groenten alle soorten groenten zonder toevoegingen of saus, vers of uit de diepvries Zetmeel aardappelen macaroni (zonder ei) spaghetti (zonder ei) rijst maïs witte en bruine bonen kapucijners Nagerechten zelfgemaakte vla, pap of pudding van rijstmelk (uit de reformzaak) met water of custard, griesmeel, havermout of rijst fruit of vruchtemoes, tutti frutti, abrikozen of pruimen gelatinepudding eventueel met fruit krentebrij (kant-en-klaar nagerecht van bessensap, gort, krenten en rozijnen) Tussendoor* alle soorten fruit, rozijnen zuurtjes en pepermunt koemelkvrije, sojavrije en eivrije koekjes en snoepjes* * Voor geschikte merken kunt u de lijsten van melkeiwit-, ei- en sojaeiwitvrije merkartikelen van het Voedingscentrum raadplegen. Deze lijsten kunt u bestellen bij het voedingscentrum. 4 5

BIJVOEDING bij voedselallergie

BIJVOEDING bij voedselallergie BIJVOEDING bij voedselallergie Informatie over de introductie van voedingsmiddelen bij kinderen met een voedselallergie Uitgave: GGD Gooi & Vechtstreek, v.2014-03/1 Postbus 251, 1400 AG Bussum Afdeling

Nadere informatie

Borstvoeding en (vermeende) voedselallergie 078-2005

Borstvoeding en (vermeende) voedselallergie 078-2005 Borstvoeding en (vermeende) voedselallergie 078-2005 In moedermelk kunnen spoortjes terechtkomen van voedingsmiddelen die door de moeder gegeten of gedronken zijn. Meestal levert dit geen enkel probleem

Nadere informatie

Lactosevrij proefdieet voor uw kind

Lactosevrij proefdieet voor uw kind Lactosevrij proefdieet voor uw kind Diëtetiek mca.nl Inhoudsopgave Lactose-intolerantie wat is dat? 3 Het proefdieet 3 Producten met lactose 3 Op het etiket of de verpakking 4 Wat mag wel bij een lactosevrij

Nadere informatie

Eiwitbeperkt dieet Radboud universitair medisch centrum Radboud universitair medisch centrum

Eiwitbeperkt dieet Radboud universitair medisch centrum Radboud universitair medisch centrum Eiwitbeperkt dieet U heeft het advies gekregen om een eiwitbeperkt dieet te volgen. Deze brochure geeft u algemene informatie en voedingsadviezen over een eiwitbeperkt dieet. Heeft u na het lezen van

Nadere informatie

Een operatie? Let op uw voeding!

Een operatie? Let op uw voeding! Een operatie? Let op uw voeding! Belangrijk Om een operatie en uw herstel zo goed mogelijk te laten verlopen is het belangrijk dat u lichamelijk in een zo goed mogelijke conditie bent. Een goede voedingstoestand

Nadere informatie

Eiwitbeperkt dieet. Over een eiwitbeperkt dieet. Almere, Dieetadvies voor: Eiwitbeperkt à gram eiwit per dag

Eiwitbeperkt dieet. Over een eiwitbeperkt dieet. Almere, Dieetadvies voor: Eiwitbeperkt à gram eiwit per dag Eiwitbeperkt dieet Almere, Dieetadvies voor: Eiwitbeperkt à gram eiwit per dag Natriumbeperkt à 2400 mg natrium per dag (6 gram zout) Over een eiwitbeperkt dieet U heeft het advies gekregen een eiwitbeperkt

Nadere informatie

Diëtetiek Eiwitbeperkt dieet

Diëtetiek Eiwitbeperkt dieet Diëtetiek Eiwitbeperkt dieet Afdeling diëtetiek, telefoonnummer: 0344 674285 K. van Galen D. Jansen A. Kalisvaart R. van Nuland I.Oosterhof R. Weterings Eiwit Eiwitten zijn voedingsstoffen die we dagelijks

Nadere informatie

Scheper Beter: 'SNAQ-en met zorg' Folder over ondervoeding op de polikliniek van het Scheper Ziekenhuis. SNAQ-score > 2. Diëtetiek

Scheper Beter: 'SNAQ-en met zorg' Folder over ondervoeding op de polikliniek van het Scheper Ziekenhuis. SNAQ-score > 2. Diëtetiek Scheper Beter: 'SNAQ-en met zorg' Folder over ondervoeding op de polikliniek van het Scheper Ziekenhuis SNAQ-score > 2 Diëtetiek 1 Afdeling Diëtetiek Telefoon: 0591-69 12 57 Email: dietetiek@sze.nl 2 Ondervoeding

Nadere informatie

Eiwit. Eiwit in de voeding. Eiwitbeperkt dieet. per dag mag gebruiken. De voorbeelddagvoeding

Eiwit. Eiwit in de voeding. Eiwitbeperkt dieet. per dag mag gebruiken. De voorbeelddagvoeding Eiwitbeperkt dieet U heeft het advies gekregen om een eiwitbeperkt dieet te volgen. Deze brochure geeft u algemene informatie en voedingsadviezen over een eiwitbeperkt dieet. Heeft u na het lezen van

Nadere informatie

Voeding bij chronische longziekten

Voeding bij chronische longziekten Voeding bij chronische longziekten Voeding bij chronische longziekten Goede lichamelijke conditie Veel mensen met chronische longziekten (ook wel COPD genoemd) hebben voortdurend last van hun aandoening.

Nadere informatie

Risico op ondervoeding tijdens opname

Risico op ondervoeding tijdens opname Risico op ondervoeding tijdens opname Ondervoeding door ziekte, een behandeling of een operatie is in het ziekenhuis een veelvoorkomend probleem. Ongeveer één op de drie patiënten heeft een risico op

Nadere informatie

Energie en eiwitverrijkt dieet. Afdeling Diëtetiek

Energie en eiwitverrijkt dieet. Afdeling Diëtetiek 00 Energie en eiwitverrijkt dieet Afdeling Diëtetiek Wanneer is een energie- en eiwitverrijkt dieet nodig? Een energie- en eiwitverrijkt dieet is bestemd voor mensen met een te laag lichaamsgewicht of

Nadere informatie

Voedingsadvies bij reactieve hypoglycemie

Voedingsadvies bij reactieve hypoglycemie VOEDING & DIEET Voedingsadvies bij reactieve hypoglycemie ADVIES Voedingsadvies bij reactieve hypoglycemie Als we een maaltijd gebruiken met veel koolhydraten (suikers en/of zetmelen), maakt onze alvleesklier

Nadere informatie

Voedingsadviezen bij zwangerschapsdiabetes

Voedingsadviezen bij zwangerschapsdiabetes DIETETIEK Voedingsadviezen bij zwangerschapsdiabetes Bij de behandeling van zwangerschapsdiabetes hoort een voedingsadvies. Vaak zijn maar een paar aanpassingen nodig in de voeding om nadelige gezondheidsgevolgen

Nadere informatie

Voedselallergie bij baby's die borstvoeding krijgen

Voedselallergie bij baby's die borstvoeding krijgen Voedselallergie bij baby's die borstvoeding krijgen Een voedselallergie of niet? Borstvoeding geeft de beste bescherming tegen een mogelijke allergische reactie. Toch kan een kind allergisch op borstvoeding

Nadere informatie

Dieetadviezen bij wondgenezing

Dieetadviezen bij wondgenezing Dieetadviezen bij wondgenezing Diëtetiek Bereikbaarheid afdeling Diëtetiek Amphia Ziekenhuis: Locatie Langendijk, Molengracht, Pasteurlaan: (076) 595 30 75 Algemeen telefoonnummer Amphia Ziekenhuis: (076)

Nadere informatie

H.40025.0416. Voedingsadvies voor ouderen met (dreigende) ondervoeding

H.40025.0416. Voedingsadvies voor ouderen met (dreigende) ondervoeding H.40025.0416 Voedingsadvies voor ouderen met (dreigende) ondervoeding Inleiding Een gezond voedingspatroon is voor iedereen van belang. Gezonde voeding levert de energie en de voedingsstoffen die uw lichaam

Nadere informatie

Dieetadviezen voor mensen met een colostoma

Dieetadviezen voor mensen met een colostoma Dieetadviezen voor mensen met een colostoma Naam : Datum : Specialist : Diëtist : Telefoonnummer : o (0223) 69 69 16 o (0223) 69 69 27 o (0223) 69 62 81 o (0223) 69 63 29 1 Inhoud pag. 1. Inleiding...

Nadere informatie

Diëtetiek. Voedingsadvies bij koemelkallergie. Afdeling: Onderwerp:

Diëtetiek. Voedingsadvies bij koemelkallergie. Afdeling: Onderwerp: Afdeling: Onderwerp: Diëtetiek Wat is een koemelkallergie? Een koemelkallergie is een ongewenste reactie op het eiwit in de koemelk. De oorzaak hiervan is een abnormale reactie van het natuurlijke afweermechanisme

Nadere informatie

Adviezen voor een optimale voeding. Energie- en eiwitrijke voeding bij ouderen

Adviezen voor een optimale voeding. Energie- en eiwitrijke voeding bij ouderen Adviezen voor een optimale voeding Energie- en eiwitrijke voeding bij ouderen Optimale voeding Wanneer u de laatste maanden onbedoeld bent afgevallen en/of minder eetlust heeft gehad, heeft dit invloed

Nadere informatie

Afdeling Diëtetiek. Dieet bij een verhoogd cholesterolgehalte

Afdeling Diëtetiek. Dieet bij een verhoogd cholesterolgehalte Afdeling Diëtetiek Dieet bij een verhoogd cholesterolgehalte Algemeen U heeft een verhoogd cholesterolgehalte. Deze folder bevat informatie over het dieet bij een verhoogd cholesterolgehalte. U kunt deze

Nadere informatie

Risico op ondervoeding tijdens uw behandeling

Risico op ondervoeding tijdens uw behandeling Risico op ondervoeding tijdens uw behandeling Ondervoeding door ziekte, een behandeling of een operatie is een veelvoorkomend probleem in het ziekenhuis. Ongeveer één op de drie patiënten loopt risico

Nadere informatie

Dieet bij een kaakfixatie

Dieet bij een kaakfixatie Dieet bij een kaakfixatie Informatie voor patiënten F0415-1011 juni 2013 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam 070

Nadere informatie

voedingsadvies bij dreigende ondervoeding

voedingsadvies bij dreigende ondervoeding patiënteninformatie voedingsadvies bij dreigende ondervoeding De arts of verpleegkundige heeft met u besproken dat u kans heeft op ondervoeding. Goede voeding kan helpen om uw conditie te verbeteren. Wat

Nadere informatie

Voedingsadvies bij verhoogde bloedsuikers tijdens de zwangerschap

Voedingsadvies bij verhoogde bloedsuikers tijdens de zwangerschap Voedingsadvies bij verhoogde bloedsuikers tijdens de zwangerschap 2 Bij de Glucose Tolerantie Test was uw bloedsuiker (ook wel bloedglucose genoemd) te hoog. Daarom ontvangt u deze informatie. Wat is glucose?

Nadere informatie

Voeding bij ziekte en herstel

Voeding bij ziekte en herstel Diëtetiek Voeding bij ziekte en herstel i Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis Inleiding Als u ziek bent, is de kans groot dat u gewicht verliest. Dat komt doordat het lichaam meer energie en voedingsstoffen

Nadere informatie

Eiwitbeperkt dieet. Afdeling diëtetiek

Eiwitbeperkt dieet. Afdeling diëtetiek Eiwitbeperkt dieet Afdeling diëtetiek Dieet voor: Datum: Diëtist: Telefoonnummer: Specialist: Inleiding Eiwit is een belangrijke voedingsstof; het is de bouwsteen voor al onze lichaamscellen. Door natuurlijke

Nadere informatie

Energie- en eiwitverrijkt dieet

Energie- en eiwitverrijkt dieet Energie- en eiwitverrijkt dieet Informatie voor patiënten F0204-1011 oktober 2014 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam

Nadere informatie

Wanneer té dik? Wat is gezonde voeding en wat niet?

Wanneer té dik? Wat is gezonde voeding en wat niet? Wanneer té dik? Iedereen weet dat je gezond moet eten om te leren, te sporten en gezond volwassen te worden. Sommige jongeren worden echter te dik. Dit kan een probleem zijn als je moeite hebt met sporten,

Nadere informatie

Ongewild afvallen. Dietetiek. gemini-ziekenhuis.nl

Ongewild afvallen. Dietetiek. gemini-ziekenhuis.nl Ongewild afvallen Dietetiek gemini-ziekenhuis.nl Inhoudsopgave Ziek zijn is topsport 3 Gewicht 3 Wat doet het Gemini Ziekenhuis aan ondervoeding? 3 Wat is uw score? 4 Wat is goed eten en drinken? 4 Drink

Nadere informatie

IJzerrijke voeding voor kinderen

IJzerrijke voeding voor kinderen Dietetiek IJzerrijke voeding voor kinderen Waar hebben we ijzer voor nodig? IJzer is een stof die een belangrijke functie in het lichaam heeft. Het is een belangrijke bouwsteen van hemoglobine. Dit zorgt

Nadere informatie

Wie beter eet, wordt sneller beter. Afdeling Diëtetiek

Wie beter eet, wordt sneller beter. Afdeling Diëtetiek 00 Wie beter eet, wordt sneller beter Afdeling Diëtetiek Tijdens uw bezoek aan de polikliniek zijn enkele vragen gesteld die verband houden met uw eetlust en uw gewicht. U ontvangt deze folder omdat uit

Nadere informatie

Het gebruik van pancreasenzympreparaten

Het gebruik van pancreasenzympreparaten Het gebruik van pancreasenzympreparaten Omdat uw alvleesklier te weinig pancreasenzymen aanmaakt, heeft uw arts u aangeraden om pancreasenzympreparaten te gaan gebruiken. In deze folder leest u meer over

Nadere informatie

voedingsvezel verrijkt dieet

voedingsvezel verrijkt dieet voedingsvezel verrijkt dieet inhoudsopgave Waarom deze brochure Wat zijn voedingsvezels? Algemene adviezen Wat zijn vezelrijke voedingsmiddelen? Hoeveel voedingsvezel is per dag nodig? Vochtadvies Werken

Nadere informatie

SNAQ AFDELING DIËTETIEK FRANCISCUS GASTHUIS

SNAQ AFDELING DIËTETIEK FRANCISCUS GASTHUIS SNAQ AFDELING DIËTETIEK FRANCISCUS GASTHUIS Inleiding Tijdens het opnamegesprek heeft de verpleegkundige een aantal vragen gesteld over uw voedingstoestand. Deze vragen gingen over eetlust, onbewust gewichtsverlies

Nadere informatie

Bijvoeding bij koemelkeiwitallergie

Bijvoeding bij koemelkeiwitallergie Bijvoeding bij koemelkeiwitallergie Uw kind heeft een koemelkeiwitallergie en is ongeveer 4 maanden oud. Vanaf deze leeftijd veranderen de voedingsbehoeften van uw kind. De borstvoeding of de hypo-allergene

Nadere informatie

Koolhydraatvariatielijst. Afdeling Diëtetiek

Koolhydraatvariatielijst. Afdeling Diëtetiek Koolhydraatvariatielijst Afdeling Diëtetiek Brood- en broodproducten Beschuit 1 stuks 10 7 Brood, bruin, volkoren, wit 1 snee 35 15 Broodje, bruin, volkoren, wit 1 stuks 50 23 Broodje, pistolet, bruin,

Nadere informatie

Ongewild afvallen Diëtetiek.

Ongewild afvallen Diëtetiek. Ongewild afvallen Diëtetiek www.nwz.nl Ziek zijn is topsport 3 Gewicht 3 Wat doet Noordwest aan ondervoeding? 3 Wat is uw score? 4 Wat is goed eten en drinken? 4 Drink voldoende 5 Weinig trek? 5 Wat kunt

Nadere informatie

Voedingsadvies bij peuterdiarree

Voedingsadvies bij peuterdiarree Diëtetiek Voedingsadvies bij peuterdiarree www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl DIE009 / Voedingsadvies bij peuterdiarree / 29-09-2014 2 Voedingsadvies

Nadere informatie

Protocol voor de voeding

Protocol voor de voeding Protocol voor de voeding Kindercentrum Dikkertje Dap hanteren ten aanzien van het voedingsbeleid de uitgangspunten van het Voedingscentrum. Het gebruik van de maaltijd en tussendoortjes is een gezamenlijke

Nadere informatie

Afdeling Diëtetiek Vezelrijke voeding

Afdeling Diëtetiek Vezelrijke voeding Afdeling Diëtetiek Vezelrijke voeding Telefoonnummer: 0344 674285 De arts heeft een vezelrijke voeding geadviseerd in verband met obstipatie of andere darmklachten. Van belang voor een goede darmfunctie

Nadere informatie

Voedingsadvies bij ijzertekort

Voedingsadvies bij ijzertekort Voedingsadvies bij ijzertekort Wat doet ijzer in het lichaam IJzer is een bestanddeel van het bloed. Het zit in de kleurstof van de rode bloedlichaampjes, het hemoglobine. Dit hemoglobine neemt de zuurstof

Nadere informatie

Inhoud. Voorwoord 3. Voeding 6. Slaap 22. Houding 30. Naar de dokter 37. Kleding 65. Mode 74. Kleding wassen 77

Inhoud. Voorwoord 3. Voeding 6. Slaap 22. Houding 30. Naar de dokter 37. Kleding 65. Mode 74. Kleding wassen 77 Inhoud Voorwoord 3 Voeding 6 Slaap 22 Houding 30 Naar de dokter 37 Kleding 65 Mode 74 Kleding wassen 77 6 VOEDING Weet wat je eet Je eet elke dag. Alles wat je eet (en drinkt) heet voeding. Is elke voeding

Nadere informatie

voorkomen van ondervoeding bij ouderen ZorgSaam

voorkomen van ondervoeding bij ouderen ZorgSaam voorkomen van ondervoeding bij ouderen ZorgSaam 1 2 VOORKOMEN VAN ONDERVOEDING BIJ OUDEREN Bij het bezoek op de polikliniek is u een aantal vragen gesteld over gewichtsverlies en uw eetlust. Hiermee wordt

Nadere informatie

Dieet bij COPD. Informatie voor patiënten. Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl

Dieet bij COPD. Informatie voor patiënten. Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl Dieet bij COPD Informatie voor patiënten F0521-1011 mei 2014 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam 070 357 44 44

Nadere informatie

Voedingsvezelverrijkt dieet

Voedingsvezelverrijkt dieet Voedingsvezelverrijkt dieet Naam : Datum : Specialist : Diëtist : Telefoonnummer : o (0223) 69 69 16 o (0223) 69 69 27 o (0223) 69 62 81 o (0223) 69 63 29 1 Inhoud pag. Waarom deze brochure?...3 Wat zijn

Nadere informatie

Waar u op moet letten

Waar u op moet letten voedseldagboek datum van invullen naam diëtist OLVG patiëntensticker Voor de behandeling van uw kind is het belangrijk om te weten wat uw kind eet en drinkt. Wij vragen u om 3 dagen (2 weekdagen en 1 weekenddag)

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Ondervoeding. in het ziekenhuis Afdeling Diëtetiek

PATIËNTEN INFORMATIE. Ondervoeding. in het ziekenhuis Afdeling Diëtetiek PATIËNTEN INFORMATIE Ondervoeding in het ziekenhuis Afdeling Diëtetiek Ondervoeding bij ziekte Ondervoeding door ziekte is in ziekenhuizen een veel voorkomend probleem. Ongeveer 1 op de 4 patiënten is

Nadere informatie

Vetconstant dieet. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!

Vetconstant dieet. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee! Vetconstant dieet Uw arts heeft u verteld dat u een vetconstant (of vetbalans) dieet moet volgen. Dit is een dieet waarmee de uitscheiding van vet en vetzuren in uw ontlasting kan worden bepaald. Een verhoogde

Nadere informatie

Bijlage: Dieet zonder koolhydraten

Bijlage: Dieet zonder koolhydraten Bijlage: Dieet zonder koolhydraten Let op: u hoeft dit dieet alleen te volgen als u als voorbereiding Dieet en nuchter heeft. Het is belangrijk dat u de dag voor het onderzoek tot de laatste 6 uren voor

Nadere informatie

Energie en eiwitverrijkt dieet. Afdeling Diëtetiek

Energie en eiwitverrijkt dieet. Afdeling Diëtetiek 00 Energie en eiwitverrijkt dieet Afdeling Diëtetiek 1 Wanneer is een energie- en eiwitverrijkt dieet nodig? Een energie- en eiwitverrijkt dieet is bestemd voor mensen met een te laag lichaamsgewicht of

Nadere informatie

Dieetadvies bij zwangerschapsdiabetes

Dieetadvies bij zwangerschapsdiabetes Dieetadvies bij zwangerschapsdiabetes Wat is zwangerschapsdiabetes Zwangerschapsdiabetes (diabetes gravidarum) is een vorm van diabetes mellitus die tijdens de zwangerschap ontstaat. Als een vrouw deze

Nadere informatie

Lekker eten met minder zout

Lekker eten met minder zout Lekker eten met minder zout Inleiding In deze brochure vindt u informatie over hoe u het zoutgehalte in uw voeding kunt verminderen en toch lekker kunt blijven eten. Gemiddeld krijgen we per dag 9 gram

Nadere informatie

VOEDING NA EEN KAAKOPERATIE

VOEDING NA EEN KAAKOPERATIE VOEDING NA EEN KAAKOPERATIE U heeft een kaakoperatie ondergaan, waardoor u moeilijk kunt slikken of kauwen. Daarom eet u tijdelijk vloeibare en/of gemalen voeding. Het is belangrijk dat deze voeding voldoende

Nadere informatie

Goede voeding vóór een operatie

Goede voeding vóór een operatie Goede voeding vóór een operatie Adviezen om uw conditie te verbeteren Inhoud Gewichtsverlies 3 Eiwitten 4 Calorieën 4 Vóór de opname 4 Gewichtsverloop 5 Meer informatie 5 Uw vragen 6 Notities 7 Een goede

Nadere informatie

Lijsten met gluten- en melkvrije AH Eigen Merk producten

Lijsten met gluten- en melkvrije AH Eigen Merk producten Lijsten met gluten- en melkvrije AH Eigen Merk producten Over deze lijsten Deze lijsten zijn niet meer dan een richtlijn. Ofschoon Albert Heijn veel zorg besteedt aan een actuele beschrijving, kan het

Nadere informatie

Dieet bij zwangerschapsdiabetes

Dieet bij zwangerschapsdiabetes Dieet bij zwangerschapsdiabetes De arts heeft u verteld dat u zwangerschapsdiabetes hebt. In deze folder leest u wat dit is en wat u hier met een dieet zelf aan kunt doen. Neem altijd uw verzekeringsgegevens

Nadere informatie

Postprandiale hypotensie

Postprandiale hypotensie Diëtetiek Geriatrie Postprandiale hypotensie i Patiënteninformatie Lage bloeddruk na het eten Slingeland Ziekenhuis Algemeen Postprandiale hypotensie betekent een lage bloeddruk na het eten. Als de bloeddruk

Nadere informatie

Voedingsadviezen bij een tekort aan ijzer. Diëtetiek

Voedingsadviezen bij een tekort aan ijzer. Diëtetiek Voedingsadviezen bij een tekort aan ijzer Diëtetiek 1 Afdeling Diëtetiek Telefoon: 0591-69 12 57 Email: dietetiek@sze.nl 2 Voedingsadviezen bij een tekort aan ijzer IJzer is een mineraal dat voorkomt in

Nadere informatie

Lactosevrij dieetadvies. Diëtetiek

Lactosevrij dieetadvies. Diëtetiek Lactosevrij dieetadvies Diëtetiek Inleiding Van de arts heeft u vernomen dat het wenselijk is een lactosevrij dieet te volgen. Uit onderzoek is namelijk gebleken dat u overgevoelig bent voor lactose oftewel

Nadere informatie

C - Onderzoek vet in ontlasting

C - Onderzoek vet in ontlasting C - Onderzoek vet in ontlasting U heeft met uw huisarts afgesproken dat u de uitscheiding van vetten in uw ontlasting laat onderzoeken. In deze folder vindt u meer informatie over dit onderzoek. Waarom

Nadere informatie

Voedingsadviezen na een Whipple-operatie

Voedingsadviezen na een Whipple-operatie Voedingsadviezen na een Whipple-operatie Albert Schweitzer ziekenhuis september 2014 pavo 1127 Inleiding U heeft een Whipple-operatie gehad waarbij (een deel van) uw alvleesklier is verwijderd. Na de operatie

Nadere informatie

Goed eten en drinken in het CWZ

Goed eten en drinken in het CWZ Goed eten en drinken in het CWZ Als u de laatste maand(en) onbedoeld bent afgevallen en/of een verminderde eetlust heeft (gehad) kan het zijn dat u risico loopt op een slechte voedingstoestand of dat u

Nadere informatie

Dieet bij chronische nierinsufficiëntie

Dieet bij chronische nierinsufficiëntie Dieet bij chronische nierinsufficiëntie Naam : Datum : Specialist : Diëtist : Telefoonnummer : O (0223) 69 69 16 O (0223) 69 69 27 O (0223) 69 62 81 O (0223) 69 63 29 1 Inhoud pag. De nieren in optimale

Nadere informatie

UMC St Radboud. Voeding bij Diabetes Mellitus

UMC St Radboud. Voeding bij Diabetes Mellitus UMC St Radboud Voeding bij Diabetes Mellitus Patiënteninformatie Deze folder geeft u informatie over voeding bij Diabetes Mellitus. Diabetes Mellitus Bij mensen met diabetes maakt het lichaam zelf geen

Nadere informatie

Zin en onzin van voedingssupplementen Voeding voor senioren 23 november 2017 Best

Zin en onzin van voedingssupplementen Voeding voor senioren 23 november 2017 Best Zin en onzin van voedingssupplementen Voeding voor senioren 23 november 2017 Best BOT Voor sterke botten is nodig: Calcium + Vitamine D + Bewegen >>> alle 3 samen! Sterke botten worden al in de jeugd gevormd

Nadere informatie

Dieetadviezen bij zwangerschapsdiabetes

Dieetadviezen bij zwangerschapsdiabetes Dieetadviezen bij zwangerschapsdiabetes U ontvangt van de diëtist ook een koolhydraat variatielijst Diëtetiek 1 Bereikbaarheid Afdeling Diëtetiek Amphia Ziekenhuis: Telefoon: (076) 595 30 75 Naam patiënt:

Nadere informatie

Regio Nijmegen. Een gezond gewicht. Informatie voor jongeren

Regio Nijmegen. Een gezond gewicht. Informatie voor jongeren Regio Nijmegen Een gezond gewicht Informatie voor jongeren Ben jij tevreden over je gewicht? Vind jij jezelf te dik of vind jij jezelf te dun? Wat betekent je gewicht voor hoe jij je voelt? Wil jij weten

Nadere informatie

Voedingsadvies bij een kaakfixatie. Diëtetiek

Voedingsadvies bij een kaakfixatie. Diëtetiek Voedingsadvies bij een kaakfixatie Diëtetiek Inleiding De arts heeft u doorverwezen naar de diëtist omdat u dun vloeibare voeding moet gebruiken. Dit boekje geeft u informatie over: waarom een dun vloeibare

Nadere informatie

Energie en eiwitverrijkte. voor kinderen

Energie en eiwitverrijkte. voor kinderen Energie en eiwitverrijkte voeding voor kinderen Inleiding Als uw kind ziek is, verbruikt het lichaam van uw kind meer energie en voedingsstoffen in vergelijking met een gezond kind. Ook kan een ziekte

Nadere informatie

Voedingsadviezen. Diëtetiek. Bij zwangerschapsdiabetes

Voedingsadviezen. Diëtetiek. Bij zwangerschapsdiabetes Diëtetiek Voedingsadviezen Bij zwangerschapsdiabetes Inleiding U heeft van uw behandelend arts vernomen dat u zwangerschapsdiabetes heeft. U heeft tijdens uw bezoek aan de diëtist al de voedingsadviezen

Nadere informatie

Diëtetiek. Jodiumbeperkt dieet

Diëtetiek. Jodiumbeperkt dieet Diëtetiek Jodiumbeperkt dieet Diëtetiek Inleiding U wordt (binnenkort) opgenomen voor een behandeling met radioactief jodium. Ter voorbereiding op uw ziekenhuisopname moet u een aantal dagen een jodiumbeperkt

Nadere informatie

Voedingsadvies bij peuterdiarree

Voedingsadvies bij peuterdiarree Afdeling: Onderwerp: Diëtetiek 1 Inleiding Peuterdiarree is een lastig en vervelend probleem waar peuters (en hun ouders/verzorgers) mee te maken kunnen krijgen. De voeding van uw kind kan hiermee te maken

Nadere informatie

Dieet bij een stent in de slokdarm/maag

Dieet bij een stent in de slokdarm/maag VOEDING & DIEET Dieet bij een stent in de slokdarm/maag ADVIES Dieet bij een stent in de slokdarm/maag U hebt een stent in uw slokdarm of maag gekregen. Een stent is een buisje dat een holle gang open

Nadere informatie

Dieetadvies na een maagresectie. Diëtetiek

Dieetadvies na een maagresectie. Diëtetiek Dieetadvies na een maagresectie Diëtetiek Inleiding U bent door de arts naar de diëtist doorverwezen, omdat u een maagoperatie hebt ondergaan. Afhankelijk van het type maagoperatie dat is verricht, kunnen

Nadere informatie

Bijlage: Dieet zonder koolhydraten

Bijlage: Dieet zonder koolhydraten Bijlage: Dieet zonder koolhydraten Let op: u hoeft dit dieet alleen te volgen als u als voorbereiding Dieet en nuchter heeft. Het is belangrijk dat u de dag voor het onderzoek tot de laatste 6 uren voor

Nadere informatie

Introductie van voeding na pancreatitis

Introductie van voeding na pancreatitis Introductie van voeding na pancreatitis Deze brochure is bedoeld voor patiënten die herstellende zijn van een alvleesklierontsteking (= pancreatitis). In deze brochure wordt uitgelegd hoe u het beste kunt

Nadere informatie

VOEDING BIJ ZWANGERSCHAPSDIABETES

VOEDING BIJ ZWANGERSCHAPSDIABETES Diabetes DIABETES VOEDING BIJ ZWANGERSCHAPSDIABETES Diabetes is een aandoening waarbij er problemen zijn met het op peil houden van het bloedglucose. Glucose is afkomstig van koolhydraten uit de voeding

Nadere informatie

Vezelverrijkt dieetadvies. Diëtetiek

Vezelverrijkt dieetadvies. Diëtetiek Vezelverrijkt dieetadvies Diëtetiek Inleiding De arts heeft u doorverwezen naar de diëtist. Bij sommige aandoeningen van zowel de dunne als de dikke darm is het wenselijk het vezelgehalte van de voeding

Nadere informatie

Glucose Tolerantie Test (GTT)

Glucose Tolerantie Test (GTT) Glucose Tolerantie Test (GTT) Klinisch Chemisch Laboratorium Op verzoek van uw arts wordt bij u een glucose tolerantie test (GTT) uitgevoerd. Met deze test wordt onderzocht hoe uw lichaam reageert op een

Nadere informatie

Voeding na een kaakoperatie

Voeding na een kaakoperatie Voeding na een kaakoperatie Wanneer door uw kaakoperatie het eten van vast voedsel moeilijk gaat, kan vloeibaar voedsel een uitkomst bieden. Afhankelijk van de operatie die u heeft ondergaan, kan de voeding

Nadere informatie

ZorgSaam. Zichtbaar beter voeding eten! bij diabetes. mellitus. Wie beter eet, wordt sneller beter

ZorgSaam. Zichtbaar beter voeding eten! bij diabetes. mellitus. Wie beter eet, wordt sneller beter Zichtbaar beter voeding eten! bij diabetes Wie beter eet, wordt sneller beter mellitus ZorgSaam 1 Wie beter eet, wordt sneller beter! U krijgt deze folder aangeboden, omdat is gebleken dat uw voedingstoestand

Nadere informatie

Natrium (mg) Bouillon 1 kop 250 2, Erwtensoep vers (+spek en worst) 1 kop 250 1,9 760

Natrium (mg) Bouillon 1 kop 250 2, Erwtensoep vers (+spek en worst) 1 kop 250 1,9 760 NATRIUMGETALLEN PER PRODUCT Met onderstaande cijfers kunt u zelf berekenen hoeveel natrium u per dag binnenkrijgt. Op deze manier kunt u variatie aanbrengen in uw voeding. De geadviseerde maximale hoeveelheid

Nadere informatie

Wie beter eet, wordt sneller beter! Energie en eiwit in de voeding

Wie beter eet, wordt sneller beter! Energie en eiwit in de voeding Wie beter eet, wordt sneller beter! Wie ziek is moet herstellen en wie geopereerd moet worden, moet extra op zijn voeding letten. Net als bij zwaar werk of sport heeft het lichaam meer energie, eiwit en

Nadere informatie

Bijvoeding bij koemelkallergie

Bijvoeding bij koemelkallergie Bijvoeding bij koemelkallergie Afdeling kindergeneeskunde mca.nl Inhoudsopgave Bijvoeding 3 De reactie van uw kind op een nieuw voedingsmiddel 5 Opnieuw starten met koemelk 5 Meer informatie 6 Bijlage

Nadere informatie

Voedingsadviezen na een buismaagoperatie

Voedingsadviezen na een buismaagoperatie Voedingsadviezen na een buismaagoperatie Albert Schweitzer ziekenhuis april 2015 pavo 1125 Inleiding De diëtiste is bij u langs geweest om met u te bespreken waar u met uw eten en drinken rekening mee

Nadere informatie

Dieet bij een kaakfixatie

Dieet bij een kaakfixatie Dieet bij een kaakfixatie U heeft een operatie gehad waarbij uw boven- en onderkaak met ijzerdraad aan elkaar zijn bevestigd. Zolang uw kaken zijn vastgezet (kaakfixatie), kunt u niet goed kauwen. Uw eten

Nadere informatie

Glucose Tolerantie Test (GTT)

Glucose Tolerantie Test (GTT) Binnenkort komt u naar de polikliniek van het MCL voor een glucose tolerantie test. Een andere naam hiervoor is glucose belastingcurve. Bij dit onderzoek krijgt de huisarts of de specialist een betere

Nadere informatie

Voedingsadvies bij wondbehandeling

Voedingsadvies bij wondbehandeling Voedingsadvies bij wondbehandeling Diëtetiek Bezoekadres Ziekenhuis Enschede Koningsplein 1 7512 KZ Enschede Telefoon (053) 4 87 29 20 Inleiding Voeding speelt een belangrijke rol bij het genezen van wonden.

Nadere informatie

Voedingsadvies bij koemelkallergie. Diëtetiek

Voedingsadvies bij koemelkallergie. Diëtetiek Voedingsadvies bij koemelkallergie Diëtetiek Beter voor elkaar Voedingsadvies bij koemelkallergie Wat is een koemelkallergie? Een koemelkallergie is een ongewenste reactie op het eiwit in de koemelk. De

Nadere informatie

Wat mag ik eten als ik gezond af wil vallen?

Wat mag ik eten als ik gezond af wil vallen? Wat mag ik eten als ik gezond af wil vallen? Sylvia van Willigen Online Gewichtsconsulente en Life Coach Welke producten kun je het beste kiezen om gezond te eten en om gezond af te vallen? Groente alle

Nadere informatie

Dieet bij decubitus (doorliggen)

Dieet bij decubitus (doorliggen) Dieet bij decubitus (doorliggen) Wat is decubitus In de volksmond wordt decubitus doorliggen genoemd. Decubitus ontstaat als door ziekte of ongeval het lichaam langdurig in dezelfde houding moet blijven,

Nadere informatie

jodiumbeperkt dieet afdeling nucleaire geneeskunde

jodiumbeperkt dieet afdeling nucleaire geneeskunde jodiumbeperkt dieet afdeling nucleaire geneeskunde Waarom een jodiumbeperkt dieet? Uw specialist heeft u een jodiumbeperkt dieet voorgeschreven. Het jodiumbeperkte dieet is een dieet dat u moet volgen

Nadere informatie

Voedingsadviezen na een maagresectie

Voedingsadviezen na een maagresectie Voedingsadviezen na een maagresectie Afdeling diëtetiek U heeft een maagoperatie ondergaan. Hierbij is (een gedeelte van) uw maag weggenomen. Door deze ingreep is uw spijsverteringskanaal veranderd. Deze

Nadere informatie

Afdeling Diëtetiek ONDERVOEDING BIJ ZIEKTE

Afdeling Diëtetiek ONDERVOEDING BIJ ZIEKTE Afdeling Diëtetiek ONDERVOEDING BIJ ZIEKTE U heeft vanwege uw ziekte misschien minder eetlust. Misschien bent u ook onbedoeld afgevallen. U loopt dan het risico ondervoed te raken. In deze folder leest

Nadere informatie

Energie- en eiwitverrijkt dieet. Diëtetiek

Energie- en eiwitverrijkt dieet. Diëtetiek Energie- en eiwitverrijkt dieet Diëtetiek 1 Afdeling Diëtetiek Telefoon: 0591-69 12 57 Email: dietetiek@sze.nl 2 WAAROM EEN ENERGIE- EN EIWITVERRIJKT DIEET? Dit dieet is bestemd voor mensen waarbij ongewenst

Nadere informatie

RESTENRIJKE VOEDING. Jan Yperman Ziekenhuis Briekestraat Ieper N

RESTENRIJKE VOEDING. Jan Yperman Ziekenhuis Briekestraat Ieper N RESTENRIJKE VOEDING Jan Yperman Ziekenhuis Briekestraat 12 8900 Ieper 40.019N 20170720 www.yperman.net 057 35 35 35 info@yperman.net Diensthoofd keuken Om een dagelijks een goede darmwerking en gezonde

Nadere informatie

Adviezen om ondervoeding tijdens ziekte te voorkomen

Adviezen om ondervoeding tijdens ziekte te voorkomen Adviezen om ondervoeding tijdens ziekte te voorkomen Uw kind loopt het risico op ondervoeding. In deze folder geven wij hierover uitleg. U krijgt adviezen en tips over hoe u uw kind kunt helpen om in goede

Nadere informatie

Koemelkallergie. Is je baby allergisch voor koemelk?

Koemelkallergie. Is je baby allergisch voor koemelk? Koemelkallergie Is je baby allergisch voor koemelk? Koemelkallergie = voedselallergie Koemelkallergie is een vorm van voedselallergie. Bij een voedselallergie maakt het lichaam afweerstoffen aan tegen

Nadere informatie

Voeding en kanker. jeanne vogel diëtist

Voeding en kanker. jeanne vogel diëtist Voeding en kanker jeanne vogel diëtist Waarom eten? om in leven te blijven omdat het lekker is voeding en kanker? Oorzaken van kanker toeval aanleg risicofactoren roken voedingsgewoonten kankerverwekkende

Nadere informatie