Groen, Groener, Groenst

Transcriptie

1 Groen, Groener, Groenst Maatschappelijk verantwoord ondernemen in onze samenleving Naam student Jessie Molleman Tio-vestiging Utrecht Naam afstudeercoach Mevr. K. Steijger Naam bedrijfsbegeleider Dhr. I. Samson Datum 15 mei 2012

2 Voorwoord Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) is momenteel een belangrijk en veel besproken thema. Veel bedrijven erkennen dat alle aspecten van MVO, dus People, Planet en Profit, onderwerpen zijn waar aandacht aan besteed moet worden. Ook voor de leden van CLC-VECTA is MVO steeds belangrijker aan het worden. Veel leden zijn al bezig met MVO maar het was voor CLC- VECTA niet duidelijk hoeveel bedrijven dit zijn en op welke manier ze met MVO bezig zijn. Om inzicht te krijgen in de stand van zaken op het gebied van MVO binnen de Live Communication branche is dit onderzoek uitgevoerd. Voor CLC-VECTA is dit onderzoek een 0-meting van de MVOactiviteiten van hun leden. Daarnaast heb ik tijdens dit onderzoek veel kennis opgedaan over MVO en de aspecten die daarbij komen kijken. Deze kennis zal mij in mijn latere carrière helpen. Want na dit onderzoek ben ik er achter gekomen dat MVO ook voor mij een belangrijk thema is. Ik weet inmiddels wat MVO precies inhoudt en hoe het ingevoerd kan worden binnen een bedrijf. Daarom zal ik mijn uiterste best gaan doen om er voor te zorgen dat ik in mijn carrière bewust zal gaan ondernemen. Dit onderzoek had ik natuurlijk niet zonder hulp kunnen schrijven. Daarom wil ik ten eerste de branchevereniging CLC-VECTA Centrum voor Live Communication bedanken voor het vertrouwen dat ze in mij hebben gehad. Dat geldt zowel voor de medewerkers van het kantoor in Breukelen als alle leden die ik in het kader van dit onderzoek heb mogen interviewen. Bedankt voor alle informatie die mij is aangereikt. Natuurlijk wil ik ook al mijn collega s bedanken voor de gezelligheid op het kantoor. Karin Steijger, mijn afstudeercoach vanuit Tio, bedank ik voor haar feedback tijdens het schrijven van dit onderzoek. Ook mijn ouders wil ik bedanken. Want wanneer ik vast liep tijdens het schrijven van mijn onderzoek kon ik bij hen terecht om te sparren over de tekst. Op die manier kreeg ik alles weer op een rijtje en kon ik weer verder met het schrijven van het onderzoek. Uiteraard bedank ik mijn huisgenoten en vriendinnen. Zij hebben alle stappen die ik gezet heb tijdens dit proces luid en duidelijk meegekregen. Ik ben trots op het onderzoek dat ik heb geproduceerd en hoop dat de leden van CLC-VECTA er veel informatie uit kunnen halen. Daarom wens ik iedereen veel leesplezier toe. Jessie Molleman Utrecht, maart

3 Samenvatting In deze samenvatting staan de belangrijkste bevindingen en aanbevelingen van het onderzoek wat gedaan is voor de branchevereniging CLC-VECTA Centrum voor Live Communication (CLC-VECTA). Het onderzoek gaat over maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) binnen de Live Communication branche. Het doel van dit onderzoek is om de leden van CLC-VECTA inzicht te laten krijgen in de stand van zaken wat betreft maatschappelijk verantwoord ondernemen. CLC-VECTA Centrum voor Live Communication is een branchevereniging. Bedrijven die lid zijn van deze branchevereniging zijn werkzaam binnen de platformen beurzen, congressen & vergaderingen, evenementen, entertainment en/of incentives. CLC-VECTA heeft momenteel 241 leden die zich binnen de platformen bezig houden met accommoderen, organiseren en faciliteren. De branchevereniging helpt haar leden op alle mogelijke manieren om hun werk te doen. Dit wordt gedaan door dat CLC-VECTA bijeenkomsten organiseert, brancheonderzoeken uitvoert, nieuws uit de branche deel en relevante cijfers en kennisdocumenten deelt met haar leden. Tijdens dit onderzoek was er een probleemstelling die centraal stond, namelijk: Op welke wijze kan in de Live Communication branche maatschappelijk verantwoord ondernemen worden geïmplementeerd? Om deze probleemstelling op te lossen zijn er ook een aantal deelvragen opgesteld: 1. Wat zijn de activiteiten van bedrijven in de Live Communication branche? 2. Welk type bedrijven heeft CLC-VECTA in haar ledenbestand staan? 3. Wat zijn de voordelen en nadelen van maatschappelijk verantwoord ondernemen? 4. Wat zijn de trends en ontwikkelingen op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen? 5. Welke MVO-keurmerken zijn er al voor bedrijven in de Live Communication branche? 6. Wat zijn de commerciële voordelen en nadelen van een MVO keurmerk? 7. Wat zijn de beweegredenen van de leden van CLC-VECTA die aan MVO doen en wat was het effect? 8. Wat zijn de beweegredenen van de leden van CLC-VECTA die er voor kiezen om niet aan MVO te doen? Om deze deelvragen op een goede manier te beantwoorden is er bij dit onderzoek gestart met literatuuronderzoek. Tijdens het literatuuronderzoek werden aspecten behandeld als wat is de definitie van MVO, welke certificaten zijn er op het gebied van MVO en wat zijn de voordelen en nadelen van MVO. Met deze informatie als achtergrond werden de websites van de leden van CLC- VECTA geanalyseerd. Tijdens de analyse is gekeken naar de betrokkenheid van de leden op het gebied van MVO. Vervolgens is er een groep van 22 leden uitgezocht die verder onderzocht werden via telefonische interviews. In deze groep van leden zaten zowel leden met een hoge als lage betrokkenheid hij MVO. Uit het onderzoek is naar voren gekomen dat slechts 5% van de leden van CLC-VECTA een hoge betrokkenheid hebben bij MVO. Ook kwamen er verschillende definities van MVO naar voren. 33% 3

4 van de leden geeft een definitie waarin de balans tussen People, Planet en Profit centraal staat, maar het grote merendeel geeft een definitie waarbij maar één of twee van deze kernelementen naar voren komt. De gegeven voordelen en nadelen in theorie blijken in praktijk ook daadwerkelijke te gelden. Opmerkelijk is dat geen van de bedrijven bewust zijn van de certificaten die er te verkrijgen zijn op het gebied van MVO. Hieronder staat een samenvatting van de aanbevelingen die gedaan worden in het onderzoek. Wees trots op het MVO-beleid van het bedrijf Veel bedrijven doen aan MVO maar laten het nog niet aan de buitenwereld zien. Een bedrijf mag trots zijn op haar MVO-beleid en moet dit dan ook delen met haar belanghebbenden. Een gemakkelijke manier om te laten zien dat een bedrijf een MVO doet is via de website van het bedrijf. Keurmerken Momenteel zijn er nog veel onduidelijkheden rondom de MVO-keurmerken. Bedrijven moeten zich meer gaan inlezen in de verschillende keurmerken. Een keurmerk is namelijk nuttig voor een bedrijf. Niet alleen biedt een keurmerk handvatten voor een goed MVO-beleid, het is ook een gemakkelijk middel om aan te tonen in welke mate het bedrijf een MVO doet. Creëren van draagvlak Voor elke verandering moet er eerst draagvlak zijn, zo ook bij het invoeren van een MVO-beleid. Wanneer medewerkers maar ook klanten vanaf het begin betrokken worden bij het veranderproces, zal het draagvlak groot zijn. Gewoon doen! MVO is een item waar gewoon aandacht aan besteed moet worden. Elk bedrijf kan wel iets in haar bedrijfsvoering vinden wat aangepast kan worden en op die manier wordt de eerste stap gezet. Het is een utopie om MVO in één keer in te willen voeren. Een bedrijf moet dus een doel aangeven wat betreft MVO en hiermee aan de slag gaan. CLC-VECTA moet meer informatie verlenen Doordat er onder de leden van CLC-VECTA nog veel onduidelijkheid heerst is het raadzaam als CLC-VECTA informatie verleent over het onderwerp MVO. Dit rapport zal veel onduidelijkheden wegnemen. CLC-VECTA kan ook hulp bieden door informatie aan te leveren via de website. CLC-VECTA moet bijeenkomsten gaan organiseren Omdat MVO een onderwerp is wat op elk bedrijf apart toepasbaar is, zijn er veel manieren om MVO in te voeren. Door de leden van CLC-VECTA met elkaar in contact te brengen kunnen ze leren van elkaar. Samengevat: Alle leden van CLC-VECTA kunnen hun betrokkenheid rondom MVO verbeteren. Sommige moeten nog starten met MVO en andere kunnen hun MVO-beleid uitbreiden. En vergeet niet, MVO is nooit een afgerond proces! 4

5 Inhoudsopgave 1. Inleiding Bedrijfsbeschrijving Algemeen Historie De organisatie Aanleiding en relevantie van het onderzoek Probleemstelling Deelvragen Live Communication branche Maatschappelijk verantwoord ondernemen Doelstelling van het onderzoek Contextanalyse De branche Accommoderende discipline Faciliterende discipline Organiserende discipline Cijfers van de beurzensector Cijfers van de congres & vergadermarkt Cijfers van de overige platformen Trends & ontwikkelingen Beurzen Congressen & Vergaderingen Evenementen Entertainment Incentives Maatschappelijk verantwoord ondernemen Overheid Collega s & concurrenten IDEA VVEM VSCD Koninklijke Horeca Nederland MPI Theoretisch kader Maatschappelijk verantwoord ondernemen Wat is maatschappelijk verantwoord ondernemen? Wat zijn de voordelen en nadelen van MVO? Welke keurmerken zijn er op het gebied van MVO? Meerwaarde van een merk Wat is merkmeerwaarde? Brand equity De relatie tussen merkmeerwaarde en brand equity Model Implementeren Wat is implementatie? Implementatieproces Model Constant verbeteren Methodologie Onderzoeksproces-ui Onderzoek filosofie Onderzoeksmethoden Onderzoeksstrategie Tijdshorizon Onderzoeksdoel

6 4.2. Onderzoekssitu Onderzoeksgroep Onderzoek ontwerp Analyse van de websites van de leden van CLC-VECTA Interviews Resultaten van primair onderzoek Resultaten van de analyse van de websites Resultaten van de interviews Definitie van MVO Belangrijke aspecten van MVO Voordelen van MVO Nadelen van MVO Valkuilen van MVO Keurmerken Wat is de meerwaarde van een keurmerk voor een bedrijf? Wat is de meerwaarde van een keurmerk voor de branche? Welke argumenten worden er gegeven om niet aan MVO te doen? Welke plannen hebben de geïnterviewde bedrijven voor de toekomst? Samenvatting Resultaten secundair onderzoek Maatschappelijk verantwoord ondernemen Definities Belangrijke aspecten Voordelen en nadelen van MVO Keurmerken Meerwaarde van een merk De drie componenten van merkmeerwaarde Brand equity Implementeren De typen innovaties Het implementatieproces Keurmerken Conclusies en aanbevelingen Beantwoorden van de deelvragen Deelvragen over de Live Communication branche Deelvragen over maatschappelijk verantwoord ondernemen Beantwoorden van de probleemstelling Probleemstelling Aanbevelingen Aanbevelingen in het algemeen Aanbevelingen voor CLC-VECTA Discussie Bedrijfsbeschrijving en branchegegevens Probleemstelling Literatuuronderzoek Methodologie Resultaten van het onderzoek Reflectie Literatuur Bijlagen Schema van CLC-VECTA Overzicht van alle collega s en concurrenten van CLC-VECTA Websiteanalyse Lijst van geïnterviewde bedrijven Vragenlijsten voor de interviews Uitgewerkte interviews

7 1. Inleiding 1.1. Bedrijfsbeschrijving Algemeen CLC-VECTA Centrum voor Live Communication (CLC-VECTA) is een branchevereniging voor bedrijven die professioneel betrokken zijn bij het organiseren, accommoderen en faciliteren van beurzen, congressen & vergaderingen, evenementen, entertainment en incentives. CLC-VECTA heeft 241 leden die door de vereniging worden geïnformeerd, geadviseerd, ondersteund en geïnspireerd. Dit wordt onder andere gedaan door het organiseren van bijeenkomsten, het uitvoeren van brancheonderzoeken, het delen van nieuws uit de branche en het delen van relevante cijfers en kennisdocumenten Historie CLC Centrum voor Live Communication is in januari 2007 ontstaan uit een fusie tussen Exhibition Services Association Holland (ESAH), de Vereniging beurzen en evenementen Nederland (Fbtn) en de Vereniging Nederlandse Congres- en vergaderbelangen (VNC). In 2010 heeft er nog een fusie plaatsgevonden tussen CLC en de Vereniging van organisatoren voor Evenementen, Concerten en TheaterActiviteiten (VECTA) en is CLC-VECTA ontstaan De organisatie CLC-VECTA bestaat uit een aantal platformen namelijk Beurzen, Congressen & Vergaderingen, Evenementen, Entertainment en Incentives. Ieder platform heeft een eigen woordvoerder die tevens lid is van het algemeen bestuur. De vereniging kent een dagelijks bestuur, bestaande uit drie personen (voorzitter, secretaris en penningmeester). Het bestuur heeft voor de afstemming en uitvoering van het beleid een directeur benoemd die tevens directeur is van het verenigingsbureau. Het bestuur laat zich bijstaan door een aantal commissies, bemand door afgevaardigden van de leden van de vereniging. De commissies zijn: Commissie Cao Commissie Onderzoek Commissie Opleiding, Scholing en Training (OST) Daarnaast wordt er bij de verenigingsactiviteiten op het gebied van Marketing & Communicatie en Bijeenkomsten projectmatig de ondersteuning gevraagd van expertgroepen die bestaan uit de leden van CLC-VECTA. 7

8 Een belangrijke pijler van de vereniging is de belangenbehartiging van haar leden. Om dit op een effectieve manier te doen is de vereniging lid van de overkoepelende ondernemersorganisatie MKB Nederland en is zij betrokken bij een aantal vak- en branchegerichte initiatieven: Stichting LiveCom Awards Stichting Erkende CLC Opleidingen Stichting VECTA Garantiefonds Stichting Live Communication Research Centre Stichting Voorfinancieringsfonds Stichting Erkende Congresbedrijven Ook maakt CLC-VECTA deel uit van Gastvrij Nederland. Deze organisatie behartigt de belangen van alle bedrijven in de gastvrijheidseconomie. Gastvrij Nederland spant zich in om de toeristischerecreatieve bedrijvigheid (zowel Leisure als binnen Nederland in de volle breedste te versterken. Een tweede pijler van de vereniging is het managen en overdragen van kennis en informatie ten behoeve van de leden. Dit gebeurt door het organiseren van activiteiten, het beheer van communicatieplatformen en ondersteuning en advies in de vorm van een helpdesk. De derde pijler is het verzorgen van een gedegen verenigingsfundament. De vereniging bestaat bij de gratie van het hebben van leden, en ledenwerving en behoud staan dan ook boven aan de agenda. Ten behoeve van deze leden zijn er overeenkomsten gesloten met preferred suppliers om aantrekkelijke voordelen te verwerven op vele terreinen en zijn sponsoren aangetrokken om verenigingszaken mede te financieren. In bijlage 1 staat het schema van de organisatie Aanleiding en relevantie van het onderzoek Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) wordt steeds belangrijker voor alle bedrijven op deze aarde. Het begint voor veel ondernemers onderdeel uit te maken van de visie van hun bedrijf. Ook de medewerkers gaan zich hier steeds meer mee bezig houden. MVO kan alleen succesvol zijn als het is verankerd in de bedrijfsprocessen, maar ook in de hoofden en harten van alle medewerkers van het bedrijf. CLC-VECTA is een branchevereniging die zich richt op de Live Communication branche. In deze branche wordt MVO steeds meer toegepast. Maar wat is de beste manier om MVO in te voeren in een bedrijf? CLC-VECTA wil, mede op verzoek van haar leden, inzicht krijgen in alle onderdelen die van belang zijn bij het invoeren van MVO. Dit onderzoek moet daarom een geschikt rapport opleveren dat aan de leden gepresenteerd kan worden, zodat deze op een goede manier MVO kunnen gaan invoeren (of verbeteren) in hun bedrijf Probleemstelling Op welke wijze kan in de Live Communication branche maatschappelijk verantwoord ondernemen worden geïmplementeerd? 8

9 1.4. Deelvragen Live Communication branche 3. Wat zijn de activiteiten van bedrijven in de Live Communication branche? 4. Welk type bedrijven heeft CLC-VECTA in haar ledenbestand staan? Maatschappelijk verantwoord ondernemen 9. Wat zijn de voordelen en nadelen van maatschappelijk verantwoord ondernemen? 10. Wat zijn de trends en ontwikkelingen op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen? 11. Welke MVO-keurmerken zijn er al voor bedrijven in de Live Communication branche? 12. Wat zijn de commerciële voordelen en nadelen van een MVO keurmerk? 13. Wat zijn de beweegredenen van de leden van CLC-VECTA die aan MVO doen en wat was het effect? 14. Wat zijn de beweegredenen van de leden van CLC-VECTA die er voor kiezen om niet aan MVO te doen? 1.5. Doelstelling van het onderzoek Dit onderzoek geeft een beeld van wat MVO binnen deze sector inhoudt. Er zijn momenteel veel benamingen voor maatschappelijk verantwoord ondernemen, maar wat houdt het nu precies in? Daarnaast wil CLC-VECTA weten waarom er voor MVO gekozen wordt of waarom juist niet. En hoe moet je zoiets invoeren? Als laatste wil CLC-VECTA weten wat, na het invoeren van MVO, de effecten daarvan zijn op een bedrijf. 9

10 2. Contextanalyse In de contextanalyse wordt gekeken naar de omgeving de situatie waarin CLC-VECTA actief is. Dat betekent dat er in dit hoofdstuk aandacht wordt besteed aan hoe de branche eruit ziet, wie de collega s en de concurrenten zijn en wat de trends & ontwikkelingen zijn binnen de branche De branche De branche die CLC-VECTA vertegenwoordigt, wordt de Live Communication branche genoemd. Deze branche is zeer divers. Om een goed inzicht in de branche te krijgen, moeten er eerst een aantal aspecten uitgelegd worden. Onder Live Communication wordt verstaan de business to business (B2B) en business to consumer (B2C) evenementen, waar personen of groepen van personen elkaar (fysiek) ontmoeten, die georganiseerd worden met het doel te informeren, kennis te verkrijgen of over te dragen, dan wel transacties voor te bereiden en/of te verrichten. In de bovenstaande definitie wordt gesproken over evenementen. Daarmee worden evenementen bedoeld in de breedste zin van het woord. Voorbeelden zijn vergaderingen, congressen en beurzen, maar ook grote festivals, theatervoorstellingen en personeelsfeesten. Live Communication vindt dus plaats bij uiteenlopende evenementen, zowel kleinschalig als grootschalig. De aard van de informatie of kennis die wordt overgebracht tijdens een evenement kan zakelijke waarde, amusementswaarde of een combinatie van beide hebben.!"#$#%#$&#$ J,#&E;:#$A-.#(#"#$#%#$&#$ G:#$A-.#(#"#$#%#$&#$(DH*A+,#03#"#$#%#$&#$ N#9.,@23#"#$#%#$&#$ K-0B#.,4L&#(#"#$#%#$&#$ /--.+,@03(&#.*B0#.#$9#( #"#$#%#$&#$ C$4,9#$&#+#(D$,#&E@--.+,@03#F( #"#$#%#$&#$ '(H#.3;$##+32##3&#$ '(N#9.,@23@*A,+#- '(O#+-&,#E#"#$#%#$&#$ '(P#-+#.A,@##$0;%3&#$ '(6,40E;2273 '(H.;9*4&:.#3#$&-&,#3 '(!&4#&#.- '(K-0A#*.I#$ '();$B.#33#$ '(=M%:;3,- '(=#%,$-.3 '(!&4#&#.- '(H*A+,#03A#*.I#$ '(H;:2#3&,"-+3 '(=:;.&#"#$#%#$&#$ '()*+,$-,.#(#"#$#%#$&#$ '(/--.%-.0&#$ '(1,+%2#3&,"-+3 '(!&4#&#.- '(5673(#$(!673 '(8$9#.#(3:;.&#"#$#%#$&#$ '(!<:;3,&,#3 '(=-,+>(1+;.,-9#(#?9? '(=&-93@*A,+#- '(!&4#&#.- Figuur 2.1: Indeling evenementen. (Bron: Respons, z.j.) Om al deze verschillende evenementen op een duidelijke manier onder te verdelen is er gekozen voor segmentatie naar mediums. De mediums die gebruikt worden zijn beurzen, congressen & vergaderingen, evenementen, entertainment en incentives. Het kan zijn dat een bedrijf actief is in meerdere mediums. Daarnaast zijn er bedrijven met activiteiten die niet onder een van deze mediums vallen, maar die toch zijdelings tot de Live Communication branche behoren. 10

11 Dit omdat zij belang hebben bij het goed en professioneel functioneren van de branche. Een voorbeeld hiervan zijn onderwijsinstellingen met opleidingen gericht op de Live Communication branche. Om de onderverdeling van de branche nog beter in kaart te brengen is het goed om te weten dat niet alle bedrijven zich op dezelfde disciplines richten van de Live Communication branche Zo kan een bedrijf een accommoderende, faciliterende en/of organiserende rol hebben Accommoderende discipline Wanneer een bedrijf actief is binnen de accommoderende discipline, zorgt een bedrijf voor de locatie en/of de accommodatie waar er live gecommuniceerd kan worden. Voorbeelden van het aanbieden van accommodatie kan zijn het beschikbaar stellen van een vergaderzaaltje, een heel gebouw zoals de Jaarbeurs Utrecht, Amsterdam RAI en Ahoy, een circustent en een evenementenschip. Het verzorgen van een locatie is bijvoorbeeld het verzorgen van het terrein van Lowlands, de aanlegplaats van het evenementenschip en het terrein waar een circustent op kan staan Faciliterende discipline Bij een bedrijf dat actief bezig is binnen de faciliterende discipline, zorgt een bedrijf voor alle ondersteunende diensten om Live Communication mogelijk te maken. Ook dit heeft verschillende aspecten. Het kan gaan om het leveren van pen en papier voor een vergadering, het regelen van audiovisuele apparatuur voor een congres of evenement, het verzorgen van de bezoekersregistratie van een beurs en de standbouw en inrichting van de stands op een beurs Organiserende discipline Een bedrijf kan binnen de organiserende discipline actief zijn. Dit houdt in dat (een deel van) een evenement georganiseerd wordt door het betreffende bedrijf. Voorbeelden van bedrijven die zich bezig houden met organisatorische activiteiten zijn beursorganisaties, artiestenbureaus en evenementenorganisatiebureaus. De bedrijven die actief zijn in de organiserende discipline organiseren dan het evenement in zijn geheel of er zijn meerdere organisaties die een onderdeel organiseren van het evenement. Er zijn bedrijven die zich alleen richten op één van deze bovengenoemde disciplines. Daarnaast zijn er bedrijven die zich richten op een combinatie van de disciplines of ze zelf allemaal verzorgen. Samenvattend is te concluderen dat met de Live Communication branche bedrijven en organisaties worden bedoeld die professioneel betrokken zijn bij het accommoderen, faciliteren en organiseren van beurzen, congressen & vergaderingen, evenementen, entertainment en incentives. 11

12 Cijfers van de beurzensector In 2009 heeft de beurzensector een diep dal geraakt. Gelukkig is in 2010 de sector weer een beetje uit dat dal geklommen. In 2010 waren er 533 beurzen die een totale besteding van 380,9 miljoen euro bedroegen. Hoewel de besteding is gestegen met 9% ten opzichte van 2009, is het aantal bezoekers gedaald met 5% van 6,9 miljoen bezoekers naar 6,6 miljoen bezoekers. Dit kwam voornamelijk omdat de AutoRAI, niet heeft plaatsgevonden in Ook hebben een aantal grote tweejaarlijkse nationale vakbeurzen niet plaatsgevonden zoals Internationale Bouwbeurs, Nationaal Onderwijs Tentoonstelling en de Landbouwwerktuigenbeurs. Opmerkelijk was dat de regionale publieksbeurzen meer bezoekers getrokken hebben in 2010 dan in Ook het aantal exposanten is gedaald met 6% naar In totaal hebben er vierentwintig internationale beurzen plaatsgevonden in 2010 waarvan er 22 vakbeurzen waren. Internationale beurzen zorgen er altijd voor dat er buitenlandse bezoekers komen. Deze zullen vrijwel nooit voor maar één dag komen, dus dit betekent meer inkomsten voor Nederland. (CLC-VECTA, 2010) Cijfers van de congres & vergadermarkt Van de nationale congres en vergadermarkt zijn helaas geen cijfers bekend. Daarentegen zijn er zeer interessante cijfers te vinden over de internationale congresmarkt. Zo blijkt dat de Britten op nummer één staan in de top vijf van internationale zakelijke gasten in Nederland. Op nummer twee staan de Amerikanen gevolgd door de Belgen, Duitsers en Fransen. In Nederland hebben er in internationale congressen plaatsgevonden. Gemiddeld kwamen er 220 deelnemers per congres en duurde een congres gemiddeld 3,4 dagen. De bestedingen van de zakelijke verblijfsgasten voor een verblijf in Nederland was in n totaal miljoen euro. Per persoon werd er gemiddeld 502 euro uitgegeven per verblijf. Per dag werd er per persoon 312 euro uitgegeven. (The Nederlands Board of Tourism & Conventions, 2010) Cijfers van de overige platformen Helaas zijn er van de evenementensector, entertainmentsector en de incentivemarkt geen relevante cijfers te vinden. Daarom zijn deze niet bijgevoegd. 12

13 2.2. Trends & ontwikkelingen De branche waarin CLC-VECTA werkt is erg groot. Er zijn dan ook op veel gebieden trends en ontwikkelen gaande. Zoals al eerder te lezen was heeft CLC-VECTA haar bedrijf opgedeeld in vijf platformen. Om de trends en ontwikkelingen overzichtelijk neer te zetten, worden de trends en ontwikkelingen genoemd per platform. Daarnaast zijn er uiteraard ook trends en ontwikkelingen op het gebied van MVO Beurzen Een belangrijk onderdeel van beurzen is de standbouw. Daarom is een van de belangrijkste trends in het platform beurzen de samenwerking tussen een exposant en een standbouwbedrijf. De exposant weet vaak erg goed wat de bedoeling is, maar een standbouwbedrijf kan hierbij hulp bieden om dit idee optimaal uit te voeren. Een andere trend in de standbouw is het hebben van een eyecatcher. Elke exposant probeert zo opvallend mogelijk voor de dag te komen, maar een standbouwbedrijf kan hier goed bij helpen. Zij weten namelijk het best wat de mogelijkheden zijn. Een voorbeeld hiervan is het bouwen van een balie die volledig gemaakt is van legoblokjes. Ook social media komt kijken bij het platform beurzen. Het hebben van een Twitterzuil is een optie, maar een bedrijf kan gasten ook op de hoogte houden via het plaatsten van een camera boven de stand. Zo kunnen geïnteresseerde via de website van een exposant meekijken met hoe de stand wordt opgebouwd. (Livecomm, 2011) Congressen & Vergaderingen Poken is de nieuwe trend voor het uitwisselen van gegevens. De poken is een klein apparaatje waarmee digitale gegevens uitgewisseld kunnen worden. Via een UBS aansluiting wordt er eerst informatie op het apparaatje gezet, bijvoorbeeld contactgegevens of een brochure. Wanneer personen behoefte hebben om deze gegevens te hebben, kunnen ze hun eigen poken tegen de poken aanhouden met de gewenste informatie en zal deze radiografisch over gezet worden. Poken kan dus dienen als digitale visitekaartje, maar het kan ook een evenement geheel papierloos, dus MVO, maken. Ook is het kosten besparend, want brochures, visitekaartjes, folders en dergelijke hoeven niet meer gedrukt te worden. Daarnaast kan het geweldig zijn voor aftersales. Een voorbeeld: een bedrijf staat op een beurs en heeft via een poken een brochure. Wanneer personen deze brochure willen hebben, wordt deze via de poken van het bedrijf overgezet op de poken van de persoon in kwestie. Maar het visitekaartje van die persoon wordt ook overgezet op de poken van het bedrijf. Zo heeft het bedrijf ook meteen een lijst die na gebeld kan worden na de beurs. (Weikamp, 2011a) Evenementen Twee belangrijke trends in de evenementenbranche zijn technologie en menselijkheid. De menselijkheid op een evenement is erg belangrijk. Het gaat namelijk om de bezoekers, niet om bijvoorbeeld de locatie. De bezoekers willen met elkaar in contact komen en elkaar leren kennen. Technologie kan daarbij een belangrijke rol spelen. Bezoekers kunnen namelijk via een sociaal netwerk voor, tijdens en na in contact met elkaar komen en informatie met elkaar delen. 13

14 Maar ook tijdens het evenement kan social media een belangrijke rol spelen. Via Twitterfontein en Twitterschermen kunnen de gasten van het evenement met bijvoorbeeld sprekers of de organisatie communiceren. In de technologie zijn er nog andere trends en ontwikkelingen, namelijk dat er meer met de technologie gespeeld mag worden. Momenteel wordt er nog veel gebruik gemaakt van de traditionele zaken, maar als een bedrijf vernieuwend wil zijn, kan er ook gekozen worden voor een rond scherm voor een presentatie, of de presentatie op een muur afspelen. Dit zorg voor een uniek karakter. Uiteraard is groen ook een trend in de evenementenbranche. De bezoekers willen graag weg van kantoor wanneer ze naar een evenement gaan. Wanneer een evenementenorganisator daar rekening mee houd en het evenement op een unieke (groene) locatie houdt, zullen de bezoekers blij verrast zijn. Ook de drankjes en hapjes kunnen nog gezonder. Het gebruiken van gezonde streekproducten geeft namelijk weer een moment waarop het bedrijf kan laten zien dat ze duurzaam bezig zijn. (Wiegman 2011). Daarnaast heeft de Event&Mice (2010a) een eventtrends top 5 samengesteld. Op nummer één staat als belangrijkste trend MVO. Wat deze trend precies inhoudt wordt uitgelegd onder het kopje maatschappelijk verantwoord ondernemen. De andere trend is cost sharing. Deze trend houdt in dat er gekeken wordt of een decor voor meerdere evenementen gebruikt kan worden, evenementen gecombineerd kunnen worden of dat een cateraar van bijvoorbeeld aan ander evenement op dezelfde locatie en dezelfde dag de beide klussen kan doen. Dit bespaart logistieke en opbouwkosten maar ook verminderd dit de CO2- uitstoot omdat de cateraar maar één keer hoeft te rijden voor twee evenementen. Back to basis is ook een trend. Voor de crisis kon het allemaal niet gek genoeg. Momenteel is de nieuwe trend back to basis. A-artiesten blijven natuurlijk een lokkertje of een verrassingseffect, maar minder bekende artiesten zijn vaak net zo effectief en kwalitatief maar geven een budgettair voordeel. De laatste trend in de eventtrend top 5 is de effectmeting. Met de effectmeting wordt gemeten wat de return on investment is. Het is namelijk van belang dat duidelijk is wat het effect is geweest van het evenement. De eerste stap is het evalueren van de bezoekers zodat je een basis databestand hebt. Pas bij evenementen die onderdeel uitmaken van de communicatiemix van een bedrijf kun je echt aan effectmeting gaan doen Entertainment Onder entertainment vallen vele aspecten. Ook een spreker valt onder deze groep. Tijdens een congres, evenement of beurs komt er vaak een spreker. De trend is momenteel om een spreker te kiezen die inspirerend is en die voor een belevenis kan zorgen. Een spreker moet op een eigen en unieke manier een verhaal vertellen en daarbij mensen proberen te raken. De trend is dus om niet steeds dezelfde standaard spreker uit te nodigen, maar om juist te kiezen voor een andere en inspirerende spreker. (Wiegman, 2011). 14

15 Incentives Op het gebied van incentives zijn er ook een aantal trends en ontwikkelingen te zien. Zo is de ROI (Return On Investment) steeds belangrijker. Een andere trend is dat er later pas een incentive geboekt wordt. Ten opzichte van 2008 wordt er nu zeven weken later pas een incentive ingeboekt. Dit om te voorkomen dat er afzeggingen gedaan worden en er dus voor te veel deelnemers betaald moet worden. Ook flexibiliteit van de kosten is een trend. Leveranciers moeten flexibel zijn als het gaat om data, prijzen, annuleringen en betaalopties. Op het moment dat de crisis begon, hebben veel bedrijven gekort op de echte incentivetrip en kwam de nadruk meer te liggen bij het business gedeelte. De incentives zullen steeds meer terugkomen, maar de nadruk blijft op het business liggen. Uiteraard is MVO ook een belangrijke trend. Veel bedrijven zoeken specifiek naar leveranciers die MVO hoog in het vaandel hebben staan of die duurzame elementen aanbieden. (Event&Mice, 2010b) Maatschappelijk verantwoord ondernemen Omdat MVO steeds belangrijker wordt voor bedrijven zijn er veel trends en ontwikkelingen. In de evenementenbranche wordt MVO als absolute nummer één in de eventtrends top 5 van het tijdschrift Event&Mice benoemd (Event&Mice, 2010b). Dit tijdschrift geeft vier trends weer, namelijk op het gebied van inkoop, energie, milieu en bewustwording. Op het gebied van inkoop gaat het voornamelijk om de cateraars. Steeds meer cateraars beiden biologische en duurzame producten aan. Ook regioproducten besparen transpostkosten en transportvervuiling. Dit zorgt er voor dat er minder CO2 vrijkomt. Op het gebied van energie is te zien dat energiebesparing een simpele manier is om winst te behalen. Veel evenementlocaties hebben inmiddels een keurmerk die aangeeft hoe de locatie zo zuinig mogelijk met energie omgaat. De trend milieu gaat over onder andere het beperken en scheiden van afval. Het verminderen van verpakkingen en het gebruik van composteerbare verpakkingen is hierbij een belangrijk punt. Ook waterbesparing, het verminderen van het gebruik van papier en de vervoerskosten zijn punten waarop gelet kan worden. Bewustwording is ook een belangrijke trend op het gebied van MVO. Bedrijven kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan de bewustwording omtrent duurzaamheid van hun gasten of klanten. Dit kan gedaan worden door informatie te verstrekken over duurzaamheid en de producten die zij serveren. Een andere trend is dat er keurmerken zijn ontwikkeld. Het is alleen lastig om voor een bedrijf een goed MVO-keurmerk te ontwikkelen, omdat het werken aan MVO nooit stilstaat. (Weikamp, 2011b). Over de keurmerken die er zijn wordt in de volgende hoofdstuk informatie gegeven. MVO draait om de triple P s. Een nieuwe trend heeft alles te maken met de P van People. Omdat medewerkers voor een bedrijf belangrijk zijn is Het nieuwe werken ontwikkeld. Bij deze trend staat de medewerker centraal. De medewerkers krijgen namelijk de vrijheid om te bepalen hoe hij werkt, waar hij werkt, wanneer hij werkt en met wie hij werkt. Met deze manier van werken zijn de medewerkers blijer en dus productiever. (Event&Mice, 2010b). 15

16 Overheid Ook in de politiek zijn er trends en ontwikkelingen gaande omtrent MVO. Zo is er onlangs de Green Deal gesloten tussen de overheid, natuurorganisaties en het bedrijfsleven. Er zijn momenteel 59 verschillende Green Deals. De rol die de overheid hierin speelt is dat ze zich beperkt tot de eliminatie van belemmerende regels en het bij elkaar brengen van de partijen. Zo zal de overheid meewerken met het verlagen van de drempels om aan energiebesparing te doen. In de praktijk ervaren veel ondernemers namelijk dat het realiseren van energiebesparing erg tegenvalt. (Bogaarts, 2011) Een andere belangrijke trend is dat de Nederlandse overheid alleen inkopen doet bij bedrijven die kunnen aantonen dat ze duurzaam ondernemen. Jaarlijks koopt de overheid voor ruim 50 miljard in. Daarmee wordt de markt voor duurzame producten gestimuleerd. (Rijksoverheid, z.j.) 2.3. Collega s & concurrenten CLC-VECTA heeft, omdat zij actief is in een brede branche, veel collega s en concurrenten. Er zijn 36 andere brancheverenigingen die de belangen van hun leden vertegenwoordigen binnen de Live Communication branche. Deze brancheverenigingen zijn van grote verenigingen tot hele kleine verenigingen en gericht op een heel specifiek aspect van de Live Communication branche tot een grote overkoepelende vereniging net als CLC-VECTA. In bijlage 2 staat een volledige lijst van alle collega s en concurrenten. De belangrijkste collega brancheverenigingen zijn: IDEA VVEM VSCD Koninklijke Horeca Nederland MPI IDEA IDEA (Independent Dutch Eventmarketing Association) (z.j.) is een branchevereniging voor de evenementenbranche. IDEA heeft ongeveer 60 leden. Deze branchevereniging houdt zich bezig met de kwaliteit in de evenementenbranche, de kennisontwikkeling en het uitwisselen van informatie binnen de evenementenbranche. IDEA werkt met een eigen opgesteld kwaliteitskeurmerk. Daarnaast biedt IDEA in samenwerking met de Climate Neutral Group klimaat neutrale evenementen aan VVEM VVEM (Vereniging Van EvenementenMakers) (z.j.) is een branchevereniging voor professionals in de evenementenbranche en richt zich voornamelijk op de publieksevenementen. VVEM heeft ongeveer 100 leden. Deze branchevereniging behartigt en verdedigt de belangen van haar leden. VVEM legt vakkennis vast, verhoogt en ondersteunt de kwaliteit van de leden en verzorgt informatieoverdracht. VVEM geeft op haar website wel informatie over MVO, maar biedt zelf niets aan. 16

17 VSCD VSCD (Vereniging van Schouwburgen en ConcertgebouwDirecties) (z.j.) is een branchevereniging voor de theaters in Nederland. De vereniging heeft ongeveer 155 leden. VSCD heeft drie centrale doelstellingen: Collectieve belangenbehartiging Individuele dienstverlening en professionalisering Bevordering van de podiumkunsten Op de website van VSCD staat een apart tabblad over het duurzame podium. Hier wordt uitgelegd wat MVO is. VSCD werkt samen met het Energiecentrum, Stage+ en de Milieubarometer Den Haag. Op deze manier wordt MVO gestimuleerd door de VSCD Koninklijke Horeca Nederland Koninklijke Horeca Nederland (KHN) (z.j.) is een branchevereniging voor de horecabranche. KHN heeft ongeveer leden. De vereniging behartigt de belangen van de leden onder meer op het gebied van een gunstige CAO, regeldruk, duurzaam ondernemen, arbeidswetgeving, beroepsonderwijs, vergunning en is momenteel aan het lobbyen voor verruiming van de openingstijden. De KHN heeft op haar website een apart tabblad over MVO waar weer allemaal links staan over hoe je een horecagelegenheid duurzaam kan maken op verschillende niveaus MPI MPI (Meeting Professionals International) (z.j.) is een branchevereniging voor de vergadermarkt en heeft internationaal ongeveer leden. MPI bouwt aan een wereldwijde community van Meeting Professionals en doet dat door kennis en ideeën te delen, relaties te leggen en marktplaatsen te creëren. 17

18 3. Theoretisch kader 3.1. Maatschappelijk verantwoord ondernemen Zoals al is gebleken uit de contextanalyse wordt MVO steeds belangrijker voor onze samenleving. Maar wat wordt er eigenlijk bedoeld met maatschappelijk verantwoord ondernemen? Er moet eerst een duidelijke beeld geschept worden over wat MVO precies inhoudt. Deze paragraaf geeft inzicht in alle aspecten van MVO Wat is maatschappelijk verantwoord ondernemen? Aanleiding voor MVO Volgens het boek van Moratis & Van der Veen (2006) is er na een aantal incidenten in de jaren 80 en begin 90 een maatschappelijk debat ontstaan over de rollen, functies en verantwoordelijkheden van het bedrijfsleven. De burgers van onze aarde wilden dat bedrijven meer doen dan alleen winst maken, belasting betalen, werk verschaffen en de wetgeving gehoorzamen. Er moest meer aandacht komen voor de maatschappelijke verantwoordelijkheid van bedrijven. Consumenten gingen bedrijven belonen die aan MVO deden en straften bedrijven af die dat niet deden. In 2004 werd MVO Nederland opgericht door het Ministerie van Economische Zaken. MVO Nederland is een onafhankelijke stichting die ondernemers helpt met het verduurzamen van hun onderneming Definities Het begrip maatschappelijk verantwoord ondernemen, ofwel MVO, heeft verschillende definities. Daarom wordt het ook wel een containerbegrip genoemd (Moratis & Van der Veen, 2006). Enkele voorbeelden van definities die worden genoemd zijn: In het boek van Moratis & Van der Veen (2006) staat de volgende definitie: Volgens de definitie van Carroll (1979) heeft MVO een economisch, juridisch, ethisch en filantropisch gezicht. Dat betekent dat bedrijven de verantwoordelijkheid hebben om winstgevend te zijn door gewenste goederen en diensten te produceren, de wet te gehoorzamen, gedragscodes en principes te volgen die als moraal juist worden beschouwd en actief bij te dragen aan het welzijn van de gemeenschap(pen) waarin zij opereren. Bedrijven kunnen volgens deze benadering niet claimen dat zij maatschappelijk verantwoord ondernemen als zij geen invulling geven aan deze verantwoordelijkheden. (p.17) De definitie die het meest compact, compleet en duidelijk is, heeft MVO Nederland (z.j.) beschreven: Bij maatschappelijk verantwoord ondernemen neemt een bedrijf de verantwoordelijkheid voor de effecten van de bedrijfsactiviteiten op mens en milieu. Het bedrijf maakt bewuste keuzes om een balans te bereiken tussen People, Planet en Profit Belangrijke aspecten en kenmerken Volgens Fisk (2010) heeft MVO te maken met de Triple P s: People, Planet, Profit. Onder de term People/mensen wordt verstaan dat het bedrijf rekening houdt met haar medewerkers. Zo moeten er bijvoorbeeld goede werkomstandigheden zijn binnen het bedrijf maar 18

19 moeten ook de medewerkers van de leveranciers goede werkomstandigheden hebben. Dit betekent dus dat je geen zaken doet met leveranciers die zich schuldig maken aan kinderarbeid. De term Planet/planeet gaat natuurlijk over het milieu en de natuurlijke hulpbronnen die we ervan gebruiken. Een bedrijf kan van alles doen om een steentje bij te dragen aan een beter milieu zoals afval scheiden, minder printen, stimuleren dat medewerkers met de fiets naar het werk komen of carpoolen. De term Profit/winst heeft te maken met hoe een bedrijf haar winst besteedt. Wordt er bijvoorbeeld geïnvesteerd in werkgelegenheid, innovatie en/of maatschappelijke doelen? Profit Planet People Figuur 3.1: Model Triple P. (Bron: Moratis & van der Veen, 2006, p. 296) Daarnaast zegt Fisk (2010) ook nog dat MVO verankerd moet zijn in alle bedrijfsprocessen. Bij elke beslissing moet namelijk een afweging gemaakt worden tussen de verschillende belangen van de stakeholders. Omdat elke bedrijf anders is, is MVO maatwerk. Het werken aan MVO is nooit af. Bij elke beslissing moeten er weer nieuwe doelen worden nagestreefd. Daarom is MVO ook een proces en geen eindbestemming Wat zijn de voordelen en nadelen van MVO? Zoals al te lezen was in de bedrijfsbeschrijving heeft CLC-VECTA 241 leden, die werkzaam zijn in verschillende aspecten van de Live Communication branche. Naar aanleiding van dit onderzoek, zal elk bedrijf gaan kijken of ze MVO willen invoeren, en zo ja, hoe? Daarom is deze paragraaf met de voordelen en nadelen toegevoegd. Maar omdat elk bedrijf uniek is, en MVO maatwerk is, zullen niet alle voordelen en nadelen op elk bedrijf van elk lid van CLC-VECTA van toepassing zijn Voordelen Sinds 2010 doet de overheid haar inkoop volledig duurzaam. Het is voor een bedrijf, die zaken wilt doen met de overheid, noodzakelijk dat er aangetoond kan worden dat het bedrijf duurzaam is. (Masurel, 2008) Innoveren betekent dat de verhouding tussen input en output verbetert. De organisatie gaat efficiënter dan wel effectiever werken. In eerste instantie kan dan worden gedacht aan een hogere winst voor een bedrijf maar de output kan ook worden uitgedrukt in meerwaarde voor mens en milieu. (Masurel, 2008) De wet- en regelgeving kan in de toekomst veranderen. Er komen steeds meer wetten en regels op het gebeid van duurzaamheid (led verlichting). Wanneer een bedrijf al aan MVO 19

20 doet, zal het aanpassen naar deze wetten en regels bijna tot geen moeite kosten. (Masurel, 2008) MVO maakt een bedrijf meer concurrerend. (Moratis & Van der Veen, 2006) Er is een positieve (bescheiden) relatie tussen MVO en de financiële prestaties van een bedrijf. (Moratis & Van der Veen, 2006) Een toename in medewerkersmotivatie leidt tot een hogere productie. Ook leidt het tot het langer kunnen behouden van medewerkers. Er komt dus meer geld binnen omdat de productie omhoog gaat en er hoeft minder geld uitgegeven te worden aan het werven en selecteren van nieuwe medewerkers. (Moratis & Van der Veen, 2006) Het imago van het bedrijf zal omhoog gaan, wat weer leidt tot betere bedrijfsprestaties. (Moratis & Van der Veen, 2006) Nadelen Op korte termijn kunnen de kosten voor input toenemen. Dit omdat er aanpassingen gedaan moeten worden aan de huidige situatie. (Moratis & Van der Veen, 2006) Om aan de wet- en regelgeving te kunnen voldoen, zullen er in het begin kosten gemaakt moeten worden. Zo worden er nu al geen gloeilampen meer gemaakt. Wanneer een bedrijf over moet stappen op een andere lamp (spaarlamp of led-lamp) kost dit in de aanschaf meer. Daar tegenover staat dat de lampen langer mee gaan en minder energie verbruiken. Daarom worden op termijn de kosten wel terugbetaald. (Moratis & Van der Veen, 2006) Er moet meer tijd worden gestoken in het onderhouden van de arbeidsverhoudingen. Dit gaat af van de tijd die besteed kan worden aan zaken die direct een financieel voordeel opleveren. (Moratis & Van der Veen, 2006) Welke keurmerken zijn er op het gebied van MVO? Er worden steeds meer MVO-eisen gesteld door bedrijven, de overheid maar ook de consumenten. Het is belangrijk dat een bedrijf kan aantonen dat zij maatschappelijk verantwoord onderneemt. Daarvoor zijn keurmerken ontwikkeld, die kunnen toetsen of de manier waarop een bedrijf invulling geeft aan MVO, voldoet aan een aantal algemeen opgestelde eisen voor MVO. Elk bedrijf is anders, dus zal MVO op een andere manier ingevoerd worden. Er zijn veel verschillende internationale en nationale keurmerken die je kunt behalen. In deze paragraaf worden belangrijkste besproken De Green Key De Green Key is een internationaal keurmerk voor bedrijven die serieus en controleerbaar bezig zijn met duurzaamheid. Dit keurmerk is er voor bedrijven in de toerisme- en recreatiebranche en in de markt voor vergader- en congreslocaties. Bedrijven die een beurs, congres en/of evenementenlocatie hebben kunnen zich via de Green Key certificeren maar er is ook een apart certificaat voor de publieksevenementen. Een groot festival zoals Pinkpop kan dus ook een Green Key behalen. Binnen de Green Key zijn er drie niveaus: Brons, Zilver en Goud. Op 21 oktober is er in Nederland het 400 ste Green Key certificaat uitgereikt. Er worden in al meer dan 25 landen Green Key certificaten uitgereikt. (The Green Key, z.j.) 20