Slimme dieren, grote breinen?

Transcriptie

1 Slimme dieren, grote breinen?

2 Een zoektocht naar het slimste dier... Wat is slim zijn eigenlijk? Hoe kunnen we bepalen hoe slim dieren zijn? Speel het spel, bekijk de filmpjes en de dieren in het museum en kom erachter! Spelregels Elk dier op de volgende pagina s krijgt een score voor de dingen die het kan. Ga in het museum op zoek naar de afgebeelde dieren, vul de tabellen in en ontdek wie de meeste punten haalt. In de tweede kolom van de invultabellen vind je telkens het aantal punten per eigenschap. Tel de punten voor elk dier op, en maak de eindrekening welk dier de titel van slimste dier ter wereld verdient!

3 Walvissen en dolfijnen Deze dieren zijn de grote lievelingen van vele mensen, waarom eigenlijk? Omdat dolfijnen altijd lijken te glimlachen en walvissen zulke trage, vriendelijke dieren zijn, of omdat we er iets van onszelf in herkennen? Punten JA NEE Gebruik van voorwerpen 2 Oplossen van moeilijke problemen 3 Dingen lang kunnen onthouden 3 Geluiden nabootsen 1 Gebruik van taal 3 Omgaan met andere dieren 1 Zichzelf herkennen in een spiegel 3 Grote hersenen 2 Totaal punten bij JA 15 Valsspelers! In Mississippi in Amerika worden dolfijnen getraind om afval dat in hun bassin valt te bewaren tot een trainer komt, om het dan te ruilen tegen een visje. Een van die dolfijnen bewaart papier dat in het water valt, verstopt het onder een steen en scheurt elke keer een stukje papier af, zodat ze meerdere keren beloond wordt in plaats van één keer!

4 Ratten Veel mensen vinden ratten vies of eng, maar eigenlijk zijn het hele slimme en vriendelijke dieren. Mensen die ratten als huisdier houden, kunnen er over meespreken! Punten JA NEE Gebruik van voorwerpen 2 Oplossen van moeilijke problemen 3 Dingen lang kunnen onthouden 3 Geluiden nabootsen 1 Gebruik van taal 3 Omgaan met andere dieren 1 Zichzelf herkennen in een spiegel 3 Grote hersenen 2 Totaal punten bij JA 4 Rattenhersenen Hoe zien hersenen er eigenlijk uit als we er heel diep in zouden kunnen kijken? Kijk eens door een hele sterke microscoop en ontdek hoe hersenen er honderdmaal vergroot uitzien... Kan je tekenen wat je ziet?

5 Octopussen De octopus is familie van de slak, maar minder sloom en heel erg slim. Ontsnappen uit aquaria, camera s stelen van nietsvermoedende duikers, je kan het zo gek niet bedenken of de octopus doet het. Punten JA NEE Gebruik van voorwerpen 2 Oplossen van moeilijke problemen 3 Dingen lang kunnen onthouden 3 Geluiden nabootsen 1 Gebruik van taal 3 Omgaan met andere dieren 1 Zichzelf herkennen in een spiegel 3 Grote hersenen 2 Totaal punten bij JA 5 Calamares Wist je dat octopussen en inktvissen ook gegeten worden? Heb je al eens octopus gegeten? Of zijn neefje de pijlinktvis? Calamares zijn gefrituurde pijlinktvisjes... Proef eens als je wil?

6 Kraaiachtigen Er zijn ruim 120 soorten kraaiachtigen waaronder de raven, roeken, kraaien, eksters, gaaien en notenkrakers. Zijn de vogels die je elke dag ziet overvliegen wel zo gewoon als je denkt? Punten JA NEE Gebruik van voorwerpen 2 Oplossen van moeilijke problemen 3 Dingen lang kunnen onthouden 3 Geluiden nabootsen 1 Gebruik van taal 3 Omgaan met andere dieren 1 Zichzelf herkennen in een spiegel 3 Grote hersenen 2 Totaal punten bij JA 9 Slimme vogel! Kraaiachtigen hebben het grootste hersenvolume van alle vogelfamilies. De kraai zelf heeft, in verhouding tot zijn lichaamsvolume, evenveel hersenen als ons neefje de chimpansee!

7 Papegaaien Gebruik van voorwerpen 2 Oplossen van moeilijke problemen 3 Dingen lang kunnen onthouden 3 Geluiden nabootsen 1 Gebruik van taal 3 Omgaan met andere dieren 1 Zichzelf herkennen in een spiegel 3 Grote hersenen 2 De beste nabootser Dingen nazeggen wordt ook wel eens papegaaien genoemd. Niet voor niets zijn deze praatgrage beestjes zo n geliefde huisdieren. Denk je dat deze vogels ook slim genoeg zijn om te weten wat ze zeggen? Punten JA NEE Totaal punten bij JA 10 Niet alleen papegaaien zijn meesters in het nabootsen van geluiden. In het museum vind je nog een zeer speciale vogel, wat is zijn naam? De liervogel Welke geluiden kan die allemaal nabootsen en hoe heeft hij dat geleerd? Kookaburra (lachvogel), sluiter van fototoestel, motor fototoestel, autoalarm, kettingzagen. --> De liervogel heeft de geluiden gehoord van de mensen die het bos aan het vernietigen zijn.

8 Mensapen In het museum staan geen mensapen tentoongesteld maar ze lopen er wel de hele tijd in rond! Zelf behoren we dus ook tot deze groep van dieren. Tot wat ben jij allemaal in staat? Punten JA NEE Gebruik van voorwerpen 2 Oplossen van moeilijke problemen 3 Dingen lang kunnen onthouden 3 Geluiden nabootsen 1 Gebruik van taal 3 Omgaan met andere dieren 1 Zichzelf herkennen in een spiegel 3 Grote hersenen 2 Totaal punten bij JA 18 Koko klaagt over kiespijn Koko is een gorilla die gebarentaal kent. Toen ze het gebaar voor pijn maakte en naar haar mond wees, bleek dat ze een kies vol gaatjes had. Ze kreeg een kaart met een schaal van 1 tot 10, waarop ze kon aanwijzen hoe erg de pijn was. Nadat ze herhaaldelijk de cijfers 9 en 10 had aangewezen, werd de tandarts gewaarschuwd.

9 Sociale insecten De meeste insecten leven alleen. Slechts enkele soorten hebben een leven in groepsverband ontwikkeld: mieren, termieten, enkele hommel- en wespensoorten en de honingbij. We weten allemaal dat deze diertjes goed kunnen samenwerken, maar hoe slim zijn ze nu echt? Gebruik van voorwerpen 2 Oplossen van moeilijke problemen 3 Dingen lang kunnen onthouden 3 Geluiden nabootsen 1 Gebruik van taal 3 Omgaan met andere dieren 1 Zichzelf herkennen in een spiegel 3 Grote hersenen 2 Punten JA NEE Totaal punten bij JA 1 Klein maar... slim! We hebben in ons museum ook een levende kolonie van deze kleine sociale diertjes. De koningin is steeds de baas in zulke kolonie, kan jij ze vinden?

10 Olifanten Groot en lomp? Allesbehalve! Olifanten zijn tot verbazingwekkende dingen in staat. Ze zijn verdrietig wanneer een familielid sterft, praten met elkaar over lange afstanden via een speciaal geluid dat voor de mens onhoorbaar is, en onthouden jarenlang wie hen kwaad heeft gedaan. Punten JA NEE Gebruik van voorwerpen 2 Oplossen van moeilijke problemen 3 Dingen lang kunnen onthouden 3 Geluiden nabootsen 1 Gebruik van taal 3 Omgaan met andere dieren 1 Zichzelf herkennen in een spiegel 3 Grote hersenen 2 Totaal punten bij JA 17 Een olifantenbrein mag er zijn De olifant heeft het grootste stel hersenen van alle landdieren, en dat is normaal als je weet hoe groot de olifant is. Kun jij raden hoeveel de hersenen van deze kolos wegen? Doe zelf de test door de verschillende zandzakjes op te heffen. 5kg(olifant), 1.4kg(mens), 1.7kg(tuimelaar), 7.5kg (potvis)

11 En de slimste is... Rapport Punten Plaats Nummer Walvissen en dolfijnen 15 3 Ratten 4 7 Octopussen 5 6 Kraaiachtigen 9 5 Papegaaien 10 4 Mensapen 18 1 Sociale insecten 1 8 Olifanten 17 2

12 Om thuis te bekijken: Lijst van youtube-filmpjes met slimme dieren in de hoofdrol. Dolfijnen: Olifanten: Kraaien en andere vogels: Octopussen: Mensapen: Papegaaien: De links naar deze filmpjes vind je ook op de website van ons museum:

13 Notities

14 Notities

15 Samenstelling: Jeroen Casteels

16 Departement Biologie Ch. Deberiotstraat 32, 3000 LEUVEN tel jeroen.casteels@bio.kuleuven.be