CONTROLE OVER DE KETEN INTERNET MOETEN AAN. thema GUUS DEKKERS (AIRBUS EN EADS) DE ENORME IMPACT VAN BO PARKER (PWC) JEROEN TAS (PHILIPS)

Transcriptie

1 thema 9E JAARGANG # GUUS DEKKERS (AIRBUS EN EADS) CONTROLE OVER DE KETEN DE ENORME IMPACT VAN INTERNET BO PARKER (PWC) MOETEN AAN JEROEN TAS (PHILIPS)

2

3 Paul Schuyt: Levi9 Global Sourcing Muiderstraat PZ Amsterdam +31 (0) info@levi9.com

4 inhoudsopgave 16 TRANSFORMATIE ONDER ARCHITECTUUR Philips zit midden in een wereldwijde bedrijfstransformatie. Met deze veranderslag wil het bedrijf trefzeker kunnen inspelen op de digitale wereld, waarin steeds meer apparatuur online verbonden is en klanten hun wensen en verwachtingen expliciet kenbaar maken. De IT-architectuur speelt volgens CIO Jeroen Tas een belangrijke rol bij deze exercitie. 34 WAT VINDT DE CEO ERVAN? De IT-functie had nog nooit eerder zoveel om handen. Kostendruk, security, integratie en rationalisatie van systemen blijven hoog op de agenda. Tegelijk lonken de IT-gebaseerde kansen voor de business. Hoe kijkt de CEO aan tegen de IT-functie? Tjero R. Zomer, 76 BO PARKER (PWC) 106 AIRBUS WERKT AAN STABILITEIT De Nederlander Guus Dekkers is sinds 2008 CIO van Europese vliegtuigbouwer Airbus en van EADS, eigenaar van Airbus en fabrikant van onder andere helikopters, satellieten en gevechtsvliegtuigen. Zijn concern spendeert meer dan een miljard euro per jaar aan IT. De opdracht van Dekkers is daarbij de juiste strategie te implementeren. 4 CIO MAGAZINE

5 Colofon DE IMPACT VAN INTERNET Columns ERIC VROON en verder. 7REDACTIONEEL 8 10ONZE CIO 14VAN DE VOORZITTER 40MAARTEN DENKT DOOR 72 81OPINIE HOOFDREDACTIE: Hotze Zijlstra hotze@ictmedia.nl : Yvette Polman Gerko Baarslag, Arnoud van Gemeren, Timber Haaker, Peter Hagedoorn, Gijs Hillenius, Maarten Kleyn, Bram van Mechelen, Matisse van Meurs, Teus Molenaar, Arjan Mossinkhoff, Hyleco Nauta, Bernhard van Oranje, Paul Piebinga, Rube van Poelgeest, Guus Pijpers, Daan Quakernaat, Daan Rijsenbrij, Sytse van der Schaaf, René Steenvoorden, Robbert-Jan Stegeman, Elmer de Valk, Jan Peter de Valk, Frank de Vries, Eric Vroon, Paul van der Waay, Roel Wolbrink, Tjero Zomer Rob Beijleveld (rob@ictmedia.nl) tel ICT Media BV Magistratenlaan MA s-hertogenbosch T F Bart de Vaan bart@ictmedia.nl Jeffrey Ploeg Jeffrey@ictmedia.nl / Jeffrey Ploeg Jeffrey@ictmedia.nl (max 5mb) / Een abonnement in Nederland kost 175 euro per jaar exclusief btw. Zie ICT Media BV Magistratenlaan MA s-hertogenbosch Tel Fax Site: voor abonneren of redactie@ictmedia.nl voor adreswijzigingen en opzeggingen. CIO Magazine is een vakblad Als vakblad zijnde, hanteren wij de opzegregels uit het verbintenissenrecht. Wij gaan ervan uit dat het blad ontvangen wordt uit hoofde van beroep. Hierdoor wordt een abonnement steeds stilzwijgend met een jaar verlengd. Opzeggingen (uitsluitend schriftelijk of via redactie@ ictmedia.nl) dienen 30 dagen voor afloop van de abonnementsperiode in ons bezit te zijn. Prijswijzigingen voorbehouden. Mark van den Brink, Eric Fecken, Paul Piebinga, Roelof Pot, Marcel Willems Walter van Kalsbeek Mathieu Westerveld en Sabine van Loon PRinterface Inzending van een artikel naar de redactie ter publicatie houdt in dat de auteur akkoord gaat met de volgende voorwaarden: toestemming van de uitgever elders publiceren. Zonder schriftelijke toestemming van de uitgever is het niet toegestaan om artikelen uit dit blad integraal over te nemen in eigen of andere media (zoals tijdschriften, websites en intranet). Nota bene: geen toestemming is nodig om van een artikel de titel en de inleiding over te nemen (circa 50 woorden) onder de strikte voorwaarde dat er tevens een goed zichtbare en werkende link of verwijzing wordt geplaatst naar de website van dit blad. JAARGANG 9 NUMMER ICT Media BV, s-hertogenbosch

6 Met Grip op uw dagelijks ICT-beheer kan uw ICT-afdeling zich concentreren op business oplossingen Uw business verandert steeds sneller en uw ICT-afdeling moet daarop inspelen. U vraagt oplossingen voor uw business. En dat gaat stukken beter als uw ICT-afdeling zich niet bezig hoeft te houden met het beheer van uw bestaande omgeving. Daarom introduceert KPN Grip. Vanuit de KPN appstore bieden wij Cloud-applicaties die eenvoudig zijn op en af te schalen voor de verschillende gebruikersgroepen binnen uw organisatie. Met één user-id hebben uw medewerkers toegang tot alle applicaties (cloud en non-cloud). Altijd en overal, ongeacht welk type device en besturingssysteem ze gebruiken. Grip biedt ook uw ICT-afdeling voordelen: zo kunnen bij in- of uitdiensttreding met één druk op de knop alle applicaties van een gebruiker geactiveerd of geblokkeerd worden. Voor alle aangeboden applicaties is KPN uw single point of contact. En dat is wel zo overzichtelijk. Vanaf nu hebt u één management dashboard, één contract, één supportdesk en één factuur. Bovendien hoeft u geen Capex-investering meer te doen, omdat alle applicaties uit de cloud komen. Uw kosten zijn dus variabel en u betaalt alleen voor de zaken die u gebruikt. Grip van KPN helpt u om het dagelijkse ICT-beheer los te laten. Maar wel met behoud van de juiste balans tussen controle en kosten. Zo hebt u de regie over de flexibiliteit van uw ICT-omgeving en grip op business enablement. Kijk voor meer informatie op kpn.com/grip

7 REDACTIONEEL rubriek I n de wereld van morgen is nagenoeg alles verbonden. Ict komt daarbij steeds meer los van de desktop en is en letterlijk overal ale media tot sensoren in fysieke infrastructuren. Maar daarmee houdt het niet op. Ook auto s, mensen en bedrijven onderling zullen in de nabije toekomst steeds vaker op elkaar aangesloten zijn. Deze zogenoemde hyperconnectivity was een belangrijk thema van het recent gehouden Jaarcongres Connected Enterprise Draadloze netwerken maken geheel nieuwe vormen van samenwerking mogelijk tussen mensen, organisaties en objecten. Deze connectiviteit wordt door dit blad al sinds enkele jaren gekoppeld schappen voor samenwerking en interactie, al dan niet op basis van door de gebruiker zelf meegebrachte mobiele apparaten, cloud computing, sociale media, slimme apps, intelligente netwerken en dito datacenters. Verkeerd verbonden, bestaat niet meer. Waar de focus de laatste jaren nog vooral lag op de talrijke beloftes van de geconnecteerde onderneming, is security sinds vorig jaar als een schaduw over het fenomeen heen komen te liggen. Dat blijkt onder meer uit het onderzoek dat dit blad eind vorig jaar vormen de grootste uitdaging bij toepassing van nieuwe technologische mogelijkheden. De DDoS-aanvallen van dit voorjaar hebben de nadruk op online beveiliging nog eens verder vergroot. Zoals verwacht toont de survey bovendien aan dat de hypergeconnecteerde onderneming nog lang geen feit is. Wel is 68 procent van de grotere Nederlandse organisaties bezig met een aanpak op het gebied van bring your own device, en stopt respectievelijk iets meer en iets minder van de bedrijven tijd en energie in mobile-devicemanagement en mobile/back-end integration. Het onderzoek laat tevens zien dat CIO s het vernieuwende effect - Niet inhaken op alle nieuwe mogelijkheden betekent een gemiste sen en informatie immers stukken eenvoudiger; zowel intern als binnen innovatieve ecosystemen en consortia. Wie de trend negeert, heeft straks het nakijken. Hotze Zijlstra, Hoofdredacteur CIO Magazine JAARGANG 9 NUMMER

8 rubriek AAN CONNECTIVITEIT Machine-to-machine (M2M) rukt alsmaar verder op in de automotive. Daimler AG zet hier vol op in en werkt met T-Systems samen om de geplande, wereldwijde lancering van communicatiediensten in haar motorvoertuigen te promoten. De samenwerking focust zich in het bijzonder op het leveren van nieuwe onlinediensten en webapplicaties voor in de auto. Denk aan realtime verkeersinformatie, mobiliteitsopties, persoonlijke radio en toegang tot sociale netwerken. Automobilisten kunnen volgens Daimler voordeel halen uit alle onlinediensten en hun diasysteem. T-Systems ontwikkelt een speciale communicatie-infrastructuur die nodig is voor de innovatieve automotiveoplossing van Daimler. Daarnaast voorziet T-Systems speciale M2M-simkaarten die adequate mobiele verzendmogelijkheden garanderen. genwoordig geïnteresseerd in functies die verdergaan dan het aantal pk s, stelt Horst Leonberger, manager van het Connected Cars-project bij T-Systems. Klanten willen ook innovatieve onlinediensten en een snelle internetverbinding in hun auto. Momenteel zijn wij de enige leverancier van deze cloudinfrastructuur, diensten en connectiviteit. Met deze expertise geven wij onze klanten intelligente mobiliteitsoplossingen die voor meer comfort en veiligheid tijdens het rijden zorgen. De toegevoegde waarde van informatietechnologie valt vaak tegen, omdat de interne IT-dienstverlening onvoldoende aansluit bij de wensen en eisen van de rest van het bedrijf. Dat zeggen Rik Bijmholt en Gerard Wijers, oprichters van het kersverse management- en adviesbureau Anderson MacGyver. Het tweetal wil dit veranderen door de afstand tussen business en IT te verkleinen. Veranderende marktomstandigheden, toenemende concurrentie en nieuwe businessmodellen vragen om een ander en intensiever gebruik van IT. Klanten worden kritischer en interne gebruikers hebben hogere verwachtingen van informa- steeds vaker zelf hun eigen IT-oplossingen aan. Dat zet de IT-functie onder grote druk. Anderson MacGyver komt voort uit de toenemende vraag naar gespecialiseerde partijen die IT-gerelateerde kansen en uitdagingen bij de klant centraal stellen en op basis van een nauwe samenwerking met oplossingen komen. De oprichters zijn al jaren actief in de adviessector en hebben op dit gebied een uitgebreid trackrecord en goede persoonlijke reputaties. Het bedrijf gaat aan de slag onder het motto meer businesswaarde uit IT. Daartoe moet vooral de wisselwerking tussen de IT-afdeling en de rest van de organisatie menlijk hun weg naar de markt vinden. Dat neemt niet weg dat er vrijwel altijd sprake zal blijven van twee uiteenlopende vocabulaires. Onze doelstelling is deze iets meer naar elkaar toe te brengen, om zo businessgerichte innovatie mogelijk te Microsoft heeft in het eerste halfjaar dat het besturingssysteem Windows 8 op de markt is, 100 miljoen licenties verkocht. Het product verkoopt met dit resultaat even goed als voorganger Windows 7 in het eerste half jaar. Windows 8, en het daarvan afgeleide systeem Windows RT, verscheen eind oktober vorig jaar in de winkels. Al licenties verkocht. Windows 7 werd eind van de verkoopresultaten na een halfjaar, noemde Microsoft Windows 7 het snelst verkopende besturingssysteem ooit. Het technologiebedrijf laat weten dat de verkoop nog hoger had kunnen uitvallen als er meer touch-devices in de markt zouden nullen & ENEN 8 CIO MAGAZINE

9 Door IT-Executive.nl zijn. Microsoft verwacht dat het aanbod in de markt van zulke apparaten vanaf juli zal verbeteren, wanneer het back-to-schoolverkoopseizoen begint. Er zou dan meer keuze zijn in schermgroottes, designs en prijsstellingen van apparaten met Windows 8 en Windows RT. Er zijn binnenkort bijvoorbeeld Windows 8-tablets met kleine schermformaten van 7 en 8 inch te koop. Microsoft heeft tevens uitlatingen gedaan moedelijk als Windows 8.1 op de markt verschijnt. Hierin is feedback van klanten sinds de introductie van Windows 8 en Windows RT verwerkt. Het gerucht gaat rugkeer van de traditionele startknop kiest, die in Windows 8 en RT was verdwenen. Apple staat als grootste technologiebedrijf in de Verenigde Staten voor het eerst in de top-10 van de jaarlijkse Fortune 500-lijst. Het bedrijf heeft een sprong gemaakt van nummer 17 naar nummer 6. De maker van iphones en ipads is met best presterende technologiebedrijf in de VS. Met het stijgen in de ranglijst streeft het Hewlett-Packard voorbij, dat is gezakt van nummer 10 naar nummer 16. Apple behaal- Met dit resultaat passeert het onder meer - Om de eerste plek te behalen, heeft Apple nog wel even te gaan. Koploper Wal-Mart heeft een drie keer hogere omzet. De winst die Apple maakte, is echter al wel groter - halleluja bij het door Steve Jobs opgerichte bedrijf. Problemen met software-upgrades, een niet werkende maps-app, slechte serviceprestaties in de grootste markt China, en een dalende aandelenkoers maakten het werk van CEO Tim Cook het afgelopen jaar niet eenvoudig. Rabobank Group heeft de samenwerking met Oracle Consulting verder uitgebreid met als doel klanten sneller van dienst te kunnen zijn. Rabobank wil naar eigen zeggen meer transparantie bieden door de complexiteit van bedrijfsprocessen en risico s te reduceren. De uitbreiding van de samenwerking moet leiden tot meer innovatie en lagere kosten voor Rabobank Group. Als gevolg van sterk veranderende marktomstandigheden en wet- en regelgeving ligt er voor de bancaire sector een uitdaging voor van systemen en processen. Rabobank hanteert daarbij een innovatieve aanpak. De bank werkt al sinds 2006 nauw samen met Oracle Consultants op verschillende gebieden. Met de contractuitbreiding neemt Oracle Consulting een meer strategische rol in bij de transformatie van ictoplossingen binnen Rabobank. Een internationaal team van Oracle-consultants signaleert ict-trends en vertaalt deze naar innovatieve concepten en oplossingen voor het bankwezen. Hiervoor stelt Oracle Consulting een team van diverse specialisten en experts beschikbaar, zoals enterprise- en informatiearchitecten, technologyconsultants, productdevelopers van Oracle uit de VS, en specialisten van Oracle Shared Service. Woonbedrijf Eindhoven kijkt tevreden terug op de integratie van SAP en SmartDocuments, de document composition tool van het gelijknamige bedrijf uit Deventer. De integratie heeft de correspondentie efficiënter gemaakt en een flinke besparing opgeleverd. W medewerkers en huizen in beheer de grootste woningcorporatie in gratie van SAP en SmartDocuments snel - JAARGANG 9 NUMMER

10 onze CIO 10 CIO MAGAZINE

11 rubriek tie in dit geval met de huurders op orde gekregen. Door het documentproces te automatiseren en te standaardiseren, heeft Woonbedrijf Eindhoven een directe besparing op de kosten van documentcreatie gerealiseerd. Met relatief kleine investeringen heeft spaard. En dat alleen al op de kosten die we anders hadden moeten maken om 120 documenttypen in SAP aan te maken, zegt Monique Wacht, applicatie- en data basebeheerder bij Woonbedrijf Eindhoven. De daadwerkelijke besparing is volgens haar nog veel groter, want de kosten voor regulier onderhoud en mutaties zijn hierin nog niet meegenomen. Provincie Noord-Brabant heeft voor de architectuurdienstverlening van Sogeti gekozen. De instelling levert op afroep en tegen vooraf berekende kosten en doorlooptijd architectuurdiensten om IT-projecten op haalbaarheid en kwaliteit te screenen voordat ze van start gaan. In het abonnement dat Sogeti levert, wordt per IT-project een zogenaamde Daarmee wordt het project voorzien van de juiste scope, standaarden en richtlijnen. Hiermee waarborgt de provincie Noord- totale organisatiearchitectuur. Langdurige en ingewikkelde voortrajecten in IT-projecten behoren daarmee tot het verleden. Door het abonnement kan de provincie over ieder project adequaat een oordeel vellen. IT-projecten werden voorheen regelmatig opgestart zonder PSA, aldus Onno Vollinga, programmamanager IT-vernieuwingsprojecten van provincie was van een grote toename aan IT-projecten. Dat betekende onduidelijkheid over de opleverdatum, de benodigde architectencapaciteit en de scope van het project. Met de door Sogeti ontwikkelde PSA zijn kosten en doorlooptijd vanaf het begin van het IT-project helder. Een groep onafhankelijke bedrij ven heeft in mei dit jaar de oprichting van de European Cyber Security Group (ECSG) aangekondigd. De oprichters en huidige leden van de samenwerking de digitale beveiliging in Europese lidstaten verbeteren. Elk land in Europa heeft wel een instantie die de beveiliging van de eigen elektronische grenzen tot taak heeft. Een goede samenwerking tussen landen is er nauwelijks, waardoor het steeds moeilijker wordt de samenleving te beschermen en criminelen te vervolgen. ECGG wil dit probleem aanpakken via een combinatie van partnerschap en voorlichting, waarbij de gecombineerde kracht van zeshonderd cyberbeveiligingsexperts kan worden ge- Met de inzet van een Computer Emer- de verschillende partners zijn vertegen- heden van elk bedrijf benut om sneller, dan mogelijk is bij een afzonderlijke grote organisatie. Daarnaast kan de ECSG haar praktijkervaring gebruiken om overheden, bedrijven en regelgevende instanties te adviseren over problemen met betrekking tot een effectiever en praktischer beleid op het gebied van cyberverdediging, risicovermijding en -vermindering, en het delen van informatie over de grenzen heen. Op die manier zullen de gevolgen van cybercriminaliteit in heel Europa worden verminderd. nullen & ENEN - JAARGANG 9 NUMMER

12 rubriek Mobiliteit heeft volgens CIO s enorme potentie als bron voor extra omzet. Het gros van deze groep managers is zelfs bereid om 31 tot 40 procent van hun vrij te besteden budget in mobiele ontwikkelingen te investeren. Vorig jaar wilden CIO s slecht 19 procent van dit budget aan mobiliteit besteden. Dit zijn de belangrijkste resultaten van het Accenture 2013 CIO Mobility Survey. De meerderheid van de respondenten - interactie met klanten verbeteren en de dat mobiliteit voor een derde van de CIO s - - dat veel CIO s nieuwe IT-projecten vanuit Het verbeteren van directe datatoegang, - aan de wensenlijst. Het versterken van customer engagement via mobiele apparatuur bezet met 36 procent de tweede plaats; in het bijzonder transacties via mobiele toe- wil 29 procent connectecd devices voor de - sen veranderen om mobiliteit beter in hun activiteiten te kunnen integreren. De leverancier van middleware en integratiesoftware Software AG heeft de Amerikaanse cloudplatformleverancier Longjump overgenomen. De platform as a service (PaaS)-diensten worden ingezet om cloudapplicaties voor casemanagement en situationele toepassingen te leveren. De acquisitie geeft klanten van Software AG een selfserviceplatform om exibele ontwikkeling van applicaties mogelijk te maken en zo tegemoet te komen aan continu veranderende businesseisen en ad-hocbehoeften. Software AG zal het platform van clouddiensten van Longjump de komende jaren verder uitbreiden. De belangrijkste voordelen van Longjump zijn de mogelijkheid om eindgebruikers te laten meeontwikkelen aan applicaties op basis van procestemplates en de mogelijkheid om applicaties snel en eenvoudig beschikbaar te stellen in een de met Longjump ontwikkelde applicaties automatisch geschikt voor mobiel gebruik, inclusief ingebouwde security- en authenticatievoorzieningen. Volgens Software AG ondergaat de IT-sector op dit moment een grote verandering, onder invloed van technologie voor big data, cloud, mobility en social collaboration. Deze vier krachten drukken hun stempel op hoe ondernemingen functioneren en omgaan met klanten, partners en werknemers. Ondernemingen moeten een digitaliseringsslag maken, willen zij succesvol kunnen concurreren in het nieuwe tijdperk. Minister Kamp van Economische Zaken heeft vijf mensen uit het bedrijfsleven aangewezen die doorbraken gaan realiseren in het gebruik van ict in onder meer het MKB en topsectoren in Nederland. Naast oud-minister en internetondernemer Willem Vermeend zijn Erna bliek-privaat verband IT-gebruik bij bedrijven te vergroten en daarmee innovatie te bevorderen en de concurrentiekracht van bedrijven te verbeteren. Vermeend nullen & ENEN 12 CIO MAGAZINE

13 gebruiken. Van Slobbe zet zich in voor verbetering van informatie-uitwisseling in de logistieke sector en Ropers om belemmeringen weg te nemen voor achterblijvend gebruik van digitale overheidsvoorzieningen door burgers en bedrijven. Aanleiding voor dit initiatief is de recente stijging van Nederland op een belangrijk innovatielijstje van het World Economic - land, Singapore en Zweden. Hiermee is Nederland twee plaatsen gestegen ten opzichte van Om deze positie verder te verbeteren is extra inspanning nodig. Zo moet bijvoorbeeld het gebruik van IT bij kelijker worden gemaakt. Ook verwacht minister Kamp de nodige innovatie in de IT voor het publieke domein. Door Guus Pijpers Afgeleide informatie Klein Duimpje gebruikte broodkruimels die helaas door vogels werden opgegeten. Mieren gebruiken voor hun communicatie voornamelijk geurstoffen, feromonen genoemd. Daarmee verspreiden ze informatie via objecten; indirecte communicatie dus. Die feromonen sturen ook nog eens gezamenlijk informatiegedrag, omdat iedere mier informatie van feromonen kan lezen, begrijpen en feromonen kan toevoegen. Verschillende paden naar goed voedsel leiden zo via collectief (informatie) gedrag tot de beste weg. Onderuit! De vraag wat informatie precies is, lijkt een filosofische. Stel, in een bos valt een boom maar er is niemand aanwezig om dat geluid te horen. Is dat geluid informatie? De meeste mensen zullen zeggen dat het geen informatie is, want er is niemand in de buurt. Toch wordt de lucht door die vallende boom in beweging gebracht, onafhankelijk of er een levend wezen met een gehoorfunctie aanwezig is. Met andere woorden, trillende lucht is een absoluut fenomeen. Geluid echter is een relatief concept dat toehoorders vereist. Voor gegevens geldt dit net zo. Het wordt pas informatie als een levend wezen de gegevens kan verwerven, interpreteren en gebruiken. De boom die zojuist is omgevallen, geeft nog meer interessante informatie vrij. Zolang hij leefde hadden we geen goede mogelijkheid de jaarringen te tellen. We weten dus niet hoe groot bijvoorbeeld de regenval in een bepaald jaar daar was. Maar zelfs na zijn val zijn de jaarringen van de boom slechts gegevens. Pas als een boomexpert de ringen ziet én interpreteert, worden de gegevens informatie en waarschijnlijk kennis. Dat benadrukt weer eens de rol van de mens bij de verwerking van gegevens. Lichamelijke informatie Je hoort er tegenwoordig pas bij met een mooie tattoo. Tatoeages waren oorspronkelijk bedoeld als afschrikking tegen primitievelingen en gevaarlijke dieren. Nu hebben ze vooral een symbolische waarde, als versiering, zelfexpressie of om het lichaam te veranderen. Vaak beschrijven we mensen via hun versierselen. Los van het feit of tattoos en piercings mooi zijn, de informatie die ze over iemand geven is heel krachtig. Bedenk maar eens dat we, vaak onbewust, deze mensen als sterk en fit zien (of ordinair!). GUUS PIJPERS geeft adviezen over de inzet en het gebruik van informatie (ask@guuspijpers.com). - JAARGANG 9 NUMMER

14 rubriek VAN DE VOORZITTER Door René Steenvoorden Grenzen aan gebruik Organisaties worden krachtiger door data steeds slimmer te gebruiken. Met het combineren van gegevens ben je in staat om beter in te spelen op het gedrag en de voorkeuren van klanten. Op basis van interactieve data zijn wij in de nabije toekomst bijvoorbeeld nog beter in staat om consumentengedrag te analyseren en in te spelen op consumentenbehoeften. Dit brengt welhaast onbegrensde commerciële mogelijkheden met zich mee. Bovendien maken mobiele apparatuur en sociale media het leggen van een-op-eencontacten met de klant daarom tegenwoordig steeds minder over doelgroepen, maar leggen bij voorkeur contact met het individu. We gaan naar een marktsegment van één ; elke klant wordt weer uniek. Wanneer je als bedrijf weet waar je klant is, wat deze wil en wat hij of zij op dat moment aan het doen is, dan kun je hem of haar tenslotte een bieding doen. Ook de klantervaring kan hiermee worden verbeterd. Deze kansen en mogelijkheden roepen wel belangrijke vragen op. Want hoe ver kun je gaan met het analyseren en toepassen van alle beschikbare informatie over een klant? Op welk punt komt iemands privacy in het geding? En wanneer worden uit al deze gegevens conclusies getrokken die in het nadeel werken van de consument? Het moment dat gevoelige grenzen kunnen worden overschreden, komt steeds dichterbij. Mobiele apptechnologie stelt hardlopers in staat om op basis van de gps-functie in hun smartphone informatie over snelheid, routes en de afgelegde afstanden uit kunnen lezen en deze informatie eventueel met anderen te delen. In theorie kan de sporter daarbij gewezen worden op de dichtstbijzijnde zaak waar men een gezonde snack kan kopen, of er kan een energiedrankje met korting worden aangeboden bij een persoonlijk record. Klinkt aantrekkelijk maar daarmee houdt het niet op. De combinatie met bijvoorbeeld een hartslag- en een bewegingsmeter kunnen een aardig beeld geven van iemands gezondheid en levensstijl. Wanneer je op basis daarvan een korting op een levensverzekering kunt krijgen, is dat natuurlijk prachtig. Maar wat nu als deze informatie tegen je wordt gebruikt? Kan de verzekeraar je afwijzen omdat de app van je sportschoenen zegt dat je te weinig beweegt? Of je ziektekostenverzekering verhogen omdat je teveel snacks liket dige technologie ineens een elektronische handboei worden. Een van de middelen om het misbruik van persoonlijke gegevens te voorkomen is een strengere wet- en regelgeving. Op zich is dat een goede zaak, al moet voorkomen worden dat al te draconische maatregelen de innovatie en de economische ontwikkeling beginnen te hinderen. Dat de Europese en ook de Nederlandse regelgeving op dit gebied pakweg drie tandjes verdergaat dan die in de VS, vormt wat dat aangaat een groot risico. Prima dat er grenzen zijn aan wat je met data kunt doen, maar er moet wel sprake blijven van een eerlijk speelveld. Voor mijn gevoel is Europa zichzelf rap uit de wedstrijd aan het manoeuvreren. Als CIO s laveren we nu al tussen de onbegrensde technologische mogelijkheden en wet- en regelgeving. Het is een rol die we binnen onze organisaties uitstekend kunnen vervullen, aangezien wij als geen ander in staat zijn om de logische consequenties van de diverse keuzemogelijkheden op technologie- en businessgebied te overzien. We kunnen vanuit onze bepalende rol op het gebied van innovatie zorgen dat we inspelen op consumentenbehoeften, en tevens voldoen aan de geldende wet- en regelgeving. Groei en innovatie kunnen zo hand in hand gaan met voldoende bescherming van de consument. Daarnaast denk ik dat we ons als ITbestuurders actief moeten mengen in de discussie over wet- en regelgeving. Vanuit het CIO Platform Nederland, Nederland ICT en ECP zijn daartoe al de nodige initiatieven genomen. Wie sluit zich aan? RENÉ STEENVOORDEN is CIO van de Rabobank. Deze rubriek schrijft hij vanuit de hoedanigheid als voorzitter van het CIO Platform Nederland. 14 CIO MAGAZINE

15 JAARGANG 9 NUMMER

16 interview 16 CIO MAGAZINE

17 Door Daan Rijsenbrij en Hotze Zijlstra JEROEN TAS, CIO PHILIPS ONDER Philips zit midden in een wereldwijde bedrijfstransformatie. Met deze ingrijpende veranderslag wil het bedrijf trefzeker kunnen inspelen op de digitale wereld, waarin steeds meer apparatuur online verbonden is en klanten hun wensen en verwachtingen expliciet kenbaar maken zowel direct in koopgedrag als indirect via sociale media. De IT-architectuur binnen Philips speelt volgens CIO Jeroen Tas een belangrijke rol bij deze exercitie. W functionele organisatie kende, laat het getransformeerde bedrijf zich qua interne processen en structuur veel meer leiden door de gebeurtenissen in de markt. We willen innovatieve oplossingen bieden voor dagelijkse zaken, vertelt Tas. Neem de online verbonden tandenborstel, die meer doet dan alleen poetsen. Denk ook aan via internet geconnecteerde producten voor zorg en monitoring, die gericht zijn op bijvoorbeeld ouderen of kinderen. Dergelijke innovatie werkt alleen als je een model hebt waarbij afstemming tussen uiteenlopende afdelingen en functies plaatsvindt. Alles moet met elkaar samenwerken om de klant de juiste ervaring te kunnen bieden. De Philips-CIO spreekt in dat licht van het locally relevant maken van het assortiment. Dit vertaalt zich naar een sterke binding Samsung dat wereldwijd dezelfde apparaten verscheept; onze producten zien er overal anders uit. Daarnaast willen we het principe van globally scalable handhaven om de schaalvoordelen te benutten die we wereldwijd kunnen realiseren. Architectuur is hét strategische instrument om deze bedrijfstransformatie te kunnen overzien en beheersen. Het centrale uitgangspunt daarbij zijn de bedrijfsprincipes die het framework vormen voor de vier businessmodellen die Philips heeft geïden- products solutions zoals de volledige inrichting van een klinische afdeling van een ziekenhuis; services rondom de te leveren producten en oplossingen zoals consultingservices voor de verlichting van een gebouw, zoals het Guangzhou Olympic Sta- software subscriptions zoals Tracemaster Vue en MD voor het bekijken, bewerken en distribueren van ECG-records en enterprise imaging informatics voor het delen van clinical images in een ziekenhuissetting. JAARGANG 9 NUMMER

18 Ze worden archetypes genoemd omdat ze fundamenteel verschillende value chains ofwel waardeketens hebben, vertelt oud-ondernemer en Mphasis-oprichter Jeroen Tas met een tongval die een langdurig verpozen in de VS verraadt. Met die indeling begint op het hoogste niveau de architectuur. manufacturing to stock, om ze vervolgens te kunnen verkopen. De grote architecturale kunnen meebewegen met al dan niet voorziene wensen en behoef- van gebruikers kunnen verhogen. De architecten van het bedrijf zoeken daartoe naar gemeenschappelijke noemers in de diverse productfamilies. Een belangrijk nimaliseer de hardware, maximaliseer de software. Omdat software sneller is aan te passen en eventueel via een abonnement upto-date kan worden gehouden, bevordert dit bedrijfsprincipe in product geeft de mogelijkheid om inzicht in het gebruik van het product te krijgen en services aan te bieden. Een ander cruciaal principe is local customization van global anders uit dan in de VS. Toch is het ook hier de kunst een gemeenschappelijke noemer te vinden. Philips levert producten, solutions en services met bijbehorende softwareabonnementen die passen in een architectuurconcept waarmee we lokaal kunnen customizen. Dit biedt een uitstekende mogelijkheid voor geavanceerde marktdifferentiatie. Een derde uitgangspunt is een hoge mate van standaardisatie om een veelheid aan verschijningsvormen te kunnen bieden. Daarbij probeert Philips volop standaardcomponenten van derde partijen te betrekken. Vervolgens voegen wij dan wel iets toe waardoor het de ipad bestuurbaar maken van medische apparatuur. Daardoor zitten we als Philips heel dicht tegen de klant aan, aldus de CIO. Door een diep inzicht in de waardeketens begrijp je beter hoe de business moet functioneren en waar je concurrentievoordeel aan ontleent. Philips leidde daaruit de key capabilities af die nodig zijn om de zogeheten winnende waardeketens goed in te kunnen capabilities bij te dragen aan ons concurrerend vermogen. Een veel groter aantal wordt gezien als critical. Dat betekent dat je ze goed moet uitvoeren, maar in de ogen van de klant worden ze niet als onderscheidend gezien. zicht, overzicht, structuur, daar gaat het om. Je ordent en brengt structuur aan, vervolgens breng je het belang van componenten en de afhankelijkheden in kaart. Als je snel en liefst als eerste een product naar de markt wilt brengen, kun je de value chain bekijken en ontdekken welke delen op het kritieke pad liggen. Architectuur betekent dat de waardeketens gemodelleerd zijn, relevante performance-indicatoren hebben en dat de afhankelijkhe- en met customer care en terug. Dit stelt Philips in staat om de eis van speed-to-market, kwaliteit en kosten vorm te geven. We ana- als onderdeel van de totaalaanpak voor de winning value chains. De cruciale processen in de waardeketens voor een productiebe- lossingen, services en software. Een product kan bestaan uit ware gebruikmaken. PLM is uitermate belangrijk voor de adaptiviteit. Hoe manage je de levenscyclus van een product in termen van bill-of-material, wat zijn de subcomponenten, hoe ziet het samengestelde product eruit, hoe wordt het product ingefaseerd, onderhouden en later weer uitgefaseerd? Dit is de kern van productarchitectuur. Als we onze producten niet op dezelfde manier beschrijven en modelleren, kunnen we nooit schaalvoordelen op globaal niveau bereiken. mitment is en/of met de verplaatsing van goederen te maken heeft, moet via dit transactionele systeem lopen. Wat niet transactiegedreven is, valt erbuiten. Die architectuurkeuze heeft Philips gemaakt, omdat het ERP anders heel moeilijk beheersbaar wordt business. Ongeveer tweederde van de wereldwijde automotiveverlichting wordt bijvoorbeeld door Philips gemaakt. Er wordt ontworpen in nauwe samenwerking met de autoproducenten en Het thema licht begint naast puur verlichting een nieuwe rol te krijgen op het aspect veiligheid en styling van de auto. Dat is chain, die mede bepalend is voor onze architectuur. IT is een belangrijke component van de waardeketen, omdat deze op basis hiervan kan worden gedigitaliseerd en geautomatiseerd. IT maakt het mogelijk de Philips-producten rechtstreeks met ons bedrijf te verbinden. capabilities vaardigheden waarin de onderneming in hoge mate - 18 CIO MAGAZINE

19 Jeroen Tas (l) op het podium met Philips-CEO Frans van Houten. worden van de plank gekocht. Daar zit immers nauwelijks concurrerend voordeel in. Philips wil naast een real time company een meer customer centric company worden. Personalisatie van producten staat daarom moet diep inzicht geven in de behoeften van klanten, zodat de ontwerpers van Philips daar rekening mee kunnen houden in hun adaptiviteitsstrategie. Voor de activiteiten binnen consumerlifestyle heeft men bijvoorbeeld een chart gemaakt die aangeeft waarmee concurrentievoordeel kan worden behaald. Dat begint met te weten wie je klant is, wat die klant bij jou doet en wat deze elders doet, bijvoorbeeld op de sociale netwerken. Philips wil geen ouderwetse dozenschuiver zijn, maar een bedrijf dat daadwerkelijke integrale ondersteuning biedt in segmenten zoals moeder en kind, begeleiding van bejaarden en monitoring van de gezondheid. Voor jonge moeders die hun baby zo goed mogelijk willen verzorgen hebben we bijvoorbeeld een Philips-babymonitor verbonden met een Philips-lichtwekker. In een volgende stap meten we vital signs van de baby zoals hartslag, ademhaling, bloeddruk, en verbinden dit met de monitoringservices. Dat zijn oplossingen die rechtstreeks met onze waardepropositie van health and well being te maken hebben. Philips gelooft sterk in concurrent transformation dige transformatie van business en IT, onderling afgestemd met behulp van een architectuurframework. Het is bij een veranderproces belangrijk om de businessmanagers actief te betrekken, verduidelijkt Tas, die onlangs een TIM Award voor zijn leiderschap binnen het grootscheepse transformatieproces ontving. De business is binnen Philips trouwens altijd in de lead. De CIO en stige business eruit zou kunnen zien en de architecten bekijken daarbij tevens de bouwbaarheid. Architectuur is dus weliswaar cruciaal, maar blijft een dienende professie. Wij leggen de business uit hoe de relevante buildingblocks er uitzien, zodat zij con- betrouwbaarheid te toetsen. transformatie naar de eindsituatie kunt groeien, sterk afhanke- wijze in de business kunnen worden veranderd. Die eindsituatie staat meestal ver af van hoe nu binnen de eigen business wordt gewerkt. Er zal dus in stappen moeten worden gemigreerd. Ge- JAARGANG 9 NUMMER

20 zamenlijk business en de architecten wordt een realistisch stappenplan opgesteld. Transformeren naar vernieuwde businesscapabilities is belangrijk, doch cruciaal is de roll-out van die businesscapabiliteit over de wereld. Philips gelooft niet in de uitrol van sec IT. Daar zit geen enkele moderne businessmanager meer op te wachten. Een belangrijke architectuurconstatering was dat de applicaties bij Philips veel te dominant waren. Men heeft daarom de vergaande architectuurbeslissing genomen om de data uit de applicaties te is ondergebracht en waar deze uitgehaald kan worden indien men deze nodig heeft. Het is een unstructured store waarnaar data kan worden gestreamed, zonder dat je geïnteresseerd bent in de de centrale data en de applicaties. onarissen. Die extensies worden bepaald door de afnemer, doch consistent verwerkt worden richting processen en dashboards. Er moet dus een architectuur zijn die je in staat stelt de gegevens realtime op te halen. Hoe de data precies door de waardeketen heen stroomt, is een ander ontwerpaspect. Het centraal stellen van data gaat volgens de Philips-CIO veel verder dan simpele applicatierationalisatie en biedt een zeer hoge GELEERDE LESSEN 1. Je kunt IT-architectuur niet los zien van de business: businessmodellen, businessframeworks en critical value chains. 2. Je kunt alleen adaptief in de markt zijn als je een goede architectuur in de volle breedte hebt, waarin producten en value chains zich snel kunnen aanpassen aan veranderende eisen van de markt. 3. Werk in eerste instantie de architectuur niet tot het diepste niveau uit, dat komt pas tijdens design. 4. Bewaak je competitive position in het ecosysteem. Borg de architecturale aansluiting. 5. Manage niet op on scope, on time en on budget, maar op vergroting van de businesswaarde. Scope, tijd en budget kunnen namelijk drastisch veranderen door voortschrijdend businessinzicht, mede veroorzaakt door veranderde concurrentieverhoudingen. 6. In dit digitale tijdperk is het belangrijk om extra aandacht te besteden aan de impact van realtime-informatie op je organisatie. 7. Zorg eerst dat IT daadwerkelijk op de agenda van de bestuurstafel komt, bespreek daarna pas mogelijke architectuurvraagstukken. 8. De architecten en de architectuurbeslissingen moeten bijdragen aan een hogere businesswaarde. 9. In veel organisaties besteden de CIO en toparchitecten 90 procent van hun tijd aan zaken in de marge. Concentreer je op de gebieden die echt impact hebben. gegevens, zelfs bij het gebruik van pakketten als SAP of Salesforce.com. Die core-data bevindt zich dus niet in een public cloud, maar in ons eigen secure datacenter. eerd voor de aandachtsgebieden consumer, customer, product & materials, supplier, people en. Gegevens over klanten port. Om die consistent te houden, zijn er informatiemodellen Philips maakt een splitsing tussen de informatiefabriek voor operationele gegevens die nodig zijn voor het functioneren en sturen van de business, en de big data die nodig is voor nieuwe inzichten en nieuwe diensten. Organisatorisch heeft Philips een afdeling is voor de architectuur en de besturing van de factory. Ondanks de levering van veel fysieke producten is Philips een MRI-scan, is in feite niets anders dan een geavanceerd data - collectiesysteem, verduidelijkt de IT-bestuurder. Het gaat er vooral om wat je met de waarden doet, welke patronen het systeem herkent en hoe je de effectiviteit van een ziekenhuis voor de Philips heeft een dedicated digitaal platform om zowel online als mobiel een sterke verkoopondersteuning te kunnen bieden. De juiste content moet op het juiste moment beschikbaar zijn voor proposities die Philips van belang acht. De architecten zorgen ervoor dat de Philips-producten onderling verbonden kunnen worden. Voor deze koppeling heeft de IT-afde- procesorkestratie op basis van business-processmanagement - - bieden. Je hebt productarchitectuur nodig om te weten welke informatie je nodig hebt. Verder zoeken onze architecten naar generieke building blocks Die blokken moeten passen in end-to-end value chains. Daarvoor zijn dus architecturele principes nodig. 20 CIO MAGAZINE