Laden van elektrische wagens. Oktober 2015
|
|
- Albert van Dam
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Laden van elektrische wagens Oktober 2015
2 Dit is een uitgave van Tecnolec Marlylaan 15/ Brussel Volta 2015 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. De enige uitzondering hierop vormen de checklists, die bedoeld zijn als werkdocument en die zonder beperking mogen worden gebruikt. Vormelek, Tecnolec en FBZ bundelen hun krachten en vormen samen VOLTA. Pagina 2 van 8
3 Laden van elektrische wagens in verschillende netten 1. Overzicht van de verschillende nettopologieën Nieuwe residentiële netten in België worden aangelegd met een 4-aderige kabel voorzien van een nulleider en drie fasen. De distributietransformator heeft aan de laagspanningszijde een sterconfiguratie met geaard sterpunt. Dit sterpunt is verbonden met de nulleider. De nominale fasespanning in het net bedraagt 230V en de nominale lijnspanning bedraagt 400V. Residenties aangesloten op dit net moeten voorzien worden van een aparte aarding. Deze nettopologie werd echter niet altijd toegepast in België waardoor er nu verschillende topologieën gangbaar zijn met verschillende spanningen. Daarom overlopen we hier de verschillende topologieën waarin het aansluiten van een elektrische wagen kan gebeuren. In sommige topologieën zal het laden van de wagen immers niet lukken. In deze tekst leggen we uit welke configuraties geschikt zijn voor het laden van elektrische wagens, waarom sommige configuraties niet werken en welke oplossingen er in dat geval zijn. De verschillende scenario s die we doorlopen zijn gebaseerd op de mogelijke netconfiguraties (driehoek- of sterconfiguratie) en het al dan niet aanwezig zijn van een geaarde nulleider. Zowel driefasig als eenfasig laden wordt onderzocht. De verschillende netscenario s worden gecreëerd met behulp van een regeltransformator waarvan de lijnspanning continu regelbaar is tussen 0 en 230V en een herconfigureerbare transformator om netten in ster en driehoek met geaarde en ongeaarde nulleider te maken. Figuur 1: Opladen van elektrische wagen in geaarde sterconfiguratie met 230V fasespanning. 1.1 Laden in een driefasige net in ster met 400V lijnspanning. De besproken typische driefasige netconfiguratie is weergegeven in Figuur 1 [1]. De nulleider van het distributienet is verbonden met het geaarde sterpunt en de lijnspanning bedraagt 400V. De huisinstallatie is tevens voorzien van een aarding (PE = protective earth). Deze aarding wordt doorverbonden met o.a. het koetswerk van de wagen. Indien er een isolatiefout zou optreden waardoor het koetswerk van de wagen onder spanning komt te staan, zal de optredende lekstroom naar de aarde, de differentieelbeveiliging aanspreken en de installatie uitschakelen [2]. De aarding van de huisinstallatie (PE) en de geaarde nulleider (N) zijn apart, we spreken daarom van een TT-net. Het driefasig en eenfasig laden van een elektrische wagen zal lukken indien de residentie voorzien is van dit 3*400V + N netwerk omdat de fasespanning steeds 230V bedraagt, omdat de nulleider aanwezig en geaard is en omdat de PE (aarding) aanwezig is. Indien de aarding van de nulleider ontbreekt, dan zal het laden vaak niet lukken bij driefasig laden omwille van onstabiele fasespanningen of zelfs helemaal niet bij eenfasig laden. Indien het TT-net in kwestie beschikt over een slechte aarding van het sterpunt, dan biedt een hulpinductantie, waarmee men zelf een geaard nulpunt kan maken, soelaas voor driefasig laden. De nulleider van de laadkabel/wallbox dient men dan te verbinden met het sterpunt van de driefasige hulpinductantie, zoals aangegeven in Figuur 2. Pagina 3 van 8
4 Figuur 2: Aanbrengen van hulpinductantie in netten met een slechte aarding. Voor het eenfasig laden in een net met ongeaarde nulleider is de driefasige hulpinductantie geen goede oplossing, aangezien men voor dezelfde kostprijs een eenfasige scheidingstransformator kan aanschaffen. Men bekomt dan direct ook een galvanische scheiding met alle daaraan verbonden voordelen. Dit is weergegeven in Figuur 3. Figuur 3: Aanbrengen van eenfasige scheidingstransformator. 1.2 Laden in driefasige netten in ster of driehoek met 230V lijnspanning. Een tweede mogelijke nettopologie is dat het net in sterconfiguratie staat met een fasespanning van 130V en lijnspanning van 230V. Het sterpunt is meestal geaard. Deze configuratie wordt weergegeven in Figuur 4. Eenfasige lasten worden in dit net verbonden tussen twee lijnen om de vereiste spanning te bekomen. Pagina 4 van 8
5 Figuur 4: Opladen in sterconfiguratie met 130V fasespanning met of zonder geaard sterpunt. Een derde mogelijke nettopologie is dat het net in driehoekconfiguratie staat waarbij de fase/lijnspanning 230V bedraagt. Eenfasige lasten worden wederom aangesloten tussen 2 lijnen. Deze configuratie wordt weergegeven in Figuur 5. In de meeste gevallen is een van de hoeken van de driehoek verbonden aan de aarde zodat men een TT-net bekomt. Figuur 5: Opladen in driehoeksconfiguratie met 230V lijnspanning. Indien men probeert om de elektrische wagen te laden in een net in ster met 130V fasespanning enerzijds of een net in driehoek met 230V fase/lijnspanning anderzijds, dan zal het laden niet lukken. In het geval van het net in ster (Figuur 4) is de nulleider en aarding wel aanwezig, maar de fasespanning is te laag. Aangezien de onboard charger of lader geen onderscheid kan maken tussen een correct functionerend net met 130V fasespanning en een net met 230V fasespanning met spanningsproblemen, zal de onboard charger het laadproces niet starten omwille van vermeende spanningsproblemen. Dit geldt zowel voor het driefasig laden als het eenfasig laden in het net in ster. Pagina 5 van 8
6 In het geval van het net in driehoek (Figuur 5) zal het driefasig laden ook niet lukken omdat een van de fasedraden geaard is en de gemeten fasespanning tussen de nul en fase dus bij een van de drie fasen nul is in plaats van de verwachte 230V. Bij het eenfasig laden bestaat er een kans dat het laden lukt indien de nulleider van de lader is verbonden met de geaarde fasedraad. Aangezien men echter niet weet welke van de drie lijndraden geaard is, biedt dit geen zekerheid dat men kan laden. Het is veel bedrijfszekerder om een eenfasige scheidingstransformator met geaarde nulleider te gebruiken. De beste oplossing voor het driefasig laden in een net in ster of driehoek, beide met 230V lijnspanning, is het plaatsen van een driefasige scheidingstransformator. De primaire zijde van deze transformator kan aangesloten worden op het bestaande net; noch de lage spanning, noch het ontbreken van een (geaarde) nulleider vormen een probleem voor deze transformator. De secundaire zijde van deze transformator zal aan de uitgang een eigen 3*400V + N netwerk creëren. Het nulpunt van de secundaire zijde moet apart verbonden worden met de aarding van de residentie. Het driefasig laden van de elektrische wagen zal nu wel lukken, dit is weergegeven voor beide netten in Figuur 6. Figuur 6: Toepassing van driefasige scheidingstransformator voor netten met 230V lijnspanning en geschakeld in ster (links) en driehoek (rechts). Voor het eenfasig geval dient men een eenfasige scheidingstransformator met geaarde nulleider te gebruiken, zoals reeds weergegeven in Figuur 3. Een zwevende secundaire van de scheidingstransformator is niet toegestaan, omdat de spanning tussen de nulleider en aarding dan niet kan bepaald worden, waardoor de onboard charger het laden niet wil starten. In sommige netten wordt een IT-net gebruikt omwille van de hogere bedrijfszekerheid. In deze netten is het sterpunt van de transformator niet geaard aan de secundaire zijde. Hierdoor kan de installatie blijven draaien mocht er een eerste fout optreden, maar moet er wel de nodige apparatuur voorzien worden om deze eerste aardfout op te sporen. Dit soort netten wordt bijvoorbeeld gebruikt in datacenters en ziekenhuizen. Indien men de wagen probeert op te laden in een IT-net, dan moet men ook overgaan tot de oplossing met de eenfasige of driefasige scheidingstransformator. In het IT-net zelf is de nulleider immers niet geaard, wat het opladen verhindert. Met de scheidingstransformator creëert men een eigen net met geaarde nulleider zonder in te grijpen in het IT-net zelf, waar de nulleider niet geaard mag worden. 2. Beveiliging bij gebruik van onboard chargers voor het laadproces. Voor de beveiliging van de laders tegen kortsluitstromen en overstromen dient men een automaat te voorzien. Voor de beveiliging van personen en installaties tegen lekstromen dient men een differentieelschakelaar te voorzien. Voor driefasige laders moet er een differentieel type B en een automaat voorzien worden in de schakelkast van het 3*400V + N net of aan de secundaire van de transformator indien men gebruik maakt van een driefasige scheidingstransformator. Dit kost momenteel, voor een exemplaar van 40A, ongeveer 700 euro voor het type B differentieel [4] en 100 euro voor de automaat [5]. Bij een eenfasige scheidingstransformator volstaat een veel goedkopere differentieelautomaat die beide functies combineert en ongeveer 100 euro kost voor een 40A exemplaar [6]. Het is belangrijk om op te merken dat een conventionele type A differentieel NIET geschikt is voor driefasige onboard-chargers [7], maar wel voor eenfasige laders indien een van beide geleiders een geaarde nulleider is, zie Figuur 7 [2]. Indien men de lader aansluit tussen twee fasedraden voor eenfasig laden, zoals bij een net in ster of driehoek met 230V lijnspanning, of indien men driefasig wil laden, dan moet men een type B differentieel voorzien om de optredende foutstromen te kunnen afschakelen, zie Figuur 8. Het probleem is echter dat type B differentieelschakelaars niet toegelaten zijn in elektrische installaties van huishoudelijke lokalen volgens art 85 van het AREI. Dit probleem kan opgelost worden door één van de volgende mogelijkheden: Pagina 6 van 8
7 Aanpassen van art 85 van het AREI door de bevoegde overheid zodat type B differentiëlen wel gebruikt mogen worden in elektrische installaties van huishoudelijke lokalen Door gebruik van CE-gemarkeerde laders, voorzien van een scheidingstransformator en een type B differentieel aan de secundaire van deze scheidingstransformator, op die plaatsen waar gelijkstroomcomponenten de goede werking dan de type A differentieel verhinderen. De eerste mogelijkheid geniet de voorkeur omdat er meer en meer elektrisch materieel in huishoudelijke lokalen geïnstalleerd wordt dat de goede werking van een type A differentieel verhindert en een type B differentieel vereist. Figuur 7: Eenfasige inverter tussen lijn en nulleider (links) normale laststroom (midden) foutstroom geschikt voor type A differentieel (rechts). Figuur 8: Eenfasige inverter tussen 2 lijnen (boven) en driefasige inverter (onder) (links) normale laststroom (midden) foutstroom geschikt voor type B differentieel (rechts). Conclusies Door de verschillende nettopologieën die in België gebruikt worden, is het niet altijd mogelijk om elektrische wagens te laden met een directe aansluiting op het net. Dit geldt zowel voor eenfasig als driefasig laden. In het geval van een 3 *400V + N net zal het laden steeds vlot verlopen, in andere gevallen biedt een scheidingstransformator soelaas. Deze transformator laat toe om een een- of driefasig net te creëren met geaarde nulleider, aarding en correcte fasespanning. Het grote voordeel van deze transformator is ook de galvanische scheiding. Bij driefasig laden zorgt dit voor een grote kostenbesparing doordat enkel aan de secundaire een type B differentieel nodig is. DC-lekstromen worden immers tegengehouden en kunnen de werking van de hoofddifferentieel niet verstoren. Dit laat toe om de type A differentieel in de rest van het net te blijven gebruiken. Ook het kortsluitvermogen wordt beperkt, wat gunstig is voor het gebruik van differentieelautomaten met hun beperkter kortsluitvermogen. Auteur: Sven De Breucker (VITO/EnergyVille) Referenties [1] Schneider Electric, LV distribution: Chapter E Pagina 7 van 8
8 [2] Schneider Electric, Residual current devices in LV, Cahier technique no. 114 [3] Schneider Electric, The IT earthing system (unearthed neutral) in LV, Cahier Technique no. 178 [4] [5] [6] [7] Impuls 7, Alle soorten lekstroom onder controle, Elektrotechniek uitgave door Intech Elektro & ICT en OTIB, mei 2007 Pagina 8 van 8
Nulgeleider Met een transformator een nulgeleider (N) creëren
Nulgeleider Met een transformator een nulgeleider (N) creëren Antwoorden op veelgestelde vragen Netten zonder nulgeleider Een deel van de Belgische gebouwen wordt gevoed vanuit een 3x230V-net, waarbij
Nadere informatieNetwerk- oplossingen: Creatie van nulgeleider voor centrale verwarming en laadpalen
Netwerk- oplossingen: Creatie van nulgeleider voor centrale verwarming en laadpalen Transformatoren voor Centrale Verwarming Voor centrale verwarming: Oplossingen voor de creatie van een nulgeleider: Eenfase
Nadere informatieWerking isolatiewachters
Werking isolatiewachters augustus 2013 Inleiding Om de elektrische energie in een installatie te verdelen worden drie of vier actieve geleiders gebruikt. Deze geleiders voeren de stroom van de bron naar
Nadere informatieTT-net. T: geaard in het transformatorstation T: geaard bij de verbruiker
TT-net T: geaard in het transformatorstation T: geaard bij de verbruiker Bij dit net wordt de nulleider rechtstreeks geaard in het transformatorstation. De PEgeleider is hier afzonderlijk voor aarding
Nadere informatieCursus/Handleiding/Naslagwerk. Driefase wisselspanning
Cursus/Handleiding/Naslagwerk Driefase wisselspanning INHOUDSTAFEL Inhoudstafel Inleiding 3 Doelstellingen 4 Driefasespanning 5. Opwekken van een driefasespanning 5.. Aanduiding van de fasen 6.. Driefasestroom
Nadere informatieHoofdstuk 3 : Het driefasennet
Hoofdstuk 3 : Het driefasennet Algemeen In de lessen praktijk of laboratorium heb je waarschijnlijk de aansluitklemmen van een driefasennet opgemerkt. Je kan alzo 4 klemmen onderscheiden waarvan er 3 dezelfde
Nadere informatieL1 L2 L3 N L1 L2 L3 N PE PE. aarde L1 L2 L3 PEN. Figuur 3.6: Verdeelnetten
TT-net. Het sterpunt van de secundaire transformatorwikkeling in het net wordt met de verbonden. Bij elke verbruiker is er een aarding ( : protective earth), waarmee de metalen onderdelen van de toestellen
Nadere informatieStroomstelsels LS. Quercus Technical Services B.V.
Stroomstelsels ä S lnhoudsepgave Stroomstelsels Geaard sterpunt 2.1 Inleiding 2.2 TT-stelsel \IG\ TN-stelsel 3. 1 TN-S-Stelsel 3 2 TN-C-stelsel 3.3 TN C-Sstelsel Geïsoleerd sterpunt 4.1 Inleiding 4.2 IT
Nadere informatieOefenvragen_Basistoets Stipel
1 In een kabelbed moet een hoogspanningskabel worden gelokaliseerd. De kabel is aan beide zijden afgeschakeld. Hoe kan de kabel worden gelokaliseerd? A Met een kabelseiectieapparaat B Met een capacitieve
Nadere informatieMode 3 laadpunten voor elektrische voertuigen: keuze van de differentieelschakelaar
1 Inleiding Mode 3 laadpunten voor elektrische voertuigen: keuze van de differentieelschakelaar Elk laadpunt voor een elektrisch voertuig (EV) moet o.a. beschermd worden tegen onrechtstreekse aanraking.
Nadere informatieLeereenheid 8. Diagnostische toets: Driefasenet. Let op!
Leereenheid 8 Diagnostische toets: Driefasenet Let op! Bij meerkeuzevragen: Duid met een kringetje rond de letter het juiste antwoord of de juiste antwoorden aan. Vragen gemerkt met: J O. Sommige van die
Nadere informatieSpeciale transformatoren
Speciale transformatoren 6-55 pmo 5 april 26 Phase to Phase BV Utrechtseweg 31 Postbus 1 68 AC Arnhem T: 26 352 37 F: 26 352 379 www.phasetophase.nl 2 6-55 pmo 1 INLEIDING Speciale transformatoren zijn
Nadere informatieNEN Werken met de. Pluspakket NEN 1010:2015. MBO Elektrotechniek. Meer ie. verder in technisch vakmanschap
Werken met de NEN 1010 Pluspakket - NEN 1010:2015 Meer ie t informa 0 44 99 0 l 088-4 kenteq.n @ m a e t e servic nteq.nl www.ke MBO Elektrotechniek Werken met de NEN 1010 Pluspakket NEN 1010:2015 verder
Nadere informatieMerk op: de ppt die voorzien is voor veiligheid is voorzien van notities die men in powerpoint kan bekijken in de editor.
Merk op: de ppt die voorzien is voor veiligheid is voorzien van notities die men in powerpoint kan bekijken in de editor. Bij ontwerp elektriscge installatie dient er verplicht gebruik te maken van gekeurd
Nadere informatieKleine generatoren ZX ronde 24 april 2016
Kleine generatoren ZX ronde 24 april 2016 De tijd van velddagen en festiviteiten breekt weer aan. Voor het aansluiten van elektrische apparatuur wordt vaak een klein aggregaat gebruikt. Maar ook zijn er
Nadere informatieElektrische voeding van IT systemen
Elektrische voeding van IT systemen Overzicht van deel 7 Reglementering - Kwaliteitsmerk Beveiliging tegen overstroom Bescherming tegen elektrische schokken Keuze van het UPS systeem Aarding en afscherming
Nadere informatieRekenen Groep 7-2e helft schooljaar.
Sweelinck & De Boer B.V., Den Haag 2016 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm
Nadere informatieDe huisinstallatie bestaat uit éénfasige kringen die gevoed worden door een driefasig net.
10 Veiligheid 10.1 De huisinstallatie De bedoeling van een elektrische huisinstallatie is de elektrische energie op doelmatige en vooral veilige wijze naar de plaats te brengen waar ze nodig is. De huisinstallatie
Nadere informatieScheidingstransformatoren. ZX ronde 27 september 2015
Scheidingstransformatoren. ZX ronde 27 september 2015 Wanneer er een aardfout ontstaat in een geaard net (TN stelsel ) zal er ten gevolge van deze fout direct een hoge stroom via de aardfout naar aarde
Nadere informatie2. Beveiliging tegen onrechtstreekse aanraking
Beveiligingen in LS-installaties Een elektrische installatie die geen fouten vertoont, zal even goed functioneren zonder beveiligingen. Dit zou de installatie bovendien een stuk goedkoper maken. Enkel
Nadere informatie3 Beveiliging. 3.1 Beveiliging tegen overstroom
3 Beveiliging 3.1 Beveiliging tegen overstroom Beveiliging tegen overstroom moet beveiligen tegen: kortsluitstroom: een stroom vele malen groter dan de nominale stroom I n ; deze moet zo snel mogelijk
Nadere informatieTitel & wat gaat u ons leren? Monitoren van aardfouten & AC/DC lekstromen in de machine.
Titel & wat gaat u ons leren? Monitoren van aardfouten & AC/DC lekstromen in de machine. Fabrikant van elektrische veiligheids- en bewakingsoplossingen in wereldwijde markten Onafhankelijk Duits familiebedrijf,
Nadere informatieElektrische veiligheid
Elektrische veiligheid Versie archi s Elektrische veiligheid ELEKTRISCHE VEILIGHEID Bescherming van personen (tegen ongevallen) Bescherming van zaken (tegen brand,..) 2 Elektrische veiligheid REGLEMENTERING
Nadere informatieElektriciteit en veiligheid op het podium voedingen, beveiliging, zekeringen en aardlekschakelaars
Elektriciteit en veiligheid op het podium voedingen, beveiliging, zekeringen en aardlekschakelaars Energievoorziening Van de centrale naar de gebruiker legt de stroom een lange weg af. In de centrale draait
Nadere informatiePulse, TU Delft eerste energieneutrale gebouw op de campus. Peter Govers Projectleider
Pulse, TU Delft eerste energieneutrale gebouw op de campus Peter Govers Projectleider pgovers@kuijpers.com DC-werkgroep Samenwerking; 2 DC-installatie PV installatie Bidirectionele netkoppelling DC hoofdverdeler
Nadere informatieRekenen Groep 6-2e helft schooljaar.
Sweelinck & De Boer B.V. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze,
Nadere informatieKortsluitstromen en. Kabelberekeningen
1 Kortsluitstromen en kabelberekeningen Veel werk? Kennis in Praktijk... Kabelberekeningen Door : Joost de Koning Product manager vermogensschakelaars Lid NEC64 commissie (NEN1010) Lid NEC23E commissie
Nadere informatieHD ZLVS - Zeer Lage Veiligheids-Spanning ZLBS - Zeer Lage Beschermings-Spanning
HD 60364-7-710 Requirements for Medical locations ZLVS - Zeer Lage Veiligheids-Spanning ZLBS - Zeer Lage Beschermings-Spanning EREA Energy Engineering BVBA Ruggeveldstraat 1 B-2110 Wijnegem Belgium Tel
Nadere informatieinformeert TAD: Technologische AdviesDienst
informeert TAD: Technologische AdviesDienst Beveiligingen in UPS-installaties Een perfect elektriciteitsnet zou een sinusoïdale spanning leveren die bovendien permanent aanwezig zou moeten zijn. In werkelijkheid
Nadere informatieRekenen Groep 6-1e helft schooljaar.
Sweelinck & De Boer B.V., Den Haag Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of
Nadere informatieBijlage: Lastenboek - Export vermogen begrenzing bij rechtstreekse klanten_v1.0
Bijlage: Lastenboek - Export vermogen begrenzing bij rechtstreekse klanten_v1.0 V1.0 1.1 Omschrijving: 1.2 Doel: Bijkomend aan de ontkoppelbeveiligingskast (NOB-netontkoppelbord) voor decentrale productie,
Nadere informatieNieuws1010 Onafhankelijke uitgave van Meer1010
Maart 2013-1(gewijzigd augustus 2014) Intech E&I van januari 2013 Rubriek Technische vragen TN- of TT-stelsel In Intech E&I van januari 2013 zijn in de rubriek Technische vragen vragen behandeld over de
Nadere informatie(On)voldoende spanningskwaliteit kost geld!
(On)voldoende spanningskwaliteit kost geld! De verantwoordelijkheid voor een voldoende kwaliteit van de spanning en de stroom is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van netbeheerders, fabrikanten en
Nadere informatieContinuïteit van het proces is mede bepalend door de juiste keuze van netstelsel toe te passen. Bender Benelux B.V.
Continuïteit van het proces is mede bepalend door de juiste keuze van netstelsel toe te passen. Bender Benelux B.V. Raymond Vergouwe Fabrikant van elektrische veiligheids- en bewakingsoplossingen in wereldwijde
Nadere informatieAREI art Isolatiebewaking voor vitale stroomkringen. Een nieuwe totaaloplossing van EREA en Dossena
AREI art. 104 Isolatiebewaking voor vitale stroomkringen Een nieuwe totaaloplossing van EREA en Dossena AREI art. 104: Isolatiebewaking voor vitale stroomkringen AREI art. 104 heeft een grote impact op
Nadere informatieElektrische veiligheid & continuïteit bij toepassing Energy Battery Storage Systemen
Elektrische veiligheid & continuïteit bij toepassing Energy Battery Storage Systemen 11 BENDER GROUP VESTIGINGEN Fabrikant van elektrische veiligheids- en bewakingsoplossingen in wereldwijde markten Onafhankelijk
Nadere informatieAntwoorden Rekenen Groep 5-1e helft schooljaar
Sweelinck & De Boer B.V., Den Haag Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of
Nadere informatieNieuws1010 Onafhankelijke uitgave van Meer1010
Van PAGINA der Meer1 Oktober 2012-1 Intech E&I van september 2012 Rubriek Technische vragen HELPDESK UNETO-VNI HELPT VAN DE WAL IN DE SLOOT In Intech E&I van september 2012 is in de rubriek Technische
Nadere informatieRekenen Groep 4-1e helft schooljaar.
Sweelinck & De Boer B.V., Den Haag 2016 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm
Nadere informatieMetingen aan een draaistroomtransformator
Metingen aan een draaistroomtransformator Doel van de proef: De student krijgt inzicht in de werking van, en kan rekenen aan een driefasentransformator. Inleiding: In dit lab hebben we de beschikking over
Nadere informatieDe groene tekst in dit project is enkel en alleen voor de leerkrachten
Elektrische installatietechnieken 1 PROJECT 1 : NETSYSTEMEN (blz.) 1.1.Omschrijving 2 1.1.1.Opstellingsschema. 2 1.1.2.Algemene uitvoering/werking. 2 1.2.Vakintegratie 3 1.2.1.Realisaties elektriciteit.
Nadere informatieRekenen Groep 4-2e helft schooljaar.
Sweelinck & De Boer B.V., Den Haag 2013 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm
Nadere informatieRekenen Groep 4-2e helft schooljaar.
Sweelinck & De Boer B.V., Den Haag 2016 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm
Nadere informatieDimensionering van de lijnbeveiliging van een transformator
Dimensionering van de lijnbeveiliging van een transformator Dimensionering van de lijnbeveiliging van een transformator Verband tussen inschakelstroom en lijnbeveiliging Bij het selecteren van de lijnbeveiliging
Nadere informatieVlamboogdetectie ZX ronde 18 juni 2017
Vlamboogdetectie ZX ronde 18 juni 2017 In de nieuwe NEN1010 staat de aanbeveling om in een elektrische installatie voorzieningen te treffen waarmee vlambogen gedetecteerd kunnen worden. Gebleken is namelijk
Nadere informatieBrunelleschi. De Dom van Florence
Copyright 2011 Uitgeverij Lambo bv, Arnhem Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een automatisch gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of
Nadere informatieMBO Elektrotechniek. NEN 1010 Opdrachtenboek 2 - NEN 1010:2015. Meer ie NEN Opdrachtenboek 2 NEN 1010:2015. verder in technisch vakmanschap
NEN 1010 Opdrachtenboek 2 - NEN 1010:2015 Meer ie t informa 0 44 99 0 l 088-4 kenteq.n @ m a e t e servic nteq.nl www.ke MBO Elektrotechniek NEN 1010 Opdrachtenboek 2 NEN 1010:2015 verder in technisch
Nadere informatieGeen fabriekswerk. Roeien met de wind mee en de stroom tegen. Jac Willekens
Copyright 2011 Uitgeverij Lambo bv Arnhem Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een automatisch gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of
Nadere informatieelektrotechniek CSPE KB 2011 minitoets bij opdracht 8
elektrotechniek CSPE KB 2011 minitoets bij opdracht variant a Naam kandidaat Kandidaatnummer Meerkeuzevragen Omcirkel het goede antwoord (voorbeeld 1). Geef verbeteringen aan volgens voorbeeld 2 of 3.
Nadere informatieLABO 2 : Opgave oscilloscoopmetingen DC
Opgave oscilloscoopmetingen 1 / 13 LABO 2 : Opgave oscilloscoopmetingen DC 1. Doelstellingen Na het uitvoeren van de proeven : ken je de massaproblemen bij de scoop. kan je de grootte van een spanning
Nadere informatieTerminologie aangepast op basis van Technisch Reglement Distributie
SPECIFIEKE TECHNISCHE VOORSCHRIFTEN VOOR DE AANSLUITING OP HET LS- DISTRIBUTIENET VAN GSM- INSTALLATIES GEPLAATST OP MASTEN DIE DEEL UITMAKEN VAN HS-LIJNEN VAN 2 de CATEGORIE Terminologie aangepast op
Nadere informatieMiddenspanningstransformator
Technische informatie Middenspanningstransformator Belangrijke eisen aan middenspanningstransformatoren voor SUNNY BOY, SUNNY MINI CENTRAL en SUNNY TRIPOWER Inhoud Dit document beschrijft de eisen die
Nadere informatieWallbox. Wallbox. Vermogen. Verbinding met de wagen
Wallbox Wallbox De Wallbox is modulair samen te stellen en biedt keuze uit 3 vermogens: 3.7 kw, 11 kw en 22 kw. Indien een eenvoudige lader gewenst wordt zonder communicatiemogelijkheden, kies dan voor
Nadere informatieStudiewijzer (ECTS-fiche)
Studiewijzer (ECTS-fiche) Opzet van de studiewijzer is om een uitgebreid overzicht te krijgen van de invulling en opbouw van de module. Er bestaat slechts één studiewijzer voor elke module. 1. Identificatie
Nadere informatieModulaire apparatuur Rails toebehoren
Rails toebehoren Aansluitrails b vork-aansluitrails b verdeling elektrische stroom b snelle montage en uitbouw van de aangesloten apparaten. Aansluitrail horizontaal Type Aantal modules Ref. Mod. van Mulit9
Nadere informatieHuisinstallatie 5-5-2004. K.U.Leuven Department of Electrical Engineering ELEN - Electrical Energy
Huisinstallatie 1 De elektrische huisinstallatie (aarding) Nieuwbouw Bestaande gebouwen Spreidingsweerstand Wat aarden? 2 De elektrische huisinstallatie (equipotentiaalverbinding) Bijkomende equipotentiaal
Nadere informatieHoe keuringsverslagen elektrische installaties interpreteren meest voorkomende inbreuken
Hoe keuringsverslagen elektrische installaties interpreteren meest voorkomende inbreuken Isabelle Hofman 10/10/2017 Topics A. Hoe elektrische keuringsverslagen interpreteren B. Top 3 meest voorkomende
Nadere informatiePublicatieplan. *: reeds gepubliceerd
Publicatieplan *: reeds gepubliceerd A Aansluitingen Aardingen* Praktische uitvoering* Integratie van EEXi-kringen in verschillende aardingssystemen* Accumulatoren Alkalische accumulatoren Zure accumulatoren
Nadere informatieExamenomschrijving Hoogspanningsleer. Bedrijfsexamen
Examenomschrijving Hoogspanningsleer Bedrijfsexamen Stichting algemene basisvaardigheden Deze examenomschrijving is goedgekeurd door het bestuur van SABV d.d. (CONCEPT) SABV, Veenendaal/Gouda, Nederland
Nadere informatieZX Ronde 14 augustus 2011
ZX Ronde 14 augustus 2011 Hoogspanning en veiligheid Er is een kenmerkend verschil tussen laagspanning en hoogspanning. Er zijn natuurkundige effecten die pas optreden boven een bepaalde spanning. In de
Nadere informatieDE VEILIGHEID VAN EEN INSTALLATIE BIJ VERVORMDE STROMEN
DE VEILIGHEID VAN EEN INSTALLATIE BIJ VERVORMDE STROMEN FOCUS Om een elektrisch net veilig uit te baten, is het van belang dat de installatie goed beveiligd is. Elektriciteit kan de oorzaak zijn van brand
Nadere informatieACA vzw Erkend controle organisme Huishoudelijke installaties
Huishoudelijke installaties TEL: 051200 002 FAX: 051201 002 148002305 www.acavzw.be info@acavzw.be Ondernemingsnummer: BE 0811 407 869 Ref: 2015050780 VERSLAG VAN EEN GELIJKVORMIGHEIDSONDERZOEK ENOF CONTROLEBEZOEK
Nadere informatieVeiligheidsaarding HS. Quercus Technical Services B.V.
Veiligheidsaarding HË nhoudsspgav& 1. Inleiding 5 2. Aanraakspanning en stroomstelsels 6 2.1 IT Stelsel 6 2.2. TT-stelsel 9 2.3 TN-stelsel 10 3. Aard- en vereffeningsleidingen 12 4. Aardverspreidingsweerstand
Nadere informatieTransformatoren Ster-Driehoek schakeling. Hoe doe je dat?
Transformatoren Ster-Driehoek schakeling. Hoe doe je dat? Transformatoren - Ster-Driehoek schakeling: hoe doe je dat? Aansluitschema - toelichting De drie wikkelingen van de driefase scheidingstransformatoren
Nadere informatieVeiligheid in de installatie. Vermeir Tom
Veiligheid in de installatie 1 Veiligheid in de installatie 1) Nulleiderstelsels : TT - TN - IT 2) Kortsluitvermogenberekening 3) Selectiviteit in de installatie 4) Filiatie 5) Motorbeveiligingen 2 1 Nulleiderstelsels
Nadere informatieGebruiksaanwijzing Mobile Power System
Gebruiksaanwijzing Mobile Power System Versie 1.0 2010 Jansen Medicars Jansen Medicars Postbus 49 3600 AA Maarssen Netherlands Tel. +31 30 2613500 Fax. +31 30 2616714 URL www.medicars.com 2010 Jansen Medicars
Nadere informatieDe netimpedantie nader bekeken
De netimpedantie nader bekeken 04-124 pmo 22 november 2004 Phase to Phase BV trechtseweg 310 Postbus 100 6800 AC Arnhem T: 026 356 38 00 F: 026 356 36 36 www.phasetophase.nl 2 04-124 pmo Phase to Phase
Nadere informatieInleiding. Veiligheidsbepalingen voor laagspanningsinstallaties in voertuigen 18 augustus 2009. 230Vac installaties in voertuigen
Inleiding 230Vac installaties in voertuigen Het ontwerpen en installeren van 230Vac installaties in voertuigen is op het eerste gezicht een simpele uitdaging, omdat de installatie een zeer geringe omvang
Nadere informatieonder controle 1. Aardlekschakelaar type B voor alle lekstroomvormen.
Katern voor scholing, her- en bijscholing 07 inhoud 1 Alle soorten lekstroom onder controle 5 Fotowedstrijd Zo moet het niet 5 Kort nieuws Elektrotechniek Alle soorten lekstroom onder controle Een uitgave
Nadere informatie800VA en 1600VA Medische Scheidingstransformator Handleiding
800VA en 1600VA Medische Scheidingstransformator Handleiding Versie 1.1 2016 Jansen Medicars Jansen Medicars Postbus 49 3600 AA Maarssen Netherlands Tel. +31 30 2613500 Fax. +31 30 2616714 URL www.medicars.com
Nadere informatieOpbouw PV-systeem
Opbouw PV-systeem 1,6 m 2 PV-module PV-module Opbrengst PV-module Opbrengst PV-module P A MPP = Maximum Power Point P max dus Vpm pm 171,47W 27,26V 6, 29A V nvloed van temperatuur Toepassing micro-inverters
Nadere informatie1. BESCHRIJVING spanningsindicator. voedingsschakelaar. AC uitgangs stopcontact krokodilleklemmen. ventilator 2. VERBINDINGEN
1. BESCHRIJVING spanningsindicator voedingsschakelaar AC uitgangs stopcontact krokodilleklemmen ventilator 2. VERBINDINGEN Verbind het rode snoer met de "+" van de batterij (rode aansluiting) en met het
Nadere informatieIsolatiebewaking. Medische IT-netten met hoge bedrijfszekerheid. Een nieuwe totaaloplossing van EREA en Dossena
Isolatiebewaking Medische IT-netten met hoge bedrijfszekerheid Een nieuwe totaaloplossing van EREA en Dossena Medische IT-netten met hoge bedrijfszekerheid Een nieuwe totaaloplossing van EREA en Dossena
Nadere informatieAREI art. 104 vitale stroombanen
AREI art. 104 vitale stroombanen Isabelle Hofman 10/10/2017 Topics 1. Wat zijn vitale stroombanen / installaties 2. Voorbeelden van vitale installaties 3. Wat zegt de huidige wetgeving 4. Waaruit bestaat
Nadere informatieTransformatoren. Wisselspanning (50Hz) (V) zeer lage spanning (ZLS) U < 50 U < 75 U < 120. 1e categorie 50 < U < 500 75 < U < 750 120 < U < 750
Transformatoren Inleiding Naast voedingen voor ICT-apparatuur, maken steeds meer en meer apparaten zoals de verlichting, de belinstallatie, stuurkringen, signalisatietoestellen gebruik van spanningen lager
Nadere informatieZX- ronde 28 december 2014
ZX- ronde 28 december 2014 Hoogspanning. Veel radio amateurs hebben nog eindversterkers met buizen of willen die gaan kopen wel of niet tweede hands. Zonder enige vorm van kennis kan het gevaarlijk zijn
Nadere informatieBeveiligings- en beschermingsmaatregelen in de nieuwe NEN 1010
Beveiligings- en beschermingsmaatregelen in de nieuwe NEN 1010 1 september 2015 Elektrische beveiligings- en beschermingsmaatregelen Schok (Hfdst. 41) Direct (basisbescherming) Indirect (foutbescherming)
Nadere informatieINLEIDING. Veel succes
INLEIDING In de eerste hoofdstukken van de cursus meettechnieken verklaren we de oorsprong van elektrische verschijnselen vanuit de bouw van de stof. Zo leer je o.a. wat elektrische stroom en spanning
Nadere informatieInstallatie handleiding Vigor 2960F
Installatie handleiding Vigor 2960F Installatiehandleiding Voor de zakelijke glasvezelmarkt heeft DrayTek de Vigor 2960F ontwikkeld. De Vigor 2960F beschikt over een SFP poort, waardoor de glasvezel direct
Nadere informatieSPECIFIEKE TECHNISCHE VOORSCHRIFTEN VOOR DE AANSLUITING OP HET LS-DISTRIBUTIENET VAN TIJDELIJKE INSTALLATIES VOOR WERVEN
SPECIFIEKE TECHNISCHE VOORSCHRIFTEN VOOR DE AANSLUITING OP HET LS-DISTRIBUTIENET VAN TIJDELIJKE INSTALLATIES VOOR WERVEN C1/106 09.2004 Rev 1.0 (03.2011) 1. ALGEMEENHEDEN...3 1.1 Definities... 3 1.2 Toepassingsgebied...
Nadere informatieNoorderpoort Beroepsonderwijs Stadskanaal. Reader. Spanning. J. Kuiper. Transfer Database
Noorderpoort Beroepsonderwijs Stadskanaal Reader Spanning J. Kuiper Transfer Database ThiemeMeulenhoff ontwikkelt leermiddelen voor Primair Onderwijs, Algemeen Voortgezet Onderwijs, Beroepsonderwijs en
Nadere informatieWettelijke minimale voorschriften inzake veiligheid van oude elektrische installaties op arbeidsplaatsen (K.B. 2/6/2008)
Wettelijke minimale voorschriften inzake veiligheid van oude elektrische installaties op arbeidsplaatsen (K.B. 2/6/2008) Dhr. M. Smekens, technisch directeur BTV 2012 Wie is BTV? BTV, afkorting van Technisch
Nadere informatieNieuws1010 Onafhankelijke uitgave van Meer1010
Van PAGINA der Meer1 Augustus 2012-2 Intech E&I van juli/augustus 2012 Rubriek Technische vragen MEERDERE EINDGROEPEN NIET IN ÉÉN BUIS In Intech E&I van juli/augustus 2012 is in de rubriek Technische vragen
Nadere informatieProduction continuity starts with choice of power supply system. Find out today what will not happen tomorrow
Production continuity starts with choice of power supply system Find out today what will not happen tomorrow Insulation monitoring as a fundamental pillar of Smart Industry Continuïteit van het productie
Nadere informatieExamenomschrijving Inspectie van elektrische installaties volgens ATEX-ADN. Bedrijfsexamen
Examenomschrijving Inspectie van elektrische installaties volgens ATEX-ADN Bedrijfsexamen Stichting algemene basisvaardigheden Deze examenomschrijving is goedgekeurd door het bestuur van SABV d.d. SABV,
Nadere informatieTransformatoren. Speciale uitvoeringen
Transformatoren Speciale uitvoeringen Opdracht Stel speciale transfo voor: Bouw + foto (1 à 2 slides) Werking (1 slide) Toepassingen (1 slide) Voorstellen in klas: 7 lines 7 words Per slide 1 minuut Verslag:
Nadere informatieKeuringen en verplichtingen, specifiek inzake huishoudelijke elektrische installaties
Keuringen en verplichtingen, specifiek inzake huishoudelijke elektrische installaties Ing. Joris Breugelmans M.Sc. Commercieel directeur BTV Joris Breugelmans, Commercieel directeur 1 Joris Breugelmans,
Nadere informatieBIJDRAGE TOT INRICHTING VAN EEN LEERATELIER ELEKTRICITEIT
BIJDRAGE TOT IRICHTIG VA EE LEERATELIER ELEKTRICITEIT Risicoanalyse op verschillende elektrische netstelsels Realisatie samenwerking FOD WASO - VDAB Waarom veiligheid? In de Welzijnswet wordt de werkgever
Nadere informatieDe werking van de nulpuntstransformator
De werking van de nulpuntstransformator 5-5 pmo 17 januari 25 Phase to Phase BV Utrechtseweg 31 Postbus 1 68 AC Arnhem T: 26 356 38 F: 26 356 36 36 www.phasetophase.nl 2 5-5 pmo Phase to Phase BV, Arnhem,
Nadere informatieREGELS VAN GOED VAKMANSCHAP VOOR DE VERVANGING VAN ASKARELTRANSFORMATOREN VOOR DISTRIBUTIENETTEN
REGELS VAN GED VAKMANSCHAP VR DE VERVANGING VAN ASKARELTRANSFRMATREN VR DISTRIBUTIENETTEN C1/108 18.11.1997 1. Voorwerp Deze regels van goed vakmanschap omschrijven de maatregelen die moeten genomen worden
Nadere informatieINSTALLATIES 12 ONAFHANKELIJKHEID VAN EEN ELEKTRISCHE INSTALLATIE TEN OVERSTAAN VAN ANDERE INSTALLATIES
9 9.01 ELEKTRISCHE Nominale spanning Elektrische installaties moeten in al hun onderdelen onderworpen en uitgevoerd worden in functie van hun nominale spanning 9.02 Regels van goed vakmanschap gelijkvormigheid
Nadere informatieKEURINGSVERSLAG. Adres eigenaar: VVB 4 x 10 mm² Type electrode: Max. beveiliging: 4 x 25 A. # verdeelborden: Type: X2,5: 40 A.
Pagina 1 van 6 KEURINGSVERSLAG Adres- en onderzoeksgegevens : Plaats van het onderzoek: Helstraat 44, 3721 VLIERMAALROOT Distributienetbeheerder: Inter-energa (via Infrax) 28552744 Teller n : Index teller:
Nadere informatie1. Opwekken van een sinusoïdale wisselspanning.
1. Opwekken van een sinusoïdale wisselspanning. Bij de industriële opwekking van de elektriciteit maakt men steeds gebruik van een draaiende beweging. Veronderstel dat een spoel met rechthoekige doorsnede
Nadere informatieUitleg bij de programma s voor de Casio
Uitleg bij de programma s voor de Casio 1. Cos phi compensatie [COSPHI] De berekening van een condensatorbatterij en het bepalen van alle vermogens (werkelijk, blind en schijnbaar vermogen). Hierbij wordt
Nadere informatieKeuringsverslag van een elektrische laagspanning- en zeer lage spanningsinstallatie
Keuringsverslag van een elektrische laagspanning- en zeer lage spanningsinstallatie Datum keuring: 08/01/2016 Inspecteur: Wim Hillewaert Installateur: - Datum verslag: 08/01/2016 B.T.W. nr.:- IK. nr.:-
Nadere informatieLes 6 : Relais schakelingen
Les 6 : Relais schakelingen Voorstellingswijze industriële schema s Enkellijnige weergave Meerlijnige weergave Bedradingsschema Aansluitschema Enkele componenten uit het schema Klemmen Kabels Beveilgingen
Nadere informatieELEKTRO MEDISCHE TECHNIEK
ELEKTRO MEDISCHE TECHNIEK Installatie-norm NEN 1010-7/A3 Transformator-norm NEN 61558.2-15 Transformatoren Bewaking & Monitoring Rekken en Kasten Editie 2007 BELPA BV Transformatorenfabriek Postbus 800
Nadere informatieGaia LV network design. Bedrijfsaarde
Gaia L network design Bedrijfsaarde 06-164 pmo 10 november 2006 Phase to Phase B Utrechtseweg 310 Postbus 100 6800 AC Arnhem T: 026 352 3700 F: 026 352 3709 www.phasetophase.nl 2 06-164 pmo Phase to Phase
Nadere informatieInternationale normalisatie van de laadinfrastructuur : problemen en oplossingen
Internationale normalisatie van de laadinfrastructuur : problemen en oplossingen Peter VAN DEN BOSSCHE Erasmus Hogeschool Brussel Vrije Universiteit Brussel Be.eV#1 1 Het elektrisch voertuig een auto?
Nadere informatie