FLANDERS INNOVATION HUB FOR SUSTAINABLE CHEMISTRY TINE SCHAERLAEKENS, PROGRAM MANAGER

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "FLANDERS INNOVATION HUB FOR SUSTAINABLE CHEMISTRY TINE SCHAERLAEKENS, PROGRAM MANAGER"

Transcriptie

1 FLANDERS INNOVATION HUB FOR SUSTAINABLE CHEMISTRY TINE SCHAERLAEKENS, PROGRAM MANAGER

2 Chemical industry 2012 Labour creation Trade balance direct indirect Chem & life sc > 25 billion All sectors < 10 billion R&D expenditures 2,75 billion in to 2012: + 50% Investments 1,61 billion euro in ,00% Chemical industry 74,00% total processing industry

3 The foundation of FISCH Chemical industry Flemish government G O A L Catalyzing the transition towards sustainability by stimulating innovations in chemistry FISCH identifies innovations in all aspects of the chemical value chain and facilitates, promotes and catalyzes the process of valorization.

4 Sustainability landscape Resources Processes Products Need for alternatives to fossil fuels A more efficient use of minerals is required Need for safer, environmentally friendlier processes Need for better control of processes Absolute control of waste Sustainable products instead of disposables

5 7 innovation programs Micro Algae Resources Miniature chemical factories Renewable Chemicals Using nature s power Separation Technology Purity is the name of the game Processes Microproces Technology The smaller, the more efficient Polymer Recycling Reusing polymers forever Products Sidestream Valorization Waste becomes resource Knowledge Tools Knowledge is power Assessment

6 FISCH OVAM VMP Micro Algen Hernieuwbare Chemicaliën Scheiding Technologie Microproces Technologie Valorisatie van Nevenstromen Polymeer Kringlopen Kennis Tools Duurzaam design Slim samenwerken Slim investeren Betere regelgeving Duurzaam materialenbeheer in de bouw Duurzame chemie & kunststoffen in continue kringloop Bio-gebaseerde economie Kritische metalen in continue kringloop Nieuwe materialen en materiaaltechnologieën

7 Situering topic Nieuwe kansen voor biomassa-reststromen Resource efficiency Afval problematiek Meer hoogwaardige valorizatie VISIONS project Samen met CINBIOS partners Presentatie Willem Dhooge

8 Situering topic Valorizatie van organisch-biologische nevenstromen < biogebaseerde economie < bio-economie Hergebruik en Recyclage Nieuwe grondstoffen Alternatieven voor fossiele grondstoffen Chemische en chemiegebruikende industrie Beschikbaarheid of kostprijs grondstoffen Verlagen CO 2 emissies of ecologische impact Nieuwe producten/services, nieuwe functionaliteiten Strengere milieu/veiligheid/product wetgeving

9 CARBOLEUM Katalytische conversie van koolhydraat nevenstromen voor de ontwikkeling van nieuwe, innovatieve chemische toepassingen Totaal projectbudget +/- 1 M Cargill Grondstofleverancier Beschikbaar maken van feedstock voor katalytische conversie Taminco Procesindustrie Industrieel continu katalytisch reactiesysteem voor omzetting naar amines EcoVer Eindgebruiker Surfactanten op basis van de alkylamineintermediairen KULeuven (COK), UGent (LCT), VITO

10 OMEGA-EXTRACT Downstream processing van fotoautotrofe microalgen tot hoogwaardige omega-3 rijke algenoliën op pilootschaal: eigenschappen en toepassingsmogelijkheden Totaal projectbudget +/- 1,1 M Proviron Ontwikkeling van optimale kweekmethode Proviron en Ecotreasures Op punt stellen downstream processing flow Gova Verwerking van de algenolie in cosmetische formulaties KULeuven KULAK, VITO, UGent (ENVOC)

11 BIOVERTOL Naar een duurzame synthese van vertakte hogere alcoholen uit biogebaseerde grondstoffen dmv katalytische processen Totaal projectbudget +/- 1,6 M Oleon Grondstoflevera ncier Oleon en Proviron Producenten van de vertakte hogere alcoholen Oleon, Proviron, 3M en EcoVer Eindgebruikers voor lijmen en afweermiddelen, plasticizers, cosmetica en smeermiddelen, surfactanten en antischuimmiddelen KULeuven (COK), UGent (COMOC), UGent (INCAT)

12 Strategische oefeningen Roadmap voor elk FISCH programma Hernieuwbare chemicaliën Ontwikkel-domeinen: kostprijs (grondstof-proces-product), duurzaamheid (grondstof-proces-product), functionaliteit product, procesvereisten Technologie-domeinen: voorbehandeling, fractionatie, nieuwe grondstoffen, katalyse, procestechnologie, afvalinzameling, structuurfunctie, ecotoxiciteit Micro-algen Drie concrete ontwikkelpaden Valorizatie van nevenstromen Strategische initiatieven rond bio-aromaten en gebruik van CO 2 Roadmap KET Industriële Biotechnologie Gap tussen chemische bouwsteen en eindproduct verkleinen: Integratie van FPV en Roadmap KET Advanced Materials

13 Thank You! Questions? Keep me informed! Go to and register to receive notifications about upcoming projects! 13

BIJDRAGE VAN FISCH AAN VMP CHEMIE EN KUNSTSTOFFEN IN EEN GESLOTEN KRINGLOOP

BIJDRAGE VAN FISCH AAN VMP CHEMIE EN KUNSTSTOFFEN IN EEN GESLOTEN KRINGLOOP FLANDERS INNOVATION HUB FOR SUSTAINABLE CHEMISTRY BIJDRAGE VAN FISCH AAN VMP CHEMIE EN KUNSTSTOFFEN IN EEN GESLOTEN KRINGLOOP LEENTJE CROES, PROGRAM MANAGER Chemical industry2012 Labour creation Trade

Nadere informatie

ROADMAP VALORISATIE VAN NEVENSTROMEN LEENTJE CROES, JAN SULS PROGRAMMA MANAGERS FISCH

ROADMAP VALORISATIE VAN NEVENSTROMEN LEENTJE CROES, JAN SULS PROGRAMMA MANAGERS FISCH ROADMAP VALORISATIE VAN NEVENSTROMEN LEENTJE CROES, JAN SULS PROGRAMMA MANAGERS FISCH Waarom FISCH roadmaps? Hulpmiddel voor FISCH en de Vlaamse chemiesector om duidelijke ontwikkeltrajecten aan te wijzen

Nadere informatie

1 jaar FISCH: time to party?

1 jaar FISCH: time to party? 1 jaar 1 jaar FISCH: time to party? 1 jaar FISCH: eerder een meiboomviering Het staat symbool voor voorspoed en vruchtbaarheid voor de bewoners van het huis. Deze traditie vindt zijn oorsprong in het feit

Nadere informatie

Circulaire economie Visie essenscia Dr Saskia Walraedt

Circulaire economie Visie essenscia Dr Saskia Walraedt Hoorzitting Vlaams parlement Circulaire economie Visie essenscia Dr Saskia Walraedt sw@essenscia.be 1 De essenscia-sectoren Basischemie Farma en life sciences Chemische producten voor de landbouw Zepen,

Nadere informatie

SLIMME SPECIALISATIE IN VLAANDEREN. Frans Dieryck, voorzitter Raad Van Bestuur Jan Van Havenbergh, algemeen directeur 25-2-2013

SLIMME SPECIALISATIE IN VLAANDEREN. Frans Dieryck, voorzitter Raad Van Bestuur Jan Van Havenbergh, algemeen directeur 25-2-2013 SLIMME SPECIALISATIE IN VLAANDEREN Frans Dieryck, voorzitter Raad Van Bestuur Jan Van Havenbergh, algemeen directeur 25-2-2013 Het eco-systeem De scheikundige industrie is de grootste Vlaamse economische

Nadere informatie

VMP congres. Duurzame chemie en kunststoffen in kringlopen. Saskia Walraedt Sr advisor sustainable products and processes

VMP congres. Duurzame chemie en kunststoffen in kringlopen. Saskia Walraedt Sr advisor sustainable products and processes VMP congres Duurzame chemie en kunststoffen in kringlopen Saskia Walraedt Sr advisor sustainable products and processes sw@essenscia.be Duurzame chemie en kunststoffen in kringlopen Hefboom 9 binnen Vlaams

Nadere informatie

FRACTIONATIE VAN ALGEN BIOMASSA ECO-EFFICIËNTE PRINCIPES VOOR SCHEIDING, ZUIVERING- EXTRACTIE VAN PROTEINEN EN ANTI-OXIDANTIA UIT ALGEN

FRACTIONATIE VAN ALGEN BIOMASSA ECO-EFFICIËNTE PRINCIPES VOOR SCHEIDING, ZUIVERING- EXTRACTIE VAN PROTEINEN EN ANTI-OXIDANTIA UIT ALGEN FRACTIONATIE VAN ALGEN BIOMASSA ECO-EFFICIËNTE PRINCIPES VOOR SCHEIDING, ZUIVERING- EXTRACTIE VAN PROTEINEN EN ANTI-OXIDANTIA UIT ALGEN Dr. Ir. Leen Bastiaens Hernieuwbare componenten VITO Not for distribution

Nadere informatie

Een Duurzame Vlaamse Bio- Economie. Tine Schaerlaekens Advisor Innovation Policy, essenscia vlaanderen Program Manager, FISCH

Een Duurzame Vlaamse Bio- Economie. Tine Schaerlaekens Advisor Innovation Policy, essenscia vlaanderen Program Manager, FISCH Een Duurzame Vlaamse Bio- Economie Invalshoek CHEMIE Tine Schaerlaekens Advisor Innovation Policy, essenscia vlaanderen Program Manager, FISCH Studienamiddag Bio-Economie, 09/11/2015 Inleiding GOALS Food

Nadere informatie

kunststofindustrie naar Geert Scheys

kunststofindustrie naar Geert Scheys Transitie van de kunststofindustrie naar duurzame ontwikkeling Geert Scheys FEDERPLAST.BE Producenten van kunststof- en rubberartikelen LEDEN Agoria & Essenscia 236 effectieve leden (producenten) 18 aangesloten

Nadere informatie

Bio-economie in Vlaanderen: beleidsaspecten. EWI-focus 22 maart 2017 Johan Hanssens

Bio-economie in Vlaanderen: beleidsaspecten. EWI-focus 22 maart 2017 Johan Hanssens Bio-economie in Vlaanderen: beleidsaspecten EWI-focus 22 maart 2017 Johan Hanssens (1) Vlaamse strategie voor de bio-economie Interdepartementale werkgroep voor de bio-economie opgestart in 2012 Informatie-uitwisseling

Nadere informatie

Key Enabling Technology (KET) Industriële Biotechnologie: een roadmap voor Vlaanderen. Samenvatting en conclusies, EWI focus, 13/04/2015

Key Enabling Technology (KET) Industriële Biotechnologie: een roadmap voor Vlaanderen. Samenvatting en conclusies, EWI focus, 13/04/2015 Key Enabling Technology (KET) Industriële Biotechnologie: een roadmap voor Vlaanderen Samenvatting en conclusies, EWI focus, 13/04/2015 Oproep Vlaamse roadmapping voor KETs, IWT, juni 2013 Wat: één van

Nadere informatie

Onafhankelijk Belgisch matchmaking service platform voor de valorisatie van afval en nevenstromen naar materialen

Onafhankelijk Belgisch matchmaking service platform voor de valorisatie van afval en nevenstromen naar materialen Onafhankelijk Belgisch matchmaking service platform voor de valorisatie van afval en nevenstromen naar materialen www.smartsymbiose.be info@smartsymbiose.be Omschrijving project Symbiose creëert in Vlaanderen

Nadere informatie

Inhoud. » Wat is Sunbuilt? » Timing van het project. » Wat wordt geïnvesteerd? » Wat is de meerwaarde voor u?

Inhoud. » Wat is Sunbuilt? » Timing van het project. » Wat wordt geïnvesteerd? » Wat is de meerwaarde voor u? Inhoud» Wat is Sunbuilt?» Timing van het project» Wat wordt geïnvesteerd?» Wat is de meerwaarde voor u? 2 Wat is SUNBUILT?» EFRO investeringsproject:» Promotor: VITO» Copromotor K.H.Kempen/Thomas More»

Nadere informatie

EEN INDUSTRIE IN TRANSITIE JAN VAN HAVENBERGH, MANAGING DIRECTOR FRANS DIERYCK, VOORZITTER

EEN INDUSTRIE IN TRANSITIE JAN VAN HAVENBERGH, MANAGING DIRECTOR FRANS DIERYCK, VOORZITTER EEN INDUSTRIE IN TRANSITIE JAN VAN HAVENBERGH, MANAGING DIRECTOR FRANS DIERYCK, VOORZITTER Het duurzaamheidslandschap Grndstffen Prcessen Prducten Behefte aan alternatieve/ nieuwe grndstffen Efficienter

Nadere informatie

Vlaams Materialen Programma (VMP) hefboom 6 : duurzame chemie en kunststoffen. Saskia Walraedt

Vlaams Materialen Programma (VMP) hefboom 6 : duurzame chemie en kunststoffen. Saskia Walraedt Vlaams Materialen Programma (VMP) hefboom 6 : duurzame chemie en kunststoffen Saskia Walraedt sw@essenscia.be Inhoud Wat is het VMP? Hefboom chemie en kunststoffen in kringlopen Toekomst Duurzaam materialenbeheer

Nadere informatie

F I S CH ROADMAP HERNIEUWBARE CHEMICALIËN. Chemistry for Sustainability. Flanders Innovation Hub for Sustainable Chemistry

F I S CH ROADMAP HERNIEUWBARE CHEMICALIËN. Chemistry for Sustainability. Flanders Innovation Hub for Sustainable Chemistry Chemistry for Sustainability Flanders Innovation Hub for Sustainable Chemistry Chemistry for Sustainability ROADMAP HERNIEUWBARE CHEMICALIËN Jan Ma Dia Bou B-1 T + F + M + jvan ww jvanhavenbergh@fi-sch.be

Nadere informatie

Systeemdenken: balansen - Leerdoelen

Systeemdenken: balansen - Leerdoelen Systeemdenken: balansen - Leerdoelen Vraagstuk analyseren m.b.v. systeemdenken Behoudswetten massa en energie Procedure voor opstellen balans Voorbeelden: het elektriciteitsnet de chemische industrie huisvuilverwerking

Nadere informatie

Biobased Economy. Wageningen UR Food & Biobased Research. Windesheim 3 december, Ben van den Broek

Biobased Economy. Wageningen UR Food & Biobased Research. Windesheim 3 december, Ben van den Broek Biobased Economy Wageningen UR Food & Biobased Research Windesheim 3 december, Ben van den Broek Wageningen UR Food & Biobased Research Wageningen UR Universiteit Onderzoeksinstituten Wageningen UR Food

Nadere informatie

BioMCN: Advanced Sustainable Biofuels BIObased Industry april 2015 Jeroen Koot -CEO

BioMCN: Advanced Sustainable Biofuels BIObased Industry april 2015 Jeroen Koot -CEO BioMCN: Advanced Sustainable Biofuels BIObased Industry 2015 9 april 2015 Jeroen Koot -CEO Content Bio-methanol belangrijke grondstof voor o.a. transport en chemie BioMCN ontwikkelt duurzame en bio-based

Nadere informatie

Samen halen we alles eruit

Samen halen we alles eruit Waarom kennisinstellingen kiezen voor innoveren met afval en de laatste ontwikkelingen inzameling & reiniging Samen halen we alles eruit Nico Spaansen NVRD Noord 3 november 2016 Transitie in de markt Van

Nadere informatie

Systeemdenken: balansen - Leerdoelen

Systeemdenken: balansen - Leerdoelen Systeemdenken: balansen - Leerdoelen Vraagstuk analyseren m.b.v. systeemdenken Behoudswetten massa en energie Procedure voor opstellen balans Voorbeelden: het aardgastransportnetwerk het elektriciteitsnet

Nadere informatie

BESTAANDE INDICATOREN VOOR EEN CIRCULAIRE ECONOMIE

BESTAANDE INDICATOREN VOOR EEN CIRCULAIRE ECONOMIE BESTAANDE INDICATOREN VOOR EEN CIRCULAIRE ECONOMIE An Vercalsteren An.vercalsteren@vito.be VITO Unit Duurzaam Materialenbeheer Minaraad hoorzitting: Indicatoren voor een circulaire economie 18/5/2017 OUTLINE

Nadere informatie

Duurzaamheid: speerpunt voor industrie en onderwijs

Duurzaamheid: speerpunt voor industrie en onderwijs Duurzaamheid: speerpunt voor industrie en onderwijs Vereniging van de Nederlandse Chemische Industrie Nelo Emerencia, Speerpuntmanager Onderwijs & Innovatie Utrecht, 9 februari 2012 DAS Docentenconferentie

Nadere informatie

Ecodesign. Leen Van Aken. Groep Design & Technologie

Ecodesign. Leen Van Aken. Groep Design & Technologie Ecodesign Leen Van Aken Groep Design & Technologie Wat is ecodesign? Eco - design Ecologisch > esthetisch, ergonomisch, economisch, functioneel, Levenscyclus > ontwerp, productie, distributie, gebruik

Nadere informatie

De transitie naar duurzaam materialenbeheer. Dr. Peter Tom Jones (K.U.Leuven/Plan C/TNM) 30 Augustus 2011

De transitie naar duurzaam materialenbeheer. Dr. Peter Tom Jones (K.U.Leuven/Plan C/TNM) 30 Augustus 2011 De transitie naar duurzaam materialenbeheer Dr. Peter Tom Jones (K.U.Leuven/Plan C/TNM) 30 Augustus 2011 Uitputting van niet-hernieuwbare grondstoffen Gelijkaardig probleem voor uitputting van fosfaatvoorraden

Nadere informatie

Smart Delta Resources Platform

Smart Delta Resources Platform Platform Slimme Energie & Grondstof uitwisselingen in de Delta Regio Het resultaat van gezamenlijke inzet is groter dan de som van de individuele inspanningen 3 September 2015 Ger Spork, Program Manager

Nadere informatie

MINERALE MESTSTOFFEN: Essentieel & efficiënt

MINERALE MESTSTOFFEN: Essentieel & efficiënt MINERALE MESTSTOFFEN: Essentieel & efficiënt Peter Jaeken Algemeen Secretaris 10 jaar BELFertil Antwerpen - 15 september 2017 Belgisch - Luxemburgse Minerale Meststoffen Vereniging BELFertil vertegenwoordigt

Nadere informatie

Lectoraat Circular Plastics

Lectoraat Circular Plastics Festival of Inventions Lectoraat Circular Plastics Rudy Folkersma Circulaire Economie Waarom biobased, waarom recyclen? Verminderde afhankelijkheid van aardolie Verminderde CO 2 uitstoot Performance

Nadere informatie

Willemien Terpstra Vice President, Fuels and Styrene. Chemie is overal

Willemien Terpstra Vice President, Fuels and Styrene. Chemie is overal Willemien Terpstra Vice President, Fuels and Styrene Chemie is overal Chemie in Nederland enabler voor de energie transitie Elke ton CO2 uitstoot bespaart elders ~ 2 ton CO2 Landen 2016 DE 28,7% FR 13,9%

Nadere informatie

Valorisatie reststromen met aquatische biomassa. Rommie van der Weide, Wim van Dijk, Sander Huurman, Hellen Elissen,...

Valorisatie reststromen met aquatische biomassa. Rommie van der Weide, Wim van Dijk, Sander Huurman, Hellen Elissen,... Valorisatie reststromen met aquatische biomassa Rommie van der Weide, Wim van Dijk, Sander Huurman, Hellen Elissen,... Inhoud Motivatie Waarom aquatische biomassa? Acrres Onderzoek aquatische biomassa

Nadere informatie

Next Generation Energy. Tomorrow will be what we make today Sustainable product development is today s reality

Next Generation Energy. Tomorrow will be what we make today Sustainable product development is today s reality Next Generation Energy Tomorrow will be what we make today Sustainable product development is today s reality ZIRK Technology biedt (nieuw) inzicht en ondersteuning bij het produceren van Bioproducten

Nadere informatie

Chemie & ICT ICT en Chemie: samen naar een duurzame toekomst?

Chemie & ICT ICT en Chemie: samen naar een duurzame toekomst? on behalf of Chemie & ICT ICT en Chemie: samen naar een duurzame toekomst? Symposium Groene ICT en Duurzaamheid in het hoger onderwijs 30-01-2014 Ger Fischer Woord vooraf Nieuwe start cartoon? 2 Onderwerpen

Nadere informatie

Van een lineaire naar een circulaire economie: Kansen en Bedreigingen Prof. dr. Jacqueline Cramer, directeur

Van een lineaire naar een circulaire economie: Kansen en Bedreigingen Prof. dr. Jacqueline Cramer, directeur Van een lineaire naar een circulaire economie: Kansen en Bedreigingen Prof. dr. Jacqueline Cramer, directeur Aanpak van het USI Vraaggericht expertise mobiliseren om kennis te valoriseren ( integrating

Nadere informatie

Geen oplossing voor klimaat zonder circulaire economie. 25 april 2019

Geen oplossing voor klimaat zonder circulaire economie. 25 april 2019 Geen oplossing voor klimaat zonder circulaire economie 25 april 2019 Behoeften invullen met minder hulpbronnen Langere levensduur voor producten Gedeeld gebruik Minder verlies Dienst centraal en niet het

Nadere informatie

Sustainable Concrete Centre. Duurzaam Innoveren in beton

Sustainable Concrete Centre. Duurzaam Innoveren in beton Sustainable Concrete Centre Duurzaam Innoveren in beton Sustainable Concrete Centre Oosterhout (NB), The Netherlands Director: Mantijn van Leeuwen m.vanleeuwen@crh-scc.nl +31 6 2275 4364 CRH in Nederland

Nadere informatie

ZIRK Technology. Next Generation Energy

ZIRK Technology. Next Generation Energy ZIRK Technology ZIRK Technology BV is een jong bedrijf in oprichting. Het bedrijf is een verbindende schakel tussen innovatieve bedrijven en industrie in de biobased economy. Met ruime ervaring van fundamenteel

Nadere informatie

Zet Cradle to Cradle de nieuwe krijtlijnen uit voor duurzame producten?

Zet Cradle to Cradle de nieuwe krijtlijnen uit voor duurzame producten? 26/03/2010 Zet Cradle to Cradle de nieuwe krijtlijnen uit voor duurzame producten? Dr. Karl Vrancken projectenmanager - VITO VITO Unit transitie energie en milieu» Energie en emissie modellering en monitoring»

Nadere informatie

Kunststoffen: zegen of zorg?

Kunststoffen: zegen of zorg? No Waste into the Oceans Kunststoffen: zegen of zorg? Stuf Kaasenbrood Open Universiteit, 3 november 2012 Kunststoffen: zegen of zorg? Gebruik en Voordelen van kunststoffen Kunststofimago en Probleemthema

Nadere informatie

Biobased ontwikkelingen binnen de chemie

Biobased ontwikkelingen binnen de chemie Biobased ontwikkelingen binnen de chemie Vereniging van de Nederlandse Chemische Industrie Reinier Gerrits Speerpuntmanager Energie & Klimaat Utrecht, 8 april 2011 Biobased ontwikkelingen binnen chemie,

Nadere informatie

Bio-economie en circulaire economie

Bio-economie en circulaire economie Bio-economie en circulaire economie Dirk Van Gijseghem, Departement LV Dimitri Strijbos, Vlaanderen Circulair EWI-focus 24 22 maart 2017 1. Bio-economie en Circulaire economie 2. Europees beleid 3. Vlaams

Nadere informatie

Verpakken in de circulaire economie. Hester Klein Lankhorst Empack, 5 april 2017

Verpakken in de circulaire economie. Hester Klein Lankhorst Empack, 5 april 2017 Verpakken in de circulaire economie Hester Klein Lankhorst Empack, 5 april 2017 2 Copyright 2016 KIDV 8 november 2016 3 Copyright 2017 KIDV 12-4-2017 Verpakkingen In Europa openen we ongeveer 7 verpakkingen

Nadere informatie

De Vlaamse bio-economie strategie, heden en toekomst. Eva Van Buggenhout en Dirk Van Gijseghem, Departement LV

De Vlaamse bio-economie strategie, heden en toekomst. Eva Van Buggenhout en Dirk Van Gijseghem, Departement LV De Vlaamse bio-economie strategie, heden en toekomst Eva Van Buggenhout en Dirk Van Gijseghem, Departement LV Bio-economie@ILVO, 18 november 2016 Overzicht 1. Wat is bio-economie? 2. De Vlaamse bio-economie

Nadere informatie

Resource recovery als drijfveer voor cross sectorale samenwerking Seminar TKI Watertechnologie May 28 th, 2014

Resource recovery als drijfveer voor cross sectorale samenwerking Seminar TKI Watertechnologie May 28 th, 2014 Resource recovery als drijfveer voor cross sectorale samenwerking Seminar TKI Watertechnologie May 28 th, 2014 T.M. Plantenga, OPM / CD Water Cluster a.i. ISPT KWR en ISPT Verschillende achterban, gemeenschappelijk

Nadere informatie

Hoe ontwikkel je een regionale economy?

Hoe ontwikkel je een regionale economy? 1 Hoe ontwikkel je een regionale economy? Model van 5 elementen Excellent Science World leading and accessible positions in sciences People make the difference Attracting world class scientists and talented

Nadere informatie

Actualisering van de studie van Dirk Carrez 22/03/2017

Actualisering van de studie van Dirk Carrez 22/03/2017 Duurzaam gebruik van en waardecreatie uit hernieuwbare grondstoffen voor de biogebaseerde industriële productie zoals biomaterialen en groene chemicaliën in Vlaanderen Actualisering van de studie van 2012

Nadere informatie

TA3290 Life-Cycle Modeling and Economic Evaluation

TA3290 Life-Cycle Modeling and Economic Evaluation TA3290 Life-Cycle Modeling and Economic Evaluation 2011-2012 CiTG, minor Mining and Resource Engineering College 1: Inleiding en Overzicht Dr.ir. Gerard P.J. Dijkema Energy & Industry Group December 12,

Nadere informatie

150 years. BASF: We create chemistry

150 years. BASF: We create chemistry BASF: We create chemistry Chemistry powers Sustainability NRK Nieuwjaarsbijeenkomst 2016 14 januari 2016, BASF De Meern Charles van der Horst BASF Nederland B.V. Our understanding is derived from megatrends

Nadere informatie

Milieu- en klimaatuitdagingen voor de 21ste eeuw: van Europese visie naar lokale betekenis en actie. Hans Bruyninckx, Mortsel, 9 oktober 2105

Milieu- en klimaatuitdagingen voor de 21ste eeuw: van Europese visie naar lokale betekenis en actie. Hans Bruyninckx, Mortsel, 9 oktober 2105 Milieu- en klimaatuitdagingen voor de 21ste eeuw: van Europese visie naar lokale betekenis en actie Hans Bruyninckx, Mortsel, 9 oktober 2105 Presentation by Dr. Hans Bruyninckx, Executive Director, EEA

Nadere informatie

Built Positive Together We Build What s Next

Built Positive Together We Build What s Next @ C2C Bouwgroep 10 Maart 2017 Rotterdam Built Positive Together We Build What s Next Cradle to Cradle Products Innovation Institute Het doel van deze presentatie. Wie zijn wij? Wat doen we? Waarom Built

Nadere informatie

GRENZELOOS BIOBASED ONDERWIJS

GRENZELOOS BIOBASED ONDERWIJS GRENZELS BIBASED NDERWIJS Met onderwijs naar duurzame toekomst Inspiratiedag@HGENT 1 februari 2019 Ruben Guisson ruben.guisson@vito.be Project Manager Team Biobased Economy VIT NV Boeretang 200 2400 Mol

Nadere informatie

Stakeholdersbijeenkomst SBK Routekaart naar NMD 2.0

Stakeholdersbijeenkomst SBK Routekaart naar NMD 2.0 Stakeholdersbijeenkomst SBK Routekaart naar NMD 2.0 Ir. Piet van Luijk / min. BZK 03-12-2013 1 Waar staan we Bepalingsmethode die aansluit op Europese bepalingsmethoden Nationale MilieuDatabase die geschikt

Nadere informatie

3/12/13. Horizon 2020 Challenge 5: klimaat, milieu, resource efficiency en grondstoffen

3/12/13. Horizon 2020 Challenge 5: klimaat, milieu, resource efficiency en grondstoffen 3/12/13 Horizon 2020 Challenge 5: klimaat, milieu, resource efficiency en grondstoffen Mieke Houwen Horizon 2020 : klimaat, milieu, resource efficiency en grondstoffen Agenda n Horizon 2020 algemeen n

Nadere informatie

Manifest Circulair Onderwijs

Manifest Circulair Onderwijs Manifest Circulair Onderwijs de rol van onderwijs in verantwoord innoveren 2 Waarom urgentie De jeugd heeft de toekomst. Wij maken de toekomst. Wij brengen kinderen en jong volwassenen het gedachtengoed

Nadere informatie

Vlaams beleid rond de bio-economie

Vlaams beleid rond de bio-economie Vlaams beleid rond de bio-economie Inhoud Hoe het begon Visie, strategie en actieplan Rol van de Interdepartementale werkgroep (IWG) SCAR-aanbevelingen Hoe het begon Februari 2012: Europese strategie en

Nadere informatie

1. Ambitie, doelstellingen, acties

1. Ambitie, doelstellingen, acties 1. Ambitie, doelstellingen, acties Van Nederlandse distributie naar Nederlandse ketenregie Uitvoering van het Nationaal Innovatieprogramma Logistiek en Supply Chain Management 1 Agri-Food Chemie Hightech

Nadere informatie

Evenwicht vinden tussen people, planet & profit DUURZAAM VASTGOEDBEHEER & FACILITY MANAGEMENT

Evenwicht vinden tussen people, planet & profit DUURZAAM VASTGOEDBEHEER & FACILITY MANAGEMENT Evenwicht vinden tussen people, planet & profit DUURZAAM VASTGOEDBEHEER & FACILITY MANAGEMENT WAAROM INVESTEREN IN DUURZAAMHEID? 1. Omdat bedrijven een betekenisvolle bijdrage willen leveren aan een leefbare

Nadere informatie

Duurzaam Gebouwd Op Locatie. Circulaire Economie. Mede mogelijk gemaakt door:

Duurzaam Gebouwd Op Locatie. Circulaire Economie. Mede mogelijk gemaakt door: Duurzaam Gebouwd Op Locatie Circulaire Economie Mede mogelijk gemaakt door: Welkom Moderator Rob van Tilburg Het integrale bouw en vastgoed platform Pieter Fritz, Senior adviseur bij Duurzaam Gebouwd Wat

Nadere informatie

Subsidies Biobased Economy

Subsidies Biobased Economy Subsidies Biobased Economy Amsterdam, 23 juni 2014 Astrid Hamer Subsidies Weinig gebruikt door bedrijven (spec. BBE) Wijs ze erop. WBSO regio Overzicht regelingen BBE door RVO.nl RDA SDE+ NL EU MIT: MKB

Nadere informatie

LIFE Focus: Milieu en Klimaat

LIFE Focus: Milieu en Klimaat LIFE Focus: Milieu en Klimaat John Heynen 10 juni 2016 L Instrument Financier pour l Environnement Focus sessie Milieu en Klimaat Hoofdlijnen goede LIFE aanvraag Beleidsprioriteiten Presentatie PNO Vragen

Nadere informatie

NWA WORKSHOP SUSTAINABLE DEVELOPMENT GOALS. NWA Circulaire Economie en SDG Ardi Dortmans

NWA WORKSHOP SUSTAINABLE DEVELOPMENT GOALS. NWA Circulaire Economie en SDG Ardi Dortmans NWA WORKSHOP SUSTAINABLE DEVELOPMENT GOALS NWA Circulaire Economie en SDG Ardi Dortmans NWA CIRCULAIRE ECONOMIE EN GRONDSTOFFENEFFICIËNTIE Een duurzame circulaire economie gaat uit van volledige herbruikbaarheid

Nadere informatie

Empack 12 oktober Ontwerpen van duurzame verpakkingen. Dr. Ing. Karine Van Doorsselaer Opleiding Productontwikkeling

Empack 12 oktober Ontwerpen van duurzame verpakkingen. Dr. Ing. Karine Van Doorsselaer Opleiding Productontwikkeling Empack 12 oktober 2017 Ontwerpen van duurzame verpakkingen Dr. Ing. Karine Van Doorsselaer Opleiding Productontwikkeling Ecologische verpakking Ecodesign is het optimaliseren van de verpakking zodat de

Nadere informatie

De uitdagingen voor een transitie naar duurzaam materialenbeheer

De uitdagingen voor een transitie naar duurzaam materialenbeheer De uitdagingen voor een transitie naar duurzaam materialenbeheer Dr. Maarten Dubois Manager Steunpunt Duurzaam Materialenbeheer (SuMMa) KU Leuven 29 maart 2015 SteunpuntDuurzaam Materialenbeheer(SuMMa)

Nadere informatie

Industriële batterijen voor electro-mobiliteit. Uitdaging voor recyclage? Willy Tomboy OVAM Congres 12 november 2013

Industriële batterijen voor electro-mobiliteit. Uitdaging voor recyclage? Willy Tomboy OVAM Congres 12 november 2013 Industriële batterijen voor electro-mobiliteit Uitdaging voor recyclage? Willy Tomboy OVAM Congres 12 november 2013 1 RECHARGE Associatie 2 Batterijen in motion Het gebruik van Advanced Rechargeable Batteries

Nadere informatie

Duurzame innovatie en bedrijfscontinuïteit Jan Harmsen symposium 29 maart 2016 Lage Energieprijs: nu investeren

Duurzame innovatie en bedrijfscontinuïteit Jan Harmsen symposium 29 maart 2016 Lage Energieprijs: nu investeren Duurzame innovatie en bedrijfscontinuïteit Jan Harmsen symposium 29 maart 2016 Lage Energieprijs: nu investeren Duurzame ontwikkeling Waarom duurzame innovatie? Wat kan de ingenieur doen? www.harmsenconsultancy.nl

Nadere informatie

Algen: een groene grondstof voor Vlaanderen?

Algen: een groene grondstof voor Vlaanderen? Algen: een groene grondstof voor Vlaanderen? Workshop - Gent, 8 december 2009 Een organisatie van Vlaams Algenplatform Programma 9.30-9.35 Verwelkoming Annick Verween, diacel (UGent) 9.35-9.50 Visie van

Nadere informatie

Duurzame Warmte uit Biomassa

Duurzame Warmte uit Biomassa Duurzame Warmte uit Biomassa Ir. Kees W. Kwant Chair IEA Bioenergy Contents 1. Bioenergy Heat in the sustainable Global Energy Mix 2. Stimulering van duurzame warmte 1. ISDE 2. EIA 3. SDE 3. Subsidie budgetten

Nadere informatie

Inkoop en de link naar de value chain

Inkoop en de link naar de value chain Inkoop en de link naar de value chain Inkoop en de link naar de value chain 24 juni 2014 An aligned supply chain Bron: Van Veen, 2011 Historical difference supply chain/ logistics domain vs value chain

Nadere informatie

EEN NIEUW DIGITAAL KENNISPLATFORM VOOR DE BIO-ECONOMIE IN VLAANDEREN. Linda Verdonck POM Oost-Vlaanderen

EEN NIEUW DIGITAAL KENNISPLATFORM VOOR DE BIO-ECONOMIE IN VLAANDEREN. Linda Verdonck POM Oost-Vlaanderen EEN NIEUW DIGITAAL KENNISPLATFORM VOOR DE BIO-ECONOMIE IN VLAANDEREN Linda Verdonck POM Oost-Vlaanderen Digitaal kennisplatform bio-economie een initiatief van de POM Oost-Vlaanderen als provinciale antenne

Nadere informatie

#1 Het begint met ambitie

#1 Het begint met ambitie #1 Het begint met ambitie INTERFACE 2020 Missie showing it s possible to create a better world, being restorative by the power of our influence Ray Anderson, oprichter Interface 1994 #1 HET BEGINT MET

Nadere informatie

Vlaams Kenniscentrum water. Van projectidee tot projectconsortium

Vlaams Kenniscentrum water. Van projectidee tot projectconsortium Vlaams Kenniscentrum water Van projectidee tot projectconsortium ca. 600 calls -> 96 calls Intern gebruik -> nuttig voor Vlaanderen 96 calls -> 34 calls -> 6 thema s o o o o o o Sustainable rural development

Nadere informatie

Het ontrafelen van sustainability en haar drivers: waarom sustainable product development maatwerk is

Het ontrafelen van sustainability en haar drivers: waarom sustainable product development maatwerk is Het ontrafelen van sustainability en haar drivers: waarom sustainable product development maatwerk is Dr. Kristian Peters, Dr. Alex Alblas, Prof. dr. Hans Wortmann Faculty of Economics and Business, University

Nadere informatie

Urban Farming Long Term future with Algae?

Urban Farming Long Term future with Algae? Urban Farming Long Term future with Algae? Wie zijn wij? Leidende positie in Europa. Sinds 2000 succesvol actief op het gebied van het kweken k en verwerking van algen. Structuur Ingrepro Ingrepro B.V.

Nadere informatie

Introductie in Energie- & Industriesystemen

Introductie in Energie- & Industriesystemen Introductie in Energie- & Industriesystemen TB141E Hoorcollege 1 Introductie en systemen Dr. ir. Émile J. L. Chappin Challenge the future 1 Energie- & Industriesystemen Foto CC BY SA: Merrymoonmary Challenge

Nadere informatie

EWI-focus. Biogebaseerde industrie in Vlaanderen. 22 maart 2017

EWI-focus. Biogebaseerde industrie in Vlaanderen. 22 maart 2017 EWI-focus Biogebaseerde industrie in Vlaanderen 22 maart 2017 Sessie 1 Financiering van de bio-economie in Vlaanderen Nieuwe investeringen aantrekken Overheid & FIT: Vlaanderen als vestigingsplaats BBE

Nadere informatie

18.00 Veroniqué Swinkels (BBK/DVS) en Natascha Kooiman (Smaackmakers) Aftrap. 18.05 Helene van Zutphen (Nederland Schoon) Samen voor een schone buurt

18.00 Veroniqué Swinkels (BBK/DVS) en Natascha Kooiman (Smaackmakers) Aftrap. 18.05 Helene van Zutphen (Nederland Schoon) Samen voor een schone buurt 18.00 Veroniqué Swinkels (BBK/DVS) en Natascha Kooiman (Smaackmakers) Aftrap 18.05 Helene van Zutphen (Nederland Schoon) Samen voor een schone buurt 18.30 Albert Gast (Think + DO) Design als tool om duurzaam

Nadere informatie

Update Renewable Energy in the Netherlands. Maarten Arentsen University of Twente

Update Renewable Energy in the Netherlands. Maarten Arentsen University of Twente Update Renewable Energy in the Netherlands Maarten Arentsen University of Twente Dutch political climate since late 2010 Right wing coalition in power with passive parliamentary support of popular party

Nadere informatie

Circulaire Economie Tilburg. Analyse grondstofstromen op gemeenteniveau

Circulaire Economie Tilburg. Analyse grondstofstromen op gemeenteniveau Circulaire Economie Tilburg Analyse grondstofstromen op gemeenteniveau 28 november 2017 Aanleiding Aanpak circulaire economie Tilburg (december 2016): Voedsel: minder voedselverspilling Consumptiegoederen

Nadere informatie

Methode en data in Europees perspectief

Methode en data in Europees perspectief Methode en data in Europees perspectief SBK-symposium Nationale Milieudatabase 24 februari 2011 Agnes Schuurmans (vz normcie 351 281 / lid SBK-TIC / Rockwool) Europese ontwikkelingen waarvoor milieu-informatie

Nadere informatie

Reactie visiedocument: Duurzame bio-economie 2030

Reactie visiedocument: Duurzame bio-economie 2030 Reactie visiedocument: Duurzame bio-economie 2030 Prof. dr. M.B. Katan, Prof. dr ir R. Rabbinge & Prof. dr. L.E.M. Vet Bijeenkomst Commissie Corbey / Utrecht, 16 januari 2015 1 Light use efficiency: terrestrial

Nadere informatie

FISCH Project CREASISTRE. Creatief valoriseren van nevenstromen in Vlaanderen

FISCH Project CREASISTRE. Creatief valoriseren van nevenstromen in Vlaanderen FISCH Project CREASISTRE Creatief valoriseren van nevenstromen in Vlaanderen FEBEM Vierde Afval- en Materialencongres in Brugge op 6 April 2011 Inhoud o FISCH o Is er ruimte (Business) voor afvalverwerking

Nadere informatie

GFT-afval is een waardevolle bron voor nieuwe grondstoffen. Maar hoe ziet de toekomst eruit?

GFT-afval is een waardevolle bron voor nieuwe grondstoffen. Maar hoe ziet de toekomst eruit? GFT-afval is een waardevolle bron voor nieuwe grondstoffen. Maar hoe ziet de toekomst eruit? Spreker: Datum: Locatie: Joop Suurmeijer en Robert Jansen 19 maart 2015 VNG-congres Utrecht GFT-afval heeft

Nadere informatie

Biobased Economy in BioBRUG tussen wetenschap en praktijk

Biobased Economy in BioBRUG tussen wetenschap en praktijk B r u g t u s s e n m a r k t e n k e n n i s i n d e r e g i o v o o r d e b i o b a s e d e c o n o m y Biobased Economy in BioBRUG tussen wetenschap en praktijk Prof. dr. Gert-Jan Euverink 14 11-2012

Nadere informatie

Plant-on-a-Truck. Peter Van Broeck Director Chemical Technology Development Pharmaceutical Research & Development FISCH@ 30 September 2011 Leuven

Plant-on-a-Truck. Peter Van Broeck Director Chemical Technology Development Pharmaceutical Research & Development FISCH@ 30 September 2011 Leuven 0 Plant-on-a-Truck Peter Van Broeck Director Chemical Technology Development Pharmaceutical Research & Development FISCH@ 30 September 2011 Leuven 1 UITDAGINGEN VOOR CHEMISCHE PLANTS BINNEN DE FARMA Multifunctioneel

Nadere informatie

EWI Focus 13 april 2015. Key Enabling Technologies. Roadmaps. Waar staan we en waar gaan we naartoe?

EWI Focus 13 april 2015. Key Enabling Technologies. Roadmaps. Waar staan we en waar gaan we naartoe? EWI Focus 13 april 2015 Key Enabling Technologies Roadmaps Waar staan we en waar gaan we naartoe? Agenda 09u-00-09u30 09u30-09u35 09u35-09u50 09u50-10u10 10u10-10u30 10u30-10u50 10u50-11u10 11u10-11u30

Nadere informatie

Ontmanteling & Hergebruik in NL: Een gezamenlijke inspanning

Ontmanteling & Hergebruik in NL: Een gezamenlijke inspanning Ontmanteling & Hergebruik in NL: Een gezamenlijke inspanning New emmergy 17 mei 2017 Berend Scheffers Ons energiesysteem 2 Energiesysteem Nederland 2015. Bron: NEV 2016, ECN, PBL, CBS, RVO Rol van gas

Nadere informatie

1 VERPAKKEN IN EEN CIRCULAIRE Copyright 2017 ECONOMIE KIDV door de VNV en het KIDV

1 VERPAKKEN IN EEN CIRCULAIRE Copyright 2017 ECONOMIE KIDV door de VNV en het KIDV 1 VERPAKKEN IN EEN CIRCULAIRE Copyright 2017 ECONOMIE KIDV door de VNV en het KIDV 13 maart 2017 platform voor experts professionalisering van het verpakkingsvak profiel versterken binnen het bedrijfsleven

Nadere informatie

Duurzaamheidsmetingen

Duurzaamheidsmetingen Duurzaamheidsmetingen 21 april SUSPRO³ werkgroep eco-innovatie Saskia Walraedt Projectleider Eco²Chem en Vlarip Agenda Inleiding Waarom duurzaamheid meten Types meetmethodes Wat meten Hoe meten Voorstelling

Nadere informatie

Een nieuwe kijk op kunststof en rubber. Feiten & cijfers

Een nieuwe kijk op kunststof en rubber. Feiten & cijfers Een nieuwe kijk op kunststof en rubber Feiten & cijfers PRODUCTIE & PROCES -40% Economie NL 2016 bedrijven werknemers jaaromzet Innovaties en optimalisaties van de productieprocessen, hebben er in de afgelopen

Nadere informatie

Geokunststoffen en de reductie van de CO2 footprint

Geokunststoffen en de reductie van de CO2 footprint Geokunststoffen en de reductie van de CO2 footprint M. Nods Nods Consultancy www.nods-consultancy.com m.nods@nods-consultancy.com Principes circulaire economie 2 NGO: algemene introductie 1 De Life Cycle

Nadere informatie

F I S CH ROADMAP VALORISATIE VAN NEVENSTROMEN. Chemistry for Sustainability. Flanders Innovation Hub for Sustainable Chemistry

F I S CH ROADMAP VALORISATIE VAN NEVENSTROMEN. Chemistry for Sustainability. Flanders Innovation Hub for Sustainable Chemistry T + F + M + F I S CH Chemistry for Sustainability Flanders Innovation Hub for Sustainable Chemistry Chemistry for Sustainability Jan Ma Dia Bou B-1 ROADMAP VALORISATIE VAN NEVENSTROMEN jvan ww Chemistry

Nadere informatie

De circulaire melkveehouderij: Waarde creëren met reststromen

De circulaire melkveehouderij: Waarde creëren met reststromen De circulaire melkveehouderij: Waarde creëren met reststromen Circular & Biobased Economy Erik van Seventer Program Director Circular & Biobased Economy Hengelo, 19 mei 2017 Voor vanmiddag CO 2 en mineralen

Nadere informatie

Verwerking en toepasbaarheid van bioplastics voor het verpakken van levensmiddelen

Verwerking en toepasbaarheid van bioplastics voor het verpakken van levensmiddelen Seminarie Verwerking en toepasbaarheid van bioplastics voor het verpakken van levensmiddelen Verwelkoming & inleiding Het Pand, Gent 26 maart 2013 Resultaten project Realisatie van biopolymeer gebaseerde

Nadere informatie

PLASTICS IN THE AUTOMOTIVE INDUSTRY. AutomotiveNL JP Heijster Manager manufacturing

PLASTICS IN THE AUTOMOTIVE INDUSTRY. AutomotiveNL JP Heijster Manager manufacturing PLASTICS IN THE AUTOMOTIVE INDUSTRY THEMAGEBIEDEN Smart mobility Green mobility Nieuwe materialen / lichtgewicht constructies Productie technologie 2 WAT BETEKENT KUNSTSTOF IN DE AUTOMOBIEL INDUSTRIE FACTS

Nadere informatie

Smart Industry Event KPN ervaringen Fokker 4.0 project en next steps

Smart Industry Event KPN ervaringen Fokker 4.0 project en next steps Smart Industry Event KPN ervaringen Fokker 4.0 project en next steps 4 februari 2016 Theater Orpheus - Apeldoorn 1 Agenda Introductie Smart Industry Ervaringen Smart Factory project Fokker 4.0 Aanpak Smart

Nadere informatie

Masterclass Duurzaam Ondernemen

Masterclass Duurzaam Ondernemen Masterclass Duurzaam Ondernemen Gijsbrecht Gunter Projectmanager Mobiel: 06 52 123 146, e-mail: gijsbrechtgunter@impulszeeland.nl Terneuzen, 10 november 2011 Inhoudsopgave 1 Wat is Biobased Economy 2 Agenda

Nadere informatie

Echt duurzaam hoeft niet duur te zijn!

Echt duurzaam hoeft niet duur te zijn! Echt duurzaam hoeft niet duur te zijn! Roadmap DURABILIT Drivers and barriers Refurbishment, hergebruik en grondstoffen Footprint reductie door hergebruik Value matrix Succesfactoren Discussie DURABILIT

Nadere informatie

Next Generation Risk Based Certification

Next Generation Risk Based Certification BUSINESS ASSURANCE Next Generation Risk Based Certification DNV GL Relatiedag - 11 november 2014 Albert Zwiesereijn 2014-06-05 1 SAFER, SMARTER, GREENER Albert Zwiesereijn 37 jaar Voor DNV GL Officier

Nadere informatie

Potentieel van nieuwe vergistingstechnologie

Potentieel van nieuwe vergistingstechnologie Bioenergie in Overijssel Potentieel van nieuwe vergistingstechnologie Jan de Wit, Ralph Lindeboom en Willem Brus Bioenergiedag oost nederland 31-oktober-2013 Partners Saxion werkt aan een duurzame toekomst

Nadere informatie

Biobased economy vanuit ketenperspectief. Woody Maijers Lector Integrale voedsel- en productieketens Directeur van De Ketencoach

Biobased economy vanuit ketenperspectief. Woody Maijers Lector Integrale voedsel- en productieketens Directeur van De Ketencoach Biobased economy vanuit ketenperspectief Woody Maijers Lector Integrale voedsel- en productieketens Directeur van De Ketencoach 1 Van lineair naar circulair 2 Van ketens naar netwerken Productie biomassa

Nadere informatie