Hoe is het gesteld met het voedingspatroon van de eerstejaars pabostudenten en wat voor voedingsadvies kunnen wij ze adviseren?
|
|
- Dennis de Boer
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Hoe is het gesteld met het voedingspatroon van de eerstejaars pabostudenten en wat voor voedingsadvies kunnen wij ze adviseren? Adriëtte Topper Anouk Vink Kirsten Vesters Louiza Verbrugge Mariska Sprado Paula Simon Aanduiding opdracht VD-A Opleiding & instelling Voeding & Diëtetiek, De Haagse hogeschool Klas VD-co1.c.2 Tutor Frank van Nispen Plaats, datum Den Haag, oktober 2012
2 Inhoudsopgave Inleiding 1 Methode 1 Resultaten 3 Energie 3 Eiwitten 3 Koolhydraten 3 Vetten 4 Vezels 4 Water 4 Vitamine C 5 Conclusie 6 Hoe is het gesteld met het voedingspatroon van de eerstejaars pabostudenten? 6 Wat kan er verbeterd worden aan het eetpatroon van de pabo-studenten in het algemeen? 6 Welke pabo-student heeft het gezondste eetpatroon? 7 Discussie 9 Bijlage 1: Procesverslag 10 Bijlage 2: Taakverdeling 13 Bijlage 3: Agenda s 14 Bijlage 4: Notulen 15
3 Inleiding Op de basisschool maken kinderen een grote ontwikkeling door. Tijdens deze ontwikkeling vinden er een hoop uiteenlopende processen in het lichaam plaats. Verantwoordelijk eten is in deze periode extra belangrijk. Dat houdt in dat belangrijke voedingsstoffen in voldoende mate moeten voorkomen in de voeding. Dit in combinatie met voldoende beweging helpt de kinderen de weg naar de puberteit gezond te bewandelen. Docenten op basisscholen zijn een belangrijk voorbeeld voor leerlingen en spelen daarom een grote rol in het uitdragen van een gezond voedingspatroon naar een klas toe. Hierom is het belangrijk dat docenten weten wat gezonde voeding inhoudt. De onderzoeksvraag luidt: "Hoe is het gesteld met het voedingspatroon van de eerstejaars pabostudenten en wat voor voedingsadvies kunnen wij ze adviseren?" Het doel is om de eerstejaars pabostudenten een voedingsadvies te geven aan de hand van de Richtlijnen Goede Voeding, Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid en de Schijf van Vijf. Op basis van deze criteria zijn de belangrijkste voedingsstoffen voor de pabostudenten eerder onderzocht in het vooronderzoek Voedingstrends. In dit vooronderzoek werden de voedingsstoffen: eiwit, koolhydraten, vet, voedingsvezel, water en vitamine C onderzocht. Daarin werd de hoofdvraag Waarom is de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid van de gekozen voedingsstoffen van belang voor jongvolwassenen? beantwoord. Met die informatie kon er gestart worden met de analyses van het voedingspatroon van de pabostudenten. Om een goed voedingsadvies te kunnen uitbrengen, hebben de pabostudenten drie dagen een voedingsdagboekje bijgehouden. Deze dagboekjes worden geanalyseerd door de studenten van de opleiding Voeding en Diëtetiek. Uit deze analyse zal een uiteindelijk advies worden geformuleerd voor de eerstejaars pabostudenten. Op deze manier kan er door de pabostudenten een bewust beeld worden gevormd van het voedingspatroon. Methode Dit onderzoek naar het voedingspatroon van de pabostudenten is met een kwantitatieve dataverzamelingsmethode tot stand gekomen. Vanwege de beperkte tijd in dit onderzoek is er een steekproef gehouden, bestaande uit één klas met 27 eerstejaars pabostudenten van de Haagse hogeschool. De opleiding tot Leraar Basisonderwijs aan de Haagse Hogeschool was de opdrachtgever voor de pabostudenten. Met de studenten van Voeding en Diëtetiek was er alleen contact per e- mail. De pabostudenten kregen een Excelbestand tot hun beschikking voor de voedingsanamnese. Om een realistisch beeld te krijgen van de genuttigde voeding is gekozen voor het noteren van de voedingsinname van twee doordeweekse dagen en één weekenddag. De pabostudenten noteerden 1
4 per eetmoment de genuttigde voedingsmiddelen, de portiegroottes en het totale gewicht per voedingsmiddel. Vanuit deze gegevens hebben de studenten van Voeding en Diëtetiek berekend in welke mate de eerder gekozen voedingsstoffen uit het vooronderzoek Voedingstrends deel uitmaken van het voedingspatroon. Uit deze analyses en op basis van het raadplegen van de Richtlijnen Goede Voeding, de Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid en de Schijf van Vijf is een conclusie getrokken en een advies opgesteld voor de eerstejaars pabostudenten. Van de 27 voedingsanamneses waren er 18 bruikbaar voor dit onderzoek. 2
5 Resultaten Energie De energie-inname van de pabostudenten (vijftien vrouwen en drie mannen) verschilde per individu. Gemiddeld lag de energie-inname op 8313 kj per dag. Dit gemiddelde ligt onder de Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid. Deze is voor vrouwen gesteld op kj ( kcal) en voor mannen op kj ( kcal) per dag. Er waren grote verschillen in energie-inname in het weekend. Eén student at bijna niets en had een energie-inname van slechts 3924 kj. Een andere student consumeerde vooral alcohol, friet en snacks wat resulteerde in een hoge energie-inname van kj. Gemiddeld genomen namen de pabostudenten in het weekend kj tot zich. Ten opzichte van het gemiddelde over de totale drie dagen is dit een verschil van 3937 kj per persoon. Op alle dagen, maar met name in het weekend, werden veel snacks (chips, koeken, friet etc.) gegeten. De inname van alcohol was in het weekend hoger dan tijdens een doordeweekse dag. Een studente had met 700 gram aan taart, koekjes, ijs en snoep de hoogste energie-inname over de twee doordeweekse dagen. Dat was meteen haar grootste bron van energie, gezien het feit dat ze een gemiddelde energie-inname had van slechts 7811 kj per dag. Eiwitten De Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid voor eiwitten is en% per dag. De studenten hadden, met een gemiddelde van 12 en%, een inname vlak bij de ondergrens van de aanbevolen hoeveelheid. De eiwitten werden voornamelijk uit graan-, zuivel- en vleesproducten gehaald. De consumptie van zuivel lag, met een gemiddelde van 114 gram, onder de Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid van gram per dag. Als de pabostudenten zuivel nuttigden was het voornamelijk ijs en yoghurt. Koolhydraten De inname van koolhydraten lag binnen de Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid van en%, namelijk gemiddeld rond de 54 en%. De consumptie van graanproducten, groenten en fruit lag ver onder de Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid. Het Voedingscentrum adviseert om dagelijks zes á zeven sneetjes brood te consumeren. De pabostudenten consumeerden gemiddeld vier sneetjes brood per dag. De Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid voor aardappelen, rijst, pasta of peulvruchten bedraagt gram. De studenten consumeerden zelfs minder dan de helft; gemiddeld slechts 103 gram per dag. De consumptie van groente lag gemiddeld op 92 gram per dag, de consumptie van 3
6 fruit op één stuk fruit. De Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid ligt voor beide op 200 gram per dag. Voor fruit komt dat overeen met twee stuks fruit per dag. In onderstaande grafiek is duidelijk te zien dat de consumptie van bovenstaande voedingsmiddelen door de pabostudenten onder de Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheden lag ADH Pabostudenten 50 0 Brood Aardappelen, rijst, pasta, peulvruchten Groenten Fruit Vetten Het vetgehalte van de voeding was hoog bij de studenten. Met een gemiddelde van 39 en% lag het nét onder de bovengrens van de Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid. Ook consumeerden de studenten erg veel verzadigd vet. Er was een student waarvan 41% van de genuttigde hoeveelheid vet bestond uit verzadigde vetten. Vis werd niet veel gegeten. Een enkeling nam het bijvoorbeeld als vissalade op brood. Een student die wel veel vis consumeerde, at 440 gram vis bestaande uit kibbeling, garnalenspiesjes en gerookte zalm. Vezels De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid voor voedingsvezels is gram per dag. Gemiddeld kwamen de pabostudenten op 16 gram per dag aan voedingsvezels. Deze hoeveelheid ligt dus ver onder de norm. Water De pabostudenten kwamen net aan de Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid van dranken. Gemiddeld dronken de pabostudenten 1,1 liter per dag, waar de Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid tussen de 4
7 1-2 liter ligt. De inname van vocht lag in het weekend een stuk lager dan op de doordeweekse dagen. Vitamine C Een deel van de pabostudenten kreeg via hun voeding te weinig vitamine C binnen. Soms nog geen 10 mg per dag, terwijl de Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid mg per dag is. De reden was vaak dat die studenten te weinig groente en fruit aten. Het andere deel van de studenten kreeg ruimschoots vitamine C binnen. 5
8 Conclusie In dit onderzoek is verslag gedaan van het voedingspatroon van de eerstejaars pabostudenten van de Haagse hogeschool. De hoofdvraag van het onderzoek luidde: Hoe is het gesteld met het voedingspatroon van de eerstejaars pabostudenten en wat voor voedingsadvies kunnen wij ze adviseren? Doel van het onderzoek was het opstellen van een voedingsadvies voor de eerstejaars pabostudenten om ze bewust te maken van het voedingspatroon waardoor ze, wanneer dat nodig is, het voedingspatroon nog kunnen verbeteren. Hoe is het gesteld met het voedingspatroon van de eerstejaars pabostudenten? Gemiddeld ligt het energiepercentage voor eiwitten, koolhydraten en vetten binnen de norm, zij het vaak net tegen de onder- of bovengrens aan. Het percentage aan verzadigd vet is echter veel te hoog. De studenten krijgen te weinig voedingsvezels en te weinig vocht binnen. Over het geheel genomen ligt de consumptie van vitamine C onder de norm. De hogere energie-inname in het weekend is te verklaren door een hoge inname van (gefrituurde) snacks en het gebruik van alcohol. Het hoge percentage aan verzadigde vetzuren over de totale drie dagen is te duiden door het aantal snacks. Daarnaast hebben de studenten een voorkeur voor vet broodbeleg. Gezonde vetten als vette vis, avocado s en (rauwe, ongezouten) noten en zaden werden in mindere mate door de studenten geconsumeerd. De lage inname van voedingsvezels komt doordat weinig aardappelen, rijst, groente en fruit werd gegeten en de studenten een voorkeur hebben voor wit brood in plaats van bruin of volkoren brood. De studenten drinken weinig, met name in het weekend. Dat komt waarschijnlijk doordat in het weekend langer wordt uitgeslapen. Gemiddeld genomen is de inname van vitamine C te laag. De consumptie van fruit ligt op een half tot een stuks per dag. Een enkeling zit (ver) boven de norm voor vitamine C, onder andere door het gebruik van vruchtensappen. Wat kan er verbeterd worden aan het eetpatroon van de pabostudenten in het algemeen? De studenten kunnen hun eetpatroon verbeteren door meer te kiezen voor voorkeursproducten genoemd in de Schijf van Vijf. De hoge energie-inname wordt grotendeels gehaald uit snacks. Twee momenten tussen de maaltijden door is prima. Er moet wel gekozen worden voor een gezonde 6
9 snack/tussendoortje. Als tussendoortje kunnen i.p.v. de Sultana en de M&M s, gedroogde zuidvruchten, een handje noten of een mueslireep worden gegeten. Ook een volkorenboterham met kipfilet of een mueslibol met kaas en appel zijn goede vezelrijke alternatieven. Een appel, mandarijn of een banaan zijn voorbeelden van gemakkelijk mee te nemen fruit. Te weinig zuivelproducten kunnen worden gecompenseerd met een zuiveltoetje als snack. Denk hier bij aan de meeneembakjes magere vruchtenyoghurt (zonder toegevoegde suiker). Wanneer er weinig tijd is voor de maaltijd kan in plaats van aan patat gedacht worden aan een snelle maaltijdsalade of een wokgerecht. Over het algemeen wordt er te weinig water gedronken door de pabostudenten. Deze gezonde en (relatief) goedkope drank is vrij te verkrijgen op de Haagse hogeschool. Een flesje kan, tussen de lessen door, gemakkelijk opnieuw worden gevuld. Aanbevolen wordt het voedingspatroon op deze manier met kleine stapjes te verbeteren. Te grote stappen werken demotiverend en zullen uiteindelijk geen resultaat opleveren. Welke pabostudent heeft het gezondste eetpatroon? Zoals hierboven beschreven, kunnen we concluderen dat geen één student(e) voldoet aan de Richtlijnen Goede Voeding en de Schijf van Vijf. In alle geanalyseerde dagboeken valt het percentage aan vetten, koolhydraten en eiwitten binnen de ADH richtlijnen. Geen enkele student voldoet echter aan de richtlijnen voor voedingsvezels, vitamine C en water. Als we kijken naar de Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid komen twee studenten als beste naar voren. We hebben er dan ook voor gekozen om deze twee studenten voor te dragen. Die keuze wordt hieronder toegelicht. Yacintha Reijke Yacintha s eetpatroon voldoet aan de Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid. Haar tussendoortjes bestaan voornamelijk uit brood (met grilworst, salami en hagelslag) en drinken (vruchtensap, siroop en volle chocolademelk). Yacintha heeft tijdens de hoofdmaaltijden weliswaar relatief veel gefrituurd eten gegeten, maar geeft aan dat dit door bijzondere omstandigheden kwam: een verbouwing in huis en een maaltijd op de werkvloer waar geen inspraak over was. Haar BMI is in orde. We kunnen dus veronderstellen dat het inderdaad een uitzondering is. Haar gemiddelde energie-inname in deze drie dagen is 9521 kj. Yacintha komt aan het beweegadvies van minimaal 30 minuten matig intensief bewegen. Maaike van de Ven Maaike eet gevarieerd, niet elke dag hetzelfde. Ze eet over de drie dagen 275 gram aan vis en gemiddeld een stuk fruit per dag. Maaikes voedingspatroon bestaat uit drie hoofdmaaltijden en 7
10 gemiddeld twee tussendoortjes per dag. Op doordeweekse dagen nuttigt ze bijna geen tussendoortjes. In het weekend daarentegen bestaan de tussendoortjes uit een roze koek, kwarktaart, chips en M&M s. Ook drinkt ze zeven glazen alcoholische dranken in het weekend. Maaike consumeert veel verzadigd vet. Op alle drie de dagen heeft ze de norm overschreden. Dit wordt vooral veroorzaakt door het eten van taart, chips, M&M s en ijs. Haar gemiddelde energieinname is 9871 kj. Dit is binnen de aanbevelingen. Maaike speelt hockey en fietst gemiddeld zeventig minuten per dag. Om aan te kunnen geven wie van de twee studenten het gezondste eetpatroon heeft zouden we verder onderzoek moeten verrichten. Voor beide studenten geldt dat ze een energie-inname hebben die binnen de Aanbevolen Dagelijkse Richtlijnen van hun leeftijdscategorie valt. Hieruit kunnen we concluderen dat je ook met een vet eetpatroon binnen de grenzen van deze aanbeveling kunt vallen. Aanbeveling voor toekomstig onderzoek: Een goede gezondheid is naast een goede voeding sterk afhankelijk van een goed bewegingspatroon. Het is te overwegen dit onderzoek te combineren met onderzoek naar het bewegingspatroon van de studenten. Dat zou kunnen i.s.m. eerstejaars studenten van de HALO. 8
11 Discussie De steekproef die is uitgevoerd, is gebeurd in de vorm van een voedingsanamnese. Aan de pabostudenten werd gevraagd om een voedingsdagboek van drie dagen bij te houden. De informatie voor het invullen van het dagboek is verstrekt door de opleiding tot Leraar Basisonderwijs van de Haagse hogeschool. Hierdoor hebben de studenten van de opleiding Voeding en Diëtetiek niet persoonlijk kunnen overbrengen op welke wijze het dagboek het beste ingevuld kon worden om een goede analyse te kunnen maken. Een volgende keer zouden de studenten van de opleiding Voeding en Diëtetiek graag persoonlijk contact hebben met de pabostudenten om volledigheid in de registratie te bevorderen, onder andere door het geven van duidelijke voorbeelden. In de ondervraagde klas zaten drieëndertig pabostudenten, mannen en vrouwen in de leeftijd van jaar. Omdat de voedingsbehoefte van mannen en vrouwen verschilt was het lastig om een goed beeld te krijgen. Voor een volgend onderzoek is het aan te bevelen onderscheid te maken tussen mannen en vrouwen. Van de drieëndertig ondervraagde pabostudenten hebben er zes geen gehoor gegeven aan de opdracht een dagboek bij te houden. Van de resterende zevenentwintig studenten zijn achttien dagboeken (59%) redelijk betrouwbaar bevonden. Gewichten die ontbraken zijn ingevuld door een schatting van de inhoud en onjuiste gegevens zijn verbeterd met behulp van de Nederlandse Voedingsmiddelentabel. Tijdens het onderzoek is gebleken dat de dagboeken zowel een onder- als een overrapportage laten zien. Doordat het eetpatroon van slechts 59% van de studenten is beoordeeld, is een matig beeld ontstaan. Voor een reëler beeld zou de beoordeling van 75% van de studenten beter zijn geweest. In het onderzoek is beweging/sport niet meegenomen omdat de studenten Voeding en Diëtetiek nog geen les hebben gehad in de snelheid en mate van verbranding van voedingsstoffen in het lichaam. Dit is wel een belangrijk punt om de exacte behoefte van de pabostudenten te kunnen berekenen. In het gehele onderzoek zijn de Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid en de Schijf van Vijf van het Voedingscentrum als uitgangspunt genomen. Persoonlijke meningen zijn buiten beschouwing gelaten om te zorgen voor een betrouwbare analyse. Aan de hand van de resultaten kon een beeld worden gevormd van de tekorten en overschotten aan bepaalde voedingsstoffen en voedingsmiddelen. Hierdoor kon goed antwoord worden gegeven op de hoofdvraag en werd het mogelijk een juist voedingsadvies te geven. 9
12 Bijlage 1: Procesverslag Inleiding Dit procesverslag is geschreven naar aanleiding van de integrale opdracht gezondheidsbevordering bij studenten aan de Pabo. Het is een groepsverslag over de wijze waarop ons eindproduct tot stand is gekomen. In dit procesverslag wordt ingegaan op de algemene samenwerking, de taakverdeling, de gebruikte communicatiemiddelen en de leerpunten die we meenemen naar het volgende project. Algemene samenwerking Onze samenwerking begon een beetje onwennig. Niet alles was gelijk duidelijk en we wisten nog niet wat de opleiding van ons verwachtte. Het was even zoeken naar een juiste opzet en de hoeveelheid tijd die het realiseren van het project in beslag zou nemen. Daarbij kwam dat we elkaar moesten leren kennen. We besloten tot een gezamenlijk etentje bij Dok75 waar we elkaar informeerden over onze achtergrond en thuissituaties. Een prettig begin van onze samenwerking. Aanvankelijk dachten we dat we alle zaken goed op orde hadden. In de loop van het project werden de onderlinge verschillen echter duidelijk. Deze verschillen zouden elkaar perfect kunnen aanvullen, maar bij ons bracht het toch de nodige spanning met zich mee. Er ontstond miscommunicatie over te behalen deadlines en het nakomen van afspraken. Het werd duidelijk dat we zaken vooraf niet goed genoeg op elkaar hadden afgestemd. Dit leverde stress en onnodig werk op. We hadden ook geen goede afspraken gemaakt over de vorm en inhoud van de individuele verslagen waardoor het samenvoegen tot een integraal verslag onnodig veel tijd kostte. Veel sub-objecten in het project zijn individueel afgerond. Het feedback vragen aan mede projectleden over een geschreven stuk tekst ging wel goed. Iedereen gaf daarbij duidelijk de verbeterpunten aan en wilde een goed eindproduct opleveren. Uiteindelijk zijn de problemen tijdens een vergadering helder in kaart gebracht en tot op een bepaald punt uitgesproken in de groep. De samenwerking heeft hierna voortuitgang geboekt en er is gezamenlijk een goed eindproduct gevormd. Taakverdeling Vanaf het begin is er voor een duidelijke taakverdeling gezorgd. In bijlage 2 is de taakverdeling in een tabel weergegeven. Projectcommunicatie Ruimte voor vergaderen was er wel, maar achteraf gezien hebben we hier te weinig tijd voor genomen. De voorzitter maakte de agenda en communiceerde het tijdstip en de plaats van het overleg. De agenda s zijn in bijlage 3 toegevoegd. De vergaderingen begonnen vaak rustig maar liepen vervolgens uit op diverse onderlinge gesprekken. Hierdoor verliepen de vergaderingen onrustig. Ook werden ze niet goed voorbereid door de projectleden en zat er geen diepgang in de gesprekken. Wel werden de taken goed verdeeld. Veel zaken die eigenlijk in een vergadering besproken hadden moeten worden, zijn via de mail uitgezocht. Er werden korte notulen gemaakt. Deze zijn als bijlage 4 toegevoegd. Tijdens het werken in een project is het belangrijk om met anderen te communiceren om af te kunnen stemmen op elkaars wensen. Daarbij zorgt goede communicatie voor duidelijkheid in de groep. We hebben gebruik gemaakt van verschillende communicatiemiddelen, het een wat effectiever dan het ander. Halverwege het project raakte een aantal projectleden het overzicht kwijt door een overmatig gebruik van communicatiemiddelen. We gebruikten WhatsApp, en communiceerden via . WhatsApp leek ons erg handig voor snelle berichtjes. En dat is het ook, mits het inderdaad alleen voor korte en snelle berichtjes gebruikt wordt. Helaas is dat bij ons eens misgelopen en werden er al gauw hele gesprekken gevoerd waardoor het onoverzichtelijk werd. Uiteindelijk hebben we afgesproken om WhatsApp nog wel te gebruiken, maar echt alleen voor zeer snelle berichtjes. 10
13 Aan hebben we als groep veel gehad. Documenten die af waren, werden geüpload, zodat iedereen deze kon inzien. Ook conceptdocumenten stonden online, bijvoorbeeld met de vraag om deze even door te nemen. Discussies werden er gestart, agenda s gemaakt en documenten gesorteerd. Zo bleef alles op één plek. Het versturen van een is gemakkelijk voor bijvoorbeeld het uitwisselen van bestanden tussen twee projectleden of het vragen van feedback op een geschreven tekst. Een nadeel was dat soms per ongeluk een zonder bijlage werd verstuurd. Verder werden s vaak naar de hele groep g d en ontving de hele groep ook antwoord. Dat resulteerde soms in meer dan twintig ongelezen mails op een dag. Ook dit hebben we bij weten bij te schaven. Leerpunten voor een volgende samenwerking Algemeen Open onderlinge communicatie. WhatsApp alleen gebruiken voor korte, snelle berichtjes. Belangrijke zaken via melden en zorgen dat iedereen hiervan op de hoogte is. Bij aanvang van het project vragen om de beoordelingscriteria. Voor een daadwerkelijke start met het project eerst duidelijke afspraken maken over de rolverdeling en praktische zaken als uniformiteit in verslaglegging om dubbel werk te voorkomen. De opdracht tijdens de vergaderingen met elkaar bespreken: hebben we overal aan gedacht, is de opdracht voor iedereen duidelijk? Dan hoeft dit niet via de of via Twee verantwoordelijken aanwijzen voor een taak, zodat je met elkaar kunt overleggen en het werk onderling kunt verdelen. Bij ziekte en persoonlijke omstandigheden kun je het werk dan beter opvangen. Niet steeds met hetzelfde lid van de projectgroep de taken uitvoeren, maar rouleren. Ons realiseren dat samenwerken een dynamisch proces is waarvoor flexibiliteit nodig is. Vergaderingen Iedereen komt voorbereid op de vergaderingen. Agenda: Er zijn vaste agendapunten Regelmatig terugkerend feedbackmoment over de samenwerking. Notulen: Meer in detail, zodat precies teruggelezen kan worden wat er besproken en afgesproken is. Deadlines onderaan elke notulen herhalen. Het actielijstje updaten met de juiste data en verantwoordelijken. Planning Duidelijkheid qua deadlines en afspraken. Een reële planning maken: vanaf de deadline terug rekenen wanneer welke fase klaar moet zijn, zodat voor de daarop volgende fases ook nog voldoende tijd overblijft. Niet te strak willen plannen. In verband met privéomstandigheden en werk meerdere dagen voor een taak inplannen. Nagaan of iemand voldoende tijd heeft om als reserve ergens bij te springen. Persoonlijk overleg als de deadline niet gehaald wordt. Plan van Aanpak De samenwerkingsovereenkomst uitbreiden met heldere groepsafspraken. 11
14 de taken van de voorzitter, de notulist, de vormgever, de eindredacteur en de overige projectleden vastleggen. Tussentijdse feedbackmomenten vastleggen. Een verantwoordelijke voor het procesverslag aanwijzen. Kritieke punten van het proces in kaart brengen. Individuele verantwoordingen De individuele verantwoording (zelfreflectie) levert ieder individueel bij Frank van Nispen in. 12
15 Bijlage 2: Taakverdeling Naam Louiza Verbrugge Kirsten Vesters Kirsten Vesters Paula Simon Taak Voorzitter Notulist Vormgever Eindredacteur Louiza Verbrugge en Mariska Sprado Paula Simon Kirsten Vesters Louiza Verbrugge Adriëtte Topper Anouk Vink Mariska Sprado Louiza Verbrugge en Mariska Sprado Louiza Verbrugge en Mariska Sprado Anouk Vink, Louiza Verbrugge en Mariska Sprado Paula Simon Adriëtte Topper Adriëtte Topper Iedereen Louiza Verbrugge en Mariska Sprado Louiza Verbrugge en Mariska Sprado Kirsten Vesters en Mariska Sprado Adriëtte Topper en Paula Simon Anouk Vink Kirsten Vesters en Adriëtte Topper Iedereen Anouk Vink en Louiza Verbrugge Plan van aanpak Vooronderzoek koolhydraten Vooronderzoek eiwitten Vooronderzoek vetten Vooronderzoek voedingsvezels Vooronderzoek vitamine C Vooronderzoek water Vooronderzoek Voedingstrendverslag - Inleiding Vooronderzoek Voedingstrendverslag - Methode Vooronderzoek Voedingstrendverslag - Resultaten Vooronderzoek Voedingstrendverslag - Conclusie Vooronderzoek Voedingstrendverslag - Discussie Voedingsdagboekjes - Verzamelen en verdelen Voedingsdagboekjes - Berekenen en korte conclusie trekken Onderzoeksverslag - Inleiding Onderzoeksverslag - Methode Onderzoeksverslag - Resultaten Onderzoeksverslag - Conclusie en Advies Onderzoeksverslag - Discussie Procesverslag Individuele verantwoording Maken en presenteren van de presentatie 13
16 Bijlage 3: Agenda s Agendapunten vergadering 1 oktober Vooronderzoek voedingstrends geslaagd? Iedereen de kern van het individuele verslag op mijn projectgroep gezet? Notulen van de vergadering in dezelfde week nog doormailen naar de groep of op mijnprojectgroep zetten. Deadline voor het gezamenlijke verslag. Definitieve verzameling groep. Reflectieverslag. Verdeling dagboekjes. Inleiding en methode. Agendapunten vergadering 8 oktober Is het verslag goed afgerond? Zijn we tevreden? Wat kunnen we er aan doen om de volgende keer de communicatie beter te laten verlopen (skype?) + minimaal 1 reactie per dag als we samenwerken? Nogmaals de taken verduidelijken met behulp van de vorige vergadering. Verdeling dagboekjes voor de kleine conclusies + deadline. Verdeling Discussie grote verslag. Beschikbaar en niet beschikbaar in de week. Agendapunten vergadering 15 oktober Integrale verslag compleet? Is elk onderdeel beoordeeld, doorgenomen en aangepast? Is er een akkoord om de lay-out toe te gaan passen? Input procesverslag. Reflectieverslag/individuele verantwoording. Beoordeling gezondste student. Korte brainstorm en ideeën verzamelen voor de presentatie. 14
17 Bijlage 4: Notulen Notulen - Maandag 17 september Aanwezig: Adriëtte Felix Anouk Vink Kirsten Vesters Louiza Verbrugge Mariska Sprado Paula Simon Besproken punten Vooronderzoek Onderzoeksverslag, taakverdeling Onderzoeksvraag Opmerkingen tijdens de les Vooronderzoek Voor 1 oktober vooronderzoek voedingsstof af en naar elkaar mailen. Het samenvoegen van de vooronderzoeken wordt door Anouk gedaan. In totaal wordt dit een verslag van tien pagina's. Met één inleiding, etc. Onderzoeksverslag, dagboekverdeling Adriëtte stuurt een herinneringsmail naar de pabostudenten. Zij verzamelt ook de dagboeken en wijst iedereen studenten toe. De berekeningen maken we individueel. Inleiding en methode maken Mariska en Louiza. Resultaten van de dagboekjes bespreken we in een vergadering, twee mensen werken het uiteindelijk uit. Conclusie bespreken we ook in een vergadering. Procesverslag, Kirsten. Onderzoeksvraag "Hoe is het gesteld met de eetgewoontes van de eerstejaars pabostudenten, en wat voor voedingsadvies kunnen wij ze meegeven/adviseren?" Opmerkingen van Frank in de les Inhoud was sterk, zitten goede dingen in. Hij had wel wat vragen over het samenwerken. Ook aan de hand van voedingsstoffen onderzoek doen. Samenwerkingsovereenkomst veranderen. Binnen een week het aangepaste plan van aanpak mailen. Notulen - Maandag 1 oktober Aanwezig: Adriëtte Felix Anouk Vink Kirsten Vesters Louiza Verbrugge Mariska Sprado Paula Simon Besproken punten Staan alle onderzoeksverslagen op Mijn Projectgroep? Notulen eerder op Mijn Projectgroep plaatsen Wie doet wat? (opheldering, aanvullingen) Wanneer zijn deze (en overige) deadlines? 15
18 Staan alle onderzoeksverslagen op Mijn Projectgroep? Praktisch allemaal, door miscommunicatie een onderzoeksverslag niet. Dit brengt meteen het volgende punt: de notulen eerder online zetten. Zo heeft iedereen inzicht in de besproken punten en eventuele data. Taakverdeling Voedingstrends Inleiding Methode Kern Conclusie Opmaak Onderzoeksverslag Inleiding Methode Resultaten/kern Conclusie en advies Opmaak Louiza en Mariska Louiza en Mariska Anouk Paula Kirsten Louiza en Mariska Louiza en Mariska Kirsten en Mariska Adriëtte en Paula Kirsten Deadlines Dinsdagavond 2 oktober Mist er iets in het voedingsdagboek van jouw student? In het Excelbestand zetten. Adriëtte neemt contact op met de betreffende studenten. Woensdagochtend 3 oktober Laatste aanpassingen voedingstrend, deze mailen naar Anouk. Zij maakt hier een geheel van. Zaterdagavond 6 oktober Individuele onderdelen (inleiding, methode, kern, etc.) voedingstrend, mailen naar Kirsten. Zij mailt het gehele onderzoeksverslag naar Frank. Maandag 8 oktober Gezamenlijk onderzoeksverslag. (zie 6 oktober) Zaterdagavond 13 oktober Berekeningen, energieprocenten en conclusie eigen studenten (het gehele dagboek). In Mijn Projectgroep plaatsen. Mariska en Kirsten maken hier een geheel van. Maandag 29 oktober Presentatie, deze wordt gedaan door Anouk en Louiza. Notulen - Maandag 8 oktober Aanwezig: Adriëtte Felix Anouk Vink Kirsten Vesters Louiza Verbrugge Mariska Sprado Paula Simon Besproken punten 16
19 - Wat ging er mis afgelopen week? - Wat kunnen we veranderen, zodat dit niet meer voorkomt? - Deadlines Wat ging er mis, en wat kunnen we veranderen/anders doen? Het ging vooral om (mis)communicatie. We moeten anders gaan communiceren. Geen WhatsApp meer voor belangrijke/grote dingen. Ook minder mailtjes, zo houden we overzicht. Daarbij kunnen er op Mijnprojectgroep.nl discussies gestart worden, dus is het zeker handig om dat daar voort te zetten. Ook gaan we een eindredacteur aanwijzen (zie taakverdeling hieronder). Wel heeft iedereen op het laatste moment nog inzicht in het document, en kan haar opmerkingen en/of aanpassingen geven. De eindredacteur verwerkt dit en legt de (aller)laatste hand hieraan. Wat betreft communicatie gaan we ook beter aangeven waar we aan toe zijn. Als bijvoorbeeld iets niet lukt, laten we dit weten en zorgen we met elkaar voor een passende oplossing. Deadlines Verslag nakijken en op-/aanmerkingen naar Paula mailen. Zij verwerkt dit. Verslag naar Frank mailen. Dit wordt door Paula gedaan. Conclusie (eigen en toegewezen) voedingsdagboekjes mailen naar Adriëtte en Paula. Alles losse onderdelen moeten afzijn. Deze worden naar Kirsten g d, zij maakt hier één geheel van. Kirsten zorgt dat het gehele verslag af is en stuurt het naar Paula. Paula controleert het verslag op spel- en taalfouten en stuurt dit naar Frank. Presentatie Taakverdeling onderzoeksverslag Inleiding Methode Resultaten/kern Conclusie en advies Opmaak Eindredacteur Presentatie Woensdag 10 oktober Donderdag 11 oktober Vrijdag 12 oktober Maandag 15 oktober Donderdag 18 oktober Zondag 21 oktober Maandag 29 oktober Louiza en Mariska Louiza en Mariska Kirsten en Mariska Adriëtte en Paula Kirsten Paula Anouk en Louiza Notulen - Maandag 15 oktober Aanwezig: Adriëtte Felix Anouk Vink Kirsten Vesters Louiza Verbrugge Mariska Sprado Besproken punten Is het procesverslag een geheel nieuw verslag, inclusief inhoudsopgave etc.? 17
20 Gezondste student? Ideeën presentatie? Overige opmerkingen. Is het procesverslag een geheel nieuw verslag, inclusief inhoudsopgave etc.? Nee, het procesverslag moet achterin het verslag komen, als bijlage. De reflectieverslagen komen hier niet in. Deze sturen we individueel naar Frank. Gezondste student? Op mijnprojectgroep voor dinsdag nog even (onderbouwend) reageren, zodat de laatste hand aan de conclusie gelegd kan worden. Vervolgens gaat dit (plus de overige losse onderdelen, procesverslag, notulen en agenda s) dinsdagavond naar Kirsten. Zij maakt niet één geheel van en stuurt deze woensdagavond naar Paula. Ideeën presentatie? Presentatie is voor de pabostudenten. Daarom is het leuk om het enigszins aan te passen en interactief te maken. Eventueel diverse dienbladen; op een gezonde producten, op een volgende producten die de studenten regelmatig eten/drinken, etc. Overige opmerkingen. In het volgende blok is het handig als we voor de eerste vergadering de rollen al rond hebben. Ook is het erg handig als iedereen zich heeft ingelezen en we weten wat ons te wachten staat die periode. Zo kan er meteen gestart worden met de vergadering, en dus met de integrale opdracht. Ook werkt het terugtellen erg goed. Dat is ook iets om te onthouden voor volgende deadlines. 18
1. Voedingsadvies 1.1 Inleiding
1. Voedingsadvies 1.1 Inleiding Op de pabo opleiding leren de studenten hoe ze kinderen de vaardigheden kunnen bijbrengen die ze nodig hebben om een succesvolle en evenwichtige volwassene te worden. In
Nadere informatieHAAGSE HOGESCHOOL VOEDING EN DIETETIEK COMPACT VD-CO1.C.2 VOEDINGSLEER. Voedingsdagboek. Mariska Sprado 12062804 24/09/2012
HAAGSE HOGESCHOOL VOEDING EN DIETETIEK COMPACT VD-CO1.C.2 VOEDINGSLEER Voedingsdagboek Mariska Sprado 12062804 24/09/2012 TOTALE ENERGIE-INNAME EN ENERGIEPERCENTAGES Totale energie-inname Dag 1 9852 kj
Nadere informatieDienstverlenende werkzaamheden Les 7
Dienstverlenende werkzaamheden Les 7 voedingsadvies Julie hebben in les 1 al een voedingsdagboek moeten invullen en in les drie heb je als het goed is geleerd hoe de schijf van vijf werkt. Met deze kennis
Nadere informatieVOEDINGSCONSUMPTIE PABO-STUDENTEN
09 november 2012, Den Haag VOEDINGSCONSUMPTIE PABO-STUDENTEN Projectgroep 4, VD1-e2 Eline Kion, Iris Krijger, Amy Krul, Burçin Küçükbiyik, Isabelle Man in t Veld, Iris Maring Samenvatting Er ontstaat steeds
Nadere informatieEetdagboek. Voedingsleer. Maaike Oelen
Eetdagboek Voedingsleer Maaike Oelen Inhoud. Antropometrische gegevens.... Activiteiten.... Vrijdag 9-9-.... Maandag -9-... Eetdagboeken... 4.Dagboek vrijdag 9-9-... 4. Dagboek maandag -9-... 4 Verbeteringen...
Nadere informatieINTEGRALE OPDRACHT BLOK 1.1
INTEGRALE OPDRACHT BLOK 1.1 GEZONDHE IDSBEVORDER ING B IJ PABO S TUDENTEN Projectgroep 6 VD1-A Tutor: mw. C. van Waveren Osiriscode: VD-A110-11 Project lid 1: Trang Tran (12060879) project lid 2: Leonie
Nadere informatieVakantie vitamines: hoe voorkom je vakantie kilo s? Jantine Blaauwbroek Diëtist
Vakantie vitamines: hoe voorkom je vakantie kilo s? Jantine Blaauwbroek Diëtist Inhoud 1 Vakantiebestemmingen 2 Wat is gezonde voeding? 3 Energieleveranciers en functies 4 Energiebalans op vakantie 5 Weet
Nadere informatieWat is goede voeding? Aanbevelingen & tips voor kinderen 9 t/m 18 jaar
Wat is goede voeding? Aanbevelingen & tips voor kinderen 9 t/m 18 jaar Gezonde leefstijl Ben jij benieuwd hoe je gezond kunt eten? Daar kan de Schijf van Vijf je bij helpen. Door iedere dag producten uit
Nadere informatieGoede voeding voor je kind. Uitleg over basisvoeding en een dagmenu
Goede voeding voor je kind Uitleg over basisvoeding en een dagmenu Goede voeding Dagmenu kind 1 t/m 3 jaar Wat is goede voeding voor kinderen? Door alle beschikbare informatie is het soms lastige te weten
Nadere informatieEet smakelijk René de Groot 15-06-2014
Eet smakelijk René de Groot 15-06-2014 Inhoudsopgave: Kennis testen Waar is voeding eigenlijk goed voor? Waarmee moeten we dan ontbijten? Bloedsuiker spiegel Calorieën?? Schijf van 5 Hoeveel calorieën
Nadere informatieSchijf van Vijf-spel. Opdracht 4C. Opdracht
Opdracht 4C Schijf van Vijf-spel Opdracht Doel: Introductie: 15 min. Opdracht 1: Opdracht 2: Kinderen worden bewust gemaakt van wat gezonde basisvoeding is. Dit zijn producten uit de Schijf van Vijf. Als
Nadere informatieDE MAAND ZONDER SUIKER
DE MAAND ZONDER SUIKER Spelregels Hoe werkt het experiment? De maand november is voor Kassa de Maand Zonder Suiker. Helemaal suikervrij is niet gezond: in fruit zit bijvoorbeeld van nature suiker, maar
Nadere informatieVoedingsadvies bij Diabetes Mellitus. Bij gebruik van GLP-1-analoog
Voedingsadvies bij Diabetes Mellitus Bij gebruik van GLP-1-analoog Aangezien u lijdt aan Diabetes mellitus, type 2 (oftewel ouderdomsdiabetes) én overgewicht hebt, heeft de arts u een behandeling met zogenaamd
Nadere informatieKlasseLunch. Over gezond eten 1. Werkbladen KlasseLunch 2008:
Werkbladen 2008: Over gezond eten 1 WAAROM IS GEZOND ETEN BELANGRIJK? Je bent nu in de groei. Je lichaam is nog lang niet klaar. Goed en gezond eten is daarom erg belangrijk. Want alleen dan krijg je voldoende
Nadere informatieVoedingsadviezen bij zwangerschapsdiabetes
DIETETIEK Voedingsadviezen bij zwangerschapsdiabetes Bij de behandeling van zwangerschapsdiabetes hoort een voedingsadvies. Vaak zijn maar een paar aanpassingen nodig in de voeding om nadelige gezondheidsgevolgen
Nadere informatieConsumptie van koolhydraten in Nederland
Consumptie van koolhydraten in Nederland Caroline van Rossum 1 Inhoud Voedselconsumptie meten Inname Bronnen Waar en wanneer Verschillen in bevolking Veranderingen 2 Voedselconsumptiepeilingen Inzicht
Nadere informatieVoedselconsumptie Vergelijking met de Richtlijnen goede voeding Belangrijkste bevindingen
Voedselconsumptie 12-16 Vergelijking met de Richtlijnen goede voeding 15 Het RIVM onderzoekt de voedselconsumptie in Nederland. Van ruim mensen in de leeftijd van 1 tot en met 79 jaar is van 12 tot en
Nadere informatie1 gram verteerbare koolhydraten levert 4 kcal (afkorting verteerbare koolhydraten =
Voedingsanalyse van 2 typische fastfoodmaaltijden : cijfers en feiten Doelstelling : Vanuit de voedingswaarde en met behulp van de cursus, de effecten van fastfood op de gezondheid kunnen afleiden. De
Nadere informatieDe actieve voedingsdriehoek. Doelstellingen. De kinderen kunnen reflecteren over hun eigen eetgewoonten.
Infofiche 1 Doelstellingen De leerlingen kennen de basisprincipes van een gezonde voeding en zien het belang in van een evenwichtige en gevarieerde voeding. De leerlingen weten aan welke voedselgroepen
Nadere informatie2. Schijf van Vijf samengevat
2. Schijf van Vijf samengevat 2.1 De essentie van de Schijf van Vijf De Schijf van Vijf is het beeldmerk dat laat zien wat gezond eten inhoudt. Het beeldmerk wordt onderbouwd met de Richtlijnen Schijf
Nadere informatieWelkom bij Forte kinderopvang
Welkom bij Forte kinderopvang Gezonde voeding van 0-12 jaar Voedingsbureau PUUR! Donderdag 5 maart 2015 Inhoud 1. Belang gezonde voeding 2. Duurzaam & puur 3. Interactief informeren 4. Vragen 1. Belang
Nadere informatieG e z o n d e t e n m e t d e Schijf van Vijf
G e z o n d e t e n m e t d e Schijf van Vijf De Schijf van Vijf in het kort Om fit en gezond te leven is het belangrijk om gezond te eten. Gezond eten is samen met voldoende bewegen dé basis voor een
Nadere informatieDE ACTIEVE VOEDINGSDRIEHOEK: OM DAGELIJKS EVENWICHTIG TE ETEN EN VOLDOENDE TE BEWEGEN.
GEZONDHEID INFOBLAD DE ACTIEVE VOEDINGSDRIEHOEK: OM DAGELIJKS EVENWICHTIG TE ETEN EN VOLDOENDE TE BEWEGEN. BRON: VIGeZ, 2011. De actieve voedingsdriehoek. De actieve voedingsdriehoek geeft je een idee
Nadere informatieLespakket over verantwoorde voeding voor mens, dier en milieu. Lerarenhandleiding Groep 7 & 8
Lespakket over verantwoorde voeding voor mens, dier en milieu. Lerarenhandleiding Groep 7 & 8 kunnen de definitie van voeding benoemen. weten wat de vier hoofdbestanddelen van voeding zijn en wat de functie
Nadere informatieVoedingsadvies bij zwangerschapsdiabetes. diabetes gravidarum
Voedingsadvies bij zwangerschapsdiabetes diabetes gravidarum 2 Deze brochure is bedoeld voor vrouwen met diabetes gravidarum. In deze brochure wordt informatie gegeven over o.a. de richtlijnen voor de
Nadere informatieGezond leven betekent dat je; - voldoende beweegt - gezond eet
Gezond leven betekent dat je; - voldoende beweegt - gezond eet Waarom eet je eigenlijk? Je krijgt er energie van! Energie heb je nodig alle processen in je lichaam b.v. voor lopen, computeren Maar ook
Nadere informatieSportvoeding. Antwoord op veel gestelde vragen over voeding. Sadia Rodjan Danique Stoop
Sportvoeding Antwoord op veel gestelde vragen over voeding Sadia Rodjan Danique Stoop Alles over eten Wanneer eet ik gezond? Gezond eten wordt vaak gezien als het eten van voldoende groente en fruit. Maar
Nadere informatie28-9-2014. Inhoud. Voeding en leefstijl bij en na kanker. 1. Voeding van vroeger tot nu. 1. Voeding van vroeger tot nu. 2.
Voeding en leefstijl bij en na kanker Malu van Geel Inhoud 1. Voeding van vroeger tot nu 2. Voeding en kanker 3. Aanbevelingen 4. Veel gestelde vragen 1. Voeding van vroeger tot nu 1 Hippocrates Laat voeding
Nadere informatieniveau 2, 3, 4 thema 5.5
niveau 2, 3, 4 thema 5.5 Gezonde voeding Inleiding Wanneer eet je gezond? Hoeveel moet ik dagelijks eten? Wat is een goed lichaamsgewicht? Onder- en overgewicht Inleiding Goede voeding levert de dagelijks
Nadere informatieGEZONDE VOEDING! Linda Verhaegh, diëtist De Zorggroep Groene Kruis Voeding en Dieet
GEZONDE VOEDING! Linda Verhaegh, diëtist De Zorggroep Groene Kruis Voeding en Dieet Stelling 1 BMI is hetzelfde als vetpercentage BMI is hetzelfde als vetpercentage BMI meet je door gewicht (kg) / lengte²
Nadere informatieWerkblad Vooral volkoren, zoals volkorenbrood, volkoren pasta en couscous en zilvervliesrijst
Volop uit de Schijf van Vijf Veel groente en fruit Werkblad Vooral volkoren, zoals volkorenbrood, volkoren pasta en couscous en zilvervliesrijst Gezond eten: Genoeg zuivel, zoals melk, yoghurt en kaas
Nadere informatieEen operatie? Let op uw voeding!
Een operatie? Let op uw voeding! Belangrijk Om een operatie en uw herstel zo goed mogelijk te laten verlopen is het belangrijk dat u lichamelijk in een zo goed mogelijke conditie bent. Een goede voedingstoestand
Nadere informatieGeef kanker. minder kans. eet volop. groente en. fruit
Geef kanker minder kans eet volop groente en fruit Iedereen heeft zo zijn eetgewoonten. De één eet wat meer dan de ander. De één lust graag dit, de ander dat. Vaste eetgewoonten zijn er steeds minder.
Nadere informatieTopsport en Voeding V R I J D A G 2 8 M A A R T 2 0 1 4 Z N B A S A R A I P A N N E K OE K S P ORTVOEDINGSADVIES
Topsport en Voeding V R I J D A G 2 8 M A A R T 2 0 1 4 Z N B A S A R A I P A N N E K OE K S P ORTVOEDINGSADVIES Het menu voor de ouders Even voorstellen Voedingspiramide Basissportvoeding Koolhydraten,
Nadere informatieVoedingsadvies bij verhoogde bloedsuikers tijdens de zwangerschap
Voedingsadvies bij verhoogde bloedsuikers tijdens de zwangerschap 2 Bij de Glucose Tolerantie Test was uw bloedsuiker (ook wel bloedglucose genoemd) te hoog. Daarom ontvangt u deze informatie. Wat is glucose?
Nadere informatielyondellbasell.com Eet dit Dat niet Verbeter je gezondheid
Eet dit Dat niet Verbeter je gezondheid Verander je keuzes, verander je leven Deze presentatie heeft als doel om u betere beslissingen te laten nemen m.b.t. voeding om zo uw gezondheid te verbeteren. Belangrijke
Nadere informatieDiabetes mellitus. Victoza en voeding
Diabetes mellitus Victoza en voeding In het kort Wat is diabetes? Diabetes mellitus wordt in de volksmond ook wel suikerziekte genoemd. Bij Diabetes mellitus is er geen of onvoldoende insuline beschikbaar
Nadere informatieVoedingsbeleid School met de Bijbel Zuilichem Ingaande op 25 januari 2016
Voedingsbeleid School met de Bijbel Zuilichem Ingaande op 25 januari 2016 Gezonde voeding en gezond eetgedrag Wij, leraren en ouders, vinden gezonde voeding en gezond eetgedrag belangrijk voor kinderen.
Nadere informatieVoedingsbeleid. Niels Donders De Sportanen
2019 Voedingsbeleid Niels Donders De Sportanen 1-1-2019 INLEIDING 2 1.1 Waarom een voedingsplan 2 1.2 Gezond voedingsaanbod 2 1.2.1 Gezond eten met de schijf van vijf 3 1.2.2 Vaste en rustige eetmomenten
Nadere informatieGoede voeding voor je kind. Uitleg over basisvoeding en een dagmenu
Goede voeding voor je kind Uitleg over basisvoeding en een dagmenu Goede voeding Wat is goede voeding voor kinderen? Door alle beschikbare informatie is het soms lastig te weten wat goed is. Wat heeft
Nadere informatievoedingsadvies bij dreigende ondervoeding
patiënteninformatie voedingsadvies bij dreigende ondervoeding De arts of verpleegkundige heeft met u besproken dat u kans heeft op ondervoeding. Goede voeding kan helpen om uw conditie te verbeteren. Wat
Nadere informatieVan Richtlijnen Goede Voeding naar de Schijf van Vijf en diëtistenpraktijk Andrea Werkman
Van Richtlijnen Goede Voeding naar de Schijf van Vijf en diëtistenpraktijk Andrea Werkman Logischer voor diëtist? Is het logischer geworden door uit te gaan van voedingsmiddelen? De aandacht voor voedingsmiddelen
Nadere informatieDeze brochure is gebaseerd op de NDF Voedingsrichtlijn Diabetes. Lekker. en gezond eten met diabetes
Deze brochure is gebaseerd op de NDF Voedingsrichtlijn Diabetes Lekker en gezond eten met diabetes 3 Gezond eten heeft zin Met diabetes heb je extra veel plezier van gezond eten: je zit lekkerder in je
Nadere informatieDe voedingsmiddelendriehoek.
Hoofdstuk 8 De voedingsmiddelendriehoek. 1. De voedingsdriehoek invullen. 2. De drie maaltijden per dag opnoemen. 3. Zeggen wanneer we best drinken en hoeveel liter we drinken. 4. Tips opnoemen om gezond
Nadere informatieInhoud. Voorwoord 3. Voeding 6. Slaap 22. Houding 30. Naar de dokter 37. Kleding 65. Mode 74. Kleding wassen 77
Inhoud Voorwoord 3 Voeding 6 Slaap 22 Houding 30 Naar de dokter 37 Kleding 65 Mode 74 Kleding wassen 77 6 VOEDING Weet wat je eet Je eet elke dag. Alles wat je eet (en drinkt) heet voeding. Is elke voeding
Nadere informatiePak voor de activiteit Hoe eten astronauten? de foto van de etende astronaut uit de bijlage.
Mensen in de ruimte GROEP 5-6 58 50 minuten 1 en 23 Pak voor de activiteit Hoe eten astronauten? de foto van de etende astronaut uit de bijlage. De leerling: weet dat voedsel in de ruimte gaat zweven weet
Nadere informatieKlasseLunch. Over gezond eten 1. Docentenhandleiding KlasseLunch 2008:
Over gezond eten 1 WAAROM IS GEZOND ETEN BELANGRIJK? Je bent nu in de groei. Je lichaam is nog lang niet klaar. Goed en gezond eten is daarom erg belangrijk. Want alleen dan krijg je voldoende voedingsstoffen
Nadere informatieVOEDINGSDAGBOEK. Persoonlijke gegevens
VOEDINGSDAGBOEK Persoonlijke gegevens Naam:... Geboorte datum:... Patiëntnummer:... Lengte:... Gewicht:... Waarom een voedingsdagboek? In dit voedingsdagboek kunt u opschrijven wat u, of uw kind, dagelijks
Nadere informatiejanneke Schuppert diëtistengroep eetid, Alkmaar j.schuppert@eetid.nl
Casus CVRM 17 januari en 12 februari 2012 janneke Schuppert diëtistengroep eetid, Alkmaar j.schuppert@eetid.nl Dhr. B. Bikkel: 50 jaar; BMI 30,7 Monteur en sinds 2 jaar getrouwd Houdt niet van dokteren
Nadere informatieCasus CVRM 17 januari en 12 februari 2012. janneke Schuppert. j.schuppert@eetid.nl
Casus CVRM 17 januari en 12 februari 2012 janneke Schuppert diëtistengroep eetid, Alkmaar j.schuppert@eetid.nl Dhr. B. Bikkel: 50 jaar; BMI 30,7 Monteur en sinds 2 jaar getrouwd Houdt niet van dokteren
Nadere informatieGEZONDHEIDSKUNDE-AFP LES 3. Gezonde voeding
GEZONDHEIDSKUNDE-AFP LES 3 Gezonde voeding 1 INLEIDING Thema 3 hoofdstuk Gezonde voeding blz. 149 Onderwerpen: -Persoonlijke verschillen -Voeding en levensfasen -Voedingsmiddelen en voedingsstoffen -Richtlijnen
Nadere informatieRefaja Ziekenhuis Stadskanaal. Koolhydraten en koolhydraten tellen
Koolhydraten en koolhydraten tellen KOOLHYDRATEN EN KOOLHYDRATEN TELLEN WAT ZIJN KOOLHYDRATEN? Koolhydraten is de verzamelnaam voor suikers en zetmeel. Ze zijn opgebouwd uit één of meerdere suikermoleculen,
Nadere informatieVoedingsdagboek. Geboortedatum. Voor een gezonde mond
Voedingsdagboek Voor m/v Geboortedatum Datum tot Voor een gezonde mond Een voedingsdagboek bijhouden Uw tandarts of mondhygiënist heeft u gevraagd een voedingsdagboek bij te houden. Hierin kunt u gedurende
Nadere informatieGezond/onbewerkt eten (clean eating) VS. If It Fits Your Macro s (IIFYM)
Gezond/onbewerkt eten (clean eating) VS. If It Fits Your Macro s (IIFYM) Op je voeding letten, gezond eten of diëten hoe je het ook noemt, het moet wel leuk blijven! If It Fits Your Macro s is daar bij
Nadere informatieSamenvatting resultaten voedselconsumptiepeiling 2014
Samenvatting resultaten voedselconsumptiepeiling 2014 De resultaten van de VCP 2014 werden in september 2016 gepubliceerd. Een samenvattend overzicht van de resultaten, en een vergelijking met enkele resultaten
Nadere informatieVol verwachting is afgelopen
Wat is er nieuw aan de Schijf van Vijf? Na een gedegen voorbereiding en hard werken presenteerde het Voedingscentrum op 22 maart de nieuwe Schijf van Vijf. Een belangrijke dag voor diëtisten en andere
Nadere informatieVoedingsbeleid Kinderdagverblijf Kiekeboe 2015
Ons voedingsbeleid Inleiding Gezond zijn en blijven begint onder andere met voeding. Gezond eten betekent: gevarieerd en niet te veel. Een gezond voedingspatroon is een voedingspatroon waarmee problemen
Nadere informatieWAT HEBBEN WE GEMETEN? Inner Scan Body Composition
HERBALIFE FITCHECK WAT HEBBEN WE GEMETEN? Inner Scan Body Composition % LICHAAMSVET Wie wil je worden? Waar ben je nu? % LICHAAMSVET Vrouw 20-39 Leeftijd 40-59 60-79 Man 20-39 Leeftijd 40-59 60-79 Te laag
Nadere informatieOndervoeding: een miskend probleem
Heeft u opmerkingen of suggesties i.v.m. deze brochure? Geef ons gerust een seintje! Ondervoeding: een miskend probleem Dienst Kwaliteit E-mail: info@jessazh.be Tel: 011 28 91 11 Jessa Ziekenhuis vzw Maatschappelijke
Nadere informatieWie ben ik? Naam: Maud van der Meer. Plaats: Eindhoven. Sport: wedstrijdzwemmen ( EK, WK en OS) Studie: (sport) voedingsdeskundige
Wie ben ik? Naam: Maud van der Meer Plaats: Eindhoven Sport: wedstrijdzwemmen ( EK, WK en OS) Studie: (sport) voedingsdeskundige Workshop voeding Doel Basisvoeding Van theorie naar praktijk Sportspecifieke
Nadere informatieEen gezonde lunch. Een gezonde lunch. Ontbijt en energie
Een gezonde lunch Een gezonde lunch Ga met folders van het Voorlichtingsbureau voor de Voeding een gezonde lunch voor jezelf maken. Zoek daarvoor eerst uit wat er precies in een gezonde lunch moet zitten.
Nadere informatieGezond eten moet dat?
51 K e n n I s m a k e n Gezond eten moet dat? Uit allerlei studies en enquêtes in verband met gezondheid en voeding blijkt dat het aantal zwaarlijvige jongeren toeneemt. Kinderen eten te vaak frieten,
Nadere informatieWorkshop Korfbal & Voeding: maximaal effect door minimale aanpassingen. Miracle Performance
Workshop Korfbal & Voeding: maximaal effect door minimale aanpassingen. Bob ter Haak Miracle Performance Bob ter Haak Eigenaar Miracle Performance Sportdiëtist Bewegingsdeskundige Docent Sport Fietsen
Nadere informatieVEILIGHEID. 5. TBM Maart 2014
VEILIGHEID 5. TBM Maart 2014 TBM: Gezond op het werk * Aan de hand van een Quiz * Verdeel de Quiz kaart de dag voor de TBM * Verzamel voor de start van de TBM de kaarten en steek deze in een omslag met
Nadere informatieHet bijhouden van een diabetes-eetdagboek tijdens de sensor. Diëtetiek
Het bijhouden van een diabeteseetdagboek tijdens de sensor Diëtetiek Inleiding Mensen met diabetes kunnen hun glucosewaarden op verschillende manieren onder controle houden. Sommigen doen dat met een zorgvuldig
Nadere informatie10 KEER GEZOND EET GROENTEN
10 KEER GEZOND 10 KEER GEZOND Er zijn volgens ons tien regels waar het voedingspatroon van elke sporter of niet-sporter dagelijks aan zou moeten voldoen. Deze richtlijnen zijn grotendeels gebaseerd op
Nadere informatieVoedingsadviezen. 2.1. Samenstelling van de voeding. 6-7 sneetjes. 20-25 g. 4-5 aardappelen/ opscheplepels
Hoofdstuk 2 Voedingsadviezen voor mensen met diabetes mellitus 2.1. Samenstelling van de voeding Dieetadviezen bij diabetes mellitus zijn niet anders dan adviezen voor een goede voeding. De basis van een
Nadere informatieBewegen x vakleerkracht = toekomst 2
Bewegen x vakleerkracht = toekomst 2 Workshop voeding Vincent Verdoorn Fontys Sporthogeschool (Bewegen + voeding) x vakleerkracht = toekomst 2 Workshop voeding Vincent Verdoorn Fontys Sporthogeschool Inhoud
Nadere informatieGezonde voeding. Waar gaat deze kaart over? Wat wordt er van je verwacht? De betekenis van eten voor mensen. Gezonde voeding
Waar gaat deze kaart over? Deze kaart gaat over gezonde voeding. Nu vraag je je misschien af wat dit met de horeca te maken heeft. Gasten komen toch naar een horecabedrijf om lekker te eten en toch niet
Nadere informatieGezond gewicht: BOFT. Gezonde eet- en beweegadviezen. voor ouders van kinderen van 4 tot 12 jaar
Gezond gewicht: BOFT Gezonde eet- en beweegadviezen voor ouders van kinderen van 4 tot 12 jaar Van gezond eten blijf je fit en van bewegen word je vrolijk Kinderen moeten goed eten om te groeien, leren,
Nadere informatieVoeding in de zwangerschap
Voeding in de zwangerschap Verloskunde Beter voor elkaar 1 2 Gezonde voeding Een gezonde leefstijl is belangrijk, vooral nu u in verwachting bent. Daarbij hoort gezonde voeding. Eten voor twee is niet
Nadere informatieNaam: GEZOND ETEN. Hoe je gezond kan eten zie je in de Schijf van Vijf.In het midden staan de 5 regels hoe je gezond kan eten:
Naam: GEZOND ETEN Gezonde voeding zorgt voor een gezond lichaam. Als je daarbij genoeg beweegt blijf je op een gezond gewicht. Daardoor word je minder snel ziek. Hoe je gezond kan eten zie je in de Schijf
Nadere informatievoorkomen van ondervoeding bij ouderen ZorgSaam
voorkomen van ondervoeding bij ouderen ZorgSaam 1 2 VOORKOMEN VAN ONDERVOEDING BIJ OUDEREN Bij het bezoek op de polikliniek is u een aantal vragen gesteld over gewichtsverlies en uw eetlust. Hiermee wordt
Nadere informatieVitaminen en mineralen. Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies. Jouw gezondheid is onze zorg
Vitaminen en mineralen Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies Jouw gezondheid is onze zorg Inhoud Vitaminen 3 Mineralen 4 Voeding 4 Dagelijkse behoefte 4 Wanneer extra vitaminen gebruiken
Nadere informatieHealth Products. Slank Shake gebruikers handleiding
Health Products Slank Shake gebruikers handleiding WERKING. Insuline & Glucagon Aankomen en afvallen gaan beide terug op de hormonen insuline en glucagon. Door het eten van verkeerde koolhydraten (snelle
Nadere informatieGezonde voeding. Jan Yperman Ziekenhuis Briekestraat Ieper N Diensthoofd keuken
Gezonde voeding Jan Yperman Ziekenhuis Briekestraat 12 8900 Ieper 40.049N 20171110 www.yperman.net 057 35 35 35 info@yperman.net Diensthoofd keuken Een gezonde voeding is een voeding die alle essentiële
Nadere informatieVoeding bij diabetes mellitus
Voeding bij diabetes mellitus Inleiding Dieetadviezen bij diabetes mellitus zijn nauwelijks anders dan adviezen voor een goede voeding. De gedachte dat iemand met diabetes helemaal geen suiker mag eten
Nadere informatieGoed eten en drinken in het CWZ
Goed eten en drinken in het CWZ Als u de laatste maand(en) onbedoeld bent afgevallen en/of een verminderde eetlust heeft (gehad) kan het zijn dat u risico loopt op een slechte voedingstoestand of dat u
Nadere informatiePATIËNTEN INFORMATIE. Ondervoeding. in het ziekenhuis Afdeling Diëtetiek
PATIËNTEN INFORMATIE Ondervoeding in het ziekenhuis Afdeling Diëtetiek Ondervoeding bij ziekte Ondervoeding door ziekte is in ziekenhuizen een veel voorkomend probleem. Ongeveer 1 op de 4 patiënten is
Nadere informatieDE BESTE VOOR BEREIDING OP JE
HERSTEL? DE BESTE VOOR BEREIDING OP JE VOLGENDE TRAINING OF WEDSTRIJD! ZORG ERVOOR DAT JE NA IEDERE INSPANNING GOED EET! Vragen? Neem dan contact op met Anne-Marijke Ambergen, sportdiëtist. Tel. 035 577
Nadere informatieZwangerschapsdiabetes en voeding
Gynaecologie Zwangerschapsdiabetes en voeding www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Zwangerschapsdiabetes... 3 Glucosedagcurve... 3 Behandeling... 4 Adviezen met betrekking tot uw voeding... 4 Hanteer een
Nadere informatieDe Voedingswijzer. Calorie wijzer Product wijzer Groente en fruit wijzer Drinkwijzer
De Voedingswijzer De Voedingswijzer is een gebaseerd om algemene richtlijnen. Probeer balans te vinden in je voedingspatroon. Onderstaand de opstartgids. Gebruik bij voorkeur samen met de Voedingswijzer
Nadere informatieGezonde basisvoeding met de Schijf van Vijf Factsheet
Voedingscentrum De erkende autoriteit op het gebied van gezond, veilig en duurzaam eten Gezonde basisvoeding met de Schijf van Vijf Factsheet De Schijf van Vijf is het voorlichtingsmodel dat het Voedingscentrum
Nadere informatieRisico op ondervoeding tijdens opname
Risico op ondervoeding tijdens opname Ondervoeding door ziekte, een behandeling of een operatie is in het ziekenhuis een veelvoorkomend probleem. Ongeveer één op de drie patiënten heeft een risico op
Nadere informatieGrafiek 1: Aanbeveling versus huidige inname. Gemiddelde aanbeveling per dag (ADH) voor volwassenen (19-59 jaar) 2 (uitgedrukt als 100 %)
1 2 Grafiek 1: Aanbeveling versus huidige inname 3 g groenten 2 stukken (of 25 g) fruit minstens 5 sneetjes (of 175 g) bruin brood of volkorenbrood 141 g of 47 % van de ADH (214 g incl. soepen en sappen)
Nadere informatie5 Daags Afvalprogramma
5 Daags Afvalprogramma Dag 1 Dieetsnel.nl De eerste dag van mijn dieet is aangebroken, het zal je vast meevallen wat er vandaag op het menu staat! s Morgens 2 crackers met melk, s middags 2 boterhammen
Nadere informatieVoorkomen van ondervoeding bij volwassenen
Voorkomen van ondervoeding bij volwassenen Inleiding Ondervoeding door ziekte komt in het ziekenhuis veel voor. Daarom besteedt ook de Ommelander Ziekenhuis Groep hieraan extra aandacht. Ziek zijn is topsport
Nadere informatieDe actieve voedingsdriehoek. Bekijk aandachtig de menu s van Jana en Stef. Wie heeft volgens jou het lekkerste menu? Waarom?
Het werkblad sluit aan bij de infofiches waarin je ook meer informatie vindt bij de verschillende opdrachten. Gebruik de infofiches en het werkblad naast elkaar. Opdracht 1 (aansluitend bij infofiche 1)
Nadere informatieGezond eten als je zwanger wilt worden
Gezond eten als je zwanger wilt worden Auteur: Voedingscentrum Gezond eten is belangrijk, zeker als je zwanger wilt worden. Dit informatieblad bevat algemene tips en informatie over gezond eten. De tips
Nadere informatieVoedselconsumptie Vergeleken met de Richtlijnen goede voeding Belangrijkste bevindingen
Voedselconsumptie 212-214 Vergeleken met de Richtlijnen goede voeding 215 Het RIVM onderzoekt de voedselconsumptie in Nederland. Deze factsheet geeft in het kort weer hoe volwassenen (19-79 jaar) in de
Nadere informatieGoalkeeper: jouw sport, jouw leefstijl, jouw doel! Naam:.
Naam:. 1 2 TABEL 1 WAT HEB JE GISTEREN OP SCHOOL PRECIES GEGETEN/ GEDRONKEN UIT DE SCHIJF VAN 5? Schrijf ook de hoeveelheid op, bijvoorbeeld: 2 volkoren boterhammen, 1 appel, 1 flesje water BROOD, GRAANPRODUCTEN
Nadere informatieInhoud Inleiding... 3 Schijf van Vijf... 4 Groente en fruit... 4 Vetten... 4 Zuivel, noten, vlees, vis, peulvruchten en eieren...
Linda van Stee Inhoud Inleiding... 3 Schijf van Vijf... 4 Groente en fruit... 4 Vetten... 4 Zuivel, noten, vlees, vis, peulvruchten en eieren... 5 Brood, graanproducten en aardappelen... 5 Dranken... 5
Nadere informatieAdvies bij vezelverrijkte voeding
Advies bij vezelverrijkte voeding Informatie voor patiënten F0180-1011 maart 2014 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam
Nadere informatiePrincipes Basisvoedingsschema
Principes Basisvoedingsschema Spelregels gezond eetpatroon (volgens de richtlijnen van het voedingscentrum) 1. Breng variatie aan in je maaltijd. 2. Eet niet te veel, maar beweeg voldoende. 3. Eet veel
Nadere informatieDienstverlenende werkzaamheden Les 3
Dienstverlenende werkzaamheden Les 3 Wat moet je nu wel eten en wat niet? Waarom wel en waarom niet? Hoe kun je er achter komen wat gezonde keuzes zijn? Eten is voor ons het zelfde als brandstof voor
Nadere informatieProjectdossier. Integrale Opdracht 1. Blok 1.1 Cursus: VD-A110-11 verslag 1
Projectdossier Integrale Opdracht 1 7-1-2013 VD1B2 Schaap, C. Tutorgroep 5 Blok 1.1 Cursus: VD-A110-11 verslag 1 Jasmijn Raaijmakers 12067075 Jet Oude Reimer 12016551 Lisanne Revenberg 12013668 Merel Roovers
Nadere informatieH.40025.0416. Voedingsadvies voor ouderen met (dreigende) ondervoeding
H.40025.0416 Voedingsadvies voor ouderen met (dreigende) ondervoeding Inleiding Een gezond voedingspatroon is voor iedereen van belang. Gezonde voeding levert de energie en de voedingsstoffen die uw lichaam
Nadere informatieEnergiebalans. Opdracht 8B. Opdracht
Opdracht 8B Energiebalans Opdracht Doel: Introductie vragen (Bijlage 1) 20 min. Opdracht 1 (Werkboekje Energiebalans) 30 min. Aan de hand van het deze opdracht leren de kinderen: Wat de energiebalans is;
Nadere informatie