In de folder 'Goede voeding bij kanker' van de Nederlandse Kankerbestrijding/KWF vindt u ook tips bij ongewenste vermagering en eet problemen.

Transcriptie

1 Verminderde eetlust door misselijkheid en braken Het kan zijn dat u door de bestraling minder trek hebt in eten, misselijk bent en soms moet braken. Als u deze klachten hebt bespreek ze dan met uw radiotherapeut. Tegen misselijkheid kunt u medicijnen krijgen. Laat gerechten weg waar u een afkeer van hebt gekregen. Vaak zijn dat gerechten die sterk ruiken zoals koffie, gebra- den vlees, bouillon, spruiten, bloemkool, kruiden en specerijen. Vermijd ook andere geuren die misselijkheid kunnen verergeren zoals parfum, schoonmaakmiddelen en koffie. Probeer in elk geval per dag 1,5-2 liter vocht te drinken (± 15 kopjes). Een tekort aan vocht verergert de misselijkheid. Gebruik per dag meerdere kleine maaltijden. Vaak is het de hoeveelheid en niet het soort voedsel dat misselijkheid veroorzaakt. Voorbeelden van kleine maaltijden zijn: een cracker met hartig of zoet beleg, een biscuitje bij de thee, een schaaltje vla of compote. Vaak staan warme maaltijden tegen. Eet een broodmaaltijd of een salade in plaats van warm eten. Blijf uit de keuken als er wordt gekookt. Eet op tijdstippen dat u minder misselijk bent, zelfs 's nachts als u wakker bent. Bij misselijkheid vlak na een bestraling is het verstandig om niet meteen te eten of te drinken. Neem een extra maaltijd als uw maag weer voedsel verdraagt, bijvoorbeeld 's avonds laat. In de folder 'Goede voeding bij kanker' van de Nederlandse Kankerbestrijding/KWF vindt u ook tips bij ongewenste vermagering en eet problemen.

2 Voeding bij darmkrampen en diarree De darmwand kan door de bestraling tijdelijk geïrriteerd raken. Hierdoor kunnen darmkrampen, gassen en diarree ontstaan. Dit treedt niet meteen op bij de eerste behandeling, maar kan geleidelijk ontstaan, naarmate u vaker bestraald bent. We spreken van diarree als u vaker, dunnere ontlasting heeft dan gebruikelijk, minstens 3-4 keer per dag. De radiotherapeut kan u medicijnen tegen de diarree geven. Daarnaast kunt u door een aangepaste voeding de diarree verminderen. Het is niet nodig om bij voorbaat uw voeding te veranderen. Pas bij klachten is het aan te raden met onderstaande adviezen te beginnen. Beperk gasvormende voedingsmiddelen: ui, prei, koolsoorten (behalve bloemkool, broccoli), paprika, knoflook, spruitjes; peulvruchten zoals groene erwten, bruine bonen, kapucijners; nieuwe aardappelen; noten; koolzuurhoudende dranken zoals sinas, 7-up, cola. Beperk erg vette producten: gebruik bij voorkeur vaak kleine maaltijden, zodat de vetten goed verdeeld worden over de dag; vet vlees (alle soorten) zoals saucijsjes, schouderkarbonade, worst, doorregen lapjes, spek (ook magere speklappen), gepaneerd vlees;

3 vette en sterk gekruide vleeswaren zoals alle worstsoorten, bacon, salami, spek, vette ham, gebraden gehakt en pâté; salades met veel mayonaise; vette sausen, mayonaise, fritessaus en dergelijke; vette vis zoals paling, schelvislever, gerookte bokking, haring, paling, gefrituurde vis; gefrituurde gerechten zoals patat-frites, kroketten ; slagroomgebak, mokkagebak, roomijs, chocola; hartige snacks zoals pinda's, nootjes, chips; grote hoeveelheden boter of margarine, vette jus; U kunt wel de volle melkproducten gebruiken zoals volvette kaas, volle melk en 'gewone' vla. Besmeer uw brood normaal met boter of margarine. Beperk darmprikkelende voedingsmiddelen: scherpe specerijen zoals peper, sambal, kerrie, paprikapoeder en knoflook. fruitsoorten met grove velletjes, vezels en pitten zoals rode bessen, druiven, ananas en zuidvruchten (pruimen, abrikozen, rozijnen); citrusfruit: sinaasappels, grapefruit, citroenen, mandarijnen. Ook licht laxerend werkt citrussap; grove stukken rauwkost; vezelige groenten: asperges, bleekselderij, champignons, grote doperwten, kool, maïs, peulvruchten, taugé en rabarber; alcohol, sterke koffie, sterke thee, cacao (chocolade) werken in grote hoeveelheden op een lege maag prikkelend. Gebruik slappe thee of slappe koffie eventueel met melk. Tevens kan Idee-koffie gedronken worden; grote hoeveelheden Sorbitol. Sorbitol is een zoetstof die gebruikt wordt in producten voor diabetici;

4 grove graanproducten: donker roggebrood, volkorenbrood met hele tarwekorrels, mueslibrood; U kunt wel gebruiken: groene kruiden als peterselie, marjolein en tijm; rijp fruit zonder harde schil zoals aardbeien, appel, banaan, druiven zonder vel en pit, frambozen, kersen, kiwi, mango, meloen, papaja, peer en perzik; groente zoals andijvie, aspergepunten, aubergines, avocado, bietjes, bloemkool, broccoli, courgettes, doperwten -zeer fijn-, komkommer, peultjes, postelein, raapstelen, snijbiet, snijbonen, sperziebonen, spinazie, tomaat, witlof, worteltjes en fijn geraspte rauwkost. Verwijder schillen, dikke pitten en de grove nerven van de groente; fijn volkorenbrood, bruinbrood, bruin knäckebröd, volkorenbeschuit. Voeding bij waterdunne diarree Bij frequente waterdunne diarree is het verstandig met onderstaand dieet te beginnen. Overleg ook met uw radiotherapeut over medicatie. Gebruik voldoende vocht: zeker 2 liter per dag. Dit zijn 16 kopjes of 13 glazen. U kunt bijvoorbeeld nemen: groentensap zoals tomatensap, vruchtensap zoals appelsap, druivensap, (lactose-arme) melkproducten, thee, water, bouillon. Wat lactose-arme producten zijn kunt u verder lezen.

5 Gebruik voldoende zouten; bij diarree verliest u ook veel zouten: natrium en kalium. Bij een normaal gebruik van keukenzout (natrium) wordt het verlies aan natrium al voldoende gecompenseerd. Bent u gewend uw warme maaltijd zonder zout te bereiden voeg dan keukenzout toe. Overleg met uw radiotherapeut of diëtist als u een natriumbeperkt (zoutarm) dieet moet volgen hoeveel zout u kunt gebruiken. Kalium: Alle fruit, vruchtensappen, groente en groentensappen leveren veel kalium. Gebruik minimaal twee porties fruit of vruchtensap of tomatensap per dag. Beperk lactose; Lactose (= melksuiker) komt van nature voor in de wei van de melk. Ook andere melkproducten zoals pap, vla, pudding, chocolademelk bevatten lactose. Bij diarree wordt de lactose niet goed verteerd en kan dan extra laxerend werken. U kunt wel gebruiken: hangop (goed uitgelekte karnemelk of yoghurt), umer en kwark bevatten bijna geen lactose, evenals (smeer)kaas, Hüttenkäse en slagroom. Er is speciale lactose-arme melk te koop, vloeibaar en in poedervorm. Deze producten zijn te koop bij apotheek, drogist of grote supermarkt. U kunt ze gebruiken als vervanging van de "gewone" melk. U kunt er ook pap, vla, pudding en sausen van maken. Vermijd grote hoeveelheden suiker; grote hoeveelheden suiker kunnen ook diarree geven. Vermijd daarom grote hoeveelheden suiker in thee en koffie, gebak, koek en chocola. Het is meestal voldoende om de hoeveelheden suiker te beperken en goed te spreiden over de dag: de darmen kunnen meerdere kleine hoeveelheden suiker beter verdragen. Vervang eventueel suiker door honing, druivensuiker en/of Fantomalt. Druivensuiker en Fantomalt zijn minder zoet dan gewone suiker. Deze producten zijn bij drogist of apotheek verkrijgbaar. Wanneer de diarree minder wordt kunt u de voeding weer langzaam gaan uitbreiden. U kunt het beste beginnen met de zure melkproducten (karnemelk, yoghurt), deze bevatten minder lactose dan de zoete melkproducten (melk, vla, pap). Als u geen klachten meer heeft kunt u weer overgaan op uw gebruikelijke voedingspatroon en kunt u weer alles eten wat u gewend was.