Samenvatting Filosofie Sociale filosofie

Transcriptie

1 Samenvatting Filosofie Sociale filosofie Samenvatting door een scholier 2407 woorden 15 mei ,9 49 keer beoordeeld Vak Methode Filosofie ViaDELTA Samenvatting Filosofie Sociale filosofie. Sociale filosofie: Houdt zich bezig met de manier waarop mensen met elkaar samen leven, Geeft een kritische waardering van de samenlevingsvormen die worden bestudeerd. Sociale wetenschappen; is descriptief ( beschrijvend). Zij beschrijven bepaalde sociale verschijnselen, maar spreken hierover geen waarden oordeel over uit. De Sociale filosofie is daarentegen normatief; ze hanteert bepaalde normen, en op basis hiervan geeft zij een kritische waardering. Voor zo een waardering moet je natuurlijk wel ongeveer weten hoe zo een samenleving er uit moet zien. Neem als voorbeeld More met zijn Utopia. Samengevat houd de sociale filosofie zich bezig met de vraag; Hoe moet een ideale samenleving er uit zien. Wijsgerig houdt in een kritische reflectie op de samenleving en sociale verschijnselen. Ideale ethiek: De bestudering van ethische relaties en verplichtingen die uit de samenleving voortvloeien. Thomas Hobbes + De mens is voor de mens een wolf. Hobbes zegt dat de natuur geen voorbeeld is van een samenleving, want ieder individu probeert alleen zijn eigen behoeftes te bevredigen. Hierbij gaat ieder volstrekt zijn eigen gang. Volgens Hobbes word het individu alleen gedreven door zijn individu. Niemand heeft de tijd om zijn persoonlijke doel stellingen te realiseren. De sterkste overleven. Bijpassende deugden zijn; Kracht, list en bedrog. Behoeften, begeerten en belangen. Behoeften: alles wat een mens nodig heeft en waar je niet of moeilijk buiten kunt. Echte behoeften bezit men van nature. Anderen behoeften zijn niet niet noodzakelijk en daar kan men prima zonder leven. De piramide van Maslow is een behoeften piramide. Hij onderscheidt zes behoeften, de meest Pagina 1 van 6

2 fundamentele behoeften bevind zich onderaan de piramide. 6. Eten en drinken 5. Veiligheid en zekerheid 4. Liefde en relatie 3. Respect en waardering 2. Zelfontplooiing 1. Nieuwsgierigheid en begrip Begeerten; zijn behoeften die de mens door andere zijn aangepraat, bijvoorbeeld door reclame. ( een mooiere auto, duurdere kleding) Maar begeerte kan ook schuil gaan achter de echte behoeften bijv. Een mens wil een mobiele telefoon en MSN om zijn sociale behoeften te bevredigen. Of dure merkkleding kan naar de behoeften respect en zelfwaardering leiden. Belangen; van mensen vallen samen met hun persoonlijke behoeften. Het is bijvoorbeeld van belang dat ieder mens zijn behoeften kan bevredigen. En bevrediging van hun zelfhandhaving. Plato; hij is bekend geworden door zijn ideeënleer. Plato heeft een boek geschreven, de Staat. Hierin beschrijft hij hoe zijn ideale samenleving eruit moet zien. In het eerste deel beschrijft hij zijn eigen ervaringen en vervolgens beschrijft hij wat de verschillende samenlevingen op dit moment zijn. Plato heeft op alle soorten samenlevingen een vorm van kritiek. In deel twee beschrijft Plato hoe de ideale staat er uit moet zien. Het gaat er om bij Plato dat de drie delen van de ziel (wil, verstand en begeerte) in de juiste verhouding staan: De wil moet er voor zorgen dat verstand en begeerte elkaar in evenwicht houden. De staat heeft volgens Plato drie verschillende taken, voedselonderhoud, levensonderhoud en verdediging tegen vijanden en verstandig bestuur. Drie natuurlijke standen, Werkende klassen (arbeiders), de militairen ( wachters) en de politici ( bestuurders). Rechtvaardigheid moet zorgen dat de drie standen op de juiste manier met elkaar samen werken. Maar hoe moet je de juiste mensen in de juiste standen in delen? Om te beginnen krijgt iedereen gelijke ontwikkeling mogelijkheden, gym en muziek zijn de basiselementen van de opvoeding. Dan volgen wiskunde, rekenen en de eerste lessen logische nadenken. Ook krijgen kinderen, pijn, vermoeidheid, ontbering en verleiding te verduren om hun standvastigheid te versterken. Na de eerste selectie overgebleven leerlingen krijgen een verdere opleiding van tien jaar. Dan volgt er weer een selectie degene die dan overblijven krijgen vijf jaar filosofisch onderwijs. Vervolgens nog 15 jaar in de praktijk bewijzen wat ze waard zijn. Hierna zijn ze inmiddels geleerd en ervaringrijk genoeg om toe te treden tot te wijsgeren positie, om het land te besturen. Gelijke kansen voor iedereen is het uitgangspunt voor de samenleving van Plato, deze staat is een Pagina 2 van 6

3 democratie. Wachters en politici mogen geen privé- eigendommen en een eigen gezin hebben, ze moeten een uiterst sober leven leiden, niet omgaan met goud, geld of zilver, geen eigen echtgenoot. Dit alles om te verkomen dat ze corrupt worden en hun eigen voordeel gaan zoeken door hun hoge stand in de maatschappij. Aristoteles: leerling van Plato, maar was niet alles met hem eens. Aristoteles visie alleen onze zintuigen verschaffen onze kennis van de werkelijkheid. Volgens hem is de mens een sociaal politiek wezen, dat alleen kan bestaan in een gemeenschap van mensen. Evenals Plato heeft Aristoteles kritiek op alle samenlevingsvormen. Hij onderscheidt drie verschillende staatsvormen, Monarchie, Aristocratie ( heerschappij kleine elite) en de Democratie. Voor geen van allen gaat zijn voorkeur naar uit. Hij zegt dat de middenklassen het zwaartepunt van de samenleving moet zijn en een mengvorm van de aristocratie en democratie waarbij elementen in evenwicht moeten worden gehouden een gunstig vorm is. Matigheid is bij Aristoteles de belangrijkste deugd. Het midden tussen extreem en uitersten bijv. tussen roekeloosheid en lafheid. Aristoteles is het er trouwens niet mee eens dat politici en militairen geen eigendommen of huwelijk mogen hebben. Macht is het vermogen om andere jou wil op te leggen. Met behulp van macht is het een stuk eenvoudiger om jou behoeften te kunnen bevredigen. Zoals bij eten en veiligheid, je kan andere eten naar jou toe laten brengen en je kan er voor zorgen dat andere mensen jou in veiligheid brengen. Alleen echte liefde en respect kan je andere niet op leggen. In de natuurtoestand is het eten alleen weg gelegd voor de sterke te zwakkere zullen uiteindelijk ten onder gaan. In de natuur is macht vooral gebaseerd op fysieke kracht en sluwheid. Mensen vormen met elkaar een gemeenschap of maatschappij, als kind maak je bijvoorbeeld deel uit van een gezin en als bewoner maak je deel uit van de buurt waarin je woont. Een individu is een ondeelbaar iets, een mens is een individu. Wat is de juiste verhouding tussen het individu en de gemeenschap? In de natuurtoestand is er geen sprake van gemeenschap want alles gaat om het individu zelf, om zijn eigen behoeften te bevredigen en te kunnen overleven. Van samenwerking die wijst op het voordeel van iedereen is geen sprake. Aquino, was een van de grote kenner van het werk van Aristoteles. Volgens Aquino kan de mens op twee manieren tot ware kennis komen met behulp van zijn verstand en door het lezen van de bijbel waarin god zich aan mensen heeft geopenbaard. Evenals Aristoteles vind Aquino dat de mens een politiek wezen is. God heeft volgens hem het maatschappelijke gezag omdat ook hij de wereld heeft geschapen. Aquino geeft de voorkeur aan de Monarchie en hij vindt dat de kerk hoger staat dan de staat. De wereldleiders moeten onderdanig zijn aan de priesters en pauzen. Het maatschappelijke verdrag biedt een verklaring voor de macht van de overheid. 1. Een theorie over een oertoestand, de mens slaagt er niet in om zijn doelstellingen te realiseren. 2. Een theorie over een verenigingsverdrag, hoe mensen zich vrijwillig verenigen. Pagina 3 van 6

4 3. Een theorie over onderwerpingverdrag, gezagshouding tussen vorst en het volk verklaart. De vorst heeft de plicht om op rechtvaardige wijze te reageren. De onderdanen hebben de plicht om te gehoorzamen. Wanneer een partij niet zijn verplichtingen navolgt zal de andere partij het verdrag op te zeggen. Het verdrag is een denkmodel om te kunnen analyseren hoe de samenleving er uit zou zien als er geen algemeen overheidsgezag zou zijn. Ook dient het verdrag om het overheidsverdrag van een legitimatie te voorzien. Het heeft de legitimatie gezag, legaal,wettig en gerechtvaardigd. Thomas Hobbes: Hij ziet de mens als een egoïstisch wezen dat van nature uitsluitend zijn eigen belang nastreeft, wat wil zeggen zelfbehoud en het bezit van zo veel mogelijk goederen. Zijn gedachten kun je alleen begrijpen als je weet dat Hobbes in een tijd van burgeroorlog, omwenteling en industriële revolutie leefde. Hij verlangde naar een sterk overheidsgezag. In de natuurtoestand zegt hij het is oorlog tegen allen. Hij onderwerpt zich aan de staat omdat dit rechterlijk en wettig is, wat ook veiligheid voor hem betekend. Er waren veel mensen tegen Hobbes omdat zijn gedachtegang als oorlog tegen allen een aanval op de bijbel zou kunnen zijn. Twee soorten vrijheid. Er zijn twee soorten vrijheid positieve en negatieve vrijheid. Door een maatschappelijk verdrag te sluiten dragen mensen vrijwillig hun macht af en onderwerpen zich aan de vorst. Zij verlenen de vorst hierdoor gezag. Gezag is macht die erkend en aanvaard wordt. (weerman) Hij voorspelt het weer en mensen zullen hem geloven door zijn deskundigheid die hij hiervoor heeft geleerd. De overheid heeft gezag, maar dit word niet altijd aanvaard hiervoor mag de overheid gebruik maken van geweld. De overheid heeft een geweldsmonopoly. Het maatschappelijke verdrag verschaft de samenleving veiligheid en bescherming hiervoor doet het individu afstand van zijn persoonlijke macht, hij onderwerpt zich aan de overheid. Hij levert nu een negatieve vrijheid in. Hierdoor word de natuurtoestand aangepast, omdat nu niet meer het recht van de sterkste geld want de sterkere kunnen nu niet meer de zwakkere onderdrukken omdat zij worden beschermd door het maatschappelijke gezag. Er is ook Positieve vrijheid, dit is vrijheid tot zelfontplooiing, vriendschap en solidariteit. Een vrijheid om je eigen doelstellingen te realiseren. Negatieve vrijheid : private sfeer thuis op vakantie, je bent vrij van bemoeizucht en nieuwsgierigheid van andere. Positieve vrijheid : tijd om gewoon je zelf te zijn met gezin en vrienden. John Locke: Natuurrecht Een filosoof die de aanzet gaf tot de bloei van het empirisme ( de opvatting dat alle kennis via zintuiglijke indrukken verkregen wordt.) Hij geeft een analyse hoe het menselijke verstand werkt. Hij is voorstander Pagina 4 van 6

5 van het natuurrecht, dat bestaat uit goddelijke geboden en niet gebaseerd is op de wet. Iedereen is gemachtigd om zichzelf en zijn bezit tegen aanvallers te verdedigen. Locke heeft een positievere kijk op de natuurtoestand dan Hobbes. Ook Locke vind dat de mens een maatschappelijk verdrag nodig heeft om zich te onderwerpen aan de staat. Het verschil is dat bij Hobbes de vorst geen absolute macht bezit en bij Locke wel. Locke is een beetje democratisch gericht. Locke vind dat iedereen gelijk moet zijn maar mensen zonder bezit beschouwd Locke niet als burger. Katholieken en atheïsten beschouwd hij als staatsgevaren. Locke pleit voor tolerantie en vrijheid. Staat: is een relatief duurzame politieke organisatie van een volksgemeenschap op een bepaald grondgebied, die geregeerd wordt door een geordend gezag en beschouwd word als een rechtspersoon. Kenmerkend is dat er iemand aan het hoofd staat zoals bij ons Koningin Beatrix. Een natie is een volk met een gemeenschappelijke geschiedenis, taal, cultuur dat op een begrensd grond gebied leeft. Zij zijn gebaseerd op etniciteit. Door vele verschillende soorten nationaliteiten in een land, kan het zijn dat van alles wat er verkeerd gaat de schuld word afgeschoven op de immigranten. Neem als voorbeeld criminaliteit of hoge werkloosheid. Hierdoor ontstaat vreemdelingen haat, xenofobie wat een goede voedingsbodem voor nationalisme is. Door de etnische verschillen kan discriminatie ontstaan waardoor burgeroorlogen komen, oorlogen tussen twee stammen of naties. Staatsvormen: Democratie wil zeggen het volk regeert. Tegenwoordig word er gesproken over een technocratie dit wil zeggen dat de macht bij de techniek ligt. De techniek krijgt ons steeds meer in zijn greep. Filosoof Rousseau: volgens hem is de natuur een voorbeeld voor de mens, als haar maar goed bestuderen. Dan weten we hoe we ons moeten gedragen. Volgens Rousseau is de natuurtoestand een paradijs dit in tegenstelling tot Hobbes. Rousseau zegt dat iedereen gezond is en dat de natuur het zwakke en ongezonde opruimt. De natuur heeft de mens geschapen om gezond te zijn niet om na te denken en tot beninning te komen. Door bezitsvorming is hier een eind aan gekomen. Hierdoor kwam oorlog, moord en jaloezie. Rousseau onderscheid drie soorten onheil; eigendom, vorming van staat en wetten, heren en slaven. Eigendom = rijk en arm Vorming van staten en wetten = heersers en overheersers Heren en slaven = ongelijkheid tussen de mensen. Ook hij ziet in het maatschappelijke verdrag de oplossing evenals Hobbes en Locke. Er moet over een bepaalde macht worden beschikt die de natuurrechten kan beschermen. Centraal in het werk van Rousseau staat dat de mens goed uit de natuur te voorschijn komt en door de maatschappij bedorven word, hij verlangt dan ook veel naar een goede opvoeding. Er moet worden voorkomen dat bij de opvoeding maatschappelijke in vloeden de opvoeding kunnen verstoren. Een systeem bestaat uit een logisch samenhangend geheel van regels en instrumenten die je in staat Pagina 5 van 6

6 stellen een bepaald doel op een efficiënte manier te realiseren. Duitse filosoof Habermas, plaatst tegenover het systeem het leefsysteem. In het leefsysteem draait het om liefde, vriendschap en behulpzaamheid. Het gaat om eerlijkheid en communicatie tussen mensen. In het economische systeem gaat het hier helemaal niet om maar alleen om de winst. De juiste strategie. Systemen dienen om de leefwereld te verbeteren. Gegeneraliseerde PD- situatie, het gaat om meerdere mensen en het gaat niet om 1 keuze maar elke keer een nieuwe keuze. Er is sprake van zo n situatie als - een solidaire, coöperatieve opstelling, iedereen moet iets inleveren als bijdrage zodat het voor iedereen voordelig is. - Het voor ieder individu nog voordeliger is, wanneer alleen hij of zij zich niet solidair opstelt terwijl andere dit wel doen. Er zijn verschillende rechtvaardigheden: Distributief = verdeeld het gaat om eerlijke verdeling en vrijheden en kansen. En er is procedurele rechtvaardigheid. Denk aan een loting iedereen heeft gelijke kansen, als de trekking tenminste op een rechtvaardige manier is gegaan. Een andere belangrijke stap in de samenleving is verantwoordelijkheid. Jij neemt de verantwoordelijkheid dus jij zal ook moeten opdraaien voor de consequenties. Je zult je gedrag moeten kunnen verantwoorden. Friedrich Hegel: Centraal staat de dialectische methode, deze methode probeert de werkelijkheid met alle tegenstellingen daarin zo goed mogelijk te volgen en weer te geven. Alles wat gesteld word is these, wat word ontkend antithese, streeft naar opheffing en verzoening van die ontkenning synthese. Alles hangt met elkaar samen, en het is alle een soort cirkel. Hegel onderscheid drie sferen het gezin, burgerlijke maatschappij en de staat. Het marxisme is een ideologie die nadrukkelijk een rechtvaardige samenleving beoogt en die mede daardoor zeer grote invloed heeft gehad. Volgens Karl marx, diene de productiemiddelen geen individueel eigendom te zijn maar een collectief eigendom. De fabriek is dan ook niet van een rijkaard maar van de staat dus van iedereen. Een gevolg van kapitalistische productiewijze is vervreemding. Je kan vervreemden van je arbeid het product is dan niet meer van jou zelf. Omdat jij maar een kleine bijdrage aan de arbeidsreeks toevoegt. Marx onderscheidde twee groepen mensen in de maatschappij, de kapitalisten en de proletariërs. De kapitalisten buiten de proletariërs uit. Marx is geen voorstander van de kapitalisten. Pagina 6 van 6