ortho-nieuwsbrief Beste lezers

Transcriptie

1 ortho-nieuwsbrief groeninge flash special - januari 2015 Beste lezers 2014 is voorbijgevlogen! In het afgelopen jaar hebben we weer verschillende initiatieven kunnen realiseren, kwamen er nieuwe gezichten bij en hebben we afscheid genomen van gewaardeerde collega s. We hebben onder andere de afdeling orthogeriatrie opgericht, een project dat verschillende ziekenhuizen ondertussen overnamen. Podologe Sarah Recour versterkte de raadpleging voetchirurgie en we namen afscheid van collega dr. Filip Gheysen die met welverdiend pensioen ging. Als voormalig diensthoofd van de afdeling orthopedie leidde Filip de fusie van de verschillende diensten in goeie banen. We danken hem voor zijn grote inzet en wensen hem een welverdiend pensioen toe met veel tijd voor zijn kinderen, kleinkinderen en hobby s. Voor 2015 staan al verschillende nieuwe projecten klaar. We informeren u hierover later. We willen in de eerste plaats de week van de orthopedie voorstellen. Tijdens die week, die loopt van 9 tot en met 13 maart 2015, organiseren we verschillende infomomenten voor zorgverleners én patiënten. Ons ondertussen welbekende orthopodium richt zich op woensdag 11 maart naar kinesitherapeuten; op donderdag 12 maart is er een editie voor huisartsen. Tijdens de week van de orthopedie houden we ook verschillende voordrachten, aangepast aan patiënten om uit te leggen hoe we bepaalde orthopedische problemen aanpakken. Mogen wij u vragen geïnteresseerde patiënten hierover te informeren. Het programma vindt u verder in deze nieuwsbrief, alsook een affiche om uit te hangen in uw wachtzaal. Een ander terugkerend punt is kwaliteit en efficiëntie. In 2015 zullen we onze hospitalisatieafdelingen reorganiseren. We vervangen één longstay door een shortstay en we breiden ook de capaciteit van het dagziekenhuis uit. Op die manier volgen wij de maatschappelijke evolutie in de gezondheidszorg. We passen ook de inhoud van de zorg- en verpleegplannen aan voor een meer geïntegreerde verpleging. Hiermee streven we naar een persoonlijker aanpak en een betere feedback naar de artsen. Beste lezers, die projecten zijn onmogelijk zonder de steun van onze hardwerkende en gemotiveerde medewerkers. Zij zorgen dagelijks voor de realisatie van onze plannen en voor de goede zorg voor onze patiënten. We respecteren hen hiervoor ten zeerste en danken hen voor hun groot enthousiasme en inzet. Ik wens u veel leesgenot en een gezond en gelukkig 2015 namens heel ons orthopedisch team. dr. Dirk Oosterlinck medisch diensthoofd

2 dr. Filip Gheysen gepensioneerde arts Sarah Recour nieuwe podologe Dr. Filip Gheysen begon in 1973 aan zij n opleiding ortho- pedie aan de KU Leuven. Hij deed de eerste twee jaar algemene chirurgie in Merksem en nadien liep hij zij n stages orthopedie in AZ Sint-Lucas (Assebroek), de KUL Leuven (Pellenberg) en in Exeter. In 1979 startte Filip zij n carrière in het Heilig-Hartziekenhuis in Kortrij k. In 1988 fusioneerde het Heilig-Hartziekenhuis met het toenmalige Sint-Maartensziekenhuis van de Christelij ke mutualiteit. Filip, die lid was van de medische raad van het Heilig-Hartziekenhuis, trok prompt de lij n door en zette zij n functie voort in de medische raad van Sint-Maarten. In 1992 associeerde Filip met mezelf en in 1999 vervoegde dr. Guy Putzeys ons team. Het was de tij d van het CAZK Groeninge, het eerste fusieziekenhuis dat ontstond uit de drie ziekenhuizen Sint-Niklaas, Maria s Voorzienigheid en Sint-Maarten. In 2013 ontstond het fusieziekenhuis az groeninge en werd Filip Gheysen ons eerste diensthoofd en leider. Iedereen kent Filip als een mens met een zeer charismatische persoonlij kheid met een groot empathisch vermogen en zeer groot hart voor zij n patiënten. De wachttij den voor zij n patiënten waren soms lang, maar dat compenseerde hij ruimschoots door de tij d, de energie en de aandacht die hij aan zij n patiënten schonk. In de operatiezaal was hij een ervaren teacher. Hij was stagemeester en opleider van veel assistenten en verpleegkundigen. Met veel geduld wou hij ze steeds een goede opleiding meegeven. Vanaf zij n 60ste stopte Filip met de wachtdiensten en deed hij het wat kalmer aan. Eind 2014 stopt hij zij n medische activiteit in az groeninge. Begin september startte podologe Sarah Recour haar activiteiten op de dienst orthopedie. Sarah ondersteunt de voetspecialisten tij dens hun raadplegingen. Op die manier willen we de wachttij den beperken en de service aan de patiënten verbeteren. Sarah volgde de opleiding podologie aan de Arteveldehogeschool in Gent. Nadat ze er met grote onderscheiding afstudeerde in 2012, bouwde ze werkervaring op in de diabetesvoetkliniek van het UZ Brussel en AZ Delta. Verder heeft ze ook haar eigen podologiepraktij k in Lauwe. Sarah biedt ondersteuning tij dens de raadplegingen voor postoperatieve controles. Zo maakt ze teenspalken en helpt ze met verbanden. Verder informeert ze de patiënten ook over de technieken en de revalidatie. Dankzij haar opleiding is ze een toegevoegde waarde bij de behandeling van verschillende voet-, schoen- en steunzoolgerelateerde problemen. Sarah doet ook zelfstandig raadpleging voor steunzoolvernieuwing en voetproblemen waarbij steunzooltherapie noodzakelij k kan zij n. Op de raadpleging in het ziekenhuis worden geen steunzolen gemaakt. Onder supervisie van de voetchirurgen wordt de gepaste steunzool en eventueel bij komemende therapie, zoals kinesitherapie voorgeschreven. Sarah geeft de patiënten advies over hun probleem en aangepast schoeisel. We zij n ervan overtuigd dat Sarah een belangrij ke troef is voor de voetraadpleging. Wij wensen hem nog vele gezonde jaren toe met zij n familie en kleinkinderen. Wij danken hem van harte voor zij n inzet en steun aan onze dienst orthopedie. dr. Dirk Oosterlinck

3 Week van de orthopedie Maandag 9 maart 2015 tot en met vrijdag 13 maart 2015 Auditorium Het Notenhof, campus kennedylaan President Kennedylaan 4, 8500 Kortrijk Informatiesessies voor patiënten Gratis toegankelijk voor iedereen, zonder in te schrijven, iedereen welkom. Maandag 9 maart u: Artrose in de heup: wat kunnen we eraan doen? dr. Luc Vercruysse u: Heuppijn bij jonge mensen dr. Luk Verhelst Dinsdag 10 maart u: Artrose in de knie: hoe helpen we u? dr. Jan Van Der Bauwhede u: Hallux valgus en andere veel voorkomende voetproblemen dr. Frederick Michels Woensdag 11 maart u: Artrose in de schouder: wat kunnen we eraan doen? dr. Guy Putzeys Wetenschappelijk programma voor zorgverleners Inschrijven via a.d.h.v. uw persoonlijke code die u binnenkort elektronisch ontvangt. Woensdag 11 maart 2015 Orthopodium voor kinesitherapeuten Tijdstip: u Doelgroep: kinesitherapeuten, ergotherapeuten Donderdag 12 maart 2015 Orthopodium voor huisartsen Tijdstip: u Doelgroep: huisartsen Vrijdag 13 maart 2015 Traumatologie in het operatiekwartier: van chaos naar structuur Tijdstip: 14-16u Doelgroep: apothekers, artsen, logistiek en verpleegkundigen operatiekwartier u: Schouderarthroscopie dr. Jan Van Cauwelaert Donderdag 12 maart u: Tenniselleboog en golfelleboog: hoe lossen we het op? dr. Marleen Dezillie u: Carpal tunnel en springvingers: hoe kunnen we u helpen? dr. Jeroen Vanhaecke

4 Differentiaaldiagnose van liespijn dr. D. Oosterlinck, diensthoofd orthopedie Inleiding Liespijn wijst vaak op heuppathologie en komt dus frequent voor in de orthopedische praktijk. Een vierde van de patiënten ontwikkelt symptomen van artrose voor de leeftijd van 85 jaar. Liespijn en letsels vertegenwoordigen 5% van de sportletsels en 10% van de consultaties bij sport- en orthopedische centra. Bij de behandeling van de patiënten moeten de orthopedisch chirurgen oog hebben voor musculoskeletale liespijn maar ook voor niet-orthopedische vormen van liespijn. Historiek De evaluatie van een patiënt met liespijn bestaat voornamelijk uit anamnese, klinisch onderzoek en diagnostische testen. We moeten de symptomen analyseren in functie van acuut/chronisch, locatie, uitstralingspijn en aard van de pijn. Die elementen helpen bij de differentiaal-diagnose van intra/extra-articulaire pijnoorzaken (zie tabel 1 musculoskeletaal en tabel 2 niet-musculoskeletaal). Intra-articulair Acetabulaire labrumscheur Osteonecrose van femurkop Chondrolyse Femoro-acetabulair impingement Femurhals stressfractuur Instabiliteit Legg-Calvé-Perthes ziekte Oncologische processen Osteoartritis Osteochondritis dissecans Septische arthritis Slipped capital femoral epiphysis Synovitis Extra-articulair Avulsie fractuur van apofyse Abnormaliteit in facetgewricht IIliofemoral ligament sprain Lumbale radiculopathy Stressfractuur pubic ramus Muscle strain: adductors/ sartorius, rectus femoris, iliopsoas, rectus abdominis Zenuwinklemming: genitofemoraal (L1, L2, L3); iliohypogastric (T12, L1); ilioinguinaal (T12, L1) ; lateraal femoraal cutaneous (meralgia paresthetica, ventral rami (L2-L4); obturator of pudendal Osteitis pubis Psoas muscle abscess Sacroiliac joint disorder Snapping hip syndroom Sports hernia/pubalgia (eg. Hockey player syndrome) Trochanteric bursitis Tabel 1: liespijn, differentiaaldiagnose: musculoskeletaal Intra-abdominaal Acuut Chronisch Abdominaal aorta Diverticulose aneurysma Appendicitis Inflammatoire darmziekte Diverticulitis Inguinale of femorale hernia Lymfeklierontsteking Tumoren Genito-urinair Acuut Chronisch Adnexa torsie Endometriose Ectopische zwangerschap Prostatitis Nefrolithiasis Testes maligniteit Orchitis Ovariumcyste Pelvic inflammatory disease Round ligament pijn Round ligament torsie Urineweginfectie Tabel 2: liespijn, differentiaaldiagnose: niet-musculoskeletaal Intra-articulair De patiënt heeft meestal pijn rond het anterieure deel van de lies. De pijn is diep, d.w.z. dat hij uitstraalt naar de knie. Patiënten geven die pijn dikwijls aan met een C-sign (zie figuur 1). Ze houden hun hand over hun lies in de vorm van een C. Intra-articulaire pijn is dikwijls weight-bearing (=mechanisch pijnpatroon). Mechanisch blokkerende pijn is suggestief voor labrale letsels, gewrichtsmuizen en degeneratieve letsels. Figuur 1: C-sign: patiënten met intra-articlaire heupproblematiek lokaliseren hun pijn in de vorm van een C.

5 Extra-articulair Pijn die uitstraalt naar de rug, gluteaalstreek en pertrochantaire regio of pijn onder de knieregio is eerder extraarticulair, zoals u kan zien op figuur 2 en 3. Bij spinale en sacro-iliacale pathologie kunnen spierzwakte, paresthesieën, rugpijn en neurogene claudicatio horen. Die symptomen kunnen toenemen bij persen, hoesten, niezen en zijn dikwijls houdingsgebonden. Radiculopathie (L1-L3) kan ook liespijn geven zonder uitstraling naar distaal. Vraag steeds naar congenitale afwijkingen en afwijkingen uit de kindertijd zoals heupdysplasie, slipped capital femoral epifyse en Perthes disease. Sluit ook steeds avasculaire necrose uit door te vragen naar alcoholgebruik, steroïdengebruik, bloedstollingsstoornissen, neoplasie of hyperlipidemieën. Het is belangrijk om bij de extra-articulaire oorzaken een vrij algemene anamnese uit te voeren. Figuur 2: Algoritme voor bovenbenen, billen en liespijn die uitstraalt distaal Figuur 3: Algoritme voor liespijn met uitstraling naar de knie

6 Figuur 4 geeft een uitgebreider overzicht van de algemene differentiaaldiagnose van liespijn in relatie tot het abdomen, zowel postchirurgisch, vasculair, gastro-intestinaal als gynaecologisch. Non-musculoskeletaal Wanneer we naar non-musculoskeletale aandoeningen kijken (figuur 4), kan liespijn wijzen op constipatie, abdominale pathologie, blaasafwijkingen of inflammatoire darmziekten. Gewichtsverlies kan ook op een gastro-intestinale oorzaak wijzen. Een massa ter hoogte van de liesregio kan wijzen op een liesbreuk of femorale hernia. Suprapubische pijn kan wijzen op een urologisch probleem (tabel 2) (figuur 6). Flankpijn kunnen we in verband brengen met nefrolithiasis. Epidimitis orchitis en torsiotestis kunnen ook een acute fase van liespijn veroorzaken. Figuur 4: Algoritme voor liespijn gerelateerd aan het abdomen of manifesterend als brandende normale sensaties Figuur 5: Zenuwsymptomen en postoperatieve neuralgieën worden frequent over het hoofd gezien bij heuppijnoorzaken.

7 Ook de sport- en vrijetijdsbeoefening van uw patiënt kan helpen bij het stellen van de diagnose. Bij bepaalde sporten bestaat een verhoogd risico op vroegtijdige degeneratieve afwijkingen en osteoartrose. Bij duursporten zoals voetbal, basketbal, handbal en hockey is er vaak een repetitieve gewichtsbelasting waarbij high impact loading en kraakbeenoverbelasting kunnen ontstaan. Acceleratie en deceleratie tijdens het sporten geven dikwijls afrukkings- of avulsieletsels (figuur 7). Figuur 6: Algoritme voor suprapubische liespijn en uitstralende flankpijn Figuur 7: Algoritme van geïsoleerde liespijn Besluit De evaluatie van liespijn is vrij complex onder andere door de mogelijke overlapping van verschillende specialismen. Medische anamnese is een goede start bij de differentiaaldiagnose. Daar hoort echter ook een grondig klinisch onderzoek bij dat in dit artikel niet aan bod kwam. Een goede anamnese en een goed klinisch onderzoek zijn ook richtinggevend om de juiste technische onderzoeken en verwijzingen aan te vragen. Zo kunnen we veel nutteloze onderzoeken vermijden.

8 Recente publicaties H. W. Bouma, T. Hogervorst, E. Audenaert, P. Krekel, P. M. van Kampen. Can Combining Femoral and Acetabular Morphology Parameters Improve the Characterization of Femoroacetabular Impingement? Clin Orthop Relat Res. 11 Nov 2014 N. Juchtmans, A. A. Dhollander, J. Coudenys, E. A. Audenaert, C. Pattyn, S. Lambrecht, D. Elewaut. Distinct dysregulation of the small leucine-rich repeat protein (SLRP) family in osteoarthritic labrum compared to articular cartilage. Arthritis Rheumatol. 4 Nov 2014 F. Michels, J. Van Der Bauwhede, S. Guillo, D. Oosterlinck, S. Thomas, Minimally Invasive Repair of the Tibialis Anterior Tendon Using a Semitendinosus Autograft. Foot & Ankle International Mar;35(3): P. D Agostino, F. D. Kerkhof, M. Shahabpour, J. P. Moermans, F. Stockmans, E. E. Vereecke. Comparison of the anatomical dimensions and mechanical properties of the dorsoradial and anterior oblique ligaments of the trapeziometacarpal joint. J Hand Surg Am Jun;39(6): Wetenschappelijke voordrachten E. Audenaert, The Role of CT Scan in the Work-Up of a Patient Requiring Hip Arthroscopy. XXVI SICOT Triennial World Congress combined with the 46th SBOT Annual Meeting, November 2014, Rio de Janeiro F. Michels, Arthroscopic Anatomy of the Ankle. Sports Medicine Arthroscopic Stabilisation of the Lateral Ankle Advanced Course, June Rotterdam F. Michels, Endoscopic reconstruction of the ATFL and CFL: a cadaveric study. Expert panel: Ankle Instability Group, September 2014 Chicago F. Michels, How to drill the talar tunnel in an ATFL reconstruction. Expert panel: Ankle Instability Group, September 2014 Chicago G. Putzeys, Acetabular fractures: general overview. 24th BOTA Symposium, 20 September 2014, Liège G. Putzeys, Double locked plating technique in a closed periprosthetic supracondylar femur fracture. 9th European AO Experts Symposium, University Clinic, September 2014, Innsbruck, Austria G. Putzeys, Registers: een beleidsbepalend instrument op voorwaarde dat Symposium polytrauma 11 september 2014, az groeninge Kortrij k J. Vanhaecke, Scaphoid fracturen: diagnose tot behandeling. Werkgroep handen van de Nederlandse vereniging voor orthopedie: 12 november, Utrecht J. Van Der Bauwhede, Behandeling van kraakbeenletsels in de knie. Kortrij kse vereniging van kinesisten. 20 november 2014 Organisatie Op 11 september 2014 organiseerde de dienst orthopedie samen met de diensten anesthesie, medische beeldvorming en spoedopname een symposium over de opvang van polytraumapatiënten: Polytraumaopvang in België, stiefmoederlijk behandeld? Op 16 september werkte dr. Jeroen Vanhaecke mee als instructeur op de cursus Cadaver workshop: surgical approaches to the wrist and the hand in Leuven. Op woensdag 26 november werkten dr. Frederick Michels en dr. Jan Van Der Bauwhede mee als instructeur op de cursus voet- en enkelchirurgie in de Kulak. Samen met prof. Evie Vereecke van het departement anatomie Kulak en prof. Matricali (UZ Leuven) trainden ze de deelnemers in allerlei nieuwe chirurgische technieken. Op 21 en 22 oktober was dr. Jeroen Vanhaecke instructeur op de cursus Masterclass: Hand and Wrist fracture and arthroplasty te Barcelona. Het orthopedisch centrum az groeninge Kortrijk Orthopedie, campus vercruysselaan Burg. Vercruysselaan Kortrij k t dr. Frederick Michels: knie - voet en enkel dr. Dirk Oosterlinck: heup - knie - rug dr. Guy Putzeys: trauma - schouder - bekken dr. Jan Van Cauwelaert de Wyels: schouder - knie dr. Jan Van Der Bauwhede: knie - voet en enkel dr. Luc Vercruysse: heup - knie dr. Luk Verhelst: heup - schouder dr. Emmanuel Audenaert - UZ Gent: heup dr. Pierre Moens - UZ Leuven: kinderorthopedie Handgroep, campus loofstraat Loofstraat Kortrij k t dr. Marleen Dezillie: hand - pols - elleboog dr. Jeroen Vanhaecke: hand - pols prof. dr. Filip Stockmans: hand - pols vu: Jan Deleu, Pres. Kennedylaan 4, 8500 Kortrij k