Landmacht. Commando s op Curaçao: Overal optreden, overal trainen. Alles oké bij speciale duikclinic. CLAS Infodagen: Uitdagingen genoeg

Transcriptie

1 Landmacht Alles oké bij speciale duikclinic CLAS Infodagen: Uitdagingen genoeg Generaal-majoor De Kruif: Buiten vond ik nieuwe motivatie Commando s op Curaçao: Overal optreden, overal trainen zevende jaargang nummer 10, december

2 Redactie: Hoofdredacteur: kol Gerard Koot Eindredacteur: kap Corné Dalebout Redacteuren: elnt Anne-Marie Berndsen elnt Roel van de Wiel Vormgeving: Grafisch Bedrijf / AVDD, Frederikkazerne Den Haag Druk: OBT bv Den Haag, ISSN: Oplage: Oplage stuks Fotografie in dit nummer: AVDD, Frank van Biemen, kpl-1 Joshua Laisina, korporaal-1 Marjolein van Vliet, Gerard van Oosbree (Dutch Defence Press), Edwin de Wolf Met dank aan: Monique van Rijen-Bos, Jan Malschaert, elnt Arend Visser, Nederlands Instituut voor Militaire Historie, 104 Verkesk, Turnaround Communicatie Redactieadres: Redactie Landmacht MPC 55A Postbus AA Utrecht MDTN: * KPN: Reacties: Reacties of ingezonden brieven kunt u mailen naar: CMJ.Dalebout@MINDEF.NL Inhouds opgave 6 Nieuwe/oude kleuren voor logistiekelingen 14 Eerste CLAS-compagnie in de West blikt terug 16 Alle medische gegevens in één dossier Landmacht nummer 10 Personeelsblad van de Koninklijke Landmacht Alles is oké op de bodem van het zwembad 8: Eerste duikclinic voor revaliderende militairen Buiten vond ik altijd nieuwe motivatie 10: Interview generaal-majoor Mart de Kruif Adreswijzigingen: Als in de code op uw adresstrook onder meer uw militaire registratienummer is afgedrukt (voorafgegaan door de letter T ) dan heeft het geen zin om een adreswijziging aan de redactie van het blad Landmacht te sturen. Je dient in dat geval zelf via PeopleSoft je persoonsgegevens te wijzigen. Klik hiervoor op Startpagina P&O-selfservice op het Defensie Intranetportaal. De redactie is niet geautoriseerd om adressen te wijzigen. Reservisten die niet in staat zijn via selfservice hun adreswijziging door te geven, kunnen het formulier wijzigen adres en/of gegevens contactpersonen bij noodgevallen downloaden op de Het formulier vervolgens opsturen naar: DCHR, Postbus 295, 7500 AG Enschede. Postactieven en veteranen kunnen bellen naar: , of een sturen naar: info.postactieven@rnla.mindef.nl. Betalende abonnees dienen contact op te nemen met Abonnementenland: (10 eurocent per minuut) of via de website voor abonneren, adreswijzigingen en overige vragen. Foto voorpagina: Een duiker van het Korps Commando Troepen komt boven water met pistool (glock) tijdens de oefening Curaçao Foto: Gerard van Oosbree (Dutch Defence Press). Rubrieken 29 Eenheid in Beeld 36 Personeelsmutaties 38 Photoshoot 40 Waargenomen Uitdagingen genoeg voor de landmacht 17: CLAS Infodagen 2009 Overal optreden, overal oefenen 30: Commando s oefenen op Curaçao landmacht is een uitgave van het commando landstrijdkrachten, sectie communicatie staf clas. reacties of ingezonden brieven worden zeer gewaardeerd. de redactie is vrij in haar keuze van het plaatsen van - al dan niet ingekorte - ingezonden stukken. overname van (gedeelten van) artikelen uit de landmacht is, na toestemming van de redactie, toegestaan. landmacht december

3 Verplichte registratie burgerservicenummer bij zorginstellingen Van Commandant Landstrijdkrachten Ga je langs bij het Centraal Militair Hospitaal, de Geestelijke Gezondheidszorg of het Militair Revalidatie Centrum? Neem dan altijd een identiteitsbewijs mee. Iedereen die bij een Nederlandse gemeente ingeschreven staat, heeft een burgerservicenummer (BSN). Dit persoonsgebonden nummer staat op je paspoort, rijbewijs of identiteitskaart. Door de Wet gebruik burgerservicenummer in de zorg moeten patiënten zich in zorginstellingen kunnen legitimeren met een geldig identiteitsbewijs. Ook zorginstellingen van Defensie moeten voldoen aan deze wet. Voor betrouwbare uitwisseling van (medische) gegevens is het belangrijk dat de juiste persoonsgegevens in de administratie worden opgenomen. Daarom is het nodig dat de identiteit van de patiënt zorgvuldig wordt vastgesteld en geregistreerd aan de hand van een geldig identiteitsdocument. Om zeker te weten dat jij degene bent die hoort bij het BSN kan bij je bezoek aan het Centraal Militair Hospitaal, de Militaire Geestelijke Gezondheidszorg en het Militair Revalidatie Centrum om legitimatie gevraagd worden. De Defensiepas geldt hierbij niet als geldig document bij de verificatie van het burgerservicenummer. Neem daarom altijd een geldig identiteitsdocument zoals paspoort, identiteitskaart of rijbewijs mee. December is de maand van Sinterklaas, Kerstmis, Oud en Nieuw. Maar het is ook de maand van terugkijken op het afgelopen jaar. Zoals ik al heb gezegd op de CLAS Infodagen: als we terugkijken naar wat we het afgelopen jaar hebben bereikt, kunnen we met zijn allen hartstikke trots zijn. De landmachters in de Balkan, Burundi, Irak en in Afghanistan natuurlijk, maar ook in al die andere grote en kleine missies hebben ook dit jaar weer uitstekende operationele prestaties geleverd. Wij dragen met onze inzet direct bij aan het verbeteren van veiligheid op vele plaatsen in de wereld en daarmee creëren we de randvoorwaarden voor ontwikkeling zodat mensen een beter toekomstperspectief kunnen krijgen. Mijn respect voor uw inzet in het afgelopen jaar! Het jaar 2009 kende ook een minder positieve kant: de financiële crisis groeide uit tot een economische crisis. Ook al zijn op de markt de eerste voorzichtige signalen van herstel zichtbaar, duidelijk blijft dat de overheid en dus ook Defensie de komende jaren de broekriem zal moeten aantrekken. Ik maak me daarover wel zorgen, omdat een geloofwaardige landmacht volgens mij cruciaal is voor het behartigen van de Nederlandse belangen. Zo las ik op 30 november in de krant dat Osama bin Laden in 2001 niet was ontsnapt, als besloten zou zijn meer grondtroepen in te zetten. Dat is natuurlijk speculatie, maar het sluit wel aan bij de gedachte dat elk conflict uiteindelijk op de grond wordt beslist. Zo hebben we dat ook in het document beslissen in het gevecht, bouwen aan veiligheid verwoord. Ik zie dat ook bij mijn bezoeken aan onze mensen in Uruzgan: grondtroepen, - landmacht en mariniers -, zijn de dragers van het succes in de inktvlek. Voordat het nieuwe jaar begint, krijgen we weer te maken met twee vertrouwde tradities van de decembermaand: Kerstmis en de jaarwisseling. Een periode waarin velen van ons verlof nemen om even op adem te komen in de warme omgeving van familie en vrienden. Ik besef tegelijkertijd wél dat bijna 1500 mannen en vrouwen geen verlof kunnen nemen, omdat ze op uitzending zijn of de verschillende missies vanuit ons eigen land ondersteunen. Ik wens alle verlofgangers een goed verlof. Alle harde werkers tijdens de feestdagen in binnen- en buitenland wens ik succes bij de uitvoering van hun taken. Dat er ook aan u wordt gedacht bewijst de enorme opkomst van jullie thuisfront bij Missie Max op zaterdag 28 november. Aan goede wensen geen gebrek, lijkt me. De feestelijke decembermaand heeft ook een keerzijde. Dit jaar hebben onze kameraden soldaat der eerste klasse Azdin Chadli, korporaal Kevin van de Rijdt en sergeant-majoor Mark Leijsen de hoogste prijs betaald voor onze inzet voor vrede en veiligheid. Laten we zo aan het eind van het jaar ook stilstaan bij hen en hun nabestaanden, voor wie de komende feestdagen een zwarte rand hebben. Kerstmis zal voor hun nabestaanden geen gemakkelijke tijd zijn. Wij wensen hen kracht en sterkte. Dat geldt natuurlijk ook voor onze gewonden en hun thuisfront. Ook voor hen zal deze Kerst anders zijn. We zijn in gedachten bij hen, zij kunnen op onze steun blijven rekenen. Ik wens u allen prettige kerstdagen en een goed en veilig 2010! Luitenant-generaal Rob Bertholee Commandant Landstrijdkrachten Betaaldata salaris in 2010 De data waarop je loon in 2009 wordt uitbetaald op een rij. Uiterlijk de volgende werkdag na de betaaldatum wordt het salaris op je rekening bijgeschreven. Vrijdag 22 januari 2010 Woensdag 24 februari 2010 Woensdag 24 maart 2010 Vrijdag 23 april 2010 Vrijdag 21 mei 2010 (incl.vakantiegeld) Donderdag 24 juni 2010 Vrijdag 23 juli 2010 Dinsdag 24 augustus 2010 Vrijdag 24 september 2010 Vrijdag 22 oktober 2010 Woensdag 24 november 2010 Woensdag 22 december 2010 Functiewisselingen in top Landmacht In de top van de Defensieorganisatie vinden de komende tijd verschillende functiewisselingen plaats. Voor officieren van de Koninklijke Landmacht gaat het om de volgende benoemingen: Generaal-majoor M.C. (Mart) de Kruif wordt in het tweede kwartaal van 2010 belast met de functie van Plaatsvervangend Commandant Landstrijdkrachten. De Kruif was hiervoor Commandant Regional Command South en gaf leiding aan NAVO-coalitietroepen. Straks volgt hij generaal-majoor M.F.P. (Marcel) van den Broek op die met functioneel leeftijdsontslag gaat. Verderop in deze Landmacht een interview met de aanstaande Plaatsvervangend Commandant Landstrijdkrachten, dat gehouden werd vóór zijn benoeming. Generaal-majoor A.C. (Lex) Oostendorp, nu werkzaam als Directeur Directie Operaties van de Defensiestaf, wordt begin 2010 inspecteur-generaal van de krijgsmacht (IGK). Hij wordt bevorderd tot luitenant-generaal. Oostendorp volgt viceadmiraal ir. M.A. (Michiel) van Maanen op die met functioneel leeftijdsontslag gaat. Luitenant-generaal drs. A.G.D. (Ton) van Osch gaat de functie vervullen van directeur-generaal van de militaire staf van de Europese Unie (DGEUMS). Generaal-majoor H.J.M. (Huub) Schouenberg RA, sinds december 2006 werkzaam als Plaatsvervangend Commandant Commando Diensten Centra, wordt in december 2009 Transitiemanager van de Defensie Materieel Organisatie (DMO). Brigadegeneraal T.A. (Tom) Middendorp, commandant van 13 Gemechaniseerde Brigade in Oirschot en recent terug uit Afghanistan waar hij Commandant Task Force Uruzgan was, wordt in december 2009 directeur Directie Operaties van de Defensiestaf. Aan deze benoeming is de gelijktijdige bevordering tot generaal-majoor gekoppeld. Brigadegeneraal M.A. (Michiel) van der Laan is 10 december generaal Middendorp opgevolgd als commandant van 13 Gemechaniseerde Brigade. Recent vervulde hij in Kandahar de functie Director Stability op het hoofdkwartier van Regional Command South (RC-South). landmacht december

4 G e l e baretondergronden verdwijnen NIEUWE/OUDE kleuren voor logistiekelingen De gele baretondergrondemblemen en kraagspiegels binnen het dienstvak Logistiek verdwijnen volgend jaar. De regimenten Bevoorradings- en Transporttroepen, Technische Troepen en Geneeskundige Troepen en het Korps Militaire Administratie keren terug naar hun oorspronkelijke kleuren. Met de oprichting van het dienstvak Logistiek in 2001 kregen alle logistiekelingen voortaan één gezamenlijke kleur: geel. Voor die tijd kende elk logistiek regiment* een eigen dienstvak en een eigen kleur. Eigenlijk best vreemd, dat er binnen de logistiek slechts één kleur is, terwijl binnen bijvoorbeeld de infanterie en de cavalerie wel ieder regiment een eigen kleur heeft, zegt brigadegeneraal Jan Broeks. Naast commandant Operationeel Ondersteuningscommando Land (OOCL) is hij voorzitter van de dienstvakraad Logistiek. De regimenten zijn trots op hun identiteit en willen dat uitstralen. Dat is meteen het belangrijkste argument om terug te willen naar de historische kleuren: traditiebeleving, saamhorigheid en esprit de corps. Ook telt mee dat geel een equivalent van goud - de kleur van het embleem zelf - is, en die twee kleuren kunnen heraldisch (wapenkundig, red.) gezien niet samen. Bovendien zijn ze moeilijk van elkaar te onderscheiden. Wie ziet op afstand nog het verschil tussen de geneeskundige en technische troepen? Draagvlak In 2005 richtten de regimentscommandanten B&T, GNK en RTT en de korpscommandant MA een verzoek voor kleurverandering aan de toenmalige Commandant Landstrijdkrachten (C-LAS), luitenant-generaal Peter van Uhm. Er waren toen meerdere overwegingen om dit verzoek niet direct te behandelen. Broeks: Ten eerste was het draagvlak onbekend. Men wilde er zeker van zijn dat een kleurverandering wel door een meerderheid werd gewenst. Ten tweede zat het KPU midden in een reorganisatie, was er geen (financiële) capaciteit en lag de prioriteit bij de nieuwe missie in Afghanistan. Met het draagvlak gingen de regimenten aan de slag. Er volgden enquêtes en interviews onder het personeel met een duidelijk resultaat: een overgrote meerderheid van het personeel van alle regimenten maakte kenbaar terug te willen naar de historische kleuren. Ook de traditiecommissie deelde dit standpunt. Bij het KPU waren de grootste knelpunten inmiddels verholpen. De huidige C-LAS, luitenantgeneraal Rob Bertholee, besloot daarom dat de regimenten hun traditioneel en historisch verantwoorde kleuren terug zouden krijgen. Toen ik dit nieuws verkondigde tijdens de Logistieke Dagen afgelopen september, klonk er luid applaus vanuit het publiek, glimlacht generaal Broeks. Ik vind het bijzonder dat dit enthousiasme vooral kwam van de jongeren. Zij willen herkenbaarheid, een eigen identiteit. Binding met de eigen eenheid lijkt steeds belangrijker. Ik denk dat de vele missies van afgelopen tijd daar aan hebben bijgedragen. Geduld Wanneer de gele ondergrondjes precies uit het straatbeeld verdwijnen, is niet exact aan te geven. Niet eerder dan tweede kwartaal 2010, maar in ieder geval wel in Het betreft een grootse operatie. Logistiekelingen zitten niet alleen bij het OOCL, maar binnen heel de krijgsmacht. Broeks: Het gaat om ruim 9000 personen, dat is ongeveer een derde van heel de landmacht. De generaal benadrukt dat het niet de bedoeling is dat mensen die nog oude ondergrondemblemen in de juiste kleur hebben, deze nu al op het uniform of de baret gaan dragen. We zijn nog steeds één dienstvak, en dus veranderen we tegelijk van kleur. Nog even netjes geduld bewaren dus. * Wanneer gesproken wordt over regimenten, wordt ook het Korps Militaire Administratie bedoeld. Wie krijgt wat? Regiment Bevoorradings- en Transporttroepen (3900 man) Karmozijnrood voor en Nassaublauw achter Regimentsadjudant Ton Janssen: Ons probleem is dat wij tegelijk opgericht zijn met het dienstvak Logistiek. Voor die tijd waren er twee regimenten: de Aan- en Afvoertroepen (AAT) en de Intendancetroepen. Die hadden elk een eigen kleur, respectievelijk Nassaublauw en karmozijnrood. Welke kleur moest de ondergrond nu krijgen? We hebben voor een combinatie gekozen: rood voor en blauw achter. Het gevleugelde wiel met de kroon van de AAT staat in het gouden embleem al voorop, dus daarom hebben we nu voor andersom gekozen. Een andere reden is dat we niet te veel in strijd wilden komen met het blauw van de cavalerie. Regiment Technische Troepen (2900 man) Zwart Regimentsadjudant Willem van Loon: Ons verhaal is simpel: de historische kleur is altijd zwart geweest, en dat wordt het nu dus weer. Handig, want dan hindert het niet als onze vieze smeer- en oliehanden afgeven. Korps Militaire Administratie (730 man) Karmozijnrood Korpsadjudant Gerard Houterman: Onze kleur was roze, ontstaan uit het lichtkarmozijnrood van na de Tweede Wereldoorlog. Daarvoor was het karmozijnrood. Het liefst wilden we terug naar deze meest oorspronkelijke kleur en dat is gelukt. Op zich vind ik het niet verkeerd dat er destijds één kleur kwam, want dat benadrukt dat we allemaal tot hetzelfde dienstvak behoren en allemaal iets in de logistiek doen, maar uiteindelijk telt een eigen identiteit hebben het zwaarst. De MA is geen eenheid, maar zit versnipperd door heel de landmacht. Juist daarom vinden wij het zo belangrijk om een eigen kleur en daarmee een eigen identiteit te hebben. Regiment Geneeskundige Troepen (3500 man) Groen Regimentsadjudant Ger Stevens: Wij gaan terug naar de historische kleur groen, een iets lichtere tint dan de kleur van de baret. Groen is sinds 1951 in gebruik bij alle geledingen van de geneeskundige dienst in bredere zin. Daarvoor gebruikten de geneeskundige troepen Nassaublauw, terwijl de (tand)artsen en apothekers al een groene ondergrond voor baretemblemen en kraagspiegels hadden. De GNK is, denk ik, het meest enthousiast van allemaal over de kleurverandering. Vrijwel iedereen stemde voor. We kunnen haast niet wachten. landmacht december

5 E e r s t e duikclinic voor reva l i d e r e n d e milita i r e n Alles is oké op de bodem van het zwembad Jaaike Brandsma beheerst de basisvaardigheden van het duiken al. Veteraan Edwin de Wolf nodigde zeven revaliderende militairen uit voor een duikclinic in het zwembad van de legerplaats Oirschot. Ik wil ze leren in mogelijkheden te denken in plaats van beperkingen. De militairen worden begeleid door duikvereniging CETACEA en -school Divers, Falcon Divers (11LMB)Brigade en duikteam Zwaardvis van de RvS-kazerne. Korporaal-1 Sven Schutte vuurt een plastic onderwatertorpedo af. Luchtbelletjes borrelen langs de bril waarvoor de instructeur met zijn duim en wijsvinger een ring maakt: alles oké? Het ademen uit een mondstuk gaat prima, het uitzicht onder water is helder. Ja, alles oké. In het duikvest wordt nog wat extra lucht geblazen: de instructeur zoekt het punt van gewichtloosheid bij zijn leerling. Op een heerlijk kalm cruise-tempo wordt vervolgens koers gezet naar het diepe deel van het zwembad. Links gooit een duiker met één arm een plastic torpedo over, verderop gaat een man zonder onderbenen ontspannen op het diepste punt van de bodem zitten. Leidt het gebrek aan gewichtsbesef drie meter diep ineens tot bizarre hallucinaties? Nee, nogmaals maakt de instructeur vlak voor de duikbril een cirkel van zijn twee vingers, het internationale signaal voor duikers dat alles in orde is. De zwemmers met amputaties zijn vandaag de gewoonste zaak van de wereld onder water. Alles oké. Uitnodiging De duiker zonder benen is namelijk korporaal Marc van der Kuilen, een in Afghanistan gewond geraakte militair. En de torpedowerper met een deels geamputeerde linkerarm is korporaal-1 Sven Schutte, die zijn linker onderarm in Uruzgan verloor. Beide mannen zijn, met nog vier gewonde militairen, een civiele revalidant en hun begeleiders uit het Militair Revalidatie Centrum (MRC), op uitnodiging van oud-militair Edwin de Wolf op bezoek in Oirschot. Daar krijgen ze een duikclinic in het zwembad van de kazerne, onder begeleiding en ondersteuning van civiele en militaire duikverenigingen. De Wolf raakte tijdens een uitzending in Srebrenica (1994) een been kwijt door een antipersoneelsmijn. Zijn beperking remt hem niet. Sinds zijn revalidatie richt hij zich fanatieker dan ooit op zijn hobby, die hij nog prima kan beoefenen: duiken. Hij is een gevorderd en fanatiek beoefenaar van de onderwatersport. Ik mis dan wel een been, maar ik voel me onder water allesbehalve gehandicapt. Ik merk geen beperkingen, dus beperk ik mijzelf ook niet. De Wolf is zijn collega-militairen niet vergeten. De oud-militair van 12 Infanteriebataljon, tegenwoordig burgermedewerker voor RMC Noord, wil van zijn eigen succesverhaal nu een eye opener voor lotgenoten maken. Ik geef de clinic om gewonde militairen een kans te bieden in mogelijkheden te denken in plaats van in beperkingen. De revalidan- ten leren een aantal duikersbasisvaardigheden, waarna ze op hun gemak door het bad mogen cruisen. Ik weet uit ervaring dat je heel gemakkelijk gaat zitten balen over wat je niet meer kunt, vertelt De Wolf. Maar als gewonde militair kun je nog zoveel wél. Ik hoop dat de clinic ze dat helpt beseffen. Bovendien: onder water ben je even helemaal weg van de dagelijkse wereld, heb je even niets meer aan je hoofd. Een heerlijk gevoel. Adempauze Korporaal Schutte geniet van zijn tijd onder water. Erg leuk, vertelt hij tijdens een adempauze. Schutte raakte in juni gewond aan zijn arm en werkt momenteel aan zijn revalidatie met een hypermoderne armprothese. Ik had nog niet eerder gedoken. Ik krijg mijn prothese langzamerhand onder de knie, nu wordt het tijd om te ontdekken welke sporten ik nog kan beoefenen. Het duiken ging prima. Mijn vriendin heeft haar brevet. Misschien kan ik dit in de toekomst met haar doen. Korporaal Van der Kuilen is niet uit het water te slaan. Pas als zijn tweede zuurstoffles leegraakt, hijst hij zichzelf op de kant. Heerlijk, zegt hij. Het is lang geleden dat ik heb gedoken. Fantastisch dat we hier de mogelijkheid eens voor gekregen hebben. Van der Kuilen verloor zijn onderbenen in 2008 en revalideert sindsdien in het MRC. Ook zwemmen staat op het programma. In het water beweeg ik gemakkelijk en kan ik mijn energie goed kwijt. Ik heb nu de kans gegrepen en meteen een paar uurtjes gedraaid. Ik zie mezelf nog niet in het IJsselmeer springen, maar op vakantie wil nog wel een keer in lekker water duiken. Nog een keer Het enthousiasme van de deelnemers tekent het succes van de eerste duikclinic voor militairen met een beperking. De Wolfs missie is daarmee geslaagd. De duikbril wordt nog maar eens geklaard. De gasten van veteraan De Wolf en zijn team duiken nog een laatste keer onder. De gastheer heeft gelijk: slechts omringd door borrelende luchtbelletjes is de rest van de wereld even heel ver weg. Wat rest is het geluid van de eigen ademhaling en dat heerlijke, vrije gevoel zonder enkele ballast. Op de bodem van het Oirschotse zwembad gaan de duim en wijsvinger nog maar eens op elkaar. Alles is oké. landmacht december

6 G e n e r a a l-majoor Mart de Kruif over joint, combined en 3D Buiten vond ik nieuwe motivatie Een jaar lang voerde hij het commando over ISAF-militairen in Zuid- Afghanistan. Sinds begin november is generaal-majoor Mart de Kruif terug in Nederland. De aanstaande plaatsvervangend Commandant Landstrijdkrachten blikt terug op een intensief jaar in Kandahar. In Uruzgan gaat het prima, maar echt niet alleen daar. Welkom terug. Bent u al geland? Ik zit nog in de gewenningsfase. Het is prima om thuis te zijn en weer mijn familie bij me te hebben. Maar het leven hier voelt als een totaal andere dimensie dan het leven daar. Ik zweef er nog tussenin. kleiner, maar het werk in de kern gelijk. Het is prettig zo af en toe terug te grijpen naar eerdere ervaringen. Bovendien zaten sommige mensen die ik in Bosnië als soldaat en korporaal mee had, nu in het stafteam in Kandahar. Ideaal, omdat ik die mensen ken en weet wat ik aan ze heb. U heeft in een jaar tijd het hele gebied van het Regional Command South - RC(S) - gezien. Welke indruk heeft het gebied bij u achtergelaten? Het is een fantastisch land, met veel ruig landschap. Ik vind het wel grappig als er gezegd wordt dat we 95 procent van het land in handen hebben. Nou, 95 procent is in handen van helemaal niemand. De Afghanen zijn fantastische mensen. Ze tonen onder soms bizarre leefomstandigheden een opmerkelijke waardigheid. Ze staan er om bekend erg veel pijn en leed te kunnen dragen. Ik ken verhalen uit ons hospitaal, dat het vaak lastig is bij Afghanen een diagnose te stellen, omdat ze zo n hoge pijngrens hebben. Ze zijn gastvrij en loyaal. Het is wel belangrijk dat we ze aantonen dat we blijven. Als ze dat eenmaal in de gaten hebben, zie je hun perceptie veranderen. Dan zijn we echt welkom. 31 oktober droeg u het commando van het RC(S) over aan de Britse generaal-majoor Nick Carter. Was uw werk in Kandahar ook echt klaar? Pas op het allerlaatste moment had ik dat gevoel. We hebben als team ervaren dat het jaar voorbij is gevlogen. Je bent elke dag zo druk. Zondag was de overdracht, tot en met zaterdagavond waren we vol aan het werk met lopende zaken. U kreeg Nederlanders onder uw commando, maar ook onder andere Canadezen, Britten en Amerikanen. Is commandovoering bij combined optreden extra moeilijk? Nee, het was eerder een voorrecht dan een bedreiging. Ik kwam als commandant voor complexe situaties te staan. Hoe meer nationaliteiten er mee dachten om een oplossing te bedenken, hoe meer creativiteit er ontstond. Vanuit elk land werd met een totaal eigen invalshoek naar een situatie gekeken. Zo werkt het in Nederland ook, als je met diverse Hoe meer nationaliteiten, hoe meer creativiteit karakters met verschillende achtergronden samenwerkt. Het was aan mij om uit dat grote palet aan oplossingen het juiste plan van aanpak te kiezen. Een inspirerende werkwijze. Bent u in deze omgeving tot nieuwe inzichten gekomen? Ik heb me gerealiseerd dat de NAVO echt werkt. En niet alleen op headquarters-niveau. De stafvorm, de procedures, de voertaal, het werkt op alle niveaus. Een FAC er op de grond (Forward Air Controller, red.) maakt het niets meer uit welke nationaliteit de vlieger heeft die boven hem hangt. Ze kunnen samenwerken. Het draait om de mensen: als zij het willen, kan er tot onder pelotonsniveau samengewerkt worden, met goed resultaat. U bent als bataljonscommandant in 2001 een half jaar in Bosnië geweest. Hoe vaak heeft u het afgelopen jaar terug gedacht aan die tijd? Vaak. Hoewel de situatie in Bosnië anders was, blijft leidinggeven hetzelfde. De eenheid in Bosnië was vele malen Onze internationale partners vonden ons er anders wel slonzig bijlopen, stelde u volgens een landelijk dagblad. Dat was niet mijn opmerking. Ik heb gezegd dat we nooit voldaan moeten zijn, en dat geldt ook voor onze presen- landmacht december

7 Generaal-majoor De Kruif schudt de hand van de Amerikaanse viersterrengeneraal Craddox op Kandahar Airfield. tatie. Ons werk beslist over mensenlevens, dan kun je het nooit goed genoeg doen. We leveren goed werk, dat is zeker. Maar dat betekent niet dat we achterover kunnen leunen. Wees altijd bedacht op hoe het beter kan. Een van uw belangrijke taken was het rustig laten verlopen van de Afghaanse presidentsverkiezing in augustus. Bent u tevreden? Ja. Het was de eerste door de Afghanen zelf georganiseerde presidentsverkiezing. Ik kan alleen spreken voor het zuiden, maar daar is de verkiezing goed door hen geregeld. En in onze ogen heeft de ANA (Afghan National Army, het Afghaanse leger, red.) en de ANP (Afghan National Police, de politie, red.) er alles aan gedaan om de verkiezingen ook veilig te laten verlopen. Daar zijn ze behoorlijk in geslaagd. Er zijn meer stemlokalen open gegaan dan verwacht en we hebben geen moment ook maar overwogen zelf een dominantere rol te spelen. Er moesten wel bijna herverkiezingen worden gehouden. Is het fraudeverhaal rond president Karzai een smet op het succes? Ik zie het liever positief: het systeem heeft zo gewerkt dat de fraude is onderkend. Vergis je niet van hoever dit land komt. Dat deze verkiezingen door de eigen autoriteiten zijn gehouden en gemonitord, is een belangrijke stap in de ontwikkeling van Afghanistan. Generaal Middendorp, oud-commandant TFU, zei vorige maand dat Uruzgan was verworden tot de bright spot in the south. Is het verder nog zo duister in het zuiden? Elke dag passeerde het hele spectrum van emoties Het 3D-concept werkt in elk Taskforce-gebied hetzelfde. Overal werken we volgens de drie operatielijnen Defence, Development en Diplomacy. En overal werkt die aanpak. Maar ja, in gebieden waar je duizend meter buiten de poort al in een gevechtssituatie belandt, is het nog lastig ontwikkelen. In Uruzgan zijn we in de gebieden Tarin Kowt, Deh Rawod, Chora en Mirabad al heel ver. Maar bijvoorbeeld in Zuid-Helmand is het ook veilig. In Uruzgan gaat het prima, maar echt niet alleen daar. U heeft in het gebied veel met Nederlandse én buitenlandse militairen gesproken. Wat viel u op aan hun moraal? Het viel me vooral op dat die weinig van elkaar verschilt. De betrokkenheid en gedrevenheid is fantastisch, bij onze en bij de buitenlandse jongens en meiden. Ik heb altijd gezegd: als ik een slechte dag heb, ga ik naar buiten. Daar, bij de soldaten en de kaderleden vond ik altijd nieuwe motivatie. Daar realiseerde ik me ook altijd: de mensen die steeds weer het gevecht aangaan, de mensen in het veld, daar doe ik alles voor. Heeft u zelf een moment gehad dat u dacht: waar doen we het met z n allen eigenlijk nog voor? Nee, nooit. En ik heb ook geen moment het gevoel gehad dat we niet succesvol zouden zijn. Het is een kwestie van willen en mogelijk maken. Hoe komt het eigenlijk dat, hoe zeer Defensie ook een positieve boodschap uitdraagt, de algemene beeldvorming over deze missie in Nederland zoveel negatiever is? Wij hebben de waarheid niet in pacht en wij zijn nooit overoptimistisch geweest. Ik heb altijd een realistisch beeld willen geven van de situatie. Maar ik heb me er ook over verbaasd dat er bij de media een veel negatievere perceptie is. Mijn toverformule is: neem ze allemaal mee naar buiten, zodat ze zelf kunnen zien dat het anders zit. Hoe belangrijk is in uw ogen het landoptreden in moderne operaties, in complexe situaties en met een vijand die zich tussen burgers verschuilt? Welke operatie dan ook: succes hangt nooit af van techniek, maar van de menselijke factor. Ik kijk vooral naar wat mijn mensen inbrengen, hoe en waarmee ze dat ook doen. Als ISAF ons iets heeft geleerd, is het de waarde van een joint operatie. Kijk naar de samenwerking tussen landmachters op de grond en luchtmachters erboven. Kijk naar de mariniers in de Battlegroup. ISAF is meer dan alleen boots on the ground, maar ook dat is een onmisbaar deel. Het joint karakter van de operatie is van groot belang. En daarin schuilt volgens mij de toekomst van de krijgsmacht. De mooist denkbare operationele functie heeft u nu achter de rug. Was het een hoogtepunt in uw carrière? Dat moet ik later nog eens beoordelen. Het was geen lange vakantie waarin alles alleen maar leuk was. Het was een functie die veel van me heeft gevergd. Elke dag weer passeerde het hele spectrum van emoties, van geweldige momenten tot erg trieste situaties. Een jaar is dan wel erg lang. Curriculum vitae Generaal-majoor M.C. (Mart) de Kruif Apeldoorn, 1 september 1958 Opleidingen: Koninklijke Militaire Academie ( ) Hogere Militaire Vorming (1991) Stafopleiding op de Führungsakademie der Bundeswehr in Hamburg (1994) US Army War College in Carlisle, Pennsylvania (2002) Functies: Pelotons- en compagniescommandant 11 Pantserinfanteriebataljon Garde Grenadiers G3 41 Pantserbrigade / 41 Lichte Brigade (Seedorf) Stafofficier Directie Operatiën van de Landmachtsstaf Commandant 42 Pantserinfanteriebataljon (Seedorf) Stafofficier landmacht- en defensiestaf (waaronder plaatsvervangend directeur operatiën) Commandant 43 Gemechaniseerde Brigade Commandant Regional Command South (Kandahar) Plaatsvervangend Commandant Landstrijdkrachten (vanaf maart 2010) Uitzendingen: SFOR 11 - Commandant 42 Pantserinfanteriebataljon (2001) ISAF - Commandant Regional Command South ( ) Mijn centrale boodschap is dat onze aanpak goed werkt U zult veel gevraagd worden voor lezingen en briefings. Gaat u de komende maanden als uithangbord van Defensie de wereld rond? Zo zie ik het zeker niet. Ten eerste ga ik mijn dankbaarheid betuigen aan de landen die mij het afgelopen jaar hebben gesteund, bijvoorbeeld in Canada, de Verenigde Staten, Groot-Brittannië en Roemenië. Ze hebben me bijgestaan zonder mij ook maar één keer op de vingers te tikken. Ik ga zeker ook op bezoek op plaatsen waar ik mijn medeleven kan tonen aan de collega s en nabestaanden van de gesneuvelden onder mijn commando, van welke nationaliteit dan ook. Daarvoor ben ik bijvoorbeeld onlangs nog bij een brigade in Belfast geweest. Dat hoort er gewoon bij, vind ik. Uiteindelijk had ik in Afghanistan militairen onder mij, maar ik ben er ook meer dan 200 verloren. Dat besef ik mij en dat blijft mij zeker bij. Wat wordt tijdens bezoeken aan buitenlandse eenheden uw belangrijkste boodschap? Ik vind het erg fijn dat ik mijn ervaringen mag uit- en overdragen. Mijn centrale boodschap zal zijn dat onze aanpak in Afghanistan goed werkt. We weten wat we moeten doen en hebben bewezen hoe we dat moeten doen. We moeten nu geduld hebben, het concept laten rijpen en tot volledige wasdom laten komen. landmacht december

8 E e r s t e CLAS-compa g n i e in de West blikt terug Bijstand De hoofdtaken van de CLAS-compagnie in de Nederlandse Antillen & Aruba zijn drieledig. De territoriale verdediging; het laten zien dat we er zijn aan de bevolking. Daarnaast het ondersteunen van de civiele autoriteiten door het verlenen van harde en zachte bijstand. Voorbeelden hiervan zijn het beteugelen van woelingen en orkaannoodhulp. Ook verrichte de compagnie ceremoniële taken zoals de Opening der Staten. De Bravo-compagnie is de afgelopen vier maanden naast het intensieve opleidings- en trainingsprogramma twee keer operationeel ingezet: één keer bij een zoekactie naar een vermiste miliciën van de Antilliaanse militie en één keer bij een beveiligingsopdracht. Verder hielp de compagnie mee aan een civiel-militair samenwerkingsproject (CIMIC) waarbij een lokale school is opgeknapt. Ervaring rijker Het oefenprogramma staat voor een deel vast, maar we haken ook in op de actualiteit van de dag, legt majoor Nouwens uit. We staan 24 uur per dag klaar. De volgende rotatie, die door de Alfa-compagnie 45 Painfbat wordt ingevuld, krijgt bijvoorbeeld niet met orkanen te maken omdat het orkaanseizoen op 1 december eindigt. De omstandigheden veranderen voortdurend en dat maakt deze taakuitvoering juist zo interessant. Voor de militairen is het een mooie ervaring. Een andere cultuur, andere manieren van optreden, andere manieren van organiseren. Daar leer je van en daar kom je altijd sterker uit. Misschien beseffen de jongens en meiden die hier nu afscheid nemen het nog niet, maar ze zijn echt een ervaring rijker, zowel in militair als in sociaal opzicht. Een ervaring rijker, zowel in militair als sociaal opzicht EN WAT VONDEN DE MILITAIREN ER ZELF VAN? Soldaat Michael Rehling Minimi-schutter, 3e peloton (op Curaçao zonder minimi, maar met diemaco) De eerste rotatie van de CLAS-compagnie in de West zit erop. 101 mannen en vrouwen van de Bravo-compagnie van 45 Pantserinfanteriebataljon Regiment Infanterie Oranje Gelderland hebben vier maanden op Curaçao gewoond, gewerkt en geleefd. Even wennen: In Ermelo duik je het bos in, hier rol je in de cactussen. Sinds 3 augustus heeft een roulerende CLAS-compagnie voor onbepaalde tijd de taken van 31 Infanteriecompagnie Mariniers op Curaçao in handen. Het gaat om een bezuinigingsoperatie, waarbij de landmacht de opdracht heeft gekregen taken over te nemen van de Koninklijke Marine. Dat was even omschakelen voor de pantserinfanteristen. Die zijn gewend op te treden met gevechtsvoertuigen - de YPR en binnenkort de CV90 - maar moeten nu dit eiland te voet trotseren, vertelt majoor Nico Nouwens. De majoor werkt als liaison ter ondersteuning van de CLAScompagnie binnen de afdeling Operaties van de Commandant der Zeemacht Caribisch Gebied (CZMCARIB). Voor de meesten was die verandering even slikken. Ze zijn gewend - sommigen recentelijk nog vanuit Uruzgan - om met infanterievoertuigen te werken. Deze zijn echter niet meegenomen naar Curaçao. Onze voertuigen zijn niet mee, de taak is primair gericht op lichte infanterie op en rond de eilanden. Het is een mooie fysieke uitdaging voor infanteristen om weer eens echt te voet te oefenen. Tropencultuur De eerste compagnie heeft het prima gedaan, blikt de majoor terug. Omdat dit de eerste CLAS-compagnie is, loop je wel tegen een paar verrassingen aan. Aan de tropencultuur - alles gaat hier in een lager tempo - en aan de verschillen tussen landmacht en marine moet je wel even wennen. Binnen de landmacht is men gewend te werken volgens gedetailleerde operationele orders, terwijl de marine gewend is haar voorbereidingen minder in detail vast te leggen. Zo leren we van elkaar. Ik merk dat de collega s van de marine steeds meer gewend raken aan de aanwezigheid van het CLAS. Wat verder goed ging, is de uitvoering van de ceremoniële taken, de aanpassing aan de bedrijfsvoering van CZMCARIB en de gepaste manier waarop de jongens en meiden hun vrije tijd hebben doorgebracht. Ik heb het als een positieve periode ervaren. De bootdrills hoe je aan land komt met een motorboot of roeiboot vond ik bijzonder om te doen. Op Aruba zijn we fysiek aan de slag geweest met de mariniers, zoals een amfibische mars (een mars door het water, red.) Mijn vrije tijd heb ik goed besteed. Ik heb bijvoorbeeld gebruik gemaakt van de mogelijkheid om te leren windsurfen. Wat ik in het begin lastig vond, was de omschakeling tussen werken en vrije tijd op een vakantieeiland. In het weekend lagen we op het strand, maar op maandag moesten we toch echt weer aan de bak. Sergeant Peter Rutten Groepscommandant, 2e peloton Een dubbel gevoel. Ik had gedacht hier te trainen op niveau 3 (peloton, red.) en 4 (compagnie, red.), maar uiteindelijk hebben we alleen niveau 1 (individueel, red.) en 2 (groep, red.) gedaan. Vanwege de grootte van het eiland ben je beperkt in je mogelijkheden. Ik hoopte op meer samenwerking met de mariniers en meer amfibisch optreden. Wat betreft leven en ontspannen was het prima. Genoeg tijd om leuke dingen te doen; in de weekenden waren we vrij. De accommodatie en de sportfaciliteiten zijn prima. Maar nu kijk ik uit naar huis. Ik heb mijn thuisfront gemist. Tweede-luitenant Pepijn Koops Pelotonscommandant, 1e peloton In aanloop naar Curaçao moesten we onze voertuigen afstoten; een pijnlijke zaak. Veel van onze functies zijn specifiek gemechaniseerd, dus dat was even schakelen. Gelukkig beginnen we bij terugkomst in Nederland meteen met het opwerkprogramma CV90. Ik vind het goed dat we in deze omstandigheden hebben getraind. Het klimaat is anders en het terrein dicteert. In Ermelo duik je zijwaarts de bossen in, maar hier rol je in de prikkende giftige cactussen. De faciliteiten op de marinebasis waren uitstekend. In Ermelo slapen soldaten met z n vieren op een kamer, hier met z n tweeën. Ook het eten en de ontspanningsmogelijkheden waren prima. Kortom, een goeie tijd. Al kijk ik er naar uit om weer aan onze primaire taak te werken, het gemechaniseerd optreden. landmacht december

9 Nieuw z o r g m o d e l v o o r m i l i ta i r e n Alle medische gegevens in één dossier De militaire tionaire karakter van de krijgsmacht het noodzakelijk dat er continu een zo goed mogelijk inzicht bestaat in de medische inzetbaarheid van militairen. gezondheidszorg staat voor een belangrijke verandering. Begin volgend jaar komen zowel de behandel- als de bedrijfsgeneeskundige gegevens van militairen, na toestemming, in één dossier. Wat verandert er nu precies? Binnen het Commando Landstrijdkrachten (CLAS) kennen we op dit moment een gescheiden zorgmodel. Huisartsenzorg krijg je van een militair (huis)arts bij een gezondheidscentrum, bedrijfsgeneeskundige zorg van een bedrijfsarts bij een arbocentrum. De artsen slaan je gegevens op in eigen dossiers. Dit gaat veranderen. Vanaf begin volgend jaar kun je voor al je eerstelijns medische zorg terecht bij één loket: het Medisch Zorgteam (MZT). In dit team, dat ondergebracht wordt in een bestaand gezondheidscentrum, werken algemeen militair artsen, huisartsen en bedrijfsartsen nauw samen. Dat heet geïntegreerde zorg. Gevolg hiervan is dat je behandel- en bedrijfsgeneeskundige gegevens samengevoegd worden in één geneeskundig dossier. Hier moet je als militair zelf toestemming voor geven. Waarom is het in mijn belang om mijn medische dossiers samen te voegen? Het voordeel van één dossier is dat er voortdurend een actueel en compleet overzicht bestaat over je medische toestand en daarmee je inzetbaarheid. Om in de toekomst nog betere zorg te kunnen bieden, is het belangrijk dat de zorgverlener beschikt over je complete medische geschiedenis, vertelt kolonel-arts Jan-Robert Zijp, hoofd Afdeling Gezondheidszorg CLAS. Ik zou daarom zeker iedereen willen adviseren toestemming te geven voor het samenvoegen van je dossiers. Hoe geef ik toestemming voor het samenvoegen van mijn medische dossiers? Om je bestaande medische gegevens op te kunnen nemen in één dossier, is eenmalig je schriftelijke toestemming nodig. Begin volgend jaar ontvang je op je huisadres een brief met twee antwoordkaarten. Op de één geef je aan of je toestaat dat je behandelgegevens beschikbaar komen voor het MZT, op de ander doe je dat voor je bedrijfsgeneeskundige gegevens. Als je geen toestemming verleent, is het raadzaam contact op te nemen met je militair arts om je bezwaren te bespreken. Je papieren dossiers kunnen dan worden verzegeld en er zal een compleet nieuw dossier aangemaakt moeten worden. Voor meer informatie over het nieuwe geïntegreerde zorgmodel en de samenvoeging van de dossiers kun je terecht op het intranet (via de link Geïntegreerde Zorgmodel op de Landmachtsite) of bij je militair arts. Wat is de reden dat er een nieuw zorgmodel wordt ingevoerd? De reden waarom er een nieuw zorgmodel komt, is dat er binnen de krijgsmacht met twee verschillende modellen werd gewerkt: een gescheiden model bij de landmacht en de marechaussee en een geïntegreerd model bij de marine en de luchtmacht en tijdens uitzendingen. Gezien de toenemende samenwerking tussen de krijgsmachtdelen is het onlogisch en niet praktisch dat de twee systemen naast elkaar blijven bestaan. Bovendien maakt het toegenomen expedi- C-LAS Om in de toekomst nog betere zorg te kunnen bieden, is het belangrijk dat de zorgverlener beschikt over je complete medische geschiedenis. landmacht december 2009 Uitdagingen genoeg Brigadegeneraal Brigadegeneraal Kolonel Kolonel luitenant-generaal Henk-Jan Maijers Theo Vleugels Jan Swillens Peter Wijninga, Rob Bertholee en kolonel Meer over zijn commandant over zijn visie Niels ten Anscher samenwerking ervaringen als Groep Geleide op de over het OTCo en commandant Wapens landmacht Loopbaanlint eenheden Battlegroup CLAS INFODAGEN

10 O o g m e r k Commandant Landstrijdkrachten voor 2010: We leveren kwaliteit, maar moeten ons blijven verbeteren Zijn we op de goede weg met de Landmacht? Hoe maken we de landmacht tot 2014 nóg beter? Hoe halen we al het materieel terug uit Uruzgan? Gaan we door met de missie in Afghanistan? Luitenant-generaal Rob Bertholee, Commandant Landstrijdkrachten, gaat tijdens de CLAS Infodagen uitgebreid in op deze en andere belangrijke vragen. Een ding is in elk geval duidelijk: ons optreden in Afghanistan krijgt ook in 2010 de absolute prioriteit. Immers, tot 1 augustus 2010 is de Task Force Uruzgan, de TFU, nog volledig operationeel. Afhankelijk van de politieke besluitvorming verschuift het zwaartepunt naar de redeployment.dat de TFU een behoorlijke inspanning vergt, is inmiddels iedereen wel duidelijk. Maar Bertholee benadrukt nog maar eens dat ook de redeployment geen makkie is. Het terughalen van 4000 containers met materieel en drie kilometer voertuigen is natuurlijk een hele klus. We moeten het materieel beheerst en gecontroleerd, maar ook zo efficiënt en veilig mogelijk transporteren naar Nederland en weer afleveren bij de eenheden. Om dat te kunnen, zijn straks zo n 1500 mannen en vrouwen in Afghanistan en daarbuiten direct bij de redeployment betrokken. De Redeployment Task Force, de RDTF, onder leiding van brigadegeneraal Jan Broeks, is dan ook al druk bezig met de planning en de voorbereiding, hoewel nog niet helemaal duidelijk is welk materiaal we eventueel achterlaten. Bertholee: Dat hangt natuurlijk mede af van wat eventuele opvolgers zouden willen overnemen. Dat leidt meteen tot de vraag of we misschien toch in Uruzgan blijven. De druk op Nederland om in Afghanistan te blijven, neemt toe, signaleert Bertholee. Vanuit zijn positie als Commandant Landstrijdkrachten stelt hij drie vragen bij dat onderwerp: wíllen we blijven, kúnnen we blijven en móeten we blijven? Op die eerste vraag zeg ik: ja, ik zou wel willen dat de landmacht daar actief blijft. Operationeel gezien hebben we dankzij onze missie in Uruzgan enorm veel geleerd de afgelopen jaren. Ik durf te stellen dat onze individuele militairen professioneler zijn geworden, maar ook dat de eenheden nog beter zijn geworden in de uitvoering van hun taken. En dat zie je in de hele landmachtorganisatie, ook bij eenheden die niet als geheel zijn uitgezonden. Ik zou die leercurve graag doorgezet zien. Bovendien, we hebben enorme kennis en inzicht opgebouwd over de provincie, we zijn nu veel beter in staat te doorgronden wat er in de provincie gebeurt en we hebben aantoonbaar succes. Dat succes zou ik willen uitbuiten. Ik denk ook dat we kúnnen blijven. Niet op de huidige manier, als lead nation met een volledige Battle Group en een PRT, maar aangepast, met minder mensen. We zouden dan in mijn optiek vast moeten houden aan het beproefde 3D-concept, waarin Defense, Development en Diplomacy onder eenhoofdige leiding geïntegreerd worden. Ons succes in Uruzgan is immers mede uit die geïntegreerde aanpak te verklaren. Maar 3D kun je ook op kleinere schaal doen, met zo n 600 man. De vraag of we móeten blijven is misschien wel de meest interessante, maar die vraag kan alleen politiek beantwoord worden. Reset In zijn terugblik op het afgelopen jaar roemt de Commandant Landstrijdkrachten de prestaties van de mens in de organisatie. We hebben heel veel werk verzet in de afgelopen periode. Daarbij hebben we een enorm beroep gedaan op het personeel. Veel mannen en vrouwen hebben een tandje bijgezet omdat ze dat gevraagd werd, of omdat ze zelf zagen dat dat nodig was. En met succes! Ook het materieel hebben we behoorlijk aangesproken. Maar als we ook in de toekomst in staat willen blijven al onze taken naar behoren uit te voeren, moeten we gericht aan onze conditie werken. Ik heb daarvoor al eerder de term Reset gebruikt. Dat betekent niet dat we de organisatie stil leggen en van nul af weer gaan opbouwen. Ik gebruik die term om aan te geven dat ik de prioriteit wil gaan verleggen, opdat we naast een eventuele missie, ook als dat een doorstart in Uruzgan zou zijn, weer doelgericht kunnen toewerken naar een landmacht met een brede basis die gereed is voor alle taken die we opgedragen kunnen krijgen. We moeten ruimte creëren om opleidingsachterstanden in te lopen, om de lessen die we in de afgelopen periode geleerd hebben goed te verankeren en om nieuw materieel in te voeren. Daar gaat de komende twee, drie jaar heel wat inspanning in zitten. Laat ik proberen een voorbeeld te geven. Onze individuele militairen, de groepen en de pelotons, dat wil zeggen de niveaus 1 tot en met 3, zijn goed getraind. Dat komt mede omdat we in Afghanistan vooral op pelotonsniveau optreden. Maar de compagnieën, bataljons en brigades, de niveaus 4 tot en met 6, zijn als samenhangend geheel inmiddels onvoldoende getraind. Het is mijn stellige overtuiging dat we daar iets aan moeten doen, omdat we juist ook dankzij de in het verleden door training opgebouwde kennis en vaardigheid op die laatste niveaus in staat zijn geweest de complexe missie in Uruzgan uit te voeren. Zo is de staf van de TFU eigenlijk een brigadestaf. Natuurlijk moeten we onze lessen trekken uit de Afghanistan-missie, maar we moeten ons er niet op blindstaren. De landmacht moet zich immers op alle soorten missies in binnen- en buitenland voorbereiden, niet alleen op counter-insurgency operaties zoals in Afghanistan. Wel ben ik er zeker van dat de comprehensive approach blijft. De militaire en civiele aanpak gaan hand in hand, dat heeft de missie in Uruzgan duidelijk bewezen. Het joint optreden blijft ook. Als je ziet hoe landmacht en luchtmacht naar elkaar toe zijn gegroeid Maar reset gaat ook over het gevuld krijgen en houden van het CLAS. Het is van cruciaal belang om het tekort aan onderofficieren op te lossen: dat vormt de sleutel tot het oplossen van vele andere uitdagingen waarvoor we staan. Ik weet dat eenheden belang hechten aan het hebben en houden van leidinggevende korporaals, maar het groter belang is om hen zo snel als mogelijk door te laten stromen naar de KMS om hen op te leiden tot goede onderofficieren. Daarmee pakken we een fundamenteel knelpunt aan. Prioriteit naast de missie komend jaar zie ik bij de invoering van het zogenaamde loopbaanlint, de personele gereedheid, opleidingen in het algemeen en van onderofficieren in het bijzonder, en bij het ontwikkelen van het verbeterd gereedstellingsproces. Dit laatste kunnen we dan vanaf 2011 gaan invoeren. Opleiden en trainen Op het gebied van opleiden en trainen is dus veel werk te verrichten. Dat is core business voor ons, maar we zien nu we zo gefocust zijn op de missie, dat er voortdurend grote druk op het systeem staat om iedereen uitzendgereed te krijgen. Wat we willen doen is zorgen dat die druk planbaar en beheersbaar blijft, waarbij we toch met zijn allen inzetbaar zijn en blijven. Daarom wil ik de opleidings- en trainingssystematiek aanpassen. Het We mogen trots zijn Als landmacht presteren we buitengewoon goed, dat laten we in binnen- en buitenland ook telkens weer zien, aldus luitenant-generaal Bertholee. Het gekke is, we hebben allemaal de neiging om vooral te kijken naar wat niet goed gaat, vanuit de gedrevenheid om steeds beter te worden. Maar ik vind dat we hartstikke trots mogen zijn op wat we presteren, zowel de mensen op uitzending als de mensen op de kazernes in Nederland. Die trots mogen we gerust uitstralen. huidige proces van gereedstelling duurt 36 maanden. Ik geloof in het Verbeterd Gereedstelling Proces (VGP) waarbij de duur en inhoud van de opleiding en training meer worden afgestemd op de missie en de eenheid en waarbij rekening wordt gehouden met de aanwezige kennis en ervaring. Het principe daarbij is: je hoeft niet alles te trainen, als je maar het juiste traint. Het betekent natuurlijk wel dat ik duidelijk aan mijn commandanten moet aangeven wat zij moeten trainen. Ik moet dus goed nadenken over de keuzes die ik daar maak. Maar ik denk wel dat de organisatie op die manier constanter zal zijn in gereedheid. Ook de instroom zal een flinke verandering ondergaan. Bertholee doelt op het Loopbaanlint en de nieuwe MBOopleiding Veiligheid en vakmanschap. Deze opleiding, waarbij de civiele Regionale Opleidingscentra (ROC) een belangrijke rol spelen, wordt gevolgd voordat ze bij het CLAS komen werken maar bevat wel zaken die we nu in de initiële opleiding geven. Dat heeft als grote voordeel dat deze mensen al een beeld hebben van het werken bij het CLAS en we binnen het CLAS minder tijd en energie hoeven te besteden aan de initiële opleiding van deze mensen. Een win-winsituatie dus. Maar, de kosten gaan voor de baten uit. We zullen dus moeten investeren! Ik ben er van overtuigd dat het de moeite waard is. Zorgen Natuurlijk heeft de luitenant-generaal Bertholee zorgen. We weten dat de overheid de komende jaren moet bezuinigen. Daar ontkomt Defensie ook niet aan. Ik ben wel bezorgd dat er misschien te makkelijk wordt gesneden in de landmacht. De samenstellende delen in de landmacht, de brigades met daarin de bataljons en de zelfstandige compagnieën, zijn in nauwe samenhang bepalend voor de effectiviteit. Een van die delen weghalen lijkt aantrekkelijk en levert onmiddellijk financieel voordeel op. Het vermindert ook onmiddellijk de effectiviteit. We doen ons werk goed, dat mag de samenleving ook van ons verwachten. Maar kwaliteit kan alleen met voldoende capaciteit. CLAS INFODAGEN 2009 landmacht december

11 L o o p b a a n l i n t: betere vulling tegen lagere kosten Voorspelbare instroom met opleiding Veiligheid en Vakmanschap Vorig jaar had de KL de focus nadrukkelijk op het personeeltekort. De werving verloopt nu voorspoedig, op enkele knelpunten na: onderofficieren, geneeskundig en technisch personeel. Maar dit zegt niet alles. Tijdens de opleiding valt gemiddeld ruim 40 procent af. Naast een droom die niet uitkomt voor deze jongelui, is het voor het CLAS verspilde inspanning. Gezien de bezuinigingen die op ons zijn afgekomen, niet wenselijk, aldus brigadegeneraal Henk Jan Maijers, commandant Personeelscommando. We willen een betere en meer beheersbare instroom tegen lagere kosten. Het Loopbaanlint geeft daar invulling aan. De landmacht professionaliseert in hoog tempo dankzij de opgedane ervaringen in bijvoorbeeld Irak en Afghanistan, vertelt Maijers. Dat uit zich onder andere in het terecht stellen van hoge eisen aan startfuncties. Maar de opleidingstijd is beperkt, en dus wordt het steeds moeilijker om leerlingen voldoende bagage mee te geven voor hun eerste functie. Veel leerlingen haken af door gebrek aan levenservaring, fysieke gesteldheid of een verkeerd beroepsbeeld. Dat is voor alle partijen een teleurstelling én zonde van ons geld: als CLAS zitten we namelijk erg krap in ons personeelsbudget. We willen meer rendement van onze investeringen in nieuw personeel. Dat kan volgens Maijers op twee manieren: We moeten het aantal militairen dat niet beschikbaar is op functie terugdringen. Denk aan militairen in opleiding, die al wel salaris krijgen maar nog geen functieplaats bezetten. Daarnaast moeten we zorgen dat het opleidingsverloop lager wordt. Als iemand afhaakt, kost dat veel geld. Ook ziet Maijers gelijktijdig een mogelijkheid om de landmacht minder afhankelijk te maken van de grilligheid van de arbeidsmarkt. Met het Loopbaanlint krijgen we een instrument om een meer voorspelbare instroom te krijgen. Veiligheid en Vakmanschap Het Loopbaanlint is een aaneenschakeling van functies tijdens iemands loopbaan. Dat kan bij de landmacht zijn, maar ook bij andere krijgsmachtdelen of zelfs buiten Defensie. Door het personeelsbeleid verder te flexibiliseren, verbeteren we de instroom en behouden mensen langer voor de organisatie. Hoe meer ervaring we vasthouden of binnenhalen via bijvoorbeeld Van werk naar werk, des te beter. Daarmee neemt het aantal mensen dat niet beschikbaar is op functie (NBOF) af, wat flink in de kosten scheelt, aldus CLAS-projectofficier, kolonel Niels ten Anscher. Daarnaast willen we onze militairen uit FPS fase 1 en 2 nog aantrekkelijker maken voor de arbeidsmarkt. Zij stromen niet altijd door naar een onderofficiers- of officiersfunctie in fase 3 en zoeken dan een baan buiten Defensie. De nieuwe middelbare beroepsopleiding (mbo) Veiligheid en Vakmanschap - ontwikkeld door Defensie en de Regionale Opleidingscentra (ROC a) - draagt bij aan de arbeidsmobiliteit en het meer effectief en efficiënt omgaan met de schaarse middelen. Beter beroepsbeeld Veel militairen in opleiding haken af, omdat de militaire werkelijkheid niet overeenkomt met hun beroepsbeeld. Dankzij Veiligheid en Vakmanschap worden kandidaten beter voorbereid op het militair zijn en hun startfunctie. Ook wordt het mogelijk de lichamelijke opvoeding en fysieke training geleidelijk op te bouwen, zodat meer kandidaten aan de eisen voldoen. Degenen die het diploma Veiligheid en Vakmanschap behalen, krijgen over het algemeen een aanstelling bij Defensie. Ten Anscher: Een ander groot voordeel van deze civiele mboopleiding, is dat deze officieel erkend is door het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen (OC&W). Daarmee is de opleiding een normale beroepsopleiding geworden. We krijgen daardoor goed opgeleide en gemotiveerde kandidaten binnen voor een initiële opleiding, die vanwege het gedegen voortraject aanzienlijk verkort kan worden. Daarbij hebben onze militairen straks een erkend diploma op zak en dus een betere positie op de arbeidsmarkt. Tot slot komen deze leerlingen niet ten laste van het personeelsbudget, omdat zij nog geen aangestelde militairen zijn. Erkend leerbedrijf Een reguliere mbo-opleiding kent ongeveer 26 lesuren per week, terwijl Veiligheid en Vakmanschap er 38 telt. De leerlingen leren en oefenen tijdens hun opleiding, zoals militairen dat tijdens hun werk doen, aldus Ten Anscher. De extra uren les worden verzorgd door militaire instructeurs. Deze instructeurs zijn in staat om een realistisch beeld neer te zetten van de landmacht en het militaire vak. Ook fungeren ze als vraagbaak en vertellen ze uit eigen ervaring. Aanvullend hierop is het de bedoeling dat alle CLAS-eenheden erkend leerbedrijf worden. De leerlingen komen straks maandelijks over de vloer voor hun beroepspraktijkvorming; die kent een oriënterend, vormend en opleidend karakter. Iedere eenheid heeft een groot potentieel aan soldaten en korporaals die deze leerlingen kunnen begeleiden. Dat kunnen we op deze manier goed inzetten. Om dit in goede banen te leiden, gaat bij 13 en 43 Gemechaniseerde Brigade en bij 11 en 12 Infanteriebataljon luchtmobiel als proef een begeleidingsgroep van start. Deze begeleidingsgroep is in staat om de beroepspraktijkvorming van ongeveer 45 leerlingen te begeleiden. Het is een bekend fenomeen dat het succes van de beroepspraktijkvorming bijdraagt aan de vulling van de organisatie. Commandanten krijgen hiermee meer invloed op de vulling van hun eigen eenheden. Overtuiging Ten Anscher beseft dat het Loopbaanlint en de mbo-opleiding de aankomende periode extra werkdruk oplevert binnen het CLAS, maar de voordelen zijn groot. De leerlingen die we straks binnenkrijgen, zijn beter voorbereid, hun kwaliteit neemt toe en het opleidingsverloop neemt af. Bovendien drukken ze niet op het personeelsbudget. Het geld wat hiermee wordt uitgespaard, kan ingezet worden om meer personeel op (start) functie te plaatsen. Het CLAS heeft de overtuiging dat we door het Loopbaanlint een kwalitatief en kwantitatief beter gevulde organisatie krijgen en dat is winst voor ons allemaal. En ja, daar moeten we hard aan werken. Brigadegeneraal Henk Jan Maijers Kolonel Niels ten Anscher CLAS INFODAGEN 2009 landmacht december

12 M e e r samenwerking tussen OTCo en eenheden Het hek moet wagenwijd open Vanwege extra opleidingsinspanningen voor de uitzending naar Afghanistan zijn de reguliere opleidingsprogramma s onder druk komen te staan. Het Opleidings- en Trainingcommando (OTCo) wil samen met de operationele eenheden de grens tussen opleiden en trainen opnieuw bezien. Door na te denken over waar opleidingen en trainingen het beste verzorgd kunnen worden kunnen zaken als training on the job, Educatieve Multimedia en E-Learning, en just in time just enough ervoor zorgen dat opleidingen en trainingen flexibeler ingericht kunnen worden, waarbij ook de kwaliteit van het opleidings- en trainingstraject stijgt. Hoewel al veel minder dan in het verleden bestaat er nog een scheiding tussen de opleidingswereld van het OTCo en de training zoals die veelal door eenheden wordt uitgevoerd. Ondanks dat er al veel steun wordt verleend vanuit de operationele eenheden, en het OTCo voortdurend trainingsondersteuning levert aan de operationele eenheden is nog steeds sprake van twee verschillende zienswijzen op het gebied van opleiden en trainen. De opleidingsdruk zorgt ervoor dat sommige opleidingen te weinig, andere te laat en enkele verkeerd gegeven worden. Hier en daar vindt al incidenteel overleg plaats tussen het OTCo en operationele eenheden om deze problemen gezamenlijk aan te pakken maar de echte oplossing is natuurlijk een structurele aanpak. Zet het hek open De huidige situatie kun je het beste vergelijken met een hek, legt brigadegeneraal Theo Vleugels, commandant OTCo, uit. De eenheden met hun trainingen staan aan de ene en het OTCo met de opleidingen aan de andere kant. Het hek gaat nu soms even open om samen een probleem op te lossen maar daar blijft het bij. Om de geschetste problemen op te lossen is het noodzakelijk dat de eenheden en het OTCo meer met elkaar gaan samenwerken. Aan beide kanten van het hek is hiervoor wel de bereidheid, maar eerst moeten we de juiste richting en onze mogelijkheden helder hebben. Wel is al duidelijk, dat opleiding en training meer geïntegreerd moeten worden, waarbij een deel van het opleidingstraject bij de operationele eenheden wordt ondergebracht. Aan de andere kant kan het OTCo een grotere rol spelen bij het trainingsproces van de eenheden. Extra inspanningen Wat betreft opleiden en trainen is er meer vraag dan aanbod, constateert Vleugels. Dat heeft vooral te maken met de uitzending naar Afghanistan in de afgelopen jaren. Met een dergelijke missie is in de opleidingsprogramma s geen rekening gehouden. Bovendien moeten de uitgezonden militairen meer kennen en kunnen dan ze voor hun organieke functie nodig hebben. Het gevolg is dat die extra opleidingsinspanningen ten koste gaan van het reguliere opleiden en trainen. Vleugels wijst op meer ontwikkelingen die de aandacht vragen. Zo krijgen we veel nieuw materieel binnen, zoals de CV90. Dat moet ook allemaal in het opleidings- en trainingstraject worden opgenomen. Materieel wordt bovendien complexer waardoor het opleiden meer tijd kost. Daarnaast schaffen we voor het opleiden steeds minder materiaal aan, terwijl we meer personeel in kortere tijd een training willen aanbieden. Andere vraag Commandant OTCo merkt verder dat er eenheden zijn die hun eenheid ook breder opgeleid willen hebben. Het is voorgekomen dat een eenheid liever twintig militairen een chauffeursopleiding wilde laten volgen, terwijl ze er maar tien nodig hebben. Overigens is het zo dat van militairen steeds meer wordt gevraagd. Vroeger had iedere soldaat een simpele opdracht: iedere vijand die je tegenkomt uitschakelen. Nu ligt onze inzet gecompliceerder: contact met burgers, samenwerking met lokale politie, onderhandelen met stamoudsten, andere talen kunnen spreken. Dit moet allemaal in het opleidingstraject worden verwerkt. Instromen Een andere belangrijke ontwikkeling is de toename van de soorten instroom van personeel. De landmacht kende twee stromen, maar inmiddels is dat uitgebreid naar vijf stromen. Vleugels: Oorspronkelijk hadden we spijkerbroeken en doorstromers: rekruten en defensiepersoneel dat een andere functie ambieert. Het huidige opleidings- en trainingsproces is daarop gebaseerd. De uitbreiding betreft leidinggevende korporaals, schoolverlaters van het ROC met in hun opleiding een militaire component (Loopbaanlint) en oud-werknemers die opnieuw een baan bij de krijgsmacht willen. Met het oog daarop zijn we bezig om de programma s in de toekomst modulair van opzet te maken. Zodat we iedere groep precies aanbieden wat ze aan kennis nodig hebben. Met het oog op het tekort aan onderofficieren bij de landmacht, besteden we eerst extra aandacht aan de groep leidinggevende korporaals. Sneller in praktijk Als het aan Vleugels ligt, gaan deze groepen instroom gebruik maken van nieuwe onderwijskundige ontwikkelingen. Het eerste waar ik aan denk, is training-on-the-job. Neem de opleiding voor boordschutter. Die duurt nu drie weken, waarbij de man of vrouw bijna uitsluitend in de schoolbanken zit, met soms een uitstapje naar de praktijk. De vraag komt op of het niet verstandiger is om iemand een week basisopleiding te geven en daarna direct door te sturen naar de eenheid. Men is dan sneller op de juiste plek om daar de kneepjes van het vak te leren van de mensen uit de praktijk. Daarbij kan ook in de opleiding al gebruik gemaakt worden van het organieke materiaal van de eenheid. Natuurlijk vergt dat ook weer initiatieven op het gebied van kwaliteitszorg en certificering. Geïntegreerd Naar dit model van geïntegreerd opleiden en trainen moeten we langzaam toegroeien, blikt Vleugels vooruit. Met de voorgestelde modulaire aanpak zorgen we ervoor dat opleiding en training beter zijn afgestemd op de kennis van de verschillende instromers. Ter voorbereiding op een missie krijgen ze dan alleen nog relevante aanvullende trainingen. Vanuit het OTCo zullen we het initiatief nemen om de eenheden voor te bereiden op deze nieuwe aanpak en mee te nemen in het proces naar meer samenwerking en afstemming. Met elkaar kunnen we ervoor zorgen dat het geheel van opleidingen en trainingen binnen het CLAS weer op het juiste niveau wordt gebracht. Brigadegeneraal Theo Vleugels CLAS INFODAGEN 2009 landmacht november

13 E rva r i n g e n Bat t l e Group 8 De basis voor succes ligt in de voorbereiding Kolonel Jan Renger Swillens is van november 2008 tot april 2009 commandant van Battle Group 8. Tijdens zijn verblijf wordt de Baluchi Vallei gezuiverd en verrijst in de vallei een permanente patrouillebasis (Operatie Tura Ghar). Ook pakt de Battle Group een zelfmoordenaar op in Deh Rawod (Operatie Phoenix). Twee totaal verschillende operaties met grote risico s die het belang tonen van goed opgeleide en getrainde eenheden en een flexibele instelling. De Baluchi Vallei is één kilometer breed en dertien kilometer lang. Het gebied ligt vol Improvised Explosive Devices (IED s) en fungeert als uitvalsbasis van de Taliban. Tijdens de operatie Spin Ghar in 2007 wordt deze safe haven gezuiverd, maar er is dan onvoldoende capaciteit om in de vallei te blijven. Het ontbreekt vooral aan soldaten van de Afghan National Army (ANA). Hoogtijd dat opnieuw actie wordt ondernomen. Maar vegen zonder blik is onvoldoende, aldus Swillens. Daarom tuigden we operatie Tura Ghar op, met als doel de vallei te zuiveren en daarna permanent aanwezig te blijven om de bevolking te beschermen en vooruit te helpen. In december 2008 voerden we twee inleidende operaties uit, samen met de ANA en Australische Observer Mentoring and Liaison Teams (OMLT s). Deze operaties hadden meerdere doelen: het gebied en de bevolking leren kennen, (voor het eerst) samenwerken met de ANA/OMLT en ontdekken hoe de tegenstander op ons reageert. De ANA-soldaten blijken prima krijgers die het direct opvalt als iets niet klopt. De Battle Group voert bewust beide inleidende operaties op dezelfde manier uit, en de Taliban reageert beide keren hetzelfde. De derde operatie, Tura Ghar, is echter heel anders van aard en verloopt anders dan de doorsnee aanpak. Verrassing Bij de eerste twee operaties zagen we duidelijk hoe de Taliban reageerde en waar de afvuurposities van de Taliban zich bevonden, vertelt Swillens. Nu zetten we de definitieve aanval in. Verrassend daarbij was voor de tegenstander dat we binnen de Rules of Engagement hard, doelgericht en nauwkeurig opereerden. Ook onze invalslocatie was verrassend. Volgens het boekje zet je in het noorden een blokkade en begin je vanaf het zuiden met zuiveren, of andersom. Een andere mogelijkheid is vanuit het Noorden en Zuiden gelijktijdig een operatie op te zetten, om elkaar in het midden tegen te komen. Wij kozen ervoor om in het midden van de vallei binnen te vallen om aansluitend noord- en zuidwaarts de vallei zuiveren. Opvallend is dat Battle Group 8 samen met de ANA de quala s inneemt van waaruit eerder is geschoten. Op die manier ondermijnt Swillens de wilskracht van de Taliban; de sterkste posities zijn nu in handen van de ANA en de coalitie. De bewoners van de quala s worden verzocht elders onderdak te zoeken en krijgen nog niet eerder vertoond na afloop een vergoeding. De lokale bevolking begreep de situatie. Met steun van de PRT en psyops teams hadden we van begin af aan een goede band opgebouwd met de bevolking. Tot slot neemt Swillens het concept van de Taliban over om night letters op moskeeën en woningen te plakken. Daar waar de Taliban met deze nachtelijke brieven de bevolking bedreigt en onderdrukt, zoekt Battle Group 8 de dialoog en legt zij uit wat het doel is van haar operatie. Dit vernieuwende optreden had een sterk psychologisch effect op onze tegenstanders, weet Swillens. Datzelfde gold voor het bouwen van een patrouillebasis voor de ANA, 200 meter van the greenzone. Alles past in het plaatje de Taliban de wil te ontnemen om te vechten. Dat doen we door hen mentaal, fysiek en financieel te raken. Dat laatste heeft bijvoorbeeld betrekking op de opium en de vele IED s die we vonden en vernietigden. Daarnaast vraagt het een offensieve mindset van de Nederlandse militairen, om kansen te zien en te benutten om de vijand een slag toe te brengen en de bevolking te overtuigen. Logistieke manoeuvre Tijdens operatie Tura Ghar voorspelt het weerbericht motregen. Dat klopte feilloos voor Tarin Kowt, maar de Baluchi Vallei ligt hoger. Binnen anderhalf uur zaten we onder een laag sneeuw van tien centimeter, schetst Swillens de situatie. Dan kun je stoppen, de operatie 24 uur uitstellen of het risico nemen en gaan. Wij kozen voor een vierde variant: per uur de situatie bekijken. De ervaring is namelijk dat de sneeuw snel valt, maar ook snel weer verdwijnt. Met enkele uren vertraging hebben we de operatie doorgezet. Die operatie is een flinke logistieke klus. De Battle Group heeft circa 130 verschillende soorten munitie bij zich. In totaal gaan 800 man en 130 voertuigen de Baluchi Vallei in. Straaljagers, onbemande vliegtuigen en grondgebonden vuursteun worden ingezet. Een vliegtuig dropt flyers waarin wordt uitgelegd dat de coalition forces eraan komen en wat het doel is van de operatie. Een gezamenlijke megaprestatie, aldus Swillens. Een belangrijke les daarbij was dat logistieke functionarissen óók verstand moeten hebben van manoeuvre, om alles goed te kunnen regelen. Vanwege de beperkte reactietijd bij een operatie, moeten ze niet wachten tot het definitieve plan van hogerhand is afgerond. Om tijd te winnen moeten ze parallel plannen en denken en handelen in de lijn van de commandant. Parallel plannen Tijdens operatie Tura Ghar en ook tijdens operatie Phoenix wordt parallel gepland, in dit geval door staven op verschillende niveaus. Swillens: Operatie Phoenix had als doel een zelfmoordenaar in Deh Rawod op te pakken. Uit betrouwbare bron kregen we de coördinaten van de verblijfplaats van deze man. De ervaring leert dat zo iemand zich binnen 24 tot 48 uur opblaast. De klok tikte al, dus we moesten zo snel mogelijk in actie komen. Dan kun je niet op elkaar wachten. Alle stafniveaus maakten daarom hun eigen plan op basis van aannames en een richtinggevend commander s intent. Vervolgens werden deze plannen op elkaar afgestemd en gingen we de poort uit. Dankzij onze snelle reactie hebben we de suicider kunnen pakken. Het parallel plannen komt volgens Swillens met grote regelmaat voor in Afghanistan. Daarom pleit hij ervoor om dit in Nederland vaker te beoefenen met brigade-, bataljons-, en compagniesstaven. Belangrijk daarbij is dat commandanten elkaar kennen en op elkaar ingespeeld zijn. Dat pleit voor zo vroeg mogelijk geïntegreerd opwerken naar een uitzending; niet alleen voor commandanten, maar ook voor de manschappen. Elkaar vertrouwen is de basis voor iedere operatie, aldus Swillens. Als één aspect belangrijk is voor succesvol militair optreden in de toekomst in een complexe omgeving, dan is het de kwaliteit van het leidinggevend kader. Ik ben optimistisch gestemd. Kolonel Jan Renger Swillens CLAS INFODAGEN 2009 landmacht december

14 K i j k j e in de keuken va n Groep Geleide Wapens Eén Joint Air & Missile Defense Task Force Ik zag in de introductiefilm van de CLAS Infodagen zojuist aardig wat raketten rondvliegen. Dat doet me goed. Met deze inleidende woorden krijgt kolonel Peter Wijninga, commandant van de Groep Geleide Wapens (GGW), de lachers meteen op zijn hand. Dat de luchtmachtofficier zijn verhaal houdt op de CLAS Infodagen heeft natuurlijk een reden. Onlangs werd namelijk bekend dat de luchtmachteenheid GGW op termijn wordt samengevoegd met het Commando Luchtdoelartillerie (COLua) van de landmacht. De nieuwgevormde eenheid komt onder de Commandant Landstrijdkrachten. Het besluit vloeit voort uit de bezuinigings- en doelmatigheidsmaatregelen die tijdens Prinsjesdag 2009 zijn bekendgemaakt. De samenvoeging moet een VTEbesparing opleveren. Ik was teleurgesteld over het besluit, geeft Wijninga eerlijk toe. Maar nu het er ligt, gaan we ervoor. Want de samenwerking biedt beslist kansen. Samen gaan we werken aan een krachtige Joint Air & Missile Defence Task Force. Patriot-squadrons Luchtmachtbasis De Peel in Vredepeel is de thuisbasis van de GGW. Sinds 2007 is daar ook het COLua gevestigd. De GGW levert hoogwaardige luchtverdediging met het Patriot-wapensysteem, vertelt Wijninga over de taken van zijn eenheid. We kunnen zelfstandig opereren, maar ook in nationale en internationale samenwerkingsverbanden. Verder dragen we bij aan internationale missies en bieden we steun bij rampen en calamiteiten. De GGW telt 660 medewerkers en bestaat uit de commandant, een staf en vijf squadrons: twee Patriotsquadrons (met elk twee batterijen), een squadron logistiek en onderhoud, een squadron facilitaire ondersteuning (waaronder bewaking, facilitair management, medische dienst, sport en catering) en het squadron met daarin de school en de command & control elementen. De Patriot-batterijen zijn met elk 45 man heel efficiënt ingericht. Wijninga illustreert dit aan de hand van een vergelijking met de Amerikaanse en Duitse squadrons. Wij draaien één batterij met 45 man, de Duitsers met 120 en de Amerikanen met 96. Het verschil zit m vooral in lanceerders en technisch personeel. Wij hebben 27 lanceerders, maar de Duitsers 70 en de Amerikanen 40 per batterij. Dat we met zo weinig mensen kunnen werken, komt door het hogere opleidingsniveau van onze lanceerders en technici. De technici, bijvoorbeeld, hebben verstand van de hele radar, terwijl de Amerikanen en Duitsers voor elk onderdeel een aparte monteur hebben. Gereedheid De GGW geeft invulling aan de NAVO-opdracht RC2: Readiness Categories 2. Dit houdt in dat wij voortdurend twee Patriot-batterijen, inclusief commando-element en logistiek element, klaar hebben staan op vijf dagen notice to move (binnen vijf dagen gereed voor vertrek). Twee andere batterijen staan op dertig dagen notice to move. De RC2-status wisselt elk half jaar tussen de squadrons. Onze hele organisatie is hierop afgestemd. We moeten er dus altijd voor zorgen dat het Patriot-systeem tiptop functioneert en dat de mensen gereed zijn voor uitzending. Met het oog op RC2, moet de GGW het hele jaar door veel opleiden, trainen, oefenen en examens ondergaan. Een goed voorbeeld daarvan is Cold Igloo, het NAVO-examen dat bestaat uit tactische simulaties, een strategische verplaatsing naar een gebied en een tactische fase in dat betreffende gebied. In aanloop naar zo n examen moeten we een hele reeks trainingen en oefeningen afleggen. Behalve dat we veel oefenen, hebben we ook voortdurend 25 à 30 mannen en vrouwen op uitzending naar onder meer Kandahar, Tarin Kowt, Sudan en Bosnië. PAC-3 De taken van de GGW zijn gericht op raket- en luchtverdediging, bescherming van ontplooide militaire eenheden, gebieden en bescherming van specifieke doelen zoals militaire installaties, zee- en luchthavens en industriële objecten. Hiervoor staan verschillende geleide wapens ter beschikking, waarmee de GGW optreedt in het hele luchtruim. Twee jaar geleden hebben we ons arsenaal PAC- 1- en PAC-2-raketten uitgebreid met PAC-3-raketten, speciaal ontwikkeld voor het uitschakelen van ballistische projectielen. De PAC-3-raket is ontwikkeld om een projectiel al op grote hoogte en afstand te onderscheppen. Belangrijk, want als je een projectiel al in de hogere luchtlagen uitschakelt, dan is de kans op fall-out van nucleaire, chemische of bacteriologische lading heel gering. De PAC-3 heeft trouwens geen bom. In plaats daarvan vliegt hij het projectiel met grote snelheid uit de lucht. Ook hebben we een remote launch-capaciteit, waardoor we een lanceereenheid tot dertig kilometer van de batterij kunnen plaatsen. Hierdoor kunnen we een veel groter gebied verdedigen. De samenvoeging met het CoLua biedt extra kansen voor grondgebonden luchtverdediging. Wijninga: We zijn complementair aan elkaar. Samen kunnen we het hele spectrum aan luchtdreiging afvangen. Ik zie dus zeker de voordelen. Expertise GGW koesteren Wij zijn bijzonder onder de indruk van de expertise van de GGW, aldus commandant Landstrijdkrachten luitenantgeneraal Rob Bertholee. De GGW staat internationaal hoog in aanzien als het gaat om missile defense en verdediging in hogere luchtlagen. Bij de samenvoeging met het CO- Lua zullen veel emoties een rol spelen; het ligt immers gevoelig. Maar de GGW kan er zeker van zijn dat wij hun expertise zullen koesteren. We zullen goed voor ze zorgen. Kolonel Peter Wijninga CLAS INFODAGEN 2009 landmacht december

15 13 GENEESKUNDIGE COMPAGNIE REGIMENT GENEESKUNDIGE TROEPEN Landmacht brengt elk nummer een eenheid onder de aandacht in de rubriek Eenheid in Beeld. Deze keer is het de beurt aan 13 Geneeskundige Compagnie (13 Gnkcie) uit Oirschot, die traditioneel verbonden is met het regiment Geneeskundige Troepen. Eripiendo Victoriae Prosum (Al helpende dien ik de overwinning ) Geschiedenis Regiment Sinds mensenheugenis worden legers aan oorlogsgeweld en ziekten blootgesteld en bestaat er de behoefte om gewonde en zieke militairen te verzorgen. Het Romeinse leger beschikte al over een goed georganiseerde geneeskundige verzorging. Pas in de negentiende eeuw werd de geneeskundige verzorging van de Nederlandse militair op een professionele manier georganiseerd. Op 7 april 1869 legde koning Willem III de basis voor het Regiment Geneeskundige Troepen door de oprichting van twee compagnieën hospitaalsoldaten. In de loop van de jaren werd dit aantal verdubbeld en in 1936 werd de naam hospitaalsoldaten waarvan de term hospikken is afgeleid vervangen door Geneeskundige Troepen. Sinds oktober 2001 is al het personeel van de Geneeskundige Dienst (inclusief het Regiment Geneeskundige Troepen) registratief ingedeeld bij het Dienstvak Logistiek. Compagnie 13 Gnkcie is voortgekomen uit het in Ermelo gelegerde 41 Geneeskundig Bataljon, dat 4 Divisie van geneeskundige ondersteuning voorzag. Op 30 november 1964 werd dit bataljon opgesplitst en kregen de brigades de beschikking over eigen geneeskundige compagnieën. De huidige organisatie van 13 Gnkcie stamt uit Het karakter van de eenheid is veranderd in een soort uitzendbureau : de compagnie zorgt zelf voor het opleiden en trainen van de pelotons, en vervolgens worden deze aan de manoeuvrebataljons van 13 Gemechaniseerde Brigade toebedeeld als dat noodzakelijk is. zijn. De compagnie bestaat uit een commandogroep en staf, een logistiek peloton, vier geneeskundige pelotons en negen gezondheidscentra. Het takenpakket van 13 Gnkcie bestaat uit witte en groene taken: wit is het verlenen van curatieve zorg in de diverse gezondheidscentra waar onder anderen militair (huis)artsen, tandartsen en fysiotherapeuten werken. Groen zijn de geneeskundige pelotons die een kruiskoppeling hebben met de manoeuvre-eenheden van de brigade. 13 Gnkcie is gelegerd op de generaal-majoor De Ruyter van Steveninckkazerne in Oirschot. Wapenfeiten Tijdens deze informele bijeenkomst worden nieuwe mensen welkom geheten met het regimentsdrankje. De traditie hierbij is als volgt: ruiken, nippen, in één keer achterover slaan en zeggen ik ben trots om bij 13 Gnkcie te zijn. Vanaf dat moment mag het eenheidsembleem gedragen worden. Vaandels en emblemen Het baretembleem van de Geneeskundige Dienst is, sinds 1949, een combinatie van schild, zwaard en esculaap, gedekt door een koninklijke kroon, geflankeerd door een lauwer- en een eikentak. Het op het baretembleem EENHEID AAN HET WOORD aangegeven Latijns devies van de Geneeskundige Dienst luidt: Eripiendo Victoriae Prosum ( Al helpende dien ik de overwinning ). Het embleem van 13 Gnkcie is dezelfde esculaap, maar dan met het boegbeeld van 13 Gemechaniseerde Brigade in het midden: de rinoceros. Wie goed kijkt, ziet parels rondom de kroon (zie: de parel van de compagnie bij tradities). Het regiment kreeg op 10 april 1979 het vaandel uitgereikt. Het vaandel wordt door een vaandelwacht omgeven en aan het vaandel worden buitengewone eerbewijzen gebracht. Liederen en spreuken Regimentslied Ick Dien (eerste couplet) Ick dien bij de troepen, de GNK Altijd als geroepen, de GNK Het is het mens lijk leven waar t om gaat Als iemand in nood is, staan wij daar paraat Gevaar voor t eigen leven niet gespaard Gewonden verzorgen, wordt door ons geklaard. Compagniescommandant: luitenant-kolonel André van der Weide Compagniessergeant-majoor: sergeant-majoor Bernie Pennings Regimentscommandant: luitenant-kolonel Bart van Lierop Regimentsadjudant: adjudant Ger Stevens Standplaats en taken 13 Gnkcie is verantwoordelijk voor de geneeskundige ondersteuning tijdens operationele oefeningen en inzet van eenheden van 13 Gemechaniseerde Brigade. Daarnaast is de compagnie verantwoordelijk voor het verlenen van militair-geneeskundige gezondheidszorg op de kazernes in de regio Zuid-Nederland en voor Nederlandse militairen en hun gezinsleden die in België en Duitsland geplaatst Sinds de langlopende bijdrage aan de Stabilisation Force (SFOR) in Bosnië, heeft 13 Gnkcie doorlopend bijgedragen aan missies. In Afghanistan begin 2007 aan TFE-2 en -3, en dit jaar aan TFE-9 en -10. Over het algemeen betreft dit hulpposten, met militair (huis)artsen, verpleegkundigen en assistenten. Begin 2010 levert 13 Gnkcie een geneeskundig peloton voor TFE-12. Ook wordt regelmatig personeel op individuele basis uitgezonden. Tradities Maandelijks wordt de meest opvallende uitblinker van de compagnie verkozen: de parel van de compagnie. Deze krijgt een schildje van de eenheid met een parel erop. Deze traditie is door de huidige compagniescommandant overste André van der Weide in het leven geroepen. Zijn bekende spreuk is de parel glimt. En, zoals hij zelf zegt: 13 Gnkcie is de parel van het zuiden. De bijna-eindeweeks-borrel (BEB) op donderdagmiddag. Eerste-luitenant Mijke Mallekoote Pelotonscommandant 2e geneeskundig peloton Aanvankelijk wilde ik de logistiek in, maar ik ben blij dat ik nu hier zit. Ik werk toch liever met mensen dan met vrachtwagens. Wij hebben één-op-één contact met de mensen en betekenen echt iets voor hen. Je ziet direct terug waar je het voor doet. Wat ik kenmerkend aan 13 Gnkcie vind, is dat er altijd een manier gevonden wordt om het werk te blijven doen, ook al hebben we het heel druk. Maar daarnaast vind je hier ook typisch Brabantse gezelligheid. Na twee weken voelde ik me al thuis. Dat heb ik elders wel anders meegemaakt. Deze eenheid roept warme gevoelens bij mij op. Sergeant-majoor opleidingen (SMO) Maurice Voss Staf onderofficier opleidingen Bureau Opleiden & trainen 13 Gnkcie is zo n eenheid waar ik altijd al een keer een functie heb willen vervullen. Ondanks de hoge belasting heerst hier een hoge mate van professionaliteit en een lekkere, gezamenlijke sfeer. We hebben een ideale mix van jong personeel en mensen met ervaring. Ik sta dagelijks tussen hen in; dat vind ik prettiger dan bijvoorbeeld een staf waar geen parate pelotons zijn. Wat me aan mijn functie als SMO zo aanspreekt, is dat je het verschil kunt maken binnen een eenheid. Je zorgt voor de randvoorwaarden op niveau 1 en 2 zoals jaarroosters maken, oefeningen plannen en het begeleiden van onderofficieren. Dat gaat de individuele man of vrouw direct aan. Korporaal-1 Amy van Boekel Hulpbeheerder Staf logistiek peloton Ik behoor tot de oude garde. Ik zit hier al sinds 2003 en heb in bijna elk peloton al gewerkt. Toen ik van school kwam, had ik geen idee wat ik wilde. Ik had het idee dat een kazerne een soort fort was. Maar al snel had ik door dat ik op een goede plek terecht was gekomen. Deze compagnie is gewoon goed. Eerlijkheid vinden we belangrijk: we kunnen alles tegen elkaar zeggen en we luisteren naar elkaar. Wat ik ook prettig vind is dat er mogelijkheden zijn om jezelf te ontwikkelen. Ik heb eerst de opleiding MBO Verzorgende gedaan, en studeer nu HBO Fysiotherapie. Als de baas je zoiets biedt, mag je daar wel dankbaar voor zijn, vind ik. landmacht december

16 C o m m a n d o s oefenen op Curaçao In tropische hitte moet je eerder grenzen aangeven Zon, zee en strand. Maar ook: vochtige hitte, sterke stromingen en haaiendreiging. Het Korps Commandotroepen (KCT) oefende afgelopen maand op de Nederlandse Antillen tijdens oefening Curaçao Overal ter wereld optreden betekent overal trainen. Met ruim veertig kilo aan duikuitrusting en gevechtsmateriaal staan de duikers van de ploeg Optreden Waterrijk Gebied (OWG) van het KCT klaar om het water in te gaan. Aan de zuidkust van Curaçao wordt een aanval vanuit zee geoefend. Twee kilometer voor de kust zijn de commando s in het water gedropt. Daarna verkennen ze ongezien het gebied onder water en komen vlak voor de kustlijn op linie met getrokken pistool boven water om op het land hun opdracht verder uit te voeren. Een oefening die de duikers in de Nederlandse troebele wateren van Grevelingen en de Biesbosch wel vaker oefenen, maar in de zee bij Curaçao is het compleet anders. Bewegen Het water is hier 26 tot 28 graden, vertelt duikinstructeur sergeantmajoor Marc. Dat betekent dat het lichaam de warmte bij een inspanning zoals zwemmen niet kwijt kan, omdat het water ook warm is. Zweten voert de warmte dus niet af. Daarom moet je rustiger zwemmen, zodat genoeg energie overblijft voor verdere inzet op het land met een natte en dus zware uitrusting. In koudere gebieden zoals Nederland is het precies andersom. Daar moet je juist veel bewegen om warm te blijven. Naast de klimatologische verschillen, zijn er meer invloedrijke omstandigheden anders op de Antillen, legt de duikinstructeur uit. Het azuurblauwe heldere water bijvoorbeeld. De duikers - die altijd in een groep te water gaan en bij elkaar blijven vanwege de veiligheid; buddy s zitten zelfs met een touw aan elkaar vast - kunnen elkaar veel beter zien en dus makkelijker communiceren in helder water. Dat gebeurt vooralsnog met speciale tekens (een soort gebarentaal), maar in de toekomst krijgen de duikers van Sergeant Chris Plaatsvervangend ploegcommandant, 105 Commandotroepencompagnie Ik vind het hier helemaal super. De Antillen vormen een ideaal trainingsgebied. Qua klimaat is het goed, en ook visueel bieden dit landschap en deze zee voordelen en uitdagingen. We doen andere dingen dan in Afghanistan. landmacht december

17 Ook schieten, hier met de MAG, vanaf MB s in het ruige landschap stond op het programma. het KCT speciale apparatuur om onder water te communiceren. Dat heldere water is dus een voordeel, zegt Marc. Maar daar staat als nadeel tegenover dat het water heel zout is. Dat is van invloed op de uitrusting. Die wordt eerder aangetast en gaat eerder kapot. Vanwege al die verschillende factoren is het goed om hier te oefenen. Korporaal-1 Martijn Medic en com speccer (communicatiespecialist), 108 Commandotroepencompagnie Heerlijk weer, beetje kajakken, beetje schieten, wat wil je nog meer? Zonder gekheid, zo soepel is het natuurlijk niet, maar een relaxte sfeer is er. Het meeste leer ik van het schieten. De wind en de temperatuur zijn hier anders en dat is van invloed op je schot. Overdag werken we hard, maar daarna kunnen we hard ontspannen. De afgelopen twee nachten moesten we weliswaar buiten in onze slaapzak de nacht doorbrengen en toen was ik nog wel jarig. Maar ja, als dat het ergste is? Grens Duiken is niet het enige dat wordt geoefend tijdens Curaçao In vier weken tijd ondernemen de commando s tal van activiteiten op en om het water: kanotochten over zee, oppervlaktezwemmen, het naderen van onbekende oevers, varen met kleine rubberboten, (rots)klimmen in ruig massief, verplaatsen in sterke stromingen, navigeren, schieten (onder meer vanaf boten), fysieke activiteiten zoals speedmarsen plus een eindoefening waarin al deze facetten worden gecombineerd, inclusief live fire excersises. In totaal zijn vijftig commando s op het kleine stukje Nederland aan de andere kant van de wereld aanwezig. De meesten van 108 Commandotroepencompagnie en een aantal van 105 Commandotroepencompagnie. Korpscommandant kolonel Rob Querido en korpsadjudant adjudant Frans van Zeeland zijn ook een paar dagen op het eiland om hun mannen te bezoeken. Kolonel Querido legt uit waarom het KCT op zo n grote afstand van huis oefent. Commando s moeten overal ter wereld inzetbaar zijn, en daarom moeten we overal ter wereld oefenen. De omstandigheden waar we hier aan blootgesteld worden, moet je ondergaan. Die zijn niet uit een boekje te leren. In de tropische hitte zit je eerder aan je grens. Voor commando s is dat onnatuurlijk; die zoeken altijd uitersten op. Hier leren ze zichzelf te sparen. Anders kunnen ze hun taken niet meer goed uitvoeren. Focus We zijn nu vooral actief in Afghanistan, maar in de toekomst zal de focus wellicht op andere gebieden liggen, bijvoorbeeld Afrika, vervolgt de kolonel. Qua klimaat en terrein komt Curaçao aardig in de buurt van dat continent. Het is makkelijker en praktischer om op de Nederlandse Antillen te oefenen dan in Afrika zelf. De Antillen maken immers deel uit van ons koninkrijk. Het scheelt daardoor een hoop tijd, moeite en kosten bij het organiseren van een oefening. Dat onze marine hier ook aanwezig is, is eveneens een voordeel. We slapen op Nederlandse kazernes, eten bij Paresto en maken gebruik van elkaars materiaal. We hebben bijvoorbeeld mogen oefenen met onderwaterscooters van de sf-mariniers. Daar zijn we hun erg dankbaar voor. We delen bepaalde specialismen, dus willen we daar samenwerken. Maar, hoewel we steeds vaker met de mariniers samenwerken, zal onze taak nooit echt maritiem worden. Water is voor ons slechts een manier om ergens te komen. Een duiker van het KCT komt boven water. Sergeant Roy Ploegcommandant, 105 Commandotroepencompagnie De oefening bevalt mij erg goed. De opbouw van het programma zit goed in elkaar. Eerst dingen trainen, dan met elkaar uitvoeren. Het hele wateroptreden is nieuw voor mij. Erg interessant om op deze manier een kijkje in de keuken te nemen bij andere specialisaties van het KCT. Varen met de rigid hull inflatable boats (een soort hydrojets, red.) vond ik het gaafst. Het enige wat me eigenlijk tegenvalt, is de hoge luchtvochtigheid. Maar ach, warmte zijn we wel gewend. Curaçao is een fijn eiland om te oefenen. Genoeg dingen te doen. Kapitein Josh, waarnemend compagniescommandant 108 Commandotroepencompagnie, geeft daar een aanvulling op. Water is, net als een berg of de lucht, geen hindernis of bedreiging voor ons, maar een mogelijkheid; een soort tool uit een gereedschapskist om ergens te komen. Iedere commando moet deze tool kunnen gebruiken, waar ook ter wereld. Wat dat betreft is Curaçao een ideaal gebied om te oefenen. De klimatologische omstandigheden en het terrein komen aardig overeen met onze inzetgebieden. En verder zal ik niet ontkennen dat het na werktijd een erg prettige omgeving is om je te vermaken. De meesten hebben net een zware uitzending achter de rug. Daarom zie je iedereen hier met een grote smile op zijn gezicht rondlopen. Haaienwacht Eerste-luitenant Ron is commandant van het Trainingscentrum Waterrijk Gebied in Raamsdonk; een kleine haven waar al het watermateriaal van het KCT ligt opgeslagen en wordt onderhouden. Iedere KCT er krijgt er vijf weken training. Curaçao is voor Ron, zelf ook commando, een ideaal gebied om de mannen nieuwe dingen te leren. Zoals schieten met de MAG vanaf opblaasbare boten. Voor commando s die optreden in waterrijke gebieden niet als specialisme hebben, is dit een nieuwe ervaring. Maar ook de OWG-ploeg heeft deze vaardigheid nog niet vaak beoefend. In Europa kun je alleen aan de kust van Noorwegen vanaf zee op land schieten, legt de luitenant uit terwijl hij nauwlettend in de gaten houdt hoe een aantal commando s vanuit de boot een autowrak aan land beschiet. Ron let er vooral op of de verschillende boten niet in elkaars vuurlijn liggen en hoe de commando s schieten met de deining die de zee teweegbrengt. Tevreden steekt hij zijn duim op. Deze jongens hoef je niet veel uit te leggen. In Nederland traint het KCT vooral in de winter, omdat dan minder watersporters actief zijn. Nederland is een ultiem waterland met haar kust en rivieren. Maar hier merken we hoe boten en motoren zich gedragen onder andere omstandigheden, wat andere brandstof doet, wat extreem zout water voor consequenties heeft en hoe je manoeuvreert langs ruige, scherpe rotsen. En haaien, dat gevaar kennen we in Nederland ook niet. Daarom zit hier een haaienwacht, vertelt hij wijzend naar een korporaal die met verrekijker en geweer de kust afspeurt naar haaien. Dat brengt spanning met zich mee. Het is een van de vele extra dimensies die de jongens hier meemaken. Ze moeten er nog maar even van genieten, want straks is het voorbij met het mooie weer en de Caribische sfeer. Na de kerst staat de oefening Cold Response in Noorwegen op het programma; dan zitten we niet met plus dertig, maar met min dertig graden op een boot. Ook dat is het KCT. Sergeant Nico Plaatsvervangend groepscommandant OWG specploeg, 108 Commandotroepencompagnie Curaçao is een klein eiland, maar geeft de mogelijkheid om in het breedste spectrum te trainen. Het is de eerste keer dat ik hier ben. Ik ben duiker, dus dat vind ik toch het interessantste onderdeel. Eindelijk kunnen we elkaar eens zien onder water, een prettige ervaring. Zojuist hebben we contactdrills beoefend op de medium inflatable boats (snelle gemotoriseerde rubberboten, red.) We leren hoe te handelen wanneer je per boot in vuurcontact komt. Dit kunnen we met scherpe munitie in Nederland niet oefenen, dus daarom een goede zaak dat we hier zijn. In het azuurblauwe heldere water kunnen de duikers elkaar zien. Curaçao is een fijn eiland om te oefenen. Genoeg dingen te doen. Varen met inflatable boats, voor veel commando s een hoogtepunt. landmacht december

18 A f d e l i n g Grote Mat e r i e e l p r o j e c t e n De toegevoegde waarde van een spin in het web Het Commando Landstrijdkrachten kent vier megaprojecten die de invoering van nieuw materieel aangaan. Om die optimaal te begeleiden, fungeert een nieuw team als draaischijf tussen alle spelers: de Afdeling Grote Materieelprojecten. Landmacht geeft antwoord op een paar prangende vragen. De Boxer is nog lang niet toe aan de invoering. De verantwoordelijke projectofficier, overste Hegge, is nog druk met het verwerven, testen en eisen aanpassen. Het project Defensiebrede Vervanging Operationele Wielvoertuigen (DVOW) is een veelomvattende operatie, waarin onder andere ook de MB s van het CLAS worden vernieuwd. De invoering van materieel, daar bestaat op de werkvloer een minder vleiend gezegde voor? De manier waarop materieel wordt ingevoerd bij eenheden, wordt niet altijd even goed gewaardeerd door ontvangers. Het wordt hier over de schutting gegooid, zeggen ze dan, weet overste Hein Hegge. Hij is projectofficier Boxer van de Afdeling Grote Materieelprojecten en zorgt ervoor dat het nieuwe pantserwielvoertuig naar de wensen van het CLAS wordt verworven en ingevoerd. Hegge: We gooien de Boxer dus juist niet bij eenheden over de schutting. Wat is de Afdeling Grote Materieelprojecten? Eind 2008 is de Afdeling Grote Materieelprojecten bij Directie Operationele Ondersteuning Staf CLAS opgericht, op verzoek van de Commandant Landstrijdkrachten zelf. Hij wil dat de realisatie van vier lopende megaprojecten CV90, Boxer, Defensiebrede Vervanging Operationele Wielvoertuigen (DVOW) en Battlefield Management Systeem (BMS) binnen de landmacht integraal wordt aangepakt. Dat wil zeggen dat binnen de Staf CLAS iemand werkt als centraal persoon van het project; naar Defensie Materieel Organisatie (DMO), naar de beoogde gebruikers, naar fabrikanten en naar andere, belanghebbende projecten toe. Kolonel Arie Vermeij is hoofd van de afdeling; zijn projectofficieren zijn overste Hegge, overste Peter Spiering (CV90), overste Mark Groenewegen (DVOW) en overste Frans van Sonsbeek (BMS). Zij zijn de spin in het web, legt kolonel Vermeij uit. De projectofficier zorgt voor centrale regie en bewaakt alle aspecten van het CLAS binnen het project en het totaal van de vier projecten. En dat is nodig? Samen staan de vier grote projecten voor ruim drie miljard euro aan investeringen. Het betreft bovendien projecten die bijna elke CLAS-eenheid raken en die mogelijk onze werkwijze en manier van Opleiden en Trainen veranderen. Het is het dus wel waard dat het CLAS de regie houdt over de manier waarop nieuw materieel wordt verworven, ontwikkeld en door de organisatie ingepland en ontvangen. Is dat zo n complex proces? Neem bijvoorbeeld het project CV90. Het Infanterie Gevechtsvoertuig is door de Zweedse fabrikant Hägglunds ontwikkeld en wordt sinds begin 2009 ingevoerd bij de eerste eenheden. Alles wat de CV90 aangaat, loopt via overste Spiering. Wij zijn de linking pin naar DMO, legt hij uit. Wij noteren de behoeftes bij de eenheden en leggen die waar mogelijk voor aan DMO, de uiteindelijke projectverantwoordelijke. We inventariseren de problemen die de kop opsteken, de technische mankementen en de modificaties. We peilen ook de ervaringen van 44 Painfbat, het eerste bataljon dat met CV90 aan de slag is. Die ervaringen vertalen we naar verbeteringen voor 45 Painfbat, dat vanaf eind januari 2010 wordt opgeleid. Er komt zo veel meer bij kijken. Als eenheden druk zijn met de omscholing naar de CV90, kunnen ze niet ook met de Landmachtdagen worden belast. Dat overleggen wij met Directie Operaties. Nog iets: werkplaatsen blijken ineens te laag. Die moeten dus worden verbouwd. Personeel moet worden aangenomen, nieuw gereedschap aangeschaft, opleidingen herschreven en handboeken opnieuw gedrukt. Met al die zaken moet ik rekening houden, want ik heb het totale overzicht. Diezelfde uitdagingen spelen bij de andere projecten ook? Ja en nee. Een van de meerwaardes van de afdeling is dat de vier projectofficieren de voortgang van hun project en hun ervaringen met elkaar bespreken. Zo worden fouten niet dubbel gemaakt en hoeven oplossingen niet tweemaal te worden verzonnen. Maar elk project heeft specifieke eigenschappen en uitdagingen. Waar de CV90 al in de implementatiefase zit, is het project Boxer nog lang niet toe aan de uitlevering. Ik ben nog druk met verwerven, testen en eisen aanpassen, vertelt overste Hegge. Ik profiteer in dit stadium wel van de ervaring van Spiering, die deze fase al heeft doorgemaakt. Maar onze projecten verschillen wezenlijk. Bij de aanschaf van de CV90 is bewust geaccepteerd dat er nog kinderziektes de kop op kunnen steken, omdat we het systeem nu nodig hadden. Bij de Boxer is die haast er niet. We nemen de tijd om al in de ontwikkelfase het voertuig zo veel mogelijk naar onze zin Wij zijn de linking pin te maken. Nog een verschil: de CV90 is alleen bestemd voor de pantserinfanterie, maar wordt daar ook massaal ingevoerd. De Boxer wordt straks CLAS-breed gebruikt, maar overal slechts een beperkt aantal. Dat geeft verschillende uitdagingen: voor de CV90 moet de hele doctrine aangepast worden, voor de Boxer moeten we met ongeveer elke eenheid om tafel. Wat is in de kern nu de meerwaarde van de nieuwe afdeling? De focus van de projectofficier van de Afdeling Grote Materieelprojecten ligt niet alleen op materieel: ook alle andere factoren, zoals infrastructuur, personeel en opleiding en training, worden door de spin in het web geregisseerd. Hij gebruikt daarbij als leidraad de DCTOMP- en PIOFAHfactoren (zie kader). Om te voorkomen dat elke speler binnen een project zijn visie direct naar de ander communiceert, zaken door elkaar gaan lopen en niemand de grote lijn bewaakt, is de projectofficier de draaischijf in het geheel geworden. Alle partijen, waaronder DMO en de Kenniscentra van de Opleidings- en Trainingscentra, hebben zodoende één vast aanspreekpunt. Spiering: En de projectofficier kan met één standpunt en één antwoord naar DMO, naar Bestuursondersteuning, naar de Commandant Landstrijdkrachten en naar de eenheden. Het werkt zowel extern als intern veel helderder. DCTOMP en PIOFAH Met DCTOMP-factoren worden alle voorkomende operationele aspecten aangehaald ten behoeve van evaluaties en Lessons Learned: D Doctrine, C - Command & Control (C2), T - Training & Opleiding, O Organisatie, M Materieel, P - Personeel De huidige materieelprojecten zijn eindig. Is het einde van de afdeling daarmee ook in zicht? Nee, het is de bedoeling dat de Afdeling Grote Materieelprojecten transformeert in een nieuwe Afdeling Materieelprojecten. Er zijn immers honderden lopende materieelprojecten, die allen welvaren bij centrale regie. De projectofficier regisseert en is daarmee een absolute toegevoegde waarde, zegt overste Hegge. Als wij het goed doen, heeft straks niemand meer het gevoel dat er weer iets over de schutting wordt gegooid. Het Battlefield Management Systeem is een van de vier grote materieelprojecten en heeft raakvlakken met alle drie andere: alle operationele voertuigen krijgen namelijk het BMS. De invoering van de CV90 brengt veel teweeg: doctrines moeten worden herschreven en bataljons moeten worden omgeschoold. De PIOFAH-factoren omvatten de ondersteunende in plaats van de primaire bedrijfsvoeringprocessen: P Personeel, I Informatisering, O Organisatie, F Financiën, A - Administratie & aanschaf, H Huisvesting. landmacht december

19 Militair personeel bevorderd Actieve dienst verlaten Mutaties burgerpersoneel bevorderd Reünies brigadegeneraal L.J.A. Beulen (lua) kolonel R.P. Boer (art), S.P. Janssen (log gnk), A. Solkesz (log b&t) luitenant-kolonel F.L. van Baal (vbdd), R.J. Clarijs (log b&t), T. den Dekker (lua), B. Hamstra (log gnk), A.J.M. Kocx (gn), J.K. Melse (inf), H.J. Paape (log td), J.C. van Zon (log b&t) majoor C.J.F. van Bergen (log b&t), W.L. van Boheemen (inf), R.M.H. Haan (log td), M.W.A.K.H. van Heynsbergen (art), M.T.J. Vrenken (inf) kapitein P.A.J. Bouten (vbdd), E.L. Coenraadts (log td), R. Collier (inf), D.R. Delgado (art), J.Q. Elsinga (inf), P.C. van der Endt (inf), M. van den Berg (log gnk), R.E. Hoornveld (art), H. de Kleijn (log td), E. Ronda (cav), F.W. Ruijters (log ma), J.P.G. Santegoeds (inf), R.M. Schulting (log gnk), B. Sijtsma (log b&t), G.J. Witsel (log ma) eerste-luitenant G.A.A. Anbergen (log td), J.P.J. Bakker (log gnk), W.J.A Bijsterveld (log td), L. Brijs (cav), H.G.M. Caris (log b&t), J.G.H. Droste (vbdd), R.J. Hofman (gn), M.A. Hoogewooning (log gnk), W.P. Huijsman (cav), M.P.T.M. Kock (cav), M.J. Kusters (log gnk), P. van Lochem (vbdd), M.H.J. van der Meijs (log gnk), S.S. Springvloet (log gnk), M.G.M. Toonen (log gnk), E. de Vlugt (log gnk) adjudant W.T.A. Augustinus (log gnk), E. van Barneveld (log b&t), P. Borgh (log td), L. Cornelisse (gn), P.J. Denton (art), W.J. Diepeveen (lua), H.W. Drent (lua), E.G.R. van Elshout (log b&t), R. Jansen (inf), P.S. Klinge (vbdd), A. Koenders (gn), R.G.J. Krommenhoek (log b&t), H.G.M. Liebregts (log td), A.F.L.J. de Miranda (lo/s), C. Mulder (art), B. Navis (vbdd), R.G.J.M. van Oudheusden (art), W.M.F.C. Pullens (log b&t), M. de Ridder (lua), M.H.T.P. Smeets (log b&t), A.J.H. Swinkels (log ma), J. Veltema (log b&t), R.J.S. Vermeer (log td) sergeant majoor / opperwachtmeester J.M.M. van Acker (inf), M. Beekhuis (inf), P.J.M.A. van Berlo (log b&t), P.J. de Boer (log b&t), J.A. Drost (inf), T. Egberts (log gnk), S.M. Frösch (cav), E. Gill (vbdd), E.A. Manuela (vbdd), R.F. Mennema (vbdd), M. Pellegrom (art), M.J. Reuzel (gn), R.W. Smeding (log b&t), S.S. Tanikromo (log td), R.M. Timmermans (inf), R. van der Veen (inf), E.J. in t Veld (log gnk), P. Versteeg (cav), M. Vonk (inf), R.L.A. de Vries (gn), J.C.F. Westdorp (log b&t), C.A. Wijs (log gnk) sergeant der eerste klasse / wachtmeester der eerste klasse W. Athanasiadis (inf), J.M.J. Bogaers (gn), J. Bosch (inf), D. van Breugel (log td), T.W. van der Brug (inf), F. Cornelissen (log b&t), M.V.V. Dijkstra (log td), L.A.J. Driessen (inf), A. Figueiredo Silva Almeida (inf), J. Grouls (inf), S. Gubbels (inf), J.J.L. Heerkens (inf), M. Heiwegen (inf), R.R. Hofstede (inf), N. van Lieshout (inf), S.J. van Osselen (inf), E. Piekar (inf), P.J.J. Schuller (art), R. van Seeters (inf), A.J.C. Steenman (inf), C.D. Vennema (inf), F.R.W. Wieggers (inf) sergeant / wachtmeester S.Y. Chanet (log gnk), G.A. Schoobaar (log ma) korporaal der eerste klasse M. Aelberts (inf), S. van Beelen (inf), R.H. Berends (gn), M.F. Berendsen (gn), H. Besseling (inf), R.C.B. Biesterbos (inf), A. den Boer (inf), R.J.G. Bolten (log td), P.F. van den Boom (vbdd), J.F.M. van de Bosch (log b&t), A.M. Bosma (log ma), M. Boughmari (log b&t), R.C. Boxelaar (inf), J.D. Coster (log td), P.C. Dane (inf), H.A.W. Dimmendaal (log td), O.D. Droppert (log ma), F.J.M Egging (gn), H.L. Eikelboom (vbdd), B.J. van Engen (log gnk), D. van Essen (inf), R.M. Fieman (inf), E. Fleischer (inf), T. Galema (art), L.G. Giesen (log ma), E.J.M. Goossens (log td), D. Gouwswaard (inf), E. de Groot (log ma), E. te Grotenhuis (gn), J. van Haperen (inf), D.H. Hart (art), N.A. Hoogendoorn (log b&t), R.P.J. Huibers (gn), S.A. Jacobs (inf), H.M. de Jong (log b&t), P. Kelder (inf), A. Ketting (inf), A. van der Keur (log td), H. Kleve (inf), R. Knol (inf), N Kremer (log b&t), J.W. Krijgsman (inf), M. van Kuijk (vbdd), m.r. Lalleman (inf), M. Lamme (inf), A.H. van Lievenoogen (art), D.W.D. Loos (gn), R. Luchtmeijer (gn), T. Mamanee (inf), J.B. Mauritz (log gnk), J.B.M. Meeuws (log td), Y.G.H. van de Mortel (inf), S.C.P. Muller (inf), B.L.M. van der Niet (inf), H.Otten (gn), B.S. Pattiasina (inf), S. den Braber (log gnk), Z.C.R. Pestman (cav), J.L. Pinas (inf), M. Reijnders (inf), M.R. Sanders (inf), A.J.J.H.D. Saparuwe (inf), R. Slagmolen (log td), R.J.D.G. van de Snepscheut (inf), J.P. Somers (inf), F.A. van der Steege (gn), J. Stofberg (cav), B. van Telgen (inf), M. Tempelaars (inf), P. Uilenberg (gn), M. Verhees (gn), M.A.J. Verhezen (log td), M.H.C. Verstraeten (log ma), J. Visser (gn), P.C. Whitehall (cav), S. Wijnholds (gn), M.C.B.L. Willems (cav), T.O. de Witte (inf), K.M. van Wordragen (inf) Dankbetuiging Voor uw blijken van belangstelling en medeleven die wij van u mochten ontvangen na het overlijden van mijn echtgenote Jannie Broekhuis van den Berg zeggen wij u hartelijk dank. Soest, december 2009, Fam. J.A. Broekhuis Lieve mensen, Na het overlijden van onze zoon en broer, zwager en oom heeft de steun van de vele buddy s en collega s van Wim ons heel veel goed gedaan in deze moeilijke tijden. Zoveel bloemen, zoveel kaarten, zoveel warme woorden, zoveel troost. Het heeft ons goed gedaan te mogen ervaren dat hij bij velen zo geliefd was. Daarvoor willen wij u allen langs deze weg bedanken. Fam. Van Huffelen luitenant-kolonel M.H. de Jong (log gnk), T. Minke (inf, sinds ) majoor E.R. Cohen (hum gv), J.C.A.M. van den Hurk (log gnk), N.D. de Kooter (hum gv), J.J. Nellestijn (cav), H.F. Remmers (hum gv) kapitein / ritmeester F.J.M. Derks (log td), C.J. van Herpe (cav), A.H. Hof (cav), A.M. Krijnen (lo/s), H.P. Lutgerink (vbdd) vaandrig / kornet T.G.G. Antheunis (vbdd), M. van den Burg (inf), O.N. van Delft (vbdd), J.G.M. Frenken (log gnk) adjudant J.L. Blom (lua), B.H. Bosch (log ma), R.C. den Heyer (lua), D.A.M. Hussaarts (log b&t), M.N. Lambertus (log td), G.L.M. Mol (art), H. Sandee (log b&t), A. van Someren (cav), P. van der Steeg (log gnk), F.T.A. Stuifbergen (lua), H. Vos (log b&t), J.A. Weerheijm (inf) sergeant-majoor / opperwachtmeester J.W. van Geelkerken (art), P.A. Klei (art), E.J. Lentjes (art), M.H.P. van den Nieuwenhof (log gnk), W.G.J. Worm (inf), D. Wassenaar (cav) sergeant der eerste klasse / wachtmeester der eerste klasse P. van den Boogaard (cav), R.A. Bosman (art), M.R. des Bouvrie (lo/s), A. Bregman (gn), L.A.C.J. de Hoog (log b&t), A.A. Lanting (cav), P. van Nigtevegt (log b&t), F. Plaggenborg (lo/s), P. van Someren (lua) sergeant / wachtmeester M.M.J. Broos (gn), J. Rinses (art) korporaal der eerste klasse O. Basbayraktar (gn), Y.L. Bolink (log gnk), M. Bunnik (lua), R.A. Cats (vbdd), N. Dopierala (cav), F. Farinelli (inf), F. Gerrits (cav), D. Jialal (vbdd), M.V. Kamstra (inf), J.J.C. Landbrug (log td), B. ter Maten (inf), A. Schimmel (vbdd), P. Verhaar (gn), R.S. Werndly (log ma) In Memoriam Militairen eerste-luitenant G.W. van Huffelen, geplaatst bij 102 Constrcie Schaal 9 P.S.A. Maessen, J. van Zanten Schaal 8 L.W. Vermeulen Schaal 5 A.M. Appelhof, A.F.M.B. van der Kraan, S. Mulder Schaal 4 J.J.L. Bouwmans, P.F.J. Douw, S.G.C. Giebels, F.A.J. van Groenendaal, E.W.A.M. van de Nieuwenhof, G.H.J.M. van den Oetelaar, T.M. Stijnen, T.H. Vogels Mutaties burgerpersoneel dienst verlaten Schaal 12 P.L. Ferber, J.D.J.U. Lock Schaal 10 L. de Lange Schaal 9 H.M. Steenbeek Schaal 7 M. Kroese, F.T. Kouwenhoven Schaal 6 J. Buitenhuis, K. Dekker Schaal 5 J.R. de Feniks, M.M.L. Boosten, A.H.M. Jacobs Schaal 4 R.A.L. Siegers Schaal 3 W.S. van Beijnum Ingezonden Staande gezeten In Landmacht nr. 9 wordt op blz. 27 (Rubriek Eenheid in beeld) vermeld dat bij het laatste couplet van het Artillerielied artilleristen op hun stoel gaan staan en hun linkervoet op tafel zetten. Dit is helaas niet juist; het is een veel voorkomend misverstand. Een paard wordt namelijk bestegen door aan de linkerkant van het paard te gaan staan, de linkervoet in de linker stijgbeugel te zetten en het rechterbeen over het paard te tillen en in de rechter stijgbeugel te zetten. Daarom wordt aan tafel de linkervoet op de stoel gezet (alsof de stoel een stijgbeugel was) en daarna de rechtervoet op tafel. Recht van spreken ontleen ik aan het feit dat ik vóór de Tweede Wereldoorlog ben opgeleid bij de bereden artillerie en dat ik de laatste jaren op vergaderingen van de Vereniging Officieren Artillerie de oudste ben en daarom het bevel tot opstijgen geef vóór het zingen van het laatste couplet. Met hartelijke groeten, A.W. Tresling, Oud-admeurs verenigd in VVO-MA Als gevolg van het streven van het CLAS om de veteranen binnen de Regimenten en Korpsen te organiseren is dit jaar de Vereniging Veteranen en Oud-militairen Korps Militaire Administratie (VVO-MA) opgericht. De VVO-MA is aangesloten bij het Veteranenplatform. Tijdens de op 8 oktober gehouden dertiende reünie en dodenherdenking van het Veteranenplatform is de VVO-MA gepresenteerd. De vereniging bestaat uit veteranen, pré-veteranen en begunstigers. De voorzitter is Bertus van Kaathoven (veteraan voormalig Joegoslavië). Mocht u geen mailing ontvangen over de aanmelding en toch geïnteresseerd zijn, dan kunt u nadere informatie aanvragen per e- mail aan GJM.Houterman@mindef.nl met vermelding VVO-MA in onderwerp. 115 DIVVBDBEDCIE Datum: zaterdag 5 juni 2010 Locatie: Prins Mauritskazerne, Ede Bijzonderheden: aanvang uur. Overnachten is mogelijk. Aanmelden: door overmaken van 17,50 euro naar rekening t.n.v. Vrijenhoeff, Harderwijk, onder vermelding van REUNIE 115 en voorzien van naam, adres en tijdvak gediend bij 115. Tevens of u wenst te overnachten. Informatie: wilcoisevenweg@hotmail.com. Reünie Basisschool De Lochtenberg (Rheindahlen) Datum: zaterdag 17 april 2010 (oudleerlingen periode ) Zaterdag 24 april 2010 (oud-leerlingen ) Locatie: Protestants Militair Tehuis bij JHQ Rheindahlen Info en aanmelden: lochtenbergreunie. blogspot.com Nieuwe naam voormalige reservistenclub Het Oud Vrijwilligers Verband Korps Nationale Reserve heeft een nieuwe naam. Sinds eind oktober gaat de vereniging van NATRES-militairen door het leven onder de naam Onze Vrijwilligers Vereniging Korps Nationale Reserve (OVV KNR). De naamswijziging werd zaterdag 17 oktober officieel tijdens een ceremonie bij het Museum van het Korps Nationale Reserve. Daar werd de verenigingsvlag met de nieuwe naam en het oprichtingsjaar (1988) gehesen. Reden van de naamswijziging is dat de vereniging een wederzijdse aansluiting wil maken tussen de voormalige en actieve NATRES-militairen. De term Onze geeft aan dat de scheiding tussen actief en voormalig slechts een denkbeeldig karakter heeft, zo luidt de motivatie van de OVV KNR. Oprichting Veteranen (Reservisten) CIMIC De vereniging Veteranen (Reservisten) CIMIC, V(R)C is op 28 oktober opgericht. Het doel van de V(R)C is het onderhouden van de band tussen de CIMIC-veteranen (reservisten Functioneel Specialisten) onderling en met 1 CIMIC bataljon, en het uitwisselen van ervaringen. Het lidmaatschap staat open voor de reservisten Functioneel Specialisten die de dienst hebben verlaten, actieve reservisten Functioneel Specialisten die al de veteranenstatus hebben en oud-beroepsmilitairen van CIMIC. Via aansluiting bij de eveneens opgerichte stichting Veteranen Reservisten Nederland zal de V(R)C vertegenwoordigd zijn in het Veteranenplatform. Contributie vanaf 2010 is 10 euro per jaar. Het aanmeldingsformulier is aan te vragen bij de secretaris kapitein (r) mr. J.A.H.M. Janssen, secretariaatvrc@gmail.com. Ook uw reünie op deze pagina? Om er zeker van te zijn dat zoveel mogelijk (oud-)collega s naar de reünie van uw voormalige) eenheid komen, is het verstandig om de bijeenkomst Landmachtbreed aan te kondigen. Dat kan door een oproepje te sturen naar de redactie van het blad Landmacht. Stuur een berichtje met informatie als datum, tijdstip, locatie en gegevens waar deelnemers zich voor de reünie kunnen aanmelden naar: redactielandmacht@ mindef.nl. Of stuur een briefje naar: Staf CLAS, sectie Communicatie T.a.v. Redactie Landmacht Aankondiging reünie MPC 55A Postbus AA Utrecht Deze gegevens zijn afkomstig uit PeopleSoft en beschikbaar gesteld door het Bureau Rapportages van het Dienstencentrum Human Resources (DC HR) in Enschede. Indien de getoonde informatie onjuist is, kan contact opgenomen worden met DC HR: * / of uw eigen regionale P-dienst. landmacht december

20 Photoshoot Javaanse hofcultuur op Bronbeek De Javaanse hofcultuur is het onderwerp van de culturele themazondag die op 24 januari 2010 van tot uur wordt gehouden op het landgoed Bronbeek in Arnhem. Darja de Wever, Madelon Djajadiningrat, René Karels en Elsje Plantema belichten diverse aspecten van deze bijzondere cultuur. De sprekers geven onder meer inzicht in de rol van de gamelan als muziekinstrument aan het Javaanse hof. Ook is er aandacht voor de vorst Mangkoenegoro VII ( ) en de dichter en politicus Raden Mas Noto Soeroto ( ). Het programma is gericht op mensen met belangstelling voor de historie, cultuur en literatuur van het voormalige Nederlands-Indië en het huidige Indonesië. De themazondag Javaanse holfcultuur maakt deel uit van een reeks. De thema s van de daaropvolgende dagen zijn: het cultuurstelsel (21 februari) en de Bersiap (21 maart). Voorinschrijving is vereist. Kosten: 22,50 inclusief Indisch lunchbuffet en toegang tot het museum Bronbeek. Inschrijven is alleen mogelijk via een formulier, dat kan worden aangevraagd bij mevrouw N. Bosman, (maandag, dinsdag, donderdag) of via kumpulan_bronbeek_ evenementen@yahoo.com. Inschrijven kan tot 18 januari Rom Lepeltak was dienstplichtige bij 106 Lichte Transportcompagnie in 1963 en Hij herinnert zich nog zijn compagniescommandant, die de eenheid omdoopte tot de Tijgercompagnie. Op onze drietonners was ook een tijger geschilderd. Toen een tijgertje werd geboren in de dierentuin in Emmen, nodigde de commandant het met haar oppas uit, weet de heer Lepeltak nog. Ook de pers werd gewaarschuwd, maar die kwam niet opdagen. Een foto werd er wel gemaakt met de levende mascotte van de compagnie. Er staat ook een speelgoedtijgertje bij. Het echte tijgertje heeft onze vaandrig tussen zijn handen. Oproep Photoshoot Heb je ook een leuke, mooie of spannende foto gemaakt tijdens een oefening, uitzending of op de kazerne? Stuur deze op naar de redactie van Landmacht, voorzien van achtergrondinformatie zoals waar en wanneer de foto is genomen, welke eenheid of personen te zien zijn en waarom de foto zo bijzonder is. De foto moet voldoende resolutie hebben, bij voorkeur 1 MB of meer, vanwege de afdrukkwaliteit. De foto, bij voorkeur, mailen naar: redactielandmacht@mindef.nl Postadres: Staf CLAS, sectie Communicatie T.a.v. redactie Landmacht / Photoshoot MPC 55A Postbus AA Utrecht Geplaatste inzendingen worden beloond met een Victorinox Multi Tool! Redactieraad: Voor ideeën en opmerkingen over het blad Landmacht kun je terecht bij de leden van de redactieraad: OTCLog: smi Erik Vriens * Colua: kap Arjen Nijkamp * Staf OOCL: maj Tjeerd Dijkstra * ISK Harskamp: aooi Paul Fontein * KCT: kap Marcel Krul * KMS: aoo Leo Wijntjes * Korps Natres: elnt (r) Fred Warmer * OTCMan: maj Jeff Rutten * Persco: Ad Duimel * Artillerie: kap Corné van den Berg * Luchtmobiele Brigade: maj Peter Grotens * OOCL: aoo (R) Roel van Essen * Staf OTCO: Daniëlle Broer-Warnar * (GE/NL) Corps: lkol Ronald Weemering * Is jouw eenheid nog niet vertegenwoordigd in de redactieraad en praat je graag eens in de twee maanden mee over de inhoud van het blad? Neem dan contact op met de redactie van Landmacht: redactielandmacht@mindef.nl Retourtje Romeinen in het Legermuseum De hele kerstvakantie staat het Legermuseum in Delft in het teken van de Romeinen. Onder de noemer Retourtje Romeinen zijn er speciale demonstraties te zien, leuke activiteiten te doen en wordt er iedere dag een spectaculaire aanval van Germaanse krijgers uitgevoerd. In de kerstvakantie, van 19 december tot en met 3 januari zijn verschillende activiteiten in het Romeinse fort in het Legermuseum, zoals een soldaat die demonstraties geeft en laat zien hoe zijn uitrusting werkt. Hierna kun je, verkleed als legionair zelf meedoen in de schildpadformatie en leren speerwerpen. Of doe de leuke speurtocht door Retourtje Romeinen. En ben je een beetje creatief? Bouw dan zelf een miniatuur van een Romeinse katapult. Iedere middag breekt er een spectaculair gevecht los tussen een Germaanse krijger en een Romeinse soldaat en kunnen kinderen zelf met de Germanen strijden tegen de Romeinen. Speciaal voor de kerstvakantie is er ook uitleg over het Romeinse en Germaanse midwinterfeest en de tradities die ook nu nog in ons huidige kerstfeest gebruikelijk zijn. Kijk voor meer informatie, openingsdagen en tijden en het exacte programma op landmacht december