Vlinderpakket Middenbouw
|
|
- Stijn Alfons Smet
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Vlinderpakket Middenbouw 1
2 Inhoudsopgave Algemene informatie p. 3 Achtergrondinformatie p. 5 Verzorgingsinstructies p. 7 Lessuggesties p. 9 Werkbladen p. 11 Colofon Het vlinders in de klas project en bijbehorend lesmateriaal is ontwikkeld door de vlinderstichting. Deze lesbrief is gemaakt door Anje Groen en Pyke Kroes onder verantwoordelijkheid van Mar en Klif. Het levend materiaalpakket vlinders wordt georganiseerd door Mar en Klif en aan het onderwijs aangeboden via Groen Doen ( De lesbrief vlinderpakket is door scholen te gebruiken bij het vlinderpakket dat wordt geleverd door Mar en Klif. Wanneer iemand (delen van) de lesbrief voor andere doeleinden wil gebruiken, dan stellen wij het op prijs als wij daarvan op de hoogte worden gesteld en dat deze lesbrief als bron wordt vermeld. 2
3 Algemene informatie Inleiding In de lente en de zomer is er buiten van alles te zien en te ontdekken. Vlinders komen in Zuidwest Fryslân gelukkig nog veel voor. Vlinders zijn mooi, ze geven een zomers vrij en vrolijk gevoel. De natuur moet je ervaren en daarom dit vlinderpakket met eitjes, rupsen en poppen van het Groot Koolwitje, voor in de klas. Doordat de kinderen zelf de dieren verzorgen maken ze mee hoe uit een piepklein eitje een rups kruipt. Een rups die niks anders doet dan eten, om uiteindelijk te veranderen in een pop waaruit op een dag een mooie vlinder te voorschijn komt. De vlinder die ze zelf weer de vrijheid geven. Veel plezier bij dit project! Doel van het vlinderpakket Het doel van het vlinderpakket is: dat leerlingen beleeft hoe een vlinder leeft, hoe een vlinder eet, en hoe een vlinder zicht voorplant. dat leerlingen zien hoe de gedaantewisseling van eitje tot vlinder verloopt. dat leerlingen ervaring opdoen met het zorgen voor dieren. Werken met deze lesbrief De bedoeling van deze lesbrief is dat het aanzet geeft om met het thema vlinders in de klas te starten en het verder uit te werken. Al werkend komen er vanzelf nieuwe ideeën. Met deze ideeën kan dit project uitgebreid worden. Door deze lesbrief in een map te stoppen is het makkelijk aan te vullen met eigen ideeën en informatie. Wat is er geregeld? Mar en klif bestelt het vlinderpakket bij de vlinderstichting en brengt dit pakket samen met een vlinderkweekkooi op school. Voorbereiding door de leerkracht Materiaal regelen voor het verzorgen van de rupsen en vlinders (onbespoten kool, zacht penseel en lepel, keukenpapier). Dit moet al klaar staan wanneer het pakket gebracht wordt. Direct na ontvangst van het vlinderpakket moeten de rupsen en eitjes uit het petrischaaltje in de vlinderkweekkooi gelegd worden en de rupsen gevoerd worden met kool. Dit kan beslist niet wachten! Doorlezen lesbrief Werkbladen kopiëren Materiaal voor de lessen regelen. Vragen? Voor vragen over dit project kunt u bellen met Mar en Klif, tel: of een sturen naar: info@marenklif.nl 3
4 Symbolen Naar buiten Onderzoek Kring Knutselen Werkblad Muziek en expressie Beweging Verzorging 4
5 Achtergrond informatie Insect Een vlinder is een insect. Binnen het dierenrijk zijn insecten verreweg de grootste dierengroep. Insecten hebben allemaal ongeveer dezelfde bouw. Hun lijf bestaat uit een kop, borststuk en een achterlijf. Insecten hebben zes poten. Er zijn ongeveer een miljoen verschillende insecten soorten op de aarde. Van die miljoen soorten zijn er ongeveer soorten vlinders. Ei Het leven van een vlinder begint als een eitje. Zo n eitje wordt door een bevrucht vrouwtje op een plant gelegd. Dit is niet een willekeurige plant, deze plant wordt door de vlinder zorgvuldig uitgekozen. Het eitje wordt namelijk gelegd op een plant die een rups lekker vindt. Die plant wordt dan de waardplant genoemd. Lang niet alle planten komen in aanmerking om waardplant te worden, want de meeste rupsen zijn kieskeurige eters. Sommige rupsensoorten lusten zelfs maar één of enkele plantensoorten. De dagpauwoog bijvoorbeeld, lust alleen maar brandnetels. Het koolwitje eet het liefste kool. Eitjes van vlinders zijn er in verschillende soorten, maten en kleuren. Rups Zodra de rupsen uit de eitjes gekropen zijn op de waardplant beginnen ze te eten. Rupsen hebben grote kaken zodat ze veel kunnen eten. Wanneer een rups eet kan je de kaken zien met het blote oog. Doordat ze zoveel eten groeien de rupsen snel. Hun huid groeit niet mee, en na verloop van tijd barsten ze letterlijk uit hun vel. Onder hun oude huid zit al nieuwe huid. De nieuwe huid is groter. Dit vervellen doen rupsen vier tot zes keer in hun leven. Rups Een rups verpopt wanneer die groot genoeg is. Dit verpoppen gebeurt bij dagvlinders met de laatste vervelling. De oude huid gaat er af en onder die oude huid komt de pop te voorschijn. Er zijn een paar soorten die een cocon spinnen. In die pop verandert de rups in een vlinder. Een paar dagen voordat de pop uit komt kan je de gekleurde vleugels van de vlinder al zien door de huid van de pop heen. Wanneer de vlinder uit de pop kruipt zijn de vleugels van de vlinder nog nat. Voordat de vlinder kan vliegen moeten de vleugels eerst drogen en vol bloed gepompt worden. Vlinder Vlinders eten vooral nectar. Met een lange holle roltong zuigen ze dit stroperige spul uit bloemen. Bloemen die nectar hebben worden nectarplanten genoemd. Eten is niet het belangrijkste doel van de vlinder, in tegenstelling tot de rups. Het belangrijkste bij vlinders is voortplanting. Mannetjes en vrouwtjes vlinders zoeken elkaar op en paren. Vervolgens zoekt het vrouwtje ergens een plekje om hun eitjes neer te leggen, en dan begint de cyclus weer van voor af aan. 5
6 Tips Voor meer informatie kunnen de volgende websites gebruikt worden: Website waar onder andere het koolwitjes in de klas project op te vinden is. Dé bron van informatie over alle dagvlinders en veel nachtvlinders in Nederland. Website met veel informatie over de biologie van dag- en nachtvlinders. Informatie over de kleuren van vlinders. Informatie over de levenscyclus van vlinders. Ervaringen met nachtvlinders uit Opsterland met veel leuke nachtvlinderweetjes. 6
7 Verzorgingsinstructies Eitjes, rupsen poppen en vlinders hebben allemaal hun eigen verzorging nodig. Hieronder staat precies wat er in welk stadium moet gebeuren qua verzorging. In een klas waar het ongeveer 20 C gaat de ontwikkeling van het koolwitje ongeveer zoals in onderstaand schema. ei 6 dagen rups 19 dagen pop 13 dagen vlinder Nodig Rups / pop / vlinder kweekbak (vlinderkweekkooi) Rups / pop / vlinder pakket Koolbladeren Penseel en een lepel Dekseltje Keukenpapier Takje Schaaltje suikerwater Evt vaasje bloemen Voorbereiding Leg keukenpapier onder in de vlinderkweekkooi. Zo is het straks makkelijk te verschonen. Zorg dat er koolblaadjes liggen, dan hebben de rupsen straks te eten. Zet een takje in de kooi. De net uitgekomen vlinders kunnen langs omhoog klimmen om hun vleugels te drogen. Verzorging van de eitjes De eitjes zitten in het petrischaaltje samen met de poppen. Het is een kluitje gele bolletjes op een stukje koolblad. Leg dit koolblad met de eitjes naar boven op een vers koolblad. De rupsen die uit de eitjes kruipen kunnen dan meteen aan het verse voedsel beginnen. Net uitgekomen rupsjes zijn zo klein dat ze met het blote oog bijna niet te zien zijn. Het lijkt alsof er wat vuil op het blad zit. Voordat de rupsen aan het blad beginnen te eten, eten ze eerst hun eigen eitje op. Wanneer de eitjes verdwenen zijn, zijn de rupsjes waarschijnlijk uitgekomen. Verzorging van de rupsen De rupsen uit het pakketje moeten voorzichtig op een koolblad gezet worden. Dat kan het beste door ze met een penseel op een lepel te schuiven. Met de vingers oppakken is schadelijk voor rupsen. Je kunt ook de oude blaadjes met de rupsen naast de nieuwe koolblaadjes leggen. Dan lopen de rupsen vanzelf naar het nieuwe blad. Vooral voor kleine rupsjes is dit de gemakkelijkste manier. 7
8 Verzorging van de poppen De poppen uit het pakket kun je in de vlinderkweekkooi leggen. Dat kan bijvoorbeeld op een dekseltje, waarin een stukje keukenpapier ligt. Zet een takje in het dekseltje, tegen de rand van de vlinderkweekkooi omhoog. De vlinders die uit de pop komen, hebben nog natte en opgevouwen vleugels. Ze moeten langs het takje omhoog kunnen kruipen om hun vleugels op te pompen en te laten drogen. Verzorging van de vlinders De vlinders die uitkomen, kunnen direct vrijgelaten worden. Een vlinder met dichtgeklapte vleugels kan voorzichtig worden opgepakt door de vleugels licht tussen wijs- en middelvinger te klemmen. Er blijven altijd wat schubben aan je vingers zitten en nieuwe schubben groeien niet meer aan. Het is daarom is het beste om de vlinders zo weinig mogelijk op te pakken. De vlinders kunnen ook in de vlinderkweekkooi blijven tot ze eitjes hebben gelegd. De bak moet dan niet te klein zijn: vlinders moeten de ruimte hebben om te vliegen. Zet een schaaltje suikerwater in de kooi. De vlinders kunnen dan met hun roltong het suikerwater uit het sponsje zuigen. De eerste dagen hebben de vlinders vaak nog geen honger, omdat ze als rups al zoveel blaadjes hebben gegeten. Na een paar dagen leggen de vlinders eitjes en dan begint de hele cyclus opnieuw. Schoonmaken Tijdens het project moet de vlinderkweekkooi om de dag goed schoongemaakt worden, om ziektes te voorkomen. Er mag geen schoonmaakmiddel voor gebruikt worden, want daar gaan rupsen en vlinders dood aan. Een vochtig doekje is genoeg. De ronde donkergroene korrels zijn poepjes van de rupsen (geen eitjes) en moeten worden verwijderd. Door onderin de vlinderkweekkooi keukenpapier te leggen, kunt u dit makkelijk doen. Losse bladeren moeten dagelijks vervangen worden. De bak mag nooit in de volle zon staan: daar kunnen de dieren niet tegen. Na gebruik Na gebruik moet de vlinderkweekkooi goed uitgewassen worden. Daarvoor kan een sopje gemaakt worden van 40 graden en een textielwasmiddel. Daarna flink uitspoelen met b.v. een douchekop. Na het wassen de vlinderkweekkooi opklappen. Duw daarvoor eerst de voorkant tegen de onderzijde van de achterkant. De kooi zal nu plat zijn. Maak nu met beide handen een tegenovergestelde beweging zodat er een 8 ontstaat. Breng de lussen in elkaar en gebruik de elastische band om het pakketje bij elkaar te houden. 8
9 Lessuggesties Lessuggestie 1: Vlinders in de klas Nodig: Vlinderkweekkooi met eitjes, rupsen, poppen en/of vlinders Werkwijze: Een vlinderkweekkooi trekt de aandacht. Zorg dat er elke dag even tijd is om met de kinderen naar de eitjes, rupsen, poppen en vlinders te kijken. Zijn er al eitjes uitgekomen? Hebben de rupsen veel gegeten en gepoept? Zijn er rupsen verveld of verpopt? Veranderen de kleuren van de pop al? Dit kan bijvoorbeeld in groepjes of individueel bij binnenkomst. Daarna kan gezamenlijk worden besproken wat ze hebben gezien. Lessuggestie 2: Rupsen observeren Nodig: Tekenspullen Kweekbak met eitjes, rupsen, poppen en/of vlinders Een aantal potjes of bakjes Eventueel vergrootglas of binoculair Voor de docent: werkblad 1 Anatomie. Werkblad 2: Mijn rupsenstrip Werkwijze: Geef elk groepje een bakje met rupsen op een koolblaadje. Laat de kinderen de dieren rustig bekijken, liefst met vergrootglas of binoculair. Laat ze goed kijken naar de kop (kaken), de poten (echte poten, neppoten en na-schuiver), de segmenten, hoe de rups loopt en hoe hij eet. Grote rupsen mogen ze voorzichtig over hun hand laten lopen. Eventueel kan ook een groepje naar de eitjes, de poppen en/of de vlinders in de kooi kijken. Vooral eitjes en kleine rupsjes moeten wel heel voorzichtig worden behandeld! Als ze uitgekeken zijn kunnen ze een tekening maken van de rupsen.de kinderen kunnen er ook een stripje van maken. Gebruik hierbij werkblad 2 Mijn rupsenstrip. Lessuggestie 3: De vlinderkweekkooi verzorgen Nodig: Vlinderkweekkooi, Verzorgingsinstructie Werkwijze: Elke dag heeft een groepje de zorg voor de vlinderkweekkooi. Bij de verzorgingsinstructie kunnen de leerlingen zien wat ze moeten doen. Sommige leerlingen zullen nog wel geholpen moeten worden, anderen kunnen het zelfstandig uitvoeren. Doe dan wel de eerste keer voor hoe de kweek verzorgd moet worden. In een kweek-logboek kunnen de kinderen bijhouden wat ze hebben gedaan en wat er in het vlinderhotel veranderd is. Ze kunnen tellen hoeveel rupsen er zijn en tekenen waar ze zitten etc. 9
10 Lessuggestie 4: Ei, rups, pop, vlinder: wie kan wat? Nodig: Werkblad 3 Wie kan wat?, Kweekbak met eitjes, rupsen, poppen en/of vlinders Werkwijze: Laat de leerlingen in de vlinderkweekkooi goed kijken naar de verschillen en overeenkomsten tussen ei, rups, pop en vlinder. Laat ze vervolgens op het werkblad aangeven wat voor elk stadium van toepassing is. Lessuggestie 5: Wat eet de rups? Nodig: Vlinderkweekkooi met eitjes, rupsen, poppen en/of vlinders; Potjes of bakjes, Stukjes vitrage en elastiekjes; Bladeren van verschillende planten (bijvoorbeeld gras, brandnetel en kool, of verschillende soorten kool. Let wel op: het voedsel moet onbespoten zijn!) Werkwijze: Geef elk groepje een bakje met een rups en een paar verschillende blaadjes. Dek de bakjes af met de vitrage en elastiekjes. De leerlingen kunnen ook zelf blaadjes van planten meenemen. Laat de leerlingen kijken waar de rups van eet. Deze proef kan ook worden gedaan met verschillende soorten kool (rode kool, spruitjes, boerenkool, witte kool, etc.). Welke soort kool vinden de rupsen het lekkerst? Lessuggestie 6: Groeien en vervellen Nodig: Werkblad 4 Groeien en vervellen, Kweekbak rupsen. Werkwijze: Laat de leerlingen twee keer per week steeds dezelfde rups opmeten. Ze kunnen hun rups ook in een apart potje opkweken. Op het werkblad kunnen ze bijhouden hoe hard de rups groeit en hoe vaak hij vervelt. Lessuggestie 7: De metamorfose Nodig: Werkblad 5: Metamorfose Werkwijze: Vlinders hebben een metamorfose ondergaan. Dat betekend dat jonge beesten er anders uitzien dan volwassen beesten. Wat weten de leerlingen daar al van? Kennen zij de cyclus van ei naar vlinder? Misschien hebben ze het al zien gebeuren in de vlinderkweekkooi. Als verwerking kan werkblad 5 ingevuld worden. Ze de woorden op de goede plaats in de levenscyclus van de vlinder. Lessuggestie 8: Vlindkleur Nodig: Werkblad 6: Vlindkleur Kleurpotloden Werkwijze: Verdeel de klas in tweetallen. De één verteld welke kleur de onderdelen van de vlinder moet krijgen, de ander volgt de aanwijzingen op. Probeer om het uit te leggen zonder aanwijzen. Klaar? Dan andersom. Tip: Deze les kan ook in het Fries gedaan worden. 10
11 Werkblad 1: Anatomie 11
12 Werkblad 2: Mijn rupsenstrip 12
13 Werkblad 3: Wie kan wat? Kijk in de kweekbak naar de verschillen tussen ei, rups, pop en vlinder Vul in de hokjes ja of nee in. ei rups pop vlinder Leeft hij Kan hij eten? Kan hij lopen Kan hij vliegen 13
14 Werkblad 4: Groeien en vervellen Meet met een liniaal twee keer in de week de lengte van de rups Zet iedere keer een streepje dat net zo lang is als de rups, bijvoorbeeld: Dag 1: 2 cm Dag 2: 2,3 cm Zet de streepjes netjes onder elkaar. Geef aan wanneer de rups verveld is. datum Lengte in cm Lengte streepje Verveld ja/nee Dag 1 Dag 2 Dag 3 Dag 4 Dag 5 Dag 6 Dag 7 Dag 8 Hoeveel is de rups in totaal gegroeid? cm Hoevaak is de rups verveld? keer Waarom denk je dat rupsen vervellen? 14
15 Werkblad 5: Metamorfose Zet de woorden op de goede plaats in de metamorfose. Vlinder - ei - rups - paren - verpoppen - pop 15
16 Werkblad 6: Vlindkleur 16
Vlinderpakket. Bovenbouw
Vlinderpakket Bovenbouw 1 Inhoudsopgave Algemene informatie p. 3 Achtergrondinformatie p. 5 Verzorgingsinstructies p. 7 Lessuggesties p. 9 Werkbladen p. 12 Colofon Het vlinders in de klas project en bijbehorend
Nadere informatieVlinderpakket Onderbouw
Vlinderpakket Onderbouw Inhoudsopgave Algemene informatie p. 3 Achtergrondinformatie p. 5 Verzorgingsinstructies p. 7 Lessuggesties p. 9 Werkbladen p. 11 Colofon Het vlinders in de klas project en bijbehorend
Nadere informatieKoolwitjes in de klas!
Via internet kunnen van maart tot en met september bij De Vlinderstichting levende eitjes, rupsen en poppen van het groot koolwitje besteld worden. Dit lespakket hoort bij zo n pakket eitjes, rupsen en
Nadere informatieKoolwitjes in de klas! (Groep 7 & 8)
Koolwitjes in de klas! (Groep 7 & 8) Via internet kunnen van maart tot en met september bij De Vlinderstichting levende eitjes, rupsen en poppen van het groot koolwitje besteld worden. Dit lespakket hoort
Nadere informatieKoolwitjes in de klas!
Via internet kunnen van maart tot en met september bij De Vlinderstichting levende eitjes, rupsen en poppen van het groot koolwitje besteld worden. Dit lespakket hoort bij zo n pakket eitjes, rupsen en
Nadere informatieKoolwitjes in de klas! (Groep 5 & 6)
Koolwitjes in de klas! (Groep 5 & 6) Via internet kunnen van maart tot en met september bij De Vlinderstichting levende eitjes, rupsen en poppen van het groot koolwitje besteld worden. Dit lespakket hoort
Nadere informatieVlinders in de Klas. Inleiding. Wat hoort bij dit project. Wat moet u zelf regelen. Voor wie is dit project bedoeld. Evaluatie
Vlinders in de Klas Inleiding Welkom! bij het project Vlinders. De Klyster wil kinderen graag betrekken bij de natuur in hun eigen leefomgeving. In Noordoost Friesland tref je gelukkig nog veel vlindersoorten
Nadere informatieKOOLWITJES IN DE KLAS. Maak kennis met het koolwitje...
KOOLWITJES IN DE KLAS Maak kennis met het koolwitje... De Vlinderstichting levert eitjes, rupsen en poppen van het groot koolwitje. Zo kunt u de levenscyclus van een vlinder in de klas volgen. Een bijzondere
Nadere informatieVlinders. Tijdstip: op een mooie zonnige dag in mei, juni of juli
KB8 Tijdsinvestering: 45 minuten 1/2 3/4 5/6 7/8 lente zomer herfst winter Vlinders. Tijdstip: op een mooie zonnige dag in mei, juni of juli 1. Inleiding Vlinders in alle kleuren en maten spreken de mensen
Nadere informatieWist je dat?... Overwintering van vlinders. Vragen. De vlinder. De levenscyclus..
Lesbrief groep 5 6 Inhoudsopgave Wist je dat?... Vlinderwiel Stripverhaal.. Overwintering van vlinders. Vlinder mobiel Het voedsel van rupsen.. Vragen. De vlinder. De levenscyclus.. 1 Wist je dat Allerlei
Nadere informatieVan eitje tot vlinder
Werkblad Van eitje tot vlinder Wat is de goede volgorde van de plaatjes? Begin bij plaatje : de vlinder legt eieren. Schrijf de letter a in hokje. Welk plaatje is de volgende? Zet de letter ervan in hokje
Nadere informatiewww.nme-achtkarspelen.nl info@nme-achtkarspelen.nl Vlinders in de klas Vlinders in de klas inleiding - 1 -
Vlinders in de klas inleiding Vlinders in de klas www.nme-achtkarspelen.nl info@nme-achtkarspelen.nl - 1 - Vlinders in de klas inleiding Koolwitjes in de klas!... 3 Inleiding... 3 Voorbereiding... 4 Vlinderpakket
Nadere informatieStripverhaal.. De vlinder.. De vleugels van een vlinder... De levenscyclus.. Vlinderlied en dans. Verstopte vlinders.. Opvallen of niet..
Lesbrief groep 3 4 Inhoudsopgave Stripverhaal.. De vlinder.. De vleugels van een vlinder... De levenscyclus.. Vlinderlied en dans Verstopte vlinders.. Opvallen of niet.. Het koolwitje Zo maak je een vlinder
Nadere informatieVraag 1. Waarom moet je goed voor de rupsen zorgen als je vlinders wilt hebben?
Naam: VLINDERS Vlinders zijn niet weg te denken uit onze leefomgeving. In het voorjaar kunnen we haast niet wachten tot de eerste Kleine vosjes of Citroenvlinders zich laten zien. En dan in de zomer en
Nadere informatievlinders infoblad Meer informatie van de afdeling NME (Natuur en Milieu Educatie) van Carmabi is te vinden op:
infoblad vlinders Alle vlinders en motten op de wereld horen tot de orde van Lepidoptera, het Latijnse woord voor insecten met geschubde vleugels. Deze schubben (die je onder een microscoop moet bekijken
Nadere informatieinhoud blz. Vlinders 3 1. Insecten 4 2. De kop 5 3. De vleugels 6 4. Van ei tot vlinder 7 5. Dag en nachtvlinders 8 6. Voedsel 9 7. Vijanden 10 8.
Vlinders inhoud blz. Vlinders 3 1. Insecten 4 2. De kop 5 3. De vleugels 6 4. Van ei tot vlinder 7 5. Dag en nachtvlinders 8 6. Voedsel 9 7. Vijanden 10 8. Vlinders in Nederland 11 9. Filmpjes 15 Pluskaarten
Nadere informatieAftekenlijst. Naam: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
Aftekenlijst 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. Naam: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 Werkblad 1 Schematisch
Nadere informatieHier zien jullie alweer de zesde uitgave van ons jeugdblad. Nieuwsgierig wat de Oele nu weer heeft te vertellen. Lees maar gauw.
Hier zien jullie alweer de zesde uitgave van ons jeugdblad. Nieuwsgierig wat de Oele nu weer heeft te vertellen. Lees maar gauw. Vlinders in de tuin Vooral op warme dagen kun je veel vlinders zien in allerlei
Nadere informatieLevenscyclus dieren vmbo-b12
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 11 januari 2018 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/62394 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet.
Nadere informatieLevenscyclus dieren vmbo-b12. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 13 July 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/62394 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein
Nadere informatieLesbrief Vlinderkids 1
Vlinderkids 1 Doelgroep: Groep 5 t/m 8 Lesduur: Werkvorm: Leerstofgebied: ± 30 minuten Tweetallen Wereldoriëntatie, Kunstzinnige oriëntatie Doel van de opdracht: Het kennismaken met een aantal vlindersoorten
Nadere informatieLesbrief groep 7 8. Inhoudsopgave. Insecten. Soorten. Knipblad. Vlinders lokken. Leefgebied van de vlinder. Stripverhaal
Lesbrief groep 7 8 Inhoudsopgave Insecten Soorten Knipblad Vlinders lokken Leefgebied van de vlinder Stripverhaal Maak van de tuin een vlindertuin Trek Eten en gegeten worden De verdelgers De voedselketen
Nadere informatieWandelroute langs insecten en andere kleine beestjes
Wandelroute langs insecten en andere kleine beestjes Tijdens deze buitenopdracht komen jullie verschillende insecten tegen. Ook vind je andere kleine beestjes, die geen insecten zijn. De route is met een
Nadere informatieEen vlinder wordt niet geboren als vlinder. Het leven van de vlinder bestaat uit vier fases: Het eitje, de larve, de pop en de vlinder.
Vlinders zijn prachtige, vliegende insecten met grote, opvallende vleugels. De snelheid waar vlindersoorten mee kunnen vliegen varieert nogal. De snelste vlinders kunnen maar liefst 45 kilometer per uur
Nadere informatieHet Pimpernelblauwtje Lespakket: Blues in the Marshes
Het Pimpernelblauwtje Lespakket: Blues in the Marshes Bevat: Kweekhandleiding Informatie over het pimpernelblauwtje Bouwstenen voor lessen Werkbladen Voor de docent Ten zuidwesten van s-hertogenbosch komt
Nadere informatieLessuggesties voor groep 3 & 4
Lessuggesties voor groep 3 & 4 1 Inhoud pakket - Achtergrondinformatie vindt u op: www.rotterdam.nl/downloadslesmateriaal - Leskaarten met lessuggesties groep 3 & 4 - Materialen van het pakket: Leskaart
Nadere informatieVlinders kijken. op Landgoed Schothorst
Vlinders kijken op Landgoed Schothorst Enke Kleine vos erdpa In de maanden mei tot en met september zie je ze vliegen: eeg vandaag ga je op zoek naar s. In dit boekje s!iveook nst Du vind je allerlei spelletjes
Nadere informatieINSECTEN. werkboekje
INSECTEN werkboekje 20 maart 2009 Dag lieve kleine vlinder Waar vlieg je toch naartoe? Breng jij misschien de eitjes weg, ben jij nu al moe? Jouw eitjes worden rupsjes. die groeien heel erg vlug. ook krijgen
Nadere informatieProfielwerkstuk Biologie. Door: Amanda Hoogenboom Klas: 6V1 Datum: 29-11-2009 Begeleider: BiA
Profielwerkstuk Biologie Door: Amanda Hoogenboom Klas: 6V1 Datum: 29-11-2009 Begeleider: BiA Inhoudsopgave Inleiding Hoofdstukken Onderzoeksvraag.. blz. 3 Hypothese blz. 3 Het groot koolwitje.. blz. 4
Nadere informatieVlinderlessen in de klas. groep 5 & 6
Vlinderlessen in de klas groep 5 & 6 Vlinderlessen in de klas Hieronder vindt u lesideeën over het onderwerp vlinders voor kinderen van groep 5 en 6 waarmee u direct aan de slag kunt. Elk hoofdstuk bestaat
Nadere informatieNachtvlinders. Glasvleugelpijlstaart. De sint-jansvlinder is een dagactieve nachtvlinder
Nachtvlinders Wist je dat er 2 groepen vlinders zijn? De ene groep noemen we dagvlinders, de andere groep noemen we nachtvlinders. Het verschil tussen dag- en nachtvlinders lijkt heel simpel: dagvlinders
Nadere informatieVoorbereiding post 3. Oei, ik groei! Groep 1-2-3
Voorbereiding post 3 Oei, ik groei! Groep 1-2-3 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 3: Oei, ik groei! voor groep 1, 2 en 3. Inhoud: Algemeen Verhaal Spel Werkvel
Nadere informatieSPREEKBEURT BIDSPRINKHAAN
SPREEKBEURT BIDSPRINKHAAN l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n ONGEWERVELDEN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE BIDSPRINKHAAN
Nadere informatieLesbrief Vlinderkids. Doelgroep: Groep 5 t/m 8. Lesduur: ± 30 minuten. Leerstofgebied: Wereldoriëntatie, Kunstzinnige oriëntatie. Werkvorm: Tweetallen
Lesbrief Vlinderkids Doelgroep: Groep 5 t/m 8 Lesduur: ± 30 minuten Leerstofgebied: Wereldoriëntatie, Kunstzinnige oriëntatie Werkvorm: Tweetallen Doel van de opdracht: Het kennismaken met een aantal vlindersoorten
Nadere informatieVlinders in de klas. Natuur & Milieu. educatie. Groep 4 Vlinders in de klas. Dit is een product van Stichting Vogelpark Avifauna
Vlinders in de klas Natuur & Milieu educatie Groep 4 Vlinders in de klas Dit is een product van Stichting Vogelpark Avifauna 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Leerdoelen, doelgroep, samenvatting 3. Lesschema
Nadere informatieVlinderlessen in de klas. derde graad
Vlinderlessen in de klas derde graad Vlinderlessen in de klas Vlinderlessen in de klas is een verzameling lessuggesties ter introductie van het onderwerp vlinders. Als vervolg op deze lessen kun je de
Nadere informatieKoningin. Opdracht Wie van de drie? Bekijk de bijen in het doosje en zoek op. Welke bij is de koningin? Wat valt je op aan de koningin?
Opdracht 1 Koningin 1. Wie van de drie? Bekijk de bijen in het doosje en zoek op. Welke bij is de koningin? Wat valt je op aan de koningin? Zet een kring om de koningin. doosje bijen doosje met broedraat
Nadere informatieThema 4 Voortplanting
Naut samenvatting groep 8 Mijn Malmberg Thema 4 Voortplanting Samenvatting Zaad, plant, boom De voortplanting zorgt ervoor dat mensen, dieren en planten kunnen voortbestaan. Bij planten vindt de bevruchting
Nadere informatieKRIEBELENDE KRUIPERTJES
13 Plattegrond dreuzelpad KRIEBELENDE KRUIPERTJES Dit boekje is onderdeel van het eindproject van de IVN natuurgidsencursus van Henriëtte Beers, Fred van Hoof en Afke Schoo. Maart 2003. IVN afd. Bergeijk-Eersel
Nadere informatieKRIEBELENDE KRUIPERTJES
KRIEBELENDE KRUIPERTJES Een insectenwandeling over het dreuzelpad door natuurtuin 't Loo voor kinderen van groep 1-4 onder leiding van een volwassene. 2 Een insectentocht over het dreuzelpad door natuurtuin
Nadere informatieEen. hoort erbij! Over dieren uit een ei. groepen 3-5
Een hoort erbij! Over dieren uit een ei groepen 3-5 1. Een ei hoort erbij Veel dieren leggen eieren: vogels en vissen. Maar ook insecten leggen kleine eitjes. Uit dat eitje komt een klein diertje. Dat
Nadere informatieMeelwormen in de klas
Meelwormen in de klas Inleiding Welkom bij het project meelwormen in de klas. Jullie hebben de meelwormen gekregen van NME-centrum De Klyster. De natuur in de klas brengen is altijd erg aantrekkelijk.
Nadere informatieAmfibieën. Les 1 Kenmerken amfibieën en de kikker. 1. De leerkracht vertelt dat de les gaat over hoe je amfibieën kunt herkennen.
Amfibieën Les 1 Kenmerken amfibieën en de kikker Inhoud 1. De leerkracht vertelt dat de les gaat over hoe je amfibieën kunt herkennen. Hulpmiddel Prezi les 1: http://prezi.com/hwpatwdyvqpv/?utm_campaign
Nadere informatieDagpauwoog Hoe ziet hij eruit? Wanneer vliegt hij? Waar kun je hem vinden? Waar leven de rupsen? Atalanta
Je hebt vast wel eens een vlinder gezien. Maar heb een vlinder wel eens goed bekeken? Weet je welke planten een rups lekker vindt? En weet je het verschil tussen dagvlinders en nachtvlinders? De vlinders
Nadere informatieVlinderlessen in de klas. groep 7 & 8
Vlinderlessen in de klas groep 7 & 8 Vlinderlessen in de klas Hieronder vindt u lesideeën over het onderwerp vlinders voor kinderen van groep 7 en 8 waarmee u direct aan de slag kunt. Elk hoofdstuk bestaat
Nadere informatieLesbrief Bodemdiertjes favoriete voedsel
Lesbrief Bodemdiertjes favoriete voedsel Doelgroep: Groep 4 t/m 8 Leerstofgebied: Wereldoriëntatie Werkvorm: Groepjes Duur: ± 30 minuten Doel van de opdracht: Leerlingen leren wat het favoriete voedsel
Nadere informatievan een plant en zonlicht nodig heeft om te leven voor zuurstof die mensen nodig hebben om te leven bakjes met tuinkers 10 min.
Gebruik de zon GROEP 3-4 32 25 minuten (dag 1), 30 minuten (dag 2-4) & 30 minuten (dag 5) 1, 8, 23, 32, 42 en 54 De leerling: van een plant en zonlicht nodig heeft om te leven voor zuurstof die mensen
Nadere informatieEducative lesbundel. Vlinders. op school. Lommel PURE ENERGIE
Vlinders op school Educative lesbundel Lommel PURE ENERGIE Colofon Samenstelling en tekst De Vlinderstichting, bewerkt door Bosland. Tekeningen Annemarie van Lierop, Phine Verhoef, Marjolein Bastin, Philip
Nadere informatieKRIEBELENDE KRUIPERTJES
KRIEBELENDE KRUIPERTJES Een insectenwandeling over het dreuzelpad door natuurtuin 't Loo voor kinderen van groep 4, 5 en 6. 2 Een tocht over insecten door de natuurtuin 't Loo over het dreuzelpad. Geschikt
Nadere informatieLespakket Lente. Instructieblad groep 3 & 4. Begrippen:
Lespakket Lente Instructieblad groep 3 & 4 Inhoud pakket - Achtergrondinformatie vindt u op: www.rotterdam.nl/lesmateriaalnatuuronderwijs - Instructieblad groep 3 & 4 - Materialen van het pakket: Voor
Nadere informatieLesbrief Bodemdiertjes favoriete voedsel
Lesbrief Bodemdiertjes favoriete voedsel Doelgroep: Groep 6 t/m 8 Leerstofgebied: Wereldoriëntatie Werkvorm: Groepjes Duur: ± 30 minuten Doel van de opdracht: Leerlingen leren wat het favoriete voedsel
Nadere informatieLesbrief Vlinderkleuren 1
Vlinderkleuren 1 Doelgroep: Groep 5 t/m 8 Lesduur: Werkvorm: Leerstofgebied: ± 45 minuten Tweetallen Wereldoriëntatie, Kunstzinnige oriëntatie Doel van de opdracht: Het kennismaken met een aantal vlindersoorten
Nadere informatieSpreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info
Lieveheersbeestje Wie het het lieveheersbeestje? Veel mensen vinden insecten, en vooral kevers, maar griezelige beesten. Ze hebben van die rare sprieten op hun kop, van die enge dunne pootjes, En ook hun
Nadere informatieVlinderlessen in de klas. groep 3 & 4
Vlinderlessen in de klas groep 3 & 4 Vlinderlessen in de klas Vlinderlessen in de klas is een verzameling lessuggesties ter introductie van het onderwerp vlinders. Als vervolg op deze lessen kun je de
Nadere informatieinhoud 1. Kom jij uit een ei? 2. Dieren uit een ei. 3. Vogels 4. Vissen 5. Insecten 6. Spinnen 7. Reptielen 8. Kikkers en padden 9.
Het ei inhoud. Kom jij uit een ei? 3. Dieren uit een ei. 5 3. Vogels 7 4. Vissen 8 5. Insecten 0 6. Spinnen 3 7. Reptielen 4 8. Kikkers en padden 5 9. Filmpje 6 Pluskaarten 7 Bronnen en foto s 9 Colofon
Nadere informatieWerkstuk Biologie Vlinders
Werkstuk Biologie Vlinders Werkstuk door een scholier 2906 woorden 25 december 2001 5,7 346 keer beoordeeld Vak Biologie Hoofdstuk 1. Vlinders in het algemeen. Soms zijn vlinders mooie beesten. Ze leggen
Nadere informatieinhoud blz. 1. Soorten 3 2. Zo herken je een insect 4 3. Insecten en hun jong 6 4. Vijanden Meer insecten Filmpjes 15 Pluskaarten 16
Insecten inhoud blz. 1. Soorten 3 2. Zo herken je een insect 4 3. Insecten en hun jong 6 4. Vijanden 10 5. Meer insecten 11 6. Filmpjes 15 Pluskaarten 16 Bronnen en foto s 17 Colofon en voorwaarden 18
Nadere informatieAuditieve oefeningen bij het thema: Kriebelbeestjes
Auditieve oefeningen bij het thema: Kriebelbeestjes Boek van de week: 1; Rupsje Nooitgenoeg 2; Eentje Geentje het lieveheersbeestje 3; 4; Verhaalbegrip: Bij elk boek stel ik de volgende vragen: Wat staat
Nadere informatieRaar, maar waar! deel 1. groep 3 en 4
Raar, maar waar! deel 1 Natuur groep 3 en 4 Inhoud 1 Raar, maar waar! 3 2 Een vreemd ei 4 3 Spring er maar uit 5 4 Verstopt 6 5 Slim 7 6 Vlieg er niet in 8 7 Een kever met een luchtje 9 8 Een zware hap
Nadere informatieVoedingswaarde van planten Gewichtstoename van rupsen
Inleiding De voedingswaarde van eten staat in het algemeen vermeld op een label op de produkten. De voedingswaarde van een produkt wordt bepaald door alles wat er in zit aan voedingstoffen. Mensen hebben
Nadere informatieVlinders in de schooltuin Eindrapportage
Vlinders in de schooltuin Eindrapportage Vlinders in de schooltuin Tekst: Ineke Koopmans, De Vlinderstichting Met medewerking van: Elena Francissen, Amsterdams NME Centrum Rapportnummer: VS2008.051 Projectnummer:
Nadere informatieHet kiemen van zaden
Het kiemen van zaden Dit Werkblad is van... Bij deze opdrachten gaan we in een aantal weken het ontkiemen van zaden volgen. We hebben daarvoor bonen uitgekozen, omdat dit zaden zijn, waarbij de ontkieming
Nadere informatieVrolijke vrije vlinders
Vrolijke vrije vlinders Vlinder schoolkrant Je ziet in de zomer vast wel eens vlinders als je buiten loopt. Ze hebben vaak prachtige heldere kleuren en fladderen van bloem naar bloem. Deze krant gaat over
Nadere informatieLessuggesties voor groep 1 & 2
Lessuggesties voor groep 1 & 2 1 Inhoud pakket - Achtergrondinformatie vindt u op: www.rotterdam.nl/downloadslesmateriaal - Leskaarten met lessuggesties groep 1 & 2 - Materialen van het pakket: Leskaart
Nadere informatieDe kleine beestjesclub
Thema: mini Biologie Dieren Insecten en spinnen Moeilijkheid: * Tijdsduur: ** Juf Nelly De kleine beestjesclub Doel: Na deze opdracht weet je meer over verschillende insecten Uitleg opdracht Je luistert
Nadere informatiePilobolus. sporenkanon
Pilobolus sporenkanon Pilobolus is een geslacht van schimmels dat op poep van bijvoorbeeld paarden leeft. Net als andere schimmels verspreidt Pilobolus sporen om zich voort te planten. Dit doet hij op
Nadere informatieOpdrachtkaarten Lente
Zandspoor Opdrachtkaarten Lente Zandspoor Opdrachtkaarten Lente Je onderzoekt straks in het duingebied allerlei dingen die met zand te maken hebben. De materialen die daarvoor nodig zijn, zitten in de
Nadere informatie6,6 VOEDSEL VAN DE VLINDERS. Werkstuk door een scholier 2278 woorden 26 mei keer beoordeeld
Werkstuk door een scholier 2278 woorden 26 mei 2006 6,6 162 keer beoordeeld Vak Biologie INHOUDSOPGAVE. Inleiding. Hoofdstukken. 1. Voeding. 2. Gedaantewisseling. 3. Het lichaam van de vlinder. 4. De vleugels.
Nadere informatieVerwerkingsles biodiversiteit onderbouw
Verwerkingsles biodiversiteit onderbouw Doelen: Kinderen weten dat sommige dieren, zoals kikkers en vlinders, gedaanteverwisselingen doormaken tijdens hun leven Kinderen ontdekken dat rupsen en vlinders
Nadere informatieOpdrachten thema. Veluwe
en thema Totaal materialen heide Materialen per groepje 1A Sporen van grazers 3 Witte bakken 3 Pincetten Zoekkaart bos- en heideplanten 1B Dennen trekken Handschoenen voor elk kind Zoekkaart bos- en heideplanten
Nadere informatieEen bovenbouwproject van IVN Veldhoven Eindhoven Vessem voorjaar 2015
Een bovenbouwproject van IVN Veldhoven Eindhoven Vessem voorjaar 015 Doelgroep: groepen 5 t/m 8 Plaats: Rond de school, in de wijk, in een park, vlindertuin bij d n Aard, Ariespad 5, 550 EZ Veldhoven.
Nadere informatieSPREEKBEURT Chinese vuurbuiksalamander
SPREEKBEURT Chinese vuurbuiksalamander l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n REPTIELEN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER
Nadere informatieDoe- pad Watertorenweg
Doe- pad Watertorenweg Achtergrond informatie voor de begeleider. Groep 1-2 Colofon Deze lesbrief in opgesteld door De Hortus, Centrum voor Natuur en Milieu in opdracht van gemeente Harderwijk. Wij hebben
Nadere informatieinhoud 1. De mier 2. De teek 3. De regenworm 4. De pissebed 5. De hoofdluis 6. De vlieg 7. De mug 8. De vlo 9. Filmpje Pluskaarten Colofon
Kleine beestjes inhoud. De mier 2. De teek 4. De regenworm 5 4. De pissebed 6 5. De hoofdluis 7 6. De vlieg 8 7. De mug 9 8. De vlo 0 9. Filmpje Pluskaarten 2 Colofon 4 Bronnen en foto s 5 . De mier Een
Nadere informatieBloemen en hun bezoekers
INSTRUCTIEBOEKJE Bloemen en hun bezoekers Scala College Rietvelden 2013 BLOEMEN EN HUN BEZOEKERS a. BESCHRIJVING VAN DE OPDRACHT In deze veldles ga je kijken naar bloemen en de insecten die op bloemen
Nadere informatieBijlage VMBO-GL en TL
Bijlage VMBO-GL en TL 2011 tijdvak 2 biologie CSE GL en TL Deze bijlage bevat informatie. GT-0191-a-11-2-b Jakobskruiskruid - Informatie Lees eerst informatie 1 tot en met 5 en beantwoord dan vraag 38
Nadere informatieMINIDIERENSAFARI - veldwerkopdrachten met ongewervelden-
MINIDIERENSAFARI - veldwerkopdrachten met ongewervelden- Aanwijzingen voor de leerkracht Kinderen willen doorgaans bij natuureducatieve activiteiten dieren zien. Aangezien de meeste dieren eerder zo snel
Nadere informatieDe Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 17 juni 2014. Beste natuurliefhebber/- ster,
De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 17 juni 2014 Beste natuurliefhebber/- ster, Het was een mooie dag, meestal zonnig en soms bewolkt. Er stond wel een stevige wind, maar al met al was het een dag waarop
Nadere informatieKleine beestjes Tijdstip: Deze activiteit kan in de lente, zomer of herfst en door alle groepen gedaan worden.
KB0 Tijdsinvestering: 60 minuten Kleine beestjes Tijdstip: Deze activiteit kan in de lente, zomer of herfst en door alle groepen gedaan worden. 1. Inleiding Kleine beestjes vinden kun je overal en in elk
Nadere informatieKruidentuin in de klas
Kruidentuin in de klas Werkbladen Leerlingenwerkboek Groep 5 t/m 8 Zaden... 2 Kieming, een nieuw begin... 3 Testen kiemfactoren... 4 Kruidenkaart maken... 5 De bouw van een plant... 6 Herbarium maken...
Nadere informatieLessuggesties voor groep 5-8
Lessuggesties voor groep 5-8 1 Inhoud pakket - Achtergrondinformatie vindt u op: www.rotterdam.nl/downloadslesmateriaal - Leskaarten met lessuggesties groep 5-8 - Materialen van het pakket: Leskaart 1
Nadere informatie2. Maak met de 4 buizen een vierkant op de grond. Dit is het zoekraam.
Opdracht 1. Gebruik je ogen goed. In het bos kun je van alles ontdekken! Komen er onder de bomen verschillende soorten insecten en of bodemdiertjes voor? Het beste bos 1. Materiaal tas 1: zoekraam, 1 schepje,
Nadere informatienatuurboekje van zomer 2008
Kinderbijlage zomer 09-05-2008 12:17 Pagina 1 Limburgs Landschap natuurboekje van zomer 2008 Kinderbijlage zomer 09-05-2008 12:17 Pagina 2 Hoi! Hij lijkt op een mug, maar dan een maatje groter. De langpootmug.
Nadere informatie7.4: Naar het Natuurwetenschappelijk museum
7.4: Naar het Natuurwetenschappelijk museum De zender de ontvanger de boodschap Kies uit: geschreven, gesproken, de brief, de telefoon, luistert, leest, de luisteraar, de lezer BOODSCHAP BOODSCHAP Ik deel
Nadere informatieVoorbereiding post 5. Kleuren om (van) te snoepen Groep 1-2
Voorbereiding post 5 Kleuren om (van) te snoepen Groep 1-2 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 5: Kleuren om (van) te snoepen, voor groep 1 en 2. Inhoud: Algemeen
Nadere informatieVoorbereiding post 5. Kleuren om (van) te snoepen Groep 1-2
Voorbereiding post 5 Kleuren om (van) te snoepen Groep 1-2 Welkom bij IVN Valkenswaard Dit is de powerpointserie als voorbereiding op post 5: Kleuren om (van) te snoepen voor groep 1 en 2. Inhoud: Algemeen
Nadere informatieSPREEKBEURT WITLIPBOOMKIKKER
SPREEKBEURT WITLIPBOOMKIKKER l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n AMFIBIEËN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE WITLIPBOOMKIKKER
Nadere informatiePROJECT RUPSJE NOOITGENOEG 9 okt 23 nov
PROJECT RUPSJE NOOITGENOEG 9 okt 23 nov Onze rups is de MERIANSBORSTEL; Een heel opvallende, kleurrijke, harige rups. Straks wordt ie een onopvallende grijze nachtvlinder. RUPSJE KNUTSELEN Dit is een
Nadere informatieIdeeën voor leerkrachten ter voorbereiding op de insectenwandeling door de Natuurtuin 't Loo
Ideeën voor leerkrachten ter voorbereiding op de insectenwandeling door de Natuurtuin 't Loo Om kinderen te interesseren voor kleine kriebelbeestjes is het doen van eigen waarnemingen zeer geschikt. Omdat
Nadere informatieRegenwormen Tijdstip: in september, oktober en november, na een regenbui.
KB2 Tijdsinvestering: 45 minuten Regenwormen Tijdstip: in september, oktober en november, na een regenbui. 1. Inleiding Een mol eet per jaar wel 50 kg wormen. Dat is veel, maar als je bedenkt dat in je
Nadere informatieZaden en Kiemplanten
Zaden en Kiemplanten Lesbrief groep 5 t/m 7 Inhoud Inleiding... 1 Les 1: zaden en kiemplanten... 2 Les 2: Lekker... 4 Werkblad 1 Onderzoek: het zaad... 6 Werkblad 2 Proefje: kiemplanten... 7 Milieu Educatie
Nadere informatieNatuurtentoonstelling
Natuurtentoonstelling We gaan schilderijlijstjes maken. Knip elk een rechthoekige lijst uit een vel A4-papier. Daarna mag je jouw lijst versieren met kleurpotloden, verf, wascokrijt of ander materiaal.
Nadere informatieLevenskenmerken vmbo-b34
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 19 december 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/73565 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van
Nadere informatieEen. hoort erbij! Over dieren uit een ei. groepen 5-6. uitgave 2013
Een hoort erbij! Over dieren uit een ei uitgave 2013 groepen 5-6 inhoud blz 1 Een ei hoort erbij 3 2 De kip en het ei 4 3 Eitjes op een blad 5 4 Eieren op het strand 6 5 Op zoek naar een ei 7 6 Eitjes
Nadere informatieLesbrief Vlinderkleuren
Lesbrief Vlinderkleuren Doelgroep: Groep 5 t/m 8 Lesduur: ± 45 minuten Leerstofgebied: Wereldoriëntatie, Kunstzinnige oriëntatie Werkvorm: Tweetallen Doel van de opdracht: Het kennismaken met een aantal
Nadere informatieTips voor leerlingen. Algemene observatievragen
Tips voor leerlingen * Elk groepje neemt hun potje met diertjes mee. * Raak een diertje alleen voorzichtig aan. * Doe de diertjes in een petrischaaltje, zonder gras, aarde of bladeren, dan kun je ze beter
Nadere informatieNME-leerroute Vlinders en spinnen in het park
NME-leerroute Vlinders en spinnen in het park 4 Groep 1 Tilburg, BS Jeanne d Arc Verhaal voor de kinderen Kijk eens om je heen. Op heel veel plekken staan grote en kleine bloemen. Als het mooi weer is
Nadere informatieHoek 1. Wat weet jij al over de lente? Zet woorden die jullie aan de lente doen denken rond het kadertje. De lente
Hoek 1 Wat weet jij al over de lente? Zet woorden die jullie aan de lente doen denken rond het kadertje. De lente Speel het spelletje Jenga. Jenga is een spelletje met een toren van verschillende blokjes.
Nadere informatieBuiten vlinders kijken met groep 1&2
Buiten vlinders kijken met groep 1&2 Buiten vlinders kijken met groep 1&2 In dit lespakket vind je achtergrondinformatie en lesideeën voor kinderen van groep 3 en 4 waarmee je buiten aan de slag kunt
Nadere informatieMoeder Natuur BESCHUIT MET MUISJES
Naam: Moeder Natuur BESCHUIT MET MUISJES Bekijk het clipje: Beschuit met muisjes Groep: LES 8 - WERKBLAD 1 a) Weet je hoe het was toen jij een baby was? Bijvoorbeeld: Was je het eerste kind bij jou thuis
Nadere informatie