Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2 1 t/m 10

Transcriptie

1 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2 1 t/m 1 Samenvatting door een scholier 282 woorden 18 januari 29 7,2 21 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden 1 Wetenschappelijke Revolutie Door uitvindingen/ontdekkingen in nieuwe tijd, ontstond de Wetenschappelijke Revolutie. Nieuwe manier van onderzoeken Kenmerken: o Observeren (zelf kijken wat er gebeurt) o Experimenteren (zelf proeven doen) o Redeneren (zelf nadenken, conclusies trekken) Oude Grieken gingen uit van waargenomen feiten. Toch verschillen: o Meer experimenten o Meer onderzoekers o Samenwerken in verenigingen o Onderzoeken betaald door vereniging o Vereniging gesteund door overheid Wetenschap en technologie door één deur. Technologie = manier waarom kennis wordt gebruikt Wetenschap = er proberen achter te komen waarom het gebeurt, gebruikt wordt. Door technologisch onderzoek, kennis opleveren voor wetenschappelijk onderzoek. Daardoor nieuwe producten, waarmee onderzoekskosten worden terug verdiend Ook onderzoek naar dingen waar men nog niets van weet, meestal door regering betaalt. Eerste onderzoeken niet door regering betaald, onderzoekers uit zichzelf beginnen, en zelf financieren. 2 Gevolgen van de Wetenschappelijke Revolutie Grote vooruitgang op veel gebieden o 16 monnik Bruno vermoord door opvattingen over heelal die niet in Bijbel stonden o Galilei bedreigd om zijn opvattingen, moest toegeven dat uitspraken fout waren omdat ze niet in Bijbel staan o Newton erg beroemd, en veel belangstelling. o Daardoor mensen begrijpen dat toename van kennis veel positieve gevolgen heeft. o Doktoren beter genezen, stoommachine uitgevonden, wapens door nieuwe uitvindingen steeds verbeterd Pagina 1 van 8

2 De West-Europeanen gaan de wereld overheersen o Door W. revolutie Europeanen lange tijd overheersen over wereld, door kanonnen, stoommachine en stoomschepen. o Westerse wetenschap/technologie veel indruk op andere volken. o Ieder volk eigen cultuur behouden, geen gedragsvormen overnemen van westerse wereld, maar wel producten uit westerse wereld. De Verlichting o Wetenschappers ontdekten dat dingen anders waren dan als men dacht, daardoor mensen nadenken over andere zaken zoals: Gaan we goed met elkaar om? Welke dingen kunnen we verbeteren? Moest koning alleen beslissen of moest men stemrecht krijgen? Hierdoor leidde wetenschappelijke revolutie tot De Verlichting! 3 Kenmerken van de Verlichting In 18e eeuw onderzoekers bestuderen wat beste manier van samenleven was, volgens hen leefde men in 'duisternis' omdat men te bijgelovig was. Met boeken onderzoekers meer kennis proberen bij te brengen, deze onderzoekers heten verlichters! Kenmerken van Verlichting zijn: o De samenleving wetenschappelijk onderzoeken Samenleving moest zelfde zijn als natuur. Leven volgens natuurwetten. Eerst nadenken/luisteren over wat er wordt gezegd, daarna bepalen of je het geloofd. o Gelijkheid en een menswaardig bestaan voor iedereen In middeleeuwen draaide alles om leven na de dood, verlichters vonden dat je ook gelukkig moet zijn in het leven op aarde. Vonden dat ieder mens gelijk was, ongeacht afkomst, huidskleur enz. Verlichters schreven over verbetering van samenleving. Ze vonden dat ieder mens vrijheid moest hebben. o Het volk hoort de macht in de staat te hebben Tijdens verlichting nieuwe gedachten over machtsverdeling. Men vond dat de burgers hoogste macht moest hebben. Wetten moeten worden vastgelegd in grondwet waar iedereen zich aan moest houden. Hiermee in westen heel andere ontwikkeling dan rest van wereld. o Verering van de natuur - Verlichters vonden dat veel verkeerd was in samenleving. - Mensen moesten voorbeeld nemen aan natuur. - Uit die tijd nog twee boeken bewaard: o Gulliver s reizen - Jonathan Swift. o Robinson crusoë - Daniel Defoe. o Twijfel of de eigen kijk op de wereld de enige juiste is (besef van eigen standplaatsgebondenheid) In middeleeuwen dachten mensen dat enige juiste de wil van god was, en dat alles moest blijven zo als het is/was. Pagina 2 van 8

3 De kerk had altijd gelijk. Door verlichters in 18e eeuw gingen mensen twijfelen, men kon leren van oude culturen zoals Grieken, Romeinen, Indianen en Chinezen. Onderzoekers vonden dat als in verleden anders werd gedacht, waarom zou je dan weten dat die van jou de enige juiste is. 4 De verbreiding van de verlichte ideeën Ideeën van Verlichters op allerlei manieren verbreid: o De Encyclopedie van Diderot - Belangrijkste boek Verlichting was de Encyclopedie - Geschreven door Fransman Denis Diderot. - Door W. Revolutie en V. kennis mensen erg toegenomen. o Salons en Koffiehuizen - Salons plaatsen waar verlichte ideeën werden verspreid. - Salon is bijeenkomst in huizen van vrouw uit bovenlaag bevolking - Alles mocht gezegd worden, onderzoekers, kunstenaars, ambtenaren, zakenlieden enz. werden uitgenodigd. - In Engeland heten dit Koffiehuizen. o Schrijvers, boeken, tijdschriften - Door boekdrukkunst mogelijk niet alleen boeken, maar ook tijdschriften te drukken. - Hierdoor grote bibliotheken waar mensen boeken konden lenen/lezen. - Denkbeelden bekende schrijvers bekend onder mensen. o Toneel - Door toneel groepen ideeën verlichting verspreid. - Een van de bekendste toneelstukken verlichting is: De Bruiloft Van Figaro o De Ontduiking van de censuur - Encyclopedie bevatte kritiek op Franse samenleving. - In die tijd toezicht van kerk/staat op boeken enz. heel normaal, dit heet Censuur. - Men die commentaar gaf op Kerk, koning enz. kreeg spreekverbod of gevangenisstraf. - Alleen in Engeland/Nederland toezicht erg soepel. Verlichters fel tegen censuur. 5 De oorzaken van de Franse Revolutie Na Franse Revolutie koningen uit 18e eeuw Oude Regime genoemd Autocratie Ongelijkheid van mensen op politiek, economisch, sociaal gebied. Standen uit de middeleeuwen teruggekomen. 1e stand is geestelijkheid 2e stand is adel 3e stand is burgers en boeren 1e en 2e stand groot aantal voorrechten, derde stand hier mee oneens. De Voorrechten Van De Geestelijkheid Geestelijk enkele voorrechten vergeleken rest bevolking Kerk bezat 1% van Franse grond, terwijl geestelijkheid 1% van bevolking innam. Kerk mocht Franse mensen belasting laten betalen. Zelf hoefde ze dat niet. Kerk gaf regelmatig bedrag Pagina 3 van 8

4 aan staat, bedrag mocht zelf vastgesteld worden. Vaak lager als inkomsten van belasting Geestelijken zorgden naast godsdienst ook voor onderwijs en armen. De Voorrechten Van De Adel Adel bezat 2% van Franse grond, terwijl adel 1,5% van bevolking innam. Adel niet belasting plichtig. Hoge edelen kregen hoge functies zoals: In kerk: bisschop, abt In bestuur van land: Minister In Leger: Hoge officieren Edelen leven in rijkdom, maar lage edelen maar net rondkomen met opbrengsten van land. De Klachten Van De Boeren Boeren erg ontevreden, wilden meer grond en eerlijke belasting. Veel boeren in Middeleeuwen horige geworden. Tijdens Fr.R. nog maar weinig horigen, de Adel was hier tegen. Oogsten van Boeren in erg slecht, daardoor in grote problemen. Alleen 1e en 2e stand had genoeg te eten. Hierdoor nam ontevredenheid erg toe. De Klachten Van De Stedelijke Werklieden 2% van bevolking werkzaam in nijverheid. Deze bedrijven vaak in steden. Werklieden net als boeren erge klachten: Werklieden hard werken onder ongezonde/onveilige omstandigheden. Loon erg laag, daardoor bijna niets kunnen veroorloven Door slechte oogsten broodprijs erg omhoog, daardoor werklieden nog minder eten betalen, dus onrust groter. De Klachten Van De Bourgeoisie Kleine bovenlaag van rijke burgers in steden is Bourgeoisie. Beroepen zoals Kooplieden, Doktoren, Professoren, rechters enz. Ze mochten geen hoge functie in kerk, bestuur, leger. Maar wel adellijke stand aankopen bij koning, hier was Oude Regime tegen. Prijzen van adellijke titel verhoogd dankzij Oude Regime, Bourgeoisie hier ontevreden over. Ze vonden dat men naar kwaliteit moest kijken. Bourgeoisie ook andere klachten zoals: Bourgeoisie betaalde veel belasting en Adel/Geestelijkheid niet/nauwelijks Geen vrijheid van meningsuiting/drukpers Kooplieden veel last van overheidsregels bij handelen. Het Land Wordt Slecht Bestuurd Na grote ongelijkheid ook andere problemen: Door vele oorlogen van Fransen kon regering schulden niet meer betalen Ambtenarenapparaat werkte slecht, koning gaf goedbetalende mensen eerder de baan dan goedopgeleide mensen. Hierdoor slecht werk door hoge ambtenaren. Rechtspraak was slecht. Mensen konden zonder rede in gevangenis komen. Verder waren straffen te zwaar en voor mensen uit 3e stand zwaarder dan voor mensen uit 1e/2e stand met de zelfde overtreding. Slecht bestuur door koning, hij nam verkeerde beslissingen. Dit had grote gevolgen omdat hij de enige Pagina 4 van 8

5 was die het voor het zeggen had. 6 Na De Bourgeoisie Komen Ook De Armen In Parijs En De Boeren In Opstand De Bourgeoisie komt in verzet (1789) De koning roept de Staten-Generaal bijeen o Minister en Lodewijk XVI wilden dat edelen meer belasting gingen betalen. o Adel vond dat Staten-Generaal oordeel moest uitspreken. Staten-Generaal zijn vergadering van alle 3 standen onder leiding van koning. o Adel was overtuigd dat ze gingen winnen, veel hoge geestelijken waren ook van adel. o Koning riep Staten-Generaal bij elkaar op 5 mei 1789, laatste keer was in o Niemand wist hoe Staten-Generaal precies werkte. Koning durfde niet tegen adel in te gaan, dus moest per stand gestemd worden. o Derde stand hier niet mee eens, vonden dat ieder lid van stand voor zich moest stemmen. Daardoor wilden ze een meerderheid krijgen. o Derde stand wilde ook over andere dingen dan financiën praten. Koning weigerde. De Derde Stand roept zichzelf uit tot Nationale Vergadering. o Derde stand richtte zelf vergadering op, De Nationale Vergadering (parlement). Vergadering voor heel het volk, ze besloten dat grondwet moest komen. Macht van Koning moest worden beperkt, en alle rechten/plichten van bevolking moesten in worden geschreven. o Ze kregen steen van veel lage geestelijken, en enkele edelen. o Koning was boos, Bourgeoisie wilde veel veranderen, meer dan adel. Hij liet vergaderzaal sluiten. o Vergadering kwam op andere plek bijeen. Koning gaf bevel aan adel/geestelijkheid mee te doen aan Nat. Vergadering. o Leek alsof 3e stand had gewonnen, maar koning liet toepen naar Parijs komen. o Franse situatie snel veranderd. In plaats van koning tegen adel, streden nu koning/adel tegen derde stand. De armen In Parijs En De Boeren Steunen De Bourgeoisie Arme Parijzenaars Bestormen De Bastille, 14 juli o Arme Parijzenaars waren bang voor troepen van koning. Wilden bewapenen in Bastille. o Koning liet troepen weghalen en vele edelen vluchtten naar buitenland. o 14 juli is nationale feestdag in Frankrijk. De Boeren Komen In Opstand o Verhaal ging dat edelen troepen aan het verzamelen waren om tegen boeren te strijden. Boeren hierdoor bang, gingen land van Adel plunderen. o Nat. Vergadering bang voor de boeren, Nat. V. wist in nacht van 4 op 5 augustus anderen edelen over te halen om Adellijke voorrechten af te schaffen. o Koning wilde eerst niet goedkeuren, maar werd uiteindelijk gedwongen. Nieuwe Gebeurtenissen Dwingen De Koning Zijn Verzet Op Te Geven o In oktober 1789 drong hongerige menigte van Parijzenaars naar Versailles (koning + Nat. V.) o Ze wilden dat koning naar Parijs verhuisde, en stormden paleis binnen. Bevolking weer succes, Koning en Nat. V. verhuisden naar Parijs. o Meer bemoeienis van bevolking bij bestuur, vergadering nu in grote zaal, met tribunes voor publiek. Pagina 5 van 8

6 o Leden van Vergadering moed nodig om dingen te zeggen waar volk tegen was, Lodewijk bang voor nieuwe problemen, daarom keurde hij goed wat hij eerder afkeurde. 7 De Nationale Vergadering Gaat Verder Met Hervormen ( ) Afschaffing voorrechten adel verder uitgewerkt: o Geen recht meer spreken over hun land. o Geen belasting meer heffen. o Geen speciale diensten meer vragen. o Alle ambten in regering, kerk en leger werden voor iedereen beschikbaar. o Alle geestelijken moesten eed aan regering afleggen. o Grondbezit van kerk werd afgenomen. o Geestelijken salaris van regering. o Bourgeoisie/rijke boeren konden grond (eerst van geestelijken) kopen. Arme boeren hadden te weinig geld. o Meer handelsvrijheid voor zakenlieden. o Staken/vakverenigingen oprichten verboden. Verklaring van de rechten van de mens en de burger opgesteld. (grondwet) o Daarin ideeën van de Verlichters over vrij- en gelijkheid geschreven. o Grondwet in 1791 gereed, beperkte macht van koning sterk, en zorgde ervoor dat macht naar bourgeoisie ging, en niet daar adel/lagere groepen. 8 Verschillende Groepen Strijden Met Elkaar Om De Macht ( ) De Bourgeoisie aangevallen door reactionairen en radicalen. Bourgeoisie leek gewonnen te hebben, maar twee bevolkingsgroepen vonden dat niet: o Reactionairen, een groep hoge geestelijken en adel vonden dat revolutie te ver was gegaan, met weinig in Frankrijk, maar steun van vorsten uit buitenland.(vreesden voor revolutie in eigen land). o Radicalen, kleine groep uit bourgeoisie, steun van minder rijke burgers (vooral Parijzenaars). Wilden monarchie ruilen voor republiek, waarin iedereen stemrecht had, lonen hoger en prijzen lager waren. Vlucht Van De Koning En Zijn Gezin Mislukt. Koning vluchtte in nacht van 2ste juni 1791 met gezin. Was van plan aan te sluiten bij Franse edelen in buitenland die troepen verzameld hadden. Zo einde maken aan Franse Revolutie. Ze werden herkend bij grens en teruggezonden. Koning kwam terug in Parijs op 25 juni, niemand juichte, soldaten geen militaire groet. Mislukte vlucht 2 grote gevolgen: o Meeste mensen nu tegen koning (eerst alleen radicalen) o Angst voor steun voor koning van buitenlandse vorsten. Frankrijk Raakt In Oorlog Met Andere Landen Revolutionaire regering besloot zelf oorlog te voeren om verdeeldheid onder Fransen te beëindigen. Samen zouden Fransen regeringen die tegen Fr. R. waren ten val brengen, daardoor andere volken zelfde Franse rechten. Frankrijk vielen in april 1792 Oostenrijk binnen, Pruisen hielp Oostenrijk. Paleis van Lodewijk werd bestormd, en hij werd afgezet. Frankrijk is nu Republiek. Lodewijk in januari 1793 voor het parlement om zichzelf te verdedigen. Kleine meerderheid veroordeelde hem tot doodstraf voor landverraad. Pagina 6 van 8

7 Oostenrijk/Pruisen kregen hulp van Engeland, Nederland (toen Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden) Spanje, Portugal, Zweden. Frankrijk in 1793 van alle kanten aangevallen. Franse regering rekende op steun van alle Fransen, maar dat was niet zo. Reactionaire Edelen/geestelijken kregen steun van veel boeren die niet in buitenland wilden vechten. Ze vonden dat Parijzenaars te veel macht hadden, en regering te veel maatregelen tegen kerk. 9 Radicalen Verslaan Hun Vijanden ( ) Radicalen krijgen meerderheid in de Nationale Vergadering Strijd Reactionairen/Radicalen afgelopen. Radicalen omsingelden met 8. man in juni 1793 parlementsgebouw. Wilden 29 gematigden gevangen nemen. Kregen 21 gevangen, later terechtgesteld. Vanaf toen Radicalen meerderheid in Vergadering. Radicalen beginnen de Terreur Radicalen vonden dat mensen die tegen revolutie waren moesten worden terechtgesteld. Schuldigen bijna geen kans om te verdedigen mensen dood door guillotine en 22. dood zonder rechtspraak. Periode van veel executies heet Terreur. Radicalen organiseren bestuur en leger in Frankrijk beter. Radicalen steun van bijna alle Fransen, door terreur en beter bestuur/leger. o Afgevaardigden door land gestuurd om te controleren of bevelen goed werden uitgevoerd. o Eerste land met dienstplicht, daardoor groter leger als buitenland. o Betere organisatie leger, afgevaardigden controleren. Alleen goede soldaten officier worden. Buitenlandse vijanden worden verslagen. Successen Franse leger. Vijanden werden zingend verslagen en land uit gedreven. De Marseillaise later Franse volkslied. Het einde van de Terreur Terreur nodig om ideeën revolutie te redden, maar tijdens terreur veel onschuldige mensen veroordeeld. In vergadering van parlement wist meerderheid Robespierre te veroordelen, volgende dag geguillotineerd. 1 Napoleon De Nieuwe Heerser Van Frankrijk Na een periode van chaos ( ) grijpt Napoleon de macht. Radicalen wilden nieuwe grondwet, nationaal kiesrecht, beter onderwijs, zorg voor armen door overheid. Door dood Robespierre lukte dat niet. Bourgeoisie weer macht, voelde niets voor democratische ideeën. Weinig gedaan voor armen, in veel problemen: o Vijanden buitenland blijven oorlog voeren. o Egoïstisch gedrag door nieuwe bestuurders. o Poging met geweld regering omver te werpen door adel. Opstand adel onderdrukt door troepen onder leiding van Napoleon. Napoleon na paar jaar generaal en besloot zelf te gaan regeren. Frankrijk nu bestuurd door één man. Napoleon verbreidt ideeën van de Franse Revolutie Napoleon vooral bekend al veroveraar, maar hij verbreidde Revolutionaire ideeën over veroverde Pagina 7 van 8

8 gebieden. Veranderde wetgeving, heette: Code Napoléon. Belangrijke punten waren: o Iedereen gelijk, ongeacht afkomst. Als je slim was kon je goede baan krijgen en er moest vaste straf voor elke misdaad komen. o Mensen alleen gestraft worden door oordeel van rechter en jury. Iedereen mocht zichzelf verdedigen door advocaat. Napoleon tegen algemeen kiesrecht en parlement. Zware straf bij kritiek op Code Napoléon, en nog veel ongelijkheid in zijn bestuur. Napoleon komt ten val Koningen bang voor ideeën Fr. R., bang om macht kwijt te raken. Napoleon veel vriendjes politiek, veel vrienden/familie koning gemaakt. Mensen blij met Code Napoléon, maar moesten veel belasting betalen en wilden hem liever kwijt. Napoleon in 1814 verslagen en gevangen gezet op Elba. Na ontsnapping weer heerser van Frankrijk. Laatste keer verslagen in Waterloo (1815) Wat er van de Franse Revolutie overbleef Vorstelijke Familie van vóór revolutie weer op troon, maar niet zelfde als vroeger: o Code Napoléon bleef bestaan. o In meeste Europese landen Grondwetten, daardoor macht van koning kleiner. Moesten macht delen met parlement: Volksvertegenwoordigingen gekozen met beperkt kiesrecht. Alleen Bourgeoisie en adel vertegenwoordigd. Pagina 8 van 8