Dyslexie en ICT. Presentatie door Nancy Verbeten Congres Gewoon speciaal, IPON 2012 Laatste aanpassing: 14 april 2012
|
|
- Joannes Brouwer
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Dyslexie en ICT Presentatie door Nancy Verbeten Congres Gewoon speciaal, IPON 2012 Laatste aanpassing: 14 april 2012 Op ICT-gebied bestaan tal van producten om in te spelen op de onderwijsbehoeften van dyslectische kinderen. Maar welke producten gebruik je in welke situatie? Nancy Verbeten gaf tijdens de conferentie Gewoon Speciaal op de IPON 2012 een overzicht van digitale hulpmiddelen voor kinderen met dyslexie. Dyslexie Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren en/of vlot toepassen van het lezen en/of het spellen op woordniveau. De aanpak van lees- en spellingproblemen is primair de verantwoordelijkheid van scholen. De school vervult een sleutelrol in het signaleren van dyslexie en wijst de leerlingen aan waarvan het vermoeden bestaat dat zij (ernstige) dyslexie hebben. Vergoeding hulpmiddelen is mogelijk Als de diagnose dyslexie is gesteld, kan de leerling in aanmerking komen voor extra hulp binnen het onderwijs. Bijvoorbeeld met de inzet van extra hulpmiddelen. Vanaf 1 januari 2009 heeft het College van Zorgverzekeringen een Protocol Dyslexie Diagnostiek en Behandeling (PDDB) vastgesteld waardoor diagnostiek en behandelingen onder bepaalde condities vergoed kunnen worden. Alleen leerlingen met ernstige, enkelvoudige dyslexie waar gespecialiseerde behandeling voor nodig is, komen in aanmerking voor die vergoeding. Er mag bij die leerling geen sprake zijn van een andere aandoening náást de dyslexie. Masterplan Dyslexie Het ministerie van Onderwijs Cultuur en Wetenschappen heeft voor leerlingen met dyslexie verschillende programma s en producten ontwikkeld, zoals het Masterplan Dyslexie. Dit Masterplan beoogt een systematische, geïntegreerde en praktische aanpak van dyslexie in het onderwijs. Op de website van het Masterplan staat praktische informatie over dyslexie, antwoorden op veelvoorkomende vragen, actuele ontwikkelingen rond dyslexie in Nederland en informatie over activiteiten en producten van het Masterplan Dyslexie. Het biedt leerkrachten houvast bij de signalering en aanpak van dyslexie. Hulpmiddelen voor alle leerlingen, van primair tot beroepsonderwijs Begeleiding en behandeling, compenserende faciliteiten en het inzetten van computerhulpmiddelen kunnen op alle onderwijsniveaus worden ingezet. In het primair onderwijs (po) kan de leerkracht vanaf groep 5 gebruik maken van ondersteunende en/of compenserende voorzieningen waar leerlingen beter door leren spellen. Ook in het speciaal basis onderwijs (sbo) kan, bijvoorbeeld door de inzet van compenserende software, de zelfredzaamheid en het competentiegevoel van de leerling worden bevorderd. Daardoor wordt de leerling gemotiveerd om te (blijven) lezen en schrijven. Op het voortgezet onderwijs (vo) kan dyslexie leiden tot veel frustratie, zeker als de lees- en/of spellingsproblemen intellectuele en creatieve ontwikkeling van een leerling belemmeren. Gebleken is dat software voor tekst-naar-spraak en spraakherkenning een remediërend effect heeft dat kan leiden tot een betere beheersing van het lezen en schrijven. Binnen het middelbaar beroeps onderwijs (mbo) is het van groot belang dat vooraf duidelijk moet zijn op welk gebied en met welk doel ondersteuning nodig is, terwijl in het hoger onderwijs een zwakke leestechniek kan worden gecompenseerd met (verschillende) digitale hulpmiddelen. Hulpmiddelen (geen ICT) Dyslectische leerlingen in al deze vormen van onderwijs zijn gebaat bij het gebruik van:
2 een grotere letter, een ruimere regelafstand en minder tekst op een bladzijde (of een combinatie van deze elementen); audio-opnames van teksten (luisterboeken, Kurzweil), vooral bij de zaakvakken; extra tijd voor lees- en schrijfactiviteiten; een tekstverwerker met spellingscontrole; een leesliniaal met vergroot leesvenster of een leesplank (gerichter op werkplek); ondersteuningskaartjes, zoals letter met plaatje ; leesmaatje ICT hulpmiddelen voor leerlingen met dyslexie Naast voornoemde hulpmiddelen, bestaat er ook volop remediërende software, tekst spraak- software voor lezen &en schrijven (spelling), spraakherkenningsoftware en woordvoorspellers. Waarom is de inzet van ICT belangrijk bij dyslexie? Er bestaan veel ICT-hulpmiddelen bij dyslexie en het is waardevol daar gebruik van te maken. Lezen en schrijven wordt eenvoudiger en kost de leerling minder inspanning. De motivatie om te leren lezen en schrijven wordt gestimuleerd, de leerling voelt zich competent en functioneert op het eigen (cognitieve) niveau. Een groter tekstbegrip, een hoger lees- en spellingsniveau leidt tot meer zelfstandigheid en zal de leerling in staat stellen beter te leren. Wanneer zet je ICT-hulpmiddelen in? ICT-hulpmiddelen kunnen worden ingezet bij ernstige (enkelvoudige) dyslexie, onvoldoende vooruitgang, een dreigende leerachterstand en een negatief zelfbeeld of weinig zelfvertrouwen bij dyslectische leerlingen. ICT bij spelling wordt ingezet bij bovenbouw leerlingen met een spellingsniveau lager dan groep 5. Vooral als er belemmeringen worden ervaren zoals een zeer beperkte woordenschat, veel fouten en een zwakke formulering. Bij het leren lezen kan ICT ook worden ingezet bij bovenbouwleerlingen die meer dan 20% fouten bij het lezen van een tekst maken (minder dan 175 woorden per minuut). Diverse ICT-programma s werken ondersteunend bij het remediëren, compenseren en dispenseren. Hieronder volgt een overzicht van de in te zetten ICT-programma s. Remediëren Met remediëren worden vaardigheden geoefend om de leerling op een hoger niveau te laten presteren. Remediërende programma s zijn gericht op verhoging van het niveau van: technisch lezen snelheid en accuratesse begrijpend lezen woordenschat, strategiegebruik, (meta-)cognitieve kennis en vaardigheden Middel: Leesladder (Zwijsen) Doelgroep: groep 3 t/m 5 Doel: technisch lezen bevorderen, aandacht voor deelvaardigheden, leesbegrip en gebruik van syntactische en semantische informatie. Adaptief: prestaties van leerlingen worden geregistreerd en het niveau van de oefeningen sluit hierbij aan. Programma bestaat ui 4 cd-roms met verschillende inhouden: cd-rom 1: lezen en spellen van klankzuivere mkm-woorden; cd-rom 2: automatisering van de elementaire lees- en spelhandleiding; cd-rom 3: letterclusters en spellingpatronen;
3 cd-rom 4: meerlettergrepige woorden. oefeningen in spelvorm leerkrachtgedeelte om prestaties leerlingen te kunnen volgen Leesladder traint intensief de deelvaardigheden van het aanvankelijk lezen Middel: Zoeklicht Interactief (Zwijsen) Doelgroep: groep 4 t/m 6 Doel: automatiseren Zoeklicht bestaat uit twee varianten: radende en spellende lezer Middel: Woordenhaai (Lexima) Doelgroep: groep 3 t/m 8 Doel: automatiseren van diverse vaardigheden Combinatie van geluiden, spraak, plaatjes en tekst ( multisensorieel ) en kan worden aangepast aan het niveau van de leerling. De resultaten worden opgeslagen. Middel: Remedioom (Lexima) Doelgroep: de taalzwakke leerling met een achterstand op het gebied van woordherkenning en spelling. Remedioom bestaat uit gevarieerde oefeningen voor het technisch lezen en spellen van veel voorkomende Nederlandse woorden. Middel: Clicker (Lexima) Doelgroep: leerlingen van alle niveaus in het basis- en speciaal onderwijs of als extra ondersteuning. Dit programma kan worden ingezet bij het ontwikkelen van lees-, schrijf- en taalvaardigheden. Daarnaast kan het in het voortgezet onderwijs worden gebruikt bij het leren van vreemde, moderne talen. Compenseren en dispenseren Compenserende maatregelen beogen de belemmeringen die worden veroorzaakt door het zwakke lezen en spellen, te verminderen. Kenmerkend is dat de leerling de lees-/spellingtaak wél uitvoert. Worden er daarentegen dispenserende maatregelen getroffen, dan betekent dit dat de leerling een bepaalde taak niet meer hoeft uit te voeren: hij krijgt dus vrijstelling. In beide gevallen gaat de leerling dus aan de slag met de belemmeringen die hij of zij ervaart. Dat gebeurt doordat er hulp wordt geboden bij het lezen, spellen en stellen, structureren en studeren, proefwerken en examens. De leerling leert zelfstandig(er) te functioneren en dat is goed voor zowel zelfvertrouwen als motivatie. Welk hulpmiddels past bij welk type dyslexie? Type dyslexie 1. Lichte vorm van dyslexie of andere lees- en spellingsproblemen 2. Ernstige lees/spellingsproblemen, niet veroorzaakt door dyslexie Hulpmiddelen ReadingPen Voorleessoftware (Sprint, Sprinto, ClaroRead, SPIKA) Daisy speler Een mix van 1 en 3 3. Ernstige dyslexie (ca. 4% van de leerlingen Reading pen Geavanceerde dyslexie software (Sprint Plus of Kurzweil 3000)
4 4. Complexe problematiek waarvan dyslexie deel uitmaakt (bijvoorbeeld faalangst, depressie, ADHD) Daisy speler Dragon naturally speaking Bij deze vorm van dyslexie moet de uitgebreide functies van deze hulpmiddelen volledig worden ingezet. Dezelfde hulpmiddelen als bij 3 Tabel gebaseerd op Masterplan Dyslexie en brief van staatssecretaris aan de Tweede Kamer Voorbeelden van voorleessoftware (zie ook de Productvergelijking voorleessoftware van onder producten > handzaam onderzicht: ICT en dyslexie.) Daisyspeler Amis (Gratis) ReadingPen Deskbot (Gratis) Geavanceerde software: Sprint en Sprint Plus Kurzweil 3000 Hieronder volgen de meest kenmerkende eigenschappen van drie van deze programma s: Middel: Daisyspeler beluisteren van (les)boeken Dedicon studieboeken op Daisy cd leren vanaf groep 5 cd s van nieuwe methodes hebben een goed zoeksysteem helaas zijn nog niet alle studieboeken omgezet in Daisy, maar wel al 95% ook te huur bij bibliotheken Middel: Sprint en Sprint Plus ondersteuning functionele geletterdheid: lezen en schrijven studeertools doorlopende leerlijn van basisonderwijs, naar voortgezet onderwijs naar hoger onderwijs aanbevolen voor scholen door protocol Middel: Kurzweil 3000 meest geavanceerd alle tools binnen zelfde programma > tijdwinst en gebruiksgemak doorgaande lijn van basisonderwijs naar voortgezet onderwijs naar hoger onderwijs Zowel Sprint Plus als Kurzweil 3000 zijn vormen van geavanceerde software. Hieronder een vergelijking: Sprint Plus Kurzweil 1 stem Meerdere stemmen Paar tempoverschillen Snelheid volledig in te stellen Klanklezen en hakken/plakken Woordvoorspeller met woorden Woordvoorspeller met woorden Eén kleur markering Meerdere kleuren markeren
5 Homofonen met plaatjes Woordvoorspeller Skippy Alleen homofonen, Mindmapfunctie Woordvoorspeller Wody Een zeer specifieke vorm van ICT-ondersteuning is het programma Dragon : Middel: Dragon Dragon zet gesproken tekst om in geschreven tekst Via een microfoon wordt de tekst ingesproken waarna de computer de tekst omzet in geschreven vorm Kanttekening: Lastig om aan te leren, vooral bij leerlingen met een slechte articulatie Eist veel van leerlingen (taakhouding, taalvaardigheid) Verbeteringen zijn tijdrovend en niet altijd efficiënt Voor leerlingen vanaf voortgezet onderwijs Meer weten? Voor het maken van een verstandige keuze uit het aanbod aan ICT-ondersteuning, dient rekening gehouden te worden met: taken en problemen technisch en begrijpend lezen spellen en strategisch schrijven studievaardigheden ernst van de dyslexie beschikbaarheid digitale school- en studieboeken en bezoek: Om te weten hoe het er bij u op school voorstaat, bestaat de Quickscan ICT & Dyslexie: Relevante websites met meer specifieke informatie: Lettertype > Klokhuis > Richtlijnen voor toetsen/opdrachten op papier > Dyslexie en ICT > Op de hoogte blijven > Dyslexie-hulpmiddelenwijzer > Ander interessante websites: Technische maatjes downloaden: Vul als zoekterm in: technische maatjes, kies Technische maatjes bij Dyslexie Producten > project surfplank
6 > EDU > emindmaps (gratis, wel engels) Over de auteur: Nancy Verbeten is remedial teacher, dyslexie-behandelaar en lees- en dyslexiespecialist. Daarnaast is ze extern stagebegeleider, ICT-ambassadeur Eenbes, Geldrop, Noord-Brabant. Meer informatie op
Wat zijn dyslexie hulpmiddelen? Waar moet ik op letten? door onze psychologe Marrith
Wat zijn dyslexie hulpmiddelen? Waar moet ik op letten? door onze psychologe Marrith Hulpmiddelen bij dyslexie zijn niet meer weg te denken uit het onderwijs, duizenden leerlingen hebben er al profijt
Nadere informatieDYSLEXIESOFTWARE VOORLICHTING & DEMONSTRATIE
DYSLEXIESOFTWARE VOORLICHTING & DEMONSTRATIE Voor ouders van kinderen met dyslexie Marjolein Smit Marjolein van Etten Heleen van der Velde INHOUD I. Verschillende informatiekanalen II. Doel van hulpmiddel
Nadere informatieDYSLEXIESOFTWARE VOORLICHTING & DEMONSTRATIE
DYSLEXIESOFTWARE VOORLICHTING & DEMONSTRATIE Voor ouders van kinderen met dyslexie Marjolein Smit Marjolein van Etten INHOUD Presentatie: 1. Verschillende informatiekanalen 2. Doel van hulpmiddel 3. Stappen
Nadere informatieVoor ouders van kinderen met dyslexie ICT VOORLICHTING. Marjolein Smit Marjolein van Etten Heleen van der Velde
ICT VOORLICHTING Voor ouders van kinderen met dyslexie Marjolein Smit Marjolein van Etten Heleen van der Velde AANBOD ICT HULPMIDDELEN www.masterplandyslexie.nl www.balansdigitaal.nl www.ikhebdyslexie.nl
Nadere informatieDyslexie. Beatrijs Brand
Dyslexie Beatrijs Brand Hoe lezen wij? T s errassend oeveel ekst r emist an orden Vlgones een oznrdeeok op een Eglnese uvinretsiet mkaat het neit uit in wlkee vloogdre de lttres in een wrood saatn (c)
Nadere informatieDyslexie-ICT. Zien dat het werkt, zorgen dat het werkt!
Dyslexie-ICT Zien dat het werkt, zorgen dat het werkt! Landelijke Informatiedag Behandelaars 14 april 2012 Programma Landelijke Informatiedag 2012 welkom, voorstellen, agenda PowerPoint/kennismaking demonstratie
Nadere informatiePassend onderwijs Verdieping Ontwikkelingsperspectief & Technisch lezen 26-11-2014
Passend onderwijs Verdieping Ontwikkelingsperspectief & Technisch lezen 26-11-2014 Annemarie Vink avink@hetabc.nl Dianne Roerdink droerdink@hetabc.nl Technisch lezen 8-10-2014 www.hetabc.nl 2 Programma
Nadere informatieDyslectische leerlingen richting het eindexamen: de rol van de docent
Dyslectische leerlingen richting het eindexamen: de rol van de docent www.masterplandyslexie.nl Protocol Dyslexie VO Vakkaternen Interventieprogramma s Toetsen en Interventies in het VO. Technische maatjes
Nadere informatie3. Gevolgen van dyslexie Veel voorkomende belemmeringen die als gevolg van dyslexie kunnen voorkomen zijn:
Dyslexiebeleid Berlage Lyceum 1. Inleiding Het Berlage Lyceum is een school waar volop kansen worden geboden. Wij streven ernaar het maximale uit de leerlingen te halen zodat zij hun talenten ten volle
Nadere informatieLeesonderwijs en dyslexie in het PO, het SBO en het VO. Betsy Ooms
Leesonderwijs en dyslexie in het PO, het SBO en het VO Betsy Ooms Opzet Doel leesonderwijs (en spellingonderwijs) Doorgaande lijn Kenmerken goed leesonderwijs Extra aandacht voor monitoring, als belangrijk
Nadere informatieDyslexie-ICT. Zien dat het werkt, zorgen dat het werkt!
Dyslexie-ICT Zien dat het werkt, zorgen dat het werkt! Landelijke Informatiedag voortgezet onderwijs 14 april 2012 Programma Landelijke Informatiedag 2012 Welkom, voorstellen, agenda PowerPoint/ kennismaking
Nadere informatieDyslexieprotocol Cambium College
Dyslexieprotocol Cambium College Inhoud: Wat is dyslexie? Diagnosetraject op het Cambium. De dyslexieverklaring. Overzicht dispenserende en compenserende maatregelen: o Dispenserende maatregelen. (Vrijstellingen)
Nadere informatieInzetten van dyslexie-ict: een kwestie van beslissen!
Inzetten van dyslexie-ict: een kwestie van beslissen! Praktische leidraad voor behandelaars en docenten bij het kiezen en inzetten 1 van remediërende en compenserende dyslexie-ict hulpmiddelen. Jolanda
Nadere informatieWie ben ik? Mieke Urff
Wie ben ik? Mieke Urff Week van de IB-er 7-11-12 Overzicht van deze bijeenkomst: Intro Wat is/doet Dedicon (en wat niet)? ICT en dyslexie Welke programma s zijn er / welke software? AMIS Lezen van jeugdliteratuur
Nadere informatieHULPMIDDELEN bij DYSLEXIE
HULPMIDDELEN bij DYSLEXIE Ruurdje van Laar en Tom Braams Braams&Partners bv, Deventer-Apeldoorn-Zwolle www.tbraams.nl September 2011 Wanneer? Als ondersteuning nodig is, omdat: Er een leerachterstand ontstaat
Nadere informatieHoofdstuk 18 - Tips om voorleessoftware in te zetten in de klas
Hoofdstuk 18 - Tips om voorleessoftware in te zetten in de klas 18.1. Voorleessoftware compenserend inzetten voor leerlingen met een ernstige beperking 235 18.2. Voorleessoftware leerondersteunend inzetten
Nadere informatie1. Een aantal kinderen komt in aanmerking voor de vergoede dyslexie.
Dyslexieonderzoeken WSNS-Salland Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren en/of vlot toepassen van het lezen en/of het spellen op woordniveau. (SDN 2008)
Nadere informatieDyslexiebeleid van Openbare basisschool voor Daltononderwijs. De Meent
DE DE DE DE MEENT MEENT MEENT MEENT MAARN MAARN MAARN MAARN Dyslexiebeleid van Openbare basisschool voor Daltononderwijs De Meent Inhoud 1. Inleiding... 1 2. Wat is dyslexie... 1 3. Van signaleren tot
Nadere informatieHoofdstuk 14 - Sneller en beter een tekst schrijven
Hoofdstuk 14 - Sneller en beter een tekst schrijven 14.1. Inleiding 199 14.2. Sneller typen met woordvoorspelling 201 14.3. Beter spellen en schrijven zonder typen 203 Deel 4 - ICT als brug tussen capaciteit
Nadere informatieDyslexiebeleid De Nieuwe Veste
Dyslexiebeleid De Nieuwe Veste Coevorden, mei 2014 Wat is dyslexie? De definitie voor dyslexie is: "Een hardnekkig probleem met het aanleren en het accuraat en/of vlot toepassen van het lezen of spellen
Nadere informatie1. Wat is dyslexie? 2. 2. Hoe kun je dyslexie vaststellen? 3. 3. Wat zijn de mogelijke gevolgen voor de leerling 4. 4. Wat doet de school?
Inhoud 1. Wat is dyslexie? 2 2. Hoe kun je dyslexie vaststellen? 3 3. Wat zijn de mogelijke gevolgen voor de leerling 4 4. Wat doet de school? 4 5. Wat doen de docenten? 6 6. Wat doet de leerling? 8 7.
Nadere informatieDyslexiebeleid op Wolfert Lyceum
Dyslexiebeleid op Wolfert Lyceum Inleiding Volgens de meest gangbare definitie is dyslexie een stoornis die gekenmerkt wordt door hardnekkige problemen in de automatisering van de woordidentificatie (lezen)
Nadere informatie1. Wat is dyslexie? Hoe wordt dyslexie vastgesteld? Wat zijn de mogelijke gevolgen voor de leerling Wat kan de school doen?
Inhoud 1. Wat is dyslexie? 2 2. Hoe wordt dyslexie vastgesteld? 3 3. Wat zijn de mogelijke gevolgen voor de leerling 3 4. Wat kan de school doen? 4 5. Wat doen de docenten? 5 6. Wat doet de leerling? 6
Nadere informatieOSB PROTOCOL DYSLEXIE
OSB PROTOCOL DYSLEXIE Amsterdam, 25 februari 2016 Vastgesteld door de schoolleiding Open Schoolgemeenschap Bijlmer 1 INHOUDSOPGAVE Wat is dyslexie? De OSB & de begeleiding van leerlingen met dyslexie Wederzijdse
Nadere informatieDyslexiebeleid. Scholengemeenschap Sint Ursula. Locatie Heythuysen Tienderweg 101 6093 EN Heythuysen. Schooljaar 2015-2016
Dyslexiebeleid Scholengemeenschap Sint Ursula Locatie Heythuysen Tienderweg 101 6093 EN Heythuysen Schooljaar 2015-2016 In het kader van passend onderwijs streeft Scholengemeenschap Sint Ursula voor elke
Nadere informatieKader dyslexie Clusius College vmbo en mbo
Kader dyslexie Clusius College vmbo en mbo Vastgesteld door de Directieraad Datum: 16 januari 2017 Inleiding In dit kader dyslexie is beschreven op basis van welke uitgangspunten er binnen het Clusius
Nadere informatieVoorwoord. Dyslexie is lastig, maar er valt goed mee te leven!
Voorwoord Dyslexie is lastig, maar er valt goed mee te leven! Als uw kind dyslexie heeft, is de rol van u als ouder van belang. Dyslexie kan namelijk grote impact hebben op het kind en zijn omgeving. Door
Nadere informatieInformatie over dyslexie op de OSG Dyslexiecoaches Brugklasleerlingen Mogelijkheden op school
Informatie over dyslexie op de OSG Hieronder vind je tips die je kunt gebruiken wanneer je dyslectisch bent. Ook wordt kort uitgelegd hoe de begeleiding op de OSG is wanneer je dyslexie hebt. Deze informatie
Nadere informatieVragenlijst leergeschiedenis lees- en spellingvaardigheid bestemd voor school / groepsleerkracht en interne leerlingenbegeleider
Vragenlijst leergeschiedenis lees- en spellingvaardigheid bestemd voor school / groepsleerkracht en interne leerlingenbegeleider Gegevens leerling Naam leerling :.. 0 jongen 0 meisje Geboortedatum Groep
Nadere informatieDyslexieprotocol Poort
Dyslexieprotocol Poort Inhoudsopgave 1. Inhoudsopgave... blz 15 2. Voorwoord... blz 16 3. Wat is dyslexie?.... blz 17 4. Dyslexieverklaring..... blz 17 4.1 aanmelden met dyslexieverklaring.. blz 18 4.2
Nadere informatiePROTOCOL ONDERSTEUNING t.b.v. LEERLINGEN MET DYSLEXIE
PROTOCOL ONDERSTEUNING t.b.v. LEERLINGEN MET DYSLEXIE Inhoudsopgave december 2016 1. Inleiding p.3 2. Wat is dyslexie? p.4 3. Voor wie is dit ondersteuningsplan bedoeld? p.4 4. De ondersteuning p.5 4.1
Nadere informatieIn de brugklas ziet het signaleringstraject er als volgt uit:
Dyslexieprotocol 2018-2019 Inleiding Dit protocol geeft informatie over het dyslexiebeleid op Graaf Engelbrecht. Wij schetsen geven hierin de afspraken, procedures, begeleiding en officiële regelingen
Nadere informatieDyslexieprotocol Pallas Athene College
Dyslexieprotocol Pallas Athene College 1. Inleiding Doel en uitgangspunten Het Pallas Athene College wil alle leerlingen met dyslexie die ondersteuning en begeleiding bieden die zij nodig hebben om de
Nadere informatieDyslexiebeleid Zaanlands Lyceum augustus 2014
Dyslexiebeleid Zaanlands Lyceum augustus 2014 1. Inleiding De meest geaccepteerde definitie van dyslexie is: Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren
Nadere informatieDyslexieprotocol. Beekdal Lyceum 2012-2013
Dyslexieprotocol Beekdal Lyceum 2012-2013 versie november 2012 Dyslexieprotocol Beekdal Lyceum 2012-2013 Het Beekdal Lyceum zet in op het zo optimaal mogelijk maken van de leeromgeving leerlingen. Vandaar
Nadere informatieDyslexieprotocol Cambium College
Dyslexieprotocol Cambium College Inhoud: 1. Wat is dyslexie? 2. Diagnosetraject op het Cambium. 3. De dyslexieverklaring. 4. Overzicht dispenserende en compenserende maatregelen: Dispenserende maatregelen.
Nadere informatieKader dyslexie Clusius College
Kader dyslexie Clusius College Vastgesteld door de Directieraad Datum: 16-06-2014 Inleiding Het Clusius College heeft te maken met een grote groep leerlingen die op het gebied van taal problemen heeft,
Nadere informatieInformatie en advies voor de praktijkbegeleider SPECIALE AANDACHT GEVRAAGD VOOR STAGIAIRS MET DYSLEXIE IN DE WERKSITUATIE
Informatie en advies voor de praktijkbegeleider SPECIALE I AANDACHT GEVRAAGD VOOR STAGIAIRS MET DYSLEXIE IN DE WERKSITUATIE II Inzicht, herkennen, handelen Zo n vier tot vijf procent van de studenten in
Nadere informatieDyslexieprotocol Trinitas Gymnasium
Dyslexieprotocol Trinitas Gymnasium Inhoudsopgave 1. Inhoudsopgave... blz 1 2. Voorwoord... blz 2 3. Wat is dyslexie?.... blz 3 4. Dyslexieverklaring..... blz 3 4.1 aanmelden met dyslexieverklaring.. blz
Nadere informatieKurzweil 3000 dyslexie software: alles-in-een oplossing voor technisch en begrijpend lezen, spellen, strategisch schrijven en studievaardigheden.
Kurzweil 3000 dyslexie software: alles-in-een oplossing voor technisch en begrijpend lezen, spellen, strategisch schrijven en studievaardigheden. Kurzweil 3000 is het meest geavanceerde en meest succesvolle
Nadere informatieZorg om je toekomst. Wat is. dyslexie?
Zorg om je toekomst Wat is dyslexie? 2 Inleiding Dyslexie is een complex probleem. Dyslectische leerlingen zijn niet dom of lui, hun falen is geen onwil. Deze leerlingen doen vaak extra hun best, besteden
Nadere informatieDyslexiebeleid De Nieuwe Veste
Dyslexiebeleid De Nieuwe Veste Coevorden, mei 2014 Wat is dyslexie? De Nederlands definitie voor dyslexie is: "Een hardnekkig probleem met het aanleren en het accuraat en/of vlot toepassen van het lezen
Nadere informatieVoorwoord. Inhoud : 1. Wat is dyslexie 2. Onderzoek 3. Hulp middelen 4. Logopedie 5. Mijn dyslexie 6. Nawoord
Voorwoord Ik hou mijn spreekbeurt over Dyslexie. Zelf heb ik ook dyslexie. Ik hoop dat jullie mij beter begrijpen wat dyslexie is en wat het betekent om dyslexie te hebben. Ook waarom ik een laptop en
Nadere informatieDyslexie, S c r e e n i n g B e g e l e i d i n g. F a c i l i t e i t e n
Dyslexie, onze aanpak S c r e e n i n g B e g e l e i d i n g F a c i l i t e i t e n Inhoudsopgave Inleiding 3 Wat is dyslexie? 3 Beeld van dyslexie 3 Ontdekken en vaststellen van dyslexie 3 Screening
Nadere informatieWat is dyslexie en wat zijn de gevolgen hiervan voor het volgen van onderwijs?
Augustus 2014 Wat is dyslexie en wat zijn de gevolgen hiervan voor het volgen van onderwijs? Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren van het accuraat
Nadere informatieBeleidsstuk dyslexie. Oktober 2016
Beleidsstuk dyslexie Oktober 2016 Saltoschool Reigerlaan Beleidsstuk dyslexie 01-08-2014 Inhoudsopgave Inleiding... 3 1 Screening en signalering... 3 1.1 Groep 1... 3 1.2 Groep 2... 3 1.3 Groep 3... 3
Nadere informatieTULE inhouden & activiteiten Nederlands - Technisch lezen. Kerndoel 4 - Technisch lezen. Toelichting en verantwoording
TULE - NEDERLANDS KERNDOEL 4 - TECHNISCH LEZEN 82 TULE inhouden & activiteiten Nederlands - Technisch lezen Kerndoel 4 - Technisch lezen Bij kerndoel 4 - De leestechniek. Toelichting en verantwoording
Nadere informatie2012-2013. Dyslexieprotocol Trinitas Gymnasium
2012-2013 Dyslexieprotocol Trinitas Gymnasium Drs. M. Compagner (teammanager zorg) Drs. D. van der Meijden (orthopedagoog) Trinitas Gymnasium Schooljaar 2012-2013 Inhoudsopgave 1. Inhoudsopgave... blz
Nadere informatieOndersteuning bij dyslexie Salland
Ondersteuning bij dyslexie Salland INHOUD Leren leren, leren leven! 3 Procedure aanvraag ondersteuning 3 Ondersteuningsmogelijkheden op Salland 4 Dyslexie 4 Screening en onderzoek 5 Dyslexiepaspoort 5
Nadere informatieDyslexieprotocol ZUIDWESTHOEK COLLEGE OSSENDRECHT KARIN VAN OEVELEN IMANDT
2016 Dyslexieprotocol ZUIDWESTHOEK COLLEGE OSSENDRECHT KARIN VAN OEVELEN IMANDT INHOUDSOPGAVE Inleiding 2 Wat is dyslexie? 3 Waar kan de dyslectische leerling last van hebben? 4 Signalering dyslexie 5
Nadere informatieDyslexieprotocol Veurs Lyceum
Dyslexieprotocol Veurs Lyceum Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren en het accuraat aanleren en/of het vlot toepassen (automatiseren) van het lezen
Nadere informatieBeleidsstuk dyslexie. Augustus 2014
Beleidsstuk dyslexie Augustus 2014 Saltoschool Reigerlaan Beleidsstuk dyslexie 01-08-2014 Inhoudsopgave Inleiding... 3 1 Screening en signalering... 3 1.1 Groep 1... 3 1.2 Groep 2... 3 1.3 Groep 3... 4
Nadere informatieDyslexiewijzer. Waarom deze dyslexiewijzer? De rol van de logopedist bij dyslexie
Dyslexiewijzer Dyslexiewijzer Waarom deze dyslexiewijzer? Voordat kinderen met het leesonderwijs in aanraking komen, kunnen ze al verwezen worden naar een logopedist. Zij hebben dan een logopedische stoornis
Nadere informatieDit protocol beschrijft hoe we op het Vellesan College en de Duin en Kruidbergmavo omgaan met dyslexie.
1. Inleiding Dit protocol beschrijft hoe we op het Vellesan College en de Duin en Kruidbergmavo omgaan met dyslexie. De volgende punten komen aan de orde: Wat is dyslexie? Signaleringsprocedure dyslexie
Nadere informatieOndersteuning bij dyslexie Salland
Ondersteuning bij dyslexie Salland INHOUD Leren leren, leren leven! 3 Procedure aanvraag ondersteuning 3 Dyslexie 3 Protocol Masterplan Dyslexie: screening en onderzoek 4 Dyslexiepaspoort 5 Terugkommiddag
Nadere informatieDyslexiebeleid De Nieuwe Veste
Dyslexiebeleid De Nieuwe Veste Coevorden, juni 2016 Wat is dyslexie? De Nederlands definitie voor dyslexie is: "Een hardnekkig probleem met het aanleren en het accuraat en/of vlot toepassen van het lezen
Nadere informatieInformatie over DYSLEXIE EN DYSCALCULIE IJsselcollege, locatie Alkenlaan
Informatie over DYSLEXIE EN DYSCALCULIE In dit overzicht staat informatie over twee veelvoorkomende leerproblemen: dyslexie en dyscalculie. Daarbij gaan we in op de volgende vragen. 1. Wat is het? 2. Hoe
Nadere informatieDyslexiebeleid SWV Unita. Jacolien van der Veer en Anne Vermue
Dyslexiebeleid SWV Unita Jacolien van der Veer en Anne Vermue dyslexie@swvunita.nl Programma Warming-up Dyslexiebeleid SWV Unita Uitwisselen en brainstormen in tweetallen: aanpak zorgniveau 3 op school
Nadere informatieOnderwijs op Lariks - Dyslexie. M. Hurenkamp, RT-er L.A. Smit, orthopedagoog
Onderwijs op Lariks - Dyslexie M. Hurenkamp, RT-er L.A. Smit, orthopedagoog Definitie dyslexie Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren en het accuraat
Nadere informatieDYSLEXIEPROTOCOL. Beekdal Lyceum Auteur: Martin Jager
DYSLEXIEPROTOCOL Beekdal Lyceum 16-01-2019 Auteur: Martin Jager Inhoudsopgave Inleiding 3 1. Signalering en diagnose 4 2. Signalering en diagnose 4 3. Dyslexieverklaring 4 4. Faciliteiten 5 5. Maatwerk
Nadere informatieOndersteuning bij dyslexie Salland
Ondersteuning bij dyslexie Salland INHOUD Leren leren, leren leven! 3 Procedure aanvraag ondersteuning 3 Ondersteuningsmogelijkheden op Salland 4 Dyslexie 4 Screening en onderzoek 5 Dyslexiepaspoort 5
Nadere informatieDyslexieprotocol
Dyslexieprotocol 2018-2019 Oktober 2018 1 Inleiding In dit document wordt beschreven hoe op het Thomas a Kempis wordt omgegaan met dyslectische leerlingen of leerlingen met een vermoeden van dyslexie.
Nadere informatieDyslexiebeleid Bonhoeffer College, Enschede januari 2012. Dyslexiebeleid. Bonhoeffer College, Enschede
Dyslexiebeleid Bonhoeffer College, Enschede 1 Inhoudsopgave Inleiding 1) Dyslexie ` 1.1 Wat is dyslexie? 1.2 Hoe kan dyslexie zich in het algemeen uiten? 2) Dyslexiescreening en onderzoek op het Bonhoeffer
Nadere informatieDyslexie. Ict ondersteunende hulpmiddelen. Sjaak Janssen
Dyslexie Ict ondersteunende hulpmiddelen Sjaak Janssen Doel: Informeren Inzicht uitslag Vragenlijst. Vergelijking van 3 meest gebruikte pakketten. Informatie over bovenschool arrangement. Slotvraag Ict
Nadere informatieDyslexiebeleid CBS De Springplank 2014-2015
Dyslexiebeleid CBS De Springplank 2014-2015 Dyslexie onderzoek De resultaten van alle leerlingen worden door de intern begeleiders gevolgd. Wanneer een leerling drie keer achtereenvolgend een E scores
Nadere informatiePLD de Spindel, bijlage 4
Checklist Onderkenning Dyslexie Edux Beoordeling van de ernst en hardnekkigheid van de lees- en/of spellingproblemen t.b.v. de continuïteit van de zorg in het primair en voortgezet onderwijs Naam leerling
Nadere informatieDYSLEXIEPROTOCOL Het dyslexieprotocol Wat is dyslexie? Dyslexie Signaleringstoetsen klas 1 De werkwijze is als volgt De dyslexieverklaring
DYSLEXIEPROTOCOL Het dyslexieprotocol Dit document is voor leerlingen, ouders, leerkrachten en belanghebbenden in het kader van het dyslexieprotocol op het Comenius College Nieuwerkerk. Het beschrijft
Nadere informatieDeel II Aanmeldingsformulier dyslexiezorg (in te vullen door school)
033-2983197 info@praktijkdeziel.nl www.praktijkdeziel.nl Deel II Aanmeldingsformulier dyslexiezorg (in te vullen door school) 1.0 Algemeen deel Gegevens school Adres: PC/Woonplaats: Telefoon: E-mail adres:
Nadere informatieInleiding. Dyslexieprotocol
Inleiding Dyslexieprotocol Dit dyslexieprotocol heeft als doel meer duidelijkheid te scheppen over wat dyslectische leerlingen kunnen verwachten van het dyslexiebeleid op het Technisch College Velsen &
Nadere informatieDyslexieprotocol 0 Hooghuis Heesch
Dyslexieprotocol 0 Hooghuis Heesch Inhoudsopgave 1.1 Uitgangspunten pag. 2 2.1 Definitie dyslexie pag. 3 2.2 Kenmerken van dyslexie pag. 3 2.2.1 Problemen bij lezen pag. 3 2.2.2 Problemen bij spellen pag.
Nadere informatieDYSLEXIEPROTOCOL (wordt op dit moment geupdate!)
DYSLEXIEPROTOCOL (wordt op dit moment geupdate!) Dyslexie wordt gedefinieerd als "een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren en/of vlot toepassen van het lezen en/of
Nadere informatieDyslexie boekje. W. de Vries Robbéweg 27 4206 AK Gorinchem 0183-622728. 1. Dyslexie
Dyslexie boekje W. de Vries Robbéweg 27 4206 AK Gorinchem 0183-622728 1. Dyslexie Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren en accuraat en/of vlot toepassen
Nadere informatieInformatie en advies voor docenten SPECIALE AANDACHT GEVRAAGD VOOR STUDENTEN MET DYSLEXIE IN HET MIDDELBAAR BEROEPSONDERWIJS
Informatie en advies voor docenten SPECIALE I AANDACHT GEVRAAGD VOOR STUDENTEN MET DYSLEXIE IN HET MIDDELBAAR BEROEPSONDERWIJS II Inzicht, herkennen, handelen Zo n vier tot vijf procent van de studenten
Nadere informatieOok een rivier begint met de eerste druppel
Ook een rivier begint met de eerste druppel Update Afstemmingsdocument Ernstige lees- en/of spellingproblemen en/of dyslexie Onderwijs aan leerlingen van 4 tot 18 jaar op Walcheren juni 2011 Inleiding
Nadere informatie1. Inleiding Definitie dyslexie volgens de Stichting Dyslexie Nederland (SDN) herziene versie 2003:
Dyslexiebeleid op de SSGN (versie januari 2015) 1. Inleiding Definitie dyslexie volgens de Stichting Dyslexie Nederland (SDN) herziene versie 2003: "Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door een
Nadere informatieHoofdstuk 1 - Algemene wegwijzer Inhoud van de map
Hoofdstuk 1 - Algemene wegwijzer van de map Deel 1 overloopt een aantal voorwaarden om ICT in te zetten bij de aanpak van leerproblemen op school. Je vindt er tips en beschrijvingen van leerlingen en van
Nadere informatieDyslexieprotocol
Dyslexieprotocol 2013-2014 INHOUDSOPGAVE Bladzijde Inleiding / protocol dyslexie in schema 1 Dyslexie, wat is dat? 2 Dyslexie & het 3 Van signalering tot diagnose 5 Hulp bij dyslexie 7 Dyslexiepas 10 Dispensatie
Nadere informatieDyslexieprotocol Beekdal Lyceum
Dyslexieprotocol 2014-2015 Beekdal Lyceum Datum: 14-11-2014 Auteur: Martin Jager Portefeuille: Caroline Herbermann Inleiding Het Beekdal Lyceum zet in op het zo optimaal mogelijk maken van de leeromgeving
Nadere informatieDYSLEXIE IN HET VO. Terry van de Beek Ellen van Trigt Terry van de Beek 1
DYSLEXIE IN HET VO 11-09- 19 Terry van de Beek Ellen van Trigt Terry van de Beek www.dyadon.nl 1 PROGRAMMA Welkom Dyslexie in het VO Begeleiding in leerjaar 1 en 2 Terry van de Beek www.dyadon.nl 2 PARELS
Nadere informatieBeleid Dyslexie. Lorentz Casimir Lyceum
Beleid Dyslexie Lorentz Casimir Lyceum 1 Dyslexiebeleid op het Lorentz Casimir Lyceum Het Lorentz Casimir Lyceum is een school met ambitie, die talenten maximaal wil ontplooien in een goede werk- en leeromgeving
Nadere informatieZORGPLAN AOC TERRA ASSEN 2012-2013
ZORGPLAN AOC TERRA ASSEN 2012-2013 Versie: Vensters voor Verantwoording en Schoolkompas, januari 2013 Overzicht Leerlingbegeleiding AOC Terra Assen Mentor De mentor is de eerste persoon om alles aan te
Nadere informatieOuderavond Segbroek College Annemieke de Jong-Roeleveld
Ouderavond Segbroek College 12-11-2013 Annemieke de Jong-Roeleveld a.roeleveld@hco.nl Agenda Wat is dyslexie? Welke problemen kan ik tegenkomen? Hoe kan ik mijn kind helpen? Vragen Groot Dictee der Dyslexie
Nadere informatieGOEDE ICT MATERIALEN ONMISBAAR BIJ INTEGRALE DYSLEXIEZORG
Ria Janssen Samenvatting Het kabinet wil diagnose en behandeling van ernstige dyslexie opnemen in het basispakket van de zorgverzekering. Ernstige dyslexie wordt dus erkend als een medisch probleem, waarvoor
Nadere informatieDyslexie. Dyslexieprotocol Sweelinck College 2015-2016
Dyslexie Dyslexieprotocol Sweelinck College 2015-2016 Wat is dyslexie? Dyslexie is een stoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren en het accuraat en/of vlot toepassen van
Nadere informatieNeem er even de tijd voor!
DYSLEXIE Neem er even de tijd voor! Ongeveer 3,5 procent van alle leerlingen in het basis- en het voortgezet onderwijs heeft problemen met lezen en spellen als gevolg van dyslexie. Een deel van deze kinderen
Nadere informatieDyslexieprotocol. Stichting Openbaar Voortgezet Onderwijs Hoeksche Waard
Dyslexieprotocol Stichting Openbaar Voortgezet Onderwijs Hoeksche Waard Actief College Koninginneweg 126 3262 JD Oud-Beijerland T: 0186-612130 E: administratie@actiefcollege.nl W: www.actiefcollege.nl
Nadere informatietoetsen van Veilig Leren lezen en Estafette. groepen 1 2 LOVS Cito Taal voor Goed lees en spellingsonderwijs in de groepen 3 tot en met 8
onderwijs en zorgarrrangement op De Wilgen uitgevoerd door meetinstrumenten Zorgniveau 1 = basisarrangenment Zorgniveau 1 Leerkracht Methodegebonden Gestructureerde stimulering van beginnende geletterdheid
Nadere informatieDyslexieprotocol Zwin College Oostburg
Dyslexieprotocol Zwin College Oostburg Dyslexie is een leerstoornis die gekenmerkt wordt door een hardnekkig probleem met het aanleren en het accuraat en/of vlot toepassen van het lezen en/of spellen op
Nadere informatieERNSTIGE ENKELVOUDIGE DYSLEXIE. Diagnostiek en behandeling door Adelante audiologie & communicatie
ERNSTIGE ENKELVOUDIGE DYSLEXIE Diagnostiek en behandeling door Adelante audiologie & communicatie Ernstige Enkelvoudige Dyslexie Diagnostiek en behandeling Adelante audiologie & communicatie Bij schoolgaande
Nadere informatieStichting Cambium College voor Openbaar Voortgezet Onderwijs. Dyslexieprotocol
Stichting Cambium College voor Openbaar Voortgezet Onderwijs Dyslexieprotocol Datum behandeling Directie 12 juni 2017 Instemming MR 29 juni 2017 Ingangsdatum 01-08-2017 Inhoud Wat is dyslexie?... 3 Wat
Nadere informatieVragenlijst leergeschiedenis lees- en spellingvaardigheid bestemd voor school / groepsleerkracht en interne leerlingenbegeleider
Vragenlijst leergeschiedenis lees- en spellingvaardigheid bestemd voor school / groepsleerkracht en interne leerlingenbegeleider Gegevens leerling Naam kind Geboortedatum O jongen O meisje Groep Groepsverloop
Nadere informatiePROTOCOL DYSLEXIE Colofon
PROTOCOL DYSLEXIE Colofon Uitgave : MBO Amersfoort Vastgesteld College van Bestuur : 7 januari 2014 Kenmerk CvB vastgesteld : MBOA-15-331 Afkomstig van : Afdeling O & O Inhoudsopgave Inleiding.......3
Nadere informatieDYSLEXIEPROTOCOL Het dyslexieprotocol Wat is dyslexie? Signaleringstoetsen klas 1 De werkwijze
DYSLEXIEPROTOCOL Het dyslexieprotocol Dit document is voor leerlingen, ouders, leerkrachten en belanghebbenden in het kader van het dyslexieprotocol op het Comenius College Nieuwerkerk. Het beschrijft
Nadere informatieDyslexiebeleid. Greijdanus Enschede
Dyslexiebeleid Greijdanus Enschede 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding dyslexie Pag. 3 1.1. Wat is dyslexie? 1.2. Hoe uit dyslexie zich? 2. Dyslexiescreening en onderzoek Pag. 5 2.1. Screening in klas 1 2.2.
Nadere informatieDyslexie. Is dat zoiets als geen letters in je soep lusten? Loesje
Dyslexie Is dat zoiets als geen letters in je soep lusten? Loesje PROGRAMMA DYSLEXIE-AVOND 19.30 19.40 uur: Inleiding: door dhr. Spijkers, sectordirecteur VMBO/PRO 19.40 20.00 uur: Uitleg dyslexiebeleid
Nadere informatieHoofdstuk 16 - Vreemde talen ondersteunen
Hoofdstuk 16 - Vreemde talen ondersteunen 16.1. Inleiding 215 16.2. Woorden, zinnen, in een vreemde taal laten voorlezen 217 16.3. Uitspraak van woorden leren en controleren 219 16.4. Woorden vertalen
Nadere informatieLeesproblemen, Laaggeletterdheid Dyslexie
Leesproblemen, Laaggeletterdheid Dyslexie Kennismaken met Lexima 2002 start Lexima Examens en CITO Digitale bestanden Cursussen Onderzoek Protocollen ICToplossingen Lexima Academie Lexima Samenwerken Conferenties
Nadere informatieLeesproblemen en dyslexie 3
Leesproblemen en dyslexie 3 Mariette Sibbing msibbing@hetabc.nl Nina Willemse ninawillemse@hetabc.nl Agenda 27-1-2016 Overgang onderbouw-middenbouw Continuüm van zorg signaleren van kinderen met leesproblemen
Nadere informatieProtocol dyslexie. op het Zwin College
Protocol dyslexie op het Zwin College Akkoord Directie: juni 2016 Protocol dyslexie op het Zwin College Inhoud 1. Wat is dyslexie? 2 2. De overgang van de basisschool naar het Voortgezet Onderwijs 3. Signaleren
Nadere informatie