Achtergrondinformatie peer coaching

Transcriptie

1 Achtergrndinfrmatie peer caching Ruud de Mr Centrum Peer caching heeft vral bekendheid gekregen dr het werk van Pam Rbbins. In 1991 schreef zij het bekje 'Hw t plan and implement a peer caching prgram' dat werd uitgegeven dr de Assciatin fr Supervisin and Curriculum Develpment (Alexandria, 1991). Veel internatinale publicaties ver peer caching verwijzen naar dit 'standaardwerk'. Dit dssier bestaat uit beknpte samenvatting van de genemde publicatie van Pam Rbbins en de tepassing van peer caching via het VIP-mdel van het RdMC. 1. Vrmen van peer caching Pam Rbbins beschrijft een aantal verschillende vrmen van peer caching. 1.1 Samenwerking tussen leraren Er kan sprake zijn van samenwerking tussen twee f drie leraren rndm een gemeenschappelijk thema. Zij bserveren elkaar hierbij tijdens de les. ER is sprake van een vrgesprek, een bservatie (tijdens de les) en een nagesprek. De leraar die de 'cach' f 'caches' uitndigt, stuurt vr een deel het cachingsprces. HIj geeft bijvrbeeld aan wat gebserveed met wrden, de manier waarp de data verzameld meten wrden, waar hij tijdens de gesprekken met de caches ver wil discussiëren en datum en tijdstip van de bservatie. 1.2 Plannen van lessen Van een andere vrm van peer caching is sprake wanneer een grep leraren betrkken is bij het plannen van een reeks lessen f het ntwikkelen van een deel van een curriculum. 1.3 Oplssen praktijkprblemen Peer caching kan k gericht zijn p het plssen van prblemen die in de eigen praktijk (lessituatie) ervaren zijn. Het analyseren van videbeelden kan hierbij een rl spelen. 1.4 Narratieve activiteit Rbbins beschrijft k de methde van Shulman. Hierbij wisselen leraren verhalen van leservaringen uit. Het lesgeven wrdt hier gecnceptualiseerd als een naratieve activiteit en vrziet in een mgelijkheid vr leraren m hun pedaggische kennis te delen. 1.5 Peer caching bij actie-nderzek Peer caching wrdt k gebruikt bij het uitveren van actie-nderzek. Hierbij frmuleert de leraar een aantal hyptheses m.b.t. zijn vaardigheden die hij inzet in de klas. Hij stelt een plan p m deze hyptheses te tetsen en vraagt zijn cllega's m te bserveren en aantekeningen te maken. Daarna vindt een dicussie plaats en wrden de data geanlyseerd. 1.6 Talk walking Een vrm van 'buiten de klas cachen' is 'talk walking'. Del hiervan is het geïnteresseerd raken van cllega's in een cllegiale dialg m.b.t. instructievaardigheden en/f curriculum nderwerpen. Er is hierbij sprake van een fysieke efening (iets wat we bij ns dagelijks leren weinig tegenkmen). 'Talk walking' kan plaatsvinden na een wrkshp. Tijdens de wandeling kan men reflecteren p hetgeen tijdens de wrkshp aan de rde is geweest en de tepasbaarheid hiervan in de eigen praktijk. 'Talk walking' kan k binnen de schl wrden gebruikt. Er wrdt een tijdstip afgesprken waarp men al wandelend ingaat p de lessen die gegeven wrden. Ok kunnen er z bepaalde leerlingen 1

2 wrden besprken. Een andere mgelijkheid is dat en aandacht schenkt aan de eigen reflecties m.b.t. curricula en instructie en deze met elkaar bespreekt. 'Talk walking" zrgt vr lichaamsbeweging en frisse lucht. Twee belangrijke zaken vr lesgeven en denken! 2. Inzetten van peer caching Peer caching kan bij tal van delen wrden ingezet: gericht p het verbeteren van instructiestrategieën/-vaardigheden gericht p het analyseren en verbeteren van het curriculum verbeteren van klassenmanagement begeleiding van specifieke leerlingen aanpak van bijznderen prblemen Peer caching is gericht p de leraar als lerende. Vier aspecten spelen hierbij een rl: de techniek (instructie) de reflectie (hierp) nderzek (hiervan) samenwerking (hierbij) 3. Benaderingen en belang 3.1 Benaderingen van peer caching Er is een variëteit aan benaderingen van peer caching. Peer caching kan gezien wrden als middel m tt transfer te kmen van het geen tijdens een studiedag/wrkshp aan de rde is geweest. Hierbij gaat het meestal m specifike strategieën f methdieken. Peer caching kan k betrekking hebben p schling. Uitgangspunt en nderwerp van peer caching kan k datgene zijn wat leraren zelf aandragen. Deze benadering kan leiden tt een verbetering in het prfesineel mgaan met elkaar. 3.2 Waar het m gaat bij peer caching Rbbins geeft zeven argumenten waarm peer caching van belang is: peer caching gaat het geïsleed functineren van leraren tegen leidt tt een ntwikkeling van samenwerkingsn(v)rmen die leraren in staat stellen ideeën uit te wisselen en ndersteuning te krijgen en te geven met peer caching wrdt een frum gecreëerd m les prblemen te bespreken er nstaat een mgelijkeid m succesvlle praktijkervaringen uit te wisselen de transfer van schling naar de eigen praktijk wrdt dr peer caching bevrderd het leidt tt prmtie van de leraar tt kritische nderzeker het bevrdert een reflectieve praktijk binnen de schl Leraren nemen de vlgende vrdelen: het geveliger wrden vr prfessinele vaardigheden verbetering in het vermgen m de eigen lessen te analyseren begrip vr leren en nderwijzen wrdt ntwikkeld het leidt tt een breder repertire van instructievaardigheden een gevel van effectiviteit wrdt ntwikkeld er ntstaan sterkere prfessinele banden met cllega's de dcentvaardigheden wrden vebeterd er is vruitgang te zien in het functineren van de leerlingen 2

3 er is sprake van een beter gearticuleerd curriculum er ntstaan een meer samenhangende schlcultuur het heeft een psitieve invled p het schlklimaat 4. Richtlijnen peer caching Peer caching heeft veel vrdelen. Rbbins wijst echter p een paar aspecten die men niet met vergeten wanneer men p schl als team f als grep dcenten met peer caching wil starten. Peer caching raakt het zelfbeeld van de leraar. Zichtbaar wrdt de wijze waarp de leraar lsgeeft en he hij ver nderwijs denkt. Peer caching raakt de mens zelf: een delicaat prces. Rbbins geeft een aantal richtlijnen die in acht genmen meten wrden vrdat men met peer caching begint. bestudeer alle aspecten van peer caching en vergelijk ze met de eigen mgelijkheden en beheften vrdat vrdat u besluit f peer caching ged vr u is. achterhaal wat peer caching wel en niet is. Prbeer helderheid te krijgen ver de vlgende punten: Het gaat niet m berdelen. Het is gebaseerd p bservatie van een specifieke leraar in een specifieke situatie. De cach verzamelt gegevens en geeft feedback. De gecachte bepaalt wat er met de gegevens gebeurt Er is sprake van een prfessinele dialg. Het gaat m het gegeven nderwijs en de effecten en resultaten ervan. Een vriendelijke atmsfeer is van belang. Men richt zich p prfessinele thema's De interacties tussen cllega's dienen cllegiaal i.p.v. cmpetitief te zijn. Het gaat m cllegialiteit en gelijkwaardigheid: 'het ntstaan van een 'wij-gevel'. Het gaat niet m een berdeling. De leraar die in de rl van cach zit heeft de taak de ander te stimuleren tt reflecteren, analyseren en plannen Het geheel is vertruwelijk De fcus van peer caching zal steeds gericht zijn p de wensen van de 'gecachte leraar'. Peer caching zal meten plaatsvinden p basis van vrijwilligheid. Individuen den alleen mee aan activteiten die realistisch, belangrijk en bruikbaar in de eigen praktijk zijn. Opgelegde caching is zelden effectief. ntwikkel een duidelijk begrip van verschillende vrmen van peer caching zrg altijd vr vldende tijd vr het beantwrden van vragen van leraren die bij hen pkmen wanneer zij vr het eerst iets hren ver peer caching. kijk kritisch naar de leraren input m.b.t. de mgelijkheden van een peer cachingsprgramma: budget, vervanging, planning, facilitering, rster,... identificeer de veranderingscndities en de culturele variabelen die van invled kunnen zijn p het succes f falen van peer caching. Drie vrwaarden zijn: er met een perseptie zijn van: 'het is ged, maar het kan altijd beter' er met een basis van nderling vertruwen aanwezig zijn. men dient met de ander 'begaan te zijn'. Samenwerking en cllegialiteit meten belangrijk gevnden wrden. achterhaal in welke mate en p welke manier peer caching dr het team gedragen wrdt. 5. Prces en lgistiek van peer caching Bij deze vrm van samenwerken en samen leren is er sprake van een vrgesprek, een bservatie en een nagesprek: cachingscylus. 5.1 Vrgesprek Degene die gecacht wil wrden geeft aan wat het del is van de te bserveren les en waarp gelet met wrden. Rbbins is van mening dat de leraar in feite de nderzeker in het eigen klaslkaal met zijn en dat de 3

4 cach(es), zijn cllega('s), vral de data met(en) verzamelen. Verder is de taak van de cach de gecachte te stimuleren tt nadenken ver zijn eigen gedrag. De verhelderingsvragen die de cach kan stellen, hebben een tweeledig del: 1. Hulp aan de leraar m genuanceed te denken ver de les en zijn lesgeven. Hulp bij het bedenken van een 'terugvalplan' mcht de les helemaal in de sep lpen 2. Hulp bij het helder krijgen van wat nu precies gebserveerd met wrden (cnreet gedrag, delgedrag,.). Wanneer de vraag van de leraar betrekking heeft p de stapsgewijze pbuw van de les kan de cach helpen dr een vraag te stellen als 'Wat kan ik zien wanneer er sprake is van een gede stapsgewijze pbuw'? 5.2 Observatie De bservatie vindt plaats in de klas van de gecachte. Degene die gebserveerd wrdt, geeft duidelijk aan waar naar gekeken met wrden. Hierdr behudt hij de cntrle ver hetgeen later in het gesprek bediscussieerd wrdt. Vrkmen met wrden dat de cach in de rl van de berdelaar kmt. 5.3 Nagesprek Afhankelijk van de vraag die de leraar die m caching heeft gevraagd, stelt, nderscheidt Rbbins drie typen nagesprekken: 1. Waarbij sprake is van 'spiegelen': Hier gaat het enkel m het 'verhandigen' van gegevens. De rl van de cach is die van een betruwbare dataverzamelaar. De gebserveerde leraar analyseert de gegevens later alleen. 2. Waarbij sprake is van samenwerken: Hierbij gaat het meer m een wederkerige discussie ver het gebserveerde. De cach vraagt hier de leraar te reflecteren p zijn planning, zijn verwachtingen en de werkelijkheid (wat er anders is gegaan). Verder wrdt gekeken naar het effect van het lesgeven (instructie) en het gedrag van de leerlingen. Uit die discussie determineert de leraar wat hij anders zal den in een vlgende srtgelijke les. Sms helpt de cach bij het pstellen van een nieuwe lesvrbereiding. 3. Waarbij sprake is van een expert: Grt verschil met de beide vrige typen is dat de cach(es) meer nderwijzen. Wanneer de gecachte een bepaalde nieuwe vaardigheid wil leren dan helpt de cach hem te achterhalen in welke mate hij die vaardgheid al bezit. Naast de 'klaslkaalgebnden' vrmen van peer caching zijn er k 'ut-f-classrm' vrmen. Naast 'talk walking' is er k de mgelijkheid m met vide-pnames te werken. Rbbins benadrukt dat peer caching zveel mgelijk een vrijwillige activiteit met zijn. Van belang is dat er ged wrdt nagedacht ver de planning (b.v. is er vervanging mgelijk vr de leraren die binnen een peer cachingsgrep p een bepaald mment aan de slag gaan?). Peergrepen kunnen verschillend zijn samengesteld. Interesse, stijl, nderwerp en bijvrbeeld ervaring kunnen samenstellingscriteria zijn. 5.4 Gespreksvaardigheden Rbbins nemt de gesprekken de belangrijkste cmpnenten van peer caching. Belangrijk is dat de gecachte leraar nit gaat twijfelen aan zijn eigen cmpetentie en zelfbeeld. Ze nemt zes belangrijke principes van effectieve gespreksvering. 5.5 Technische principes 1. Gebruik gewne gemeenschappelijke taal. Dr het stellen van verhelderingsvragen kan een en ander duidelijk wrden (b.v. blinde vlekken wrden zichtbaar). 2. He duidelijker del, fcus en bject gefrmuleerd zijn, he gemakkelijker het is vr de caches m data te verzamelen en he minder bedreigend het is vr de gecachte. 3. 'Harde bewijzen': terug kunnen vallen p bjectief waarneembaar en meetbaar gedrag, cncrete delen, maakt caching minder bjectief. 4

5 5.6 Sciale principes 1. Interactie: het belangrijk vinden m met en van elkaar te leren. 2. Vrspelbaarheid leidt tt vertruwen. BIjvrbeeld: Maak afspraken ver wat er gebserveerd wrdt en wat er met de gegevens gebeurt. Denk hierbij k b.v. aan pnames die gemaakt wrden. 3. Wederkerigheid: de caches werken net z hard als de gecachte. Zij gebruiken elkaars kennis en vaardigheden 6. Succesfactren Ok al zijn bij peer caching kleine grep dcenten betrkken en gaat het maar m een klein segment van de schlrganisatie, het succes van peer caching is tch afhankelijk van een medewerking verlenende mgeving. Rbbis nemt een aantal cntextuele factren die kritisch bekeken dienen te wrden met het g p een succesvlle invering van peer caching: 6.1 Factren in de cntext van de rganisatie 1. Het cllegiaal klimaat: Rbbins plaatst verschillende stadia van cllegialiteit p een cntimuüm Independece < Interdependence Stry telling and aid and mutual jint idea scanning assistance sharing wrk 2. Van links naar rechts is er steeds meer sprake van een cllectieve vrkeur. Wanneer men niet het stadium van 'jint wrk' bereikt, blijft het gevaar aanwezig dat peer caching relatief kunstmatig blijft, te veel veiligheid ndig is en geen cnsequenties heeft vr de schlcultuur. 3. Nrmen m.b.t. risic's en experimenten: Durven de leraren binnen de schl een verandering f vernieuwing aan? Zijn er psitieve nrmen wat betreft het nemen van risic's en experimenteren? Wanneer dit niet z is, zullen leraren niet gemakkelijk anderen bij zich in de klas laten kijken (f andere naar vide's van henzelf laten kijken). Vernieuwing betekent k altijd een terugval vrdat de verbetering echt plaatsvindt. 4. Psitieve ervaringen met caching: He waren eerdere ervraringen van leraren met caching en begeleiding? Psitieve evaringen hiermee zijn een pré. 5. Traditie m.b.t. schling: Peer caching is niet z maar een nderwerp! Het met een nderdeel van het denken binnen het team wrden. 6. Kernwaarden van de schl: WElke delen hebben de leraren? Welke visie p nderwijs is er aanwezig? Peer caching heeft een cultuur ndig waarin respect is vr 'een leven lang leren', creativiteit en samenwerking m uiteindelijk het nderwijs te verbeteren. 7. Gedrag dr de schlleiding: Wanneer dit niet het geval is, is de prgnse vr implementatie erg ngunstig. 8. Wat gebeurt er ng meer p schl? : Peer cvaching zu een 'way f life' meten wrden p de schl. De implementatie kst ngal wat tijd. Het is ged m peer caching te cmbineren met de invering van andere vernieuwingen. 9. Bureaucratie p schl. Administratie kst leraren veel tijd. Dit kan ten kste gaan van de invering van peer caching. 10. Bestaande vrmen m.b.t. samenwerking: Wanneer er binnen de schl een cultuur van samenwerking aanwezig is en er wrdt in verschillende vrmen samengewerkt, dan is peer caching niet iets geheel nieuws en zal adptie en implementatie makkelijker plaatsvinden. fragmented <----- balkanizatin cntrived > cllabrative individualism assistance cllegiality culture 5

6 Het bvenstaande schema laat een typlgie van verschillende vrmen/niveau's van samenwerking zien zals we binnen een schlcultuur kunnen aantreffen. Van links naar rechts: tradtinele geïsleerde situatie van leraren subgrepen, ls van elkaar en met een eigen cultuur gekunsteldecllegialiteit. Levert weinig p. Hier is peer caching mgelijk. Cllega's kmen samen m kennis te delen, te ntwikkelen, te reflecteren en m curricula te ntwikkelen en hun instructievaardigheden te ptimaliseren. 11. Besluitvrming p schl: Wanneer leraren betrkken wrden bij de besluitvrming rndm bepaalde vernieuwingen zullen zij zich k eigenaar velen van de verandering. Peer caching heeft een dergelijke bsluitvrming ndig. 12. Flexibiliteit van de schlcultuur: Het is van belang dat er binnen het team andere meningen gerespecteerd wrden. Ok is het van belang dat wanneer het ndig is, iemand aan een peer cachingsbijeenkmst kan deelnemen. Dat betekent dat cllega's elkaar meten helpen bij bijvrbeeld de pvang van de leerlingen. 6.2 Individuele cntextuele factren Van belang vr een succesvlle deelname aan peer caching dr individuele leraren zijn de vlgende factren: 1. Relevant cncept: he relevant is het cncept vr peer caching vr de individuele leraar. Wat zijn de ervaringen met iets dergelijks? Ziet hij verband tussen peer caching en zijn dagelijks werk. 2. Kunnen deelnemen aan sessies: is het haalbaar vr het individu m deel te nemen aan de peer cachingssessies? Is er cncreet vldende tijd vr? Maar k: past per caching binnen het beeld dat hij van nderwijzen heeft? 3. Betrkkenheid bij besluitvrming: is de individuele leraar betrkken geweest bij de besluitvrming wat betrfet de deelname aan peerp caching? Betrkkenheid bij de besluitvrming betekent dat men zich meer verantwrdelijk gaat velen vr de verandering/vernieuwing. 4. Vertruwen in de leiding: welk vertruwen hebben de individuen in degenen die peer caching aansturen p schl? De hierbven beschreven verwegingen en aandachtspunten kunnen dienen als een determinatielijst m zicht te krijgen p de mate waarin de schl klaar is m met peer caching te beginnen. 7. Veranderprces Om in een rganisatie tt een succesvlle insitutinalisering van peer caching te kmen met men vlgens Rbbins de vlgende drie stadia van een veranderingsprces drlpen: mbilisatie implementaie institutinalisering 7.1 Mbilisatie De vlgende adviezen kunnen leiden tt bereidheid, bewustzijn en vereenstemming wat betreft het peer cachingstraject binnen de schl: 1. Frmeer een planningscmité f stuurgrep (bij vrkeur bestaande uit: geïnteresseerden en infrmele leiders). Deze grep bestudeert bijvrbeeld literatuur ver peer caching, nderzekt d cntext van de schl, ntwikkelt een verlegstructuur rndm peer caching en intrduceert deze vrm van cllegiale ndersteuning bij het team. 6

7 2. DRaag zrg vr een gede infrmatievrziening wat betreft peer caching. Kan dr b.v. het rganiseren van een studiemiddag rndm dit thema waarbij leraren van andere schlen waar men hier bezig is iets kmen vetellen. Daarnaast kan met artikelen e.d. rndm dit thema uitdelen. 3. Benadruk de flexibiliteit van caching. Laat leraren aangeven waar zij gebruik van willen maken.: in de klas berserveren, werken met vide-pnames, mgelijk starten znder bserveren (ntwikkelen van veiligheid). 4. Ontwikkel een visie en een del. He ziet het prgramma eruit? Wat velen de deelnemers erbij? Tijdens een bijeenkmst die dr de stuurgrep wrdt gerganiseerd kan ingegaan wrden p vragen als: He ziet een ideaal peer cachingsprgramma eruit? Wat is de invled van peer caching p de individuele leraar, het team, de leerlingen en de uders? Visie ntwikkeling p deze wijze kan vlgens Rbbins leiden tt mtivatie en engagement en een vertuiging dat peer caching een vrtdurend integraal nderdeel van het schlgebeuren met zijn. 5. Onderzek het tijdsaspect: Onderzek f er vldende tijd is vr de deelname aan peer caching. Onderzek de mgelijkheden die er zijn m tijd te vinden. 6. Identificeer de hulpbrnnen: Welke menselijke en financiële middelen zijn er? Zeken naar belemmeringen heeft een negatieve invled p de vruitzichten p succes. 7. G slwly: Buw begrip en draagvlak p. Denk grt, maar start klein. Zrg vr snel succes en geef dcenten eigenaarschap. 8. Facilitatr: Benem iemand die vr bepaalde faciliteiten zrgt (bservatiemateriaal, gespreksruimtes) 9. Individuele prblemen herkennen en erkennen. Schenk aandacht aan prblemen die individuele leraren ervaren bij peer caching. 10. Plan he het prgramma geïnstitutinaliseerd wrdt. Het is belangrijk m er ver na te denken he peer caching er in de schl uitziet nadat het een geïntegreerd nderdeel van het schlgebeuren is gewrden. 7.2 Implementatie Wanneer de bereidheid binnen een team aanwezig is en de planningsactiviteiten zijn afgernd dan is men klaar vr de implementatie. Rbbins nemt een aantal factren die van belang zijn bij de implementatie: 1. Zrg vr een training waarin praktijk en therie van peer caching aan de rde kmen. Deze training met plaatsvinden p basis van vrijwilligheid. Hiernder staan in een schema de inhuden van de trainingssessies beschreven. Sessie 1 Sessie 2 Sessie 3 Sessie 4 en 5 Sessie 6 Sessie 7 Een cntext vr peer caching en mdellen vr peer caching Een verzicht van bservatieinstrumenten die bij peer caching kunnen wrden ingezet. Factren die van invled zijn p peer cachingsrelaties en een mdel van factren die van invled zijn p het denken en handelen van leraren Vaardigheden vr gevrderden Cmmunicatievaardigheden vr de fijne afstemming Zrgen vr een praktijk waarin een team zich ntwikkelt. 2. Zrg vr variëteit van fllw up en ndersteuning. 3. Zrg vr een training m.b.t. reflectievaardigheden 4. Zrg ervr dat mensen vldende tijd hebben m te experimenteren 5. Zrg vr tussentijdse trainingen waarbij bepaalde vaardigheden verder wrden verbeterd 6. Zrg ervr dat verschillende grepen elkaar kunnen ntmeten 7. Mnitr de implementatie en maak indien ndig aanpassingen 8. Zrg ervr dat er vldende aandacht geschnken wrdt aan successen die peer caching plevert. Maak deze bekend. 7

8 7.3 Institutinalisering Uiteindelijk met peer caching iets wrden dat integraal nderdeel vrmt van het schlgebeuren: een rutine. De dcenten met peer caching zien als betekenisvl, bruikbaar en de meite waard m te blijven den. Rbbins geeft een aantal suggesties m dit te bevrderen: 1. Vieren van successen: rganiseren van speciale bijeenkmsten (b.v. brunch) tijdens welke men ervaringen uitwisselt. 2. Ondersteunen van leraren en nderzekers: Zrg vr de mgelijkheid tt verleg, het ntwikkelen van netwerken, brnnen en tijd. 3. Ondersteuning vanuit de schlleiding blijven benadrukken: vrijmaken van financiële middelen, aandacht vr peer caching tijdens algemene vergaderingen, vragen stellen ver peer caching 4. Zrg vr pfrissessies 5. Blijf mnitren 6. Stel belningen in het vruitzicht 7. Ndig leraren uit hun ervaringen met peer caching p te schrijven en uit te wisselen. Tekenen die aangeven dat er sprake is van een zekere institutinalisering: de verandering is geaccepteerd dr belangrijke actren de implementatie is stabiel en rutinematig cntinuïteit wrdt verwacht de verandering heeft een bepaalde legitimatie bereikt en wrdt als 'nrmaal' ervaren de verandering is niet meer afhankelijk van bepaalde persnen er wrdt vanzelf vr faciliteiten gezrgd. 8