Cursus Vacuümtechniek
|
|
- Bertha de Wilde
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Cursus Vacuümtechniek Week 11 Turbomoleculairpompen Cursus Vacuümtechniek 1
2 Restgasspectrum niet-uitgestookt systeem Cursus Vacuümtechniek 2
3 Kraakspectrum (met dank aan VG) Cursus Vacuümtechniek 3
4 Vacuümpompen transportpompen opslagpompen membraanpomp draaischuifpomp vloeistofringpomp klauwpomp Rootspomp verdringingspompen impulsoverdrachtpompen diffusiepomp turbomoleculairpomp sorptiepompen kryopompen getterpompen getterionenpompen Cursus Vacuümtechniek 4
5 Transportpompen Overzicht vacuumpompen Natte rotatiepompen vloeistofringpomp draaischuifpomp schottenpomp draaizuigerpomp Oscillatiepompen zuigerpomp membraanpomp Droge rotatiepompen droge schottenpomp scrollpomp klauwpomp slotpomp schroefpomp rootspomp Vloeistofstraalpompen Dampstroompompen stoomstraalpomp boosterpomp diffusiepomp Moleculairpompen turbomoleculairpomp moleculaire dragpomp hybride moleculairpomp Sorptiepompen geactiveerd kool silica-gel zeolieten (aluminiumsilicaat) titanium/barium Getter-ionenpompen verstuivingsgetterionenpomp verdampingsgetterionenpom p ionenbaffle Kryogeenpompen kryopomp Cursus Vacuümtechniek 5 Opslagpompen
6 Vacuümopstelling met turbopompen Cursus Vacuümtechniek 6
7 Kennismakingsopdracht Probeer opgave H.18 uit de NEVAC-Vraagstukkenbundel te maken Maak daarbij geen gebruik van het boek Geef aan waar je problemen mee hebt, schrijf die op Overleg met je buurman om samen tot een goede vragen te komen Aan het eind van deze sessie inventariseren we de vragen Cursus Vacuümtechniek 7
8 Moleculairpompen Moleculairpompen zijn evenals dampstroompompen gebaseerd op het principe van de impulsoverdracht. In dit geval is het echter niet een snelle dampstraal maar een snel bewegende wand, die deze gerichte impulsoverdracht bewerkstelligt. Cursus Vacuümtechniek 8
9 Moleculair dragpomp compressieverhouding N 2 1x10 9 He 2x10 4 H 2 1x10 3 Recente ontwikkeling, met het oog op olievrij verpompen tot hoog-vacuüm van aggressieve gassen. Wand is hier een cylindrische bus, draait tussen buiten- en binnen-wand met schroefvormige groeven, één met linkse en één met rechtse spoed. Cursus Vacuümtechniek 9
10 *Afleiding pompsnelheid MDP* Veronderstellen we moleculaire omstandigheden in het kanaal, dan zal op ieder willekeurig moment de helft van alle gasdeeltjes in het kanaal (na botsing met het bewegende oppervlak) een macroscopische snelheid v (=snelheid rotor in kanaalrichting) hebben en de andere helft (na botsing met het stilstaande oppervlak) een macroscopische snelheid nul. De gemiddelde macroscopische snelheid van het gas tussen de rotor en de stilstaande cilinder in de draairichting bedraagt dus v/2. Hierbij is volledige snelheids-accommodatie verondersteld; bij slechts gedeeltelijke snelheidsaccommodatie geldt in goede benadering hetzelfde wanneer de accommodatiecoëfficiënten van beide oppervlakken gelijk zijn. Cursus Vacuümtechniek 10
11 *Afleiding pompsnelheid MDP* Vermenigvuldiging van de gemiddelde macroscopische snelheid v/2 met het oppervlak ab van de dwarsdoorsnede van het kanaal levert het gasvolume dat per tijdseenheid passeert: serieschakeling: Cursus Vacuümtechniek 11
12 Praktijk Voor de in de handel verkrijgbare MDP's bedraagt het toerental ca. 500 omw/s en de trommeldiameter 0,1 m. Hieruit valt een omwentelingssnelheid v = 150 m/s te berekenen. Dit is beduidend kleiner dan de thermische snelheden van de normaal in een geëvacueerde ruimte aanwezige restgassen (bijv. v(h 2 ) = 1750 m/s en v(n 2 ) = 500 m/s bij 20 0 C). Pas bij massagetal M = 274 is v gedaald tot een waarde gelijk aan v! Praktijk: Cursus Vacuümtechniek 12
13 Compressieverhouding (definitie) Onder de maximale compressieverhouding K0 van een transportpomp verstaan we de verhouding van de druk aan de uitlaatzijde van de pomp en de einddruk. K 0 is dus de maximaal bereikbare drukverhouding tussen de pompuitlaat en -inlaat bij een gasaanbod nul vanuit de vacuümruimte. In formule: waarin p u = druk aan uitlaatzijde, p e = einddruk. We merken op dat bij hoog- en ultrahoogvacuümpompen de voor de pomp geldende compressie- verhouding doorgaans niet wordt bereikt, omdat het gasaanbod vanuit de vacuümruimte eindig blijft vanwege de niet te verwaarlozen desorptiegasstroom. Cursus Vacuümtechniek 13
14 Compressieverhouding MDP De maximale compressieverhouding van een MDP wordt bepaald door de teruglek van uitlaat naar inlaat. Zolang in het gehele pompkanaal moleculaire condities gelden ( λ << d), dan is de geleiding laag en drukonafhankelijk. Dit levert een hoge en constante compressieverhouding op. Aangezien de geleiding en dus ook de teruglek het grootste is voor lichte gassen, is de compressieverhouding voor die lichte gassen het kleinst en neemt toe met toenemende massa. He H 2 N 2 Cursus Vacuümtechniek 14
15 *Massa-afhankelijkheid K* De sterke massa-afhankelijkheid van K 0 is analytisch te onderbouwen aan de hand van een eenvoudig model, waarin we de terugstroming per tijdseenheid door een willekeurige dwarsdoorsnede van het pompkanaal Q t noemen. Beschouw nu een elementje dx ter plaatse x van het pompkanaal en stel het drukverschil hierover dp. Voor Q t kunnen we dan onder gebruikmaking van formule (3.113) voor het moleculair geleidingsvermogen van een buis met rechthoekige doorsnede schrijven: x Cursus Vacuümtechniek 15 dx
16 *Afleiding kompressieverhouding MDP* N 2 He H 2 Cursus Vacuümtechniek 16
17 "Kleine" pompsnelheid MDP De kleine afmetingen van de ingang van het pompkanaal maken dat de MDP een veel kleinere pompsnelheid bezit dan de diameter van de aansluitflens doet vermoeden. Zo blijkt de maximale pompsnelheid van een MDP met een aansluitflens met een inwendige diameter van 10 cm niet meer dan 30 l/s (ca. 100 m 3 /h) te bedragen. Dit impliceert dat slechts 3 a 4% van alle gasdeeltjes die de pompmond passeren, ook daadwerkelijk wordt afgevoerd. Cursus Vacuümtechniek 17
18 Vergelijking Rootspomp en MDP Voor een Rootspomp werkend in het drukgebied Pa mag de voordruk niet hoger zijn dan 10 tot 100 Pa. Dit betekent dat: het werkgebied van de toe te passen voorpomp, waarmee het gas vanuit de Rootspomp tot atmosferische druk wordt gecomprimeerd, zich een factor tien tot honderd verder naar lagere druk moet uitstrekken, de pompsnelheid van de voorpomp voor de MDP tien tot honderd maal kleiner mag zijn dan die voor de Rootspomp. Een en ander maakt dat afpompen van een MDP met een tweetraps membraanpomp mogelijk wordt. Hiermee is dan een strict olievrije combinatie verkregen voor procesvoering onder hoogvacuüm omstandigheden. Cursus Vacuümtechniek 18
19 Turbomoleculairpomp (horizontale) Cursus Vacuümtechniek 19
20 Turbomoleculair pomp verticale horizontale Cursus Vacuümtechniek 20
21 Eigenschappen turbomoleculairpomp De hoogvacuümaansluiting bevindt zich ter hoogte van het midden van de as. Op de as zijn twee in tegengestelde richting werkende schijvenpakketten geplaatst, die het gas vanaf de hoogvacuüm-aansluiting naar de as-uiteinden verpompen. Het gecomprimeerde gas wordt aan beide kanten door de voorvacuümpomp afgevoerd. De oliegesmeerde lagers zijn geplaatst op de uiteinden van de as aan de voorvacuümzijde van de pomp. Voordelen van deze opzet zijn: Geen koolwaterstofvervuiling door het smeermiddel in de hoogvacuümruimte mruimte, De lagers zijn gemakkelijk toegankelijk voor smering en vervanging, De balancering is relatief eenvoudig. Cursus Vacuümtechniek 21
22 Enkele gegevens turbomoleculairpomp Cursus Vacuümtechniek 22
23 Doorsnede turbomoleculairpomp Cursus Vacuümtechniek 23
24 Doorsnede turbomoleculairpomp Cursus Vacuümtechniek 24
25 Pompsnelheidskrommes Cursus Vacuümtechniek 25
26 Doorsnede turbomoleculairpomp Cursus Vacuümtechniek 26
27 Detailaanzicht turbopomp Cursus Vacuümtechniek 27
28 Turbopompopstelling Cursus Vacuümtechniek 28
29 Calibratie opstelling Cursus Vacuümtechniek 29
30 Maak opgave 4.7 Opdracht 1 Bekijk ook artikel "VUV refl flective coatings on thin concave float glass substrates with a perimeter of 86 cm to be used as provisional HADES RICH mirror segments" Cursus Vacuümtechniek 30
31 Adsorptieval ("trap") Cursus Vacuümtechniek 31
32 Afmetingen adsorptieval, opdracht 2 Controleer onderstaande geleidingsvermogens voor het geval er een pijpverbinding (met bocht!) tussen de beide flenzen aanwezig was Cursus Vacuümtechniek 32
33 Turbopomp-opstelling Cursus Vacuümtechniek 33
34 Opdracht 3: Controleer deze grafiek Cursus Vacuümtechniek 34
35 Pompsnelheidskrommes turbopomp Een snel draaiende propeller in een vrij-moleculair gas geeft de moleculen bij botsing een extra snelheidscomponent in de bewegingsrichting boven op de snelheidsverdeling van de verstrooiïng. Tussendoor botsen de moleculen met een stilstaande wand: de stator. Cursus Vacuümtechniek 35
36 Pompsnelheidscurves voor lucht van een TMP Pompsnelheidscurves voor lucht van een TMP in combinatie met verschillende voorvacuümpompen als functie van de inlaatdruk Cursus Vacuümtechniek 36
37 Hybride moleculairpomp propeller Propeller comprimeert gas in buitenste tussenruimte. Het gas, al enigszins visceus, wordt door spiraalgroef naar bodem geschroefd, daarna binnen de rotor omhoog; gas, hier visceus, wordt door voorpomp afgevoerd. Gecombineerde turbomoleculairpomp en molecular dragpomp. Meer dan 100x grotere compressieverhouding en dus ook voor-vacuümbestendigheid. Gecombineerd met droge tweetrapsmembraanpomp is dit een olievrij en dus corrosie-bestendige pompcom-binatie, mits de motor met stikstof gespoeld wordt. Cursus Vacuümtechniek 37
38 Magnetisch gelagerde hybride MP 1 - hoogvacuümaansluitfens, 2 - rotor van het turbogedeelte, 3 - stator van het turbogedeelte, 4 -concentrische trommels van het MDP gedeelte, 5 - vaste cilinders van het MDP gedeelte met spiraalvormige pompkanalen, 6 - permanent magneetlager, 7 - actief radiaallager, 8 - voorvacuümaansluiting, 9 - elektrische aansluiting, 10 - begrenzingslagers, 11 - positiesensoren, 12 - actief axiaallager. Cursus Vacuümtechniek 38
39 Schema hybride moleculairpomp A - inlaatzijde B - rotor van het turbogedeelte C - stator van het turbogedeelte D - kanaal van turbogedeelte naar de 1ste Gaede-tussenruimte E - Gaedeschijf F - obstructie G - uitlaatzijde H - schijf-mdp J - schijvenpakket van het TMP gedeelte K - rotatierichting Cursus Vacuümtechniek 39
40 Trillingsproblemen TMP Cursus Vacuümtechniek 40
Cursus Vacuümtechniek Week 8 Rotatiepompen
Cursus Vacuümtechniek Week 8 Rotatiepompen Cursus Vacuümtechniek 1 Voorbeeld vacuümopstelling (vacuümoven) Cursus Vacuümtechniek 2 Principe van een pomp V,m,S,q p P p v p a " p a Vermogen pomp Cursus Vacuümtechniek
Nadere informatieCursus Vacuümtechniek Week 10 Dampstroompompen
Cursus Vacuümtechniek Week 10 Dampstroompompen Cursus Vacuümtechniek 1 Vacuümpompen transportpompen opslagpompen membraanpomp draaischuifpomp vloeistofringpomp klauwpomp Rootspomp verdringingspompen impulsoverdrachtpompen
Nadere informatieNEVAC examen Middelbare Vacuümtechniek Vrijdag 11 april 2003, 14:00-16:30 uur. Vraagstuk 1 (MV-03-1) (15 punten)
NEVAC examen Middelbare Vacuümtechniek Vrijdag 11 april 2003, 14:00-16:30 uur Dit examen bestaat uit 4 vraagstukken en 5 pagina s Vraagstuk 1 (MV-03-1) (15 punten) Uitstoken en lekkage a) Na enige uren
Nadere informatieToets 3 Vacuümtechniek 2003
Toets 3 Vacuümtechniek 2003 Vraagstukken voorzien van * uitsluitend voor MV Vraagstuk 1 (30 punten) Naam: 15 januari 2003, 17.00-19.00 Hieronder staan 20 uitspraken die waar of onwaar kunnen zijn. Maak
Nadere informatieNEVAC examen Elementaire Vacuümtechniek Maandag 6 april 2009, 14:00-16:30 uur. p HV p 2 V 3 V 4 V 1. p 1 V 2
NEVAC eamen Elementaire Vacuümtechniek Maandag 6 april 2009, 14:00-16:30 uur Dit eamen bestaat uit 4 vraagstukken en 4 pagina s Vraagstuk 1 (EVT-09-1) (40 punten) p HV p 2 V 4 K V 3 V 1 p 1 V 2 In een
Nadere informatieNEVAC examen Vacuümtechniek Maandag 6 april 2009, 14:00-16:30 uur
NEVAC examen Vacuümtechniek Maandag 6 april 2009, 14:00-16:30 uur Dit examen bestaat uit 4 vraagstukken en 5 pagina s Vraagstuk 1 (VT-09-1) (20 punten) a. Een moderne draaischuifpomp is voorzien van een
Nadere informatieNEVAC examen Vacuümtechniek Maandag 7 april 2008, 14:00-16:30 uur
NEVAC examen Vacuümtechniek Maandag 7 april 2008, 14:00-16:30 uur Dit examen bestaat uit 4 vraagstukken en 5 pagina s Vraagstuk 1 (VT-08-1) (15 punten) Een vacuümvat wordt afgepompt met een eentraps draaischuifpomp
Nadere informatieNEVAC Examen Middelbare Vacuümtechniek Maandag 16 april 2007, 14:00-16:30 uur
NEVAC Examen Middelbare Vacuümtechniek Maandag 16 april 2007, 14:00-16:30 uur Dit examen bestaat uit 3 vraagstukken en 6 pagina s Vraagstuk 1 (MV-07-1) (21 ptn) In het Otto von Guericke Museum te Maagdenburg
Nadere informatieNEVAC examen Elementaire Vacuümtechniek Vrijdag 7 april 2006, 14:00-16:30 uur
NEVAC examen Elementaire Vacuümtechniek Vrijdag 7 april 2006, 14:00-16:30 uur Dit examen bestaat uit 4 vraagstukken en 5 pagina s Vraagstuk 1 (EV-06-1) (25 punten) Van een nog te bouwen vacuümsysteem met
Nadere informatieExamen Lagere Vacuümtechniek
Examen Lagere Vacuümtechniek Vrijdag 5 april 2002, 13.30 16.00 uur Vraagstuk 1 (LV-02-1) (20 punten) Een vacuümsysteem met een inhoud van 1 m 3 moet snel worden afgepompt tot een druk van 1x10-4 Pa. Het
Nadere informatieCursus Vacuümtechniek
Cursus Vacuümtechniek Week 13 Opslagpompen Cursus Vacuümtechniek 1 Programma Nog even iets van de vorige keer: desorptie door elektronen Opslagpompen behandelen Opdrachten: 4.9* 4.10* 4.11 4.13* 4.15 4.16
Nadere informatiePompsnelheid kryopomp is 1500 l/s. Geleidingsvermogen klep V 1 is 750 l/s. Pompsnelheid rotatiepomp is 25 m 3 /h.
NEVAC Examen Elementaire Vacuümtechniek Vrijdag 8 april 2005, 14:00-16:30 uur Dit examen bestaat uit 4 vraagstukken en 6 pagina s Vraagstuk 1 (EV-05-1) (25 punten) Systeem A Systeem B Systeem A: Systeem
Nadere informatieCOMMISSIE OPLEIDINGEN
NEDERLANDSE ACUÜMVERENIGING COMMISSIE OPLEIDINGEN NEVAC eamen Lagere Vacuümtechniek Vrijdag 6 april 2001, 13.30 16.00 uur Vraagstuk 1 (LV 2001-1) (30 punten) In het bovenstaande geschetste vacuümsysteem
Nadere informatiea) Noem twee manieren om de ontgassing in een vacuümsysteem zo laag mogelijk te krijgen.
Examen Lagere Vacuümtechniek 1999 Vrijdag 23 april 1999, 13.30-16.00 uur Vraagstuk 1 (LV-99-1) (24 punten) De druk p in een vacuümruimte is steeds een evenwicht tussen enerzijds het gasaanbod vanuit deze
Nadere informatieNEVAC examen Vacuümtechniek Maandag 19 april 2010, 14:00-16:30 uur
NEVAC examen Vacuümtechniek Maandag 9 april 200, 4:00-6:30 uur Dit examen bestaat uit 3 vraagstukken en 5 pagina s Vraagstuk (VT-0-) (35 punten) In onderstaande figuur is een hoogvacuümsysteem geschetst,
Nadere informatieNEVAC Examen Middelbare Vacuümtechniek Vrijdag 8 april 2005, 14:00-16:30 uur. Dit examen bestaat uit 4 vraagstukken en 6 pagina s
NEVAC Examen Middelbare Vacuümtechniek Vrijdag 8 april 2005, 14:00-16:0 uur Dit examen bestaat uit 4 vraagstukken en 6 pagina s Vraagstuk 1 (MV-05-1) (25 punten) Onder vriesdrogen wordt verstaan: Een methode
Nadere informatieNEVAC examen Middelbare Vacuümtechniek
NEVAC examen Middelbare Vacuümtechniek Woensdag 10 mei 2000 13.30 16.00 uur Vraagstuk MV- 00-1 25 punten a) Maak een schets van een Bayard-Alpert ionisatiemanometer. Benoem de verschillende elektroden
Nadere informatieNEVAC Examen Elementaire Vacuümtechniek Woensdag 7 april 2004, 14:00-16:30 uur
NEVAC Examen Elementaire Vacuümtechniek Woensdag 7 april 2004, 14:00-16:30 uur Dit examen bestaat uit 4 vraagstukken en 4 pagina s Vraagstuk 1 (EV-04-1) (25 punten) Onderstaand hoogvacuümsysteem is opgebouwd
Nadere informatieTentamen Warmte-overdracht
Tentamen Warmte-overdracht vakcode: 4B680 datum: 21 juni 2010 tijd: 14.00-17.00 uur LET OP Er zijn in totaal 4 opgaven waarvan de eerste opgave bestaat uit losse vragen. Alle opgaven tellen even zwaar
Nadere informatieNEVAC examen Middelbare Vacuümtechniek Woensdag 7 april 2004, 14:00-16:30 uur
NEVAC examen Middelbare Vacuümtechniek Woensdag 7 april 2004, 14:00-16:30 uur Dit examen bestaat uit 4 vraagstukken en 4 pagina s Vraagstuk 1 (MV-04-1) (15 punten) Afdichtings- en constructiematerialen
Nadere informatieExamen Middelbare Vacuümtechniek 1999
Examen Middelbare Vacuümtechniek 1999 Vrijdag 23 april 1999, 13.30-16.00 uur Vraagstuk 1 (MV-99-1) (15 punten) a) Maak een schets van een warmtegeleidingsmanometer. b) Leg aan de hand van deze schets de
Nadere informatieNEVAC examen Elementaire Vacuümtechniek Maandag 19 april 2010, 14:00-16:30 uur
NEVAC examen Elementaire Vacuümtechniek Maandag 19 april 2010, 14:00-16:30 uur Dit examen bestaat uit 4 vraagstukken en 4 pagina s Vraagstuk 1 (EVT-10-1) (20 punten) a) Teken een flensverbinding die gebruik
Nadere informatieExact periode Youdenplot Krachten Druk
Exact periode 10.2 Youdenplot Krachten Druk Youdenplot. De Youdenplot wordt uitgelegd aan de hand van een presentatie. Exact Periode 10.2 2 Krachten. Een kracht kan een voorwerp versnellen of vervormen.
Nadere informatieCOMMISSIE OPLEIDINGEN
NEDERLANDSE ACUÜMVERENIGING COMMISSIE OPLEIDINGEN NEVAC eamen Middelbare Vacuümtechniek Vrijdag 6 april 2001 13.30 16.00 uur Vraagstuk 1 (MV- 2001-1) 15 punten Naam: Dit blad inleveren met de rest van
Nadere informatieTWEEDE RONDE NATUURKUNDE OLYMPIADE 2013 TOETS APRIL :00 12:45 uur
TWEEDE RONDE NATUURKUNDE OLYMPIADE 2013 TOETS 1 24 APRIL 2013 11:00 12:45 uur MECHANICA 1 Blok en veer. (5 punten) Een blok van 3,0 kg glijdt over een wrijvingsloos tafelblad met een snelheid van 8,0 m/s
Nadere informatieXXX INTERNATIONALE NATUURKUNDE OLYMPIADE PADUA, ITALIË THEORIE-TOETS
XXX INTERNATIONALE NATUURKUNDE OLYMPIADE PADUA, ITALIË THEORIE-TOETS 22 juli 1999 70 --- 13 de internationale olympiade Opgave 1. Absorptie van straling door een gas Een cilindervormig vat, met de as vertikaal,
Nadere informatieWet van Bernoulli. 1 Druk in stilstaande vloeistoffen en gassen 2 Druk in stromende vloeistoffen en gassen 3 Wet van Bernoulli
Wet van Bernoulli 1 Druk in stilstaande vloeistoffen en gassen 2 Druk in stromende vloeistoffen en gassen 3 Wet van Bernoulli 1 Druk in stilstaande vloeistoffen en gassen Druk in een vloeistof In de figuur
Nadere informatieTWEEDE RONDE NATUURKUNDE OLYMPIADE 2019 TOETS APRIL 2019 Tijdsduur: 1h45
TWEEDE RONDE NATUURKUNDE OLYMPIADE 2019 TOETS 1 17 APRIL 2019 Tijdsduur: 1h45 Enige constanten en dergelijke MECHANICA 1 Twee prisma`s. (4 punten) Twee gelijkvormige prisma s met een hoek α van 30 hebben
Nadere informatieEindexamen wiskunde B1 vwo 2002-I
Eindexamen wiskunde B1 vwo 00-I Verschuivend zwaartepunt Een kubusvormige bak met deksel heeft binnenmaten 10 bij 10 bij 10 cm en weegt 1 kilogram. Het zwaartepunt B van de bak ligt in het centrum van
Nadere informatieNEVAC examen Lagere Vacuümtechniek Woensdag 10 mei 2000, uur
NEVAC examen Lagere Vacuümtechniek Woensdag 10 mei 2000, 13.30 16.00 uur Vraagstuk 1 ( LV 2000 1) 25 punten. In een handbediende opdampinstallatie wordt aluminium op een glasoppervlak opgedampt om dit
Nadere informatieMECHANICAII FLUIDO 55
MECHANICAII FLUIDO 55 Figuur (3.4): De atmosferische druk hoeft niet in rekening te worden gebracht aangezien ze in alle richtingen werkt. Opmerking 3: In sommige gevallen dient met een controlevolume
Nadere informatieTENTAMEN DYNAMICA (140302) 29 januari 2010, 9:00-12:30
TENTAMEN DYNAMICA (14030) 9 januari 010, 9:00-1:30 Verzoek: begin de beantwoording van een nieuwe vraag op een nieuwe pagina. En schrijf duidelijk: alleen leesbaar en verzorgd werk kan worden nagekeken.
Nadere informatie. Vermeld je naam op elke pagina.
Tentamen: Elektriciteit en Magnetisme Docent: J. F. J. van den Brand R. J. Wijngaarden Datum: 30 Mei 2006 Zaal: Q112/M143 Tijd: 15:15-18.00 uur. Vermeld je naam op elke pagina.. Vermeld je collegenummer..
Nadere informatieTHERMODYNAMICA 2 (WB1224)
THERMODYNAMICA 2 (WB1224) donderdag 27 januari 2005 14.00-17.00 u. AANWIJZINGEN Het tentamen bestaat uit twee of drie open vragen en 15 meerkeuzevragen. Voor de beantwoording van de meerkeuzevragen is
Nadere informatieEindronde Natuurkunde Olympiade 2014 theorietoets deel 1
Eindronde Natuurkunde Olympiade 2014 theorietoets deel 1 Opgave 1 Fata Morgana (3p) We hebben een planparallelle plaat met een brekingsindex n(z), die met de afstand z varieert. Zie ook de figuur. a. Toon
Nadere informatieTentamen Verbrandingstechnologie d.d. 9 maart 2009
Tentamen Verbrandingstechnologie d.d. 9 maart 2009 Maak elke opgave op een afzonderlijk vel papier Diktaat mag gebruikt worden, aantekeningen niet Succes! Opgave 1: Diversen (a) Geef de algemene reactie
Nadere informatieEindronde Natuurkunde Olympiade 2018 theorietoets deel 1
Eindronde Natuurkunde Olympiade 2018 theorietoets deel 1 1. Spelen met water (3 punten) Water wordt aan de bovenkant met een verwaarloosbare snelheid in een dakgoot met lengte L = 100 cm gegoten en dat
Nadere informatieTentamen Warmte-overdracht
Tentamen Warmte-overdracht vakcode: 4B680 datum: 19 januari 09 tijd: 14.00-17.00 uur LET OP Er zijn in totaal 4 opgaven waarvan de eerste opgave bestaat uit losse vragen. Alle opgaven tellen even zwaar
Nadere informatieExamen Statistische Thermodynamica
Examen Statistische Thermodynamica Alexander Mertens 8 juni 014 Dit zijn de vragen van het examen statistische thermodynamica op donderdag 6 juni 014. De vragen zijn overgeschreven door Sander Belmans
Nadere informatieTWEEDE RONDE NATUURKUNDE OLYMPIADE 2014 TOETS 1. 23 APRIL 2014 10.30 12.30 uur
TWEEDE RONDE NATUURKUNDE OLYMPIADE 2014 TOETS 1 23 APRIL 2014 10.30 12.30 uur 1 RONDDRAAIENDE MASSA 5pt Een massa zit aan een uiteinde van een touw. De massa ligt op een wrijvingloos oppervlak waar het
Nadere informatieCursus Vacuümtechniek. Kenniscentrum Mechatronica Eindhoven
Cursus Vacuümtechniek Kenniscentrum Mechatronica Eindhoven Naslagwerken Vacuümtechniek L.Wolterbeek Muller: Vacuümtechniek, beginselen en toepassingen, ISBN 90-2012203-7, Uitg.: Kluwer Technische Boeken
Nadere informatieTWEEDE RONDE NATUURKUNDE OLYMPIADE 2012 TOETS APRIL uur
TWEEDE RONDE NATUURKUNDE OLYMPIADE 2012 TOETS 1 26 APRIL 2012 10.30 12.30 uur 1. STOK IN WATER Een homogene stok met een dichtheid van 0,60 kg/dm 3 is draaibaar aan een onderwater gelegen steen bevestigd.
Nadere informatieNATIONALE NATUURKUNDE OLYMPIADE. Tweede ronde - theorie toets. 21 juni beschikbare tijd : 2 x 2 uur
NATIONALE NATUURKUNDE OLYMPIADE Tweede ronde - theorie toets 21 juni 2000 beschikbare tijd : 2 x 2 uur 52 --- 12 de tweede ronde DEEL I 1. Eugenia. Onlangs is met een telescoop vanaf de Aarde de ongeveer
Nadere informatieDruk is de stuwende kracht per oppervlakte eenheid die de lucht nodig heeft om te circuleren. Er zijn 3 soorten druk
Wat is lucht? Lucht is een gas wat hier op aarde essentieel is voor alle leven. Het is een mix van verschillende gassen, meestal in dezelfde samenstelling en verhouding, en waarin N stikstof en O2 zuurstof
Nadere informatieTECHNISCHE UNIVERSITEIT DELFT Faculteit der Civiele Techniek en Geowetenschappen
TECHNISCHE UNIVERSITEIT DELFT Faculteit der Civiele Techniek en Geowetenschappen TENTAMEN CTB1210 DYNAMICA en MODELVORMING d.d. 28 januari 2015 van 9:00-12:00 uur Let op: Voor de antwoorden op de conceptuele
Nadere informatieBereken de luchtdruk in bar op 3000 m hoogte in de Franse Alpen. De soortelijke massa van lucht is 1,2 kg/m³. De druk op zeeniveau bedraagt 1 bar.
7. Gaswetten Opgave 1 Opgave 2 Opgave 3 Opgave 4 Opgave 5 Opgave 6 Opgave 7 Bereken de luchtdruk in bar op 3000 m hoogte in de Franse Alpen. De soortelijke massa van lucht is 1,2 kg/m³. De druk op zeeniveau
Nadere informatieOefeningen Smering : toepassing van de Navier-Stokes vergelijkingen
Oefeningen Smering : toepassing van de Navier-Stokes vergelijkingen 1. Beschouw een permanente, laminaire stroming in de x-richting van een fluïdum met een laagdikte h, dichtheid en dnamische viscositeit
Nadere informatie3. Beschouw een zeer goede thermische geleider ( k ) in de vorm van een cilinder met lengte L en straal a
1. Op een vierkantig substraat bevinden zich 4 IC s (warmtebronnen), zoals op de bijgevoegde figuur. Als een van de warmtebronnen een vermogen van 1W dissipeert als warmte (en de andere geen vermogen dissiperen),
Nadere informatieNaam:... Studentnr:...
Naam:...... Studentnr:..... FACULTEIT CONSTRUERENDE TECHNISCHE WETENSCHAPPEN WATERBEHEER Tentamen : Stroming Examinator: J.S. Ribberink Vakcode : 401 Datum : vrijdag 15 juli 005 Tijd : 13.30 17.00 uur
Nadere informatieEngineeren van vacuümsystemen in machines
Engineeren van vacuümsystemen in machines Jos Caarls Busch B.V. Busch Worldwide 4 productielocaties, 50 vestigingen, 2100 medewerkers wereldwijd Ontwerp van een systeem Proces p leiding Pomp Welke pomp
Nadere informatieExact Periode 7 Radioactiviteit Druk
Exact Periode 7 Radioactiviteit Druk Exact periode 7 Radioactiviteit Druk Exact Periode 7 2 Natuurlijke radioactiviteit Met natuurlijke radioactiviteit wordt bedoeld: radioactiviteit die niet kunstmatig
Nadere informatieHet planetaire tandwielstelsel
Het planetaire tandwielstelsel Het doel van deze opdracht is om op een grafische manier de overbrengingsverhouding van een eenvoudig tandwielstelsel te bepalen. ===================================================================
Nadere informatieExamen VWO. Wiskunde B1 (nieuwe stijl)
Wiskunde B1 (nieuwe stijl) Examen VWO Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs Tijdvak 1 Vrijdag 4 mei 13.30 16.30 uur 0 0 Voor dit examen zijn maximaal 84 punten te behalen; het examen bestaat uit 18
Nadere informatieGassnelheid en volume metingen. Deze code van goede meetpraktijk beschrijft de toegepaste. werkwijze bij de meting voor gassnelheid en volume
Code van goede meetpraktijk van de VKL (Vereniging Kwaliteit Luchtmetingen) Wat doet de VKL? De Vereniging Kwaliteit Luchtmetingen (VKL) heeft ten doel, binnen de kaders van de Europese en Nationale wet-
Nadere informatieUitwerkingen van de opgaven in Basisboek Natuurkunde
opgave (blz 4) Uitwerkingen van de opgaven in Basisboek Natuurkunde De zwaarte-energie wordt gegeven door de formule W zwaarte = m g h In de opgave is de massa m = 0(kg) en de energie W zwaarte = 270(Joule)
Nadere informatieEindexamen natuurkunde 1 havo 2000-II
Eindexamen natuurkunde havo 2000-II 4 Antwoordmodel Opgave Slijtage bovenleiding uitkomst: m =,87 0 6 kg Het afgesleten volume is: V = (98,8 78,7) 0-6 5200 0 3 2 = 2,090 0 2 m 3. Hieruit volgt dat m =
Nadere informatieUitwerking tentamen Stroming 15 juli 2005
Uitwerking tentamen Stroming 5 juli 005 Opgave Hydrostatica : Manometer ρ A = 890 kg/m3 g= 9.8 m/s ρ B = 590 kg/m3 ρ ZUIGER = 700 kg/m3 D ZUIGER = m ha= 30 m hb= 5 m pb= 50000 Pa (overdruk) Vraag : Hoogte
Nadere informatieCursus Vacuümtechniek
Cursus Hogere Vacuümtechniek Week 2-1 Cursus Vacuümtechniek Kenniscentrum Mechatronica Eindhoven Cursus Hogere Vacuümtechniek Week 2-2 Overzicht Vacuümgebied tijd voor een monolaag (s) 10 8 10 6 10 4 10
Nadere informatiekoper hout water Als de bovenkant van het blokje hout zich net aan het wateroppervlak bevindt, is de massa van het blokje koper gelijk aan:
Fysica Vraag 1 Een blokje koper ligt bovenop een blokje hout (massa mhout = 0,60 kg ; dichtheid ρhout = 0,60 10³ kg.m -3 ). Het blokje hout drijft in water. koper hout water Als de bovenkant van het blokje
Nadere informatieTentamen Natuurkunde 1A 09.00 uur - 12.00 uur vrijdag 14 januari 2011 docent drs.j.b. Vrijdaghs
Tentamen Natuurkunde 1A 09.00 uur - 12.00 uur vrijdag 14 januari 2011 docent drs.j.b. Vrijdaghs Aanwijzingen: Dit tentamen omvat 6 opgaven met totaal 20 deelvragen Begin elke opgave op een nieuwe kant
Nadere informatieWelke van de drie onderstaande. figuren stellen een isobare toestandsverandering van een ideaal gas voor?
jaar: 1989 nummer: 01 Welke van de drie onderstaande. figuren stellen een isobare toestandsverandering van een ideaal gas voor? o a. 1 o b. 1 en 2 o c. 1 en 3 o d. 1, 2 en 3 jaar: 1989 nummer: 02 De volumeuitzetting
Nadere informatieThermodynamica. Daniël Slenders Faculteit Ingenieurswetenschappen Katholieke Universiteit Leuven
Thermodynamica Daniël Slenders Faculteit Ingenieurswetenschappen Katholieke Universiteit Leuven Academiejaar 2009-2010 Inhoudsopgave Eerste hoofdwet - deel 1 3 Oefening 1.1......................................
Nadere informatieTechnische Universiteit Eindhoven Tentamen Thermische Fysica II 3NB65. 15 augustus 2011, 9.00-12.00 uur
Technische Universiteit Eindhoven Tentamen Thermische Fysica II 3NB65 15 augustus 2011, 9.00-12.00 uur Het tentamen bestaat uit drie, de hele stof omvattende opgaven, onderverdeeld in 15 deelopgaven die
Nadere informatie2 Van 1 liter vloeistof wordt door koken 1000 liter damp gemaakt.
Domein D: Warmteleer Subdomein: Gas en vloeistof 1 niet expliciet genoemd in eindtermen, moet er een groep vragen gemaakt worden waarin die algemene zaken zijn vervat? zie ook mededelingen voor eindexamendocenten.
Nadere informatieIn de figuur hieronder zie je een Elektromagnetische golf: een golf die bestaat uit elektrische en magnetische trillingen.(zie figuur).
2.1 Wat is licht? In de figuur hieronder zie je een Elektromagnetische golf: een golf die bestaat uit elektrische en magnetische trillingen.(zie figuur). Licht is een elektromagnetische golf. Andere voorbeelden
Nadere informatie(g 0 en n een heel getal) Voor het rekenen met machten geldt ook - (p q) a = p a q a
Samenvatting wiskunde h4 hoofdstuk 3 en 6, h5 hoofdstuk 4 en 6 Hoofdstuk 3 Voorkennis Bij het rekenen met machten gelden de volgende rekenregels: - Bij een vermenigvuldiging van twee machten met hetzelfde
Nadere informatieEindronde Natuurkunde Olympiade 2013 theorietoets deel 1
Eindronde Natuurkunde Olympiade 2013 theorietoets deel 1 Opgave 1 Helikopter (3p) Een helikopter A kan in de lucht stilhangen als het geleverde vermogen door de motor P is. Een tweede helikopter B is een
Nadere informatieMachten, exponenten en logaritmen
Machten, eponenten en logaritmen Machten, eponenten en logaritmen Macht, eponent en grondtal Eponenten en logaritmen hebben alles met machtsverheffen te maken. Een macht als 4 is niets anders dan de herhaalde
Nadere informatieDe olie uit opgave 1 komt terecht in een tank met een inhoud van 10 000 liter. Hoe lang duurt het voordat de tank volledig met olie is gevuld?
5. Stromingsleer De belangrijkste vergelijking in de stromingsleer is de continuïteitsvergelijking. Deze is de vertaling van de wet van behoud van massa: wat er aan massa een leiding instroomt moet er
Nadere informatie7 College 01/12: Electrische velden, Wet van Gauss
7 College 01/12: Electrische velden, Wet van Gauss Berekening van electrische flux Alleen de component van het veld loodrecht op het oppervlak draagt bij aan de netto flux. We definieren de electrische
Nadere informatieQ l = 24ste Vlaamse Fysica Olympiade. R s. ρ water = 1, kg/m 3 ( ϑ = 4 C ) Eerste ronde - 24ste Vlaamse Fysica Olympiade 1
Eerste ronde - 4ste Vlaamse Fysica Olympiade 4ste Vlaamse Fysica Olympiade Eerste ronde. De eerste ronde van deze Vlaamse Fysica Olympiade bestaat uit 5 vragen met vier mogelijke antwoorden. Er is telkens
Nadere informatieEindexamen wiskunde B1-2 havo 2006-I
Verkeersdichtheid We gaan uit van de volgende (denkbeeldige) situatie (zie figuur 1). Op een weg rijden auto s met een snelheid van 80 kilometer per uur. e auto s houden een onderlinge afstand van 45 meter.
Nadere informatieIn een U-vormige buis bevinden zich drie verschillende, niet mengbare vloeistoffen met dichtheden ρ1, ρ2 en ρ3. De hoogte h1 = 10 cm en h3 = 15 cm.
Fysica Vraag 1 In een U-vormige buis bevinden zich drie verschillende, niet mengbare vloeistoffen met dichtheden ρ1, ρ2 en ρ3. De hoogte h1 = 1 cm en h3 = 15 cm. De dichtheid ρ3 wordt gegeven door:
Nadere informatieWe willen dat de magnetische inductie in het punt K gelijk aan rul zou worden. Daartoe moet men door de draad AB een stroom sturen die gelijk is aan
jaar: 1995 nummer: 28 Twee zeer lange draden zijn evenwijdig opgesteld. De stroom door de linkse draad ( zie figuur) is in grootte gelijk aan 30 A en de zin ervan wordt aangegeven door de pijl. We willen
Nadere informatieHoofdstuk 2: HYDROSTATICA
ysica hoofdstuk : Hydrostatica e jaar e graad (uur) - 95 - Hoofdstuk : HYDROSTTIC. Inleiding: Bouw van een stof.. ggregatietoestanden De zuivere stoffen die we kennen kunnen in drie verschijningsvormen
Nadere informatieAchter het correctievoorschrift is een aanvulling op het correctievoorschrift opgenomen.
Eamen VW 04 tijdvak dinsdag 0 mei 3.30-6.30 uur wiskunde B (pilot) chter het correctievoorschrift is een aanvulling op het correctievoorschrift opgenomen. Dit eamen bestaat uit 8 vragen. Voor dit eamen
Nadere informatieNATUURKUNDE 8 29/04/2011 KLAS 5 INHAALPROEFWERK HOOFDSTUK
NATUURKUNDE KLAS 5 INHAALPROEFWERK HOOFDSTUK 8 29/04/2011 Deze toets bestaat uit 3 opgaven (32 punten). Gebruik eigen grafische rekenmachine en BINAS toegestaan. Veel succes! Opgave 1: Afbuigen van geladen
Nadere informatieVerbanden en functies
Verbanden en functies 0. voorkennis Stelsels vergelijkingen Je kunt een stelsel van twee lineaire vergelijkingen met twee variabelen oplossen. De oplossing van het stelsel is het snijpunt van twee lijnen.
Nadere informatieMeten is Weten. 1 Inhoud... 1
1 Inhoud 1 Inhoud... 1 2 Meten is weten... 2 2.1 Inleiding... 2 2.2 Debieten... 2 2.2.1 Elektromagnetische debietmeters... 4 2.2.2 Coriolis... 4 2.2.3 Vortex... 4 2.2.4 Ultrasoon... 4 2.2.5 Thermische
Nadere informatieTHERMODYNAMICA 2 (WB1224)
THERMODYNAMICA 2 (WB1224) dinsdag 21 januari 2003 14.00-17.00 u. AANWIJZINGEN Het tentamen bestaat uit twee open vragen en 15 meerkeuzevragen. Voor de beantwoording van de meerkeuzevragen is een formulier
Nadere informatieJ De centrale draait (met de gegevens) gedurende één jaar. Het gemiddelde vermogen van de centrale kan dan berekend worden:
Uitwerking examen Natuurkunde1 HAVO 00 (1 e tijdvak) Opgave 1 Itaipu 1. De verbruikte elektrische energie kan worden omgerekend in oules: 17 = 9,3 kwh( = 9,3 3, ) = 3,3 De centrale draait (met de gegevens)
Nadere informatieControle: Bekijk nu of aan het evenwicht wordt voldaan voor het deel BC, daarvoor zijn immers alle scharnierkracten bekend
Hints/procedures voor het examen 4Q130 dd 25-11-99 ( Aan het einde van dit document staan antwoorden) Opgave 1 Beschouwing vooraf: De constructie bestaat uit twee delen; elk deel afzonderlijk vrijgemaakt
Nadere informatieAAN DE SLAG Arbeid verricht door de wrijvingskracht (thema 1)
Arbeid verricht door de wrijvingskracht (thema 1) Is de arbeid die moet verricht worden op een voorwerp om dat voorwerp over een afstand h omhoog te brengen, afhankelijk van de gevolgde weg? Kies een van
Nadere informatieTENTAMEN NATUURKUNDE
CENTRALE COMMISSIE VOORTENTAMEN NATUURKUNDE TENTAMEN NATUURKUNDE tweede voorbeeldtentamen CCVN tijd : 3 uur aantal opgaven : 5 aantal antwoordbladen : 1 (bij opgave 2) Iedere opgave dient op een afzonderlijk
Nadere informatieVentilatie richtlijnen
Ventilatie richtlijnen Capaciteit Te verplaatsen luchthoeveelheid in een ruimte gedurende een bepaalde periode wordt uitgedrukt in m 3 /u of m 3 /s. Er worden verschillende methodes gebruikt om de capaciteit
Nadere informatiePulsed Laser Deposition Systems
Pulsed Laser Deposition Systems Cas Damen Twente Solid State Technology BV Inhoud Inleiding Ontwerp-uitdagingen Voorbeelden - Substraatverwarming - Vacuümkwaliteit - Elektronica en aansturing Slotopmerkingen/conclusie
Nadere informatieTENTAMEN THERMODYNAMICA 1 Wb april :00-12:00
TENTAMEN THERMODYNAMICA 1 Wb 4100 13 april 2011 9:00-12:00 Linksboven op elk blad vermelden: naam, studienummer en studierichting. Puntentelling: het tentamen bestaat uit 14 meerkeuzevragen en twee open
Nadere informatieBal in de sloot. Hierbij zijn x en f ( x ) in centimeters. Zie figuur 2.
Bal in de sloot Een bal met een straal van cm komt in een figuur sloot terecht en blijft drijven. Het laagste punt van de bal bevindt zich h cm onder het wateroppervlak. In figuur zie je een doorsnede
Nadere informatieMetingen aan pompeigenschappen. Cursus Vacuümtechniek 1
Metingen aan omeigenschaen Cursus Vacuümtechniek 1 Nog even iets van de vorige keer Problem: The gas load of the 5% model was measured to be a rate of 5.10-4 torr-l/sec at room temerature. Assume the gas
Nadere informatieMagnetische toepassingen in de motorvoertuigentechniek (2)
Magnetische toepassingen in de motorvoertuigentechniek () E. Gernaat, ISBN 97-9-97-3- 1 Inductiespanning 1.1 Introductie Eén van de belangrijkste ontdekkingen op het gebied van de elektriciteit was het
Nadere informatiePhydrostatisch = gh (6)
Proefopstellingen: Bernoulli-opstelling De Bernoulli-vergelijking (2) kan goed worden bestudeerd met een opstelling zoals in figuur 4. In de figuur staat de luchtdruk aangegeven met P0. Uiterst links staat
Nadere informatieDeze Informatie is gratis en mag op geen enkele wijze tegen betaling aangeboden worden. Vraag 1
Vraag 1 Twee stenen van op dezelfde hoogte horizontaal weggeworpen in het punt A: steen 1 met een snelheid v 1 en steen 2 met snelheid v 2 Steen 1 komt neer op een afstand x 1 van het punt O en steen 2
Nadere informatieVlaamse Fysica Olympiade Eerste ronde
Vlaamse Olympiades voor Natuurwetenschappen KU Leuven Departement Chemie Celestijnenlaan 200F bus 2404 3001 Heverlee Tel.: 016-32 74 71 E-mail: info@vonw.be www.vonw.be Vlaamse Fysica Olympiade 2017-2018
Nadere informatieDe verliezen van /in het systeem zijn ook het gevolg van energietransformaties!
Centrale Verwarmingssysteem Uitwerking van de deelvragen 1 ) Wat zijn de Energietransformaties in het systeem? De Energietransformaties die optreden in het CV-systeem zijn a. Boven de brander c.q. in de
Nadere informatieDe massadichtheid, dichtheid of soortelijke massa van een stof is de massa die aanwezig is in een bepaald
Hieronder wordt uitgelegd wat massadichtheid betekent. De massadichtheid, dichtheid of soortelijke massa van een stof is de massa die aanwezig is in een bepaald volume. De massadichtheid is dus bijvoorbeeld
Nadere informatieEindexamen wiskunde b 1-2 havo 2002 - II
Pompen of... Een cilindervormig vat met een hoogte van 32 dm heeft een inhoud van 8000 liter (1 liter = 1 dm 3 ). figuur 1 4p 1 Bereken de diameter van het vat. Geef je antwoord in gehele centimeters nauwkeurig.
Nadere informatie2010-I. A heeft de coördinaten (4 a, 4a a 2 ). Vraag 1. Toon dit aan. Gelijkstellen: y= 4x x 2 A. y= ax
00-I De parabool met vergelijking y = 4x x en de x-as sluiten een vlakdeel V in. De lijn y = ax (met 0 a < 4) snijdt de parabool in de oorsprong en in punt. Zie de figuur. y= 4x x y= ax heeft de coördinaten
Nadere informatieExamen HAVO. wiskunde B1,2
wiskunde 1, Examen HVO Hoger lgemeen Voortgezet Onderwijs ijdvak 1 Vrijdag 19 mei 1.0 16.0 uur 0 06 Voor dit examen zijn maximaal 87 punten te behalen; het examen bestaat uit vragen. Voor elk vraagnummer
Nadere informatieExamen VWO. wiskunde B1,2. tijdvak 2 woensdag 20 juni uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage.
Eamen VW 007 tijdvak woensdag 0 juni 13.30-16.30 uur wiskunde 1, ij dit eamen hoort een uitwerkbijlage. Dit eamen bestaat uit 17 vragen. Voor dit eamen zijn maimaal 81 punten te behalen. Voor elk vraagnummer
Nadere informatie1.4 De tweeslag motor. Afbeelding 7. Het tweeslag proces, de uitvoering volgens Detroit Diesel.
1.4 De tweeslag motor Bij de tweeslag motor duurt het arbeidsproces tweeslagen, dus een neerwaartse en een opwaartse slag. Duidelijk zal zijn dat deze motor zelf geen lucht aan kan zuigen. Bij deze motor
Nadere informatie