Den Haag aan zee of in zee?

Transcriptie

1 Den Haag aan zee of in zee? Risico van zeespiegelstijging onderschat Lennart van der Linde - Haags Milieucentrum januari

2 Outline Gemeentelijke verwachting zeespiegelstijging Projectie KNMI (2006) vs Deltacommissie (2008) Projectie IPCC (2007) + onzekerheden/vragen Waarschuwingen klimaatwetenschappers Waarnemingen: vroegere zeespiegelstijging Waarnemingen: Noordpool, Groenland, Antarctica Recente projecties: Meehl, Pfeffer, Hansen ea Discussie: onzekerheden + risicobenadering Conclusie: risico groter dan gedacht 2

3 Gemeentelijke verwachting (Uitvoeringsplan Klimaatbestendig Den Haag 2012) cm zeespiegelstijging in cm in 2100 (en cm in 2300) Obv klimaatscenario s KNMI (2006): max 4 C warmer in 2100? 3

4 Projectie Deltacommissie i Risico op max 1,3m in 2100? (waarschijnlijk vs mogelijk) (MNP 2007: max 1,5m in 2100) 4

5 Projectie Deltacommissie i Risico op max 4m in 2200? (waarschijnlijk vs mogelijk) 5

6 Projectie IPCC (2007) Temperatuur: 4-6 C warmer in 2100? 6

7 Projectie IPCC (2007) Zeespiegel: max cm in 2100? 7

8 Projecties vergeleken overzicht Vellinga 2008: tot 10m in 2300? 8

9 Projecties vergeleken NOAA 2012: tot 2m in 2100? 9

10 Onzekerheden/vragen Hoeveel uitstoot deze eeuw? Hoeveel opwarming bij die uitstoot? Hoe snel/sterk reageren ijskappen daarop? In hoeverre kunnen we ons daaraan aanpassen? In hoeverre kunnen we zeespiegelstijging nog voorkomen? In hoeverre willen we dat, voor onszelf en voor mensen elders en later? Kennis over reactiesnelheid ijskappen sterk in ontwikkeling - Verbetering ijskapmodellen: o.a. afkalvingsprocessen - Verbetering klimaatmodellen: o.a. trage feedbacks - Verbetering paleo-data: temperatuur, CO2, zeespiegel 10

11 Klimatologen waarschuwen Pier Vellinga in z n oratie Hoogtij in de delta (2008: p.32) Indien we er niet in slagen de uitstoot snel en rigoureus te beperken, zullen we uiteindelijk te maken krijgen met het smelten van de volledige ijskap van Antarctica. Het gaat dan om ongeveer 70 meter stijging van de zeespiegel op een termijn van honderden tot enkele duizenden jaren. Pier Vellinga in NRC Boeken (20 mei 2011) Als we te lang treuzelen met het terugbrengen van broeikasgasemissies en het ook nog een beetje tegenzit, is dat proces niet meer te stoppen en zal de zeespiegel met zes meter stijgen. Misschien zijn we dat punt al gepasseerd. John Schellnhuber bij Australian Broadcasting Company (12 juli 2011) Four degrees sustained for a while would mean at least seven or 10 metre sea level rise; probably it would melt down all the ice on this planet. That accounts to 70 metres, seven oh, metres in the long term. Jim Hansen in Guardian (15 februari 2009) If we burn all fossil fuels, we will destroy the planet we know. Carbon dioxide would increase to 500 ppm or more. We would set the planet on a course to the ice-free state, with sea level 75 metres higher. Climatic disasters would occur continually. 11

12 Vroegere zeespiegelstijging Afgelopen jaar: 100m in 100 eeuwen (max stijgsnelheid ca 4m per eeuw?) 12

13 Zeespiegelschommelingen g Hansen ea 2012 (concept): afgelopen 35 milj jr ca 180m variatie? 13

14 Noordpoolijs smelt snel Omvang sept 2012 vs gemiddeld

15 Smeltrecord 2012 vorig record 2007 ( extent ) 15

16 IJsomvang ca 50% afname: 16

17 IJsvolume smelt nog sneller 17

18 IJsvolume ca 75% afname: 18

19 Meerjarig ijs verdwijnt snel 19

20 Omvang laatste 1450 jaar (einde zomer; 40-jarig gemiddelde) 20

21 Modellen vs realiteit 2012 ingetekend in Stroeve ea

22 Noordpool ijsvrij sept 2016? Model-extrapolaties Maslowski ea (volume): IPCC-projectie 2e helft deze eeuw; sept 2012: 0,33 km3 x 10⁴ 22

23 Noordpool ijsvrij: scenario 1 lineaire extrapolatie:

24 Noordpool ijsvrij: scenario 2 exponentiële extrapolatie:

25 Noordpool ijsvrij: scenario 3 Gompertz-extrapolatie:

26 IJsverlies Groenland Versnelling met 10-jarige verdubbelingstijd? 2012: ca 550 Gton verlies (360 Gton = 1 mm stijging) 26

27 IJsverlies Antarctica Ook versnelling begonnen? 27

28 Risico zeespiegelstijging g Meehl ea 2012: ca 11 m in 2300? 28

29 Risico zeespiegelstijging g Schaeffer ea 2012: tot 10m in 2300 bij BAU? (afgelopen 1000 jaar max 50 cm fluctuatie) 29

30 Risico zeespiegelstijging g Jevrejeva ea 2011: ca 7m in 2300, 11m in 2500? 30

31 Risico zeespiegelstijging Pfeffer ea 2008: max 2m in 2100? (= 8-10m in 2300?) 31

32 Risico zeespiegelstijging g Goelzer ea 2012: ca 1,5m in 2300, 7m in 3000? 32

33 Risico zeespiegelstijging Hansen & Sato 2011: meer dan 2m in 2100? (negatieve feedback vanaf 2e helft deze eeuw?) 33

34 Risico zeespiegelstijging Hansen & Sato 2011: 10-jarige verdubbelingstijd? Mogelijke ijssmelt bij BAU? : 1 mm/jr = 1 cm tot : 2 mm/jr = 3 cm tot : 2035: 4 mm/jr = 7 cm tot : 8 mm/jr = 15 cm tot : 16 mm/jr = 31 cm tot : 29 mm/jr = 60 cm tot : 35 mm/jr = 95 cm tot : 40 mm/jr = 115 cm tot : 40 mm/jr = 195 cm tot 2100 Thermische expansie tot 2100: circa 35 cm? Totale zeespiegelstijging 2100: ca 230 cm? Stijging tot 2300: ca 10m? (2600: 20m, 3000: 30m, 3500: 40m, 4000: 48m, 4500: 54m, 5000: 58m, 5500: 60m?) 60-70m = ijsvrije planeet: vanaf ca 600 ppm & 6 C warmer? 34

35 IJsvrije planeet? Oceanen & continenten milj jr geleden: zeespiegel ca m hoger dan vandaag? 35

36 Zeespiegel in modellen Hansen ea 2012 (concept): 34 milj jr terug ca 60m hoger? 36

37 Afkoeling laatste 50 milj jaar schatting Hansen ea 2012 (concept): 34 milj jr terug ca 6 C warmer? 37

38 CO2 in laatste 65 milj jaar schatting Hansen ea 2012 (concept): 34 milj jr terug ppm & 3 milj jr terug ppm? 38

39 CO2-klimaatgevoeligheid schatting Hansen ea 2012 (concept): 4-5 C van ppm? Daarbuiten veel hoger; ook hoger inclusief trage feedbacks. 39

40 CO2 in laatste jaar Hansen ea 2012 (concept): ca ppm (temperatuurverschil ijstijd-nu: ca 5 C?) 40

41 Zeespiegel in Plioceen Raymo et al 2009: 3 milj jr terug 2-3 C warmer & 10-30m hogere zeespiegel? (bij ppm CO2?) 41

42 Zeespiegel en temperatuur Archer/WBGU: 40 milj jr terug ca 4 C warmer & ca 70m hogere zeespiegel? (+ commentaar Grinsted) 42

43 Zeespiegel en temperatuur Rohling/Grinsted (2x polar amplification): 6-10m/ C hoger? (3 milj jr terug 12-30m hoger, 2-3 C warmer, ca 380ppm?) 43

44 Zeespiegel en temperatuur Grinsted (1,5x polar amplification): 15-30m hoger bij 3 C warmer? (30-60m hoger bij 6 C warmer?) 44

45 Zeespiegel en CO2 Foster & Rohling 2013: 10-30m hoger bij 400 ppm? 45

46 Temperatuur en CO2 Rohling et al 2012: 1-2 C warmer bij 400 ppm? (alleen snelle feedbacks; 4-5 C warmer met trage feedbacks?) 46

47 Discussie Onzekerheden + risicobenadering Hoe groot is risico op 10m stijging in 300 jr? Wat is effect van 10m stijging in 300 jr? In hoeverre kunnen we dit risico verkleinen? Welke andere risico s zijn relevant? (voedsel, water, migratie, etc) Wat is de moraliteit van onze keuze: hoe serieus moeten we dit risico nemen? (Urgenda/Jim Hansen: juridische actie/rechtvaardigheid?) Feiten & veronderstellingen/vragen CO2 bijna 400 ppm & stijgt 2 ppm/jr: ca 600 ppm rond 2100? Trage feedbacks: niet in modellen, bijna verdubbeling opwarming? 40 mm/jr max stijgsnelheid? (minder ijs, maar sterkere forcing) binnen eeuw te bereiken en daarna langzame afname? Kan Nederland/Den Haag zich hieraan aanpassen? 600 ppm = 6 C warmer op termijn + 60m stijging over millennia? 400 ppm = 3 C warmer op termijn + 30m stijging over millennia? 350 ppm = 2 C warmer op termijn + 20m stijging over millennia? 47

48 350 ppm als doel? Hansen et al 2012: 6% mondiale CO2-reductie/jaar (zonder trage feedbacks: risico tipping points) 48

49 Voorraad olie, gas, kolen Hansen et al 2012: genoeg voor min 1000 ppm extra (zonder trage feedbacks: risico tipping points) 49

50 Conclusie Risico zeespiegelstijging (fors) groter dan gedacht 10m in 2300, 60m lange termijn: serieus risico (tipping points?) 1m in 2100, 15m op termijn: moeilijk te voorkomen? Keuze: mm/jr of mm/jr? Zsm terug naar 350 ppm mm/jr: aanpassing moeilijk/onmogelijk? mm/jr: ca 6% mondiale CO2-reductie/jr nodig Gevestigde belangen verzetten zich: strijd nodig Dus: redden wat te redden valt + hopen op beste This is an emergency, and for emergency situations we need emergency action. - VN Secretaris-generaal Ban Ki-Moon, 10 november 2007, vanaf Antarctica We will work tirelessly to roll back the specter of a warming planet. - President Barack Obama, inaugurele rede, 20 januari 2009 As with the earlier great moral issue of slavery, an injustice done by one race of humans to another, so the injustice of one generation to others must stir the public's conscience to the point of action. - Jim Hansen et al 2012, The scientific case for young people and nature 50