Behandeling van Hielpijn. Fasciitis plantaris

Transcriptie

1 Behandeling van Hielpijn Fasciitis plantaris

2 Inhoud Inleiding 3 Hielpijn 3 Klachten en oorzaken 3 De behandeling en wat u zelf kunt doen 4 Oefeningen 4 De nachtspalk 6 Overige behandelingen: ESWT 6 Ten slotte 7 Sint Maartenskliniek 7 2

3 Inleiding In deze folder krijgt u informatie over de behandeling van hielpijn, ook wel fasciitis plantaris genoemd. Hielpijn De pijn onder uw hiel wordt fasciitis plantaris genoemd. Fasciitis plantaris verwijst naar de fascia plantaris: een soort peesplaat die de voetboog ondersteunt, bestaand uit een vezelrijke structuur. De fascia plantaris loopt van het hielbeen onder de voet naar het begin van de onderkant van de tenen. Hielpijn wordt ook wel hielspoor genoemd, dan verwijst het naar het doorntje aan de voorzijde van het hielbeen (zie afbeelding). Maar ook mensen zonder zichtbare hielspoor op de röntgenfoto kunnen last hebben van fasciitis plantaris. Het is dus niet zo dat het doorntje aan de voorzijde van het hielbeen altijd de pijn veroorzaakt. Daarom wordt de voorkeur gegeven aan de naam fasciitis plantaris. Klachten en oorzaken De typische klachten bij een fasciitis plantaris zijn: Pijn bij de eerste stappen. De pijn neemt af na wat meer lopen, maar verergert weer na langer lopen. Er is dus een duidelijke belastingsafhankelijke relatie. De ergste pijn bevindt zich aan de onderzijde van de hiel, met soms uitstralende pijn richting de binnenkant van de enkel. De pijn kan zich in de loop van de tijd ook verplaatsen onder het hielbeen. De oorzaak van deze pijnklachten is een overbelasting ( overuse syndrome ) waardoor er microscheurtjes in de vezels van de fascia plantaris ontstaan. Deze overbelasting kan veroorzaakt worden door factoren als overgewicht, een hoog activiteitenniveau (sporten, veel staan), een naar binnen gekantelde beweging van de voet tijdens het lopen (pronatie), maar soms ook door een plotselinge inspanning, zoals het hard in de grond trappen van een spade. Meestal is er echter geen directe aanleiding voor het ontstaan van de klachten. De klachten ontstaan dan heel geleidelijk en blijven hardnekkig voortduren. Bij veel mensen met fasciitis plantaris is er sprake van verkorte kuitspieren. 3

4 De behandeling en wat u zelf kan doen De arts zal met u doornemen welke behandelingen u al eerder heeft gehad voor uw fasciitis plantaris, en welke er nog mogelijk zijn. Hierbij wordt gewerkt met een zo volledig mogelijke lijst van potentieel succesvolle behandelmogelijkheden. Steunzolen en het rekken van de kuitspier Als voornaamste behandeling van hielpijn wordt in de literatuur vooral waarde gehecht aan het gebruik van steunzolen voor mensen die langer dan acht uur per dag staan en het goed rekken van de kuitspieren. Steunzolen ontlasten de onderzijde van de hiel. Het rekken van de kuitspier heeft als doel de gezamenlijke vezels van de kuitspier en achillespees, die doorlopen in de peesplaat onder de voet, te herstellen. Daarom heeft het rekken van de kuitspier een gunstig effect op de pijn onder de voet. Het rekken van de kuitspier geeft bovendien een verlichtend gevoel, al zal de pijn pas na enkele maanden rekken echt verminderen. Hieronder staan de oefeningen afgebeeld. Voor een goed resultaat raden wij u aan deze oefeningen twee tot drie keer per dag uit te voeren. Oefeningen Oefening 1 Uitgangshouding: ga op de grond zitten. Leg de benen op de grond. Sla een handdoek om de voorvoet en tenen. Uitvoering: trek de voet naar je toe totdat je spanning voelt in de kuit. Houd deze stand goed vast m.b.v. de handdoek. Hierbij heb je rek op de onderkant van de voet. Hou dit 10 tellen vast en ontspan. Herhaal 5 keer. Oefening 2 Uitgangshouding: ga op de grond zitten. Plaats een kussen onder de knie. Sla een handdoek om de voorvoet en tenen. Uitvoering: trek de voet naar je toe totdat je spanning voelt in de kuit. Houd deze stand goed vast m.b.v. de handdoek. Hierbij heb je veel rek op de onderkant van de voet. Hou dit 10 tellen vast en ontspan. Herhaal 5 keer. 4

5 Oefening 3 Uitgangshouding: ga voor een muur staan en zet met een been een stap naar voren. Houd het achterste been gestrekt. Zet de handen op schouderhoogte tegen de muur. Uitvoering: het lichaamsgewicht rust op het achterste been. Beweeg het lichaam als een plank naar voren, en hou de hiel aan de grond. Trek dan de hiel naar achter en in de grond. Houd 15 tellen vast, ontspan en kom vanuit deze stand op de tenen omhoog en zet de armen hoger tegen de muur. Houd 10 tellen vast en ontspan. Herhaal 5 keer. Oefening 4 Uitgangshouding: ga voor een muur staan en zet met een been een stap naar voren. Buig het achterste been. Zet de handen op schouderhoogte tegen de muur. Uitvoering: het lichaamsgewicht rust op het achterste been. Beweeg het lichaam als een plank naar voren, en hou de hiel aan de grond. Trek dan de hiel naar de grond. Houd 10 tellen vast en ontspan. Herhaal 5 keer. Oefening 5 Uitgangshouding: ga met de voeten op de onderste traptrede of boek staan en laat de hielen over de rand hangen. Uitvoering: verplaats het lichaamsgewicht iets naar voren zodat de hielen naar beneden worden geduwd. Voel daarbij de spanning in de kuitspieren. Ga vervolgens weer op de tenen staan. Houd 3 seconden vast en herhaal dit 10 keer. Na 1 minuut pauze herhaalt u deze nog 2 keer. U voert de oefening dus 30 keer uit. Herhaal de oefening 2-3 keer per dag. 5

6 Indien u de oefening graag zittend uitvoert, doet u het volgende: Uitgangshouding: ga op een stoel zitten. Zet de voet plat op de grond. Uitvoering: schuif de voet zo ver mogelijk plat over de grond naar achteren. Houd 15 tellen vast en ga weer terug. Let erop dat de hiel op de grond blijft. Herhaal de oefening 5 keer. De nachtspalk Ook het gebruik van een nachtspalk heeft een goed effect, zeker in combinatie met het rekken van de kuitspier. Een nachtspalk houdt de voet in 90 graden ten opzichte van het onderbeen, zodat de vezels van de peesplaat opgerekt blijven gedurende de nacht. De gipsverbandmeesters leggen deze nachtspalk aan. De nachtspalk moet u zeker 3 maanden dragen gedurende de nacht, in combinatie met het rekken van de kuitspier/achillespees overdag. De kans is groot dat in de loop van deze maanden de pijnklachten onder de hiel verminderen. Richtlijnen nachtspalk Als u een spalk aanheeft mag u hier niet op lopen. De spalk is gemakkelijk aan en uit te doen door het klittenband. U mag een eigen kousje in de spalk dragen. Als u de spalk niet meteen de hele nacht kunt dragen, dient u het gebruik van de spalk geleidelijk aan op te bouwen. Overige behandelingen: Extracorpural Shock Wave Therapy (ESWT) ESWT is een behandeling met ultrageluid welke door een nog onbekend mechanisme de pijnklachten onder de hiel kunnen verminderen. Naar aanleiding van klinische resultaten elders wordt specifiek de gefocuseerde ESWT met echografische controle aanbevolen. De resultaten zijn tot nu toe wisselend. Het centrum met de meeste ervaring hierin in Nederland is het UMC Groningen, afdeling sportgeneeskunde. Aangezien de afstand tussen Nijmegen en Groningen groot is en de resultaten nog nooit gepubliceerd zijn, is dit een behandeling die niet is opgenomen in de standaard behandeling bij fasciitis plantaris in de Sint Maartenskliniek. 6

7 Ten slotte Soms hebben al deze mogelijkheden echter niet het gewenste effect. Dat is vervelend, maar de pijnklachten van de fasciitis plantaris gaan wél over. De gemiddelde duur van de klachten is circa 1 jaar. Sint Maartenskliniek De Sint Maartenskliniek is als enige ziekenhuis in Nederland volledig gespecialiseerd in houding en beweging. U kunt op verschillende locaties in het land bij ons terecht voor behandeling van eenvoudige tot zeer complexe aandoeningen op het gebied van orthopedie, reumatologie en revalidatie na ziekte, een ongeval of hersenletsel. Doordat we ons volledig richten op aandoeningen aan het houding- en bewegingssysteem is onze ervaring en kennis groot. We staan dan ook bekend als een vooraanstaand ziekenhuis dat in de behandeling gebruikmaakt van de laatste inzichten. Op onze onderzoeksafdeling ontwikkelen we nieuwe behandelmethoden en doen we onderzoek naar het effect ervan. De Sint Maartenskliniek beschikt verder onder meer over een gespecialiseerde apotheek, een sportmedisch centrum en een pijnbehandelcentrum. Bij de Sint Maartenskliniek staat de patiënt centraal. U wordt persoonlijk benaderd, deskundig begeleid en u kunt rekenen op onze uitgebreide voorzieningen. Wij staan klaar om u gastvrij te ontvangen. Voor meer informatie over onze behandelingen en een overzicht van al onze behandellocaties, kunt u terecht op onze website 7

8 Meer informatie of vragen Colofon Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen, of wilt u meer informatie, neemt u dan contact op met de Gipskamer van de Sint Maartenskliniek, telefoon (024) (maandag tot en met vrijdag van uur). Uitgave van de afdeling Communicatie, i.s.m. orthopedie Februari 2015 Bestelcode Bezoekadres Hengstdal 3, 6574 NA Ubbergen (bij Nijmegen) Postadres Postbus 9011, 6500 GM Nijmegen Telefoon (024) Internet