Convenant Oncologische Netwerkzorg Oncology Health Agreement

Transcriptie

1 Versie: 6 september 2018 concept Convenant Oncologische Netwerkzorg Oncology Health Agreement Trefzekere zorg voor iedere patiënt met kanker. Dichtbij als het kan, verder weg als het moet. Onderschreven door vertegenwoordigers van NFK FMS NHG SONCOS NVZ NFU IKNL (voluit en met logo s) Met opmerkingen [nn1]: V&VN, NZa en ZN nog overwegen? Ondertekend VWS ook of ontvangen ze alleen? In aanwezigheid van.., minister van op 19 december

2 Preambule 1. Aanleiding Deze overeenkomst bouwt voort op het Koersboek Oncologische Netwerkvorming van de landelijke Taskforce Oncologie en de inspanningen van het ZonMw-NFU Citrienprogramma Naar regionale oncologienetwerken ( ). Het Koersboek rust op zijn beurt op de gezamenlijke visie van NFU en AvL: Naar gespecialiseerde netwerken, niet alles meer overal (2012). 2. Doel Het hoofddoel dat de ondertekenaars van dit Oncology Health Agreement voor ogen hebben, is dat iedere patiënt met kanker in Nederland altijd een passende behandeling krijgt en dat ongewenste praktijkvariatie wordt voorkomen. Een passende behandeling vloeit voort uit een passend behandelplan. Patiënt en zorgverlener(s) kiezen samen voor een behandeloptie of behandeltraject op basis van gecombineerde informatie over de voor deze patiënt best beschikbare medisch-technische behandelopties, de algehele gezondheidstoestand van de patiënt en diens doelen en voorkeuren. Partijen vatten dit samen in het motto: Trefzekere zorg voor iedere patiënt met kanker - dichtbij als het kan, verder weg als het moet. 3. Aanpak: organiseren van de juiste zorg op de juiste plek 3.1 Netwerkgeneeskunde Netwerkgeneeskunde voorkomt ongewenste praktijkvariatie door optimale benutting van alle zorgkennis en zorgcapaciteit van de verschillende ziekenhuizen, huisartsen en andere zorgverleners in een regio. Het organiseren van diagnostiek, behandeling en (na)zorg in oncologienetwerken is het middel om tot trefzekere zorg te komen. Het concentreren van zorg kan hier onderdeel van zijn. Dit laat onverlet dat een van de uitgangspunten is dat een patiënt bij voorkeur zo dicht mogelijk bij huis gediagnosticeerd en behandeld wordt: dichtbij als het kan, verder weg als het moet. Indien nodig of wenselijk, krijgt de patiënt (een deel van) de diagnostiek, behandeling en/of zorg in een ander ziekenhuis of bij een andere zorgverlener in het regionale netwerk. Partijen bouwen in hun aanpak voort op best practices en ervaringen uit bestaande oncologienetwerken. De tumorspecifieke samenwerking van zorgprofessionals bepaalt in de praktijk welke regio het betreffende oncologienetwerk bestrijkt. Uitgaande van de huidige verwijspatronen in de oncologie vallen regionale oncologienetwerken vrijwel geheel samen met de OOR regio s (opleidings- en onderwijsregio s). Tussen deze regio s vindt slechts marginaal verwijzing plaats. Bovenregionale verwijzing of verwijzing naar een landelijk oncologienetwerk, zoals bij de kinderoncologie of bij zeldzame tumorsoorten, moet altijd mogelijk zijn. 3.2 Patiënten Om patiënten met kanker regie over hun eigen leven te laten behouden, is het essentieel dat zij samen met hun zorgverlener(s) beslissen over hun behandeling. Hoe en op welk moment kan variëren met aard en ernst van de aandoening. Om patiënten hiertoe te equiperen is het noodzakelijk dat zij volledig en juist geïnformeerd zijn over hun aandoening en de beschikbare behandelopties. Een passend behandelplan houdt bovendien rekening met meer dan alleen de oncologische gegevens. Ook de algehele gezondheidstoestand van de patiënt is van belang. Daarnaast bepalen de doelen en voorkeuren van de patiënt mede tot welke keuzes de patient komt in het proces van samen beslissen. Partijen streven ernaar dat deze elementen structureel deel uitmaken van het zorgtraject. 2

3 3.3 Medisch specialisten Net als patiënten moeten ook medisch specialisten zich vrij kunnen verplaatsen binnen een regionaal zorgnetwerk. Roulatie van specialisten garandeert uitwisseling van kennis en kunde binnen groepen specialisten en tussen ziekenhuizen. Daardoor gaat het gemiddelde kennisniveau bij medisch specialisten op alle locaties omhoog. De overige zorg, zoals verpleegkundige zorg in de kliniek en paramedische ondersteuning, moet daarbij ook in alle locaties op hoog niveau zijn. Specialisatie van alle betrokken disciplines is hiervoor essentieel. Om dit mogelijk te maken, moeten er op alle locaties voldoende patiënten worden behandeld. 3.4 Huisartsen Samenwerking van en goede informatieuitwisseling tussen alle behandelaars is van het grootste belang. Verwijzende huisartsen hebben een belangrijke rol in het oncologienetwerk. Allereerst om tot optimale verwijzing te komen. Als patiënten door hun huisarts naar het ziekenhuis worden verwezen, is lang niet altijd (direct) duidelijk of en zo ja van welke vorm van kanker er sprake is. Een huisarts heeft meestal te maken met verschillende tumorspecifieke oncologienetwerken waarin patiënten kunnen worden behandeld. Patiënten hebben bovendien vaak contact met hun huisarts tijdens de behandeling over aan de behandeling gerelateerde of andere klachten/aandoeningen. Sommige onderdelen van de oncologische behandeling kunnen bovendien in goede afstemming door de huisarts worden uitgevoerd. In het verlengde van de samenwerking van eerste, tweede en derde lijn werken partijen specifiek aan exploratie en/of implementatie van: a) de rol van de huisarts bij shared decision making (samen beslissen); b) de HASP-richtlijn voor informatieuitwisseling tussen huisarts en specialist (NHG/FMS); c) ontsluiting van publieksinformatie over kanker en informatie voor patiënten met kanker, zo mogelijk via Thuisarts, een digitaal platform voor publieks- en patiënteninformatie waar onder andere huisartsen gebruik van maken (FMS/NHG/NFK). 3.5 Verpleegkundigen [nog in te vullen ism V&VN] 4. Informatieuitwisseling Effectieve samenwerking van verschillende zorgverleners in netwerken vereist de beschikbaarheid van de juiste gegevens op het juiste moment. Dit vraagt om harmonisatie van generieke en tumorspecifieke patiëntgegevens die worden opgenomen in de bronsystemen van ziekenhuizen en die na eenmalige registratie door alle aangesloten zorgverleners kunnen worden benut. Het vraagt ook een landelijk dekkend netwerk voor digitale uitwisseling van de gegevens, waar behalve de ziekenhuizen ook andere relevante zorgverleners aan zijn aangesloten én dat daadwerkelijk wordt gebruikt in de oncologienetwerken. 5. Waardegedreven zorg Partijen streven naar het realiseren van waardegedreven zorg. Dit wil zeggen dat er steeds wordt gezocht naar het optimum van zo groot mogelijke toegevoegde waarde voor de patiënt tegen zo laag mogelijke kosten in de keten als geheel. Hierbij zijn de volgende aandachtspunten van belang: 3

4 - De kwaliteit van de zorg staat altijd voorop. - Terugkoppeling van prestatiedata maakt zichtbaar wat er binnen het netwerk goed gaat en wat er beter kan, en draagt zo bij aan het verhogen van de kwaliteit. Partijen streven naar gezamenlijke afspraken over de wijze waarop het datamanagement in een netwerk vorm krijgt. - Over de effectiviteit van netwerken (uitgedrukt in behandeluitkomsten, patiënttevredenheid, werkbaarheid en kosteneffectiviteit) wordt op Europees niveau afgestemd met de Organisation of European Cancer Institutes (OECI). Partijen brengen de inrichting van waardegedreven zorg in netwerkverband nader in kaart zodat de kosten en baten van zorgverlening vanuit oncologienetwerken zichtbaar worden. Zij hopen op deze manier bevestiging te vinden van de overtuiging dat het werken in netwerken uiteindelijk tot lagere kosten in de keten als geheel zal leiden. Adequate financiering van de oncologische diagnostiek, behandeling en (na)zorg vanuit van oncologienetwerken is hierbij van groot belang. Het gaat om adequate financiering van: a) het primaire proces: registratie & declaratie; b) gezamenlijke kosten in (oncologie)netwerken inclusief de kosten voor samenwerking en afstemming met de eerste lijn; c) multidisciplinaire overleggen (MDO s), expertopinies en shared decision making in de verschillende fasen van het traject, zowel binnen als buiten het ziekenhuis; In het algemeen vraagt dit dat de prikkels in het zorgstelsel zich meer dan nu het geval is richten op optimale kwaliteit en doelmatigheid. Bij dit streven zijn NZa, ZN en VWS als directe stakeholders betrokken. 4

5 Oncology Health Agreement De ondertekenaars van het Oncology Health Agreement werken ieder voor zich en gezamenlijk aan de missie: Trefzekere zorg voor iedere patiënt met kanker. Dichtbij als het kan, verder weg als het moet. Hoofddoel: realiseren van trefzekere zorg vanuit oncologienetwerken Trefzekere zorg wil zeggen: juiste zorg, juiste informatie, juiste zorgverlener, juiste plek. Het effectief organiseren van diagnostiek, behandeling en (na)zorg in oncologienetwerken is voor partijen het middel om tot trefzekere oncologische zorg te komen. De zorg die wordt gegeven in oncologische netwerken is van hoge kwaliteit, patiëntgericht, transparant en toetsbaar. Om dit te bevorderen, spreken partijen af dat zij ieder voor zich en gezamenlijk werken aan het realiseren van de volgende doelen: 1. een passend behandelplan voor iedere patiënt met kanker; 2. uniforme sets patiëntgegevens: het basisdossier oncologie; 3. digitale uitwisseling van gegevens via een landelijk dekkend netwerk; 4. adequate financiering. 1. Passend behandelplan Partijen streven ernaar dat iedere patiënt met kanker een passend behandelplan krijgt. In het passend behandelplan komen juiste zorg, juiste informatie en juiste plek bij elkaar. Partijen spreken af dat de volgende elementen daarin structureel en in samenhang een plaats krijgen en werken gezamenlijk aan de ontwikkeling en implementatie van die elementen. Adequate medisch-technische informatie Beschikken over adequate medisch technische informatie is een voorwaarde voor goede diagnostiek en het formuleren van behandelopties in een (regionaal) MDO. Het moet daarom duidelijk zijn wie in het netwerk wanneer welke informatie verzamelt en aan het MDO beschikbaar stelt. De informatie moet tijdig en van voldoende kwaliteit zijn. Dit vormt ook een basis voor kennisdeling met de eerste lijn en kan langs die weg vroegtijdige signalering bevorderen. Aanvullende patiëntgebonden informatie In het zorgtraject van elke patiënt dient structureel en aantoonbaar aandacht te zijn voor informatie over de algemene gezondheidstoestand van de patiënt en diens doelen en voorkeuren. Afhankelijk van het tumortype en de behandelmodaliteit wordt dat voorafgaand, tijdens of na het (regionale) MDO georganiseerd. Het netwerk garandeert hierbij dat de patiënt volledig en juist is geïnformeerd over alle mogelijkheden inzake diagnostiek, behandeling en nazorg. 5

6 Samen beslissen De medisch-technische informatie leidt in het (regionale) MDO tot diagnostiek en op basis daarvan tot het formuleren van behandelopties. Een passend behandelplan komt tot stand uit de combinatie van de behandelopties met de hierboven genoemde patiëntgebonden gegevens. In een proces van shared decision making samen beslissen wordt voor een bepaalde optie gekozen. Daarbij moet ook de eigen huisarts een rol spelen. Criteria voor adequate verwijzing, consultatie en echelonnering Het organiseren van de juiste zorg op de juiste plek in regionale netwerken kan betekenen dat de patiënt ergens anders diagnostiek, behandeling of zorg ontvangt dan in het ziekenhuis waarnaar hij of zij in eerste instantie is verwezen. De criteria voor het moment en de richting van consultatie en/of verwijzing binnen een oncologienetwerk worden vastgelegd. Dit kan leiden tot het ontwikkelen van een echelonneringsmodel waarbij patiënten op basis van bepaalde criteria worden besproken in het meest passende MDO. Dit is een hulpmiddel om tumorspecifiek elke patiënt tijdig op het juiste (regionale) zorgpad te krijgen, indachtig ook de betrokkenheid van huisartsen bij de behandeling. (Pro-actief) digitaal zorgplan en palliatieve zorg In het zorgpad van de patiënt wordt tijdig gestart met de inrichting van een (digitaal) zorgplan, waarbij naast zorgprofessionals in het ziekenhuis ook de huisarts, de thuiszorg, mantelzorgers en zo nodig anderen geïnformeerd en betrokken zijn. Als genezing niet meer mogelijk blijkt, wordt het zorgplan toegesneden op palliatieve zorg. Partijen streven ernaar het zorgplan beschikbaar te stellen aan de patiënt via diens persoonlijke gezondheidsomgeving (PGO). 2. Basisdossier Oncologie Partijen ontwikkelen uniforme sets basisgegevens oncologie, deels generiek en deels tumorspecifiek, die bestaan uit klinisch relevante data uit het zorgproces en uitkomstmaten. Zij betrekken hierbij de inhoudelijk betrokken beroepsverenigingen De basisgegevens oncologie zullen een plaats moeten krijgen in de EPD-bronsystemen van alle ziekenhuizen. Deze gegevens moeten daarbij eenmalig worden vastgelegd (standaardisering) met behulp van afspraken waaraan wordt gewerkt binnen het programma Registratie aan de Bron. Dit wordt ondersteund met adequate, specifiek voor de oncologie nog aan te passen Zorginformatie Bouwstenen (ZiB s), vanuit NICTIZ. Oproep aan ICT-leveranciers De eenmalige registratie van gegevens en het meervoudig gebruik daarvan door zorgverleners binnen het netwerk wordt tot op heden onvoldoende ondersteund door de beschikbare ICT-toepassingen voor de zorg. Partijen roepen ontwikkelaars en leveranciers van ICT-toepassingen dringend op om hier op in te spelen door het spoedig ontwikkelen en leveren van toepassingen die aan deze urgente vraag tegemoet komen. 3. Een landelijk dekkend netwerk voor digitale gegevensuitwisseling Het Informatieberaad Zorg koos najaar 2017 voor XDS als standaard bij digitale gegevensuitwisseling tussen ziekenhuizen. De ziekenhuizen zetten zich in om gezamenlijk te komen tot een landelijk dekkend netwerk voor gegevensuitwisseling. Daarbij hoort ook een duidelijke regiefunctie. 6

7 Partijen komen overeen dat zij zich individueel en gezamenlijk actief inzetten om het daadwerkelijke gebruik van dit digitale netwerk te bevorderen en om deze digitale infrastructuur behalve voor de ziekenhuizen ook toegankelijk te maken voor anderen, zoals huisartsen en andere zorgverleners binnen oncologienetwerken. Aansluiten van alle relevante zorgverleners Huisartsen, thuiszorgorganisaties en andere zorgverleners die een rol spelen in de oncologienetwerken zullen alle op de daartoe meest geëigende manier moeten worden aangesloten aan het digitale netwerk voor gegevensuitwisseling. Onder meer implementatie van de richtlijn HASP en het werken met een pro-actief digitaal (na)zorgplan geven hieraan invulling. Afspraken over het gebruik van het netwerk Efficiënt gebruik van het digitale netwerk voor gegevensuitwisseling vraagt om nadere afspraken over het afstemmen van werkprocessen van de aangesloten deelnemers. In de regel zullen deze afspraken gemaakt worden binnen tumorspecifieke netwerken. 4. Financiering Partijen streven naar een adequate financiering van de oncologische diagnostiek, behandeling en (na)zorg in het algemeen en van oncologienetwerken in het bijzonder. Prikkels in het zorgstelsel moeten zich meer richten op optimale kwaliteit en doelmatigheid. Partijen streven hiernaar in dialoog met de Nederlandse Zorgautoriteit, Zorgverzekeraars Nederland en het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport als directe belanghebbenden. Tot slot De landelijke Taskforce Oncologie is een samenwerkingsverband van de NFK, FMS, SONCOS, NHG, NVZ, NFU en IKNL. De Taskforce is richtinggevend voor de inhoudelijke koers, prioriteiten, implementatie en borging bij de uitvoering van het Oncology Health Agreement. Zij geeft zich daarbij telkens rekenschap van de verschillende belangen die verenigd moeten worden. In afstemming met de Taskforce Oncologie levert het Citrienprogramma Naar regionale oncologienetwerken in de periode concrete, praktische en gerichte bijdragen om onderdelen van dit Oncology Health Agreement verder te operationaliseren, te implementeren en te borgen. Het programma betrekt daarbij alle stakeholders die voor het behalen van resultaten nodig zijn. Regionaal behaalde resultaten worden op landelijk niveau met elkaar gedeeld en openbaar gepubliceerd. Alle hieronder genoemde organisaties onderschrijven met hun deelname aan dit Oncology Health Agreement dat zij zich blijvend gezamenlijk zullen organiseren om de afspraken die erin besloten liggen, te effectueren. Zij zullen waar nodig ook binnen eigen mogelijkheden en met eigen middelen bijdragen aan de verdere voortgang, implementatie en borging van al hetgeen in dit Oncology Health Agreement is neergelegd en wat gegeven de strekking ervan mag worden verwacht. Getekend door (naam en organisatie): 7