West-Afrika, grondstoffenrijk maar industriearm

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "West-Afrika, grondstoffenrijk maar industriearm"

Transcriptie

1 West-Afrika, grondstoffenrijk maar industriearm Luc Zwartjes 1. Fysisch kader van West-Afrika: a. Duid op de kaart de belangrijkste reliëfeenheden aan: gebergteketen (bruine lijn), plateua (geel) en vlakte (groen) b. Teken de isohyeet van 500 mm aan. c. Duid de belangrijkste rivieren aan Welke mogelijke hindernissen/troeven biedt het fysisch kader van West-Afrika op vlak van transportmogelijkheden? 2. Nigeria als voorbeeld 2.1 Een rijk land Ga naar de site International Minerals Statistics and Information, Zoek de kaart van de grondstoffen in Nigeria. Duid op de kaart van Nigeria aan: - de vindplaatsen van de belangrijkste grondstoffen - de belangrijkste industriecentra en havens aan - de belangrijkste transportverbindingen (bevaarbare rivieren, spoorwegen, autowegen) Ontleed daarna de industriële situatie van Nigeria a.h.v. het schema.

2 Welke conclusie kun je trekken voor Nigeria?

3 2.2 maar met politieke, sociale en ecologische problemen Lees het eerste artikel over Nigeria, en ga ook naar de site over de milieuproblemen in Nigeria. Er komen een hele resem factoren aan bod die de problemen in Nigeria verklaren. Groepeer de factoren, geef telkens de oorzaken en gevolgen. In het tweede artikel worden een aantal oplossingen naar voor geschoven. Ga je daarmee akkoord? Vind je die oplossingen aanvaardbaar/haalbaar, of moet er een andere weg gevolgd worden?

4 Nigeria's natuurlijke rijkdom is een vloek Standby, 01/09/2000 De ironie van het lot wil dat de overvloedigst met grondstoffen en ertsen begiftigde landen niet zelden ook de allerarmste bevolkingen hebben. Een toeval is dat niet. Nigeria heeft sinds zijn onafhankelijkheid, veertig jaar geleden, nagenoeg 300 miljard dollar aan de olie verdiend en desondanks de materiële situatie van zijn bevolking niet weten te verbeteren: het geld werd gestolen, verspild of op zijn minst ongelukkig besteed. Het is een voorbeeld waarover te mediteren valt door weldenkende mensen die menen dat met een grootscheeps,,marshallplan'' de problemen van de onderontwikkeling op te lossen vallen. Sommige olielanden hebben van hun overvloedige inkomsten beter gebruik gemaakt dan andere, maar over zijn geheel genomen is de recente geschiedenis van de olierijke landen geen opwekkend verhaal. De Iraanse oud-minister van Financiën Jahangir Amouzegar, een gerespecteerd econoom die ook lid van de raad van bestuur van het IMF is geweest, kwam vorig jaar in zijn boek Opec: Windfalls and Pittfals tot de ongelooflijke vaststelling dat het inkomen per inwoner in dertien landen (waaronder Nigeria) die vanaf de grootste transfer van rijkdom teweegbrachten die ooit in vredestijd had plaatsgevonden, in 1994 lager was dan in de tien jaar vóór ze hun grote slag sloegen. In plaats van de bankiers van de wereld te worden, kwamen ze bij de club van de schuldenaars terecht. Als zoveel landen op zulke korte tijd zoveel rijkdom in rook kunnen doen opgaan, mag men de vraag stellen of er een vloek rust op personen of landen die te snel rijk worden, aldus Amouzegar. Een bijkomende oorzaak van het zwakke presteren van die economieën is hun volatiliteit en kwetsbaarheid voor prijsschokken in beide richtingen. De prijzen van producten zoals ruwe olie, koffie, rubber en ertsen zijn notoir wisselvallig. In de praktijk blijkt het zeer moeilijk meevallende inkomsten verstandig te besteden, en een ineenstorting van de prijzen leidt tot nog grotere ellende. Erger nog dan de verduistering en de verspilling van de bodemrijkdom en de bedrogen verwachtingen van de bevolking zijn de grotere risico's van gewelddadige plundering en gewapend conflict. In een recent rapport, Economic Causes of Civil Conflict and their Implications for Policy, onderzocht de Wereldbank een vijftigtal burgeroorlogen uit de periode Het blijkt dat landen met een gediversifieerde economie weinig kans lopen op een burgeroorlog, maar landen die voor hun inkomen sterk afhankelijk zijn van de export van edelstenen, koffie of andere grondstoffen des te meer. Opstandelingen in kwetsbare landen plunderen de natuurlijke rijkdommen om hun wapenaankopen te financieren, grote aantallen jonge, pover opgeleide soldaten te betalen en hun rebellie in stand te houden. Die groepen produceren niets en moeten zich dus een economische activiteit kunnen toeëigenen zonder dat die ineenstort onder het gewicht van hun roof. Landen die schatten in de ondergrond hebben zitten, moeten bijna hopen dat ze nooit worden ontdekt en geëxploiteerd. FT. Afrika kan economisch succes van Aziatische Tijgers evenaren als het Westen helpt Kom naar voren, Afrikaanse leeuwen Standby, 22/06/2000

5 Peter Hain Om te slagen in het nieuwe millennium moet Afrika het maximum halen uit de nieuwe technologieën en nieuwe wegen vinden om de oude technologie te gebruiken. Communicatie die gebaseerd is op mobiele telefoons, en het Internet doet de kosten gevoelig dalen om afgelegen gebieden met elkaar te verbinden. Zonne-energie zou van de grond kunnen komen in het Afrikaanse klimaat en voor voldoende elektriciteit kunnen zorgen voor verlichting, verwarming en communicatie en voor het koelhouden van levensbelangrijke geneesmiddelen in afgelegen plattelandsgebieden. Met voorafbetalingssystemen zoals die in zuidelijk Afrika worden uitgeprobeerd, zou de remmende factor van de kapitaalkosten kunnen worden vermeden. Leeuw-economieën steken de kop op waar de Afrikanen er zelf klaar voor zijn en bereid zijn om ze op te bouwen. Maar ook de wereldgemeenschap heeft een rol te spelen. Daarom voert Groot-Brittannië het internationale peloton aan dat streeft naar een volledige schuldkwijtschelding voor de armste landen. Geïndustrialiseerde landen moeten Afrika meer toegang geven tot hun markten. Ze moeten zich meer inspannen om een einde te maken aan het illegaal wegzuigen van de Afrikaanse minerale rijkdommen, zoals de,,bloeddiamanten''. En ze moeten ermee ophouden wapens te verkopen aan de Afrikaanse landen in oorlog en aan de rebellentroepen. Het Westen kan het zich niet permitteren om Afrika af te schrijven. Oorlog, aids, corruptie en milieucatastrofes hebben geen nationale grenzen. Een continent waar 10 procent van de wereldbevolking woont, maar dat slechts 1 procent van het bbp van de wereld voortbrengt, is een gigantische gemiste markt voor handel en investeringen. Een Afrika dat in rep en roer staat door zulke problemen, is een bedreiging voor de wereldgemeenschap die vrede, stabiliteit en voorspoed wil. Het is van cruciaal belang dat de geïndustrialiseerde landen samen met Afrika de uitdaging aannemen. De Afrikaanse leiders kunnen, samen met de rest van de wereldgemeenschap, hun leeuwen doen brullen.

Praktische opdracht Economie Derde Wereld schuld

Praktische opdracht Economie Derde Wereld schuld Praktische opdracht Economie Derde Wereld sc Praktische-opdracht door een scholier 2339 woorden 17 juni 2001 6,5 243 keer beoordeeld Vak Economie Voorwoord Ons verslag gaat over de Derde-Wereldsc. Wij

Nadere informatie

een wereld apart Vanuit aardrijkskundige (= geografische) invalshoek

een wereld apart Vanuit aardrijkskundige (= geografische) invalshoek een wereld apart Vanuit aardrijkskundige (= geografische) invalshoek Wat is aardrijkskunde op zoek naar een verklaring voor de ruimtelijke verschijnselen aan het aardoppervlak. Beschrijvende vragen: bodem

Nadere informatie

Op de vlucht. 1) Waarom vlucht men eigenlijk? Er zijn vele redenen; politieke vervolging, marteling, oorlog of burgeroorlog zijn enkele voorbeelden!

Op de vlucht. 1) Waarom vlucht men eigenlijk? Er zijn vele redenen; politieke vervolging, marteling, oorlog of burgeroorlog zijn enkele voorbeelden! Op de vlucht 1) Waarom vlucht men eigenlijk? Er zijn vele redenen; politieke vervolging, marteling, oorlog of burgeroorlog zijn enkele voorbeelden! 2) Waar komen de vluchtelingen vandaan? Syrië Sinds in

Nadere informatie

Aarde, werk van onze handen?

Aarde, werk van onze handen? Stichting Oecumenische Vieringen Eindhoven (SOVE) Aarde, werk van onze handen? Zaterdag 1 november 2014 18.30 uur Toespraak: Rijkdom in onze aarde: bron voor ontwikkeling en conflict: Olie in Zuid-Soedan

Nadere informatie

Bestudeer de bronnen 1 en 2 uit het bronnenboekje die bij deze opgave horen.

Bestudeer de bronnen 1 en 2 uit het bronnenboekje die bij deze opgave horen. Zuidoost-Azië Opgave 5 Stuwdammen in Myanmar Bestudeer de bronnen 1 en 2 uit het bronnenboekje die bij deze opgave horen. Gebruik bron 1 en de atlas. De provincie Kachin in het noorden van Myanmar is geschikt

Nadere informatie

Economische prognose IMF voor het GOS

Economische prognose IMF voor het GOS Economische prognose IMF voor het GOS Jan Limbeek Twee keer per jaar, in april en september of oktober, publiceert het IMF zijn World Economic Outlook, waarin het zijn economische verwachtingen voor de

Nadere informatie

LES 1: De wereld in verandering

LES 1: De wereld in verandering LES 1: De wereld in verandering 1 Les 1: De wereld in verandering Vakken Zedenleer/godsdienst, economie, geschiedenis, aardrijkskunde, PAV Eindtermen Sociale vaardigheden, burgerzin, ICT, vakoverschrijdend,

Nadere informatie

Onderzoeksvraag: Welke motieven hadden de Europeanen om in Afrika en Zuidoost-Azië een groot koloniaal imperium op te bouwen?

Onderzoeksvraag: Welke motieven hadden de Europeanen om in Afrika en Zuidoost-Azië een groot koloniaal imperium op te bouwen? Onderzoeksvraag: Welke motieven hadden de Europeanen om in Afrika en Zuidoost-Azië een groot koloniaal imperium op te bouwen? Kenmerkende aspect: De moderne vorm van imperialisme die verband hield met

Nadere informatie

Tijd van burgers en stoommachines 1800 1900. 8.2 Het moderne imperialisme

Tijd van burgers en stoommachines 1800 1900. 8.2 Het moderne imperialisme Onderzoeksvraag: Welke motieven hadden de Europeanen om in Afrika en Zuidoost Azië een groot koloniaal imperium op te bouwen? Kenmerkende aspect: De moderne vorm van imperialisme die verband hield met

Nadere informatie

Olie en opkomende markten: Een tweesnijdend zwaard

Olie en opkomende markten: Een tweesnijdend zwaard Olie en opkomende markten: Een tweesnijdend zwaard Date : december 29, 2014 De olieprijs stortte dit jaar in elkaar als gevolg van de volatiliteit op de meeste markten en een tijdelijke onbalans tussen

Nadere informatie

Hoofdstuk 27 Landenrisico

Hoofdstuk 27 Landenrisico Hoofdstuk 7 Landenrisico Open vragen 7. Het IMF verdeelt de wereldeconomie in industrielanden, opkomende industrielanden en ontwikkelingslanden. Binnen de opkomende industrielanden en ontwikkelingslanden

Nadere informatie

Economische prognose IMF voor het GOS

Economische prognose IMF voor het GOS Economische prognose IMF voor het GOS Jan Limbeek Twee keer per jaar, in april en september of oktober, publiceert het IMF zijn World Economic Outlook, waarin het zijn economische verwachtingen voor de

Nadere informatie

Olie crisis? 24 juni 2014

Olie crisis? 24 juni 2014 24 juni 2014 Olie crisis? De prijs van olie heeft invloed op financiële markten. Een stijgende olieprijs verhoogt de inflatie en heeft een remmend effect op de economische groei. In de jaren 2006-2011

Nadere informatie

Kritisch kijken op verschillende schaalniveaus

Kritisch kijken op verschillende schaalniveaus Kritisch kijken op verschillende schaalniveaus Inleiding In het eerste jaar van Geogenie ben je begonnen vanuit België naar de wereld te kijken. In het tweede jaar heb je veel geleerd over Europa en in

Nadere informatie

6,2. Werkstuk door een scholier 1726 woorden 7 januari keer beoordeeld. 10 kenmerken over de mate van ontwikkeling van een land:

6,2. Werkstuk door een scholier 1726 woorden 7 januari keer beoordeeld. 10 kenmerken over de mate van ontwikkeling van een land: Werkstuk door een scholier 1726 woorden 7 januari 2003 6,2 191 keer beoordeeld Vak Economie 10 kenmerken over de mate van ontwikkeling van een land: 1. BNP uitgedrukt in US Dollars per inwoners. 2. Geboortecijfer

Nadere informatie

De kloof wordt breder. Boekverslag door H woorden 15 februari keer beoordeeld. Aardrijkskunde

De kloof wordt breder. Boekverslag door H woorden 15 februari keer beoordeeld. Aardrijkskunde Boekverslag door H. 1034 woorden 15 februari 2007 6.6 80 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Hoofdstuk 2 het Noorden tegenover het Zuiden 2 Noord- Zuidverhoudingen 2.1 De kloof wordt

Nadere informatie

Naam : Klas : Datum :

Naam : Klas : Datum : Duurzame ontwikkeling Over duurzame ontwikkeling circuleren inmiddels honderden definities. Vaak wordt de internationaal aanvaarde definitie uit het rapport "Our Common Future" (Brundtland-rapport, 1987)

Nadere informatie

Samenvatting Economie H8

Samenvatting Economie H8 Samenvatting Economie H8 Samenvatting door Irene 1160 woorden 14 juni 2018 8,2 5 keer beoordeeld Vak Methode Economie Praktische economie Economie H8 Absolute armoede Als je niet meer in staat bent in

Nadere informatie

Agricola Novus. (de nieuwe boer) een tentoonstelling van dertien hectare en Atelier Van Lieshout. Dit werkboek is van. ... School... Groep... Datum...

Agricola Novus. (de nieuwe boer) een tentoonstelling van dertien hectare en Atelier Van Lieshout. Dit werkboek is van. ... School... Groep... Datum... Agricola Novus (de nieuwe boer) een tentoonstelling van dertien hectare en Atelier Van Lieshout Dit werkboek is van... School... Groep... Datum... DEEL 1 Inleiding Leestekst Binnenkort ga je met de klas

Nadere informatie

De Islamitische wereld

De Islamitische wereld AK H 6.1 Een cultuurgebied De Islamitische wereld A) De islamietische wereld is een cultuurgebied > gebaseerd op: overheersende cultuur geschiedenis ligging islamietische > voorbeeld: overheersende cultuur

Nadere informatie

e mythe van overbevolking OneWorld.nl

e mythe van overbevolking OneWorld.nl e mythe van overbevolking OneWorld.nl 1 van 5 04-07-17 16:36 oneworld.nl De mythe van overbevolking OneWorld.nl Kiza Magendane 6-8 minuten Opinie Welkom in de wereld van de bevolkingspolitiek. Hier worden

Nadere informatie

Out of the box Over de grenzen. SIETAR Nederland Seminar. 14 juni 2014 INGE HEETVELT 23-06- 14. SIETAR Nederland - Out of the Box

Out of the box Over de grenzen. SIETAR Nederland Seminar. 14 juni 2014 INGE HEETVELT 23-06- 14. SIETAR Nederland - Out of the Box Out of the box Over de grenzen SIETAR Nederland Seminar 14 juni 2014 INGE HEETVELT o De wereld stuitert en beweegt o De schijnzekerheid van cijfers o Het optimisme in Afrika o Ondernemers met lef & hart

Nadere informatie

Mevrouw A.M.A. van Ardenne - van der Hoeven Minister van Ontwikkelingssamenwerking Ministerie van Buitenlandse zaken Bezuidenhoutseweg 67 DEN HAAG

Mevrouw A.M.A. van Ardenne - van der Hoeven Minister van Ontwikkelingssamenwerking Ministerie van Buitenlandse zaken Bezuidenhoutseweg 67 DEN HAAG Mevrouw A.M.A. van Ardenne - van der Hoeven Minister van Ontwikkelingssamenwerking Ministerie van Buitenlandse zaken Bezuidenhoutseweg 67 DEN HAAG Ons kenmerk: Betreft: NiZA/2003/0826/ph/jh Angola Amsterdam,

Nadere informatie

Care IS klantbijeenkomst. Hotel Van der Valk oktober 2015

Care IS klantbijeenkomst. Hotel Van der Valk oktober 2015 Care IS klantbijeenkomst Hotel Van der Valk oktober 2015 Welkom Wij heten u van harte welkom in Van der Valk Hotel 2 Programma 19.00 uur Ontvangst 19.30 uur Opening 19.40 uur Chinese groeivertraging 20.00

Nadere informatie

Aanwezigheid van industrie kun je op twee manieren, op industrieel en op geografisch vlak, onderzoeken en verklaren.

Aanwezigheid van industrie kun je op twee manieren, op industrieel en op geografisch vlak, onderzoeken en verklaren. Klassikale toepassing: algemeen ontleden van een industriegebied. Lees in je handboek p. 86-87. Het toont aan hoe een industriegebied, in dit geval de manufacturing belt, wordt ontleed. De sterkte of zwakte

Nadere informatie

Werkstuk Economie Verschillen tussen arme en rijke landen

Werkstuk Economie Verschillen tussen arme en rijke landen Werkstuk Economie Verschillen tussen arme en rijke landen Werkstuk door een scholier 1845 woorden 1 juni 2004 5,5 430 keer beoordeeld Vak Economie Hoofdstuk 1: Wat zijn de verschillen tussen arme en rijke

Nadere informatie

Economische prognose IMF voor het GOS

Economische prognose IMF voor het GOS Economische prognose IMF voor het GOS Jan Limbeek Twee keer per jaar, in april en september of oktober, publiceert het IMF zijn World Economic Outlook, waarin het zijn economische verwachtingen voor de

Nadere informatie

BBP Inflatie Lopende rekening Werkloosheid Europa 2,0 0,1 0,8 3,3 2,8 2,1 0,4 0,8 1,0

BBP Inflatie Lopende rekening Werkloosheid Europa 2,0 0,1 0,8 3,3 2,8 2,1 0,4 0,8 1,0 Prognose IMF voor Midden-Europa en de Balkan Jan Limbeek Twee keer per jaar, in april en in september of oktober, publiceert het IMF zijn World Economic Outlook, waarin het zijn economische verwachtingen

Nadere informatie

Wereldwijde uitstoot CO2 dit jaar

Wereldwijde uitstoot CO2 dit jaar 1 van 5 7-12-2018 06:32 volkskrant.nl Wereldwijde uitstoot CO2 dit jaar weer toegenomen 6-8 minuten IJsklif in West-Groenland. Beeld Credit: Sarah Das / Woods Hole Oceanographic Institution De stijging

Nadere informatie

Examen HAVO. economie. tijdvak 2 woensdag 23 juni 13.30-16.00 uur. Bij dit examen hoort een bijlage.

Examen HAVO. economie. tijdvak 2 woensdag 23 juni 13.30-16.00 uur. Bij dit examen hoort een bijlage. Examen HAVO 2010 tijdvak 2 woensdag 23 juni 13.30-16.00 uur economie tevens oud programma economie 1,2 Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 27 vragen. Voor dit examen zijn maximaal

Nadere informatie

1. De bevolkingsspreiding en -groei in de wereld

1. De bevolkingsspreiding en -groei in de wereld Hoofdstuk 3 Socio- economische verscheidenheid 1. De bevolkingsspreiding en -groei in de wereld 1.1 De wereldblokken Noteer per reeks welk gemeenschappelijk thema je kan herkennen. REEKS 1 Thema:.. REEKS

Nadere informatie

Belangen: Rusland versus de EU

Belangen: Rusland versus de EU Belangen: Rusland versus de EU Korte omschrijving werkvorm Leerlingen denken na over de redenen waarom Rusland en de EU zich met het conflict in Oekraïne bemoeien. Dit doen zij door eerst een tekst te

Nadere informatie

Economische prognose IMF voor het GOS

Economische prognose IMF voor het GOS Economische prognose IMF voor het GOS Jan Limbeek Twee keer per jaar, in april en september of oktober, publiceert het IMF zijn World Economic Outlook, waarin het zijn economische verwachtingen voor de

Nadere informatie

Samenvatting door Nienke 934 woorden 19 maart keer beoordeeld. Maatschappijwetenschappen 1.1. Redenen voor ontwikkelingssamenwerking:

Samenvatting door Nienke 934 woorden 19 maart keer beoordeeld. Maatschappijwetenschappen 1.1. Redenen voor ontwikkelingssamenwerking: Samenvatting door Nienke 934 woorden 19 maart 2015 10 1 keer beoordeeld Vak Maatschappijwetenschappen 1.1 Redenen voor ontwikkelingssamenwerking: Solidariteit Milieuproblemen Immigratie (en integratie)

Nadere informatie

De groei van de wereldbevolking: Demografische vloek of zegen?

De groei van de wereldbevolking: Demografische vloek of zegen? De groei van de wereldbevolking: Demografische vloek of zegen? Leo van Wissen Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut NIDI, Den Haag Rijksuniversiteit Groningen Bijdrage aan De Rode Hoed, 8

Nadere informatie

Landengids voor: Landengids

Landengids voor: Landengids We gaan een reisgids maken voor een land dat je zelf mag uitkiezen. Dat is een boekje waarin allemaal dingen staan die met dat land te maken hebben en die je zou willen weten als je op vakantie zou gaan

Nadere informatie

Statistisch Magazine Internationale economische ontwikkelingen in de periode 2010 tot en met 2012

Statistisch Magazine Internationale economische ontwikkelingen in de periode 2010 tot en met 2012 Internationale economische ontwikkelingen in de periode 2010 tot en met 2012 Inleiding Lorette Ford De economische ontwikkeling van een land kan door middel van drie belangrijke economische indicatoren

Nadere informatie

Economische prognose IMF voor het GOS

Economische prognose IMF voor het GOS Economische prognose IMF voor het GOS Jan Limbeek Twee keer per jaar, in april en september of oktober, publiceert het IMF zijn World Economic Outlook, waarin het zijn economische verwachtingen voor de

Nadere informatie

Prognose IMF voor Midden-Europa en de Balkan

Prognose IMF voor Midden-Europa en de Balkan Prognose IMF voor Midden-Europa en de Balkan Jan Limbeek Twee keer per jaar, in april en in september of oktober, publiceert het IMF zijn World Economic Outlook, waarin het zijn economische verwachtingen

Nadere informatie

Lesbrief Voor de docent Voor de leerling Inhoud Inleiding De Nigeriaanse olie-industrie in beeld Opdracht 1 Aardolie in Nigeria Niveau

Lesbrief Voor de docent Voor de leerling Inhoud Inleiding De Nigeriaanse olie-industrie in beeld Opdracht 1 Aardolie in Nigeria Niveau Voor de docent Inhoud In 214 en 215 maakte de olieprijs in de een vrije val: in juli 214 kostte een vat olie nog ruim 1 dollar, in januari 215 nog maar 47 dollar. De prijs is sindsdien wel weer iets gestegen,

Nadere informatie

Armoede en ongelijkheid in de wereld. Inleiding tot een eenvoudig én complex onderwerp Francine Mestrum, 27 maart 2016

Armoede en ongelijkheid in de wereld. Inleiding tot een eenvoudig én complex onderwerp Francine Mestrum, 27 maart 2016 Armoede en ongelijkheid in de wereld Inleiding tot een eenvoudig én complex onderwerp Francine Mestrum, 27 maart 2016 Wat gaan we bestuderen? Wanneer en hoe zijn armoede en ongelijkheid op de agenda van

Nadere informatie

Twee jaar na de start van de Arabische revoluties. Uitdagingen voor België en Vlaanderen

Twee jaar na de start van de Arabische revoluties. Uitdagingen voor België en Vlaanderen Twee jaar na de start van de Arabische revoluties Uitdagingen voor België en Vlaanderen Inhoud I. Arabische revoluties: twee jaar later II. Complete impasse in Syrië III. Activiteiten Broederlijk Delen-Pax

Nadere informatie

Slaapaccommodatie voor weesjongens van de basisschool. Namugongo, Oeganda. Samen met lokale partner: Children's Welfare Mission

Slaapaccommodatie voor weesjongens van de basisschool. Namugongo, Oeganda. Samen met lokale partner: Children's Welfare Mission Stichting Moving On Galjoen 50 3904 SH Veenendaal - The Netherlands E-mail: secretariaat@stichtingmovingon.org Ieder kind heeft recht op een goede toekomst! Slaapaccommodatie voor weesjongens van de basisschool

Nadere informatie

Oorlog en vrede. Pleidooi voor actief vredesbeleid

Oorlog en vrede. Pleidooi voor actief vredesbeleid Oorlog en vrede Pleidooi voor actief vredesbeleid Vrede is belangrijk, daar zal wel iedereen het mee eens zijn. Zonder vrede zeker minimaal gedefinieerd als de afwezigheid van oorlog is samenleven onmogelijk.

Nadere informatie

Examenopgaven VMBO-BB 2004

Examenopgaven VMBO-BB 2004 Examenopgaven VMBO-BB 2004 tijdvak 2 dinsdag 22 juni 11.30 13.00 uur ECONOMIE CSE BB Naam kandidaat Kandidaatnummer Beantwoord alle vragen in dit opgavenboekje. Dit examen bestaat uit 30 vragen. Voor dit

Nadere informatie

e-book: gebonden versie: e-book: gebonden versie: Chris Oxlade

e-book: gebonden versie: e-book: gebonden versie: Chris Oxlade Chris Oxlade Chris Oxlade Anita Ganeri Anita Ganeri Boeken in deze serie e-book: 978-94-6175-825-5 gebonden versie: 978-90-5566-931-8 e-book: 978-94-6175-822-4 gebonden versie: 978-94-6175-285-7 e-book:

Nadere informatie

Toelatingsexamens en Ondersteunend Onderwijs

Toelatingsexamens en Ondersteunend Onderwijs VOORBLAD De volgende hulpmiddelen zijn toegestaan bij het examen: Bosatlas 52 e of 53 e druk en kladpapier Aantal vragen: 2 Aantal pagina s: 6 Bijlage(n): geen Beoordeling van het examen Open vragen: 100

Nadere informatie

Nigeria. 1. Bevolking en welvaart in Nigeria 2. Voedselvoorziening in Nigeria 3. Nigeria in de wereldeconomie 4. Gezond in Nigeria

Nigeria. 1. Bevolking en welvaart in Nigeria 2. Voedselvoorziening in Nigeria 3. Nigeria in de wereldeconomie 4. Gezond in Nigeria Nigeria 1. Bevolking en welvaart in Nigeria 2. Voedselvoorziening in Nigeria 3. Nigeria in de wereldeconomie 4. Gezond in Nigeria Marèl Smit & Anne Jekel H3T3 1.Bevolking en welvaart in Nigeria Nigeria

Nadere informatie

Congo: : van oorlog naar vrede. Informatiefiche 1

Congo: : van oorlog naar vrede. Informatiefiche 1 Informatiefiche 1 Grondstof Meest producerende landen Aandeel in wereldproductie Kobalt DR Congo, Zambia, Marokko & Westelijke Sahara 51 % Industrieel Diamant DR Congo, Botswana, Zuid-Afrika 49% Koper

Nadere informatie

Eindexamen economie havo II

Eindexamen economie havo II Opgave 1 Buitenland en overheid in de kringloop In de economische wetenschap wordt gebruikgemaakt van modellen. Een kringloopschema is een model waarmee een vereenvoudigd beeld van de economie van een

Nadere informatie

Simulatiespel: Shell in Nigeria

Simulatiespel: Shell in Nigeria Simulatiespel: Shell in Nigeria Atlantische Commissie 2007 Simulatiespel: Shell in Nigeria Inleiding Dit simulatiespel is gebaseerd op de recente onlusten in Nigeria. Nigeria is het grootste olieproducerende

Nadere informatie

Quiz VENEZUELA ACTUEEL

Quiz VENEZUELA ACTUEEL Quiz VENEZUELA ACTUEEL Vraag 1: Hoe heeft Venezuela zijn naam gekregen? A) Venezuela betekent in het Spaans Land van het hart B) Vanwege zijn gelijkenis met Venetië C) Het land is genoemd naar zijn eerste

Nadere informatie

Nieuwe Energiepremies 2007. «Om onze energierekening te verlichten en het klimaat te beschermen!»

Nieuwe Energiepremies 2007. «Om onze energierekening te verlichten en het klimaat te beschermen!» PERSCONFERENTIE 17 JANUARI 2007 Evelyne Huytebroeck Brusselse Minister van Leefmilieu en Energie Nieuwe Energiepremies 2007 «Om onze energierekening te verlichten en het klimaat te beschermen!» 1 Context

Nadere informatie

Eindexamen vwo aardrijkskunde 2013-I

Eindexamen vwo aardrijkskunde 2013-I Wereld Opgave 1 Ontwikkelingen in de mondiale autoproductie Bestudeer de bronnen 1 en 2 uit het bronnenboekje die bij deze opgave horen. Gebruik bron 1. 1p 1 Met welk begrip wordt de mondiale verandering

Nadere informatie

Lijst Lammers. Papendrecht 21 januari 2013

Lijst Lammers. Papendrecht 21 januari 2013 Lijst Lammers Papendrecht 21 januari 2013 Aan de voorzitter van de gemeenteraad van de gemeente Papendrecht, de heer C.J.M. de Bruin Markt 22 3351 PB Papendrecht Betreft: gemeente Papendrecht aansluiten

Nadere informatie

Docentenvel opdracht 19 (campagne voor een duurzame wereld en een samenwerkend Europa)

Docentenvel opdracht 19 (campagne voor een duurzame wereld en een samenwerkend Europa) Docentenvel opdracht 19 (campagne voor een duurzame wereld en een samenwerkend Europa) Lees ter voorbereiding onderstaande teksten. Het milieu De Europese Unie werkt aan de bescherming en verbetering van

Nadere informatie

Trading our health away Handeltje in gezondheid?

Trading our health away Handeltje in gezondheid? Trading our health away Handeltje in gezondheid? Inhoud I. Is het erg, dokter? 1. Neem de pols : Begrippen definiëren 2. Documentaire : Helse visserij 3. Quiz : De beweegredenen voor vrijhandel 4. Sprekende

Nadere informatie

Werkstuk Aardrijkskunde Zuid-Afrika

Werkstuk Aardrijkskunde Zuid-Afrika Werkstuk Aardrijkskunde Zuid-Afrika Werkstuk door een scholier 1950 woorden 16 februari 2003 5,4 269 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Inleiding Dit werkstuk gaat over de armoede in Zuid-Afrika. Ondanks

Nadere informatie

M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - December 2015

M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - December 2015 M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - December 2015 Geachte relatie, Bijgaand ontvangt u de maandelijkse marktmonitor van Energy Services. De Marktmonitor is een maandelijkse uitgave van Energy Services.

Nadere informatie

Lijst Lammers. KORTE SAMENVATTING Papendrecht, 22januari 2013. Persbericht. Wordt Papendrecht de derde stadin Nederland met een zonatlas?

Lijst Lammers. KORTE SAMENVATTING Papendrecht, 22januari 2013. Persbericht. Wordt Papendrecht de derde stadin Nederland met een zonatlas? Lijst Lammers KORTE SAMENVATTING Papendrecht, 22januari 2013 Persbericht Wordt Papendrecht de derde stadin Nederland met een zonatlas? Fractie Lijst Lammers pleit voor de Zonatlas in Papendrecht en vraagt

Nadere informatie

Is de Nederlandse economie klaar voor de volgende generatie? Jaap van Duijn Grip op je Vermogen 5 oktober 2018

Is de Nederlandse economie klaar voor de volgende generatie? Jaap van Duijn Grip op je Vermogen 5 oktober 2018 Is de Nederlandse economie klaar voor de volgende generatie? Jaap van Duijn Grip op je Vermogen 5 oktober 2018 1 Is de Nederlandse economie klaar voor de volgende generatie? Uitgangspositie Trends Uitdagingen

Nadere informatie

Een non-profit organisatie met als doel het bieden van goede en kwalitatieve zorg aan de bevolking in Oeganda.

Een non-profit organisatie met als doel het bieden van goede en kwalitatieve zorg aan de bevolking in Oeganda. Een non-profit organisatie met als doel het bieden van goede en kwalitatieve zorg aan de bevolking in Oeganda. Waterweg 30 3882 RC Putten T. +31646630709 E info@carewithamission.nl W www.carewithamission.nl

Nadere informatie

Les Crisis in de olie

Les Crisis in de olie LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE Les Crisis in de olie Werkblad Les Crisis in de olie Werkblad Op zondag 4 november 1973 bestonden er nog geen inline- skates. Hadden ze wel bestaan, dan had je die dag heerlijk

Nadere informatie

Regionale vooruitzichten Sub-Sahara Afrika - bijlage Percentage grondstoffen in goederen export

Regionale vooruitzichten Sub-Sahara Afrika - bijlage Percentage grondstoffen in goederen export Tabel 1: Indicatoren voor economische structuur Aantal inwoners (mln) Grootte van economie (USD mrd) Grootte van economie (% van wereld BBP) Percentage grondstoffen in goederen export Percentage grondstoffen

Nadere informatie

1 Nigeria: rijk maar toch arm.

1 Nigeria: rijk maar toch arm. Samenvatting door een scholier 1570 woorden 25 juni 2008 6.7 99 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde De Geo 1 Nigeria: rijk maar toch arm. Verwaarlozing van landbouw & industrie. Veel boeren zijn

Nadere informatie

TRANSATLANTIC TRENDS 2004 NETHERLANDS

TRANSATLANTIC TRENDS 2004 NETHERLANDS TRANSATLANTIC TRENDS 2004 NETHERLANDS Q1. Denkt u dat het voor de toekomst van Nederland het beste is als wij actief deelnemen in de wereldpolitiek of moeten wij ons niet in de wereldpolitiek mengen? 1

Nadere informatie

TIJDSCHRIFT MET ZORG Thema: Mondialisering/globalisering jaargang 7 nummer 1 maart 2001

TIJDSCHRIFT MET ZORG Thema: Mondialisering/globalisering jaargang 7 nummer 1 maart 2001 TIJDSCHRIFT MET ZORG Thema: Mondialisering/globalisering jaargang 7 nummer 1 maart 2001 INHOUDSTAFEL Editoriaal Tot het uiteinde der aarde: globalisering E. Lagae Globaal denken en lokaal handelen Actualiteit

Nadere informatie

Keurmerk: Duurzame school

Keurmerk: Duurzame school Keurmerk: Duurzame school Doorlopende leerlijn voor duurzame ontwikkeling van basisonderwijs (PO) t/m voortgezet onderwijs (VO) PO-1 Kennis en inzicht (weten) Vaardigheden (kunnen) Houding (willen) Begrippen

Nadere informatie

Praktische opdracht Economie Wat voor invloeden heeft de Europese gemeenschap gemaakt op EU.

Praktische opdracht Economie Wat voor invloeden heeft de Europese gemeenschap gemaakt op EU. Praktische opdracht Economie Wat voor invloeden heeft de Europese gemeenschap gemaakt op EU. Praktische-opdracht door een scholier 1949 woorden 8 maart 2003 5,3 19 keer beoordeeld Vak Economie Inleiding

Nadere informatie

De neerwaartse spiraal doorzien

De neerwaartse spiraal doorzien E ENERGIE RICHTEN nergie is ons kostbaarste bezit, want zij is het middel waarmee wij ons creatief potentieel omzetten in zinvol handelen. Lichaam en geest zijn kanalen voor deze energie; zij bepalen de

Nadere informatie

Inclusive Growth and Development Report 2017 van het World Economic Forum: Bevindingen voor Nederland

Inclusive Growth and Development Report 2017 van het World Economic Forum: Bevindingen voor Nederland Inclusive Growth and Development Report 2017 van het World Economic Forum: Bevindingen voor Nederland Nederland scoort relatief hoog op economische groei en het aanpakken van ongelijkheid, maar de ongelijkheid

Nadere informatie

Groei of krimp? bij Pincode 5e ed. 4GT Hoofdstuk 7 en 4K Hoofdstuk 5 aanvullend lesmateriaal n.a.v. vernieuwde syllabus EC/K/5A: 2

Groei of krimp? bij Pincode 5e ed. 4GT Hoofdstuk 7 en 4K Hoofdstuk 5 aanvullend lesmateriaal n.a.v. vernieuwde syllabus EC/K/5A: 2 Groei of krimp? bij Pincode 5e ed. 4GT Hoofdstuk 7 en 4K Hoofdstuk 5 aanvullend lesmateriaal n.a.v. vernieuwde syllabus EC/K/5A: 2 Als je moet kiezen welk plaatje je op je cijferlijst zou willen hebben,

Nadere informatie

Care IS klantbijeenkomst. Hotel Van der Valk april 2016

Care IS klantbijeenkomst. Hotel Van der Valk april 2016 Care IS klantbijeenkomst Hotel Van der Valk april 2016 Welkom! Wij heten u van harte welkom 2 Programma 19.00 uur - Ontvangst 19.30 uur - Opening 19.40 uur - Impact lage olieprijs 20.00 uur - Pauze 20.10

Nadere informatie

aardrijkskunde voor vmbo bovenbouw vmbo-kgt zakboek samenvattingen begrippen

aardrijkskunde voor vmbo bovenbouw vmbo-kgt zakboek samenvattingen begrippen aardrijkskunde voor vmbo bovenbouw 3 + 4 vmbo-kgt zakboek samenvattingen begrippen Inhoud 3 vmbo-kgt MODULE 1 Arm en rijk Hoofdstuk 1 Arme en rijke Nederlanders 5 Hoofdstuk 2 Arm en rijk in Nederland en

Nadere informatie

door gebed 2015 Gebed Gids

door gebed 2015 Gebed Gids Sta op en Schijn door gebed 2015 Gebed Gids 1 Baptisten Vrouwen Unie van Afrika (BWUA) 1. Bid voor de totale uitroeiing van de Ebola ziekte in West-Afrika. 2. Bid voor de werkloze afgestudeerden in de

Nadere informatie

De handelsbetrekkingen van België met Moldavië

De handelsbetrekkingen van België met Moldavië De handelsbetrekkingen van België met Moldavië Algemeen: 2009 BBP (schatting) 5,4 miljard USD Groeipercentage van het BBP -6,5% Inflatie -0,1% Uitvoer van goederen (FOB) Invoer van goederen (FOB) Handelsbalans

Nadere informatie

20.1 Wat is economische groei?!

20.1 Wat is economische groei?! 20.1 Wat is economische groei? Om te beoordelen of er geproduceerd is, moet het BBP worden gecorrigeerd voor de inflatie. BBP is de totale product door binnenlandse sectoren. We vinden dan de toename van

Nadere informatie

D r Thomas Chaize Analyse Strategie Hulpbronnen Prijsontwikkeling van het vat aardolie sinds een eeuw. Mailing n

D r Thomas Chaize Analyse Strategie Hulpbronnen  Prijsontwikkeling van het vat aardolie sinds een eeuw. Mailing n Analyse Strategie Hulpbronnen Prijsontwikkeling van het vat aardolie sinds een eeuw. Mailing n 3-15 31.10.2004 Dr Thomas Chaize Site : Email & Mailing gratis : http:///mailing%20list/mailinglistfr.htm

Nadere informatie

Opdrachten : Je moet 5 verschillende opdrachten maken. Zorg dat je daarvoor in tenminste 3 verschillende werkplekken komt.

Opdrachten : Je moet 5 verschillende opdrachten maken. Zorg dat je daarvoor in tenminste 3 verschillende werkplekken komt. Grote klus van : Opdrachten : Je moet 5 verschillende opdrachten maken. Zorg dat je daarvoor in tenminste 3 verschillende werkplekken komt. Laat de opdrachten aftekenen door een juf. Je mag natuurlijk

Nadere informatie

Eindexamen aardrijkskunde vwo 2008-I

Eindexamen aardrijkskunde vwo 2008-I LET OP: De cursieve regel achter de vraagzin kan afhankelijk van de feitelijke vraag bijvoorbeeld vermelden: dat een verklaring een situatiebeschrijving en een algemene regel (= verklarend principe) moet

Nadere informatie

Diakonaal Project NoorderLicht

Diakonaal Project NoorderLicht Diakonaal Project NoorderLicht Uit de gemeente Uitstralen dat je leeft voor elkaar Goed doel steunen Betrokkenheid van de gemeente We hoeven niet alleen ver weg te kijken Continuïteit kunnen waarborgen

Nadere informatie

Landenanalyse H4. Week 1 Landenrisico

Landenanalyse H4. Week 1 Landenrisico Landenanalyse H4 Week 1 Landenrisico Risico s en problemen die verbonden zijn met het exporteren naar het buitenland - Importbelemmeringen (als bijvoorbeeld de handelsbalans een groot tekort vertoont)

Nadere informatie

Zwart Afrika. Oorspronkelijke bevolking: donkere huidskleur

Zwart Afrika. Oorspronkelijke bevolking: donkere huidskleur Zwart Afrika Wereldzone: ZWART-AFRIKA Vegetatie Zwart-Afrika Oorspronkelijke bevolking: donkere huidskleur Klimatogram Antalaha, Madagaskar Klimatogram Limpopo, Zuid-Afrika Zwart-Afrika (het gedeelte van

Nadere informatie

Voorronde Nationale Aardrijkskunde Olympiade 2011

Voorronde Nationale Aardrijkskunde Olympiade 2011 Bronnenboekje Voorronde Nationale Aardrijkskunde Olympiade 2011 Inhoud pagina Bronnen bij A Rusland en de demografische crisis 2 Bronnen bij B De Romeinse Limes aan de Oude Rijn 5 Bronnen bij C De rol

Nadere informatie

AV-9 Algemene Voorwaarden

AV-9 Algemene Voorwaarden Deze vormen één geheel met de Bijzondere Voorwaarden die van toepassing zijn. Inhoudsopgave Algemeen... 2 1. Wie is de verzekeringnemer?... 2 2. Bij wie heeft u de verzekering afgesloten?... 2 Begin en

Nadere informatie

Samenvatting Aardrijkskunde Paragraaf 1.1 t/m , 1.8

Samenvatting Aardrijkskunde Paragraaf 1.1 t/m , 1.8 Samenvatting Aardrijkskunde Paragraaf 1.1 t/m 1.4 + 1.7, 1.8 Samenvatting door K. 958 woorden 9 november 2013 6,5 13 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Samenvatting aardrijkskunde paragraaf

Nadere informatie

Extra verhaal bij de uitzending 'Klimaatchaos': gevolgen van klimaatprobleem gaan ook Nederland raken

Extra verhaal bij de uitzending 'Klimaatchaos': gevolgen van klimaatprobleem gaan ook Nederland raken Weerman Gerrit Hiemstra Extra verhaal bij de uitzending 'Klimaatchaos': gevolgen van klimaatprobleem gaan ook Nederland raken Extra verhaal bij de uitzending 'Klimaatchaos': gevolgen van klimaatprobleem

Nadere informatie

Eén Korea, twee landen

Eén Korea, twee landen 1 Doelgroep De lesbrief is bedoeld voor leerlingen in de onderbouw vmbo, havo en vwo. Het uitwerken van de opdrachten kost de leerling ongeveer een tot anderhalf lesuur (van 50 minuten). De onderzoeksvragen

Nadere informatie

Hoofdstuk 7 Samenwerking in Europa

Hoofdstuk 7 Samenwerking in Europa Hoofdstuk 7 Samenwerking in Europa Vroeger voerden Europese landen vaak oorlog met elkaar. De laatste keer was dat met de Tweede Wereldoorlog (1940-1945). Er zijn in die oorlog veel mensen gedood en er

Nadere informatie

6,6. Werkstuk door een scholier 1980 woorden 16 november keer beoordeeld. Aardrijkskunde

6,6. Werkstuk door een scholier 1980 woorden 16 november keer beoordeeld. Aardrijkskunde Werkstuk door een scholier 1980 woorden 16 november 2006 6,6 197 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde De Geo Inhoud: Voorwoord 3. - Wat verwachten we van dit werkstuk? - Hoe gaan we het aanpakken?

Nadere informatie

Suriname in de kijker

Suriname in de kijker 44 2012 Suriname in de kijker Dit boekje brengt jullie naar een land, ver hier vandaan. Een vliegtuig doet er ongeveer 9 uur over om van Schiphol (in Nederland) naar de hoofdstad Paramaribo te vliegen.

Nadere informatie

Warren Buffett: 'Miljardairs zijn genoeg vertroeteld'

Warren Buffett: 'Miljardairs zijn genoeg vertroeteld' Warren Buffett: 'Miljardairs zijn genoeg vertroeteld' Warren Buffet 16/08/11, 06:00 Warren Buffet. AP De meeste mega-rijken in Amerika zouden er geen bezwaar tegen hebben om meer belasting te betalen,

Nadere informatie

Arm en rijk - Kenmerken van ontwikkelingslanden

Arm en rijk - Kenmerken van ontwikkelingslanden Auteur VO-content StudioVO Laatst gewijzigd Licentie Webadres 31 December 2013 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/45121 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.

Nadere informatie

Superrijken staan symbool voor de kloof - NRC

Superrijken staan symbool voor de kloof - NRC NRC Media Holding BV maakt gebruik van cookies en daarmee vergelijkbare technieken. www.nrc.nl gebruikt functionele en analytische cookies om u een optimale bezoekerservaring te bieden. Bovendien plaatsen

Nadere informatie

Krachten bundelen. Verspilling in Nederland

Krachten bundelen. Verspilling in Nederland Voedselverspilling Wereldwijd wordt zeker een derde van al het voedsel verspild. Daarmee worden ook de grondstoffen, het water en de energie verspild die nodig zijn om dat voedsel te produceren, te vervoeren

Nadere informatie

Werkstuk wizard Hulpvragen

Werkstuk wizard Hulpvragen Hulpvragen Hulpvragen dieren Waarnemen Hoe ziet het dier eruit? Hoe beweegt het dier? Welke geluiden maakt het dier? Hoe voelt het dier aan? Hoe reageert het dier op je? Hoe neemt het dier waar? Leven

Nadere informatie

Dutch Meat Importers Association. Noordwijk, 7 nov 2014

Dutch Meat Importers Association. Noordwijk, 7 nov 2014 Dutch Meat Importers Association Noordwijk, 7 nov 2014 Introductie Laurens Maartens Nooit verlegen om een praatje! Geeft met veel plezier zijn visie op de markten. Oa DFTtv en WallStreetJournal. UBS /

Nadere informatie

Eindexamen geschiedenis havo 2008-I

Eindexamen geschiedenis havo 2008-I De koloniale relatie tussen Nederland(ers) en Nederlands-Indië De volgende gebeurtenissen uit de geschiedenis van Nederlands-Indië staan in willekeurige volgorde: 1 Johannes van den Bosch introduceert

Nadere informatie

Arme landen gebaat bij vrije handel

Arme landen gebaat bij vrije handel Arme landen gebaat bij vrije handel De armoede in de wereld kan tegen 2015 gehalveerd worden als de rijke landen hun handelsbarrières verlangen en de buitenlandse hulp verhogen. Ook kunnen de arme landen

Nadere informatie

WWW.HOPE-XXL.COM. Mede mogelijk gemaakt door de Iona Stichting en Vos/Abb

WWW.HOPE-XXL.COM. Mede mogelijk gemaakt door de Iona Stichting en Vos/Abb De meeste mensen in Nederland hebben het goed voor elkaar. We hebben genoeg eten, we hoeven niet bang te zijn voor oorlog en we zijn dan ook tevreden met ons leven. Maar dat is niet overal op de wereld

Nadere informatie