Godsdienst GODSDIENSTHOEK EN STILLE RUIMTE
|
|
- Regina de Coninck
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 GODSDIENSTHOEK EN STILLE RUIMTE Kleuters In de hele klasruimte kan je kansen aanbieden om levensbeschouwelijke en religieuze ervaringen op te doen. De aankleding van de ruimte, de gekozen materialen, de schikking van de hoeken kunnen kleuters helpen om zich in de klas thuis te voelen. In de hoeken kunnen ze rijke ontwikkelingskansen krijgen, kunnen ze verwonderd zijn over iets, kunnen ze vol bewondering naar iets kijken en genieten. Een godsdiensthoek (die meestal een deel van de onthaalhoek is) heeft verschillende functies en betekenissen: Een rituele betekenis: het herkenningspunt in de klas waaraan vaste tijdstippen en handelingspatronen verbonden zijn. Een symbolisch-religieuze betekenis: via herkenbare voorwerpen en handelingen wordt het religieuze opgeroepen, vb. kaars, regenboog, muziek, een lied, bloemen, water, wierookstokje Een symbolisch-godsdienstige betekenis: daar zijn voorwerpen, handelingen, woorden die expliciet verwijzen naar christelijk geloven: het gebedsritueel, een kinderbijbel, een Mariabeeld, foto van Jezus met de kinderen. Een sociale functie: het is de plaats in het lokaal waar klassikaal veel activiteiten doorgaan. Het is de plaats van het kringgesprek, het luisteren naar elkaar. Een organisatorische functie, geïntegreerd in de onthaalhoek, dag- en weekkalender adventskalender, vastenboekje, aanbreng van het thema Een godsdiensthoek is dus geen statisch gegeven maar een veranderlijk gebeuren, aangepast aan het BC en aan de leeftijd van de kinderen. Ook symbolen en rituelen evolueren mee met de leeftijd. Afhankelijk van de leeftijd van de kleuters zullen er meer of minder variabele elementen in de hoek zijn. Jongste kleuters hebben meer nood aan herkenbare, vaste elementen dan oudere kleuters. Kleuters zijn ook doeners. Het is belangrijk dat ze uitgenodigd worden bij een BC zelf voorwerpen aan te brengen. Belangrijke belevingen kunnen een blijvende verankering krijgen in de godsdiensthoek. De godsdiensthoek heeft ook blijvende elementen, vb. een kaars, een boom met plaats voor vreugde- en verdrietboodschappen, een handpop, een kijkplaat uit de bijbel, een kruisbeeld eventueel gemaakt door de kinderen, een afbeelding van Jezus en Maria, een voorwerp uit een andere cultuur, de rituelendoos voor het begin van de week, een pluim of steen.. Probeer deze elementen binnen te brengen op het gepaste tijdstip met een gesprek, Maria in de advent, kruisbeeld maken met de kinderen in het begin van het jaar of als ze het kruisteken aanleren. Jezus als kleine jongen afgebeeld, als knaap van 12 en als volwassene om telkens bij het begin van een bijbelverhaal te tonen hoe groot Jezus ongeveer was bij het verhaal. 21
2 Lager onderwijs Ook in het lager onderwijs moet de godsdiensthoek kinderen blijven uitdagen om nieuwe elementen zelf aan te brengen. Diepe ervaringen van kinderen: afsterven, geboorte, verhuis, acties, kunnen er een blijvende plaats krijgen. Dit aanbod is zeker belangrijk in de fase van de verankering van het leerproces. Via symbolen, rituelen, teksten of voorwerpen worden inzichten die vaak moeilijk en abstract zijn beter vastgehouden. Kernteksten kunnen een hele ervaringswereld terug oproepen. ook vanuit de andere richting bekijken. Levensbeschouwelijke communicatie, stilte en gebed vragen een inkleding van de ruimte, vragen sfeer. Dit proces moet in de eerste plaats aantrekkelijk zijn, uitnodigend, verdiepend en visueel sterk. We stellen vier thema s voor met tips voor communicatie, gebed en stilte in de godsdiensthoek. WATER We willen vanuit de stille ruimte en de godsdiensthoek drie elementen sterk belichten. Die zijn zowel belangrijk naar kleuters als naar kinderen van de lagere school. De godsdiensthoek of stille ruimte nodigt uit tot communicatie. De godsdiensthoek of stille ruimte nodigt uit tot stilte. De godsdiensthoek of stille ruimte nodigt uit tot gebed. Je kan de elementen 22
3 Stilte De kleuters worden uitgenodigd om stil te worden en te luisteren. Elke dag wordt de stilte gekleurd door een ander voorwerp. Regenstok, waterbronnetje, regengeluiden, watermuziek. De roos van Jericho wordt in de godsdiensthoek geplaatst. De kinderen mogen met een schelpje water toevoegen. Stille muziek op de achtergrond. Stilletjes wordt tijdens de dag duidelijk dat de roos openbloeit met water. Op het einde van de dag wordt gedankt voor het water dat leven geeft aan de bloemen, de bomen, de dieren, de mensen. We danken samen: Grote goede God, dank je wel voor het water. We kunnen het zien horen, voelen en proeven. Water geeft leven aan ons. Dank je wel. Het verhaal van de Samaritaanse vrouw kan hier worden verteld. Ze kreeg levend water van Jezus. Haar hoofddoek en haar kruik kunnen gebruikt worden door de juf. Deze attributen kunnen in de godsdiensthoek geplaatst worden of in de verkleedhoek. De kinderen schilderen op de Watermuziek van Händel. Tijdens de viering op het einde van het BC wordt de muziek even beluisterd en mogen de kinderen één voor één hun kunstwerk tonen aan de klas. De godsdiensthoek wordt een tentoonstelling. Het verhaal van de schepping van het water wordt hier verteld. Een stilteritueel rondt het geheel zinvol af. Gebed Vooraan staat een waterput met een grote kruik en kleine schelpjes, gedurende heel het BC. In de waterput liggen drie bordjes met een tekening: Ik dank voor. Ik vind het fijn dat.. Het spijt me.. Enkele kinderen worden uitgenodigd om een kaartje naar keuze uit het water te halen en de zin aan te vullen. Kinderen die ook willen danken, kunnen in hun gebed aansluiten. De anderen luisteren. Elke dag wordt dit als ritueel met andere kinderen opgebouwd. Kinderen kijken naar de foto s rond water. Ze zien ook hoeveel mensen grote inspanningen moeten doen om water te halen. Water is levensnoodzakelijk. Na het gesprek kan een dankgebed voor het water volgen. De kleuters krijgen elk een bloem die ze versieren. In de viering leggen de kleuters een voor een hun bloem op het water. Terwijl de bloem openkomt vertellen de kleuters wat hun vriendje goed kan. Ook de juf geeft enkele voorbeelden om aan te tonen dat de kleuter groeit en nu al veel dingen kan. Rustige watermuziek op de achtergrond. Een grote schelp met kleine schelpjes liggen op het water. De kinderen krijgen allen een parel die ze een voor een in een schelpje mogen leggen. Zie eens hoe wij schitteren. Kinderen kunnen van elkaar benoemen waarin ze schitteren. 23
4 Water kan onze zintuigen prikkelen. Eerste dag van het BC: water kleuren: kleuters experimenteren met het kleuren van verschillende bakjes met water. Crêpepapier in bolletjes worden aan het water toegevoegd. Waaraan doet dit gekleurd water ons denken? DRAGEN EN GEDRAGEN WORDEN Tweede dag van het BC: water horen: verschillende geluiden van water worden beluisterd en benoemd. Cf: CD Tuin van Heden 2,5 j: water Derde dag: water voelen: polsen besprenkelen met water. Verwijzen naar het doopsel. Ook de klaspop wordt gedoopt. Ritueel van het water wordt getoond en door de kleuters herhaald. De juf kan aan wie het wenst, een kruisje met water geven. Kleuters mogen op het water blazen om er leven in te brengen. Verwijzing naar het doopsel waar het water gezegend wordt als symbool voor levenwekkende geest. Een levendige waterdans kan hier op zijn plaats zijn om het geheel af te ronden. Vierde dag: water ruiken: er worden geuren aan het water toegevoegd. Ze mogen zichzelf besprenkelen met welriekend water. - In een draagdoek gedragen worden of op de handen en ervaren: Welk gevoel heb je daarbij? Hoe komt het dat je je zo voelt? - Draagbuideltje waarin kleine voorwerpjes van mensen gestopt worden (beetje haar van, geurtje van, foto van.., ring van ): Welke mensen draag jij in je hart? Elkaar letterlijk en figuurlijk nabij zijn! Elke les mogen enkele kinderen de voorwerpen uit hun buideltje voorstellen en vooral de mensen noemen die erbij horen! - (Kijk)bijbelplaat de lamme en daarbij een hangmat met kaartjes met opdrachten i.v.m. het bijbelverhaal: kaartje nemen, vraag lezen en beantwoorden, tip lezen Vb. Vooraan: DRAGEN: Ze kwamen een verlamde bij hem brengen, door vier man gedragen. (Mc.2,3) 24
5 Achteraan: Vraagje: Door wie word ik gedragen? Wie draag ik in mijn hart? Tip: Alleen échte vrienden blijven in jou geloven. Kan ik een echte vriend zijn? Stilte Drie foto s: foetus in de buik, kind op de hand, moeder draagt kind Zorg voor een rustige sfeer in de klas. Laat de foto s bekijken op rustige muziek en laat de kinderen in stilte nadenken over volgende vragen. Laat voldoende tijd tussen de vragen. Hoe voelen de mensen zich op de foto? Wat voel jij bij deze foto s? Bij welke foto zou je graag zijn en waar? Door wie zou jij gedragen willen worden? Hoe zou jij gedragen willen worden? Wanneer had/heb jij eens het gevoel dat God jou verder draagt Geboetseerde kring dragende figuren. Elk kind boetseert een figuurtje met de handen omhoog. Daarop wordt een ballon gelegd. Op die ballon kun je namen schrijven, een zin, iets uit een gesprekje, een kort gebed...de ballon kan ook blijvend element zijn en veranderen van kleur. Rond Allerheiligen wordt een paarse ballon aangebracht en worden de namen van onze lieve doden erop geschreven. Geloof jij dat God de wereld draagt? Even filosoferen. MOZES Gebed Foto: arend Net toen ik dacht : dit lukt me niet of dit komt niet goed, juist toen voelde ik nieuwe kracht en moed door mij stromen alsof God mij op zijn vleugels nam en mij verder droeg Net als een arend die zijn jong op de rug neemt. - In een kring bij de doornstruik (geschilderde rode takken) Kaarsjes in het zand bij de takken. 25
6 - Uit Exodus: Hier is een bijzondere plaats, een heilige plaats. Hier spreken mensen met God. Ja, Hij moet hier zijn en ons mensen tegemoet komen. Hoe vreemd! Er staat een doornstruik in lichterlaaie! Hij brandt, maar wordt niet verteerd. Je kijkt vol verwondering je kan het niet aanraken. Hier trek ik mijn sandalen uit. Deze plek is heel bijzonder. God spreekt tot mij - Iedereen neemt een sandaalvorm in karton en schrijft een antwoord neer. Voor welke mensen doe ik mijn sandalen uit? Wie vind ik heel bijzonder? Waarom? Had je wel eens dat gevoel: hier gebeurt iets heel bijzonder, ik word er stil van? Denk je dat God spreekt tot jou? - We plaatsen de beschreven sandaal in het zand bij de struik. In stilte steken we een klein kaarsje aan en plaatsen het bij de sandaal. Ofwel lezen we voor de klasgroep hardop wat we schreven op de sandaal en steken een kaarsje aan. Stilte Bijbelplaat: Mozes bij de brandende doornstruik. Rustige muziek om bezinnend de afbeelding een hele tijd te bekijken. Refrein lied: Mozes (TOV 4) beluisteren Ik zal er zijn is onze kracht, een naam om mee te leven. Ik zal er zijn, een naam als vuur, een licht aan ons gegeven. Leerkracht spreekt heel rustig uit: Kracht Ik zal er zijn vuur licht. Op een zwarte strook (met lijmstick) het meest aansprekende woord (vuur, kracht ) uitschrijven. Wie wil van de kinderen wordt uitgenodigd om in de stilte met zand het woord te bestrooien. Deze strook wordt bij de doornstruik geplaatst en kan blijvend verankerd worden in de godsdiensthoek. Gebed In een kring rondom het zand. Foto van stappende jongeren middenin het zand. Opdracht: iedereen schrijft met de vinger haar of zijn naam in het zand. Stil worden door een vrije gebedshouding aan te nemen. Bij elke naam legt de leerkracht een steen of kei. Aan enkele stenen is een blaadje bevestigd met daarop een gebed of bezinning: God, soms weet ik niet waar Gij zijt en soms voel ik U zo dicht bij mij. Soms is het alsof U niet bestaat en soms weet ik heel zeker dat U er bent. Ik geloof in God zoals een kind gelooft in de zon. Niet omdat het ze ziet maar omdat het ze voelt. Ik ben op reis al weet ik niet waarheen. Maar ergens stond geschreven dat ik deze weg moest gaan. En al aarzel ik soms even langs die eindeloze baan, toch weet ik: iemand ging me voor en daarom ga ik door. In naam van de anderen leest of bidt iemand dit gebed voor. Tussen elk deeltje wat stilte. Leerlingen krijgen de kans zelf een gebed te schrijven en aan de steen te bevestigen. Deze blaadjes kunnen de volgende lessen gebruikt worden. 26
7 Godsdiensthoek: op de vloer een wit doek met zand erop geschilderde rode takken in het midden: blijvend aanwezig in de klas als plaats van stilte witte kaarsen overal in het zand afbeelding van Mozes en de doornstruik sandalen in karton woordstroken met zand keien en stenen in een kring, enkele met het gebed eraan. foto van stappende jongeren. STILTE EN GEBED Thema: stilte en gebed en ondersteunende tekst vanuit het thema Stilte en gebed tijdens binnenkomen speelt rustige muziek dit kan een ritueel zijn doorheen heel het thema allen nemen een plaats in op tapijt of bidbankje laten zich meenemen door de muziek aandacht voor ogen dicht, rustig ademen draai naar binnen; naar rust in jezelf bidden onze vader : gebruik van gebaren nadien kans tot uitwisseling (vrij) over ervaring van het gebeuren enkele teksten, uitspraken van leerlingen naar binnenkerende spiraal, luisterend oor, schelp,... Wat hoor ik in de schelp? uitwisseling van ervaringen Godsdiensthoek: stilteplaats een groot laken dat doet denken aan de tent op wandpaneel enkele mooie natuurfoto s plaatsen van tapijt, bidbankjes, natuurprenten, olielampje,... eventueel tekening van naar binnen draaiende spiraal (oorschelp) vaste zithoek kan tijdelijk stilte- of gebedsplaats worden Sabien Lagrain, Jos Ostyn, Lieve Biesbrouck en Sien Deseyne 27
Op weg met Jezus. eerste communieproject. Hoofdstuk 5 Bidden. H. Theobaldusparochie, Overloon
Op weg met Jezus eerste communieproject H. Theobaldusparochie, Overloon Hoofdstuk 5 Bidden Eerste communieproject "Op weg met Jezus" hoofdstuk 5 blz. 1 Joris is vader aan het helpen in de tuin. Ze zijn
Nadere informatieSolidariteit zonder omwegen (Vrienden zonder grenzen) Werkdocument lesimpulsen Onderbouw
Solidariteit zonder omwegen (Vrienden zonder grenzen) Werkdocument lesimpulsen Onderbouw Lesimpuls 1 Materiaal: affiche Bespreken van de affiche aan de hand van frames of omkadering Wat zie je op de affiche?
Nadere informatie- ontdekken dat stilte en rust helpen om een gepaste uitdrukking te vinden voor gevoelens.
Tuin van Heden 1 Werken met kunst in de paasperiode Opmerking vooraf: Voor de uitwerking van deze lessen hebben we doelen gehaald uit verschillende thema s van de betreffende graad. Na elk doel verwijzen
Nadere informatieTuin van Heden 3 en 4 Werken met kunst in de paasperiode. Kernles 1: Kunstenaar, wat vertel je mij?
Tuin van Heden 3 en 4 Werken met kunst in de paasperiode Opmerking vooraf: Voor de uitwerking van deze lessen hebben we doelen gehaald uit verschillende thema s van de betreffende graad. Na elk doel verwijzen
Nadere informatieZand erover. verzoeningsviering voor de tweede graad. VAN IN 2013 Tuin van Heden.nu - Viering
Zand erover verzoeningsviering voor de tweede graad Zand erover Verzoeningsviering voor de tweede graad Vooraf in de klas Wat heb je nodig? - twee grote bladen papier, schrijf op het eerste blad het kernwoord
Nadere informatie- ontdekken dat stilte en rust helpen om een gepaste uitdrukking te vinden voor gevoelens.
Tuin van Heden 2 Werken met kunst in de paasperiode Opmerking vooraf: Voor de uitwerking van deze lessen hebben we doelen gehaald uit verschillende thema s van de betreffende graad. Na elk doel verwijzen
Nadere informatieTeksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.
Bidden Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.nl en kinderactiviteiten www.lambertuskerk-rotterdam.nl
Nadere informatieVoor jou! Dit boek is voor jou. Het gaat over God. En over God en jou samen. Over Gods liefde voor jou.
Voor jou! 9 Voor jou! Dit boek is voor jou. Het gaat over God. En over God en jou samen. Over Gods liefde voor jou. Het boek gaat over geloven. Het gaat over jouw geloof! Lees en bekijk alles goed. Je
Nadere informatieHeilig Jaar van Barmhartigheid
Heilig Jaar van Barmhartigheid van 8 december 2015 tot 20 november 2016 Paus Franciscus heeft alle mensen van de hele wereld uitgenodigd voor een heilig Jaar van Barmhartigheid. Dit hele jaar is er extra
Nadere informatieBezinning. Je mag op de bloem die je gekregen hebt een wens zetten, een voornemen voor deze vastentijd.
Bezinning Thema Andes, harmonie, schepping Aankleding Op de grond ligt een Wipalavlag of een mooie doek met erop een ondiepe schaal. Bij het binnenkomen krijgt iedereen een kommetje water, een brandend
Nadere informatieKindvriendelijke liturgie 20 september 2009. Begin schooljaar Boekentassenwijding
Kindvriendelijke liturgie 20 september 2009 Begin schooljaar Boekentassenwijding alle kinderen mogen hun boekentas meebrengen kinderen met boekentas in de intredeprocessie ze zetten die vooraan in de kerk
Nadere informatieJaar A - Jezus! Samen op weg
B I J L A G E B I J J A A R A Gebeden en liederen GEBEDEN GEKEND IN HEEL DE WERELD INHOUDSTAFEL Onze Vader Onze Vader, die in de Hemel zijt, Uw Naam worde geheiligd, Uw Rijk kome, Uw wil geschiede op aarde
Nadere informatieKerstviering Kleuters
Kerstviering Kleuters welkom Welkom, welkom, dit is het moment om de dag te vieren. Welkom, welkom, dit is het moment; goed dat jij er bent. Er staat een kaarsje en het brandt, het glimlacht naar ons allen,
Nadere informatieEerste week vd advent
Advent vieren en beleven derde graad Eerste week vd advent De adventskrans staat centraal. Er speelt zachte muziek. De kinderen nemen bij het binnenkomen een sparrentakje uit de mand en leggen dit rond
Nadere informatieTuin van Heden kleuters (4- en 5-jarigen) Werken met kunst in de paasperiode
Tuin van Heden kleuters (4- en 5-jarigen) Werken met kunst in de paasperiode Beleving Kleuters worden in hun omgeving overal geconfronteerd met de uiterlijke verschijnselen van Pasen: paasversieringen,
Nadere informatieHet sacrament van de ziekenzalving.
Het sacrament van de ziekenzalving. Vooraf rustige muziek. 1. Kruisteken en vredeswens door pater Gerard. In de naam van de Vader en de Zoon en de Heilige Geest. Amen Vrede zij u allen en allen die u lief
Nadere informatieGebeden voor jongeren
Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 1 Gebeden voor jongeren... 2 Gebed van het licht... 2 Mijn leven tot een licht... 2 Gebed voor sterke benen... 2 Dankgebed... 3 Gebed van Franciscus... 3 Dankgebed als je
Nadere informatieLees Zoek op Om over na te denken
Welkom bij de Online Bijbelcursus van Praise De bijbelcursus is wat voor jou als je: 1. Als je wilt weten wat christenen geloven. 2. Als je meer wilt begrijpen van de bijbel. 3. Als je wilt groeien in
Nadere informatieJezus maakt mensen gelukkig
Eerste Communieproject 33 Jezus maakt mensen gelukkig Jezus doet wonderen In les 5 hebben we geleerd dat God onze Vader is. Wij zijn allemaal zijn kinderen. Alle mensen zijn broertjes en zusjes van elkaar!
Nadere informatieGELOOF VIEREN MET KINDEREN OP DE BASISSCHOOL
GELOOF VIEREN MET KINDEREN OP DE BASISSCHOOL Vooraf: waarom vieren we op school? 1. In elke mens leven zinvragen, ook in een kind. In onze school willen we daarom aan kinderen niet alleen kennis, attitudes,
Nadere informatieSAMEN DELEN. een lesbrief in het kader van de schoenendoosactie
SAMEN DELEN een lesbrief in het kader van de schoenendoosactie INHOUD LESBRIEF 1. Introductie 2. De SAMEN DELEN Lesinhoud 3. De SAMEN DELEN Quizzz 4. Het SAMEN DELEN Diploma 5. De SAMEN DELEN Activiteiten
Nadere informatieJohannes 20, 1-18 20 april Pasen 2014 Wehl. (ds. A. Oude Kotte-de Boon) Thema: 'Het verhaal van Maria van Magdala ' Gemeente,
Johannes 20, 1-18 20 april Pasen 2014 Wehl (ds. A. Oude Kotte-de Boon) Thema: 'Het verhaal van Maria van Magdala ' Gemeente, We zijn er doorheen gegaan, Veertig dagen en nachten, Tijd van voorbereiding...
Nadere informatienestwarmte ontvangende hand A1 Vertrouwen versus wantrouwen een hand vol pluimen A2 Mogelijkheden versus beperkingen
Componenten van levensbeschouwelijke en Ervaringen en geloofsverhalen, Klasrituelen, religieuze groei belevingen geloofsbeelden, van kleuters Godsbeeld, feesten Dat verdient een pluim! Jezusbeeld GEVENDE
Nadere informatieGODS GEZIN. Studielessen voor 4-7 jarigen
GODS GEZIN Studielessen voor 4-7 jarigen 2003 Geschreven door Beryl Voorhoeve en Judith Maarsen Oorspronkelijk bedoeld voor studie in kleine groepen in de Levend Evangelie Gemeente Gebruikte Bijbelvertaling
Nadere informatieKerstviering groep 4. Welkom. Als de kerstklokken luiden Dan zingen wij een lied Voor God die met veel liefde Naar alle mensen ziet.
Kerstviering groep 4 Welkom Als de kerstklokken luiden Dan zingen wij een lied Voor God die met veel liefde Naar alle mensen ziet. Als de kerstklokken luiden Dan horen wij steeds weer Dat Jezus is geboren.
Nadere informatieDe geel gearceerde woorden staan op een Bingo-kaart die aan de kinderen is uitgedeeld. Als de kinderen Bingo hebben, roepen ze Amen
Overdenking zondag 13 maart 2016, KSG-dienst, in de Terskflierkerk 5 e zondag 40 dagentijd Wat maakt mij sterk? Lezing Rechters 16: 15-20 Door ds. A.J.Wouda De geel gearceerde woorden staan op een Bingo-kaart
Nadere informatieOpeningsgebeden INHOUD
Openingsgebeden De schuldbelijdenis herzien Openingsgebeden algemeen Openingsgebeden voor kinderen Openingsgebeden voor jongeren INHOUD De schuldbelijdenis herzien De schuldbelijdenis heeft in de openingsritus
Nadere informatieTuin van Heden 5 en 6 Werken met kunst in de paasperiode. Kernles 1: Kunstenaar, wat vertel je mij?
Tuin van Heden 5 en 6 Werken met kunst in de paasperiode Opmerking vooraf: Voor de uitwerking van deze lessen hebben we doelen gehaald uit verschillende thema s van de betreffende graad. Na elk doel verwijzen
Nadere informatieDeze handleiding is van
Deze handleiding is van Deze lessen zijn geschreven door Beryl Voorhoeve en opgemaakt door Judith Maarsen. Ze zijn geschreven om gebruikt te worden in kleine groepen voor kinderen van groep 1-3 Gebruikte
Nadere informatieDeel het leven Johannes 4:1-30 & 39-42 7 december 2014 Thema 4: Gebroken relaties
Preek Gemeente van Christus, Het staat er een beetje verdwaald in dit hoofdstuk De opmerking dat ook Jezus doopte en leerlingen maakte. Het is een soort zwerfkei, je leest er ook snel overheen. Want daarna
Nadere informatieZoektocht 5 Bijbelhuis Zevenkerken. FOTO www.bijbelhuiszevenkerken.be info@bijbelhuiszevenkerken.be T 050 / 30 04 79
Zoektocht 5 Bijbelhuis Zevenkerken www.bijbelhuiszevenkerken.be info@bijbelhuiszevenkerken.be T 050 / 30 04 79 Beste, (eigen voornaam) Je bent van harte welkom in het Bijbelhuis Zevenkerken. Zo meteen
Nadere informatieDe viering kan geopend worden met het aansteken van een kaars en een gezamenlijk gebed:
Viering De viering kan geopend worden met het aansteken van een kaars en een gezamenlijk gebed: Grote God, geef ons goede ogen, geef ons ogen die de ander zien: mensen dichtbij, mensen ver weg, kinderen
Nadere informatieResearchverslag: rituelen Joanna Siccama GAR1-B 11-10-2014 leraar: Harald Warmelink
Researchverslag: rituelen Joanna Siccama GAR1-B 11-10-2014 leraar: Harald Warmelink Inleiding Om onderzoek te doen naar rituelen is het in eerste plaats belangrijk om te definiëren wat een ritueel is.
Nadere informatieEen greep uit een presentatieviering met als thema: Licht zijn voor anderen
Een greep uit een presentatieviering met als thema: Licht zijn voor anderen Openingstekst: (Door een ouder en kind) A. Zeg zou jij het licht aandoen? Je moet opschieten, want het is bijna tijd. Dadelijk
Nadere informatiePasen met peuters en kleuters. Jojo is weg
Pasen met peuters en kleuters Beertje Jojo is weg Thema Maria is verdrietig, haar beste Vriend is er niet meer. Wat is Maria blij als ze Jezus weer ziet. Hij is opgestaan uit de dood! Wat heb je nodig?
Nadere informatieA. God, wij bidden U voor alle mensen die onzeker zijn over zichzelf: dat zij het vertrouwen in zichzelf hervinden.
Bidden met jongeren Voorbede Ben je teleurgesteld in het leven? Ben je gekwetst door anderen? Draag je vervelende herinneringen met je mee? A. God, wij bidden U voor alle mensen die hun leven graag anders
Nadere informatieGoede buren. Startzondag 13 september 2015 m.m.v. Jeugdkoor Joy uit Streefkerk o.l.v. Vincent van Dam
Goede buren Startzondag 13 september 2015 m.m.v. Jeugdkoor Joy uit Streefkerk o.l.v. Vincent van Dam Voorganger: ds. Joke van der Neut Organist: Alex Hommel Orgelspel Welkom door ouderling van dienst Jan
Nadere informatieLiederen solozang Prijs: 7,= euro per stuk
Liederen solozang Prijs: 7,= euro per stuk GEWASSEN IN WATER Inhoud: Vanuit de dopeling gezien een statement dat hij in het watergraf alles wat oud is achter zich laat. Hij weet niet alles, kent nog niet
Nadere informatieAan het kruis liet Jezus zien hoeveel Hij van ons houdt. Daarom is het KRUIS zo belangrijk voor Christenen.
Het kruisteken Het kruis Een kruis wordt gevormd door twee balken, een verticale en een horizontale. De verticale (die van boven naar beneden) wijst ons naar God en van God naar de mensen. De horizontale
Nadere informatieGerecht van je keuze. Kaarten op tafel. Hartstochten en verlangens. Uit je eigen keuken. Om aan te proeven. je eigen onderwerp
Uit je eigen keuken Gerecht van je keuze je eigen onderwerp We gaan rond de tafel met elkaar in gesprek over dat onderwerp dat jij graag aan wil kaarten in gezelschap van een groep vrienden en bekenden
Nadere informatieTITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven.
TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven. Beginsituatie: De lln doen als inleiding op het project rond geloven en de kerkwandeling, een filosofisch gesprek. Er komen verschillende
Nadere informatieExodus 17,1-7 - Water uit de rots voor mensen met een kort lontje
Exodus 17,1-7 - Water uit de rots voor mensen met een kort lontje Aangepaste dienst Liturgie Voor de dienst speelt de band drie liederen Opwekking 11 Er is een Heer Opwekking 277 Machtig God, sterke Rots
Nadere informatieDe gelijkenis van het huis op de rots en op het zand.
De gelijkenis van het huis op de rots en op het zand. Eerst lezen. Daarna volgen er vragen en opdrachten. Gelijkenissen Toen de Heere Jezus op aarde was, heeft Hij gelijkenissen verteld om de mensen veel
Nadere informatieDe eerste liefde van God
De eerste liefde van God Trouwpreek over 1 Johannes 3:16 (ds. Jos Douma) gehouden in de trouwdienst van Jeroen en Marjoke Wij hebben Gods liefde, die in ons is, leren kennen en vertrouwen daarop. God is
Nadere informatieAls de Samaritaanse : Woordviering bij het jaarthema
Als de Samaritaanse : Woordviering bij het jaarthema Openingswoord en kruisteken (allen staan op) Welkom in deze viering. Vandaag wil God tot ons komen in de Woorden van de Schrift. Hij wil tot ons spreken
Nadere informatieDoopsel in een zondagse eucharistieviering
Doopsel in een zondagse eucharistieviering 1. OPENING VAN DE DIENST Intredeprocessie en intredelied Openingswoord met een bijzondere begroeting van de dopeling en zijn / haar familie. Ook de naamgeving
Nadere informatieBijbel voor Kinderen. presenteert DE VROUW BIJ DE PUT
Bijbel voor Kinderen presenteert DE VROUW BIJ DE PUT Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: Lazarus Aangepast door: Ruth Klassen Vertaald door: Importantia Publishing Geproduceerd door: Bible
Nadere informatieBaalderdienst Zondag 26 maart 2017
Baalderdienst Zondag 26 maart 2017 Welkom! Wat een rijkdom!! Orde voor de Baalderdienst Voorganger: Muziek: ds. Wim van der Wel Kinderen en leerkrachten van de Elzenhof De-Nu-Je-Onderwegband Organist:
Nadere informatieStramien voor een nooddoop
Stramien voor een nooddoop Beste ouder(s), Jullie hebben gevraagd om jullie kindje nu te dopen. Het wordt een nooddoop jullie kindje is in nood. Haar/zijn leventje is bedreigd, de toekomst is onzeker.
Nadere informatiePreek over Psalm 1,1 a.2 (jeugddienst): Hoe kan ik tijd met God doorbrengen?
Preek over Psalm 1,1 a.2 (jeugddienst): Hoe kan ik tijd met God doorbrengen? Gemeente van onze Heer Jezus Christus! Ze zitten met z'n tweeën op haar kamer: Reinier en Marloes. Ze kennen elkaar al een poosje.
Nadere informatieDe gelijkenis van de twee zonen. Eerst lezen Daarna volgen er vragen en opdrachten
De gelijkenis van de twee zonen Lees : Mattheüs 21:28-32 Eerst lezen Daarna volgen er vragen en opdrachten Gelijkenissen Toen de Heere Jezus op aarde was, heeft Hij gelijkenissen verteld om de mensen veel
Nadere informatieJezus' Droom: Ook mijn droom? Vormselwake 2014. 22 april 2014 Parochies Heule-Bissegem. 'Bouwen aan een betere wereld!'
Jezus' Droom: 'Bouwen aan een betere wereld!' Ook mijn droom? Vormselwake 2014 22 april 2014 Parochies Heule-Bissegem Gebedswake H. Vormsel 2014-1 - Federatie Heule-Bissegem Welkom en begroeting Inleiding
Nadere informatieGELOOFSVRAGEN EN LEVENSVRAGEN
WAAROM??? DAAROM!!! Soms sta je met je mond vol tanden, wanneer je kind je met een vraag overvalt. "Waarom zijn de bomen groen?", "Waarom regent het vandaag?" Waarom... waarom..., steeds weer waarom. De
Nadere informatieAvondwake. Mientje van Dijk - van Halteren. Dinsdag 27 juli 2010 om 19:00 uur Sint Jozefkerk Achterveld
Avondwake Mientje van Dijk - van Halteren Dinsdag 27 juli 2010 om 19:00 uur Sint Jozefkerk Achterveld 1 2 Begroeting Tijdens begroeting steken zusjes van Mientje kaarsen aan: Nel, Joke, Corry, Marjan en
Nadere informatieTuin van Heden 1 Werken met kunst in de kerstperiode
Tuin van Heden 1 Werken met kunst in de kerstperiode Opmerking vooraf: Voor de uitwerking van deze lessen hebben we doelen gehaald uit verschillende thema s van de betreffende graad. Na elk doel verwijzen
Nadere informatieJEZUS LEERT OOK MIJ BIDDEN. Onzevader in eerste communievoorbereiding
JEZUS LEERT OOK MIJ BIDDEN Onzevader in de voorbereiding op de eerste communie Onzevader in eerste communievoorbereiding Doelgroep: Kinderen die zich voorbereiden op de eerste communie Doelstelling: Met
Nadere informatieSoms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.
Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.
Nadere informatie,!7IJ0I6-abbcbg! Zo ben jij! jij! Willem de Vink. tiener BIJBEL
Willem de Vink Wie ben jij? Mag de belangrijkste persoon die er bestaat dat zeggen? God de Vader ziet in jou zijn kind. Hij zegt dat jij net zo mooi, waardevol en geliefd bent als Jezus. Wow, zo ben jij!
Nadere informatieWat is JATOV? Jatov wordt uitgegeven in vier delen. In ieder deel staat één woord centraal. De opbouw is als volgt: kennen. Bijbel te lezen.
JaTov 1 Inhoud Wat is Jatov? 5 Wat betekent Jatov? 6 Voor jou 8 1. Het doel 10 2. De Bijbel 16 3. Wat is zonde? 22 4. FF Checken 28 5. Redding 30 6. Geloof 36 7. Vergeving 42 8. FF Checken 48 9. Bidden
Nadere informatieY-choice. Luister naar De keuzes die je maakt van Van Dik Hout. Het nummer staat op de CD Het beste van 1994-2001. De songtekst vind je in bijlage 1.
Kiezen Opwarmertje Een eigen keuze (Naar: Kiezels 10 e jaargang, nr. 5) Laat één jongere beginnen met het noemen van een drietal belangrijke zaken uit zijn leven, bijvoorbeeld iemand kiest scooter, voetbal
Nadere informatieKnabbel en Babbeltijd.
Knabbel en Babbeltijd. (zorg ervoor dat je deze papieren goed leest, uitprint en meeneemt naar de VBW) Het thema van deze VBW-week is Zeesterren. Het thema is de titel van de week (dus geen kreet of korte
Nadere informatieTuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5
Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 5 5 Tuin van Heden.nu 1 Mag ik zijn wie ik ben? Van In 6 Zacheüs (1) Het is erg druk in de stad vandaag. Iedereen loopt op straat. Zacheüs wurmt zich
Nadere informatieJezus vertelt, dat God onze Vader is
Eerste Communieproject 26 Jezus vertelt, dat God onze Vader is Jezus als leraar In les 4 hebben we gezien dat Jezus wordt geboren. De engelen zeggen: Hij is de Redder van de wereld. Maar nu is Jezus groot.
Nadere informatieTuin van Heden 2 Werken met kunst in de kerstperiode
Tuin van Heden 2 Werken met kunst in de kerstperiode Opmerking vooraf: Voor de uitwerking van deze lessen hebben we doelen gehaald uit verschillende thema s van de betreffende graad. Na elk doel verwijzen
Nadere informatieLiturgie voor de scholendienst 2015
Liturgie voor de scholendienst 2015 Kerk van de Nazarener & Christelijke Basisschool De Vliet Klaaswaal Zondag 1 februari Thema: Bestaat God (eigenlijk wel)? Welkomstwoord Uitleg over de kerk Kinderopwekking
Nadere informatieDe week van Springmuis.
De week van Springmuis. Vandaag is het verhaal verteld over Springmuis. Het verhaal is afkomstig van een legende van de Noord Amerikaanse vlakte-indianen. Het verhaal gaat over onzekerheid, het verlangen
Nadere informatieZendingsmoment voor het sterzingen, opgebouwd rond Mt. 2, 1-12
Pagina 1 Didactisch materiaal Affiche, sterreflectoren, veiligheidsjasjes, van het sterzingen Projectfiche sterzingen 2015 Verkleedmateriaal voor Driekoningen CD met sterzangerslied Teksten van de liederen
Nadere informatieJouw avontuur met de Bijbel
Nieske Selles-ten Brinke Jouw avontuur met de Bijbel Dagboek voor kinderen Uitgeverij Jes! Zoetermeer Uitgeverij Jes! is een samenwerking tussen Uitgeverij Boekencentrum en de HGJB. Kijk voor meer informatie
Nadere informatieopenend woord kruisteken Dag kinderen, samen zijn we al bijna 2 maanden op stap. Om op stap te trekken doen we best de juiste schoenen aan.
Pagina1 Wat nooit verloren gaat, is de herinnering aan een school die tijd en ruimte maakt voor emoties en relaties. Waar kinderen, jongeren en volwassenen leren leven en leren werken aan kwaliteit van
Nadere informatieBoekje over de kerk. voor kinderen van ca. 4 10 jaar gemaakt door de jongste catechisatiegroep
Boekje over de kerk voor kinderen van ca. 4 10 jaar gemaakt door de jongste catechisatiegroep Over dit boekje Wij hebben op catechisatie wat geleerd over de kerk. Daar willen we je wat over vertellen.
Nadere informatieLiturgie voor de Gezinsdienst. Thema: In de wolken!
Liturgie voor de Gezinsdienst op 26 oktober 2014 om 10,00 uur in De Ark Thema: In de wolken! Met medewerking van: Elly Maarsingh Renny Post Leden van de KiWi Voor de dienst zingt Ludgrut: Wees welkom allemaal
Nadere informatieNAAMOPGAVE 21 FEBRUARI 2016
NAAMOPGAVE 21 FEBRUARI 2016 Welkom Kinderen: Dag lieve mensen allemaal, wij heten jullie heel hartelijk welkom in deze viering van onze Naamopgave. Wij komen vandaag aan Jezus zeggen dat ons hartje klaar
Nadere informatieHET ONTSTAAN VAN DE EERSTE GEMEENTE
Bijbel voor Kinderen presenteert HET ONTSTAAN VAN DE EERSTE GEMEENTE Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: Janie Forest Aangepast door: Ruth Klassen Vertaald door: Importantia Publishing Geproduceerd
Nadere informatieBijbel voor Kinderen. presenteert DE VERLOREN ZOON
Bijbel voor Kinderen presenteert DE VERLOREN ZOON Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: Lazarus Aangepast door: Ruth Klassen en Sarah S. Vertaald door: Arnold Krul Geproduceerd door: Bible
Nadere informatieLuisteren naar de Heilige Geest
Luisteren naar de Heilige Geest Johannes 14:16-17 En Ik zal de Vader bidden en Hij zal u een andere Trooster geven om tot in eeuwigheid bij u te zijn, de Geest der waarheid, die de wereld niet kan ontvangen,
Nadere informatieMarcus 10,13-16 - Kleine en grote kinderen: iedereen is welkom bij Jezus
Marcus 10,13-16 - Kleine en grote kinderen: iedereen is welkom bij Jezus Gezinsdienst Liturgie Welkom en mededelingen Voorzang: - Gezang 132 - Opwekking 461 - Gezang 146 Stil gebed Votum / groet Zingen:
Nadere informatie15 februari: Ik ben het brood dat leven geeft (Johannes 6:32-40)
Liturgisch bloemstuk bij de 40 dagen tijd en Pasen 2015 Elke week wordt één kaars gedoofd, van de kandelaar met 8 kaarsen. Er is elke week een boog bekleed met klimop, als beeld van het verbond van God
Nadere informatieBijeenkomst over geloofsopvoeding Rituelen thuis Deze bijeenkomst sluit aan bij Moments, magazine voor ouders van kinderen van 8-12 jaar.
DOELSTELLINGEN De ouders wisselen ervaringen en ideeën uit over eigen rituelen thuis De ouders krijgen informatie over de achtergrond en betekenis van rituelen De ouders worden zich bewust van de waarde
Nadere informatieProgramma groepsbijeenkomst Weg van Leven thema: Genade
Programma groepsbijeenkomst Weg van Leven thema: Genade Welkom en opening (10 min.) Deel 1: gesprek rond het thema (45 min.) gezamenlijk lezen van de inleidende tekst bij het thema uit het werkschrift
Nadere informatieJe bent gestorven maar niet dood Je beeld verschijnt als ik wat sta te staren naar een pagina
Wanneer ik dood zal zijn, begraaf me dan niet op het kerkhof, niet in de tuin, ook niet in een urne op de schouw. Begraaf me in je hart, ik zal dan niet eenzaam zijn. Ik zal dicht bij jou blijven en jij
Nadere informatieAls je niet goed weet hoe je moet bidden, kun je het leren! Daarom gaan we in deze les kijken wat God ons te zeggen heeft over gebed.
Les 2: Bidden. Bidden is praten met God. En dat heb je nodig, om Hem te leren kennen. Als je bidt kom je als het ware bij God in zijn huiskamer en ga je Hem dingen vertellen en vragen. Dan zal Hij ook
Nadere informatieLesfiche 1. Rooms-katholieke godsdienst
Lesfiche 1 Vakgebied: Rooms-katholieke godsdienst Thema: De advent Omschrijving onderwerp: De betekenis van de advent + de adventskrans nader bekeken: uitkijken naar Hoofddoel: De advent leren kennen als
Nadere informatieVrijdag: nog 9 dagen!
NOVEEN Voor de ouders: Het is een goede katholieke gewoonte om belangrijke gebeurtenissen voor te bereiden door er negen dagen tevoren speciaal voor te bidden. Maria is ons hierin voorgegaan toen zij na
Nadere informatieDe gelijkenis van de barmhartige Samaritaan.
De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan. Eerst lezen. Daarna volgen er vragen en opdrachten. Gelijkenissen Toen de Heere Jezus op aarde was, heeft Hij gelijkenissen verteld om de mensen veel dingen
Nadere informatieReflectie en lesvoorbereiding: Een geheim waar je groot van wordt
Refletie en lesvoorbereiding: Een geheim waar je groot van wordt Marianne Pijl Hoofdstuk 8 Carll Cneut Filosoferen met kinderen is een avontuur en een waagstuk. Aan de hand van het prentenboek Een geheim
Nadere informatieHandreiking bij 40 DAGEN GEBED voor groep 4-8 van de basisschool
Handreiking bij 40 DAGEN GEBED voor groep 4-8 van de basisschool NAAM September 2009 In september en oktober 2009 was de Levend evangelie Gemeente bezig met het onderwerp 40 DAGEN GEBED. Om gemeente breed
Nadere informatieTuin van Heden kleuters (4-jarigen en 5-jarigen) Werken met kunst in de kerstperiode
Tuin van Heden kleuters (4-jarigen en 5-jarigen) Werken met kunst in de kerstperiode Beleving Kleuters worden in hun omgeving overal geconfronteerd met de commerciële uitingen van het kerstfeest: de versierde
Nadere informatieVIEREN MET KINDEREN GEBED OM VERGEVING
VIEREN MET KINDEREN GEBED OM VERGEVING De schuldbelijdenis heeft in de openingsritus van elke viering een belangrijke betekenis en functie. De afstand die in het dagelijkse leven tussen God en mens is
Nadere informatieAangenaam kennismaken!
Aangenaam kennismaken! Dit programma is er op gericht dat de meiden en de leiding kennis maken met elkaar. Dit gebeurt door middel van verschillende werkvormen. Ook maken de meiden in het programma kennis
Nadere informatieContextueel Bijbellezen met advent Handleiding voor bijbelstudieleiders
Contextueel Bijbellezen met advent Handleiding voor bijbelstudieleiders Een uitnodiging tot een pelgrimage naar kerst. In deze handleiding vindt u uitnodigingen tot ontmoetingen rond de Bijbel die ons
Nadere informatieZondag 13 december 2009 Tekst: Lucas 1: 39-55
Zondag 13 december 2009 Tekst: Lucas 1: 39-55 Maria gaat op visite bij Elisabet. Maria was natuurlijk helemaal vol van het geweldige nieuws dat ze van de Gabriël had gehoord. Ze wilde het heel graag aan
Nadere informatieZondag 16 december, 3 e advent dienst met HA ds. A.J.Wouda. Filippenzen 4: 4-9. Gemeente van onze Heer Jezus Christus,
Zondag 16 december, 3 e advent dienst met HA ds. A.J.Wouda Filippenzen 4: 4-9 Gemeente van onze Heer Jezus Christus, Een paar verzen uit een brief van Paulus aan de gemeente in Filippi, een klein havenstadje
Nadere informatieHeilige Mis ter gelegenheid van de Eerste Heilige Communie in de St.Lambertuskerk te Swalmen
2 Heilige Mis ter gelegenheid van de Eerste Heilige Communie in de St.Lambertuskerk te Swalmen Basisschool.. Basisschool.. Thema... 200. 3 Binnenkomst communicantjes Muziek door. Welkomstwoord Door pastoor
Nadere informatieLeeftijd: 9-12 Thema: God, heilige Geest, identiteit, Normen en waarden, Pinksteren Tijdsduur: 60+ min.
Vrucht van de Geest Leeftijd: 9-12 Thema: God, heilige Geest, identiteit, Normen en waarden, Pinksteren Tijdsduur: 60+ min. Deze bijeenkomst gaat over de uitwerking van de Geest in mensen. Doelen van deze
Nadere informatieVoor de dienst zingen we:
Voor de dienst zingen we: Looft de Here, alle gij volken, prijst Hem, alle gij natiën, want zijn goedertierenheid is machtig over ons, en des Heren trouw is tot in eeuwigheid. Halleluja (8x) Ben je groot
Nadere informatie2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S
2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de
Nadere informatieNoveen tot de H. Teresia van het kindje Jezus III
Noveen tot de H. Teresia van het kindje Jezus III Bijgedragen door Johfrael Tuesday 14 April 2009 Laatst bijgewerkt op Tuesday 14 April 2009 in de Geest van Gebed Noveen tot de H. Teresia van het kindje
Nadere informatieonderwerp: Ik ruik mensenvlees ( drama- beweging)
onderwerp: Ik ruik mensenvlees ( drama- beweging) -lln. kn. zich soepel bewegen op de muziek; -lln. kn. sprookjesfiguren uitbeelden met de nadruk op één zintuig; -plezierbeleving; -lln. durven expressief
Nadere informatieHeer, U zocht mij, toen ik was weggegaan U bracht mij veilig in Uw gezin U vergaf mij, mijn schuld is weggedaan U gaf mijn leven een nieuw begin
Met Deliver zingen we voor de dienst; Dat is genade! - Opwekking 722 Heer ik dank U Voor wat U heeft gedaan Ik kon niet doorgaan op eigen kracht Maar dankzij Jezus mag ik nu voor U staan U spreekt mij
Nadere informatieVERDIEPENDE CATECHESEBEURT NA HET BEZOEK AAN LET IT SHINE 2019
VERDIEPENDE CATECHESEBEURT NA HET BEZOEK AAN LET IT SHINE 2019 Vooraf Het document dat je hier in handen hebt, is de verdiepende catechesebeurt. Waarvan hebben de vormelingen op Let it Shine mogen proeven?
Nadere informatie