Hongarije Boedapest Boedapest Boedaburcht Pagina 1

Transcriptie

1 Boedapest Boedaburcht Pagina 1

2 Boedaburcht De imposante burcht van Boeda kijkt uit over de stad vanaf zijn hooggelegen positie bovenop de burchtheuvel, achtenveertig meter boven de Donau. De burcht heeft een tumultueuze geschiedenis achter de rug die het lot van Hongarije doorheen de eeuwen heen weerspiegelt. Tegenwoordig is de burcht, waar vaak naar gerefereerd wordt als het koninklijk paleis, de thuishaven van een aantal culturele instituten, waaronder twee musea: de Nationale Galerie en het Historisch Museum van Boedapest. Geschiedenis Een eerste burcht werd reeds in de dertiende eeuw gebouwd nadat Mongoolse stammen Hongarije waren binnengevallen. De ommuurde vesting werd in 1243 opgetrokken op bevel van Koning Béla IV. Van deze burcht zijn er geen resten gevonden en historici zijn niet eens zeker over de exacte plaats waar het zich bevond. Boedaburcht Pagina 2

3 De 14e eeuw: Vroege pracht en praal De geschiedenis van de huidige burcht, die niet minder dan eenendertig keer zou worden belegerd, gaat terug tot de veertiende eeuw, toen koning Lodewijk I een kasteel in romaanse stijl liet bouwen dat voltooid werd in Ongeveer veertig jaar later, tijdens de heerschappij van Sigismund van Luxemburg, werd dit kasteel vervangen door een paleis in gotische stijl. Het was een van de meest magnifieke paleizen van Europa, met een indrukwekkend grote ridderzaal. De 15e eeuw: Het koninkrijk op zijn hoogtepunt Vijftig jaar later vond de grote koning Matthias Corvinus dat het paleis van Sigismund te klein en te sober was en gaf daarom de opdracht tot de bouw van een nieuw paleis in renaissancestijl. Rond dezelfde tijd werd ook een paleistuin aangelegd. Deze periode vormde een hoogtepunt in de geschiedenis van Boedapest. De rijksdom en welvaart van de stad trok kunstenaars en ambachtslieden uit heel Europa aan. De 18e eeuw: Het paleis van de Habsburgers Van de oude prachtige paleizen is helaas niets overgebleven. Toen Boedapest werd heroverd na de bezetting door de Turken van 1541 tot 1686, lag het complex volledig in puin. De nieuwe heersers van Hongarije, de Habsburgers, bouwden tussen 1714 en 1723 een nieuw, kleiner paleis. Het werd door Fortunato di Prati ontworpen in barokstijl en de bouw werd overzien door Johann Hölbling. Het paleis werd uitgebreid door keizerin Maria Theresia, maar een groot deel van het paleis werd vernield door de grote brand van 1810 en de (mislukte) aanval in 1849 op de burcht tijdens de Hongaarse revolte tegen de Habsburgers. Nationale Galerie Poorttoren Versierde Poort Pagina 3

4 Uitbreiding tijdens de Dubbelmonarchie Na het Oostenrijks-Hongaarse compromis van 1867 was er opnieuw nood aan een paleis in Boedapest als symbool van de grotere onafhankelijkheid die Hongarije verkregen had. Het paleis van de Habsburgers werd heropgebouwd en uitgebreid door Miklós Ybl, een van de grootste architecten uit de geschiedenis van Hongarije. Hij werd bijgestaan door Alajos Hauszmann, die verantwoordelijk was voor een groot deel van het interieur en de indrukwekkende barokke koepel. De reconstructie van het paleis had vooral symbolische waarde, aangezien hier geen monarch meer zetelde sinds De Koepel De Tweede Wereldoorlog en de zoveelste heropbouw Het paleiscomplex werd wel nog steeds bewoond; tot in 1944 was het de residentie van Miklós Horthy, de regent van Hongarije. Kort nadat hij door de Duitsers werd afgezet, werd de burcht weer tot ruïne herleid tijdens een langdurige strijd tussen de Wehrmacht en het Rode Leger. In 1950 werd met de reconstructie begonnen naar een ontwerp van de architect István Janáki, dat gebaseerd was op de plannen van Ybl. De oorspronkelijke, barokke koepel werd vervangen door een in classicistische stijl. Tijdens de reconstructie werden de ruïnes ontdekt van het vijftiendeeeuwse paleis. Deze werden geïntegreerd in het nieuwe complex. De Boedaburcht tegenwoordig Het centrale gebouw van de burcht, het koninklijk paleis, ziet er nogal sober uit in vergelijking met de voorgangers; het interieur bevat geen enkele versiering en geen van de prachtige koninklijke vertrekken werden gereconstrueerd. Maar ondanks het gebrek aan authenticiteit is de burcht van Boeda nog steeds een imposant complex, en de meer dan driehonderd meter lange vleugel langs de zijde van de Donau is bijzonder indrukwekkend. Het paleis bestaat uit een aantal vleugels (genoemd naar de letters A tot F) opgetrokken rond een centraal binnenplein, het Leeuwenhof. Dit plein wordt begrensd door de Nationale Bibliotheek en twee musea, de Nationale Galerie en het Historisch Museum van Boedapest. Pagina 4

5 Er is verder nog heel wat meer te zien, ondermeer standbeelden en fonteinen. Hieronder een overzicht van de belangrijkste bezienswaardigheden in en rond de Boedaburcht. Habsburgse trappen De meeste bezoekers betreden het burchtcomplex vanaf het Sint-Jorisplein aan de noordzijde, waar de Sikló kabeltram de burchtheuvel met de Kettingbrug en Pest verbindt. Een rijkelijk versierde poort uit de vroege twintigste eeuw vormt de grens tussen het plein en het voormalige koninklijke paleis. Vlak bij de poort staat een bronzen beeld van een grote vogel, gezeten op een hoog voetstuk. Het is de mythische Turul vogel des doods, een symbool van het koninkrijk Hongarije. Vissende Kinderen Stap door de poort en wandel langs de zogenaamde Habsburgse trappen naar een klein terras verfraaid met een mooie romantische fontein, de Vissende Kinderen. De fontein werd in 1912 gemaakt door Károly Senyey en toont kinderen die een enorme vis vastgrijpen. Standbeeld van Prins Eugène van Savoye Wandel verder zuidwaarts en je komt op een ander, groter terras met twee bloemperken en een indrukwekkend standbeeld van prins Eugène van Savoye. Van hieruit heb je een prachtig zicht over Pest. Het standbeeld, ingehuldigd in 1900 en gemaakt door József Róna, eert de man die verantwoordelijk was voor het verslaan van het Ottomaanse leger en het bevrijden van Boedapest van de Turken. Het voetstuk is rijkelijk versierd met standbeelden van Turkse gevangenen en bas-reliëfs die scènes uit de cruciale slag om Zenta van 1697 uitbeelden. Eugene van Savoye Pagina 5

6 Hongaarse Nationale Galerie Het standbeeld staat voor de hoofdingang van de Hongaarse Nationale Galerie. Dit museum bezit een uitgebreide verzameling Hongaarse kunst die een periode van de middeleeuwen tot heden omspant. Het museum beslaat vier vleugels (A tot D) van het paleis. Hoogtepunten zijn ondermeer de verzameling veertiende- en vijftiende-eeuwse altaarstukken die tentoongesteld worden in de voormalige troonzaal. Het museum heeft ook een mooie verzameling romanticistische schilderijen met ondermeer werken van Mihály Munkácsy, een Hongaarse kunstenaar die vooral bekend is om zijn grote doekschilderingen. Matthiasfontein Aan de andere kant van het complex, net ten westen van de grote koepel, ligt nog een terras met vier bloemperken en een centraal standbeeld dat bekend staat onder de naam Lószelidítő of paardentemmer. Het toont een paardentemmer die een weerspannig paard in bedwang houdt. Nationale Galerie De meeste bezoekers hebben weinig oog voor het standbeeld maar worden aangetrokken door de fontein die een van de vleugels van het paleis verfraaid. Dit is de Matthiasfontein (Mátyás kút), waarschijnlijk de mooiste fontein van Boedapest. Het werd in 1904 ontworpen door Alajos Stróbl en toont een scène uit de legende van koning Matthias en de mooie boerendochter Ilonka. Matthiasfontein Pagina 6

7 De Leeuwenpoort en het Leeuwenhof Enkele passen voorbij de fontein vormt de Leeuwenpoort de toegang tot het Leeuwenhof (Oroszlános udvarba), het centrale binnenhof van de burcht. De monumentale poort werd genoemd naar de vier leeuwenbeelden die de toegang bewaken. Ze werden in 1901 gemaakt door de Hongaarse beeldhouwer János Fadrusz. De poort is versierd met nissen, guirlandes en allegorische beelden van de gevleugelde overwinning. Het Hongaarse wapenschild bekroont het monument. Leeuwenpoort Een patroon in het plaveisel van het Leeuwenhof toont de plaats waar zich het vroegere middeleeuwse paleis bevond, met ondermeer de veertiende-eeuwse Stefantoren (István-torony). Funderingen van de toren zijn te zien in het historische museum van Boedapest. Nationale Széchényi Bibliotheek Aan de westzijde van het binnenhof, tegenover de Nationale Galerie, bevindt zich de toegangsportiek van de Nationale Széchényi Bibliotheek. De bibliotheek is gehuisvest in de F vleugel van het koninklijk paleis, een late negentiende-eeuwse uitbreiding van Miklós Ybl en Alajos Hauszmann. De bibliotheek werd in 1802 gesticht door graaf Ferenc Széchényi, die zijn privéverzameling bestaande uit vijftienduizend boeken en manuscripten schonk. Tegenwoordig bezit de bibliotheek een kopie van elk boek dat in Hongarije wordt gepubliceerd. Széchényi Bibliotheek Historisch Museum van Boedapest De meest zuidelijke vleugel van het paleis is het onderkomen van het Historisch Museum van Boedapest (Budapesti Történeti Múzeum), dat een overzicht geeft van de geschiedenis van Boedapest vanaf de prehistorie tot het moderne tijdperk. Het museum geeft je de kans om overblijfselen en reconstructies van het middeleeuwse paleis te bezichtigen met ondermeer een gotische kapel en een ridderzaal. Historisch Museum Pagina 7

8 Middeleeuwse resten Als je de trappen net buiten het historisch museum afdaalt kan je een binnenplein zien van de voormalige middeleeuwse burcht. Enkele van de muren en funderingen van de omwallingen zijn authentiek terwijl andere delen dan weer twintigste-eeuwse reconstructies zijn. Wandel verder door de zogeheten hijgpoort (Lihegőkapu) en je bereikt de zuidelijke muur met de smalle knotstoren (Buzogánytorony), oorspronkelijk uit de veertiende eeuw. Je kan het kasteel verlaten via de Ferdinándpoort (Ferdinánd-kapu) vlakbij de toren. Als je verder in de richting van de Tabán wijk wandelt passeer je het zuidelijke rondeel van de Boedaburcht. Dit bastion wordt bewaakt door een fraaie poorttoren, Knotstoren een reconstructie uit de jaren Je kan het rondeel bereiken door aan het benedenstation van de kabeltram aan de burchtheuvel de weg links bergop te nemen. Pagina 8