Inleiding. Inleiding. Overzicht TRENDS IN INTERNATIONAAL VERGELIJKEND PERSPECTIEF. Waarom Trends in participatie? Participatiesurveys

Transcriptie

1 Inleiding TRENDS IN INTERNATIONAAL VERGELIJKEND PERSPECTIEF Huidig Participatiebeleid in Vlaanderen Beleidsnota Cultuur Participatiedecreet UiTPas Burgerkabinet Focus: Verbreding van participatie Participatiesurveys Doel: Monitoring van participatie Inleiding Waarom Trends in participatie? Bourdieu (1979): Cultuurparticipatie als cultureel kapitaal Peterson (1992): Opkomst van de Culturele Omnivoor DiMaggio (2004): Meltdownscenario? Dalende trends in participatie Vergrijzing van het publiek Minder interesse bij hoger opgeleiden Concurrentie van nieuwe media 1. Participatie in de VS 1. Meltdown scenario 2. Participatie in Europa 1. Denemarken 2. Nederland 3. Eurobarometer 3. Participatie in Vlaanderen 1. Trends 2. Trends in detail 3. Trends in de breedte 4. Focus op concerten Overzicht

2 Participatie in de VS National endowment for the arts Daling: Podiumkunsten, klassieke concerten, musicals, erfgoed Sterkere daling bij jongeren Opleidingseffecten blijven stabiel Trends in Participatie VERENIGDE STATEN NATIONAL ENDOWMENT FOR THE ARTS Musea en Jazz: lichte stijging Opera: stabiel Pop en rock: geen informatie Indications for a meltdown scenario (DiMaggio, 2004) Participatie in de VS 1,05 1 0,95 0,9 0,85 0,8 0,75 0,7 0,65 0, Non Musical Plays Musical Plays Jazz Classical music Opera Ballet Other Dance Art Museums Parks and monuments Daling voor alle activiteiten Sterkere daling bij jongeren Sterkere daling bij hoger opgeleiden Stijging gebruik multimedia Dus: Meltdown scenario Index (2003=1) Trends in Participatie EUROPA

3 Lange termijn trends Trends in Europa Denemarken ( ) Nederland ( ) Denemarken Korte termijn trends Eurobarometer ( ) Theatres (including opera, musical, ballet) Art exhibitions / museums Museums other than art museums Classical concerts Rhythmical concerts Cinemas Libraries Reading fictional literature on a weekly basis Nederland Toneel (beroeps en amateur) Beroepstoneel Ballet Cabaret Klassieke muziek Popmuziek Musea Monumenten Boeken lezen Nederland Bron: Vinken & IJdens, De slag om de vrije tijd. In: IJdens & Knol (Eds.), Zicht op Actieve cultuurparticipatie 2014, LKCA

4 Participatie in Europa Participatie in Europa Ballet, Dans of Opera Theater Bibliotheek Concert Museum of Galerij Historisch monument of site Cinema Boek lezen Cultuurprogramma op TV of Radio Croatia (28) Belgium (16) UK (4) Netherlands (3) Denmark (2) Sweden (1) Vlaanderen in Europa: Theater 11 Concert 13 Bioscoop 11 Lezen 18 Musea 9 Erfgoed 13 Bron: Eurobarometer Very High High Medium Low Stabiel Amateurkunsten Erfgoed Trends in Participatie VLAANDEREN TRENDS Theater, dans Kunstmusea en tentoonstellingen

5 Dalers Stijgers Musical, show,circus Niet klassieke concerten Klassieke concerten Bioscoopbezoek Lezen van romans/dichtbundels Films bekeken thuis Andere musea en tentoonstellingen Multivariate analyse Geslacht Cultuurparticipatie van de ouders Kinderen jonger dan 12 1 Woonplaats Diploma Trends in Participatie VLAANDEREN GENERATIE, LEEFTIJD EN OPLEIDINGSNIVEAU Periode Generatie 2 Leeftijd 3 Diploma*periode

6 Evoluties in cultuurdeelname: Trends over generaties en opleidingen heen Evolutie opleidingseffect Geen evoluties Trends in Vlaanderen Uitzondering: Bioscoopbezoek Leeftijd versus generatie invloeden Leeftijdseffect = effect van ouder worden Generatie effect = effect van behoren tot verschillende generaties opgegroeid in een andere sociale, economische, historische en culturele context Meting leeftijden gebj generatie geboren voor 1946 generatie geboren tussen 1946 en 1974 generatie geboren vanaf 1975 Generatie effecten (zonder controle leeftijd) Generatie effecten Na en Concert klassiek 0,37 *** 1 Kunstmusea 0,54 *** 1 Erfgoed 0,67 *** 1 niet kunstmusea 0,68 *** 1 Podium (theater, dans) 0,69 *** 1 Podium (show, musical) Concert niet klassiek 1,32 *** 1 Bioscoop 2,05 *** 1 Na Concert klassiek 0,57 * 1 Kunstmusea 0,74 * 1 Erfgoed niet kunstmusea Podium (theater, dans) 0,80 * 1 Podium (show, musical) Concert niet klassiek Bioscoop 1,32 *** 1

7 Particpatiebreedte Trends in Participatie VLAANDEREN PARTICIPATIEBREEDTE Podium (dans theater) Concert (klassieke muziek) Concert (ander) Musea (ander) Podium (show, musical) Erfgoed Bioscoop Musea (kunst) Participatiebreedte Participatiebreedte Podium (dans theater) Concert (klassieke muziek) 1 2 Podium (show, musical) Erfgoed 3 Exclusieve participant: 1 of 2 activiteiten Participatie aan verschillende soorten activiteiten UK Finland Nederland Concert (ander) Musea (ander) Bioscoop Musea (kunst) Brede participant: 3of meer activiteiten Vlaanderen (2004) Luxemburg Zweden Denemarken 0 0,5 1 1,5 2 2,5 3 3,5 4 4,5 5 Bron: Eurobarometer 2001

8 Participatiebreedte tot 34 2,27 2,60 2,51 35 tot 64 2,03 2,12 2,11 65 plus 1,05 1,23 1,37 Totaal 1,91 2,08 2,05 0,5 0,45 0,4 0,35 0,3 0,25 0,2 0,15 0,1 0,05 0 Participatiebreedte Geen Exclusief Breed Participatiebreedte Participatiebreedte 3,24 14 tot 34 3, ,5 3 2,5 35 tot ,5 3 2,5 65 plus 1 tot 2 activiteiten 3 of meer activiteiten erfgoed 31% 43% 31% 85% 86% 81% Bioscoop 49% 35% 42% 71% 70% 66% 1,99 1,92 1, Geen HO HO 2 1,5 1 0, Geen HO HO 2 1,5 1 0, Geen HO HO podium (Theater, dans) 22% 21% 20% 65% 61% 61% podium (musical, show) 25% 22% 20% 65% 63% 58% Musea (ander) 3% 6% 10% 49% 44% 49% Musea (kunst) 5% 5% 7% 55% 44% 48% concert (pop, rock) 5% 7% 12% 25% 34% 43% concert (klassiek) 2% 2% 3% 18% 16% 19%

9 Participatiebreedte 1 tot 2 activiteiten 3 of meer activiteiten erfgoed 31% 43% 31% 85% 86% 81% Bioscoop 49% 35% 42% 71% 70% 66% podium (Theater, dans) 22% 21% 20% 65% 61% 61% podium (musical, show) 25% 22% 20% 65% 63% 58% Musea (ander) 3% 6% 10% 49% 44% 49% Musea (kunst) 5% 5% 7% 55% 44% 48% concert (pop, rock) 5% 7% 12% 25% 34% 43% concert (klassiek) 2% 2% 3% 18% 16% 19% Trends in Vlaanderen Cultuurcentra Clubcircuit Eefje De Visser 79% Kurt Vile 82% Clouseau 53% Gotthard 32% Trends in internationaal vergelijkend perspectief Geen meltdown scenario Participatie blijft vrij stabiel Gemiddeld aantal activiteiten per persoon neemt toe Bij jongere generaties daalt de opleidingskloof Andere concerten worden steeds belangrijker in het participatieprofiel Maar: Opleidingseffecten blijven onveranderd bij aparte activiteiten Generatie effecten voor canonieke cultuurvormen TRENDS IN INTERNATIONAAL VERGELIJKEND PERSPECTIEF

10 Trends in Vlaanderen Museum Hedendaagse, actuele kunst 65+ Ontwikkelingen in smaakpatronen Koen van Eijck Erasmus Universiteit Rotterdam Participatietrends in Nederland cijfers afkomstig uit Cultuurindex , zie Boekman 105 Opvallende trends en verschillen tussen Vlaanderen en Nederland Aantal bezoeken vrije sector producten Aantal bezoeken voorstellingen (podiumkunsten) Gemiddeld bereik canonieke podiumkunsten (klassieke muziek, opera, toneel, ballet) Gemiddeld bereik populaire podiumkunsten (popconcert, musical, film, cabaret) Gebruik openbare bibliotheken (uitleningen+digitale content) Aantal leden openbare bibliotheken Aantal bezoeken musea Aantal bezoeken bioscoop VLAANDEREN: Legitieme podiumkunsten stabiel populaire podiumkunsten dalen licht Niet-klass. concerten stijgen Lezen stijgt (tussen 04 en 09) Musea stabiel, meer incidenteel bezoek Bioscoopbezoek daalt licht, minder frequente bezoekers Meer incidenteel bezoek; versnippering? NEDERLAND: legitieme podiumkunsten omlaag populaire podiumkunsten omhoog (incl. concerten) Bibliotheekgebruik daalt gestaag door (leestijd ook) Museumbezoek stijgt Bioscoopbezoek stijgt

11 Smaakbreedte / diversiteit De omnivoor zal in Vlaanderen wat langer rondwaren dan in Nederland De omnivoor als overgangsfiguur naar een tijdperk waarin horizontale verschillen belangrijker zijn dan verticale statusgrenzen? Participatiebreedte zoals hier gepresenteerd is niet per sé hoog+laag, maar duidt wel op diversiteit (vgl. meer incidenteel bezoek) In Nederland vonden Van Eijck & Kraaykamp onder jongere generaties een toename van voraciousness maar afname van omnivoriteit (gemeten als combi hoog-laag) Doortrekken dominante trends 1 Cultuur die online / via media tot consument komt zal een grotere rol spelen en kan mensen op de been brengen Netflix, Spotify etc. Maar ook: popconcerten zijn afhankelijk van media-populariteit, theaters haken aan bij film- en tv-successen verblockbusterisering Eerder wederzijdse stimulans dan verdringing (hoewel bioscoop in Vlaanderen.) Doortrekken dominante trends 2 Bekende kanalen of formats brengen steeds meer diversiteit en legitimiteit Kwaliteitsseries via kabel, reality-tv over klassiek orkest, toenemende differentiatie in popmuziek Meer populaire, informele gebruikscontext Doortrekken dominante trends 3 Evenementisering maakt aanbod urgent en aanlokkelijk Blijvende groei & succes festivals, blockbusters in bioscoop en museum Legitieme cultuur gaat mee in marketing- en presentatiepraktijken van de aandachtseconomie Voortgezette grensvervaging