ïekst: Natasjavan Hout Foto's:Alicevan Kempen

Transcriptie

1 ïekst: Natasjavan Hout Foto's:Alicevan Kempen

2 De naam van de Nizinny of PO\ zoalshij gemakshalvevaakwordt genoemd, is te vertalen als Poolse herdershond van het laagland.om precies te zljn op de laagvlaktenin het westen van Polen, rond de plaats Bydgoszcz.De Poolse Berghond, de Owczarek Podhalanski of Tatrahond, heeft zijn thuisland in de Podhale, de streek aan de voet van het Tatragebergtein het zuiden van Polen. Nizinny. Tibet voerde al vroeg handel met het westen,zodat het logisch is dat er naast de handelswaarals goud of ziide ook inheemse honden hun weg vonden naar het buitenland. Dit zou goed verklaren waarom er zoveel overeenkomstenzijn tussen diverse rassendie zich toch onafhankelijk van elkaar ontwikkeld hebben. Hunnen Toen nomadenstammenuit Centraal ïaak Azië naar Europa trokkery namen zij De Nizinnyis van oudsher een hun honden met zich mee.zij gegebruikshond.de vaakminder bruikten hun honden bij de oorlogsdraagkrachtigeboeren en herders die voeringr de jacht en bij het hoeden en gebruik maakten van dit type hond, drijven van hun kudde. Met name haddenniet de middelen om voor nomadisch herdersvolkerenals de iederetaak een apartehond aante Hunnen zouden een essentiëlerol schaffen.zij hadden dus behoefte hebben gespeeldbij het verspreiden aan een veelzijdige hond die alle zich van herdershondenin het westen.zij aandienendetaken kon verrichten. brachten in de vijfde eeuwgíote De Nizinnyvoorzag in dezebehoefte. schaapshondenmet zwarevachten Hijwerd gebruikt alshoedendeen met zich mee. Het ligt voor de hand drijvende hond in de kudde, maar dat dergelijkehonden zich vermengwastevenswaakhond en ongedierte- den met de reedsaanwezigehonden verdelgerop het erf. in het gebiedwaar de Hunnen zich vestigden.zo ontwikkelden er zich op Herkomst verschillendeplaatsenverschillende Over het algemeenwordt aangenotypen honden die uitstekend toegemen dat veel moderne hondenrassen rust waren voor het klimaat. de met zwarevacht, afstammenvan omgeving en hetwerkwaarvoor men Hoeders enbeschermers Opvallend verschijnselis dat men in verschillende landen twee typen herdershondentegenkomt met ieder hun eigen taak. In de bergen trof men doorgaansde grote, zwaíehond aan die alstaak had het beschermenvan de kudde tegenroofdieren alsbeer of wolf en het waarschuwenvan de herder voor onraad.deze honden zijn doorgaanswit van kleur. Dat had waarschijnlijk als reden dat de hond zo niet opviel tussende schapen. Deze honden moestende schapen beschouwen als èigen] zodatzijhen beschermenzouden.daarom werden zij alspup vaaktussende schapen gehouden. Honden van dit type zljn de PyreneeseBerghond,Berghond van de Maremmen enabruzzen, de I(uvasz en de Tatrahond. Daar tegenover staat de kleinere, wendhareherdprqhnnd dic primnin de schapenmoest hoeden of drijven. EXlsxle& &&rig8*d gerïsxxgefl*.. honden die hun oorsprongin CentraalAzië hebben.vooroudersvan de TibetaanseMastiff, de Tibetaanse Spaniel,de TibetaanseTrirrier en de LhasaApso zouden dus ook de voorouders zijn vanveel Europese rassenmet warrelvachten.het is aannemelijkom dan in de Tibetaanse Terrierde voorouder te zien van de hen wilde inzetten. ln de diverse gebiedenselecteerdemen op die eigenschappendie daarhet meest functioneel wa ren.zo ontstonden de verschillendeberg- en Herdershonden, die weliswaargemeenschappelijke voorouders hadderymaar zich tochonafhankeliik vanelkaarontwik= kelden tot separaterassen. 02l2O1O0nzeHond

3 L A N DV A N H E R K 0 M S ïp o l e n. 0 REN: hangend, tamelijk hoo g a angezet' middelma- FCI.NUMMER:251. 1, Herdershonden en Veedrijvers. RASGR0EP: tig van grootte, hartvormig, breed aan de basis.;de voorste rand ligt tegen de wang; oplettende oren. GEBRUIK:gemakkelijk in de orngang, werkt als herdershond en waakhond. Overgeplaatst naar het keelhuid, eerder horizontaal gedragen. LICHAAM:silhouet eerder rechthoekig dan vierkant. leven in de stad is hij een zeer goede gezelschaps- Schoft : duidelijk waarneembaar. Rug: vlak, sterk bespierd. Lendenen: breed, stevig. Croupe: kort, licht aflopend. Borst: diep, matig breed, de ribben HALS:middelmatig lang, sterk, gespierd, zonder hond. de Poolseherder van de ALGIMEENVOORKOMEN: laagvlakte is een middelgrote hond, gedrongen, sterk, gespierd met een lange en dichte vacht. Ziin goed verzorgde vacht geeft hem een aantrekkeliik en interessant uiterliik. VtRH0UBINGËN: de schouderhoogte BELANGRUKE verhoudt zich tot de lichaamslengteals 9:10. De iengte van de schedel en die van de snuit staat tot elkaar als 1: 1; de snuit mag evenwel iets korter zijn. GETRACEN KARA(ïER:levendig, maar beheerst,is hij waakzaam, oplettend, intelligent, goed van begrip en begiftigd met een goed geheugen. Hij is bestand tegen ongunstige weersomstandigheden. H00FD:middelmatig van grootte, in verhouding, niet te grof. Het uitstaande haar op het voorhoofd, wangen en kin doet het hoofd zwaarder lijken dan het in werkelijkheid is. Schedel: middelmatig voldoende gewelfd, niet vlak ofrond. Buik: toont een elegante welving naar achteren. van voren en in profiel VOORSïELEDEMATEN: gezien verticaal en recht. Evenwichtige stand dankzij een sterk skelet. Schouders: breed, matig lang, schuin, goed aangesloten, krachtig bespierd. Middenvoeten: iets schuin ten opzichte van de onderarm. Voorvoeten: ovaal, tenen goed gesloten en licht gebogen, voetkussentjes flink hard. Nagels kort en zo donker mogelijkvan ldeur. van achteren gezien ACHTERSïE!EDEMATFN: verticaal, goed gehoekt. Dijen: breed, goed bespierd. Spronggewricht: baar. Achtervoeten: duidelijk waarneem- compact, ovaal van vorm. zachï.zowelrecht als licht golvend haar is acceptabel. De haren die van het voorhoofd naar beneden vallen bedekken de ogen op een karakteristieke manier. K[FURr alle kleuren en aftekeningen zijn toegestaan. reuen: cm, teven: 42'47 cm. SC[f0FTHO0GTE: De hond moet het type van een werkhond behouden en mag daarom ook niet onder de de standaard komen. Hij mag STAART:bit de geboorte kort ofhalílang. Niet gecoupeerde staart vrij lang en overvloedig voorzien van haren. In rust hangt de staart naar minimummaatvan aangegeven.neus: zo donker mogelijk met beneden. Is de hond levendig, dan wordt de staart vrolijk boven de rug gedragen, maar is nooit sterk moet als een fout worden beschouwd en de beoordeling van de ernst van de íout moet in betrekking tot de kleur van de vacht; neusgaten wijd open. Snuit: krachtig, stomp; de neusrug is gekruld ofop de rug rustend. Staart van gemiddelde lengte die niet is ingekort op verschiilende verhouding staan tot de mate waarin de fout zich voordoet en het effect ervan op de gezondheid en recht. Lippen: goed aangesloten; de randen manieren gedragen. het welzijn van de hond. hebben dezelfde kleur als de neus. soepel en uitgrijpend. Stap ofdrafvlak GANGWÊRK: (zonder de voeten veel op te heffen). De hond gaat Elke hond die duideliik lichamelijke of gedragsmatige afwijkingen vertoont, moet worden gediskwa- scharend oftang :- lificeerd. 0GÊN:middelgroot, ovaal, niet uitpuilend, hazelnootkleurig, met een levendige en doordrin- HUl0: strak aanliggend,zonder een enkele plooi' breed, licht gewelfd. De voorhoofdgroefen achterhoofdsknobbel zijn voelbaar. Stop: duidelijk KAKENÍANDEN:sterke kaken, sterke tanden, gende blik. De randen van de oogleden zijn donker. Voor dezehond moestende schapen respecthebben.fiet was dus juist niet de bedoeling dat de hond te amicaal werd met de schapen.rassendie behoren tot deze gíoep zijn de PyreneeseHerdershond,de Puli en de Polski Owczarek Nizinny. Docurnentatie In het noorden en oostenvan Polen kwamen al eeuwengeledenmiddelgrote herdershondenvoor met warrelhaar,zo getuigen beeldsnijkunst op rotsen,beeltenissenop gravenen tekeningen.het eerstovergeleveíde document over een middelgrote in Polen stamt uit schaapherdershond de dertiende eeuw. t^l-^-^ vadk u I rel5drr5. VACHï: heel het lichaam is bedekt met een droge, dichte vacht, dik en overvloedig; de ondervacht is Het eerstvolgendedocument waarin de Poolseherdershqndgenoemd wordt, staatvermeld in het boek'the BeardedCollie'Yan mevrouw G.O. Wilson. Dit boek bevat eenbeschrijuit ving van een handelstransactie schipper 1514tussende Poolse Kazimierz Grabski uit Gdansk en een Schotseschapenfokker.Grabski ging per boot naar Schotlandom graante ruilen voor schapen.hij had zes herdershondenbij zich die hij gebruikte om de gekochteschapente scheidenvan de overige.de Schotse schaapsboerwas zo onder de indruk van de herdershondenvan Grabski, dat hij hem extra schapenasnboodin ruil voor een reu en twee teven.aldus niet te teer ziin ofte fijn gebouwd. FOUïÊN:elke afirijking van de voorgaande punten OPMIRKING:de reuen moeten twee normaal ontwikkelde, volledig in het scrotum ingedaalde testikels hebben. geschiedde.volgensmevrouw lmilson zou de Polski OwczarekNizinny op dezemanier eenbijdrage geleverd hebben aan de ontwikkelinq van de BeardedCollie. Pater en bioloogjan Ikzysztof I(uka, die boeken schreef over ondermeerhet boerenlevenen de jacht, schreef in 1779 dat hii bekend was met witte, hoogst intelligente, veelalstaartlozehonden met warrelig haar.hij was onder de indruk van hun hoedende capaciteiten. Prinses Van prinsesjablonowskavan Podlasie in noordoost Polen is bekend datzrj het verplicht steldedat iederekudde

4 van duizendschapenop haar landerijen vergezeldmoest worden van drie mensen,twee grote honden voor debeschermingen twee kleinere hondenvoor het hoedendewerk. Ook zij maakt melding van de voortreffelijke werkeigenschappen vande kleinerehonden. Ook in een ander gebiedvan Polen, in de buurt van Lublin, werd een middelgroteherdershondgebruikt. Zo is bekend dat in ieder gevalvanaf de achttiendeeeuw op de grote boerderijenharigehonden werden gebruiktvoor het bijeenhoudenvan 's de schaapskudde. Nachts bewaakten dezehonden het erf. Aan het eindevan de negentiende eeuwwerdhet in Polen populair om veetentoon te stellen.het was gebruikelijkom op dezeshowsook deherdershondente showen.op de eerstetentoonstelling,in 1881,werd er éénhond uitgebracht. Terugval Aan het begin van de twintigste eeuw liep het aantalboeren dat schapen hieldterug. Zoltnramhet dat er ook minderherdershondennodig waren om te helpenbij de kudde. Het aantal herdershondenliep sterk terug. In die tijd hield men de hond toch voornamelijknog als gebruiksobject. Zodra de hond niet langerfunctioneelwas,had het ook weinig zin om hem nog langeraante houden. Incidenteelkrvamhet nog voor dat eenoude boer nog wat herdershondenhad rondlopen,wellicht uit een hangnaardie goedeoude tijd. Na de EersteWereldoorlog,met de onafhankelijkheidvan Polen, kwam er eenoplevingin de interessevoor inheemsepoolsedieren.zo kwam er ookhernieuwdeinteressein de Poolseherdershond.Met name gravinmaria J. Czetwertynska Grocholskaheeft eenbelangrijkerol gespeeldbij de zoektocht naar,j " S*.q_* kr$ 02l,2010,0nzel!9!d!E

5 {;W \,'%ï,.r.,rf is uffl ï f*",' ffi.lt,h, '; #&, 'i$l d& *' ''''&!ii ï dr' " I g9"; M* O n z eh o n d0 2 I

6 We f nbnr-ran 't ln' - '\ ' b{' dwïffi dd ffi, it rlrl;i:;ii,l:.,,i'.i.t:,. x" l,,l,]

7 Aan het eind van de oorlog was het ras zo goed als uitgestorven.in de naoorlogsejaren moest men helemaal opnieuw beginnenmet de opbouw van het ras.temeer daar ook alle documentatieover het ras vernietigd was. In 1948 werd de Poolse I(ennelclub opgericht. Men herstarttehet onderzoeknaar nog aanwezigepoolseherdershondenop het platteland,met name in het noorden van Polen.Iederehond die leek op een Nizinny werd geregistreerd en kon gebruikt worden in het fokprogramma. Waren de vooroudersyaneen hond tot in de derde generatiebekend, dan kreeg de hond een stamboom. honden van dit type en het streven naarhet komen tot een ras.zlj begon selectieftefokken op uiterlijke verschijningsvormen type. In 1924 bracht zij de eerstetwee Poolse herdershondenuit op de pluimveeen duivenshowte Warschau.Mevrouw Grocholskableef actief als fokstertot1941. In de jaren dertig starttenmoeder en dochterwandaen Roza Zoltowska met de fokkerij van Nizinny's. Zij leunden daarvoorzwaarop de honden van de gravin.hun Zoltowska kennel zou twaalf jaar bestaan.in hun actieveperiode brachtenzij verschillendehonden uit op shows. Samenmet gravin Grocholska hebbenz1)in dezebeginperiodede Nizinny duidelijk op de kynologische kaart gezeten gezorgdvoor een toenemendebekendheiden populariteit van het ras. 0plinuw Gevoelens van vaderlandsliefde, gekoppeld aan kynologische interessezorgdenvoor een verdere ontwikkeling van het ras.liefhebberswilden zuiverepoolsehondenrassenvoor de ondergangbehoeden. Onze Hond 02l2O1O Zlj wllden onderzoekenwaar en hoeveelpoolseherdershondener nog waren, om tot registratieen verdere ontwikkeling van het ras te kunnen komen. In 1937 verscheen 'Moj er een oproep in het blad Pies' (Miln Hond), waarin mevrouw Zoltowska om informatie over dergelijkehonden vroeg. De TweedeWereldoorlogdeedvoor een groot deel teniet wat er in de voorafgaandejaren was opgebouwd. 0anuta Hryniewicz Een belangrijkpersoonvoor de ontwikkeling van de Nizinny zoals wij die tegenwoordig kennen, is wel dierenartsdr. Danuta Hryniewicz geweest.zljkwam eensop werkbezoek bij een oude boer die twee herdershondenbezat,i(urta en Laska.Zij sprakhaarbewondering uitvoor de dierenenvroeg ofzljte zljner tijd een pup uit deze combinatie zou mogen hebben.enkelejaren rffi

8 :,4 fi}'r. later kreeg zij de drachtige Laska, die éénpup wierp. Deze reu werd'smok z I(ordegardy'genoemd.Zlj gafde pup aaneen herder uit de regio,die zeerte sprekenwas over de werklust van het hondje. Toen mevrouw Hryniewicz jaren later een artikel overde Poolseherdershondmet foto tegenkwam,realiseerdezlj ztch dat haarsmok ook tot dat rasbehoorde. Zowerdhaar interessegewekt.zij zocht contactmet mevr. I(usinowicz vankennel'z-babiej-wsi'en kocht tweepups van dezekennel,dukat en Diuna. In 1955 haaldeze Smok terug naarhuis. Uit lcakau haaldeze een teefe, dat Wiga heette.bij het fokken vanhaarhonden hanteerdeze Smok alshaar standaard,omdat ze hem zowel op karakter als op exterieur ideaalvond. Hij wordt wel beschouwdals de stamvadervan het ras.als we de stambomenvan onze # en klein. Dit bleek een onverstandige moderne honden maarver genoeg keus.uiteindeliik is de middenslag zouden terugvoeren,zou bij de alsjuiste grootte betiteld en hebben meestevan hen Smok alsvoorouder de anderetwee afgedaan. boven komen drijven. Uit noodzaakmoest er flink in- en lijnteelt toegepastworden. Uit heel llederland Polen kwamen aanvragenvoor haar De eerstevier Nizinny's kwamen in lgt2vandtpolen en Belgiënaar ons pups. Uit ieder nest stuurde zij Het waren Vaniav.h. Goralenland. pups naar boerderijen in haar omgeving, waar zii als herdershond hof en Vostok v.h. Goralenhof Muszla z. I(ordegardy en Slawkaz gebruikt werden totdat zri ze als I(ordegardy.Een jaar later volgde het fokmateriaalnodig had. In 1958 eerstenest.het is met name mevr. fokte mevrouw Hryniew icz haar De Haas-Cocheretgeweestdie zich eerstenest met stamboom. sterk heeft gemaaktvoor het ras en voor het raswerd in De rasstandaard met onvermoeibareenergierucht1956 geschrevendoor mevrouw M. baarheidaan de Nizinny gaf.onder Dubrowinowa en in 1959 goedgehaar kennelnaamkerberacheeft zij keurd door de Poolsel(ennelclub. Op 5 oktober 1963volgde erkenning verschillendenestengefokt.aanvankelijkwerd het ras ondergebrachtbij door de F.C.L 'Vereniging voor fokkers en de Aanvankelijkwaser nogal veel liefhebbersvan Hongaarseherdersverschilin grootte.er werden zelfs Al drie'slagen toegekend:groot, middel honden en aanverwanterassen'. Hond Onze

9 Áge ffi- -Ér l ::lieffi i+,:qii* snelkwam er echterbehoefteaan een eigenvereniging. De Polski OwczarekNizinny Club in Nederlandwerd opgerichtop 26 augustus1978.twee jaar later verleendede Raadvan Beheerop I(ynologischGebied erkenning aande club. In het verleden werd de staart Yan de Nizinny gecoupeerd.sinds het coupeerverbodin Nederlandsinds 2001 van kracht is, zien we tegenwoordig steedsmeer Nizinny's met lange staart.daarnaastkomen ook halflangeofkorte staartenyoor en kan de Nizinny ook staartlooster wereldkomen. lkrakter De Nizinny is een trouwe, intelligente en leergierigehond die niets liever doet dan werken met en voor ziin baas.hij is levendig, nieuwsgierigen alert. Bij de meestenizinny's is er nog veel drijverinstinct aanwezig.als de Nizinny alshuishond gehouden wordt, betekent dit wel dat u sturing moet gevenaan dezenatuurdrift. Het kan zijn dat uw Nizinny die deze neiging tot drijven heeft, in hielen of kuitengaatnippen ('heelen').het is natuurlijk zeerongewenstalshij dit lukraak gaatdoen bil mens of dier. Het is dan ook zaakom dit gedragdirect vanafhet begin voor te zljndoor de hond afte leiden alser zich een -EO olze, trqlq -q?-l2ql,o situatievoordoet waarvanu kunt verwachtendat dit het drijfinstinct bij hem doet aanwakkeren. Ten opzichte Yanvreemden kan hij wat terughoudend zljn,hli is waaks en slaataanbij onraad.wat wel opvallend is bij zijn bewakingsdrift,is dat hij ongenodegastenwel binnen laat,maarniet meer naarbuiten.hij zal ze ldem zetten in eenhoek en ervoor zorgendat ze niet meervoorof achterwaartskunnen. 0Bvceding Het werk dat de Nizinny oorspronkelijkuitvoerde, moest hij doorgaansin grote zelfstandigheidvervullen. Hierdoor is er eeuwenlanggeselecteerd op honden met eenzelfoplossend denkvermogen.dergelijke honden worden vaak als eigenwijs betiteld, omdat ze nogal eenseen commando van hun baasbetwisten als zij er het nut niet van inzien. Ook de Nizinny is een zelfstandigehond die niet blindelings bevelenvan zijn baasopvolgt. Dit vraagt om eenbaas die de training van zijn hond spannend houdt en hem niet eindeloos dezelfdeoefeningenlaat herhalen. Een werkhondje als de Nizinny is bij uitstek geschiktvoor de beoefening van diversehondensporten. G&G, agility, flyball of treibbal zijn leuke bezighedenvoor eenhond die zo graagaanhet werk is. En heeft u een dagjewat minder tijd om ver met hem op pad te gaan,dan haalt uw Nizinny graageindeloosballenvoor u terug. Verzorging De Nizinny is een langharigehond, die bovendien hangorenheeft. Dat betekent dat u extra aandachtzult moetenbestedenaande oorverzorging, zodat er geenvuil in achterblijft. Als er veel haren in de gehoorgang groeien,is het verstandigom dezeer voorzichtig, met kleine plukjes tegelijk, uit te (laten) trekken. De Nizinnyis doorgaanseengemakkelijke en grageeter.u moet er goed op letten dat hij niet te veel krijgt, want hij heeft de neiging tot corpulentie. Door zijn overvloedigevacht is het niet zo goed te zien ofhij op gewicht zit, dus is het extra verstandigom hem ook regelmatigte bevoelen.{