Elfstedentocht - etappe 8: Bolsward Harlingen Horeca Overige voorzieningen/bezienswaardigheden Sites met praktische en toeristische informatie

Transcriptie

1 Elfstedentocht - etappe 8: Bolsward Harlingen Lengte: ongeveer 19 km. Startpunt: Bolsward, busstation Bolsward. Nabij Snekerstraat 1, 8701 XA. Eindpunt: Harlingen, NS-station Harlingen, Stationsweg 6, 8861 GA. Horeca op ong. 500 m. (op en nabij de route) in Bolsward: ettelijke gelegenheden. op ong. 7,5 km (op en nabij de route) in Witmarsum: - (op ong. 300 meter van de route) camping Mounewetter, Mouneplein 1, 8748 DT, , - (op 100 meter van de route) café De Gekroonde Roskam, Kaatsplein 3, 8748 BZ, , - (op 100 meter van route) café en cafetaria De Otterbar, Pingjumerstraat 21, 8748 BM, , en - (op de route) bakkerij De Punt, Arumerweg 39, 8748 AB, op ong. 11 km (op ong. 1 kilometer van de route) in Arum ( - theetuin De Blije Vogel, Pôlle 68, 8822 VG, , - herberg De Gekroonde Leeuw, Sytzamaweg 15, 8822 VB, , - restaurant Tandjong Priok, Schoolstraat 22, 8822 VP, , - cafetaria/lunchroom it Skil, Sytzamaweg 18, 8822 VC, op ong. 14 km (op de route) in Kimswerd: café/herberg Greate Pier, Greate Pierwei 9, 8821 LV, , op ong. 19 km (op ong. 500 m. van de route) in Harlingen: ettelijke gelegenheden. Overige voorzieningen/bezienswaardigheden op ong. 500 m (op en nabij de route) in Bolsward: enkele supermarkten, pinautomaten enz. op ong. 7,5 km (op en nabij de route) in Witmarsum: twee banken (Rabobank en Frieslandbank) met pingelegenheid, een Spar supermarkt, een bakker en slager. op ong. 11 km (op ong. 1 km. van de route) in Arum: een Spar supermarkt. op ong. 19 km (op en nabij de route) in Harlingen: enkele supermarkten, pinautomaten enz. Sites met praktische en toeristische informatie Elfstedentocht op de schaats: Reisplanners openbaar vervoer: (alle typen OV) of (alleen trein) Weersverwachting: en Weersverwachting Friesland: www1.omropfryslan.nl/tv_it_waar.aspx (Friestalig) Lokaal nieuws: en (Friestalig) Toeristische informatie: heel Friesland: en betrokken gebied:

2 Deze etappe voert achtereenvolgens door de gemeenten: Súdwest Fryslân: Harlingen: en en de plaatsen: Bolsward: Schettens: Witmarsum: Kimswerd: Harlingen: en Routebeschrijving Gebaseerd op de situatie op 16 september De opeenvolgende nummers in deze beschrijving geven punten op de benutte wegen of paden aan waar keuzes qua richting zijn èn waar je ook daadwerkelijk van richting moet veranderen. 1. Loop in de richting van halte G en de fietsenstalling. Hou hotel de Groene Weide aan je linkerhand. Loop de betonnen brug, de Snekerpoortsbrug, over en loop rechtdoor de Snekerpoort in; 2. Op de Y-splitsing links aanhouden; de Jongemastraat inlopen. Het Broereplein ligt vervolgens aan je linkerhand. Verderop ligt het mooie stadhuis aan je rechterhand. 3. Voorbij het stadhuis de houten brug oversteken en 4. meteen linksaf de Appelmarkt inlopen. De gracht ligt aan je linkerkant. 5. Op de eerstvolgende Y-splitsing (het Marktplein met hotel/restaurant De Wijnberg in het midden) links aanhouden en de Dijkstraat inlopen. Deze gaat over in de Bargefenne. Iets voorbij een Chinees restaurant het zebrapad oversteken en de brug overlopen. Je loopt de Harlingerstraat (straatnaambordje ontbreekt) in. Na verloop van tijd staan aan weerskanten fabriekspanden. Iets voorbij het blauwe bebouwde kombord de Twibaksdyk oversteken en het fietspad richting onder andere Schettens inlopen. De Westergoawei oversteken en het fietspad langs de Oude Rijksweg (straatnaambordje ontbreekt) blijven volgen. Rechts staat een transformatorstation. Na een duiker overgelopen te zijn loop je recht op een vestiging van Karwei af. De weg (Marne) oversteken. 6. Op het fietspad meteen rechtsaf. Je loopt een blauw bebouwde kombord voorbij. 7. Na ongeveer 10 meter linksaf de Marne inlopen. Oppassen in verband met het ontbreken van een fiets- of wandelstrook! Zijweggetjes negeren. Op het kruispunt rechtdoor, de Witmarsumerweg inlopen. Na verloop van tijd versmalt de weg iets. Voorbij de T- splitsing met de Klaverweg heet de weg de Marnedijk. Na verloop van tijd loop je vrij dicht parallel aan de snelweg A7/E De eerste weg aan je rechterhand (Viersprong) inlopen en 9. vervolgens op de T-splitsing links aanhouden; de Van Osingaweg inlopen. Je loopt nu weer op een oude zeedijk.

3 10. Bij de eerstvolgende T-splitsing de Van Osingaweg rechtsaf richting Schettens volgen. Na ongeveer 150 meter loop je Schettens in. Na verloop van tijd staat de kerk aan je linkerhand. De brug over lopen en het Bittenserpaed inlopen. Ter hoogte van de 1e T- splitsing wordt het de Filenserwei. 11. Na een flauwe bocht naar rechts loop je een bosje aan je linkerhand voorbij. Hier linksaf, een houten bruggetje overlopen. 12. Na het bruggetje meteen weer linksaf, een onverhard pad rechts van de sloot inlopen. Het pad buigt met de sloot steeds meer naar rechts. Na verloop van tijd loopt het pad parallel aan een bredere vaart. Het pad komt uiteindelijk uit op een klinkerpad. 13. Op dit klinkerpad linksaf. Houten bruggetje overlopen. Het pad gaat over in asfalt. Een tekst op het bruggetje aan je linkerhand heet je welkom in Witmarsum! Het bruggetje negeren, rechtdoor blijven lopen met water aan je linkerhand. Dit is de Molenweg (straatnaambordje ontbreekt). Je loopt achtereenvolgens camping Mounewetter en een molen voorbij. Horeca: camping Mounewetter. 1 e weg rechts (de Mounts) inlopen. Op T-splitsing weer rechts (de Mounts volgen). Op T-splitsing links (de Mounts volgen). Op T-splitsing rechts (de Mounts volgen). Op T-splitsing weer rechts; de Tsjasker inlopen. Je loopt nu op het Molenplein af waar de ingang van de camping is. 14. In de dorpskom op de T-splitsing rechtsaf, Merkelân inlopen. 15. Na ongeveer 15 meter op de Y-splitsing links aanhouden, Molenweg inlopen. Je hebt het water weer aan je linkerhand. 16. Op de eerstvolgende T-splitsing rechtsaf, de Arumerweg inlopen. Horeca: op deze T-splitsing linksaf, het Kerkplein oplopen en vervolgens meteen rechtsaf, de Pingjumerstraat inlopen. Verderop, aan de linkerkant, zit café/cafetaria de Otterbar. Horeca: op deze T-splitsing linksaf, het Kerkplein oplopen. Café de Gekroonde Roskam ligt rechtdoor op de hoek van het Kerkplein en het Kaatsplein. 17. Op de Y-splitsing rechts aanhouden, de Arumerweg (straatnaambordje ontbreekt) blijven volgen. Vrij vlot aan je linkerhand loop je bakkerij de Punt voorbij. Aan de rand van het dorp de eerste T-splitsing richting Schettens negeren. 18. Tien meter verderop rechtsaf het fietspad (langs de Arumerweg) richting oa. Kimswerd oplopen. 19. Net voorbij de loods van Heeringa linksaf het voetpad van betonplaten oplopen. Na ruim 250 meter wordt dit pad onverhard; je loopt nu de 'Pingjumer Gouden Halsband' op.

4 De Pingjumer Gouden Halsband (Fries: Penjumer Gouden Halsbân) Om zich te beschermen tegen het zeewater, gingen de mensen in de loop van de 11e eeuw dijken rondom de Marneslenk aanleggen. De kwelderwallen die al om de Marneslenk lagen waren waarschijnlijk niet overal even hoog; op de wat lagere plekken lieten ze wel eens water door. Het lag voor de hand om op die plekken lage dijkjes aan te leggen. Zo ontstond binnen redelijk korte tijd een lage waterkering over lange afstand. Samen vormden deze dijken de Gouden Halsband. De verklaring van het woord halsbân is verre van eenvoudig. Bij hal kan gedacht worden aan hoogliggende grond of hoge rug, hetgeen door de aanwezigheid van kwelderwallen rond Pingjum zou kunnen. Bij band kan er verband bestaan met ban, dat rechtsgebied of gebied onder de ban of toezicht van een grietman kan betekenen. Later, door het ontstaan van de Zuiderzee en door verwaarlozing van de zeedijken hadden vooral Wons en Makkum veel last van overstromingen. De dijken van de Gouden Halsband deden hun werk echter goed: bij de laatste overstroming in Friesland, in 1825, bleef het gebied rond Pingjum droog. Hoewel de Pingjumer Halsband al meer dan een eeuw geen functie meer heeft, is een groot deel van het oude dijkenbestand nog steeds intact. De dijken zijn populair als wandelroute. De route oefent een grote aantrekkingskracht uit op mensen die helemaal in de natuur op willen gaan. De Halsband loopt immers door het weidse agrarische gebied rond Pingjum waar gras- en bouwland elkaar afwisselen. (bronnen: en opgevraagd op 21/10/2009, enigszins geredigeerd) Het pad over de oude polderdijken kronkelt zich door het landschap. Na verloop van tijd loop je een houten bruggetje met witte leuningen over. (ong. 1 km van de route) horeca en andere voorzieningen in Arum: meteen na het bruggetje rechtsaf door een klaphek het schelpenpaadje langs de vaart oplopen. Na weer een houten bruggetje overgestoken te zijn sta je aan de rand van Arum. Blijf rechtdoor lopen na het bruggetje overgelopen te zijn. 20. Na bijna 150 meter op de T-splitsing van asfaltweggetjes rechtsaf; de Groene Dijk (straatnaambordje ontbreekt) blijven volgen. Na ruim 250 meter steek je via een vaste brug (de Brakke Pijp) de Harnser Feart over. 21. Op de T-splitsing linksaf; het fietspad langs de Greate Pierwei oplopen. Na verloop van tijd loop je Kimswerd binnen. In het centrum van het dorp staat aan je rechterkant het standbeeld van Grutte Pier.

5 Grutte Pier (echte naam Pier Gerlofs Donia) (waarsch. Kimswerd, ong Sneek 1520) Pier Gerlofs Donia is waarschijnlijk in Kimswerd geboren. In 1515 werd zijn boerderij, Osinga State, door Saksische huurlingen platgebrand. Het is mogelijk dat zijn vrouw daarbij omgekomen is. Naar aanleiding van dit voorval werd hij een felle tegenstander van de Hollandse en Saksische bezetters. Hij vormde de Arumer Zwarte Hoop, een soort volksmilitie, om de bezetter te bestrijden. Later opereerde onder zijn leiding een kapersvloot onder de naam De Zwarte Hoop. Ze hadden het voorzien op Hollandse schepen op de toenmalige Zuiderzee. Om vast te stellen of een opvarende Fries was of niet moesten bemanningsleden de volgende zin in het Fries uitspreken: Bûter, brea en griene tsiis Wa't dat net sizze kin is gjin oprjochte Fries Boter, brood en groene kaas Wie dat niet kan uitspreken is geen echte Fries Door middel van deze sjibbolet werden niet-friezen ontmaskerd en vervolgens onthoofd of gekielhaald. Friezen werden gespaard. Volgens de legende droegen Pier en zijn bemanning de buit af aan hertog Karel van Gelre, die hem steun in de strijd tegen Hollanders had toegezegd. Toen in 1517 bleek dat Karel zelf de macht wilde hebben in Friesland trok Pier zich teleurgesteld terug uit de strijd. Hij overleed in Sneek in Het standbeeld is in 1985 gemaakt door Anne Woudwijk. (bronnen: en opgevraagd op 23/10/2009, geredigeerd) Horeca: iets verderop is café/herberg Greate Pier gevestigd. Rechtdoor blijven lopen. Buiten de bebouwde kom bij de Y-splitsing rechtdoor; het fietspad naast de Harlingerweg richting Harlingen blijven volgen. Net voorbij het plaatsnaambord van Harlingen loop je over een brug. De weg heet nu Kimswerderweg. Bij een rotonde rechtdoor richting centrum blijven lopen. Je passeert een benzinestation en een vervallen cocosfabriek. Je loopt vervolgens onder rijksweg N31 (Waadseewei) door. 22. Na het viaduct meteen de Kimswerderweg oversteken en 23. meteen weer links, deze parallelweg van klinkers heet ook Kimswerderweg. Je hebt nu woningen aan je rechterhand. De klinkerweg naast de oprit van de rijksweg volgen. 24. Bij de T-splitsing links aanhouden; je loopt nu in de Prinses Beatrixstraat. 25. Het voetpad links van nummer 48 inlopen. Dit voetpad loopt parallel aan de Prins Bernhardstraat. Je kruist de Prinses Irenestraat en loopt rechts voorbij een speelplaats. Vervolgens kruis je de Koningin Wilhelminastraat (straatnaambordje ontbreekt). 26. Op de volgende T-splitsing (ter hoogte van een brievenbus) linksaf; de Wilhelminastraat inlopen.

6 27. Het voetpad links van nummer 64 inlopen. 28. Rechtsaf de Prins Clausstraat (straatnaambordje ontbreekt) inlopen. De weg maakt een knik naar rechts. 29. Voorbij het complex met huisnummers , met voor de deur enkele afvalbakken, linksaf het voetpad inlopen. 30. Aan het water rechtsaf het schelpenpad oplopen. 31. Ter hoogte van een houten voetgangersbrug rechtsaf; Bolswardervaart (straatnaambordje ontbreekt) inlopen. 32. Op de T-splitsing linksaf; Koningin Wilhelminastraat (straatnaambordje ontbreekt) inlopen. 33. Bij de rotonde rechtsaf de Stationsweg (straatnaambordje ontbreekt) richting station lopen. Na ongeveer 150 meter ligt NS-station Harlingen aan je rechterhand. Dit is het eindpunt van deze etappe. Opsteller: Catrinus Nouta Versie april 2011