Beroepsprofiel Kindertekentherapeut. Hoofdstuk 1 - Omschrijving van het beroep

Transcriptie

1 Inleiding In 2003 is door de Vereniging Tekentaal (VT) het eerste beroepsprofiel gemaakt, specifiek voor de tekentherapeut. Er kwam behoefte aan een beroepsprofiel om aan cliënten en zorgverzekeraars duidelijk te maken wat de inhoud van het vak van Tekentherapeut is. Nu, anno 2012, biedt het opleidingsinstituut De Kolam studenten de mogelijkheid ook af te studeren in andere richtingen, waaronder die van Kindertekentherapeut. Voor deze kindertekentherapeuten ontstond er behoefte aan een dit nu volgende beroepsprofiel. Wat houdt het beroep van kindertekentherapeut in en wat zijn de taakgebieden? Hoofdstuk 1 - Omschrijving van het beroep 1. Wat is tekentherapie? Tekentherapie is een vorm van therapie waarbij de cliënt (of een groep cliënten) op creatieve en/of kunstzinnige wijze in beeld brengt wat in hem of haar leeft. Er wordt een tekening/beeld gemaakt n.a.v. van een hulpvraag of klacht. Materialen die gebruikt worden zijn o.a. kleurpotloden, krijt, waskrijt, ecoline, oliepastels, houtskool, verf, collage, klei, steen. De kindertekentherapeut onderzoekt samen met de cliënt het ontstane beeld, op en manier die passend bij de leeftijd is. Door de situatie in beeld te brengen kan het probleem zichtbaar, benoembaar en voelbaar gemaakt worden. De kindertekentherapeut en de cliënt of de ouders/voogd verkrijgen nieuwe inzichten, die ingangen geven voor tekenopdrachten waarbij er verwerking op gang kan komen. Het zelfhelend vermogen wordt aangesproken en versterkt. De kindertekentherapeut zet verschillende technieken en methoden in, zoals lichaamsexpressie, energetisch werk, voice-dialogue, psychodrama, stemwerk, ontspanningsoefeningen, visualisatie, geleide fantasie en associatie technieken. Wat is kindertekentherapie? Kindertekentherapie is een vorm van beeldende psychosociale therapie gericht op kinderen en jongeren tot 18 jaar en wordt gezien als een vorm van complementaire alternatieve therapie. Er wordt vanuit een holistische visie gewerkt: denken, willen en voelen worden aangesproken. Deze therapie is gebaseerd op o.a. de psychologie van Carl Gustav Jung, de kunstzinnige therapie van Rudolf Steiner, de psychosynthese van Assagioli en het werk van Furth, die een wetenschappelijke studie deed naar het effect van werken met tekeningen. De opleiding tot kindertekentherapeut, een onderdeel van de Opleiding Genezend Tekenen, is opgezet en ontwikkeld door Lisa Borstlap. De Opleiding Genezend Tekenen, bestaat in haar prilste vorm sinds Tijdens de tekentherapie verschijnen in elke tekening, schildering of vorm, aspecten van het onbewuste. Deze aspecten uiten zich in de symboliek van het beeld, in het kleurgebruik, de vormen, de compositie, de energie en de interactie over en weer tussen de verschillende elementen in de tekening. De kindertekentherapeut werkt met deze zogenoemde tekentaal. Wat is tekentaal? Tekentaal is letterlijk: taal van tekens, of ook wel taal van getekende beelden. Sinds de oertijd maken mensen al tekens: op rotsen, kleding, gebruiksvoorwerpen, lichaamsdelen enzovoort. Van jongs af aan slaan we belevenissen op als innerlijke beelden. Tekenen is een natuurlijke manier om dat wat innerlijk leeft en belangrijk is, naar buiten te brengen en te laten zien. Dat geldt ook voor kinderen. Er ontstaat een zichtbaar beeld. Tekentaal en beeldtaal worden in de praktijk inwisselbaar gebruikt. Specialisaties Na afstuderen kan de kindertekentherapeut allround werken met kinderen of jongeren, of zich specialiseren in een bepaalde leeftijdsgroep (kleuters, basisschoolleerlingen, pubers, adolescenten tot 18 jaar e.d.,) of in een bepaalde doelgroep (kinderen met autisme, gedragsstoornissen, angsten, trauma, in echtscheidingssituaties, e.d.) Specialisatie geschiedt d.m.v. opdoen van ervaring, door zelfstudie, vervolgstudie, nascholing, e.d. 1

2 2. De mensvisie van de kindertekentherapeut De tekentherapeut heeft als uitgangspunt dat het kind/de jongere: continu lerend en in beweging is; een eenheid van lichaam, geest en ziel is; gelijkwaardig is aan elk ander mens; onderhevig is aan een constante wisselwerking tussen zichzelf en zijn omgeving; een innerlijk weten bezit dat weet wat het beste voor hem/haar is; een zelfhelend vermogen bezit; openstaat voor het idee dat er meer is tussen hemel en aarde dan we kunnen waarnemen; gezien, gehoord, (aan)geraakt en begrepen wil worden; niet altijd kan verwoorden wat het voelt en ervaart en daarom toegang dient te krijgen tot middelen en manieren die het mogelijk maken zich te uiten, om zodoende (geestelijk) gezond te blijven of te worden. 3. Functie-inhoud 3.1. Doelgroepen Peuters, kinderen in de basisschoolleeftijd : 4-6 jaar, 6-9 jaar, 9-12 jaar, pubers en adolescenten tot 18 jaar. Kindertekentherapie kan ingezet worden bij: Problemen en vragen rond het zich kunnen uiten, identiteit, zelfvertrouwen, grenzen stellen en assertiviteit. Emotionele en/of gedragsmatige problemen (of de sociaal-emotionele gevolgen van stoornissen) als ADHD, ADD, ASS, e.d. Relatieproblematiek en/of moeite met sociaal functioneren. Psychosomatische en somatische klachten. Ziekte: inzicht en acceptatie. Alle vormen van verlies en rouw. Verwerking van ingrijpende traumatische ervaringen zoals oorlog, (seksueel) geweld, beroving, scheiding, jeugdtrauma, e.d. Vormen van verslavingsproblematiek en eetstoornissen. Vragen rond zingeving, bewustwording en levensvragen Doorverwijzen en samenwerken De kindertekentherapeut zal de grenzen van zijn kundigheid in acht nemen. De kindertekentherapeut zal doorverwijzen naar een collega of andere hulpverlener indien bij hem de basisvoorwaarden ontbreken om voldoende affectie en vertrouwen in de cliënt te hebben om zijn beroep op een zorgvuldige en respectvolle wijze te kunnen uitoefenen. Ook zal hij de cliënt doorverwijzen naar een andere deskundige of (terug)verwijzen naar de huisarts/verwijzer indien bij de cliënt de basisvoorwaarden voor de therapie ontbreken en de cliënt aangeeft, of zijn ouders/voogd aangeven, of de kindertekentherapeut inschat, dat de cliënt andere steun nodig heeft. De kindertekentherapeut zal indien nodig multidisciplinair samenwerken met arts, psycholoog, psychiater en andere hulpverleners in de reguliere zorg Werkveld Eigen praktijk voor (kinder)tekentherapie Groepspraktijk (alternatieve) gezondheidszorg Scholen: regulier basisonderwijs, middelbaar onderwijs of speciaal onderwijs Kinder- en buitenschoolse opvang, clubhuizen, welzijnsinstellingen, culturele instellingen Jeugdinstellingen Coaching en training geven vanuit eigen praktijk. Multidisciplinair samenwerkingsverband met arts, pedagoog, kinderpsycholoog, (kinder)fysiotherapeut, e.d. Ziekenhuizen, hospices e.d. 2

3 4. Functie-eisen 4.1. Opleiding tot kindertekentherapeut De kindertekentherapeut heeft de opleiding tot kindertekentherapeut gevolgd bij De Kolam als specialisatierichting van de Opleiding Genezend Tekenen te Zutphen. Vanaf september 2012 kan de kindertherapeut, behalve belangstellend lid ook volwaardig lid worden van de Vereniging Tekentaal. De opleiding tot kindertekentherapeut duurt minimaal 3 jaar en kent per jaar 160 contact/lesdagen en 160 uur zelfstudie. De student levert huiswerk in dat wordt beoordeeld door de docent en dient tijdens het studiejaar voldoende punten te behalen om de lessen te kunnen blijven volgen en door te kunnen stromen naar het volgende leerjaar. In het eerste jaar legt de student een kunstzinnig en visie verbredend fundament voor het vakmatig handelen in het werken met jonge cliënten, wat een ruime mensenkennis en sociale vaardigheden vraagt. Dit jaar wordt afgerond met een eindpresentatie en een autobiografische verslag. In het tweede jaar verkrijgt men inzicht in de ontwikkeling van de tekentaal en leert men lesgeven aan kinderen van 3 tot 12 jaar. Theoretische kennis en praktische vaardigheden worden getoetst aan de hand van schriftelijke toetsen en praktijkkopdrachten, waarbij lessen ontworpen en gegeven moeten worden. Het derde jaar rondt de opleiding tot kindertekentherapeut af. Onder supervisie van de opleiding houdt de student oefensessies en wordt er gewerkt met proefcliënten. Hierover worden verslagen geschreven, die door de docenten van de opleiding worden getoetst. De opleiding wordt afgesloten met schriftelijke toetsen en een uitgebreide beschrijving van een zelf uitgevoerde sessie. Als ook dit jaar met goed gevolg is afgelegd, ontvangt de student het diploma kindertekentherapeut. Medische basiskennis e/o Psychosociale basiskennis op Hbo-niveau gaan mogelijk een vast onderdeel worden van de opleiding. Ofwel dit diploma wordt aanvullend behaald bij een erkend instituut Niveau VT stelt dat de afgestudeerde kindertekentherapeut op een niveau dient te werken vergelijkbaar met dat van een Hbo-opgeleide om aan alle taakgebieden te kunnen voldoen, genoemd in hoofdstuk 2. Dit betekent dat de kindertekentherapeut: in staat is een professionele eigen praktijk op te zetten, waar hij/zij zelfstandig werkt als tekentherapeut, met alle bijbehorende beroepstaken en verantwoordelijkheden. In de erkende opleiding is Opstarten van een eigen praktijk onderdeel van het vakkenpakket. in staat is oudergesprekken te voeren en samen te werken met ouders/verzorgers kan samenwerken of overleggen met andere hulpverleners in de reguliere en complementaire zorg. beschikt over communicatieve en invoelende vaardigheden; vanuit klachten en hulpvragen een anamnese op kan stellen, een behandelplan kan maken en kan komen tot een behandeling/therapie; onder meer werkt vanuit het psychosynthese model van Assagioli, en een sessiemodel hanteert waarbij holistisch gewerkt wordt; verschillende methodieken en vaardigheden kan integreren, zoals het kunstzinnig uit- en inleven, energetisch tekenen, inductietechnieken, lichaamsbetrokken werk, rollenspel, voice-dialogue, evaluatietechnieken, structuurmodellen, e.d.; bij de behandeling complexe probleemsituaties kan analyseren, waarin o.a. biografische gegevens, ziektebeelden, psychologische, sociale en levensbeschouwelijke inzichten meegenomen worden; zich methodisch blijft ontwikkelen, met hulp van zelfstudie, nascholing, bijscholing en reflectie op eigen beroepsmatig handelen, intervisie, supervisie, e.d.; de inzichten over de betekenis van beeldtaal toepast die wetenschappelijk zijn beschreven door o.a. Carl Gustav Jung, Rudolf Steiner, Gregg Furth; inzichten uit nascholingen, nieuw onderzoek, zelfstudie e.d. kan toepassen in het werken met kinderen en jongeren; zijn kennis en inzichten kan overdragen aan anderen, d.m.v. groepslessen, collegiale uitwisseling met collega s uit andere vakgebieden, lezingen, workshops, cursussen, e.d Lidmaatschap Vereniging Tekentaal De kindertekentherapeut is lid van de Vereniging Tekentaal, en dient zich te houden aan het door de vereniging opgestelde beroepsprofiel. Naleving van de regels wordt gecheckt door middel van visitatie. Voor die kindertekentherapeuten die om wat voor een reden dan ook zich niet wensen te houden aan het beroepsprofiel is er de mogelijkheid van het aspirant-lidmaatschap. De Vereniging Tekentaal behartigt de belangen van kindertekentherapeuten, maar ook van tekentherapeuten, tekentaaldocenten en Coaches Beeldend. 3

4 4.4 Beroepsregistratie RBCZ In de toekomst, na accreditatie van de opleiding tot kindertekentherapeut, wordt het wellicht mogelijk voor de kindertekentherapeut zich te laten registreren bij het RBCZ, het Hbo-Register voor Beroepsbeoefenaren in de Natuurlijke Gezondheidszorg. Dit maakt voor cliënten vergoeding door een aantal zorgverzekeraars, vanuit een aanvullend pakket, mogelijk. Op de website worden geregistreerde leden duidelijk herkenbaar vermeld. Om voor registratie in aanmerking te komen dient de kindertherapeut aan de door RBCZ gestelde eisen te voldoen Beroepscode van de kindertekentherapeut De kindertekentherapeut: zal het vertrouwen van de cliënt waarborgen; zal te allen tijde de belangen van de cliënt voorop stellen en de privacy van de cliënt respecteren; zorgt steeds voor een veilige situatie, waardoor de cliënt eventuele problemen of onvrede met de gang van zaken kan uiten; zal de begeleiding richten op de groei en ontplooiing van de cliënt en diens onafhankelijkheid bevorderen; zal ouders, die hulp nodig hebben, doorverwijzen naar een therapeut of hulpverlener die gediplomeerd is om volwassenen te behandelen. zal volledige aandacht tonen en tijd nemen voor de problemen die hem/haar worden voorgelegd; zal voordat het tekenproces begint, de cliënt of wanneer deze daartoe (nog) niet in staat is zijn ouders/voogd om instemming vragen om het probleem of thema te onderzoeken via de tekentaal; zal uitsluitend handelen waartoe hij/zij is opgeleid; zal streven naar overleg en/of samenwerking met andere betrokken begeleiders in algemene zin (en) ten behoeve van het welzijn van individuele cliënten; zal zorgen voor persoonlijke begeleiding, overleg en reflectie d.m.v. intervisie en supervisie; zal zorgen voor voldoende vakbekwaamheid in de beroepsuitoefening, praktijkvoering en in het gebruik van hulpmiddelen; zal zorg dragen door nascholing (minimaal 1x per jaar) en het bijhouden van vakliteratuur voor het op peil houden van zijn kennis en vaardigheden; komt gemaakte afspraken na; draagt zorg voor een goede bereikbaarheid op duidelijk aangegeven dagen en uren; zorgt voor een veilige, hygiënische en privacy beschermende praktijkruimte; draagt zorg voor een adequate opvang van spoedgevallen; geeft de ouders/voogd van de cliënt vóór of bij het eerste consult gedegen informatie, waar mogelijk schriftelijk, van welke beroepsvereniging hij/zij lid is, over de te verwachten kosten van de consulten en over de procedures bij klachten. stelt voor aanvang van de therapie een behandelovereenkomst op. Deze wordt ondertekenend door beide ouders en/of voogd, in speciale gevallen slechts door één ouder. geeft (de ouders/voogd van) de cliënt in elke fase de benodigde informatie betreffende de behandeling; maakt, in overleg met de ouders/voogd van cliënt, een flexibel behandelplan of stappenplan; biedt daarin ruimte voor evaluatie en werkt volgens een vast systeem van evaluatie; houdt nauwkeurig dossiers bij van het verloop van de behandeling en verzamelt daarin slechts die gegevens die voor een behandeling noodzakelijk zijn; geeft ouders/voogd het recht op inzage in het dossier, bij kinderen van 12 jaar en ouder slechts met toestemming van het kind; zorgt voor geheimhouding van de door de cliënt -ten behoeve van het dossier- verstrekte gegevens, beeldmateriaal, sessieverslagen e.d. (met uitzondering van de gegevens waaromtrent de ouders/voogd van cliënt schriftelijk hebben verklaard dat zij geen bezwaar maken tegen het gebruik ervan voor contact met de huisarts of verwijzer, als trainingsmateriaal voor studie of voor statistische doeleinden). Inzage door derden in het dossier van minderjarigen en behandelingsonbekwame personen is alleen dan mogelijk na schriftelijk goedkeuren van ouders, verzorgers c.q. bewindvoerders. verplicht zich de cliënt correct door of terug te verwijzen naar een collega-therapeut of een arts, indien de behandeling niet geëigend en/of toereikend is; zal de ouders/voogd van cliënt op de hoogte stellen (bij voorkeur schriftelijk) van de reden van voortijdige beëindiging van de begeleiding; verplicht zich de actuele tarieven zichtbaar op te hangen in de praktijkruimte of wachtruimte; verplicht zich een beroeps- en een bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering te hebben (en een rechtsbijstandverzekering in overweging te nemen); verplicht zich om wederzijdse beëindiging van het contact op correcte wijze bespreekbaar te maken en af te handelen; 4

5 zal inspectie of visitatie door bevoegde instanties en/of de beroepsvereniging ongehinderd toelaten tot de praktijk en zo nodig ook tot dossiers (alleen na schriftelijke toestemming van de betrokken cliënten); is op de hoogte van de civiele wet, de wet WGBO (Wet Geneeskundig Behandelovereenkomst), de wet WBIG (Wet Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg) en WBG (Wet Bescherming Persoonsgegevens); zal geen vriendschappelijke of seksuele relatie aangaan met cliënt; zal de cliënt geen medicijnen voorschrijven; zal zijn/haar beroep niet in diskrediet brengen; zal geen opdrachten aanvaarden die in strijd zijn met de beroepsethiek. 5. Plaatsbepaling in gezondheidszorg De kindertekentherapeut werkt met kinderen en jongeren tot 18 jaar. Hij werkt met toestemming en in overleg met de ouders of verzorgers van het kind. Kindertekentherapie valt net als tekentherapie onder complementaire alternatieve geneeswijzen vanuit het holistische mensbeeld. Kindertekentherapie kan tevens dienen als preventieve gezondheidszorg. Door zichzelf beter te leren kennen en te leren uiten d.m.v. het werken met tekentaal, kunnen sociaal-emotionele problemen en lichamelijke klachten verminderen of voorkomen worden. Dit zou een besparing kunnen betekenen voor de gezondheidszorg en ziekteverzuim kunnen voorkomen of bekorten. Hoofdstuk 2 - De taakgebieden Taakgebied 1. De therapie 1.1. Aannamefase Het is de taak van een kindertekentherapeut om een behandelplan op te stellen. Dit behandelplan wordt voorafgegaan door een intake en een anamnese en afgesloten met een behandelovereenkomst. Bij de aanname is in elk geval een ouder/voogd aanwezig, al dan niet samen met de cliënt. De intake, omvat: de reden van de vraag om begeleiding, klachten op emotioneel, geestelijk en lichamelijk gebied, eventuele behandeling door arts/specialist of andere hulpverleners, gebruik van medicijnen, hulpmiddelen, welke oefeningen gedaan worden en hoe effectief deze zijn, gezinssamenstelling van het gezin van de cliënt, de kindertherapeut geeft uitleg over tekentherapie, de kindertherapeut geeft uitleg over de werkwijze, de kosten, facturen, beroepsvereniging, klachtenprocedure, afzegging, e.d. De anamnese: De kindertekentherapeut bekijkt het probleem vanuit een holistische benadering. De kindertekentherapeut verdiept zich in de oorzaak van het probleem en mogelijke samenhang met andere hulpvragen. De kindertekentherapeut observeert de lichaamstaal wanneer de cliënt (hierover) vertelt. Behandelplan met: persoonlijke gegevens klachten hulpvraag doelstelling materialen en werkwijze aantal en frequentie van de sessies afspraken over afzegging, kosten, tijdsduur, frequentie, nota s Behandelovereenkomst: De behandelovereenkomst wordt door beide partijen getekend. Bij minderjarigen tekenen beide ouders en/of voogd. In speciale gevallen kan volstaan worden met ondertekening door slechts één ouder. 5

6 1.2. Uitvoeringsfase Na de aannamefase volgt de uitvoeringsfase van de tekentherapie. Afhankelijk van de leeftijd en vooral het ontwikkelingsniveau van het kind, worden zaken al dan niet uitgebreid onder woorden gebracht. Daarbij haakt de kindertekentherapeut aan op het niveau van het kind. Daar waar nodig treden ouders en/of voogd op als spreekbuis. De verschillende fasen van een sessie zijn in principe: Algemene fase De (ouders/voogd van) cliënt informeert de tekentherapeut over klachten op emotioneel, geestelijk en/of lichamelijk gebied. De cliënt informeert zo ver als mogelijk de tekentherapeut waar hij deze sessie aan wil werken. Doelbepaling begeleiding De tekentherapeut bepaalt samen met de cliënt het doel van de sessie in relatie tot het probleem of de hulpvraag, waarna de hulpvraag samen wordt bepaald. Dit gebeurt op een manier die passend is bij de leeftijd. Tekenopdracht De kindertekentherapeut brengt de cliënt naar een innerlijk beeld toe in relatie tot het probleem. De kindertekentherapeut brengt de cliënt naar uiterlijk beeld toe in relatie tot het probleem. De kindertekentherapeut brengt de cliënt naar gevoelens en emoties in relatie tot het probleem. De kindertekentherapeut observeert de cliënt tijdens het naar buiten brengen van dit beeld. Bevragen van de tekening De kindertekentherapeut nodigt de cliënt uit te vertellen welk beeld er is ontstaan en wat er is ervaren tijdens het tekenen/proces. De kindertekentherapeut vat zijn observaties samen. De kindertekentherapeut staat stil bij het opkomen van emoties, nodigt uit deze er te laten zijn. De kindertekentherapeut laat de cliënt bewust worden waar deze emoties en gevoelens mee samenhangen. De kindertekentherapeut overweegt of wat de cliënt zegt, ook klopt met het beeld van de tekening. Verdiepingsfase De kindertekentherapeut laat de cliënt het gevoel van de tekening en/of van het zelfhelende vermogen helemaal ervaren d.m.v. de zintuigen, het bewust worden in het lichaam, het uitbeelden en uitspelen via een rollenspel of via voice-dialogue. Het zelfhelend vermogen aanspreken De kindertekentherapeut vraagt wat de cliënt op dat moment nodig heeft. De kindertekentherapeut zoekt het helende element op in de tekening. De kindertekentherapeut informeert indien mogelijk of de cliënt dit zichzelf kan geven of daarbij hulp nodig heeft. Naar het dagelijkse leven brengen De kindertekentherapeut brengt de ervaring van het tekenen en het getekende terug naar het dagelijkse leven. De kindertekentherapeut informeert hoe de cliënt dit kan toepassen in het dagelijkse leven. Zelfinzicht cliënt De kindertekentherapeut helpt de cliënt inzicht in zichzelf te krijgen, in relatie tot het probleem. Dit gebeurt op en manier die passend is bij de leeftijd. Structureren De cliënt of kindertekentherapeut vat samen wat er is gebeurd en evalueert de begeleiding op de gestelde doelen, eventueel met ouders en/of voogd. Concretiseren De kindertekentherapeut maakt duidelijke afspraken over wat de cliënt en/of ouders/voogd de komende periode kan doen om tot verandering te komen. De kindertekentherapeut kan ondersteunende (teken)oefeningen geven. 6

7 Tenslotte Na maximaal 6 sessies moet duidelijk zijn of de tekentherapie effect heeft of kan gaan hebben. Indien gewenst zijn er regelmatig tussentijdse evaluatiemomenten met ouders e/o voogd. Na 6 sessies wordt met de cliënt/ouders/voogd besproken of en hoe de sessies worden voortgezet. Indien het resultaat onvoldoende is stopt de tekentherapie met een zorgvuldige afronding. In overleg kan besloten worden tot doorverwijzing Afrondingsfase Er wordt samen met de cliënt en/of ouders/voogd een evaluatiegesprek gehouden ter afronding van de behandeling. Er wordt een eindverslag gemaakt voor het dossier (en indien gewenst voor de cliënt). Taakgebied 2. Samenwerken met andere zorgverleners 2.1 De kindertekentherapeut overlegt met vakgenoten in een intervisiegroep De kindertekentherapeut werkt zo nodig samen met andere zorgverleners, bijv. in een groepspraktijk, school, ziekenhuis of instelling De kindertekentherapeut zal zo nodig doorverwijzen naar andere deskundigen/hulpverleners, artsen e.d Als ouders hulp nodig hebben, zal de kindertekentherapeut deze doorverwijzen naar een therapeut of hulpverlener die gediplomeerd is volwassenen te behandelen. Taakgebied 3. Beheren 3.1 De kindertekentherapeut houdt een algemene administratie bij. De afspraken worden in een agenda genoteerd. De agenda wordt 7 jaar bewaard. 3.2 De kindertekentherapeut houdt een financiële administratie bij. Jaarstukken worden 7 jaar bewaard De kindertekentherapeut houdt van elke cliënt een volledig dossier bij. Dossiers worden in een afgesloten ruimte 15 jaar bewaard. Na 15 jaar worden de dossiers vernietigd. Taakgebied 4. Voorlichten 4.1. Voorlichting of presentatie geven aan verschillende doelgroepen Open dagen houden. Taakgebied 5. Geven van onderwijs 5.1. Het geven van nascholingen aan vakgenoten Het geven van les op de opleidingen Begeleiden van beginnende kindertekentherapeuten Het geven van lessen met tekentaal als basis, gericht op verandering en verdieping Als docent zal de kindertekentherapeut de ethiek zoals geformuleerd in het beroepsprofiel van de tekentaaldocent in acht nemen. Taakgebied 6. Evalueren van beroepsmatig handelen 6.1. De kindertekentherapeut dient een bijdrage te leveren aan evaluatie van het beroep, d.m.v. visitatie, intervisie, supervisie, cliëntenenquête, e.d. Taakgebied 7. Ontwikkelen van individuele kennis en kunde 7.1. De kindertekentherapeut dient vakliteratuur bij te houden De kindertekentherapeut dient regelmatig deel te nemen aan nascholingen, lezingen, congressen e.d De kindertekentherapeut dient VT-ledenvergaderingen bij te wonen en VT-nieuwsbrieven te lezen. Taakgebied 8. Ontwikkelen van het eigen beroep 8.1. De kindertekentherapeut dient zich verder te ontwikkelen in het eigen beroep bijvoorbeeld d.m.v. publicaties in vakblad of kranten en tijdschriften deelname in bestuur, commissie of werkgroep nieuwe methodieken ontwikkelen nieuw initiatief binnen het werk opzetten en uitvoeren zich te specialiseren in een vakgebied 7

8 Hoofdstuk 3 - Overige onderwerpen 3.1. Historie De beroepsvereniging Tekentaal is opgericht in 1999 en is ontstaan uit een vakblad van de docenten van de Opleiding Genezend Tekenen te Zutphen. Omdat er steeds meer behoefte was aan duidelijke omschrijvingen van het beroep van tekentherapeut en de maatschappelijke positie ervan, is het eerste beroepsprofiel opgesteld in 2003.Het beroepsprofiel voor tekentherapeuten is herzien in In 2011 ontstond de behoefte aan duidelijkheid t.a.v. het beroep van kindertekentherapeut. Pas wanneer kindertekentherapeuten zich kunnen en willen conformeren aan opgestelde richtlijnen kan de beroepsvereniging hen als lid accepteren. Het beroepsprofiel is voortgeborduurd op die van de tekentherapeuten Filosofie De filosofie achter tekentherapie is de gedachte, dat alles wat we meemaken, wordt opgeslagen in beelden. Deze beelden kunnen opgeroepen, getekend en bewerkt worden. Tekentherapie gaat er tevens vanuit dat door het counselen over de tekening en door associaties en het verdiepen van de beleving, het zelfhelende vermogen van de cliënt wordt aangesproken. Tekentherapeuten werken tevens met tekenvormen die ondersteunend zijn om het zelfhelende vermogen van de cliënt te versterken. De therapie is gebaseerd op o.a. de inzichten en het onderzoek van de psychiater en psycholoog Carl Gustav Jung de kunstzinnige therapie is gebaseerd op het antroposofisch mensbeeld van Rudolf Steiner, waarvan tekenen beeldtaal een onderdeel vormt. Gregg Furth deed belangrijk onderzoek naar teken- en beeldtaal en naar het effect van het werken met tekeningen. De opleiding tot kindertekentherapeut is opgezet en ontwikkeld door o.a. mevr. Lisa Borstlap. Zij paste het model van de psychosynthese van Assagioli toe om de tekening te bevragen. De opleiding bestaat in haar prilste vorm sinds In Nederland en België ontstonden in de jaren tachtig en negentig van de vorige eeuw verschillende particuliere opleidingen die creatieve en kunstzinnige vormen voor coaching en therapie ontwikkelden Informatie over bestaande opleidingen Zie de website Onderscheid en overeenkomsten met andere zorgverleners Tekentherapie is een diep en langdurig doorwerkende vorm van therapie, vergelijkbaar met de werking van psychotherapie en psychosynthese. Er wordt elke sessie concreet gewerkt aan een actuele hulpvraag of klacht. Een hulpvraag of klacht kan meerdere sessies in beslag nemen. Elke tekening wordt bevraagd d.m.v. tekentaal, op een manier die passend is bij de leeftijd, zodat het kind inzicht krijgt in eigen problematiek en er werkelijk iets kan veranderen op dieper niveau. Ook biografische gegevens worden meegenomen in de therapie, waardoor er grote overeenkomsten zijn met PRI (Past Reality Integration) therapie. Tekentherapie heeft enige overeenkomsten met vaktherapie beeldend en kunstzinnige therapie, vanwege het beeldend werken. De vaktherapeuten beeldend werken voornamelijk in instellingen, terwijl kindertekentherapeuten behalve op scholen en in de kinderopvang vaak vanuit een eigen praktijk werken. Bij tekentherapie wordt holistisch gewerkt, wat betekent dat het lichaam altijd betrokken wordt bij de sessie en er gestreefd wordt naar evenwicht tussen lichaam, ziel en geest. Zodoende is het ook een vorm van lichaamsgerichte therapie, met elementen uit de bio-energetica. Kindertekentherapie onderscheidt zich van speltherapie juist door het beeldende werken. Tekentherapie valt voor zorgverzekeraars onder alternatieve geneeswijzen, alternatieve hulpverlening of natuurgerichte geneeswijzen Werkruimte Minimale eisen voor consulten: ruimte moet afgesloten kunnen worden en voldoende privacy bieden minimaal 3 bij 3 zijn (voor individuele consulten) goed geventileerd, verwarmd en verlicht kunnen worden en hygiënisch zijn. Wenselijk is: een eigen ingang een wachtruimte eigen sanitaire voorzieningen 8

9 3.6. Verklarende woordenlijst Genezend Tekenen: samenvatting van tekentherapie, beeldend coachen en tekencursussen, waarbij met tekentaal gewerkt wordt en het zelfhelende vermogen wordt aangesproken. Hulpvraag: de omschrijving van datgene waar de cliënt aan wil werken in een sessie Holistisch: samenspel van lichaam, ziel en geest Lichaamswerk: alle vormen van ervaren en bewegen van het lichaam om meer contact, ontspanning, bewustwording met het lichaam te ervaren. Sessie: een behandeling bij een (kinder)tekentherapeut van ongeveer 1-1½ uur. Tekening: afbeelding op papier, d.m.v. tekenen, schilderen, collage. Tekentaal: taal van tekens, getekende taal T.t.: afkorting van tekentherapeut VT: afkorting van Vereniging Tekentaal Zelfhelende vermogen: het vermogen van de mens/het kind om zich zelf te helen 3.7. Literatuurlijst Carl Gustav Jung, Symboliek van de Mandala Beelden uit het onbewuste, ISBN Calvin S. Hall, De psychologie van Jung, een inleiding, ISBN Gregg M. Furth, Tekeningen, Beeldtaal van het onbewuste, ISBN Piero Ferrucci, Heel je leven, ISBN