Jaarverslag Onderwijskwaliteit als prioriteit. - Fontys Hogescholen Jaarverslag

Transcriptie

1 Jaarverslag 2009 Onderwijskwaliteit als prioriteit

2 Inhoudsopgave jaarverslag 2009 Fontys Hogescholen Verslag Raad van Toezicht 3 1. Fontys en omgeving Profiel Missie en visie Strategie Sturingsfilosofie Omgeving en stakeholders 7 2. Onderwijs Strategie Kwaliteit Ontwikkelingen portfolio Rendement/uitval Tevredenheid Toelatingsbeleid Aansluiting met vo, mbo en wo Praktijkgericht Diversiteit Maatschappelijke betrokkenheid Studentenvoorzieningen ICT en mediavoorzieningen Huisvesting Fontys Onderwijsprijs Studentprijzen Onderzoek Strategie Promotiebeleid Lectoraten Onderzoeksprogramma s Kenniscirculatie RAAK-programma s Kwaliteit Stakeholders Internationalisering Strategie Internationale leerervaring Kwaliteitszorg Buitenlandse studenten Internationale projecten Medewerkers Personeelsbeleid Reorganisatie Bijzondere bijdragen Duurzaamheid Governance Raad van Bestuur Raad van Toezicht Medezeggenschap Studenteninspraak Horizontale verantwoording Planning, control en risicomanagement Bezoldiging Raad van Bestuur en Raad van Toezicht Financiële resultaten Strategische doelstellingen Resultaat Kengetallen Verkorte jaarrekening Financiering Treasury Begroting Wet openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde topinkomens Accountantsverklaring 40 Bijlagen I Organogram 41 II Externe prijzen Fontysstudenten 42 III Overzicht lectoraten 44 IV Kengetallen medewerkers 45 V Kengetallen studenten Contractactiviteiten Strategie Verantwoording Kwaliteitszorg Resultaten Aanbod Wijzigingen Stakeholders 24 2

3 Onderwijskwaliteit als prioriteit Verslag Raad van Toezicht Toezicht en bestuur van Fontys Hogescholen zijn ingericht overeenkomstig de in de Branchecode Governance Hogescholen vastgelegde principes. De Raad van Toezicht ziet toe op een correcte naleving hiervan door de Raad van Bestuur. De voltallige raad vergaderde zes keer met de gehele Raad van Bestuur en meerdere keren met betreffende portefeuillehouders in de subcommissies Audit, Remuneratie en Identiteit. Er was eenmaal overleg met de Centrale Medezeggenschapsraad. De reeds in 2008 duidelijk zichtbare teruggang in studentenaantallen met de daarmee samenhangende vermindering in de financiering voor de komende jaren en de meetbare erosie van student- en medewerkertevredenheid hebben de Raad van Bestuur gedwongen tot het nemen van een aantal ingrijpende maatregelen. Bij de keuzes tot ombuigingen van zowel financiële aard als aanpassingen in organisatorische zin, is de eerder geformuleerde focus op hoge kwaliteit van het onderwijs in een professionele organisatie, in een omgeving waarin de hogeschool als kennisinstelling stevig is ingebed, onverminderd als uitgangsstelling genomen. Binnen die focus stelt de Raad van Bestuur zich tot doel dat binnen twee tot drie jaar alle opleidingen van Fontys tot de beste van Nederland behoren. De kwaliteit van het onderwijs, structurele verhoging van de studenttevredenheid en de verbetering van studiesucces zijn daarin bepalend. De Raad van Toezicht onderschrijft die noodzaak tot de door de Raad van Bestuur voorgestelde ombuigingen om Fontys kwalitatief, zowel ten aanzien van de student- en medewerkertevredenheid als financieel weer gezond te maken en om meer te (kunnen) investeren in het primair proces van hoger beroepsonderwijs. De strategie Idealisme in learning communities, een kwaliteitsstrategie werd geactualiseerd en prioriteiten werden gesteld in het strategisch pamflet Kwaliteit in learning communities, prioriteiten en accenten. Een belangrijke wijziging in de geactualiseerde strategie betrof de sturingsfilosofie van de Raad van Bestuur. De centrale en uniforme Fontysbrede sturing door een forse beleidsstaf en een zeer omvangrijk Facilitair Bedrijf wordt volgens het herontwerp Facilitair Bedrijf Naar een nieuwe Fontys Serviceorganisatie omgebogen naar een kleinere en meer klantgerichte dienstenorganisatie. Deze reorganisatie omvat een reductie van ruim 130 fte en een beoogde bezuiniging van 15 miljoen op centrale ondersteunende diensten. Daarbij krijgen de onderwijsinstituten grotere integrale verantwoordelijkheid voor het primaire proces. Met het oog op de veranderde sturingsfilosofie en het vertrek in de loop van 2009 van drie leden van de Raad van Bestuur, heeft de Raad van Toezicht besloten tot een aanpassing van de statuten en het bestuursreglement ten aanzien van de bestuurssamenstelling. Het aantal bestuurders werd gewijzigd van minimaal drie en maximaal vijf, in minimaal twee en maximaal vier, bedoeld om de overgangssituatie van de oude naar de nieuwe bestuurssamenstelling mogelijk te maken. In 2010 zal het aantal bestuurders maximaal drie zijn. In die context heeft de Raad van Toezicht medio 2009 twee nieuwe leden van de Raad van Bestuur benoemd: drs. W.L.M. de Koning RA en drs. E.C. Meijer. Ook de samenstelling van de Raad van Toezicht zelf veranderde met de komst van ir. S.J. Wittermans als opvolger van dr. N.J. Koole. De door de Raad van Bestuur voorgestelde aanpassingen, c.q. mutaties ten aanzien van aan Fontys Hogescholen gelieerde rechtspersonen kreeg de steun van de Raad van Toezicht, evenals het voornemen van het bestuur om bij de overgang naar het nieuwe landelijke bekostigingssysteem de negen unieke schoolcodes (BRINnummers) terug te brengen tot één. De Raad van Toezicht is zich bewust dat in alle opzichten 2009 voor Fontys een bewogen jaar is geweest, waarin veel van medewerkers en organisatie werd gevraagd. Het is dan ook goed om te constateren dat een aantal ingrepen en veranderingen al zichtbaar effect sorteren: tevredenheid van studenten én van decanen nam toe, de instroom steeg en het financiële perspectief ontwikkelde zich duidelijk in de goede richting. Het realiseren van de hierboven geformuleerde doelstelling van de Raad van Bestuur ten aanzien van de positie van Fontys als onderwijsinstelling binnen het hbo zal echter een blijvende focus vragen op het thema onderwijskwaliteit als prioriteit binnen een gezond financieel kader met een beroep op alle medewerkers van Fontys om primair te investeren in hoge kwaliteit opleidingen. Een volledig verslag van de Raad van Toezicht is te vinden in hoofdstuk 8 Governance. 3

4 1. Fontys en omgeving 1.1 Profiel Fontys Hogescholen is met zo n studenten, personeelsleden en een onderwijsaanbod in bijna alle sectoren, een van de grootste hoger onderwijsinstellingen van Nederland. De 31 instituten verzorgen ruim 200 bacheloropleidingen in de varianten voltijd, deeltijd, duaal en in-service. Daarnaast worden 36 mastervarianten en zeven Associate degrees aangeboden. Cursussen en trainingen worden in stedelijke centra - vooral in Zuid-Nederland - aangeboden. Naast onderwijs legt Fontys zich ook - met 37 lectoraten toe op onderzoek en kennisinnovatie en contractactiviteiten. Schematische weergave totaal aantal inschrijvingen als student per lesplaats Juridische en interne organisatiestructuur Fontys is een stichting die haar organisatiestructuur heeft opgebouwd rond de processen: Primair: de instituten voeren, ieder in hun eigen marktsegment, de kernactiviteiten (onderwijs, onderzoek en contractactiviteiten) van Fontys uit. Bestuurlijk: de Raad van Bestuur vormt het bevoegd gezag en fungeert als resultaatverantwoordelijke eenheid onder de Raad van Toezicht. Ondersteunend: de ondersteunende afdelingen verrichten ondersteunende werkzaamheden ten behoeve van onderwijs, onderzoek en contractactiviteiten. 4

5 1.2 Missie en visie Fontys wil een professionele organisatie zijn in een regionale omgeving waarin zij als kennisinstelling stevig is ingebed en leidend is. Door middel van intensief, uitdagend, boeiend en goed georganiseerd onderwijs wil Fontys met al haar opleidingen binnen twee tot drie jaar tot de beste van Nederland behoren. Kortom, een onderwijsorganisatie waar student, beroepenveld en medewerkers trots op zijn. Om deze doelstellingen te realiseren wordt gefocust op kwaliteitsverbetering. De titel van dit jaarverslag luidt daarom: Onderwijskwaliteit als prioriteit. Onderwijsvisie Het competentiegestuurd onderwijs van Fontys is gebaseerd op de drie pijlers kennis, vaardigheden en beroepshouding. Eigen docenten, een eigen vleugel in de gebouwen en een eigen indentiteit maken het onderwijs kleinschalig, wat volgens Fontys bijdraagt aan de hoge kwaliteit van het onderwijs die zij nastreeft. Aandacht voor het ontdekken van de eigen talenten, dromen en ambities draagt bij aan de persoonlijke vorming van de individuele student. Deze persoonlijke aandacht is terug te vinden in het brede assortiment van voorzieningen dat Fontys haar studenten biedt. 1.3 Strategie Fontys verkeerde in zwaar weer. Dit werd mede veroorzaakt doordat de kwaliteit van het onderwijs alsmede op onderdelen daarvan de organisatie niet goed genoeg meer waren. Dit leidde tot terechte kritiek van studenten, ouders, toeleverende scholen en ook intern van medewerkers. Een te centraal aangestuurde en te ver doorgevoerde onderwijsvernieuwing en een te grote en logge centrale ondersteuning lagen daaraan mede ten grondslag. Door minder instroom en hoge uitval daalde het marktaandeel de afgelopen vijf jaar met bijna 10%. Terwijl het studentenaantal daalde, stegen de kosten van de ondersteunende diensten, staf en overhead, én huisvesting. Met als gevolg de noodzaak van een stevige financiële ombuiging. Verandering is noodzakelijk en vraagt enerzijds om focus op het weer financieel gezond maken van de organisatie, anderzijds om meer te kunnen investeren in het hart van het onderwijs: de onderwijsuitvoering. Alles wat niet direct bijdraagt aan het primair proces staat ter discussie. Deze focus vraagt bovendien om een niet praten maar doen aanpak. Om de koers zodanig te wijzigen dat alle Fontysopleidingen binnen twee tot drie jaar tot de best presterende van Nederland behoren, is de in 2007 gepubliceerde strategie Idealisme in learning communities, een kwaliteitsstrategie geactualiseerd. De prioriteiten zoals beschreven in het strategisch pamflet Kwaliteit in learning communities: prioriteiten en accenten (mei 2009) zijn: focus op de bacheloropleidingen en door de overheid bekostigde masteropleidingen; streven naar hoogwaardig onderwijs; inbedding in de omgeving; een professionele organisatie van het onderwijs. Om de focus op de bovengenoemde vier prioriteiten te realiseren stelde de Raad van Bestuur criteria vast waarop prestaties van instituten en afdelingen beoordeeld worden: kwaliteit en de organisatie van het onderwijs (met inbegrip van de accreditatiekaders); student- en medewerkertevredenheid; waardering door het beroepenveld; studierendement en weinig uitval; instroom; ratio onderwijzend - onderwijsondersteunend personeel. 5

6 1.4 Sturingsfilosofie Een belangrijke wijziging die de geactualiseerde Fontysstrategie met zich meebrengt betreft de sturingsfilosofie van de Raad van Bestuur. De centrale en uniforme Fontysbrede sturing door een beleidsstaf en een groot Facilitair Bedrijf (waarin alle ondersteunende processen waren ondergebracht) wordt volgens het herontwerp Facilitair Bedrijf Naar een nieuwe Fontys Serviceorganisatie (september 2009) omgebogen ten gunste van een kleinere en meer klantgerichte dienstenorganisatie die vanaf 1 januari 2010 per dienst rechtstreeks aan de Raad van Bestuur rapporteert in plaats van aan een directie Facilitair Bedrijf. De onderwijsinstituten krijgen een grotere integrale verantwoordelijkheid. Als gevolg hiervan zijn de instituten in grote mate vrij in de wijze waarop zij invulling geven aan de primaire en een aantal ondersteunende processen ten aanzien van onderwijs, toegepast onderzoek en contractactiviteiten. Voorwaarde is dat toegepast onderzoek en contractactiviteiten te allen tijde een aantoonbare en directe meerwaarde voor het onderwijs hebben. Binnen de onderwijsinstituten en de diensten streeft Fontys naar het creëren van meer professionele ruimte. Hierbij hoort het nemen van verantwoordelijkheden en het aanspreken van een ander daarop. Het doel van deze professionele ruimte is dat elk individu en elk team voelt dat zij er toe doen en dat zij een belangrijke bijdrage kunnen leveren voor de student en voor de Fontysorganisatie. Maatregelen De aangepaste visie, missie, strategie en sturingsfilosofie vonden hun vertaling in diverse veranderingen en maatregelen. Om intensief, uitdagend, boeiend en uiteraard goed georganiseerd onderwijs te realiseren trof Fontys verschillende maatregelen: 1. Bij de start van 2009 was de verhouding tussen onderwijzend en onderwijsondersteunend personeel 57:43. De beoogde verhouding is minimaal 60: Alle (centrale) ondersteunende afdelingen worden gereorganiseerd. De staf van zo n kleine 700 fte wordt met circa 20% teruggebracht. Deze bezuiniging komt daarmee op termijn grotendeels beschikbaar voor onderwijsuitvoering. 3. De huisvestingslasten zijn te hoog. De beschikbare meters zullen beter benut worden. De meters en locaties die daardoor vrijkomen worden afgestoten. De besparing op de huisvestingslasten zal ingezet worden in het onderwijs. 4. Elk instituut kreeg de opdracht om de lasten in evenwicht te brengen met de baten en het activiteitenniveau. 5. Er wordt gewerkt aan de reductie van het aantal langverblijvers en de uitval van studenten en verbetering van studierendementen. 6. Het aantal minors wordt flink teruggebracht. 7. Met betrekking tot het aanstellen van nieuwe promovendi wordt een terughoudend beleid gevoerd. 8. Alle bijzondere projecten en activiteiten worden kritisch beoordeeld op inbedding in en toegevoegde waarde voor het onderwijs. Indien aantoonbare meerwaarde ontbreekt worden deze beëindigd. Fontys gaat door een fase waarin veel van de mensen en organisatie wordt gevraagd. Naast de nodige wrijvingen en spanning die de ingezette veranderingen veroorzaken, brengen de ruimte en verantwoordelijkheid die gegeven worden op steeds meer plaatsen binnen Fontys nieuw elan, trots, eigenaarschap en succes. Het studiejaar 2009 was gegeven alle ontwikkelingen nadrukkelijk een overgangsjaar van veel zaken die op weg zijn van oud naar nieuw. Inmiddels is Fontys weer op de goede weg. Alle accreditaties en visitaties hebben in 2009 tot een positief oordeel geleid. De doelstelling voor 2009 van groei in instroom en reductie van uitval heeft geleid tot een volumegroei van 3,8% (landelijke groei 5%). De instroom nam sinds september 2008 met 2,5% toe. De studenttevredenheid op basis van de eigen Fontysmeting steeg op een tienpuntschaal van 5,8 in december 2008 naar 6,4 in december Volgens de landelijke meting scoorde Fontys een 3,5 gemiddeld (op een vijfpuntschaal) ten opzichte van landelijk 3,6. De gemiddelde medewerkertevredenheid daalde ten opzichte van december 2008 van een 6,70 naar een 6,54. Gegeven de grote reorganisatie is dit niet onverwacht. De kanteling in het verhoudingsgetal onderwijzend personeel - onderwijsondersteunend personeel gaat sneller dan verwacht. De stevige ingrepen leidden tot een ratio van bijna 60:40 per eind Diverse projecten en activiteiten die geen directe meerwaarde hebben voor de opleidingen werden beëindigd. 6

7 1.5 Omgeving en stakeholders De omgeving, die steeds internationaler wordt, bepaalt mede het speelveld van Fontys. Die omgeving kent een grote diversiteit in termen van beroepsgroep en context. Deze diversiteit wordt weerspiegeld in het onderwijsaanbod van Fontys. Stakeholders zijn de personificatie van de omgeving van Fontys: (potentiële) studenten, ouders van studenten, alumni, medewerkers, beroepsbeoefenaren, werkgevers, vertegenwoordigers van toeleverend en afnemend onderwijs en overheden. Zowel op concern- als instituutsniveau onderhoudt Fontys systematisch relaties met externe stakeholders, waarbij bijzondere aandacht uitgaat naar de alumni en het werkveld. Ook bouwt Fontys op beide niveaus aan structurele relaties met binnen- en buitenlandse hogescholen of universiteiten. Aan alle opleidingen zijn beroepenveldcommissies en/of adviescommissies verbonden. Om de tevredenheid van de stakeholders te meten houdt Fontys regelmatig tevredenheidmetingen onder studenten, medewerkers en beroepenveld. De Raad van Bestuur geeft inzicht in de realisatie van de beleidsdoelstellingen en communiceert hierover met relevante stakeholders. In 2009 richtte de Raad van Bestuur zich samen met directeuren ook op de informele dialoog met de stakeholders door het houden van een vijftigtal bijeenkomsten in het kader van de Focus op Fontystour. Tijdens deze tour was er rechtstreeks contact met studenten, medewerkers en toeleverende scholen om beter zicht te krijgen op alle (organisatorische) knelpunten. Deze knelpunten werden als actiepunten in de organisatie uitgezet. In december plaatste de Raad van Bestuur een ingezonden brief in de regionale dagbladen, met de titel De keuzes van Fontys. Dit artikel gaf uitleg over de belangrijkste strategische keuzes van Fontys en de achtergronden van deze keuzes. Het beschreef ook waar Fontys voor staat en waar Fontys door haar stakeholders op aangesproken wil worden. 7

8 2. Onderwijs 2.1 Strategie Fontys Hogescholen is een learning community die kwaliteit in haar strategie centraal heeft gesteld. Fontys investeert in intensief, uitdagend, boeiend en goed georganiseerd onderwijs. De onderwijsvorm die Fontys hiervoor toepast is competentiegestuurd onderwijs. Kennis, vaardigheden en beroepshouding zijn hierbij de drie pijlers. De studenten worden hiermee goed voorbereid op de beroepspraktijk of op zelfstandig ondernemerschap. Fontys ziet het als haar taak om bij te dragen aan het ontplooien en opleiden van talent, het stimuleren van persoonlijke vorming en het ontwikkelen van een waardebewustzijn bij studenten. Fontys is een grote onderwijsinstelling met in inschrijvingen, een volumegroei van 3,8% ten opzichte van Vooral bij de bacheloropleidingen in de sectoren economie en techniek nam het aantal inschrijvingen flink toe. Ondanks het grote aantal studenten is het onderwijs bij Fontys kleinschalig georganiseerd. Bovendien besteedt Fontys bijzondere aandacht aan de randvoorwaarden voor een soepel verloop van de studie van de student, zoals onderwijs- en tentamenroosters, feedback op toetsen en opdrachten, studievoortgangregistratie, informatievoorziening en bereikbaarheid van docenten. Een aantal centrale kaders voor het bacheloronderwijs is voor een belangrijk deel losgelaten om daarmee de instituten meer eigen ruimte te geven om het onderwijs inhoudelijk en in vormgeving zo in te richten - passend bij de opleiding en het beroep waarvoor wordt opgeleid - dat de kwaliteit stevig verbetert. Daarbij streven instituten naar intensievere samenwerking binnen de domeinen. Het aangepaste kader voor het bacheloronderwijs van Fontys is in het strategisch pamflet Kwaliteit in learning communities: prioriteiten en accenten (mei 2009) beschreven. 2.2 Kwaliteit Fontys wil groeien in kwaliteit. Naar de hoogst mogelijke kwaliteit. In het belang van de studenten, het beroepenveld, de eigen medewerkers en de steden waar Fontys een belangrijke plaats wil blijven innemen. Om alle opleidingen binnen twee tot drie jaar tot de beste van Nederland te laten behoren maakt Fontys financiële middelen vrij ten gunste van de kwaliteit en organisatie van de bachelor- en bekostigde masteropleidingen, de kwaliteit en inzet van docenten en een verbeterd studierendement. De kwaliteit van het onderwijs wordt extern geborgd door keurmerken, zoals de accreditaties van het Nederlands- Vlaamse Accreditatieorganisatie NVAO. In 2009 werden de volgende Fontysopleidingen geaccrediteerd door de Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie NVAO. Bacheloropleidingen Bedrijfswiskunde Docent Beeldende Kunst en Vormgeving Docent Drama Docent Muziek Elektrotechniek (Eindhoven) Elektrotechniek (Venlo) Financial Services Management Opleiding tot Leraar basisonderwijs (Eindhoven, s-hertogenbosch, Sittard, Tilburg en Venlo) Leraar Lichamelijke Opvoeding Muziek Podotherapie Public Administration Vormgeving Visuele Communicatie Masteropleidingen Advanced Nursing Practice Architectuur Stedenbouw 8

9 Onderstaande opleidingen doorliepen met goed gevolg de Toets Nieuwe Opleiding: Bacheloropleidingen Automotive Leraar Omgangskunde Lifestyle Toegepaste Gerontologie Masters Accounting en Auditing (onbekostigd) Choreografie (onbekostigd) Leren en Innoveren Master of Business Administration (onbekostigd) Master of Music Stakeholders Het beroepenveld is door middel van adviesraden op instituutsniveau systematisch betrokken bij de inhoud en vormgeving van het bestaande opleidingsaanbod. Studenten hebben hierop invloed via medezeggenschapsraden en opleidingscommissies. De overheid is betrokken via haar accreditatiesystemen. Voor het nieuwe opleidingsaanbod vindt gericht - kwalitatief en kwantitatief - onderzoek plaats naar de behoefte van het beroepenveld (veelal inclusief locale en regionale overheden) en de belangstelling van studenten. De overheid is betrokken via kwaliteits- en macrodoelmatigheidstoetsing van aanvragen voor nieuwe opleidingen. Het werkveld participeert bovendien in klankbordgroepen/adviescommissies die worden ingericht bij de projectmatige ontwikkeling van nieuwe opleidingen. 2.3 Ontwikkelingen portfolio Bachelors Aan het onderwijsaanbod werden zes bekostigde bacheloropleidingen toegevoegd: Bachelor Automotive (Eindhoven, start 2010) Bachelor HBO-ICT (Eindhoven, conversie van drie informaticaopleidingen, gestart 2009) Bachelor Leraar Omgangskunde (Tilburg, gestart 2009) Bachelor Lifestyle (Tilburg, start 2010) Bachelor Pedagogiek en Bachelor Leraar voortgezet onderwijs tweedegraad in pedagogiek ( s-hertogenbosch, start 2010) Bachelor Toegepaste Gerontologie (Eindhoven, in samenwerking met Hogeschool Windesheim, start 2010) Per september stopte de opleiding Audiologie in Eindhoven als gevolg van een te gering aantal studenten. In 2009 is besloten de Fontysopleidingen Pedagogiek en Podotherapie in Amsterdam in 2010 over te dragen aan Hogeschool INHolland in Amsterdam. Sinds enkele jaren daalt de instroom van studenten bij de bacheloropleidingen Leraar Godsdienst Levensbeschouwing tweedegraad en Godsdienst - Pastoraal Werk, en de masteropleiding Leraar Godsdienst Levensbeschouwing eerstegraad. Fontys Hogeschool Theologie Levensbeschouwing onderzoekt daarom mogelijkheden tot samenwerking met de Universiteit van Tilburg per september Om kwalitatieve en organisatorische redenen was Fontys Hogeschool Sociale Studies genoodzaakt lesplaats Tilburg te sluiten. Nagenoeg alle studenten zullen per september 2010 in Eindhoven starten. Door demografische ontwikkelingen neemt de behoefte aan pabo afgestudeerden in het zuiden in de toekomst af. Om die reden verkennen Fontys Hogescholen en Hogeschool Zuyd samenwerking in het educatief domein. Minors Aan het assortiment minors werden drie nieuwe minors toegevoegd: Commercieel technisch ingenieur International education Introduction information and communication technology De minor Director verviel, waarmee het totale assortiment bestond uit 85 minors. Hiervan werd het merendeel in het Nederlands, 21 in het Engels en één in het Duits aangeboden. Geconstateerd werd dat het aantal minors groot is. Vanaf 2010 zal het minoraanbod gefocust zijn op een beperkter 9

10 aantal kwalitatief hoogstaande, brede minors terwijl de verdiepende opleidingsminors in het curriculum als facultatief onderdeel opgenomen worden. Masters Fontys kreeg er twee nieuwe (bekostigde) masteropleidingen bij: Master Leren en Innoveren bij Fontys PABO Eindhoven en de Master of Music als conversie van de ongedeelde Voortgezette Kunstopleiding Muziek bij Fontys Hogeschool voor de Kunsten. Nieuwe onbekostigde masteropleidingen zijn: Accounting en Auditing, Choreografie en Master of Business Administration. Associate degrees Zeven bekostigde Associate degrees in het educatieve domein gingen per september van start: Onderwijsondersteuner Bouwtechniek I en II in Eindhoven. Onderwijsondersteuner Consumptieve Techniek I en II in Eindhoven. Onderwijsondersteuner Gezondheidszorg en Welzijn in Tilburg. Onderwijsondersteuner Handel en Administratie in Tilburg en Sittard. Onderwijsondersteuner Metaal-Elektro-Installatietechniek, Elektrotechniek in Eindhoven. Onderwijsondersteuner Motorvoertuigentechniek I en II in Eindhoven. Onderwijsondersteuner Uiterlijke verzorging in Tilburg. De Raad van Bestuur ging akkoord met het verder ontwikkelen van de mogelijke Associate degree s ICT, Small Business & Retailmanagement, Medische laboratoriumdiagnostiek en Mechatronica. In de toekomst zal Fontys terughoudend omgaan met de ontwikkeling van nieuwe Associate degree s. Volgens de visie van de Raad van Bestuur is het wenselijk dat Associate degree s in de toekomst een eigenstandige positie gaan innemen: een tussenniveau en daarmee een belangrijke schakel tussen mbo en hbo. Op deze wijze behoudt het hbo een helder profiel dat opleidt tot een herkenbaar hbo-diploma, met grote waarde op de arbeidsmarkt. Wijzigingen Fontys PABO s-hertogenbosch veranderde van naam en ging verder als Fontys Pedagogische opleidingen s- Hertogenbosch. De naam van de bacheloropleiding Fiscale Economie wijzigde in Fiscaal Recht en Economie. 2.4 Rendement/uitval Fontys zet sterk in op vermindering van de uitval, en een beter studierendement van haar gedifferentieerde studentenpopulatie. Zij doet dit door studiekeuzevoorlichting, intensieve studieloopbaanbegeleiding, schakelminors en doorstroomprogramma s voor een vloeiende aansluiting met vo, mbo en wo en een intern verwijzingssysteem voor studenten bij dreigende uitval. Het houden van intake- en exitgesprekken is een relatief nieuwe aanpak voor het verbeteren van het studierendement. In studiejaar werd het project Uitvalpreventie en studiesucces uitgevoerd bij de techniekopleidingen van Fontys. Elk van de participerende techniekinstituten stelde een uitvalpreventieplan op waarmee de uitval (in de propedeuse) en het rendement van de opleiding in het algemeen zouden moeten worden verbeterd. Werkgroepen hielden zich bezig met specifieke productontwikkeling, zoals standaardprocedures en vragen voor exitgesprekken. Het houden van intakegesprekken nam toe. Resultaten van het project zullen in het voorjaar van 2010 worden opgeleverd. Fontys startte het project Boeien? & Binden! Met als doel het beperken van vroegtijdige uitval in het propedeusejaar, met name in het domein van de exacte vakken. Het project Integrale trajectbegeleiding door kiezen en (ver)binden heeft als doelstelling het vergroten van de kansen van potentiële en eerstejaars pabostudenten. Fontyspabo s en Hogeschool Zuyd willen de uitvalproblematiek vroegtijdig aanpakken nog voor de student aan de hbo-opleiding begint en begeleiding op maat bieden in de propedeuse. 10

11 2.5 Tevredenheid Studenttevredenheid is een van de criteria waarop Fontys de prestaties van haar instituten en afdelingen nadrukkelijk beoordeelt. Interne en externe metingen worden door de betrokken instituten en afdelingen geanalyseerd met als doel een verdere focus op de kwaliteitzorg van het onderwijs en van de ondersteunende processen. Studentenmonitor Sinds 2008 meet Fontys op regelmatige basis de tevredenheid van haar studenten. Fontys hecht zeer aan deze interne meting, ook omdat achter deze scores vrijwel altijd een eenduidig beeld schuil lijkt te gaan van het presteren van een instituut op een breed front. Eind juni werd onder studenten een steekproef afgenomen (N=3.000). De score bedroeg gemiddeld 6,0 waar deze begin ,8 was. De gemiddelde tevredenheid in december nam verder toe en kwam uit op een 6,4. Een belangrijke verbetering die een trend van toenemende tevredenheid onder studenten zichtbaar maakt. Landelijk studenttevredenheidonderzoek (STO) Volgens het STO 2009 scoorde Fontys een 3,5 gemiddeld (op een vijfpuntsschaal) ten opzichte van landelijk 3,6. Op zes van de elf vraaggebieden was de Fontysscore hoger dan landelijk. De deskundigheid van docenten en de beroepsoriëntatie scoorden goed. Aandachtsgebieden voor Fontys die forse verbeteringen behoeven zijn de informatievoorziening naar de student, de organisatie en roostering en de wijze van toetsing en beoordeling (73% van de instituten behaalde bij deze aspecten een score lager dan 3,3). Elsevier Elsevier Thema nam wederom een kwart van de vijftig grootste hbo-studies onder de loep. Van hbo-studenten, verdeeld over 21 studies in voornamelijk de economische hoek en ook de pabo s, werd de tevredenheid gepeild. Alle zeventien onderzochte Fontysopleidingen scoorden een voldoende. Echter, daarvan scoorden nu nog veertien opleidingen onder het landelijk gemiddelde. De kwaliteitsaspecten toetsing en onderwijs en communicatie behoeven onverminderd intensieve aandacht. Nationale Studenten Enquête In 2009 werden 28 Fontysopleidingen beoordeeld. Acht opleidingen scoorden boven, vier conform en zestien onder het gemiddelde. 2.6 Toelatingsbeleid Een mbo- (niveau 4), havo- of vwo-diploma met het juiste profiel of toelaatbaar vakkenpakket geeft volgens de Wet op het Hoger onderwijs en Wetenschappelijk onderzoek (WHW) in principe toegang tot alle Fontysbacheloropleidingen. Uitzonderingen zijn de opleidingen met aanvullende eisen. Dit zijn de kunstenopleidingen, maar ook bijvoorbeeld logopedie en lichamelijke oefening. Of iemand aan deze eisen voldoet wordt in het algemeen beoordeeld via een toelatingsonderzoek. Andere uitzonderingen zijn toelating op basis van Erkenning van Verworven Competenties (EVC) en de 21+ toelatingsregeling voor potentiële studenten van 21 jaar of ouder, die niet over de gewenste vooropleiding beschikken. In november besloot de Raad van Bestuur tot de aanvraag van een numerus fixus voor de bacheloropleiding Toegepaste Psychologie voor het studiejaar Ook de bacheloropleidingen Journalistiek voltijd en Fysiotherapie voltijd kennen een numerus fixus voor De toelaatbaarheid van visumplichtige studenten werd vanaf 2009 door de afdeling diplomawaardering van het Fontys International Office beoordeeld. Uitgezonderd zijn uitwisselingsstudenten. Het kader voor de toelatingseisen voor masteropleidingen is in de WHW vastgelegd; toelatingseisen voor cursussen zijn niet in de WHW vastgelegd en worden per cursus bepaald. 11