Studiecontactgroep Cultuurwetenschappen Enschede

Transcriptie

1 Studiecontactgroep Cultuurwetenschappen Enschede Beste medestudent, Hierbij ontvangt u de nieuwe jaaragenda van de Studiecontactgroep CW. Ook deze keer zijn wij erin geslaagd een interessant programma samen te stellen waarin alle disciplines van onze studie vertegenwoordigd zijn. Opgenomen zijn tevens een tweetal lezingen uit de Studium Generale van de OU. Deze lezingen zijn door iedereen bij te wonen en maken daarnaast deel uit van de module CW-Debat. Informatie hierover vindt u op Studienet, in de cursusgids of bij het studiecentrum. De bijeenkomsten zijn informeel van opzet en bedoeld om het contact tussen de studenten te bevorderen. Plaats en tijd zijn meestal Studiecentrum Enschede, van (inloop met koffie en thee; start lezing 19.30) tot uur, tenzij anders vermeld. De kosten en organisatie worden deels door de studenten zelf gedragen, daarom vragen we aan u een bijdrage van 1 euro per avond. Wij hopen u binnenkort weer te kunnen begroeten en wensen u veel studieplezier en -succes in het komende studiejaar. P R O G R A M M A / Eugène Delacroix - La liberté guidant le peuple

2 O P E N I N G S T U D I E J A A R Who are We? Woensdag 17 september 2008 Frank Inklaar Op de komende landelijke dag van de faculteit Cultuurwetenschappen is het centrale thema de constructie van de natie-staat. Vandaag de dag zijn er vraagtekens te zetten bij het functioneren van de hedendaagse natie-staat. Door globalisering, migratiestromen en supranationale organisatievormen staat de natie-staat zeker in het Westen onder druk. Niet voor niets is het zoeken naar de nationale identiteit in veel Westerse landen een populair tijdverdrijf. In de Verenigde Staten heeft Samuel Huntington, bekend als auteur van The clash of civilizations and the making of world order (New York 1997) dit debat aangezwengeld in Who are we? The challenges to American National Identity (New York 2004). Dit boek zal centraal staan in een beschouwing over de natie-staat en nationale identiteit aan het begin van de eenentwintigste eeuw. Landelijke Studiedag Nijmegen Zaterdag 4 oktober 2008 Zie de informatie van de faculteit op Studienet. S T U D I U M G E N E R A L E De Effecten van Globalisering op het Nederlands Donderdag 30 oktober 2008 Jaap van Marle NB: Deze lezing is onderdeel van de module CW Debat. Veel mensen realiseren zich niet dat zogenaamde standaardtalen als het Nederlands of het Engels, zeker ook als gesproken talen, van veel recenter datum zijn dan je in eerste instantie zou denken. Zo is het standaard Nederlands, als een taal voor mondelinge communicatie, vooral 19 e -eeuwse uitvinding (en dan nog duidelijk uit de tweede helft van die eeuw!). En als gesproken taal leidde het Nederlands in de 20 e eeuw nog geruime tijd een vrij marginaal

3 bestaan. Zo kwam de Leidse hoogleraar Kloeke in 1950 tot de conclusie dat slechts een zeer gering deel van de Nederlandse bevolking namelijk niet meer dan zo n 3 procent (!) op dat moment kon worden geacht de standaardtaal te spreken. De opkomst van standaardtalen of, beter, nationale talen is duidelijk een exponent van de opkomst van natie-staten, een, zoals bekend, typisch 19 e -eeuws verschijnsel. In de literatuur wordt de opkomst van natie-staten wel gezien als fase 1 van het wereldwijde proces van globalisering. Intrigerend in dit verband is dat we, volgens dezelfde literatuur, momenteel in fase 2 van het proces globalisering zouden zijn aanbeland, een fase die zich nu juist kenmerkt door het uiteenvallen c.q. het verval van standaardtalen. In zijn lezing wil Jaap van Marle op beide fasen van globalisering ingaan en stilstaan bij hun respectievelijke effecten op de zogeheten nationale talen. Berlijn: Pariser Platz en Friedrichstrasse Woensdag 26 november 2008 Ria Hoentjen Berlijn wordt ook wel de grootste bouwput van Europa genoemd. De historische binnenstad heeft in de 20 ste eeuw grote veranderingen ondergaan. Naast verwoestingen door geallieerde bommen is er grootschalige afbraak en nieuwbouw gepleegd. Na de oorlog zijn dwars door de stad autobanen aangelegd en de transformatie van het stadsdeel Mitte krijgt haar hoogtepunt met de bouw van de Muur in Al deze ingrepen in de stad hebben geleid tot afbraak van woningen en historische panden, maar bovenal tot een ingrijpende wijziging van de stadsstructuur. Na de hereniging in 1989 en de afbraak van de Muur is de Mitte een enorme leegte. Het gebied van de Potsdamer Platz, de Pariser Platz tot de Spree en de Friedrichstrasse is de grootste bouwput van Europa, de toekomstige hoofdstad van het herenigde Duitsland. Er ontstaat een heftig debat, de Berliner Architekturstreit, tussen politici, financiers en met name architecten over hoe de Berlijnse architectuur eruit moet zien. In deze Architekturstreit komen traditionalisten lijnrecht te staan tegenover modernisten. Traditionalisten als Stimmann en Kleihues zijn voor de traditionele stedenbouw, waarbij het 21 e eeuwse Berlijn moet aansluiten op het 18 e en 19 e eeuwse Pruisische Berlijn. Tegenstanders zijn modernisten als Libeskind, Koolhaas en Feireiss. Zij zijn van mening dat de traditionalisten te weinig ruimte laten voor de creativiteit van de architect, de dynamiek van stad en dat de leegte in de stad niet wordt gecultiveerd. In 1991 wordt Hans Stimmann aangesteld door de gemeente Berlijn als Senatsbaudirektor voor de wederopbouw van de binnenstad. Berlijn kiest hiermee voor herbezinning op de

4 stadsstructuur en daarmee voor de traditionalisten. Stimmann grijpt met zijn Kritische Rekonstruktion terug op de idee van de Europese stad, met als ideaalbeeld het 19 de eeuwse Berlijn. Dit betekent enerzijds dat in de stadsplanning wordt teruggegrepen naar de gemengde stad van de 19 de eeuw, waarin wonen, werken, winkelen en verkeer in dezelfde straat plaatsvinden en dus niet gescheiden zijn. Anderzijds gaat de Kritische Rekonstruktion uit van herstel van het vooroorlogse stratenpatroon en de perceelstructuur, en de Berlijnse bouwtraditie van het bouwblok. Er worden strenge richtlijnen gesteld aan de bouw; het aantal verdiepingen, de maximale dakgoothoogte, de vorm van de ramen en het bouwmateriaal wordt vastgelegd. Om ondanks de strenge richtlijnen een gevarieerde bebouwing te bereiken, wordt gestreefd naar ontwerpen van afzonderlijke architecten. De toepassing van de Kritische Rekonstruktion is terug te vinden in de Friedrichstrasse en rond de Pariser Platz. Ook op de Potsdamer Platz is gestreefd meerdere functies te verenigen binnen een straat of wijk (wonen, werken, uitgaan), maar de strenge richtlijnen van de Kritische Rekonstruktion zijn hier niet toegepast. Aan de hand van afbeeldingen van gebouwen aan de Friedrichstrasse en de Pariser Platz wordt gekeken of de Kritische Rekonstruktion is geslaagd in haar opzet. Is er opnieuw sprake van de gemengde stad en herstel van het oude stratenpatroon? Hebben de architecten zich gehouden aan de strenge bouwrichtlijnen? En op welke wijze hebben zij hun creativiteit laten spreken? N I E U W J A A R S B I J E E N K O M S T Zaterdag 10 januari 2009 Informatie volgt. S T U D I U M G E N E R A L E Workshop Recente Poëzie Donderdag 26 februari 2009 Lizet Duyvendak NB: Deze lezing is onderdeel van de module CW Debat. Op 28 januari 2009 zal de nieuwe Dichter des Vaderlands volgens een geheel nieuwe procedure worden gekozen. Een commissie van deskundigen onder leiding van ex- Kamervoorzitter Jeltje van Nieuwenhoven selecteert in het najaar een aantal mogelijke kandidaten. De commissie stelt een longlist van geschikte dichters op. Vervolgens worden uit deze longlist minimaal drie kandidaten gekozen die voorgesteld worden in een live televisieuitzending van de NPS op 28 januari Aan het einde van deze uitzending wordt

5 bekendgemaakt wie de nieuwe Dichter des Vaderlands wordt. De commissie streeft naar een brede keuze van kandidaten en kijkt daarbij naar verschillende genres en stijlen. De nieuwe Dichter des Vaderlands zal de volgende vier jaar de Nederlandse poëzie vertegenwoordigen op binnen- en buitenlandse podia, en inspelen op nationale gebeurtenissen die tot poëzie nopen, onder andere door publicatie van verzen in NRC Handelsblad. Eerdere Dichters des Vaderlands waren Gerrit Komrij (gekozen in 2000) en Driek van Wissen (gekozen in 2005). Tijdens de workshop lezen en interpreteren we gezamenlijk een paar gedichten van de uiteindelijk gekozen Dichter des Vaderlands, en/of van de andere genomineerde dichters. Ethiek en Gezondheidszorg Donderdag 19 maart 2009 Annet van Melle Informatie volgt. Cornelis Troost en het Stigma van de Canon Woensdag 1 april 2009 Jeannette Troost Op 1 april 2009 houdt Jeannette Troost een lezing over haar scriptie Cornelis Troost ( ) en het stigma van de canon. Zij zal bespreken hoe Cornelis Troost zich heeft losgemaakt (of niet?) van de voorgeschreven canon, waardoor hij als modern en vernieuwend kunstenaar van de achttiende eeuw werd beschouwd. Zij geeft haar visie op hoe deze beperkte beeldvorming tot stand is gekomen, of er een plausibele verklaring voor is te geven en of het perspectief op de achttiende eeuw thans kan worden bijgesteld. Cornelis Troost ( maart 1750) is een van de weinige 18e eeuwse Nederlandse schilders die werkelijk origineel genoemd kon worden. In zijn tijd, beter bekend als de pruikentijd, borduurden de meeste Hollandse schilders voort op het stramien van de Gouden Eeuw. Troost ontwikkelde een eigen, sterk satirische stijl,

6 waarmee hij het leven in de huiskamers en op straat te kijk zette. Cornelis werd opgeleid tot acteur en werkte tussen 1719 en 1724 in de Schouwburg van Van Campen. In 1723 ging hij in de leer bij de portretschilder, Arnold Boonen. Aan het het begin van zijn carrière schilderde hij vooral portretten, waarbij de pruiken opvallen die destijds werden gedragen. De opdracht tot het schilderen van de Inspecteurs van het Collegium Medicum maakte hem op slag bekend. In 1728 schilderde hij zijn Anatomische les van Professor Roëll; in 1735 Herman Boerhaave en mr Isaac Sweers; in 1736 Jeronimus Tonneman; in 1741 de Surinaamse gouverneur Johan Jacob Mauricius.Later begon hij toneelscènes en satires op drinkende gezelschappen te schilderen, zoals de vijf pastels in het Mauritshuis. Vanaf 1740 schilderde hij ook militaire scènes. Een andere specialiteit van Troost zijn schilderijen van het idyllische buitenleven. Vrolijke boeren lijken hun dagen dansend, zingend of vissend door te brengen. Regiodag Noord April 2009 Dit studiejaar vindt de regiodag plaats in studiecentrum Enschede. Meer informatie ontvangt u t.z.t. van de faculteit. Studiereisje Vrijdag 15 mei 2009 Informatie volgt. De Studiecontactgroep: Egbert Stokvis - stokvisegbert@home.nl Johan Thüss - johanthuss@orange.nl Lizzy Wiggers - evschoot@xs4all.nl Manuela Diels mt.diels@studie.ou.nl Met dank aan: dr. Frank Inklaar mentor CW, dr. Jonn van Zuthem en de medewerksters van Studiecentrum Enschede.