Alice in Wonderland Een project van philharmonie zuidnederland voor de groepen (5/6) 7/8 van het basisonderwijs
|
|
- Bernard Mulder
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Alice in Wonderland Een project van philharmonie zuidnederland voor de groepen (5/6) 7/8 van het basisonderwijs
2 pagina 2 van 20 Inhoud Competenties 2 Voorwoord 3 Lesactiviteit Deur 1: Het symfonieorkest * 4 Lesactiviteit Deur 2: Hoor je wie ik ben? * 6 Lesactiviteit Deur 3: De wonderlijke klok 7 Lesactiviteit Deur 4: De kleurrijke droom 9 Lesactiviteit Deur 5: Ik zie, ik zie 11 Lesactiviteit Deur 6: Sta stil! 12 Lesactiviteit Deur 7: Afspraken * 13 Reflectieactiviteiten 14 Bijlagen 15 (De activiteiten met * zijn verplichte activiteiten) Competenties Het lesmateriaal en de voorstelling gezien in het kader van de verschillende culturele competenties: Receptief vermogen: In het project staat het bezoek aan de muzikale voorstelling centraal, waardoor met name het receptief vermogen van leerlingen aangesproken wordt. In de voorbereidende lesactiviteiten worden leerlingen gevoelig gemaakt voor muzikale begrippen (activiteit 2) en worden de leerlingen uitgedaagd hun eigen gedachten en gevoelens te verwoorden. Creërend vermogen: Binnen dit project is een duidelijke keuze gemaakt om een koppeling te maken van de voorstelling aan andere vakgebieden. Leerlingen worden gestimuleerd om hun creativiteit te ontplooien (activiteit 4, 5 en 6). Niet zozeer dus op muzikaal vlak, maar wel binnen de vakken taal, beeldende vorming en drama. Reflectief vermogen: In de reflectieactiviteiten worden suggesties gedaan om de ervaringen die de leerlingen hebben opgedaan in de voorstelling te verankeren. Een talige opdracht (recensie) stimuleert het verwoorden van die ervaringen, waar de drama-activiteit weer meer een beroep doet op de samenwerking en het overleg tussen de leerlingen om gezamenlijk de voorstelling te bespreken. Analyserend vermogen: In het voorbereidende lesmateriaal wordt getracht om het verhaal van Alice in Wonderland dichtbij de belevingswereld van de leerlingen te brengen door hen te confronteren met thema s die hen ook bezighouden. Tevens doorzien ze de koppeling van muziek met toneel, kostuum, decor. In de voorstelling, maar ook in de drama-activiteit (activiteit 6)
3 pagina 3 van 20 Voorwoord Voor u ligt de docentenhandleiding bij het begeleidende lesmateriaal voor de voorstelling Alice in Wonderland door de philharmonie zuidnederland. Met deze voorstelling willen we leerlingen uit de bovenbouw van het primair onderwijs in aanraking brengen met de klankkleuren van een groot symfonieorkest. Hiervoor is gekozen om muziek van de Engelse componist Edward Elgar centraal te stellen. Een Engelse componist bij een typisch Engels verhaal: Alice in Wonderland. De productie is overgenomen van De Filharmonie uit Antwerpen maar is speciaal voor de philharmonie zuidnederland bewerkt door regisseur Lise-Lott Kok in samenwerking met Laagland. Het begeleidende lesmateriaal is erop gericht dat de leerlingen de voorstelling die ze gaan zien kunnen koppelen aan hun eigen belevingswereld. Om dit te bereiken hebben we er bewust voor gekozen de lesactiviteiten inhoudelijk te koppelen aan verschillende vakken. Hiermee hopen we dat het ook voor u als leerkracht gemakkelijker wordt om de lesactiviteiten in uw lesrooster in te voegen. Het betreft daarom ook geen compleet uitgewerkte lessen, maar lesactiviteiten. De activiteiten gekenmerkt met een asterisk(*), zijn verplichte activiteiten om de leerlingen de voorstelling goed te kunnen laten volgen. Mocht u de voorstelling met een lagere groep bezoeken, dan adviseren wij ook het verhaal uit bijlage 2 te bespreken in de klas. De philharmonie zuidnederland is het professionele symfonieorkest van de provincies Noord-Brabant, Limburg en Zeeland. Het orkest geeft abonnementsconcerten in de concertzalen van deze provincies. Maar ook buiten deze zalen en buiten de provincie is het orkest regelmatig te horen. Voor meer informatie over het orkest kunt u kijken op Voor meer informatie over het symfonieorkest kunt u de site raadplegen. Informatie over een symfonieorkest vindt u ook in bijlage 1. Om u op het project voor te bereiden kunt u ook het eerste filmpje van het lesmateriaal over het orkest bekijken. Alle materialen (filmpjes en geluidsfragmenten) behorende bij dit project kunt u vinden op de website: We wensen u veel plezier toe met het project Alice in Wonderland. Afdeling Educatie philharmonie zuidnederland
4 pagina 4 van 20 Lesactiviteiten Deur 1: Het symfonieorkest * Doel van de activiteit: - De leerlingen krijgen een inleiding op het concertbezoek. - Aanwezige kennis ophalen over het symfonieorkest aan de hand van foto symfonieorkest en muziekfragment. - Leerlingen inzicht geven in de repetitievoorbereidingen van een orkest aan de hand van een filmpje. Benodigdheden: - Computer / digibord - Website: - Website: - Vellen A4 t.b.v. woordspin Activiteit 1.1: Introductie concert De leerlingen krijgen een introductie op het concert Alice in Wonderland. Bekijk de introductie door de website te openen. De leerlingen zien de naam philharmonie zuidnederland voorbij komen, de titel van de voorstelling, Alice en het gehaaste Konijn. Het filmpje eindigt met een ruimte met zeven deuren. Bespreek met de leerlingen wat ze gezien hebben. Wat herkennen ze? Hebben ze al eens van Alice in Wonderland gehoord? Van het boek? Of een verfilming? Geef aan dat ze binnenkort naar een concert gaan waar het verhaal van Alice in Wonderland centraal staat
5 pagina 5 van 20 Activiteit 1.2: Het symfonieorkest De leerlingen gaan hun voorkennis over het symfonieorkest vastleggen in een woordspin. Klik op Deur 1. De leerlingen zien nu een foto van de philharmonie zuidnederland. Meer informatie over het orkest is te vinden in bijlage 1 of op de website Repetitiebezoek (zie benodigdheden). Laat de leerlingen een woordspin maken rondom Het symfonieorkest. Daarbij kunnen zij denken aan soort muziek, muziekinstrumenten, muzieknoten, dirigent. Bespreek daarna klassikaal enkele woordspinnen. Misschien dat leerlingen elkaar nog op gedachten brengen om hun eigen woordspin aan te vullen. Laat tevens het geluidsfragment horen. Herkennen de leerlingen instrumenten die zij horen? Waar zitten deze in het symfonieorkest? Activiteit 1.3: Informatie over het concert De leerlingen krijgen inzicht in de vorm van het schoolconcert Alice in Wonderland. Zoals in de inleiding al verteld, bezoeken de leerlingen binnenkort een concert van de philharmonie zuidnederland. Dit is echter geen gewoon concert. Wat bijzonder aan het concert is, zijn de twee acteurs die het verhaal van Alice in Wonderland gaan vertellen en spelen. Dus er is niet alleen muziek te beluisteren, maar ook het verhaal wordt ook geacteerd. Daarnaast zijn er ook illustraties op een groot scherm, om Wonderland tot leven te brengen. Bedenk met de leerlingen hoe Wonderland uit zou kunnen zien als zij het mochten fantaseren? Hoe zien de bomen uit? Welke kleuren zou alles krijgen? Welke wezens lopen er rond? Activiteit 1.4: Filmpje Geboorte van een concert De leerlingen krijgen inzicht in een repetitie en een concertuitvoering door philharmonie zuidnederland. Laat tot slot het filmpje zien dat op de website staat. Hierop zien de leerlingen de voorbereidingen voor een repetitie, de repetitie en een gedeelte van een uitvoering. Laat leerlingen daarna weer vertellen wat ze gezien en herkend hebben. Eventueel voor ideeën terugkijken in de woordspinnen uit activiteit 1.2. Deze kunnen misschien nog aangevuld worden naar aanleiding van het filmpje.
6 pagina 6 van 20 Lesactiviteiten Deur 2: Hoor je wie ik ben? * Doel van de activiteit: - Leerlingen nemen kennis van de klankkleuren van het symfonieorkest. - Leerlingen nemen kennis van enkele personages uit het verhaal Alice in Wonderland. - Leerlingen kunnen personages in enkele woorden omschrijven aan de hand van een kort muziekfragment. - Leerlingen kunnen hun eigen mening verwoorden. Benodigdheden: - Computer / digibord - Website: - Bijlage 2: Samenvatting Alice in Wonderland - Werkblad 1 (Bijlage 3 of op de website) Activiteit 2.1: De personages uit Alice in Wonderland Door middel van tekeningen maken de leerlingen kennis met enkele belangrijke personages uit de voorstelling Alice in Wonderland. Open weer de website en klik op Deur 2. Hierop staan zes personages uit het boek Alice in Wonderland. Herkennen de leerlingen enkele personages? Wie zou Alice zijn? Hebben de leerlingen al een beeld bij de personages? Over hun karakter? Misschien is het raadzaam om in het kort het verhaal van Alice in Wonderland te vertellen. Een korte versie (zoals het verhaal in de voorstelling zal zijn) is te vinden in Bijlage 2. Activiteit 2.2: Klinkende personages De leerlingen beschrijven de personages uit het verhaal aan de hand van korte muziekfragmenten. Ze geven betekenis aan een muziekfragment. Op werkblad 1 staan de personages nogmaals afgebeeld. Leg uit dat de leerlingen nu een kort muziekfragment krijgen te horen. Laat hen goed luisteren naar de muziek en daarna (!) een aantal woorden opschrijven die bij dat personage horen. Het is belangrijk dat de leerlingen proberen karaktereigenschappen te benoemen en niet muzikale eigenschappen van het muziekfragment. Bijvoorbeeld: de muziek van de Rups is traag, zachtjes, maar het beeld uit dat de Rups bedachtzaam, wijs of mysterieus is. Bespreek eerst een personage klassikaal. Laat de leerlingen in de bespreking steeds nadenken over wat horen ze en wat zou dit kunnen betekenen.
7 pagina 7 van 20 Lesactiviteiten Deur 3: De wonderlijke klok Doel van de activiteit: - Leerlingen ontdekken dat in de wereld van Alice alles anders is. - Leerlingen kunnen een tijd omzetten in een binaire notatie. - Leerlingen kunnen de binaire klok lezen Benodigdheden: - Computer / digibord - Website: - Werkblad 2 (Bijlage 4 of op de website) Activiteit 3.1: De vreemde klok (introductie) De leerlingen koppelen muziekfragmenten aan personages, waarbij ze gebruik maken van muzikale termen als dynamiek en tempo. Leg aan de leerlingen uit dat in Wonderland alles anders is. De mensen en wezens zijn anders, de planten zijn anders, zelfs de tijd is anders. Het personage van het Konijn heeft altijd haast en is bang dat hij altijd te laat komt. Daarom is zijn zakhorloge ook heel belangrijk. Maar de klok is heel anders dan gewoonlijk. Hoe dit anders is, ontdekken we achter deur 3 op de website. Laat de leerlingen de eerste afbeelding achter deur 3 zien. Kunnen zij raden welke tijd hier staat? Hoe zouden we deze klok moeten lezen?
8 pagina 8 van 20 Activiteit 3.2: De vreemde klok (leren lezen) De leerlingen leren de binaire klok te lezen. De klok die ze zien heet een binaire klok. De bolletjes zijn allemaal lampjes die aan of uit zijn. Twee mogelijkheden, daarom heet het binair (bi = twee). Door te klikken op de pijl in de klok zien we dat de bolletjes ingedeeld zijn in drie vakken: uren, minuten en seconden. De onderste rij vertegenwoordigt de waarde 1, de rij erboven 2, daarboven 4 en de bovenste rij 8. Met deze vier cijfers of combinaties daarvan zijn alle getallen van 0 tot 9 te maken. Bijvoorbeeld: 3 = 1+2, 6 = 2+4 Laat de leerlingen op het werkblad 2 opdracht 1 maken door de genoteerde getallen op te schrijven in gewone cijfers. Controleer deze daarna. Laat de leerlingen daarna opdracht 2 maken. Hierbij gaan ze een aantal tijden uitschrijven in gewone tijd. Controleer ook deze daarna. Activiteit 3.3: De vreemde klok (leren schrijven) De leerlingen leren een tijd om te schrijven naar de binaire klok. In opdracht 3 staan enkele lege klokken. Onder de klokken staan tijden geschreven. Laat de leerlingen proberen deze tijden om te zetten in de binaire notatie. Controleer deze klassikaal. De laatste opdracht 4 is de mogelijkheid om zelf binaire tijden te noteren. Klasgenoten kunnen deze nu proberen te ontcijferen.
9 pagina 9 van 20 Lesactiviteiten Deur 4: De kleurrijke droom Doel van de activiteit: - Beeldend doel: de leerling kan een eigen personage uit Wonderland bedenken en vormgeven. - Technisch doel: de leerlingen kunnen een lijntekening maken in gedroogde dekverf met een ondergrond van wasco. Benodigdheden: - Stevig tekenpapier (ongeveer A5-formaat) per leerling - Wasco - Zwarte dekverf (anders plakkaatverf) - Prikpennen (of dikke paperclips) - Website: LET OP: Deze activiteit kan niet in één keer uitgevoerd worden, aangezien de verf moet drogen. Fase 1 en 2 kunnen achter elkaar (circa 45 minuten) en Fase 3 bijvoorbeeld een dag later (circa 30 minuten) Activiteit 4.1: Inleiding De leerkracht introduceert de opdracht door te vertellen dat we een nieuw personage gaan bedenken voor Wonderland. In lesactiviteit 1 hebben de leerlingen al eens nagedacht over hun eigen Wonderland. Haal nog enkele leuke ideeën naar voren. De daadwerkelijke uitwerking van hun eigen personage zullen ze pas in de derde fase hoeven te tekenen. Activiteit 4.2: Fase 1 De eerste fase betreft het kleuren van het tekenvel met wasco. Op de website achter deur 4 staan de afbeeldingen ook nog ter ondersteuning van de instructie. De leerlingen dienen een aantal instructies goed op te volgen: - Het hele vel moet gekleurd zijn. Er mag geen wit meer te zien zijn. Op het papier pakt namelijk de verf en kan niet gekrast worden. - Gebruik alleen bonte kleuren, zodat deze goed uitkomen bij het krassen. Zwart zal niet te zien zijn. - Maak de gekleurde vlakjes niet te groot (ongeveer 2 2 cm). Dan is het effect na afloop het beste.
10 pagina 10 van 20 Activiteit 4.3: Fase 2 De tweede fase kan direct achter de eerste fase uitgevoerd worden. Zodra het vel helemaal bont gekleurd is met wasco kan het vel overschilderd worden met zwarte dekverf (anders plakkaatverf). Let op dat de leerlingen vooraf de naam duidelijk op de achterkant zetten, anders zijn ze niet meer te onderscheiden! Let erop dat het hele vel goed zwart geverfd is. Er mag geen kleur meer doorschijnen, maar het moet ook niet te dik, anders gaat de verf bladeren bij het krassen. Activiteit 4.4: Fase 3 Wanneer de verf gedroogd is kunnen de leerlingen met prikpennen of een ander puntig voorwerp (bijvoorbeeld een dikke paperclip) in de verf krassen. De opdracht is dus dat de leerlingen een nieuw personage bedenken voor in Wonderland. Ze moeten dus kunnen laten zien wat er vreemd of anders is aan hun personage. Wij, als Afdeling Educatie zouden het heel leuk vinden om enkele resultaten van de verhalen, tekeningen of de collages te ontvangen. Stuur daarom een kopie, scan of foto naar: educatie@philharmoniezuidnederland.nl.
11 pagina 11 van 20 Lesactiviteiten Deur 5: Ik zie, ik zie Doel van de activiteit: - De leerlingen kunnen bijvoeglijke naamwoorden herkennen en toepassen. - De leerlingen ervaren dat het gebruik van bijvoeglijke naamwoorden een beschrijving, tekst of verhaal duidelijker maakt. Benodigdheden: - Website: - Schrijfpapier (bijvoorbeeld taalschrift of klapperblaadjes) - Schrijfmateriaal per leerling Activiteit 5.1: Beschrijf wat je ziet Open op de website deur 5. Hierop zien de leerlingen twee personages: de Getikte Hoedenmaker en de Hartenkoningin. De leerlingen krijgen de opdracht op één van de twee personages zo duidelijk mogelijk te omschrijven. Zo duidelijk, dat iemand die de afbeelding niet kan zien, toch heel goed weet wat de ander ziet. Bespreek na afloop enkele voorbeelden. Let daarbij met name op de details. Wie heeft de meest gedetailleerde omschrijving gegeven. Kunnen de leerlingen benoemen door welke woorden de beschrijving duidelijker wordt? Met name het gebruik van bijvoeglijke naamwoorden zorgt hiervoor. Bijvoorbeeld: Een bloem Een rode bloem Een kleine, rode bloem Een kleine, rode bloem met een groene steel Een kleine, rode bloem met een groene steel en drie gekartelde blaadjes Activiteit 5.2: Beschrijf wat je niet ziet De leerlingen gaan nu zelf een stukje schrijven. Dit mag een klein verhaaltje zijn dat afspeelt in hun eigen wonderland. Wat kun je er zien? Horen? Voelen? Wat gebeurt er? En laat de leerlingen bewust zijn van het gebruik van bijvoeglijke naamwoorden in hun verhaal. Laat enkele resultaten voorlezen aan de klas. Wie heeft de meest fantasierijke wonderwereld omschreven?
12 pagina 12 van 20 Lesactiviteiten Deur 6: Sta stil! Doel van de activiteit: - De leerlingen leren dat bij het concert niet alleen muziek te zien zal zijn, maar ook twee acteurs die alle rollen zullen spelen. - De leerlingen kunnen een bekend verhaal (sprookje) verdelen in vijf sleutelscènes - De leerlingen kunnen deze sleutelscènes uitbeelden in een tableau vivant. - De leerlingen kunnen het hele verhaal uitvoeren. - De leerlingen leren samen te werken aan een eindpresentatie. Benodigdheden: - Website: - Eventueel rekwisieten. Activiteit 6.1: De hoofdscènes De leerlingen leren een bekend verhaal of sprookje te verdelen in de vijf belangrijkste scènes. De leerlingen worden verdeeld in gelijke groepen van ongeveer 6 personen. Geef hen de taak om een bekend verhaal te kiezen (bijvoorbeeld een sprookje). Laat hen opschrijven welke personages in het verhaal belangrijk zijn. Daarna moeten ze proberen vijf hoofd- of sleutelscènes te benoemen uit het verhaal. Die vijf scènes zouden samen het verhaal moeten kunnen vertellen. Activiteit 6.2: Uitbeelden Laat de groepjes de rollen verdelen. Eén leerling mag daarbij verteller/regisseur blijven. De opdracht die ze krijgen is het uitbeelden van die vijf sleutelscènes als tableau vivant. Vergelijk het met een standbeeld. Het eerste beeld in bijvoorbeeld Hans en Grietje zou kunnen zijn dat het arme gezin van vader, moeder en Hans en Grietje in een huisje zitten. Ze moeten proberen die vijf scènes achter elkaar te plaatsen. Deze kunnen dan gepresenteerd worden aan de andere groepen. Deze zouden kunnen raden welk verhaal/sprookje uitgebeeld wordt. Een andere optie is dat de verteller het verhaal voordraagt en dat de beelden tussendoor veranderen. Als toevoeging op de tableaus staan op de website achter deur 6 ook een aantal geluidsfragmenten. Zij geven allemaal een eigen sfeer weer. Welk geluidsfragment past het beste bij het tableau? Laat dit horen. Een extra activiteit zou kunnen zijn door het hele verhaal, vanuit die standbeelden, helemaal uit te beelden en er dus een toneelstuk van te maken. De leukste toneelstukjes zouden dan voorgedragen kunnen worden aan lagere groepen. Het gebruik van rekwisieten is dan een leuke aanvulling!
13 pagina 13 van 20 Lesactiviteiten Deur 7: Afspraken * Doel van de activiteit: - De leerlingen nemen kennis van enkele afspraken die gelden voor een concertbezoek. Benodigdheden: - Website: Activiteit 7.1: Afspraken concertbezoek Om de voorstelling goed te laten verlopen is het belangrijk dat een aantal theater-/concertregels nageleefd worden. Achter het laatste deurtje staan deze opgesomd. Het is belangrijk deze met de leerlingen door te nemen. En eventueel kort voor het vertrek naar de zaal ze nogmaals te herhalen. Let op: Mocht uw school gebruik maken van oudervervoer, dan dient dit aan ons te zijn doorgegeven. De rijouders mogen vanzelfsprekend ook de voorstelling bijwonen, maar zij krijgen dan in de concertzaal een eigen plek aangewezen. Leerkrachten en eventueel stagiaires mogen wel bij de leerlingen plaatsnemen.
14 pagina 14 van 20 Reflectieactiviteiten Doel van de activiteit: - De leerlingen kunnen hun mening verwoorden over de voorstelling - De leerlingen kunnen een eigen samenvatting van de voorstelling geven Benodigdheden: - Schrijfmaterialen (papier, pen) of verwerking aan de computer Reflectieactiviteit 1: Schrijf een recensie Vaak wordt een klassiek concert of een popconcert beoordeeld door journalisten van een krant of voor een website. Zij schrijven dan een stukje waarin ze een beeld geven van de voorstelling (wat was er te zien en te horen), maar ze geven daarin ook een beoordeling. Ze schrijven wat zij van de voorstelling vonden. Dit mogen de leerlingen ook in deze reflectieopdracht doen. Enkele tips: - Laat de leerlingen goed nadenken wat ze willen vertellen - Laat de leerlingen letten op spelfouten - Laat de leerlingen letten op goedlopende zinnen. - Laat leerlingen elkaars stukje lezen en elkaar tips geven voor verbetering (redactie-werk) Tip: Als philharmonie zuidnederland zouden wij het leuk vinden enkele van deze recensies te ontvangen. U kunt enkele kritische, leuke, positieve recensies aan ons toesturen via de mail naar educatie@philharmoniezuidnederland.nl Reflectieactiviteit 2: Spel Alice nu zelf Misschien heeft u in de voorbereiding op het concert de activiteit achter deur 6 gedaan waarbij de leerlingen in een aantal tableaus een sprookje uitgebeeld hebben. Na afloop van de voorstelling is het een leuke activiteit om het verhaal van Alice in 5 tableaus samen te vatten en uit te beelden. - Laat de leerlingen samen bespreken welke vijf momenten in het verhaal het belangrijkste waren. - Verdeel de rollen over een aantal leerlingen - Laat de leerlingen bedenken hoe ze moeten staan. - Laat de vijf tableaus uitbeelden. De andere leerlingen geven feedback op de standbeelden. - Kies uit de muziekfragmenten achter deur 6 op de website, welk muziekfragment het beste past bij de sfeer van de scène. Bespreek ook waarom dit zo is. Hoe komt dat?
15 pagina 15 van 20 Bijlagen: Bijlage 1 Het Symfonieorkest Bijlage 2 Samenvatting Alice in Wonderland Bijlage 3 Werkblad 1 Bijlage 4 Werkblad 2
16 pagina 16 van 20 Bijlage 1 Het symfonieorkest Het symfonieorkest bestaat uit verschillende soorten instrumenten: strijkinstrumenten, houtblazers, koperblazers en slagwerk. Dat is dus anders dan b.v. een harmonieorkest waarin alleen hout- en koperblazers en slagwerk zitten. Al die instrumenten uit het symfonieorkest klinken anders omdat op een andere manier de toon op het instrument wordt gemaakt. Zo klinkt een toon die wordt gespeeld op een fluit heel anders dan een toon van dezelfde toonhoogte gespeeld op bijvoorbeeld een viool of een hobo. Behalve een eigen klankkleur heeft een instrument ook een eigen toonbereik. Sommige instrumenten spelen alleen hoge tonen, andere juist lage, weer andere zitten daar tussenin. Toonbereik en toonkleur zijn bepalend geweest voor de ontwikkeling van het orkest. Er was immers behoefte aan zoveel mogelijk kleuren en toonhoogten. Geleidelijk aan kwam in de geschiedenis een combinatie tot stand van drie groepen: strijkinstrumenten, blaasinstrumenten en slaginstrumenten. Deze instrumenten vormden het symfonieorkest. Strijkinstrumenten worden aangestreken met een strijkstok. Door dat strijken worden de snaren in trilling gebracht. Hoe dunner en strakker de snaar en hoe kleiner de klankkast van het instrument, des te hoger de toon. Er bestaat er een hele familie van strijkinstrumenten: de viool, de altviool, de cello en de contrabas. De viool is het hoogste, de contrabas de laagste. Blaasinstrumenten bestaan uit een buis met daarin een luchtkolom. Sommige blaasinstrumenten zijn van hout en andere van koper. De houten blaasinstrumenten zijn de fluit, hobo, klarinet en fagot. De koperen blaasinstrumenten bestaan uit een opgerolde metalen buis die uitloopt in een wijde beker. Met ventielen of verschuifbare buizen kan de luchtkolom korter of langer worden gemaakt, waardoor de toonhoogte verandert. Tot deze groep behoren de hoorn, trompet, trombone en tuba. De laatste groep, de slaginstrumenten, zorgen voornamelijk voor het ritme in de muziek, als ook voor de versterking van andere instrumenten. Onder deze groep nemen de pauken de voornaamste plaats in. Aan deze voorstelling werken mee: Regie Lise-Lott Kok Vormgeving Jorine van Beek Illustraties Tom l Istelle Alice Agnes Bergmeijer Verteller Maarten Hutten Techniek/geluid Sebastian Meijer
17 pagina 17 van 20 Instrumentengroep Voorbeelden Instrumentengroep Voorbeelden Snaar Viool, altviool, Koperen Hoorn, trompet instrumenten cello, blaasinstrumenten Trombone, tuba Houten blaasinstrumenten contrabas Fluit, hobo, klarinet, fagot slaginstrumenten Pauken, kleine trom, grote trom, bekkens
18 pagina 18 van 20 Bijlage 2: Samenvatting Alice in Wonderland Het verhaal van Alice in Wonderland is geschreven door Lewis Caroll in Het boek is veelvuldig verfilmd en bewerkt tot theatervoorstellingen. Voor de versie van de philharmonie zuidnederland is de voorstelling van De Filharmonie Antwerpen als uitgangspunt genomen. Regisseur Lise-Lott Kok bewerkte het verhaal naar de uiteindelijke versie. Deze wijkt op een aantal punten af van het origineel van Caroll. Om de voorstelling beter te kunnen volgen is het voor lagere groepen, of groepen uit het speciaal onderwijs raadzaam de onderstaande samenvatting in de klas te bespreken. Alice in Wonderland Een meisje, Lotte, leest nog stiekem in bed. Haar vader roept dat ze moet gaan slapen, maar het verhaal is veel te spannend. Toch valt ze in slaap, maar ze wordt wakker gemaakt door een wonderlijke jongen. Hij noemt haar Alice en vraagt of ze mee gaat. Al vertelt hij niet waar naar toe. Dan wordt ze afgeleid door een pratend konijn. Ze rent achter het Konijn aan, maar hij is haar te snel af. In de achtervolging valt ze in een hol in de grond. Ze ziet een deurtje, maar ze is veel te groot om door het een deurtje te kunnen. Ze drinkt een flesje leeg waardoor ze krimpt. Eenmaal door het deurtje, ontmoet ze het konijn weer. Het konijn is in paniek, bang dat hij te laat komt bij de Koningin. En hij is de handschoenen kwijt en kan zo echt niet naar de koningin. Lotte/Alice besluit het konijn te helpen door naar zijn huisje te gaan en mee te helpen met zoeken. Daar drinkt ze echter weer van een klein flesje, waardoor ze weer groeit. Lotte/Alice is vertwijfeld. Ze wil weer normaal zijn, naar huis. Ze krijgt advies van een Blauwe Rups. De Wonderlijke jongen verschijnt weer om haar op weg te helpen. Misschien dat de Koningin haar kan helpen de weg naar huis terug te vinden. Bij de jongen voelt ze zich veilig. Als hij haar wil helpen, dan durft ze wel naar de koningin te gaan. Ze zoekt de weg verder en onderweg ontmoet zij enkele wonderlijke figuren als de Lakei van de Koningin die haar uitnodigt op het kasteel, de Cheshire Kat en de Getikte Hoedenmaker. Het is uiteindelijk weer de Wonderlijke jongen die haar op het laatste stukje naar het kasteel begeleidt. Daar ontmoet zij de boosaardige Hartenkoningin. En op het moment dat zij dreigt Alice het hoofd af te hakken wordt Lotte wakker in haar eigen bed.
19 Bijlage 3: Werkblad 1 pagina 19 van 20
20 Bijlage 4: Werkblad 2 pagina 20 van 20
Mijn Wonderland. Zoektermen: kunstenaars + vreemde landschappen
Mijn Wonderland Doel van de activiteit: De leerlingen fantaseren samen over een nieuw land: Wonderland. De leerlingen verbeelden en beschrijven hun eigen Wonderland. De leerlingen zoeken op internet naar
Nadere informatieAan de slag bij het orkest
Aan de slag bij het orkest Een introductie van het symfonieorkest Groep 7-8 en VO onderbouw Docentenhandleiding Vooraf Voor u ligt de docentenhandleiding bij de educatieve website Introductie van het symfonieorkest
Nadere informatieWorkshop Pbones Een project van philharmonie zuidnederland voor de groepen 5 t/m 8 van het basisonderwijs
Workshop Pbones Een project van philharmonie zuidnederland voor de groepen 5 t/m 8 van het basisonderwijs Inhoud Voorwoord 1 Lesactiviteit 1: Introductie op het project en de trombone 3 Lesactiviteit 2:
Nadere informatieOp zoek naar muziek Een introductie van de instrumenten van het symfonieorkest Groep 5-6 Docentenhandleiding
Op zoek naar muziek Een introductie van de instrumenten van het symfonieorkest Groep 5-6 Docentenhandleiding Vooraf Voor u ligt de docentenhandleiding bij de educatieve website Introductie van het symfonieorkest
Nadere informatieHandleiding bij de website van het lesmateriaal van de SamenDOOR!-dag met philharmonie zuidnederland
Handleiding bij de website van het lesmateriaal van de SamenDOOR!-dag met philharmonie zuidnederland Op 27 juni vindt de SamenDOOR!-dag plaats. Jullie leerlingen treden samen met philharmonie zuidnederland
Nadere informatieWebsite Repetitiebezoek philharmonie zuidnederland
Website Repetitiebezoek philharmonie zuidnederland Groep 7-8 en VO onderbouw Docentenhandleiding Vooraf Voor u ligt de docentenhandleiding bij de educatieve website Repetitiebezoek groep 7-8 en VO Onderbouw.
Nadere informatieVol verwachting. philharmonie zuidnederland. Een project van philharmonie zuidnederland voor de groepen 5/6 van het basisonderwijs
Vol verwachting 1 Een project van voor de groepen 5/6 van het basisonderwijs Inhoud Voorwoord 3 Lesactiviteit 1 Welk instrument past bij jou? 4 Lesactiviteit 2 Hoe klinken instrumenten samen? 6 Lesactiviteit
Nadere informatieLesbrief bij workshop PBones
Lesbrief bij workshop PBones Introductie Deze lesbrief is gemaakt ter ondersteuning van het project PBones. De methode PBones bestaat uit drie workshops gegeven door een musicus van de philharmonie zuidnederland
Nadere informatieAlice in Wonderland.
Groep: 5/6 Thema: Alice in Wonderland Inhoud: Deze les is gemaakt ter voorbereiding van de voorstelling door Philharmonie Zuidnederland i.s.m. theatergezelschap Het Laagland. De gebruikte filmfragmenten
Nadere informatieComponeren in de klas Een project van philharmonie zuidnederland voor de groepen 7/8 van het basisonderwijs en het Voortgezet onderwijs
Componeren in de klas Een project van philharmonie zuidnederland voor de groepen 7/8 van het basisonderwijs en het Voortgezet onderwijs pagina 2 van 19 Inhoud Voorwoord 3 Lesactiviteit 1: Introductie op
Nadere informatieLesbrief bij workshop Componeren in de klas
Lesbrief bij workshop Componeren in de klas Introductie Deze lesbrief is gemaakt ter ondersteuning van het project Componeren in de klas. De methode Componeren in de klas bestaat uit drie workshops gegeven
Nadere informatiePeer Gynt een project van philharmonie zuidnederland voor de bovenbouw PO
Peer Gynt een project van philharmonie zuidnederland voor de bovenbouw PO Inhoud Voorwoord p. 3 Les 1: Wegdromen p. 4 Les 2: Rap je droom p. 6 Les 3: De wereldreis van Peer p. 8 Bijlage 1 Het symfonieorkest
Nadere informatieEen computer met internet, geluidsapparatuur en een beamer, groot scherm of digibord.
VOORBEREIDEND LESMATERIAAL BIJ PIETER ROELF JEUGDCONCERT NOOTTOCHT Les 1 Het symfonieorkest Groep 6/7/8 Doelstelling Benodigd materiaal Ruimte en opstelling Organisatorische voorbereiding Aan het einde
Nadere informatieHet kleine Nachtorkest een project van philharmonie zuidnederland voor de onderbouw
Het kleine Nachtorkest een project van philharmonie zuidnederland voor de onderbouw pagina 2 van 17 Inhoud Voorwoord p. 3 Lesactiviteiten p. 5 bijlage 1 Het symfonieorkest p. 12 bijlage 2 Mantra p. 14
Nadere informatieBekijk het introductiefilmpje op de homepagina en lees het onderstaande verhaal hierbij.
Docentenhandleiding Vuurvogel Het Balletorkest Beste docent, Wat fijn dat u naar De Vuurvogel van Het Balletorkest komt kijken. In dit document vindt u de handleiding voor alle lessen rondom dit concert.
Nadere informatieMETROPOLE ORKEST IN DE KLAS
V1.1-2/5/2014 DOCENTENHANDLEIDING METROPOLE ORKEST IN DE KLAS Op maandag 12 mei gaat het Metropole Orkest een deel van hun repetitie voor het concert Games in Concert live uitzenden (streamen) voor scholieren.
Nadere informatiePeter en de Wolf Een project van philharmonie zuidnederland voor de groepen 4 t/m 7 van het basisonderwijs
Peter en de Wolf Een project van philharmonie zuidnederland voor de groepen 4 t/m 7 van het basisonderwijs pagina 2 van 27 Inhoud Competenties 2 Voorwoord 3 Lesactiviteiten Thema 1: De Wolf 4 Lesactiviteiten
Nadere informatiePeer Gynt een project van philharmonie zuidnederland voor de bovenbouw van het primair onderwijs
Peer Gynt een project van philharmonie zuidnederland voor de bovenbouw van het primair onderwijs Inhoud Voorwoord p. 3 Les 1: Wegdromen p. 4 Les 2: Rap je droom p. 6 Les 3: De wereldreis van Peer p. 8
Nadere informatieBeste leerkracht, Binnenkort woont u met uw klas een OORcollege van defilharmonie bij: Stuk Stroganoff. Omdat we graag willen dat u en uw leerlingen ten volle kunnen genieten van de muziek, ontwikkelden
Nadere informatieDE INSTRUMENTENTOCHT. Muiekale voorseling van het Noord Nederlands Orket voor kinderen in groep 3 en 4 LESMATERIAAL
DE INSTRUMENTENTOCHT Muiekale voorseling van het Noord Nederlands Orket voor kinderen in groep 3 en 4 LESMATERIAAL Beste docent, Binnenkort geven een acteur en vier musici van het Noord Nederlands Orkest
Nadere informatieHet Symfonie orkest. Lessuggestie bovenbouw: Lesdoelen: Lesopbouw:
Lessuggestie bovenbouw: Het Symfonie orkest Lesdoelen: Kinderen maken kennis met klassieke muziek. Ze weten welke instrumenten er in een symfonieorkest te vinden zijn. De kinderen kunnen de verschillende
Nadere informatieInleiding Het bezoek Achtergrondinformatie voor de leerkracht: Het Symfonieorkest
Musici op school Colofon Koorenhuis, Den Haag samenstelling: Coby Wisse met dank aan Petra Wolters, educatief medewerker Residentie Orkest vormgeving: Birgit Speulman September 2006 Nadruk verboden Niets
Nadere informatieDe Stilte danst Alice
Lesbrief Alice Als in het boek begint de voorstelling met het boottochtje op de Theems van Lewis Carroll met de drie zusjes Liddell. Wat er daarna gebeurt? De schrijver verandert in een konijn en de achtervolging
Nadere informatieAlles in de Wind een project van philharmonie zuidnederland voor groep 3/4 van het primair onderwijs
Alles in de Wind een project van philharmonie zuidnederland voor groep 3/4 van het primair onderwijs pagina 2 van 23 Inhoud Voorwoord p. 3 Lesactiviteit 1*: Het Eiland p. 4 Lesactiviteit 2 : Het verhaal
Nadere informatieChina. Stadsgeluiden in China. 3 lessen rond geluiden in een Chinese stad. Vakgebied: Muziek. Lesduur: 60 minuten per les
China Stadsgeluiden in China 3 lessen rond geluiden in een Chinese stad Vakgebied: Muziek Lesduur: 60 minuten per les China Pagina 1 - Stadsgeluiden in China - Colofon Stadsgeluiden in China Les voor groep
Nadere informatieInstrumentenleer klas 2
Klas 2 Instrumentenleer Er zijn ontzettend veel muziekinstrumenten, je hebt ze in allerlei soorten en maten. Allemaal maken ze geluid. Hoe dit geluid klinkt (de klankkleur van een instrument), is afhankelijk
Nadere informatieLEERLINGENHANDLEIDING. Inleiding
LEERLINGENHANDLEIDING Inleiding Jullie gaan binnenkort naar de voorstelling De dag- en nachtegaal. Dit jeugdconcert wordt gespeeld door een ensemble uit het Nederlands Philharmonisch Orkest. De muziek
Nadere informatieNaam project Omschrijving Duur Locatie Prijs. Blazen, strijken, trommelen en zingen!
Blazen, strijken, trommelen en zingen! We horen van veel scholen dat ze muziek erg belangrijk vinden en hun leerlingen graag met echte instrumenten in aanraking willen brengen. In dit project kan dat!
Nadere informatieBijlage 1. Familie: Instrument: Familie: Instrument: Eigenschappen. Eigenschappen. Familie: Instrument: Familie: Instrument: Eigenschappen
download extra exemplaren op www.defi lharmonie.be/lesmap en blaasinstrumenten fagot en blaasinstrumenten klarinet en blaasinstrumenten dwarsfluit 2 2 enkel riet op mondstuk geplaatst warm en vol lucht
Nadere informatieREIMSREISJE. Lesmateriaal
REIMSREISJE Lesmateriaal LES 1 OPDRACHT 1: WAT IS...? Bekijk het filmpje Opera, wat is dat? Hierin zie je wie en wat er allemaal nodig is om een opera te maken. Wat is een opera eigenlijk? A Een voorstelling
Nadere informatieAlles in de Wind een project van philharmonie zuidnederland voor groep 3/4 van het primair onderwijs
Alles in de Wind een project van philharmonie zuidnederland voor groep 3/4 van het primair onderwijs pagina 2 van 24 Inhoud Competenties p. 2 Voorwoord p. 3 Lesactiviteit 1*: Het Eiland p. 4 Lesactiviteit
Nadere informatieBuurman in de Winter Plan D / Andreas Denk (Nederland)
lesbrief Buurman in de Winter Plan D / Andreas Denk (Nederland) bovenbouw (groep 5 t/m 8) www.stiltefestival.com E info@destilte.nl F facebook.com/ stiltefestival afdeling educatie Nieuwe Huizen 41 4811
Nadere informatiein de klas Opzet lesbrief
in de klas lesbrief Opzet lesbrief De lesbrief Alleen op de wereld sluit aan bij de voorstelling van Maas theater en dans en nummer #92 van het BoekieBoekietijdschrift. Alle lessen zijn ook geschikt voor
Nadere informatieLesmap bij de voorstelling
Lesmap bij de voorstelling Vòòr de voorstelling Voorbereiding op het theaterbezoek Afhankelijk van de leeftijd van de kinderen en hun achtergrond, kan het nuttig zijn om het theaterbezoek met hen voor
Nadere informatieLuister naar de muziekfragmenten en verbind de juiste bezetting met elk orkest.
Met z n allen samen! Toeters en kloppers Er zijn drie soorten orkesten die enkel uit blazers en slagwerk bestaan. Samen worden deze orkesten hafabra genoemd, naar de eerste letters van hun naam. Luister
Nadere informatie3. Delen oefenen: De groepjes van 2 verzinnen een eigen melodie en noteren deze op de melodiekaartjes. Ze oefenen dit op hun instrument.
spel melodie grafisch notatie Groep Groep 5/6 en 7/8 afhankelijk van niveau Eindproduct De kinderen maken in groepjes van 2 x 2 een samenspel van hun eigen melodieimprovisatie Onderdeel O Zingen X Muziek
Nadere informatieAanwezig: Jolanda Wedage (directeur Vincent van Goghschool), Adeline van Campen (Philharmonie ZuidNederland), Ingrid Ruijgh (Kunstbalie)
Verslag 2 e overleg op de Vincent van Goghschool te Etten-Leur dd 3 december 2014 in kader Investeringsprogramma De CultuurLoper. Aanwezig: Jolanda Wedage (directeur Vincent van Goghschool), Adeline van
Nadere informatieVoorwoord voor docenten
Voorwoord voor docenten Dit is de eerste versie van de lesmethode van het Leerorkest in Amsterdam. In de toekomst willen we deze methode graag nog verder uitwerken met extra oefeningen, werkbladen en een
Nadere informatieSlaven in Florida Verhalenwedstrijd voor GROEP 5-8 BASISONDERWIJS DOCENTENHANDLEIDING
Lesdoel Leerlingen verdiepen zich in het thema slavernij en in een compositie van Frederick Delius: Florida Suite. Dit muziekstuk is geïnspireerd op muziek van de slaven. Met deze achtergrondkennis en
Nadere informatieUitleg boekverslag en boekbespreking
Uitleg boekverslag en boekbespreking groep 7 schooljaar 2014-2015 Inhoudsopgave: Blz. 3 Blz. 3 Blz. 3 Blz. 4 Blz. 6 Blz. 7 Blz. 7 Stap 1: Het lezen van je boek Stap 2: Titelpagina Stap 3: Inhoudsopgave
Nadere informatieChina. Traditionele muziek in China. Vakgebied: Muziek. Lesduur: 2 x 30 minuten per les
China Traditionele muziek in China Vakgebied: Muziek Lesduur: 2 x 30 minuten per les 3 Pagina 1 Colofon Traditionele muziek in China Les voor groep 7/8 2 x 30 minuten Muziek China - Traditionele muziek
Nadere informatieDE MARINIERSKAPEL IN DE DOELEN Maandag 9 en maandag 16 maart 2015
DE MARINIERSKAPEL IN DE DOELEN Maandag 9 en maandag 16 maart 2015 LESBRIEF BIJ SCHOOLCONCERTEN VOOR GROEP 7 / 8 onderdeel van Cultuurtraject Rotterdam Een samenwerking van Concertgebouw de Doelen, de Marinierskapel
Nadere informatieDe symfonie. Welke symfonie hoor je? Schrijf de juiste volgorde in de kaders bij de cd-hoezen.
De symfonie Welke symfonie hoor je? Schrijf de juiste volgorde in de kaders bij de cd-hoezen. Welke van deze symfonieën spreekt je het meest aan en waarom? Welke van deze symfonieën spreekt je het minst
Nadere informatieIn de rij. Warming-up Doel: Losmaken van lijf en stem; concentratie vergroten; richten op leraar voor de klas.
Groep: 1/2 en 3/4 Thema: Boerderijdieren/Supermarkt Inhoud: Een liedje in twee heel verschillende versies: Pop- en klassiek, twee verschillende teksten. Ritme en maat, spelen op instrumenten, (her)kennen
Nadere informatieVoorwoord voor docenten
Voorwoord voor docenten Dit is de eerste versie van de lesmethode van het Leerorkest in Amsterdam. In de toekomst willen we deze methode graag nog verder uitwerken met extra oefeningen, werkbladen en een
Nadere informatieVoordoen (modelen, hardop denken)
week 11-12 maart 2012 - hardop-denktekst schrijven B Voordoen (modelen, hardop denken) Waarom voordoen? Net zoals bij lezen, leren leerlingen heel veel over schrijven als ze zien hoe een expert dit (voor)doet.
Nadere informatieSamenvatting Muziek Instrumenten
Samenvatting Muziek Instrumenten Samenvatting door een scholier 2114 woorden 9 april 2006 6,4 39 keer beoordeeld Vak Muziek SAMENVATTING INSTRUMENTEN Snaarinstrumenten Snaarinstrumenten kunnen verdeeld
Nadere informatieLichtbende TUTU projectietheater (Nederland)
lesbrief Lichtbende TUTU projectietheater (Nederland) bovenbouw (groep 5 t/m 8) www.stiltefestival.com E info@destilte.nl F facebook.com/ stiltefestival TUTU vertelt het verhaal van een kind dat haar dromen
Nadere informatieLiefde voor muziek. Deze bundel is van:
Liefde voor muziek Deze bundel is van: Hou jij van muziek? Zeker weten! Op de radio hoor je elke dag leuke liedjes. Maar er is ook muziek die een beetje anders klinkt: klassieke muziek. Ze wordt niet gespeeld
Nadere informatieHOFPLEIN EDUCATIE Lesbrief voorstelling Alice in Wonderland
HOFPLEIN EDUCATIE d n a rl e d n o W in e c li A g in Lesbrief voorstell 'DE VOORSTELLINGEN VAN HOFPLEIN ROTTERDAM WORDEN GESPEELD MÉT JONGEREN, VÓÓR JONGEREN.' hofplein rotterdam Hofplein Rotterdam richt
Nadere informatieJA BUKA! Trešnja Municipal Theatre (Kroatië)
lesbrief JA BUKA! Trešnja Municipal Theatre (Kroatië) bovenbouw (groep 5 t/m 8) www.stiltefestival.com E info@destilte.nl afdeling educatie Nieuwe Huizen 41 4811 TL Breda +31 (0)76-515 49 84 afdeling techniek
Nadere informatieLesmateriaal Música! 11 september 2015 Gorinchem
Lesmateriaal Música! 11 september 2015 Gorinchem Inhoudsopgave Inleiding p. 3 Informatie voor de docent p. 4 Les 1 Kennismaking met het orkest en de instrumenten p. 7 Les 2 Hola! Kennismaking met de muziek,
Nadere informatieVOOR DOCENTEN: voorbereiding in de les THEATER LEJO. en Het Gelders Orkest.
VOOR DOCENTEN: voorbereiding in de les THEATER LEJO en Het Gelders Orkest www.hetgeldersorkest.nl Het Gelders Orkest Theater Lejo en Het Gelders Orkest Beste leerkracht, U gaat binnenkort met uw klas kijken
Nadere informatieApenootje Rotterdams Philharmonisch Orkest
Apenootje U bezoekt met een groep een concert van het Rotterdams Philharmonisch Orkest in de Doelen. Voor veel kinderen kan het de eerste keer zijn dat ze een concert meemaken in de Doelen. Wij geven u
Nadere informatieEen voorstelling voor groep 5 en 6 van het primair onderwijs door Het Houten Huis
Een voorstelling voor groep 5 en 6 van het primair onderwijs door Het Houten Huis Beste leerkracht, Binnenkort gaat u met uw groep naar de voorstelling Beet! van Het Houten Huis. Met de opdrachten in deze
Nadere informatieDe toonhoogte wordt hierbij bepaald door de lipspanning van de speler en de lengte van de buis.
De aerofonen Inleiding Alle aerofonen hebben een luchtstroom nodig om klank te laten ontstaan. Meestal gebeurt dit doordat de speler in zijn instrument blaast, maar dat hoeft niet! Ken jij aërofonen die
Nadere informatieGebruiken en begrijpen van de formele breuknotatie.
Titel Vruchtentaart Groep / niveau Groep 5/6 Leerstofaspecten Benodigdheden Organisatie Bedoeling Voorwaardelijke vaardigheden Lesactiviteit Gebruiken en begrijpen van de formele breuknotatie. Leerkracht:
Nadere informatieVoordoen (modelen, hardop denken)
Voordoen (modelen, hardop denken) Waarom voordoen? Net zoals bij lezen, leren leerlingen heel veel over schrijven als ze zien hoe een expert dit (voor)doet. Het voordoen (modelen) van het schrijven van
Nadere informatieDocentenhandleiding Rijksmuseum Groep 7-8
Docentenhandleiding Rijksmuseum Groep 7-8 1 Inhoud Voorbereidende les Afsluitende les Aanvullend materiaal bij deze lessen staat op de website: Introductiefilmpje PowerPoint presentatie Werkbladen 2 Voorbereidende
Nadere informatieColofon. Dit project is mede mogelijk gemaakt dankzij financiële steun van
Repetitiebezoek Dit project is mede mogelijk gemaakt dankzij financiële steun van Colofon Koorenhuis, centrum voor kunst en cultuur Den Haag samenstelling: Coby Wisse met dank aan Petra Wolters, educatief
Nadere informatieKennis maken met het Rotterdams Philharmonisch Orkest en de Doelen
Kennis maken met het Rotterdams Philharmonisch Orkest en de Doelen U bezoekt met een groep het Rotterdams Philharmonisch Orkest in de Doelen. Voor veel kinderen kan het de eerste keer zijn dat ze een concert
Nadere informatie4 Geluid. 4.1 Een knikker als lawaaimaker 4.3 Zelf een muziekinstrument maken
4 Geluid DO-IT Datum 4. Een knikker als lawaaimaker 4.3 Zelf een muziekinstrument maken PARAGRAFEN Datum 4. Opdrachten -9 4.2 Opdrachten -24 4.3 Opdrachten -27 4.4 Opdrachten -8 Test jezelf 4 PRACTICUM
Nadere informatielesprogramma PO activerende lessen over respect voor het primair onderwijs
lesprogramma PO activerende lessen over respect voor het primair onderwijs Wordle van respect Duur Materialen een computer met internetverbinding Introductie Op 8 november is het de Dag van Respect. Deze
Nadere informatieDOCENT. Thema: natuur BOMEN BIJ MIJN SCHOOL. groep 3 en 4. Stadshagen
In groep 1 en 2 hebben de leerlingen binnen dit thema geleerd dat er in de natuur verschillende kleuren, vormen en texturen te vinden zijn. De leerlingen in groep 3 en 4 richten zich in dit thema op bomen.
Nadere informatieTuin van Heden 3 en 4 Werken met kunst in de paasperiode. Kernles 1: Kunstenaar, wat vertel je mij?
Tuin van Heden 3 en 4 Werken met kunst in de paasperiode Opmerking vooraf: Voor de uitwerking van deze lessen hebben we doelen gehaald uit verschillende thema s van de betreffende graad. Na elk doel verwijzen
Nadere informatieDE JONGEN DIE TE SNEL GROEIDE
DE JONGEN DIE TE SNEL GROEIDE Docentenhandleiding lesmateriaal Hoofdsponsor 2 DE JONGEN DIE TE SNEL GROEIDE DOCENTENHANDLEIDING Lesmateriaal Binnenkort gaat u met uw klas naar de jeugdopera De jongen die
Nadere informatieActiviteiten introductiefase
Activiteiten introductiefase Activiteit 1: Iedereen is uniek Doel: De eerste activiteit is een inleidende opdracht waarmee de uniekheid van ieder mens geïllustreerd wordt. Wat heb je nodig? - Ruimte waarin
Nadere informatieDieren deel 1 luisteren en noteren X Muziek noteren X Luisteren O Individueel X Duo 1. Inleiding: Oriëntatie: 3. Delen oefenen:
Dieren deel 1 luisteren en noteren Groep 3-6 Eindproduct Kinderen maken grafische notaties van muziek die over dieren gaat. Onderdeel O Zingen O Muziek maken X Muziek noteren X Luisteren O Bewegen Leerdoelen
Nadere informatieJe eigen nieuwjaarsbrief
Je eigen nieuwjaarsbrief Doelgroep Eerste, tweede, derde graad Aard van de activiteit De leerlingen schrijven zelf een nieuwjaarsbrief voor hun ouders. Vooraf Verzamel allerhande nieuwjaarsbrieven: tekstjes
Nadere informatieTuin van Heden 5 en 6 Werken met kunst in de paasperiode. Kernles 1: Kunstenaar, wat vertel je mij?
Tuin van Heden 5 en 6 Werken met kunst in de paasperiode Opmerking vooraf: Voor de uitwerking van deze lessen hebben we doelen gehaald uit verschillende thema s van de betreffende graad. Na elk doel verwijzen
Nadere informatieHet Instrumentencircuit
groep 5-6 Het Instrumentencircuit Soest kunst- en cultuurmenu: Cultuurprogramma domein professionele omgeving discipline: Muziek 2012-2013 Colofon Dit is een uitgave van: Kunst Centraal Postbus 160 3980
Nadere informatieExamenopgaven VBO-MAVO-C 2003
Examenopgaven VO-MVO-C 2003 tijdvak 1 maandag 19 mei 09.00 11.00 uur MUZIEK C Naam kandidaat Kandidaatnummer anwijzingen voor de kandidaat: 1 Van 9.00-9.10 uur heb je de tijd om de vragen in te zien. 2
Nadere informatieOp bezoek bij een repetitie van het Nederlands Philharmonisch Orkest
Op bezoek bij een repetitie van het Nederlands Philharmonisch Orkest Voorbereidende les voor groep 5 Lesmateriaal 2015-2016 Inhoud Inleiding en doelen van het repetitiebezoek... 3 Doel van deze voorbereidende
Nadere informatieInformatie voor docent: Les 1
Informatie voor docent: Les 1 a. Eigen antwoord. b. De Eerste Wereldoorlog: Stravinsky verbleef in de jaren voor de oorlog al een aantal maanden per jaar in Zwitserland met zijn familie. Door de Eerste
Nadere informatieInformatie. Maak kennis, maak muziek! Onderwijsprogramma. voor GROEP 5 van het basisonderwijs Gemeente. Woudrichem BROCHURE. www.cultuurpuntaltena.
Maak kennis, maak muziek! Onderwijsprogramma www.cultuurpuntaltena.nl Informatie voor van het basisonderwijs Gemeente Woudrichem 019500_BIBLIOTHEEK_ALTENA_brochure_CPA_MuziekWijzer_Altena_A5.indd 16-17
Nadere informatieKleuren met getallen Afbeeldingen weergeven
Activiteit 2 Kleuren met getallen Afbeeldingen weergeven Samenvatting Computers slaan tekeningen, foto s en andere afbeeldingen op door het gebruik van getallen. De volgende opdracht laat zien hoe. Kerndoelen
Nadere informatieWorkshop Handleiding. Verhalen schrijven. wat is jouw talent?
Workshop Handleiding Verhalen schrijven wat is jouw talent? Inhoudsopgave Hoe gebruik je deze workshop? Hoe kun je deze workshop inzetten in je klas? Les 1: Even voorstellen stelt zich kort voor en vertelt
Nadere informatieShadow Games T42 (Zwitserland)
l e s b ri ef Shadow Games T42 (Zwitserland) +31 (0)76-515 49 84 t +31(0)76-513 81 25 stiltefestival techniek@destilte.nl 4811 TL Breda 4811 KB Breda F facebook.com/ +31(0)6-11 62 32 91 Nieuwe Huizen 41
Nadere informatieonderwerp: Foto s trekken (media, beeld, drama)
onderwerp: Foto s trekken (media, beeld, drama) De kinderen kunnen gericht kijken. De kinderen kunnen een digitaal fototoestel hanteren. De kinderen kunnen een compositie samen stellen om te fotograferen.
Nadere informatieOOSTENRIJK 1 GROEP 7. Muzikale elementen. Volksmuziek. Bron: Alma ten Bruin
OOSTENRIJK 1 GROEP 7 Muzikale elementen Volksmuziek Bron: Alma ten Bruin Benodigdheden: CD: Landen Digibord Liedblad Bijlage 1 2 en 3 Werkblad 1 Bord Voorbereiding: CD maken en CD speler klaarzetten. Kaart
Nadere informatieA Mano 6+ El Patio Teatro (Spanje)
lesbrief A Mano 6+ El Patio Teatro (Spanje) bovenbouw (groep 5 t/m 8) A Mano wordt verteld met klei. Vier handen beelden op fantasierijke wijze het bezoekadres Markendaalseweg 75a verhaal uit van een klein
Nadere informatievastleggen: van grafisch naar traditioneel
1 Hoe werk je met grafische notatie in de onderbouw en hoe kom je tot traditionele notatie? Een uitleg met praktijkvoorbeelden van eenvoudig naar complex. Vastleggen: van grafisch naar traditioneel Hans
Nadere informatieMongens en Jeisjes De Stilte (Nederland)
l e s b ri ef Mongens en Jeisjes De Stilte (Nederland) 4811 TL Breda F facebook.com/ stiltefestival 4811 KB Breda t +31(0)76-513 81 25 +31 (0)76-515 49 84 techniek@destilte.nl Nieuwe Huizen 41 E info@destilte.nl
Nadere informatieMuziek dichtbij. Quote
Muziek dichtbij De musici zo dichtbij dat je ze bijna kunt aanraken, met z n allen om het orkest heen, een musicus die in je klas komt om samen muziek te maken of om iets over de komende muzikale voorstelling
Nadere informatieDieDrie. Lesbrief bij de voorstelling Zeg het met muziek
DieDrie Lesbrief bij de voorstelling Muziekles (deel1) ±35 minuten (incl. filmpjes) (uitleg en filmpjes) Groep 3 t/m 8 Hoe? In groepjes op 1 of meer computers (met internet), of klassikaal met beamer of
Nadere informatieLESBRIEF HARTENJAGERS 3.0
INHOUDSOPGAVE Voorwoord Inhoudsopgave Docentenhandleiding Leerlingenbladen: Jonge Harten Theaterfestival FILMmmmmmmmm Wie werkt er mee aan een voorstelling? Opdracht Papagaaienjas Kijkwijzer LESBRIEF HARTENJAGERS
Nadere informatieBreuknotatie, breuken in verschillende verschijningsvormen
Titel Breukenkwartet Groep / niveau Groep 5/6 Leerstofaspecten Benodigdheden Organisatie Bedoeling Lesactiviteit Breuknotatie, breuken in verschillende verschijningsvormen Per viertal een kopie van de
Nadere informatieLejo ontdekt het orkest. Lesbrief bij de muzikale voorstelling philharmonie zuidnederland voor groep 3 en 4
Lejo ontdekt het orkest Lesbrief bij de muzikale voorstelling philharmonie zuidnederland voor groep 3 en 4 1 Inhoud Informatie voor de leerkracht o Voorbereiding voor de leerkracht Lesmateriaal o Les 1a
Nadere informatieLesmateriaal Geluid. Tijdsduur: 50 minuten
Lesmateriaal Geluid Welke voorkennis hebben de leerlingen nodig? Deze les maakt deel uit van een lessenserie over In de les voor de onderbouw stonden de volgende doelen centraal: Vakinhoudelijk doel: Leerlingen
Nadere informatieDrama: verdeling vakinhoud leerlijn groep 1-8
Drama: verdeling vakinhoud leerlijn groep 1-8 Toelichting schema Groen gemarkeerd = aanbevolen door vakdocent (minimaal) Geel gemarkeerd = stapje verder Rol opbouw Houding: Fysiek en Mimiek Stem Hoofdemoties
Nadere informatieles 1 The sunshine doel
44 Moet je doen muziek groep 7 les 1 zingen luisteren spelen vastleggen bewegen The sunshine De les begint met het zingen van een zomers lied over activiteiten in de zon. Daarna beelden de leerlingen met
Nadere informatieChina. Chinees tempels. 2 lessen handvaardigheid rond Chinese tempels. Vakgebied: Beeldende Vorming. Lesduur: 60 minuten per les
China Chinees tempels 2 lessen handvaardigheid rond Chinese tempels Vakgebied: Beeldende Vorming Lesduur: 60 minuten per les China Pagina 1 Colofon Chinese tempels Les voor groep 5/6 2 x 60 minuten Tekenen
Nadere informatieMuziek en meer MUZIEK METHODE VOOR BASISONDERWIJS GROEP 6
Muziek en meer MUZIEK METHODE VOOR BASISONDERWIJS GROEP 6 Muziek en meer MUZIEK METHODE VOOR BASISONDERWIJS GROEP 6 1.1. Lied allemaal voor jou tekst & muziek: Jennemieke Snijders 3 Opdracht 1.1.a. Omcirkel
Nadere informatiePrezi les 1: Website:
Les 1 Bouw van het hart Inhoud 1. De leerkracht vertelt dat de leerlingen tijdens deze les het gaan hebben over de bouw van het hart. 2. De leerkracht laat het skelet van een mens zien en vraagt de leerlingen
Nadere informatie*Ook met het programma Paint van Windows kunnen foto s bewerkt worden
Lesbrief Online pesten Leerjaar 1-Profiel1,2,3 Tijd: 50 55 minuten Voorbereiding: op http://mediawijsheid.nl/onlinepesten staan allerlei filmpjes, informatie en artikelen over online pesten, bruikbaar
Nadere informatieen zelfbeeld Lichamelijke ontwikkeling Lesdoelen: Werkvormen: Benodigdheden: Kinderboeken: Les 1: Wie ben ik Lesoverzicht
I Lichamelijke ontwikkeling en zelfbeeld Les 1: Wie ben ik Lesoverzicht Lesdoelen: Kinderen worden zich meer bewust van eigen talenten en eigenschappen en ontwikkelen een positief zelfbeeld. Kinderen kunnen
Nadere informatieDe olifant die woord hield
De olifant die woord hield Een voorstelling van verhalenverteller Peter Faber www.peterfaber.eu Inleiding Aan het eind van haar leven las Annie MG Schmidt al haar sprookjes nog eens door. Genadeloos streepte
Nadere informatieNationaal Gevangenismuseum Gevangen in beeld
Nationaal Gevangenismuseum Gevangen in beeld Groep 8 Les 1. Boeven in beeld Les 1. Boeven in beeld Nationaal Gevangenismuseum Groep 8 120 minuten Samenvatting van de les De les begint met een klassikaal
Nadere informatieWeek 1 twee weken voorafgaand aan het Voorleesontbijt. Bijeenkomst 1. Materiaal
Introductie Deze lesmodule is geschreven voor een project van 5 bijeenkomsten van elk 60 minuten, waarvan de laatste bijeenkomst het werkelijke Voorleesontbijt is. Het aantal, de duur en inhoud van de
Nadere informatie