Businessplan Rivierenland logistieke hotspot. eindversie

Transcriptie

1 Businessplan Rivierenland logistieke hotspot eindversie

2 Inhoudsopgave

3

4 1 Inleiding In 2009 is een quick scan natte bedrijventerreinen Rivierenland uitgevoerd. Deze studie bevestigt de potenties van de regio Rivierenland om zich te ontwikkelen tot logistieke hotspot. Naar aanleiding van de quick scan heeft de regio Rivierenland gekozen voor het (ambitieuze) scenario Nieuwe Kracht, dat in de quick scan wordt beschreven; dat scenario is het uitgangspunt voor de verdere ontwikkeling van Rivierenland tot logistieke hotspot. Scenario Nieuwe Kracht: actief stimuleren bedrijfsverplaatsingen; kansen creëren om zich te profileren als logistieke hotspot; investeren in mensen en middelen om Rivierenland verder te laten groeien als logistiek centrum. Na het uitvoeren van een eerste marktverkenning in 2011 heeft de regio Rivierenland besloten een vervolgstap te zetten en een businessplan en masterplan voor de ontwikkeling van de regio tot logistieke hotspot op te stellen. Daarbij is een samenwerking aangegaan met de provincie Gelderland, de Kamer van Koophandel, VNO-NCW en een aantal sleutelbedrijven in de logistieke sector. Rivierenland zoekt actief naar kansen om zich economisch verder te ontwikkelen en de werkgelegenheid te laten groeien. Rivierenland is een uitstekende vestigingslocatie voor bedrijven in de logistieke sectoren en voor bedrijven waarvoor logistiek een belangrijke bedrijfsfactor is. Dat komt door de vele waterwegen die Rivierenland kent, maar ook door de ligging aan of in de nabijheid van vrijwel alle belangrijke vervoersassen van Nederland en de daarmee verbonden goede achterlandverbindingen: de A15, de A2, de A50, de A73, de A27, de A12. Daarnaast loopt de Betuweroute door Rivierenland en zijn er in dit project verkenningen gestart om deze spoorverbinding ook te gaan benutten. Om deze ambitie waar te maken zijn er twee ontwikkelingen noodzakelijk. Ten eerste dient er een ontwikkelingstraject gestart te worden dat gericht is op het aantrekken van goederenstromen van en naar binnen- en buitenland en op het aantrekken van nationale en internationale bedrijven. Hoe dit aangepakt wordt is beschreven in dit businessplan. Ten tweede is het noodzakelijk om fysieke ruimte te creëren voor de vestiging van deze bedrijvigheid. Waar kunnen de tweede terminal en de bedrijven die we weten aan te trekken zich in Rivierenland vestigen? Daarover gaat het parallel opgestelde Masterplan. Het businessplan en het masterplan zijn de basis voor de concrete (door)ontwikkeling van Rivierenland tot logistieke hotspot. Het businesspan beschrijft, zoals gezegd, het wat en het hoe; het Masterplan het waar. Kern van een succesvolle ontwikkeling is de samenwerking van alle relevante partijen in Rivierenland (overheden, bedrijfsleven en belangenorganisaties) in combinatie met een goede, efficiënte en dynamische uitvoeringsorganisatie met een excellent netwerk in de markt(en) oftewel: 1 Draagvlak van alle participanten; 2 Het management van het bureau ( de vent maakt de tent ).

5 Met deze belangrijke uitgangspunten werken wij in de volgende hoofdstukken de thema s van het businessplan uit. Daarbij nog drie opmerkingen: Zoals altijd het geval bij het maken van een businessplan is er parallel aan het opstellen van het plan een proces op gang gebracht dat al leidt tot een zekere ontwikkeling, ergo in dit geval zelfs al tot concrete initiatieven (zie hoofdstuk 6). Een businessplan is nooit af; zeker niet anno vandaag, in een turbulente wereld waar alles in beweging is, zowel maatschappelijk als zakelijk. Tijdens de uitwerking van het businessplan en de daaropvolgende realisatie doen zich nieuwe kansen voor waar Rivierenland op in kan spelen. Het businessplan is derhalve een dynamisch document dat ook in de volgende fase nog aan verandering onderhevig kan zijn. En last but not least: de opstellers van dit businessplan hopen dat de lezer na het lezen van dit businessplan ook tot de conclusie komt dat hier enorme kansen voor Rivierenland liggen. Niets doen is geen optie!

6 Het doel van het businessplan is om de basis te leggen voor de ontwikkeling van Rivierenland tot logistieke hotspot van internationaal formaat. Concreet houdt dat in dat we op basis van de logistieke kwaliteiten van de regio economische ontwikkeling tot stand willen brengen, het bruto regionaal product willen laten groeien en de werkgelegenheid willen laten toenemen. Daarvoor dienen we primair drie zaken te organiseren: 1 Het realiseren van aanbod van bedrijventerreinen waar de bedrijvigheid zich kan vestigen; bedrijventerreinen die dus voldoen aan de eisen die de aan te trekken bedrijven stellen (multimodaliteiten, terminalcapaciteit, de kwaliteit van de bedrijventerreinen en andere vestigingsfactoren). Zie hiervoor het Masterplan. 2 Een kwalitatief hoogwaardig en hypermodern logistiek voorzieningenniveau met betrokkenheid van logistieke dienstverleners, transporteurs, havenbedrijf (megaconsolidarity), waarbij rekening wordt gehouden met de allerlaatste trends op dit gebied en waarbij we anticiperen op nieuwe trends. Een voorziening / organisatie (projectbureau logistieke hotspot) die bedrijven acquireert en faciliteert in hun vestiging in Rivierenland. Over de laatste twee punten gaat met name dit businessplan.

7 In bijlage 1 is een scala aan rapporten opgenomen waarin uitgebreid wordt ingegaan op verschillende trends en ontwikkelingen in de logistiek en de kansen die deze trends en ontwikkelingen met zich mee kunnen brengen. In dit hoofdstuk vatten wij de belangrijkste en voor Rivierenland relevante trends samen. Dit hoofdstuk is een aanvulling op de trends en ontwikkelingen die wij in de voorstudie Kansen natte bedrijventerreinen in Rivierenland van april 2011 al beschreven. Kort samengevat is daarin opgenomen: Forse groei van goederenvervoer te verwachten; met name in het containertransport; op basis daarvan is ook een grote absolute groei van binnenvaart te verwachten; Logistiek is meer dan transport en opslag; Logistiek is efficiënt transporteren; Logistiek is op voorspelbare momenten leveren. De meeste aanvullingen zijn afkomstig van een essay van professor W. Ploos van Amstel dat in bijlage 5 opgenomen is. Nog steeds zijn er personen en partijen die bij het woord logistiek denken aan grote blikken dozen vol met goederen en weinig arbeid met daarbij stromen van uitlaatgas en fijnstof verspreidende vrachtwagens die af en aanrijden en daarmee het milieu geweld aan doen. Iets wat absoluut eigenlijk niet past in het imago van Rivierenland als een rustig en groen gebied. Niets is echter minder waar. Het proces waarbij de grenzen tot waar productie ophoudt en logistiek begint zijn al tientallen jaren aan het vervagen. Bedrijven werken meer en meer (o.a. vanwege de kostprijzen) met halffabricaten die men zo dicht mogelijk bij de afzetmarkt configureert en assembleert en /of bewerkt (agrofood). Soms in eigen regie, maar veelal uitbesteed aan een logistieke dienstverlener. Dit vanwege kosten, maar ook omdat fabrikanten veel meer focussen op branding van hun producten en het vermarkten daar van. Daar komt nog bij dat ook in de techniek(o.a. vrachtwagens) veel veranderd is qua materieel en het produceren van verontreiniging. Dit opgeteld bij een steeds verder doorgevoerde modal-split, het optimaal gebruik maken van verschillende op elkaar aansluitende vervoermethodes, is er ondertussen een heel andere werkelijkheid dan die men soms ervaart. En deze ontwikkeling zet zich voort. Eén ding hierbij is zeker. Vanwege een aantal mega-trends en ontwikkelingen wereldwijd zal de wereld zoals we die per vandaag kennen er over 20 jaar vanaf nu compleet anders uitzien.

8 Een goed voorbeeld is het gegeven dat slechts twee decennia geleden importeren uit bijvoorbeeld Azië (en met name China) was voorbehouden aan een selecte groep grotere bedrijven, die in staat waren hun inkopers op en neer te laten vliegen om in die landen bedrijven te vinden die op een goedkope manier de door hun gewenste producten konden produceren. Deze goederen werden vervolgens verscheept naar de distributiecentra van deze bedrijven in Europa. Met het gemeengoed worden van met name internet en de daaruit voortgekomen communicatie-tools zoals Skype, Facetime enz., alsmede nieuwe technologieën in de visualisatie van zaken, zoals HD en 3D, is het al een tijd mogelijk voor kleinere bedrijven om grotendeels vanachter het bureau deze importen te organiseren. Dit heeft al een verschuiving in logistieke patronen tot stand gebracht. Bulkstromen veranderen in kleinere stromen naar centra van logistieke dienstverleners waar de goederen verder worden opgeslagen en eventueel bewerkt naast de opslag en bewerking voor andere soortgelijke bedrijven. Maar ook aan de andere kant staan de ontwikkelingen niet stil. Meer en meer zien we dat Aziatische (en wederom op dit moment met name Chinese bedrijven) van re-actief (wachten op de inkoper) hun strategie wijzigen naar pro-actief. Hetgeen betekent dat zij zelf naar hun markten toekomen en in toenemende mate eigen vestigingen in Europa opzetten (wat de vorige trend alweer inhaalt). Daarbij kiezen deze bedrijven veelal voor concentratie op marketing en verkoop in eigen beheer en activiteiten als assemblage, configuratie, reparatie, eindbewerking en de distributie zoveel mogelijk uitbesteden aan met name logistieke dienstverleners. Deze ontwikkelingen biedt kansen, met name voor die regio s die hun logistieke infrastructuur op orde hebben en zich op een efficiënte wijze weten te presenteren op de markt. De aanvoer van deze goederen vindt vrijwel uitsluitend plaats per container. Voor vestiging wordt dan al snel gekeken naar Nederland dat zich goed weet te profileren in het buitenland als de gateway to europe, bij monde van organisaties als Nederland Distributie Land, Netherland foreign Investment agency en het havenbedrijf. Naast een aantal andere voordelen die ons land biedt, scoren wij hier goed op onze logistieke kennis en ervaring. Er zijn meerdere redenen waarom innovatie in de logistiek een belangrijke opgave is. Aantal beschikbare werknemers nemen af Onder andere door de vergrijzing ontstaan in de (nabije) toekomst een afname van de beschikbaarheid van logistieke medewerkers, zeker na Het recente rapport van de KvK, Aan de vooravond van een nieuwe bloeiperiode, bevestigt dat beeld voor Rivierenland. Innovatie en productiviteitsverbeteringen zijn noodzakelijk; ook gaat het om meer efficiency in de inzet van transportmiddelen en om mechanisering van logistieke processen. Gezien de ontwikkeling van de beroepsbevolking kunnen de kansen in Rivierenland benut worden als we er samen met de sector in slagen om de toegevoegde waarde per werknemer te vergroten.

9 Versterking van en innovatie in de logistiek is voor Rivierenland een belangrijke opgave. De regionale economie van Rivierenland staat namelijk onder druk: de toegevoegde waarde per werknemer en de productiviteit van bedrijven loopt achter in vergelijking met andere regio s (zie onderstaande grafiek). Een autonome economische groei is niet vanzelfsprekend. De verwachting is namelijk dat de Rivierenlandse beroepsbevolking tot 2025 met 8% zal krimpen. In de leeftijdscategorie jaar neemt de beroepsbevolking zelfs met 24% af (KvK, 2011). Er zijn in de toekomst minder arbeidskrachten voor de logistieke sector beschikbaar. Innovatie en productiviteitsverbeteringen zijn dus noodzakelijk, evenals meer efficiency in de inzet van transportmiddelen en om mechanisering van logistieke processen. Daarnaast ligt er een nadrukkelijke opgave in Rivierenland om de beroepsbevolking op peil te houden, middels goede opleidingen en binden van personeel aan de regio. Van product naar dienst Het essay van Ploos bevestigt het hierboven beschreven proces dat logistiek verschuift van product naar dienst. Individuele consumenten formuleren verwachtingen en wensen steeds preciezer en sturen daarmee het logistieke proces veel sterker. De kwaliteit van de processen en interne organisatie in de logistieke keten moeten om die reden verder geperfectioneerd worden. Duurzaamheid Aandacht voor omgevingskwaliteit, duurzaamheid neemt sterk toe. Bedrijven spelen daar op in. Ook voor de logistiek, met het toenemende belang in de productieketen, is dat een belangrijk thema: voorkomen van vervoer met name de meest milieuhinderlijke vormen ervan, meer efficiency (minder kilometers), betere brandstoffen, betere veiligheid en slimmer gebruik van de capaciteit behoren allemaal tot de aandachtspunten.

10 Door uitbesteding van logistieke dienstverlening en de toegenomen complexiteit en specialisering bestaat het gevaar dat de samenhang in de logistieke keten onder druk komt. Samenwerking, logistieke integratie is daarom van levensbelang. Bedrijven in de logistiek zullen elkaar veel meer (moeten) opzoeken en zullen ook de betrokkenheid van (publieke) partners (moeten) versterken. Overheden zullen een steeds belangrijke rol kunnen en moeten innemen in het (mee)sturen op goederenstromen. Dit doen zij niet alleen vanuit hun publieke medeverantwoordelijkheid voor de economische ontwikkeling en de welvaart, maar ook door in de randvoorwaardelijke zin logistieke hotspots mogelijk te maken. Denk hierbij aan de beschikbaarheid van voldoende bedrijventerreinen, aan bereikbaarheid, aan verkeersmanagement etcetera. Rivierenland kan uitgroeien tot één van de belangrijkste logistieke hotspots in Nederland, met een bovenregionale uitstraling. Daarvoor is een o.a. een bepaalde schaalgrootte een vereiste, uiteraard naast de andere voorwaarden die in dit rapport belicht zijn. Een belangrijke factor hierin is de samenwerking met het Havenbedrijf Rotterdam. De in de vorige paragraaf aangehaalde noodzaak tot integratie wordt ook door het Havenbedrijf onderkend. Om ook toekomstig het te verwachten hoge aanbod van containers efficiënt te kunnen blijven verwerken, streeft het havenbedrijf er naar om voor de containerafhandeling in de toekomst nog maar met een beperkt aantal partijen / regio s zaken verder te ontwikkelen; de zogenaamde hubs. Hierbij moet gedacht worden aan hubs met een terminal-capaciteit van tot containers, gemanaged door één partij (derhalve hun pleidooi om een tweede terminal in rivierenland meer te zien als een uitbreiding kraancapaciteit van de eerste terminal). Kleinere terminals met een regionale functie blijven uiteraard bestaan, maar zullen samenwerkingsverbanden moeten aangaan met de grotere partijen. Uiteraard zal er sprake zijn van een gezonde competitie/ concurrentie met de andere logistieke hotspots in Nederland. Maar ook hier is het raadzaam/wenselijk een samenwerking aan te gaan om de positie van Nederland als nummer 1 logistiek land in West-Europa gezamenlijk vast te kunnen blijven houden. Alleen middels een goede samenwerking, waar sprake is van concollega s i.p.v. concurrenten zullen we er gezamenlijk in slagen onze positie vast te houden en te verstevigen, als Nederland, maar ook als regio. Onderling vertrouwen en heldere afspraken zijn hier van belang. Ook hier ligt er een belangrijke rol voor het Bureau en voor de op te richten Vereniging Logistiek (zieverder). Kortom: Rivierenland heeft alles in huis om goed in te springen op de trends en opgaven: de ligging en multi-modale ontsluiting alsmede het juiste aanbod aan dienstverleners dat aansluit bij deze toenemende vraag. Als we in het kader van dit traject in staat zijn om regionaal de partijen bij elkaar te brengen (publiek en privaat), ons te verbinden aan

11 provinciale en nationale partners en bovengenoemde opgaven gezamenlijk te verkennen en op te pakken vormt Rivierenland binnen Nederland een sterke logistieke regio. Op basis daarvan is een succesvolle ontwikkeling van Rivierenland als logistieke hotspot zeer goed mogelijk. De kansen liggen voor het oprapen. We moeten alleen wel willen bukken met elkaar. Met een accent op met elkaar. Samenwerking en communicatie zijn in deze sleutelwoorden voor succes. Samenwerking vanwege de vraag naar diverse aan elkaar gekoppelde diensten en communicatie om een goede aansluiting te vinden bij de organisaties die aan het front actief zijn.

12 4 Concretisering van de kansen: de markt Om in de uitvoering van het businessplan te scoren onderscheiden we drie opgave die gerealiseerd moeten worden. Ten eerste dienen wij ons vanuit Rivierenland te verbinden aan organisaties en koepels die nationaal en internationaal opereren en waarmee een samenwerking vanuit de logistieke hotspot wederzijds meerwaarde heeft. Concreet zijn dit Nederland Distributieland, Oost NV en de daarmee te bereiken CBIN en NFIA s in het buitenland. Ten tweede spelen wij in op de sterke economische sectoren in de regio, zijnde Food en Health, en verbinden ons daarmee om de logistieke processen in die sectoren te verbeteren en te ontwikkelen, daarmee ondersteunend te zijn aan die sectoren maar ook specifieke bedrijvigheid voor Rivierenland te genereren in die logistieke processen. Ten derde leggen wij, met behulp van NDL en Oost NV relaties aan met de BRICS-landen waar wij goede kansen zien om Rivierenland te promoten en internationaal te acquireren. In dit hoofdstuk werken wij deze opgave verder uit. Nederland Distributieland (NDL) is een vereniging met ongeveer 400 leden. De leden bestaan uit logistieke dienstverleners, financiële instellingen, consultants, personele dienstverleners, ICT-leveranciers, regionale en provinciale overheden, kenniscentra, universiteiten en hogescholen. Allemaal bedrijven en organisaties die zich direct of indirect bezighouden met logistiek uit alle modaliteiten (weg, water spoor, lucht en leidingen) en met de vestiging van buitenlandse bedrijven in Nederland. NDL heeft tot doel om buitenlandse ondernemingen naar Nederland te halen met een sterke focus op logistiek als selling point (Nederland als gateway to Europe). Om die reden is deze organisatie een belangrijke partner voor Rivierenland. Met de directie van NDL zijn gesprekken gevoerd over samenwerking. NDL ziet met name kansen voor de regio op het gebied van agrologistiek (de samenwerking met Food Valley). De intentie is om op basis van een krachtige uitwerking van het food valley logistiekeproduct concrete afspraken met NDL te maken over gezamenlijke acquisitie van buitenlandse bedrijven in deze sector. Daarnaast is al afgesproken dat NDL Rivierenland in brede zin in haar acquisitie-activiteiten meeneemt. Het verdient aanbeveling dat het Projectbureau lid wordt van NDL. Ontwikkelingsmaatschappij Oost-NV ontwikkelt en begeleidt innovatie projecten en helpt ze te financieren. Oost NV begeleidt internationale ondernemers naar Gelderland en Overijssel, vernieuwt bedrijvenparken en ICT-infrastructuur. PPM Oost, een participatiebedrijf van OOST NV, participeert in innovatieve bedrijven en beheert

13 innovatiefondsen. Oost NV is de officiële partner van de NFIA (Nederland Forgeign Investment Agency) voor Oost-Nederland (Gelderland en Overijssel). De NFIA is een operationele eenheid van het ministerie van economische zaken, landbouw en innovatie. De NFIA heeft de afgelopen 30 jaar al ruim bedrijven uit circa 50 verschillende landen gesteund bij de oprichting of uitbreiding van hun internationale activiteiten. Bovendien werkt de NFIA samen met de Nederlandse ambassades, consulatengeneraal en andere organisaties. Oost NV maakt deel uit van een breed internationaal netwerk van zowel binnenlandse als buitenlandse partners. Rivierenland logistieke hotspot zal gebruik gaan maken van kennis, ervaring en netwerken van Oost NV in de marketing en acquisitie van de regio. Hieronder vallen contacten met buitenlandse vestigingen van CEBIN, de NFIA s (over gehele wereld). Ook kan gedacht worden aan buitenlandse missies en ontvangsten die in samenwerking met Oost NV en in afstemming met de provincie en andere regio s georganiseerd kunnen worden. Tevens is ook mondeling reeds afgesproken dat Oost NV bij de uitvoering van dit businessplan

14 Rivierenland actief promoot in haar internationale netwerken (specifiek waar het gaat om Food en Health). Rivierenland zal een beroep doe op de ervaring van Oost NV in het opzetten van de regionale ondernemersvereniging naar de mode van 5MDN (5 mode distrinetwork, het ondernemersplatform rondom MTC Valburg, destijds gemanaged door Oost NV). Bij het opstellen van dit businessplan is mondeling met Oost NV afgesproken dat een intentieovereenkomst wordt afgesloten bij definitieve vaststelling van dit businessplan waarin deze samenwerking formeel wordt bekrachtigd. In deze fase zijn wij een tweetal concrete regionale kansen om de logistieke ontwikkeling aan te verbinden. Dat zijn Food Valley en Health Valley. Food Valley De stichting Foodvalley stimuleert de innovatie in de Nederlandse agrifood sector. Dit wordt vraag gestuurd geoperationaliseerd. Door het koppelen van kennis en ondernemerschap wordt er optimaal gebruik gemaakt van de enorme rijkdom aan foodexpertise die Nederland rijk is. Veel van deze expertise is geconcentreerd in de regio rondom Wageningen (ook wel de Vallei regio). Hier is de stichting Foodvalley dan ook gevestigd, het werkgebied beslaat echter heel Nederland. Ook wordt er intensief samengewerkt met meerdere Europese partijen, soms wereldwijd. De Innovatie wordt gestimuleerd door het bijeenbrengen van bedrijfsleven en kennisinstellingen, advies op verzoek van ondernemers, ontvangen van Nederlandse dan wel internationale bedrijven, stimuleren van spin-offs en start-ups, stimuleren van de vestiging van nieuwe foodbedrijven, mogelijkheden tot kennisuitwisseling opzetten enzovoorts. Ook in de agro-food wereld zijn er ontwikkelingen en trends die enerzijds een bedreiging kunnen vormen maar ook enorme kansen bieden voor een land als Nederland en met name onze regio, waar met de universiteit van Wageningen als spil, enorm veel kennis voorhanden is in deze sector. Zaak is om vanuit een goede samenwerking deze kansen zo optimaal mogelijk te benutten. Hiervoor zijn reeds initiatieven in het leven geroepen, zoals o.a. de Betuwse Bloem, een vereniging van bedrijfsleven en overheid met Agro-business als speerpunt. Wij verwijzen voor de volledigheid naar een onlangs verschenen essay van prof. dr. ir. van der Vorst, verbonden aan de Universiteit van Wageningen (bijlage 5), waarin hij heel duidelijk schetst welke ontwikkelingen we de komende jaren kunnen verwachten in de sector agro-food en welke kansen dat biedt. Voorbeelden daarvan zijn de activiteiten die voortvloeien uit het als agro-distributiehub inrichten van Hotspot Rivierenland als onderdeel van een Europees netwerk van dergelijke hubs. Dat leidt tot activiteiten zoals het leveren van toegevoegde waarde aan producten (boeketteren,, wassen, snijden, mengen, ompakken, roken marineren etc.) alsmede het voorraad houden van producten (gebruik makend van conserverende technieken).

15 Een verder voorbeeld ter illustratie van de kansen ligt besloten in de toenemende vraag naar streekproducten en biologische regionaal geproduceerde producten. Remmende factor in deze ontwikkeling zijn de logistieke kosten. De regio /het bureau kan een belangrijke rol spelen in het coördineren en middels samenwerkingsverbanden opzetten van logistieke centra, van waaruit de distributie naar de afnemers kan plaatsvinden. Dit naast toegevoegde waarde die in deze centra kan plaatsvinden. De consument kan dan zijn/haar bestellingen bij diverse producten in één keer ontvangen. Er vinden gesprekken plaats om een nauwe samenwerking tussen de regio, Food-valley en organisaties als Betuwse Bloem vorm te geven, een en ander vast te leggen in een. intentieovereenkomst. In het meerjarenplan van Betuwse bloem is er veel aandacht voor logistiek. Men onderschrijft dat een goede logistieke positie (actueel en potentieel) de belangrijkste kans is om de concurrentiepositie van het bedrijfsleven in Rivierenland verder te versterken en uit te bouwen. Dit heeft alles te maken met de veranderingen en verschuivingen in logistieke stromen. Er ontstaan nieuwe productiegebieden en buitenlandse productie gebieden gaan deel uit maken van Greenport Nederland. De aanvoer van buitenlandse tuinbouwproducten zal een verandering betekenen in het systeem van greenports, verbindingen en knooppunten. Hier liggen duidelijke kansen voor logistiek hotspot Rivierenland. Health Valley Health Valley is een platform van bedrijven, overheden, kennis- en gezondheidszorginstellingen met als doel kennis en kansen te koppelen op het snijvlak van gezondheid en technologie. Health Valley is ontstaan vanuit de provincies Gelderland en Overijssel, maar het werkgebied is groter. Health Valley is een platform voor fusie en transfusie van kennis. Het ondersteunt bedrijven die medisch-technologische producten of diensten ontwikkelen, produceren, distribueren of verkopen. Health Valley is een interessante organisatie voor zorginstellingen die samen met bedrijven of kennisinstellingen ondersteunende technologie willen ontwikkelen of implementeren. Onder de deelnemers vallen ook regionale en lokale overheden in Oost Nederland. Health Valley beoogt door de versterking van onderlinge samenwerking de innovatieve spin-off te vergroten. Een onderdeel van Health Valley is het aantrekken van ondernemingen die passen in de ontwikkeling van de sector gezondheid en technologie. Dat zijn in het algemeen R&Dbedrijven en producerende bedrijven (zoals producenten van medische apparatuur, medicijnen e.d.). Met de samenwerking van allerlei partijen in Health Valley zijn de ontwikkelingskansen voor deze sector in de zone Overijssel, Gelderland en Brabant zeer groot. Logistieke processen gaan een steeds belangrijkere rol spelen in de sector. Een combinatie van expertise op het vlak van gezondheid en technologie (HV) en logistiek

16 (Rivierenland) werkt versterkend in het aantrekken van bedrijven in deze sector. Een voorbeeld van het toenemende belang is dat met name duurdere medische apparatuur steeds meer gedeeld worden door verschillende zorginstellingen. Op gezette tijden vinden dan transporten plaats zodat die apparatuur op de juiste tijd op de juiste plaats aanwezig is. Een ander voorbeeld is het realiseren van een veel efficiëntere ziekenhuislogistiek. Momenteel is er sprake van veel opslag in de ziekenhuizen zelf (dure meters), die ook heel goed gezamenlijk in goedkope opslagunits kan plaatsvinden. Bovendien is er ook sprake van veel verschillende leveranciers die veelvuldig individueel bestellingen afleveren. Door ook dat te centraliseren, kan een veel efficiëntere distributie plaatsvinden. Dit zijn slechts twee voorbeelden van het belang van logistiek in deze sector. Door samenwerking tussen Health Valley en Rivierenland logistieke hotspot kan een efficiencyslag gemaakt worden die het voor bedrijven in deze sector nog aantrekkelijker maakt om zich hier te vestigen en te participeren. Trekken we deze lijn door dan kan Rivierenland logistieke hotspot in samenwerking met Health Valley een belangrijke rol vervullen in de interne logistieke processen van ziekenhuizen en zorginstellingen. Bijvoorbeeld door leveringen niet aan de poort maar op de relevante afdelingen te verzorgen. Dat is voor leverende bedrijven een belangrijk voordeel maar zorgt ook voor ontzorging van de ziekenhuizen. Voor Rivierenland zijn de ontwikkelingen binnen Health Valley ook kansrijk doordat we in de acquisitie van bedrijven voor wie logistiek belangrijk is naast logistiek ook alle mogelijkheden binnen Health Valley kunnen aanbieden. In het kader van dit businessplan is er een afspraak gemaakt met vertegenwoordigers van Health Valley om een intentieovereenkomst te sluiten tussen Health Valley en Rivierenland logistieke hotspot. In de Intentieovereenkomst wordt afgesproken dat Health Valley en Rivierenland logistieke hotspot gezamenlijk optrekken in de acquisitie van bedrijven in de sector gezondheid en technologie waarvoor de logistieke factor belangrijk is. Kracht is dat we samen zowel logistieke kennis en kunde en netwerken als kennis, kunde en netwerken in de sector gezondheid/technologie kunnen aanbieden. Zowel op het gebied van Food als Health is het duidelijk dat bij een adequaat inspelen op de trends en ontwikkelingen er legio kansen liggen voor de regio om hier een goede positie in te nemen, met name op logistiek gebied. Alle door beide organisaties(food en Health) ontwikkelde en te ontwikkelen initiatieven leiden uiteindelijk tot concrete bedrijven of samenwerkingsverbanden(nieuw of te werven), die vrijwel allemaal een logistieke component hebben. Met name bij Food is dit al zeer duidelijk. Een ver doorgevoerde samenwerking tussen Rivierenland Logistieke Hotspot met zowel Food Valley als Health Valley leidt tot onderlinge versterking, zowel op het gebied van ontwikkeling als op het gebied van vermarkten van de regio en bij de acquisitie van bedrijven. Gedacht wordt aan het logistiek ondersteunen en faciliteren van bij beider initiatieven aangesloten bedrijven en toekomstige prospects, middels advisering,

17 bemiddelen naar dienstverleners of het in samenwerking met partijen uit de regio opzetten van facilitaire diensten/centra. Logistieke elementen die hierbij aan de orde (kunnen) zijn : 1. aanvoer 2. controles bij inslag 3. opslag 4. douane-faciliteiten 5. fiscale vertegenwoordiging 6. V.a.l. activiteiten in de ruimste zin 7. controles bij uitslag 8. Distributie nationaal en europees Door dit via het projectbureau te coördineren c.q. uit te voeren ontstaan nieuwe netwerken met een focus op food en health, die uitmonden in clustering van werkzaamheden maar ook tot uitwisseling van kennis en ervaring. Dat zal vervolgens gaan leiden tot en uitmonden in verschillende initiatieven, waarbij efficiency in de logistiek centraal zal staan. Dit zal de regio steeds aantrekkelijker maken voor vestiging van bedrijven waarvoor dit van belang is. Onder de BRICS landen wordt verstaan: Brazilië, Rusland, India en China en Zuid Afrika (South Africa). De BRICS landen zijn landen die zich op dit moment in een onderling vergelijkbaar stadium van economische ontwikkeling bevinden. De BRICS landen staan symbool voor de verschuiving van de economische kracht, weg van de ontwikkelde G7 economieën, richting de in ontwikkeling zijnde landen. Het belangrijkste kenmerk van de BRICS landen is dat ze zich dusdanig snel ontwikkelen dat ze naar verwachting rond het jaar 2050 de meeste van de huidige rijkste landen van de wereld zullen hebben ingehaald. (bron; Wikipedia) In de lijst Belangrijkste handelspartners van Nederland (CBS 2012) staan alle vijf de BRICS landen vernoemd. Hierbij wordt de volgende informatie geconcludeerd: Brazilië: Meer import van voeding in 2010 o In 2010 werd voor 4,4 miljard euro aan goederen uit Brazilië ingevoerd. Dat is 500 miljoen euro meer dan in Vooral voeding (+327 miljoen euro) en ijzererts (+292 miljoen euro) werden meer geïmporteerd. De uitvoer naar Brazilië steeg in 2010 met bijna 700 miljoen euro tot 1,8 miljard euro. Nederland exporteerde vooral meer gasolie en chemische producten naar Brazilië. Rusland: Invoer fors hoger door hoge olieprijs o De invoer van goederen uit Rusland is in 2010 met 46 procent in waarde toegenomen tot 14 miljard euro. Deze toename wordt vooral veroorzaakt door de gestegen olieprijs. De invoer uit Rusland bestaat namelijk voor 90 procent uit minerale brandstoffen. De

18 uitvoer is in 2010 met 28 procent gestegen tot 5,6 miljard euro. Vooral de export van machines is flink toegenomen. India: Invoer fors in de plus o De invoer van goederen uit India is in 2010 fors toegenomen. Door de import van een grote hoeveelheid gasolie en een flinke toenamen van de invoer van elektrische apparaten en telecommunicatietoestellen is de import met 38% gestegen tot 3,3 miljard euro. Omdat de uitvoerwaarde met slechts 3% steeg is het tekort op de handelsbalans met India meer dan verdubbeld tot 1,6 miljard euro. China: explosieve toename invoer o De Nederlandse goedereninvoer uit China is in 2012 explosief gestegen. Er werd voor 31 miljard euro ingevoerd, dit is 41% meer dan in Sinds 2000 is de invoer uit China niet meer zo fors toegenomen. South Africa o In 2010 heeft Nederland voor 1,3 miljard euro aan goederen uit Zuid-Afrika ingevoerd. Dit is 4 procent meer dan in De uitvoer is met 18 procent gestegen tot 1,7 miljard euro. Hiermee verdubbelde het handelsoverschot tot bijna 0,5 miljard euro. Hiermee heeft Nederland voor het tweede jaar op rij een positief saldo op de goederenhandelsbalans met Zuid-Afrika. Kijken we bij het CBS naar de top 10 van internationale handelslanden over de periode jan t/m dec 2011 dan blijkt het volgende: Export: binnen de top 10 van stijgers over boven genoemde periode komen we zowel Brazilië en China tegen. In de handel met Brazilië is het exportvolume met 27% toegenomen (waarde 2282 mln euro). Het exportvolume naar China is toegenomen met 24,2% (waarde 6695 mln euro). Import: binnen de top 10 stijgers over de bovengenoemde periode komen we alleen Brazilië tegen. Het importvolume is met 26,2% toegenomen (waarde 5515 mln euro). Het CPB onderbouwt in het document The rise of the BRIC countries and it s impact on the Dutch economy waarom de opkomst van de BRIC(s)-landen positieve effecten op de Nederlandse economie heeft. Handel met deze landen is namelijk goed voor ongeveer honderdduizend banen en bijna twee procent van ons nationaal inkomen. Daarnaast investeert Nederland in vergelijking met de overige Europese landen het meeste in de BRICS-landen. In 2009 totaal 28 miljard euro. China is hierbij de belangrijkste bestemming van deze investeringen, maar de dominantie van China bij de investeringen is minder opvallend dan bij de handel. De waarde van investeringen van de BRICS-landen in Nederland is met 2 miljard euro beperkt. Bovenstaande informatie van het CBS en het CPB schetst een duidelijk beeld. De economieën in de BRICS-landen zijn zich sterk aan het ontwikkelen. Handel met deze markten biedt, zoals boven weergegeven, een duidelijk positief perspectief, zeker door de explosieve toename van import uit en export naar deze landen de afgelopen jaren. Het zijn dan ook voor Nederland belangrijke handelspartners, zowel voor import als export.

19 Verbindingen met de BRICS-landen Het is voor de ontwikkeling van Rivierenland belangrijk dat de BRICS-landen goed met Nederland verbonden zijn. Dit stimuleert potentiële ontwikkeling en versnelt ontwikkelingprocessen, ook binnen de regio Rivierenland. Landen en regio s worden hierdoor toegankelijk(er). Op algemeen gebied beschikt Nederland over de volgende handelsondersteunende / stimulerende organisaties: Het NCH, het Nederlands Centrum voor Handelsbevordering (of NCTP, Netherlands Council for Trade promotion). Het ministerie van economische zaken, landbouw en innovatie ondersteund daarnaast bij im- of export vanuit het buitenland (algemeen). Het BuVoHa, helpt met het samenstellen van importeurs / exporteurs van een specifieke productgroep of binnen een specifieke branche. Tevens matcht het BuVoHa binnenkomende handelsaanvragen. NFIA Netherlands Forgein Investment Agency ondersteunt bedrijven die zich vanuit het buitenland in Nederland willen vestigen. In de volgende, niet uitputtende opsomming, worden enkele reeds bestaande organisatie ter bevordering van de handel tussen Nederland en de BRICS landen weergegeven: Brazilië: Braziliaanse ambassade in Nederland Nederlandse ambassade in Rusland Braziliaanse Nederlandse Kamer van Koophandel (DUTCHAM) Rusland: Russische ambassade in Nederland Nederlandse ambassade in Rusland Nederlands-Russisch Centrum voor Handelsbevordering (NRCH) India: Indiase ambassade in Nederland Nederlandse ambassade in India Netherlands India Chamber of Commerce & Trade (NICCT) China: Chinese ambassade in Nederland Nederlandse ambassade in China Chinees consulaat in Wassenaar De China Kamer, onderdeel van NCH (sinds 1963) Zuid Afrika: Zuid- Afrikaanse ambassade in Nederland Nederlandse ambassade in Zuid Afrika CBI, centrum tot bevordering van import uit ontwikkelingslanden (hier valt Zuid Afrika onder)

20 Voor wat betreft de Brics-landen is het duidelijk dat voor deze groep landen gekozen is omdat deze landen toekomstperspectief bieden vanwege hun groei, maar ook nog relatief nieuw zijn voor wat betreft import en export naar Europa. Door in de regio goede faciliteiten te bieden en de handel te bevorderen middels professionele op deze markten gerichte en bij deze markten aansluitende diensten zijn de kansen om bedrijven uit de BRICS landen naar de regio te trekken in ruime mate aanwezig. Hierbij wordt niet alleen gedacht aan het aanbieden van ruimte en logistieke /transportmogelijkheden, maar vooral ook aan aanvullende diensten. Hier kunnen wij ons als regio onderscheiden van andere regio s door relevante ondersteuning te organiseren in de ruimste zin. Denk hierbij aan (nog deels te ontwikkelen): taalkennis; facilitaire diensten als accountancy, banken enz.; huisvesting; vereenvoudiging ambtelijke procedures; fiscale ondersteuning; aanbieden netwerken. De essentie is een warm bad gevoel over te brengen. Dit heeft alles te maken met vertrouwen. Buitenlandse ondernemers moeten het gevoel hebben dat zij op een open en eerlijke manier, met hoogwaardige kennis, worden ondersteunt bij hun eigen ontwikkeling. Het schrijven van een businessplan is een dynamisch proces. Vanaf dag 1 komt er een vliegwiel op gang en worden er tijdens de gesprekken met diverse partijen ideeën geboren en concrete initiatieven aangeboden, ergo klanten geworven voor de logistieke hotspot. Medio 2012 zijn in het opstellen van dit businessplan reeds de volgende concrete ontwikkelingen in gang gezet. 1 Door een grote Russische hypermarktketen ( 2,5 miljard omzet) is de vraag bij ons neergelegd om een verzamelpunt/opstappunt te creëren voor luxe westerse producten zoals levensmiddelen die na eventuele toegevoegde waarde zoals ompakken enz. geconsolideerd vervoerd kunnen worden naar diverse bestemmingen in Rusland, per truck, spoor of kruiplijncoasters. Dit biedt naast de logistiek ook kansen voor het regionale bedrijfsleven hun goederen hier aan te bieden. 2 In het kader van de Global verschuivingen in agro logistieke stromen heeft een grote Amerikaanse handelsfirma/logistieke dienstverlener($ 8 miljard omzet) zich onlangs gevestigd in Rotterdam, om haar producten te leveren op de Europese markt. Met name groente en fruit vanuit Midden- en Zuid-Aamerika. Met dit bedrijf zijn wij volop in gesprek om een samenwerking met rivierenland vorm te geven. Kennis, ligging en netwerken spelen hierbij een belangrijke rol. 3 Van één van de gevestigde bedrijven op Medel kwam de vraag voor ondersteuning bij het acquireren van een omvangrijke Aziatische producent in wit- en bruingoed.

21 4 Er wordt momenteel gesproken met partijen om te komen tot een opzet voor een virtueel winkelcentrum/logistiek centrum voor streekproducten. De vraag naar streekproducten groeit explosief. De logistieke kosten zijn erg duur om van iedere individuele producent de producten bij de consument te krijgen. Dit willen we oplossen door het aanbod van verschillende producenten op een plaats te consolideren en vandaar uit te leveren naar de consument. 5 Er is een initiatief om te komen tot een logistiek centrum voor producten bestemd voor de medische sector. De activiteiten zijn tweeledig: Een centraal magazijn waar goederen worden aangeleverd bestemd voor o.a. de ziekenhuizen, die vervolgens geconsolideerd just in time worden aangeleverd. Dit heeft als voordeel dat dure ziekenhuismeters die nu voor opslag worden gebruikt een andere bestemming kunnen krijgen en dat het aantal vrachtautobewegingen bij ziekenhuizen wordt teruggebracht Een bedrijfsverzamelgebouw voor internationale producenten van (rand) apparatuur voor de medische sector.

22 In feite gaat het in dit businessplan, net zoals andere businessplannen, om het bij elkaar brengen van vraag en aanbod. Het aanbod is in dit geval datgene wat Rivierenland, in de breedste zin, te bieden heeft op logistiek vlak; daarmee willen wij de vraag (zie hoofdstuk 4) naar ons toetrekken als regio, hetgeen inhoudt dat we bedrijven werven die vanwege de logistieke kwaliteiten van de regio zich hier willen vestigen. In dit hoofdstuk gaan we in op het huidige aanbod en de wijze waarop we dat willen door ontwikkelen.

23 Concrete opgave is het oprichten van een projectbureau logistieke hotspot, waarbij optimale logistieke voorzieningen en infrastructuur het unique selling point zijn om de regio nationaal en internationaal onder de aandacht te brengen en te vermarkten. Dit projectbureau logistieke hotspot zal zowel een interne als een externe missie hebben en reactief en proactief functioneren; extern in marketing, communicatie en acquisitie; intern in het ontwikkelen en vasthouden van een gezamenlijke (regionale) visie en aanpak. De producten en diensten van dit bureau zijn de volgende. 1 Het bureau onderhoudt de communicatie met zowel het bedrijfsleven als de betrokken overheden aangaande de ontwikkelingen van de logistieke hotspot. Zij doet dit via haar organisatiestructuur en door het actief deelnemen aan andere initiatieven die in het verlengde liggen, c.q. verwantschap hebben met deze ontwikkeling, zoals bijvoorbeeld Betuwsche bloem en de nog op te richten vereniging logistieke hotspot. 2 Het bureau ontvangt, begeleidt en ondersteunt partijen die interesse tonen in vestiging in de Rivierenland; alles in de ruimste zin, in samenwerking met andere instanties, zoals NDL, NV Oost, banken, accountants, regionale dienstverleners enzovoorts. 3 Het bureau stimuleert en ondersteunt alle logistieke ontwikkelingen in de regio in de ruimste zin, zoals de bouw van een tweede terminal, en andere hardware ontwikkelingen zoals een spooraansluiting (zie hieronder). Daarnaast koppelt het projectbureau bedrijven in de regio aan logistieke initiatieven en kansen die met deze ontwikkeling gaan ontstaan aan elkaar, zodat het regionale zittende bedrijfsleven kan profiteren van de ontwikkelingen die zich voordoen. (zie voorbeeld Health Valley in hfs 4) 4 Het bureau vervult een actieve rol bij het opzetten van een vereniging logistieke hotspot conform het model Nederland distributieland/5mdn en is vervolgens actief betrokken bij deze vereniging. 5 Het bureau onderhoudt intensieve contacten met de bureaus en instanties die zich in de regio bezig houden met de arbeidsmarkt, dit om vraag en aanbod goed bij elkaar te brengen.

24 6 Het bureau onderhoudt vervolgens contacten met onderwijsinstellingen in de regio, om opleidingen te laten aansluiten bij de huidige en toekomstige vraag. 7 Het bureau voert een actieve lobby richting landelijke instanties als NDL, CBIN, gemeentelijk havenbedrijf Rotterdam enzovoorts om de regio en wat er speelt continue onder de aandacht te brengen van deze partijen. 8 Het bureau voert samen met de provincie en gemeenten lobby richting rijksoverheid Vereniging logistieke hotspot Daarnaast is een concreet voorstel om op korte termijn een vereniging op te richten met vertegenwoordigers uit een breed veld van bedrijfsleven, onderwijs, semi-overheid en overheid, dat als platform dient om verschillende projecten in samenwerking met gevestigde ondernemers op te pakken, met het projectbureau als spil in dit proces. Daarnaast fungeert deze vereniging als een denktank en niet onbelangrijk als een verzameling van ambassadeurs, die de regio als logistieke hotspot in hun netwerken gaan presenteren. Met vertegenwoordigers van Oost NV zijn reeds verkennende gesprekken gevoerd voor het organiseren van een dergelijke vereniging. Oost NV beschikt over ruime ervaring in deze vanwege betrokkenheid bij 5MDN, in het knooppunt Arnhem/Nijmegen. Lidmaatschap van deze vereniging zal zich niet beperken tot het gevestigde bedrijfsleven, maar ook landelijke partijen die belang hebben bij de ontwikkeling van deze regio kunnen en zullen aanhaken, zoals bijvoorbeeld NDL, Havenbedrijf enz. Een uitgewerkte juridische structuur voor de organisatie zoals hierboven omschreven is voorhanden. De logistieke kracht van de regio wordt, zoals blijkt uit de SWOT aan het begin van dit hoofdstuk, onder andere bepaald door de aanwezigheid van de belangrijke 5 modaliteiten water, spoor, weg, luchtvaart en telematica. Naast deze harde infrastructuur is de aanwezigheid van logistieke dienstverleners een belangrijke plus alsmede de mate waarin de sector onderling samenwerkt. We lichten deze elementen toe. Modaliteiten De meest optimale locaties, zowel nu maar zeker in de toekomst, zijn de locaties die beschikken over een efficiënt en ultramodern voorzieningenniveau op het gebied van logistiek, informatiestromen en arbeid. Vanuit logistiek perspectief dienen de terreinen van de toekomst multi-modaal ontsloten te zijn. Dat wil zeggen dat bij voorkeur alle vijf modaliteiten(modes) aanwezig zijn. Hoe staat Rivierenland er voor op het vlak van deze modaliteiten en wat is de opgave om deze verder te ontwikkelen? Water

25 Er is inmiddels een start gemaakt om te komen tot een containerterminal op het industrieterrein Medel. Deze terminal zal eind van dit jaar operationeel worden. Vanwege de enorme groei van het containervervoer is deze terminal een must voor nu en de toekomst om het gebied via het water te ontsluiten. Een tweede terminal te realiseren binnen afzienbare tijd is een harde voorwaarde om de toekomstige vraag van het reeds gevestigd bedrijfsleven en toekomstige nieuwe investeerders te kunnen blijven opvangen. Logistieke bedrijven die op wereldniveau opereren kiezen voor hun bedrijfsvestiging vrijwel uitsluitend voor vestigingsplaatsen die via het water ontsloten zijn. Het Projectbureau zal in samenwerking met de exploitant van de eerste terminal het realiseren van een tweede terminal in het gebied oppakken. Weg Het gebied is momenteel goed ontsloten (A2, A15, A12, A50, A27, A73), met name in oostwaartse richting. De voorgenomen doortrekking van de A15 brengt hier nog verbetering in. In de toekomst blijft het zaak vanuit de ontwikkelingen hier aandacht aan te blijven besteden, zowel wat de rijkswegen als de provinciale wegen betreft (bereikbaarheid terreinen). De KvK heeft recent een inventarisatie van de bereikbaarheidsproblemen gemaakt die de regio in de komende jaren te wachten staat (A15). Tezamen met de KvK en andere belanghebbenden dient Rivierenland zich op provinciaal en nationaal niveau sterk te maken voor maatregelen die de bereikbaarheid over de weg van Rivierenland waarborgen. Met name de toenemende congestie die zich momenteel op de A15 voordoet is een actueel knelpunt. Spoor Het was fantastisch geweest als voor het gebied een opstappunt op de Betuwe lijn was voorzien. Dit nu nog realiseren is een kostbare aangelegenheid en niet of nauwelijks haalbaar. Het projectbureau heeft een taak om met partijen uit de markt te zoeken naar creatieve oplossingen om voor het gebied alsnog de modaliteit spoor mogelijk te maken. Inmiddels heeft zich middels een initiatief van Ballast-Nedam een innovatieve oplossing aangediend voor de realisatie van de spoormodaliteit. Ballast-Nedam vertegenwoordigt de ontwikkelaar van een nieuw spoor-concept, de firma Cargo-Beamer A.G. uit Leipzig. Het gaat hier om een nieuwe terminaltechniek met bijbehorende wagons. Deze kan worden toegepast op bestaand spoor (dus niet de Betuwelijn), hetgeen aanzienlijk scheelt in de kosten in vergelijking tot een Betuwelijn aansluiting. Middels deze terminal wordt het mogelijk om vrachtwagentrailers, zonder tussenkomst van extern materieel, op een wagon te plaatsen. Middels dit terminal concept vindt dus een zogenaamde modalshift plaats van wegvervoer naar spoorvervoer. Zo zijn er door toepassing van dit systeem géén aanpassingen aan trailers nodig, in tegenstelling tot andere concepten waarbij de trailer aangepast of verzwaard moet zijn. Een tweede belangrijk voordeel is dat de truckchauffeur onafhankelijk is van aankomst- en vertrektijden van de trein. Bij andere terminals moet de chauffeur met truck aanwezig zijn op het moment van laden- en lossen, dit is niet het geval bij het CargoBeamer systeem. Mede door de extreem snelle laad- en lostijd van een complete trein in vijftien minuten en het feit dat

26 de truck inclusief chauffeur niet mee getransporteerd worden (alleen de trailer wordt getransporteerd) is het transport concurrerend met wegtransport. Tot slot is het van belang te vermelden dat de terminals door heel Europa te realiseren zijn zonder dat problemen optreden rondom de verschillende Europese spoorsystemen. Daarbij komt dat het, onder de juiste omstandigheden, mogelijk is om een kleinschaliger (nationaal) netwerk te realiseren van dergelijke terminals. Door de wijze van uitwisselen (horizontaal) van de trailer van de weg naar het spoor neemt deze terminal beperkte ruimte in beslag. Hierdoor is het relatief eenvoudig om een dergelijke terminal in te passen in een (reeds ontwikkelde) omgeving. Voordeel van dit systeem is de snelle afhandeling van de treinen en het gegeven dat een terminal slechts beperkte ruimte vraagt en ingepast kan worden in een (reeds) ontwikkelde omgeving. Samengestelde treinen kunnen gebruik maken van het bestaande net, waardoor ook nationaal spoorvervoer tot de mogelijkheden behoort. Er zijn al gesprekken met bijvoorbeeld Albert Heijn in Geldermalsen die hun interesse hiervoor hebben uitgesproken. Zie voor een uitgebreidere toelichting bijlage 4 van dit businessplan. Momenteel zijn we in gesprek met Ballast-Nedam om verder te verkennen hoe deze modaliteit in Rivierenland gerealiseerd kan worden. Zie ook: Luchtvaart Om een goede, efficiënte afhandeling van zowel inkomende als uitgaande luchtvracht te realiseren bestaat de mogelijkheid om in samenwerking met een logistieke dienstverlener of een nieuw op te zetten samenwerkingsverband een administratief vliegveld op te richten. Dit houdt in dat inkomende luchtvracht zonder handling op Schiphol of andere grote luchthavens, met speciaal hiervoor ingerichte vrachtauto s zonder enig oponthoud direct door kan naar de regio om hier verder afgehandeld te kunnen worden. Hiermee wordt tijdswinst geboekt en worden kosten bespaard. Het projectbureau kan hier als initiatiefnemer optreden. Hiervoor dienen de noodzakelijke vergunningen te worden aangevraagd en er moeten regelingen met de douane getroffen worden. In Gelderland is dit al eerder gerealiseerd in Duiven. Telematica Voor een efficiënt goederenstroom beheer is een goede telecommunicatie infrastructuur van groot belang. De informatiestromen zijn zeker zo belangrijk, zo niet belangrijker geworden dan de fysieke stroom van goederen. Er is de afgelopen 25 jaar in de wereld enorm veel veranderd als gevolg van globalisering maar ook qua informatisering Deze trend zet zich voort en waar deze zich naar toe ontwikkeld is slechts ten dele te overzien. Derhalve is het van belang dat de regio ijvert om op dit gebied te allen tijden up to date te zijn, ergo voorop te lopen in de ontwikkelingen. We gaan een tijd van nog meer vernieuwing op dit gebied tegemoet. Overige kwaliteiten: logistieke dienstverlening in Rivierenland