Opleidingsplan 2011 Interactieve Media Communication & Multimedia Design Amsterdam 2

Transcriptie

1

2 Opleidingsplan 2011 Interactieve Media Communication & Multimedia Design Amsterdam 2

3 Voorwoord Missie, identiteit en positionering Missie van de opleiding Visie van de opleiding Strategie Positionering van de opleiding in het domein MCI Kansen binnen het domein MCI CMD Amsterdam en andere CMD-opleidingen CMD Amsterdam en het werkveld Conclusie positionering Beroeps- en opleidingsprofiel Visie op beroep en actuele ontwikkelingen Opleidingsprofiel CMD Amsterdam HBO Bachelor niveau Landelijk beroepsprofiel Onderwijsconcept en leeromgeving Competentiegericht opleiden Leerhouding van de student Leerlijnen Onderwijsvormen Projecten Afstudeeropdracht Kernvakken en Profileringsvakken Stages Studieloopbaanbegeleiding Het ontwikkelen van onderzoeksvaardigheden Het ontwikkelen van algemene beroepsvaardigheden Toetsen en beoordelen Uitgangspunten toetsbeleid Feedbackfunctie toetsen Rollen van docenten, studenten en werkveld Toetsvormen Formatief/summatief Kwaliteitscriteria Procedure voor toetsconstructie Normering...37 Opleidingsplan 2011 Interactieve Media Communication & Multimedia Design Amsterdam 3

5 4.9 Kwaliteitsborging Taken en bevoegdheden examencommissie Taken en bevoegdheden toetscommissie Werkwijze toetscommissie Relatie tussen toetscommissie en examencommissie Onderwijsprogramma Leerplanschemaʼs CMDA competenties en indicatoren per onderwijseenheid Fasen in de opleiding Programmalijnen Samenhang binnen- en buitenschools programma Major-minor structuur Versnellingstrajecten Excellentie trajecten Internationalisering Studeerbaarheid...50 Bijlage 1: Competenties en indicatoren CMD Amsterdam Bijlage 2: Verankering algemene beroepsvaardigheden Bijlage 3: Kwaliteitscriteria assessment Opleidingsplan 2011 Interactieve Media Communication & Multimedia Design Amsterdam 5

7 Voorwoord Het opleidingsplan CMD Amsterdam beschrijft het nieuwe curriculum dat vanaf augustus 2011 wordt geïmplementeerd door de opleiding. De propedeuse en het eerste verdiepingsjaar (V1) worden uitgevoerd en in augustus 2012 volgen de laatste twee jaren. In de afgelopen jaren hebben projectteams, in samenwerking met docententeams en management, gewerkt aan de ontwikkeling van een vernieuwde visie op het beroep en daaraan gekoppeld een nieuw competentieprofiel. Vervolgens zijn op basis van deze visie didactische uitgangspunten geformuleerd en is het curriculum ontworpen. Het is een intensief traject geweest waarbij regelmatig in docentenvergaderingen is teruggekoppeld en waarin de belangrijkste stappen zijn bediscussieerd. Ook studenten (opleidingscommissie) en het werkveld (opleidingsadviescommissie) zijn bij de ontwikkeling betrokken geweest; hebben feedback en advies gegeven op het competentieprofiel en de uitwerking daarvan in het curriculum. Het ontwikkelwerk is nog niet af; het opleidingsplan zoals op dit moment gepresenteerd kan worden, stemt tot optimisme. Het is gelukt een aantrekkelijk curriculum te ontwerpen waarin studenten zich goed kunnen voorbereiden op een succesvolle toekomst in het dynamische werkveld van de interactieve media ontwerper. Het curriculum biedt houvast om een goed onderlegde professional te worden en biedt tevens keuzevrijheid aan iedere student om een eigen richting op te gaan en zich te profileren binnen het beroep. In het studiejaar worden het tweede verdiepingsjaar (V2) en afstudeerfase ontwikkeld, conform de contouren die in dit opleidingsplan zijn geschetst. Er is een curriculumcommissie in het leven geroepen die dit ontwikkelwerk, de verdere implementatie en eventuele bijstellingen zal initiëren en begeleiden. Daarnaast zal de curriculumcommissie erop toezien dat het opleidingsplan de komende jaren blijft dienen als richtinggevend document voor het onderwijs. Dank aan allen die aan het voorliggend opleidingsplan hebben meegewerkt Succes met de uitvoering! Juli 2011 Yvonne Opdam, Opleidingsmanager CMD Amsterdam a.i. Opleidingsplan 2011 Interactieve Media Communication & Multimedia Design Amsterdam 7

9 1. Missie, identiteit en positionering 1.1 Missie van de opleiding CMD Amsterdam 1 stelt ontwerpen centraal in de opleiding. Wij willen studenten leren denken als ontwerper en opleiden tot interactieve media ontwerpers met een goede aansluiting op de huidige én de toekomstige beroepspraktijk. CMD Amsterdam biedt talentontwikkeling-op-maat: studenten ontwikkelen naast een gemeenschappelijke kennisbasis een individueel profiel. 1.2 Visie van de opleiding CMD Amsterdam gelooft in het 'human centered' ontwerpproces. Wij zien een steeds grotere rol weggelegd voor ontwerpers die in staat zijn om te kijken naar de menselijke kant van interactieve media. In onze visie ontwikkelt de 'human centered' aanpak zich in toenemende mate naar het bestuderen van de mens in zijn sociale en maatschappelijke context als aanleiding voor en onderbouwing van interactieve media concepten. Daarnaast blijft het belangrijk te kijken naar de mens op het moment dat hij in aanraking komt met interactieve media, zijn gedrag serieus te nemen en te verwerken in het ontwerpproces. CMD Amsterdam ziet dan ook een meerwaarde in het inbedden van toegepast onderzoek en prototyping in het curriculum en wil studenten hierin helpen en stimuleren. CMD Amsterdam ziet een werkveld dat zich zeer snel ontwikkelt en is van mening dat een flexibel curriculum dat flexibel is en daardoor adequaat kan reageren op nieuwe ontwikkelingen en trends een vereiste is. Lees meer bij 'Visie op beroep en actuele ontwikkelingen' op pagina 6. Het CMD Amsterdam werkveld is en blijft sterk internationaal georiënteerd. Het ligt in de aard van het interactieve medium dat het geografische grenzen overschrijdt en zich richt op een internationale gemeenschap. Het werkveld bedient zich van internationale standaarden. Vakinhoudelijk onderzoek en communicatie spelen zich af op internationale schaal en vakliteratuur is vaak geschreven of vertaald in het Engels. Het curriculum van CMD Amsterdam richt zich op dit internationale werkveld. Passend bij de aard van het interactieve media werkveld neemt het leren in projecten een belangrijke plaats in het curriculum in. CMD Amsterdam wil studenten uitgebreide ervaring bieden in projecten met wisselende thematiek en gericht op verschillende aspecten van het ontwerpproces. Studenten oefenen in projecten met verschillende rollen en verantwoordelijkheden. 1.3 Strategie Om onze positionering als ontwerpopleiding voor interactieve media sterk neer te zetten zorgen we voor een curriculum waarin ontwerpen van interactie middels genetwerkte media 2 centraal staat. De competenties die onze studenten leren hebben betrekking op de beroepstaken ontwerpen, onderzoeken, maken, adviseren en projectmanagen. De kennis en vaardigheden die worden aangeboden in de vakken en projecten geven de studenten handvatten om een concrete uitwerking van een interactieve media toepassing te ontwerpen. Het blijft dus niet bij een conceptuele, tekstuele omschrijving van een toepassing, zij leren het ook te ontwikkelen. Digitale tools en -technologie worden gebruikt om te kunnen visualiseren en te ontwerpen. Door toegepast onderzoek en prototyping leren wij onze studenten een 'human centered' ontwerpproces, waarbij verschillende vormen van testen met gebruikersgroepen worden ingezet om (tussen)producten te evalueren en aan te passen De opleiding Interactieve Media heeft een naamsverandering aangevraagd bij het College van Bestuur van de Hogeschool van Amsterdam. In dit opleidingsplan is op de besluitvorming geanticipeerd en wordt de opleiding aangeduid met CMD Amsterdam. 2 Genetwerkte media zijn democratisch en decentralized. De bezoeker kan tevens auteur zijn. Genetwerkte media maken vaak gebruik van computers als input/output device en vereisen een dynamisch netwerk van mensen die participeren en consumeren. Opleidingsplan 2011 Interactieve Media Communication & Multimedia Design Amsterdam 9

10 Het CMD Amsterdam ontwerpproces is iteratief en is als volgt samen te vatten: Begrijp de mens en zijn omgeving Ontwerp interactie tussen mensen, plekken en informatie Maak netwerken met interactieve media Evalueer tastbare resultaten Afbeelding 1: CMD Amsterdam: ontwerpopleiding voor interactieve media De vier stappen in het ontwerpproces waar CMD Amsterdam de nadruk op legt zijn verwoord en weergegeven. Om de student keuze te bieden én flexibiliteit in te bouwen in de aangeboden vakken is een vierjarig curriculum ontwikkeld waarin het aantal kernvakken afneemt, het aantal profileringsvakken toeneemt (die de student zelf kan kiezen) en een stage- en projectenlijn wordt aangeboden. De student kan zich in toenemende mate naar eigen keuze ontwikkelen, zowel in de breedte als in de diepte. Studenten worden voorbereid op een internationaal georiënteerd werkveld door te werken in interdisciplinaire projectteams aan opdrachten voor projectpartners bij voorkeur uit de regio Amsterdam. Dit krijgt vorm in een sterke projecten- en stagelijn in het curriculum. Er vindt actieve studenten docentuitwisseling plaats met partneropleidingen in het buitenland waarbij de studenten de keuze hebben een minor te volgen of te participeren in projecten met CMD-gerelateerde kenniscentra in het buitenland. Opleidingsplan 2011 Interactieve Media Communication & Multimedia Design Amsterdam 10

11 Afbeelding 2: CMD Amsterdam beroepstaken en vakken. De beroepstaken ʻontwerpenʼ, ʻmakenʼ, adviserenʼ en ʻonderzoekenʼ zijn gekoppeld aan (een selectie van) vakken die een belangrijk aandeel hebben in het aanleren van die beroepstaak. De beroepstaak ʻprojectmanagenʼ is gekoppeld aan een aantal algemene beroepsvaardigheden, die in de vakken (en projecten) worden aangeleerd. 1.4 Positionering van de opleiding in het domein MCI Uit ons (benchmark)onderzoek bleek dat binnen het domein MCI profilering ten opzichte van de overige opleidingen dringend gewenst was. In het geval van de opleiding Informatica werd dit gevoed door overlap in specifieke onderwerpen in beide curricula. Ook werden onze studenten weleens gezien als ʻbouwers van websitesʼ. De noodzaak tot profilering ten opzichte van MIC kwam voort uit de sterke nadruk op marketing en communicatie in onze afstudeervariant Content en Communicatie, die overeenkomsten vertoont met de afstudeerrichting Reclame, Marketing en Communicatie bij MIC. Daarbij komt dat alumni van beide studierichtingen vaak aan de slag kunnen in advertising en pr. Door middel van onderzoek en discussie identificeerden we twee belangrijke verschillende dynamieken, die het mogelijk maken te visualiseren hoe IAM zich verhoudt tot de andere studies binnen MCI: 1. Management versus creatie/ontwerp Dit verwijst naar de rol die de student heeft binnen het (creatieve) proces. Dit kan zowel het managen van die processen zijn als een rol binnen het proces zelf. 2. ʻDesigner invalshoekʼ versus de ʻengineer invalshoekʼ Dit verwijst naar de manier waarop de studenten worden verwacht om te gaan met opdrachten en problemen. Het verschil tussen het standpunt van de ʻdesignerʼ en dat van de ʻengineerʼ behoeft misschien uitleg: designer en engineer zijn beide verantwoordelijk voor het ontwerp. De eerste werkt aan een oplossing vanuit het design en de tweede vanuit de technologie. De realiteit wijst uit dat beide invalshoeken leiden tot een goede oplossing, maar dat ze zelden in één persoon verenigd worden (je bent vaak of designer of engineer). Opleidingsplan 2011 Interactieve Media Communication & Multimedia Design Amsterdam 11

12 Gebruikmakend van deze dimensies hebben we de verschillende opleidingen in het domein als volgt gepositioneerd: Afbeelding 3: Positionering CMD Amsterdam binnen het domein MCI MIC: Media, Informatie en Communicatie RMP: Redactie en Mediaproductie NM: Nieuws en Media IM: Informatie en Media MMP: Media, Marketing en Publishing RMC: Reclame, Marketing en Communicatie FD: Fashion & Design FB: Fashion en Branding FM: Fashion & Management CMD Amsterdam is geplaatst in het kwadrant rechtsboven, waarmee we de opleiding positioneren als een ontwerpopleiding met een designers invalshoek. Het toont ook de afstand met MIC, waar de nadruk ligt op het managen van het ontwerpproces, in plaats van op het ontwerpen zelf. CMD Amsterdam studenten moeten in staat zijn daaraan daadwerkelijk actief deel te nemen. Voor de volledigheid hebben wij ook AMFI in dit overzicht opgenomen, dat vanwege de nadruk op ontwerpen dichtbij ons ligt. Dit maakt voor de positionering van IAM niet veel verschil, omdat er (nog) slechts een beperkte overlap is tussen de mode-industrie en de sector waartoe wij onze studenten opleiden. 1.6 Kansen binnen het domein MCI Binnen het domein bestaat veel expertise op o.a. de vakgebieden marketing, gameontwikkeling, communicatie, mediaproductie, informatietechnologie, journalistiek, management en mode die nu enkel binnen de betreffende opleidingen wordt ingezet. Bij ontwerpvraagstukken die worden behandeld Opleidingsplan 2011 Interactieve Media Communication & Multimedia Design Amsterdam 12

13 binnen de opleiding CMD Amsterdam, is expertise in deze vakgebieden zeker nodig. Wij zijn voorstander van samenwerkingverbanden tussen experts binnen het domein in de vorm van het gezamenlijk ontwikkelen en aanbieden van onderwijsmodules. Wij zien mogelijkheden om tot samenwerking te komen in (muldisciplinair georganiseerde) projecten, minoren en profileringsvakken. 1.7 CMD Amsterdam en andere CMD-opleidingen Voortbouwend op de positionering binnen het domein lijkt het ons belangrijk in onze positionering dat CMD Amsterdam een ontwerpopleiding is. We zijn echter niet de enige CMD-opleiding in Nederland, dus hebben we een onderzoek verricht naar onze collega-opleidingen (tevens te beschouwen als concurrenten) in Nederland. Momenteel zijn er zes andere CMD-opleidingen in Nederland, die zich allemaal als ontwerpopleiding positioneren. Om CMD Amsterdam te onderscheiden, moeten we dus meer doen dan ons als ontwerpopleiding neerzetten. Vier van de zes opleidingen benadrukken de gebruiker in het ontwerpproces, dus ook de ʻuser-centeredʼ benadering is niet voldoende om CMD Amsterdam te positioneren t.o.v. de andere CMD-opleidingen. Deze user-centered opleidingen richten zich vooral op de interactie tussen gebruiker en toepass en niet zozeer op de bredere context. Gezien de trends die we tegenkwamen in scenariosessies en onderzoek die wijzen op het toenemende belang van interactieve media in cultuur en maatschappij (zie vooral Harper et al, 2008), is een nadruk op deze aspecten zowel als het centraal stellen van de gebruiker een kans om ons duidelijk te positioneren ten opzichte van de overige CMDʼs. We hebben deze meer holistische benadering in onze discussies beschreven als focus op de gebruiker als mens dit is te lezen als ʻgebruiker als onderdeel van de maatschappijʼ- (om dit af te kunnen zetten tegen de user-centered benadering van de overige vier CMDs die wij kortweg hebben beschreven als ʼgebruiker als gebruikerʼ). De focus voor CMD Amsterdam is op de gebruiker EN de sociaalmaatschappelijke context. Om het verschil aan te geven met een kunstopleiding, zetten wij hier een tweede as tegenover: toegepast versus kunst (zie afbeelding 4). Afbeelding 4: Positionering CMD Amsterdam ten opzichte van andere CMDʼs in Nederland Opleidingsplan 2011 Interactieve Media Communication & Multimedia Design Amsterdam 13

14 1.8 CMD Amsterdam en het werkveld Tenslotte hebben we ons gericht op de positionering van CMD Amsterdam binnen de interactieve media industrie. Over het algemeen is ons werkveld momenteel tevreden met de kennis en vaardigheden van onze studenten, tijdens stages en na hun afstuderen (zie bijvoorbeeld Evaluatie Stages 09-10). In het werkveld van interactieve media is geen eenduidigheid over wat met in de toekomst van de afgestudeerde zal verwachten. We hebben (o.a. van de opleidingsadviesraad) hele verschillende opinies gehoord, van behoefte aan een specialist aan de ene kant tot de behoefte aan een breed opgeleide generalist aan de andere kant (en alles daar tussenin). Dit maakt het voor ons moeilijk om de industrie als basis te nemen voor verdere positionering. Daarom zijn wij bij de positionering van CMD Amsterdam in het werkveld interactieve media van ons onderzoek uitgegaan. Wat duidelijk is geworden in de scenariosessies en het door ons verrichte literatuuronderzoek, is dat er één ding de komende 5 à 10 jaar niet zal veranderen: de snelheid waarmee de interactieve media sector zich ontwikkelt. In tijden van verandering kunnen kennis en vaardigheden snel verouderd raken. Opleidingen die niet in de pas lopen met deze ontwikkelingen verliezen relevantie en leveren studenten af waar het werkveld niet langer op zit te wachten. Voor ons is daarom belangrijk CMD Amsterdam te positioneren als een flexibele opleiding, die voorop kan lopen bij de ontwikkelingen in het veld (door het curriculum, maar ook door samenwerking met het lectoraat Netwerkcultuur en het kenniscentrum Create-It) en die de snelheid van de verandering kan bijbenen om afstudeerders af te leveren met relevante kennis en vaardigheden voor het heden en de toekomst. 1.9 Conclusie positionering Algemene positionering: CMD Amsterdam is een ontwerpopleiding die studenten opleidt om te denken als ontwerper bij het ontwikkelen van interactieve toepassingen. Bij CMD Amsterdam staat de mens centraal als eindgebruiker van een ontwikkelde toepassing èn als mens met sociaal-maatschappelijke context. CMD Amsterdam is een flexibele opleiding en die flexibiliteit stelt ons in staat voorop te lopen bij de snelle ontwikkelingen in het veld en geeft studenten de kans zichzelf te ontwikkelen op een manier die aansluit op de interactieve media sector en hun persoonlijke aspiraties en interesses. Opleidingsplan 2011 Interactieve Media Communication & Multimedia Design Amsterdam 14

15 2 Beroeps- en opleidingsprofiel 2.1 Visie op beroep en actuele ontwikkelingen CMD Amsterdam leidt studenten op tot 'interactieve media ontwerper', een omschrijving die ruimte geeft aan de verschillende beroepen en beroepsrollen die nu en in de toekomst relevant zijn. Hoe ziet CMD Amsterdam de ontwikkeling van de huidige naar de toekomstige 'interactieve media ontwerper'? Een aantal eigenschappen zullen niet of nauwelijks veranderen: Het combineren van abstract denkvermogen met een sterke verantwoordelijkheid en passie voor de concrete uitwerking. Het onderzoeken en het kunnen vertalen van onderzoek naar een ontwerpconcept, naar aanleiding van een klantvraag (of breder maatschappelijk vraagstuk). Het strategisch kunnen inspelen op innovaties en trends. Het beheersen van tools en methodieken om een ontwerpconcept te kunnen communiceren en te definiëren, in woord en in beeld. CMD Amsterdam hecht nadrukkelijk waarde aan de eerste drie eigenschappen, omdat deze haar onderscheiden van MBO-opleidingen tot 'interactieve media ontwerper'. Het werkveld waarin de ʻinteractieve media ontwerperʼ zich begeeft is de laatste jaren sterk geprofessionaliseerd, ook omdat de acceptatie, kennis en afhankelijkhied van gebruikers van interactieve media enorm is toegenomen. Het interactieve media-werkveld handhaaft zich inmiddels zelfstandig naast het ʻtraditioneleʼ media-werkveld. De toegenomen acceptatie, kennis en afhankelijkheid van gebruikers van interactieve media ziet CMD Amsterdam als motivatie om studenten beter en uitgebreider te laten kijken naar die gebruiker als eindgebruiker van een toepassing en als mens in de context van zijn leefomgeving. Het gegeven dat het werkveld zich zelfstandig handhaaft naast 'traditionele' media houdt niet in dat er geen samenwerking of transmediale werkvormen en oplossingen meer bestaat. Integendeel: vanuit een grote kennis en verankering in het interactieve media werkveld worden de mogelijkheden tot het inzetten van andere media juist duidelijker. CMD Amsterdam wil zich focussen op het interactieve media werkveld, en pas in tweede instantie de mogelijkheden voor het inzetten van andere media onderzoeken. De 'interactieve media ontwerper' van de toekomst zal steeds meer in staat zijn een open, onderzoekende en toekomstgerichte blik te combineren met een sterke verankering in één van de werkgebieden van interactieve media-ontwerp: visualisatie, functionaliteit, content, techniek en proces: interactieve media centraal; daarbinnen een breed profiel mogelijk; tevens de mogelijkheid om in een kleiner domein te profileren. Naast focus bieden in de professionalisering van de student schept CMD Amsterdam ruimte in het curriculum nieuwe ontwikkelingen onder de aandacht te brengen. Docenten worden ondersteund in hun lopende programma in te spelen op nieuwe ontwikkelingen, maar daarnaast kan er door het aanpassen van profileringsvakken en minoren sneller worden ingespeeld op de dynamiek van het werkveld en kan CMD Amsterdam haar imago als 'vooruitstrevend' behouden en verbeteren. Het is onmogelijk te voorspellen welke namen de beroepen van de toekomst zullen dragen. Toch lijkt het aannemelijk en ook houdbaar voor de komende vijf jaar uit te gaan van beroepen die zich primair focussen op development (techniek), design (visualisatie), interaction design (functionaliteit), content en proces (management), De vijf uitstroomberoepsrollen van CMD Amsterdam zijn: front end developer, visual designer, interaction designer, content manager en project manager, met als gemeenschappelijk kenmerk een open, onderzoekende en toekomstgerichte blik. Opleidingsplan 2011 Interactieve Media Communication & Multimedia Design Amsterdam 15

16 Afbeelding 5: CMD Amsterdam interactieve media ontwerper. De beroepsrollen binnen de cirkel zijn de uitstroomberoepsrollen van CMD Amsterdam. De beroepsrollen buiten de cirkel vereisen meer jaren werkervaring en zijn daarmee doorgroeifuncties. 2.2 Opleidingsprofiel CMD Amsterdam CMD Amsterdam profileert zich als ontwerpopleiding. De competenties zijn geformuleerd op basis van een aantal onderscheidende taken die de interactieve media ontwerper uitvoert. In de praktijk zullen afgestudeerden zich toeleggen op één of meerdere beroepstaken, in de opleiding ontwikkelen zij zich breed en leggen voldoende basis voor een eventuele latere specialisatie. De competenties vormen het fundament van het curriculum. Onder een competentie wordt verstaan: Een integraal geheel van kennis, vaardigheden en houding die een persoon binnen een beroeps- en/of wetenschappelijke context adequaat weet in te zetten Cahier 1: Competentiegericht Opleiden, Hogeschool van Amsterdam (2005) Opleidingsplan 2011 Interactieve Media Communication & Multimedia Design Amsterdam 16

17 Beroepstaak Competenties 1 Ontwerpen De interactieve media ontwerper bedenkt en concretiseert een concept voor een kwalitatief hoogwaardige interactieve media toepassing. 2 Onderzoeken De interactieve media ontwerper doet onderzoek ten behoeve van de ontwikkeling van een interactieve media toepassing. 3 Maken De interactieve media ontwerper ontwikkelt op basis van een concept een (deels) werkende interactieve media toepassing. 4 Adviseren De interactieve media ontwerper verkent met een opdrachtgever de ontwerpvraag en geeft advies over een oplossingsrichting. 5 Projectmanagen De interactieve media ontwerper organiseert een interactief media project en stuurt de uitvoering aan. Tabel 1: Opleidingscompetenties (vanaf september 2011) Zie ook bijlage HBO Bachelor niveau Om het hbo-niveau zichtbaar te maken zijn Dublin descriptoren (1999) en hbo-kernkwalificaties (2002) ontwikkeld. De hbo-kernkwalificaties zijn ontwikkeld door de HBO-Raad en meer toegesneden op de Nederlandse situatie in het hoger beroepsonderwijs. Dublin desciptoren en hbo-kernkwalificaties zijn evenwel aantoonbaar overlappend. Zij kunnen worden gebruikt om te checken of het (brede) hbo-niveau met behulp van de opleidingscompetenties kan worden gehaald. In onderstaande matrix is zichtbaar gemaakt dat alle hbo-kernkwalificaties in voldoende mate in de competenties zijn verwerkt (tabel 2). Opleidingsplan 2011 Interactieve Media Communication & Multimedia Design Amsterdam 17

18 hbo-kernkwalificaties: 1. brede professionalisering 2. multidisciplinaire integratie 3. toepassing wetenschap 4. transfer en brede inzetbaarheid 5. creativiteit en complexiteit 6. probleemgericht werken 7. methodisch en reflectief 8. sociaal communicatief 9. basiskwalificatie management 10. besef maatschappelijke verantw. Competenties CMD Amsterdam: 1. Ontwerpen x x x x x x x 2. Onderzoeken x x x x x x x x 3. Maken x x x x x x 4. Adviseren x x x x x x x 5. Projectmanagen x x x x x x x x Tabel 2: HBO-niveau CMD Amsterdam 2.4. Landelijk beroepsprofiel In overleg met de tien CMD-opleidingen en het werkveld is gewerkt aan een nieuw CMD-beroeps- en competentieprofiel. De opleiding CMD Amsterdam heeft in dit proces een leidende rol op zich genomen, door steeds de eigen ontwikkeling van opleidingscompetenties in te brengen in het landelijk overleg. Het in maart 2011 opgeleverde Beroeps- en competentieprofiel Communication & Multimedia Design is door de landelijke beroepenveldcommissie vastgesteld. Het nieuwe competentieprofiel is een antwoord op de veranderende vragen die aan de CMD-professional worden gesteld. De CMD Amsterdam competenties volgen de landelijk geformuleerde (tabel 3). In de ontwerpopleiding wordt groot belang gehecht aan een onderzoeksmatige houding, zowel in de fase van conceptualiseren als achteraf, bij de controle op het ontwerp en de evaluatie. Evalueren is bij CMD Amsterdam niet een eigenstandige competentie, zoals in het landelijke profiel, maar komt in alle beroepstaken van het ontwerpproces terug. Met de competenties ʻadviserenʼ en ʻprojectmanagenʼ voegt CMD Amsterdam specifieke kernmerken toe aan het landelijk profiel. ʻAdviserenʼ gaat verder dan ʻmanifesteren en presenterenʼ en ʻontwikkelen en reflecterenʼ: de student leert een meer sturende, adviserende rol aan te nemen. ʻProjectmanagenʼ gaat verder dan ʻinter- en multidisciplinair samenwerkenʼ: de student leert ook hier zich te manifesteren in een meer sturende rol. Opleidingsplan 2011 Interactieve Media Communication & Multimedia Design Amsterdam 18

19 Landelijk competentieprofiel Competenties CMD Amsterdam Conceptualiseren De CMD-er genereert ideeën en ontwikkelt concepten voor (interactieve) communicatieproducten, -diensten, en -belevingen. Het gaat daarbij om het verbinden van wensen van gebruikers, doelstellingen van opdrachtgevers en middelen (media, technologie) op basis van een strategie. 1. Ontwerpen De interactieve media ontwerper bedenkt en concretiseert een concept voor een kwalitatief hoogwaardige interactieve media toepassing. Evalueren De CMD-er is in staat resultaten, die tijdens verschillende stadia van het ontwerpproces ontstaan, herhaaldelijk te toetsen op hun waarde en belang voor de wensen van de gebruiker/opdrachtgever. Onderzoeken & begrijpen De CMD-er doet onderzoek om de context van het probleem, de wens van de gebruiker, doelstelling van de opdrachtgever, de belangen van stakeholders en de mogelijkheden van de technologie te begrijpen. 2. Onderzoeken De interactieve media ontwerper doet onderzoek ten behoeve van de ontwikkeling van een interactieve media toepassing. Evalueren (zie hierboven) Verbeelden en prototypes maken De CMD-er is in staat om concepten vorm te geven en te concretiseren in prototypes. Evalueren (zie hierboven) 3. Maken De interactieve media ontwerper ontwikkelt op basis van een concept een (deels) werkende interactieve media toepassing. Manifesteren en presenteren De CMD-er weet de opdrachtgever, team en gebruikers te enthousiasmeren voor zijn ontwerpideeën. Hij is in staat een inspirerend verhaal te houden, waarin hij op een authentieke wijze en vanuit een eigen visie zijn boodschap weet over te brengen. 4. Adviseren De interactieve media ontwerper verkent met een opdrachtgever de ontwerpvraag en geeft advies over een oplossingsrichting. Ontwikkelen en reflecteren De CMD-er neemt verantwoordelijkheid voor zijn eigen professioneel handelen. Hij reflecteert hierbij zowel op het ontwerpproces, ontwerpkeuzes als op zijn eigen professionele ontwikkeling. De CMDer verdiept zich voordurend in de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van relevante vakgebieden en weet deze op waarde te schatten en in te zetten. Hij draagt bij aan de verdere ontwikkelingen van het vakgebied. Inter- en multidisciplinair samenwerken De CMD-er is in staat om samen te werken in een multidisciplinaire, multiculturele en/of internationale omgeving, waarbij hij verschillende vakgebieden weet te verbinden. 5. Projectmanagen De interactieve media ontwerper organiseert een interactief media project en stuurt de uitvoering aan. Ontwikkelen en reflecteren (zie hierboven) Tabel 3: Conversie Landelijk Competentieprofiel naar CMD Amsterdam Opleidingsplan 2011 Interactieve Media Communication & Multimedia Design Amsterdam 19

21 3. Onderwijsconcept en leeromgeving 3.1 Competentiegericht opleiden Bij competentiegericht opleiden past een didactisch model waarbij de student ruimte krijgt de eigen competenties te onderzoeken, te ontwikkelen en aan te tonen. De student brengt een eigen profilering aan en toont dit profiel in een portfolio. De opleiding heeft daarom gezorgd voor een curriculum waarin de student in toenemende mate zelf invulling kan geven aan zijn studie, door keuze voor profileringsvakken, voor stage, minor en afstudeerproject. De invulling van het curriculum, de keuze voor projecten, vakken, stages, is gebaseerd op een visie op (competentiegericht) leren. De opvattingen over wat leren is en wat van student en docent verwacht wordt ten aanzien van het leerproces laten zich als volgt samenvatten. Voor de student: Leren is construeren Leren is het resultaat van de eigen inspanningen om aan kennis betekenis toe te kennen en het een plaats te geven in de wereld zoals je die kent. Kennis verwerf je door informatie tot je te nemen en te gebruiken (toe te passen). In een beroepsopleiding wordt kennis toegepast in beroepsvraagstukken. Leren is daarmee vooral het ondernemen van die activiteiten waardoor geleerd kan worden. Leren is samenwerken Studenten brengen verschillende ervaringen (voorkennis) en vaardigheden mee en daardoor biedt samenwerking tussen studenten interessante mogelijkheden voor kennisverbreding. Met andere woorden: leren is ook een sociaal proces. Door het debat vormen zich concepten, construeert de student kennis en verwerft vaardigheden. Leren is reflecteren Reflectie is nodig om tijdig te kunnen nagaan of het leerproces voldoende vordert en voldoende effectief is. Bij reflectie dient er zowel aandacht te zijn voor de mate waarin het resultaat is behaald als voor de wijze waarop dit resultaat is bereikt. Je bewust worden van het leerresultaat is een belangrijk leermoment, evenals het onder ogen zien van wat nog geleerd moet worden. Leren is kiezen Studenten ontwikkelen hun competenties in een curriculum dat een keuzemogelijkheden heeft. Op basis van zelfkennis, reflectie en ambitie stellen studenten een eigen studieplan samen, binnen de ruimte die de opleiding daartoe biedt. Bij kiezen hoort verantwoorden: de student legt aan zichzelf en aan de opleiding verantwoording af van de gemaakte keuzes en het resultaat daarvan. Dit keuzeproces en deze verantwoording, ook wel zelfsturing in het leren genoemd, is een belangrijke pijler van het competentiegericht leren. De student leert het eigen leren vorm en inhoud te geven (leren leren). Voor de docent: Opleiden is activeren In een didactisch model dat ervan uitgaat dat leren een actief proces is dat door de lerende zelf tot stand gebracht wordt is een belangrijke taak van de docent de lerende aan te zetten tot kennisverwerving, kennisconstructie en het ontwikkelen van vaardigheden. De docent biedt activerend onderwijs dat de student aanzet tot denken, tot toepassen, uitproberen, dialoog. Hiermee activeert de docent het leerproces. Opleiden is kennis aanreiken Docenten zijn expert in hun vakgebied en zijn daardoor uitmuntend in staat studenten de juiste vragen te stellen, de goede aanwijzingen te geven. Soms is dit niet genoeg om een leerproces voldoende op gang te brengen en kiest de docent voor overdracht van kennis of het voordoen van vaardigheden om de student op effectieve wijze wegwijs te maken en het leerproces van de student te ondersteunen. Overdracht gaat zoveel mogelijk gepaard met opdrachten waarin studenten kunnen oefenen met leerstof, waarin zij kunnen toepassen en reflecteren op de aangereikte kennis en vaardigheden. Opleidingsplan 2011 Interactieve Media Communication & Multimedia Design Amsterdam 21

Nog meer weergeven