voor te blijven Trouw, deverdieping overigeartikelen - We hacken om de boeven voor... Vincent Dekker Lezersreacties op dit artikel (6)
|
|
- Fenna Maes
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 1 of 5 05/11/ :03 PM deverdieping overige artikelen Keer op keer halen ze het nieuws, dat groepje computerdeskundigen van de Nijmeegse Universiteit. De ov-chipkaart kunnen ze inmiddels binnen een paar tellen kraken. Wij voelen het als onze verantwoordelijkheid om De 'Radboudhackers' kraakten de chip die in veel toegangspasjes de buitenwereld zit. Op de foto: op de gevaren Tweede te Kamer. wijzen. FOTO WERRY CRONE, TROUW Lees het artikel De ov-chipkaart kraken de 'Radboudhackers' nu binnen een paar seconden. FOTO JOËL VAN HOUDT We hacken om de boeven voor te blijven Vincent Dekker Lezersreacties op dit artikel (6) Reageer zelf Het is een volstrekt onopvallende kamer, met op standaard witte tafels een paar computers en vooral veel papier. Niemand die hier een technisch laboratorium in zou zien. Toch zijn in deze ruimte van de Nijmeegse Radboud Universiteit de afgelopen maanden technische hoogstandjes geleverd die wereldwijd de aandacht trokken. De kamer is het domein van de groep die aantoonde dat de chips in de ov-chipkaart en toegangspasjes voor gebouwen niet meer veilig zijn en dat ook het nieuwe paspoort gegevens lekt. De studenten, hun begeleiders en andere universiteitsmedewerkers zijn computerdeskundigen die naar gebreken in chips en software zoeken. Eigenlijk willen we liever niet dat we hackers worden genoemd, zegt Wouter Teepe verontschuldigend. Het woord roept bij sommigen helaas associaties op met criminaliteit. In Nijmegen speuren ze echter juist naar beveiligingsproblemen om de wereld in staat te stellen de criminelen voor te blijven. Hoogleraar informatiebeveiliging Bart Jacobs heeft de afgelopen jaren een grote onderzoeksgroep om zich heen verzameld. Deze Digital Security Group werkte lange tijd in relatieve anonimiteit. Totdat in januari onder anderen Roel Verdult het nieuws naar buiten bracht dat de beveiliging van de ov-chipkaart voor een deel was gekraakt. Deze Radboud-student demonstreerde voor het oog van tv-camera s hoe hij onbeperkt konden reizen op een dagkaartje van het ov-chipsysteem. TLS, dat voor de sector de ov-chipkaart ontwikkelt, regeerde laconiek: het kaartje bevat een goedkope chip, in de abonnementsversie zit een beter beveiligde variant. TNO werd door TLS gevraagd om te onderzoeken of deze beter beveiligde ov-chipkaart nog wel bruikbaar was. En terwijl TNO net concludeerde dat de chip nog twee jaar mee zou kunnen (uitgaande van extra beveiligingsmaatregelen in de kaartlezers en achterliggende systemen), vond de groep van Jacobs ook in deze beter beveiligde chip een beveiligingslek. Het ministerie van verkeer en waterstaat had inmiddels al een onderzoeksbureau van de universiteit van Londen aan het werk gezet om de uitkomsten van het TNO-rapport te verifiëren. Het rapport uit Londen wordt vandaag openbaar gemaakt, maar ondertussen heeft de beveiligingsgroep van Jacobs de chip van de ov-chipkaart al echt tot op het bot gefileerd. De gebruikte Mifare Classic chip bevat voor de Nijmegenaren geen enkel geheim meer. Op speciaal verzoek
2 2 of 5 05/11/ :03 PM van het ministerie zijn ook deze laatste ontdekkingen nog net op tijd doorgegeven aan de Londense onderzoekers. De ov-chipkaart werkt met een draadloze technologie, RFID genaamd, die ook wordt toegepast in bijvoorbeeld de nieuwe, van een chip voorziene paspoorten. Die chip kan, bleek deze week en wederom dankzij deskundigen uit Nijmegen, ongemerkt de nationaliteit van de eigenaar van de pas verraden. De grootste ophef onder deskundigen en verantwoordelijken veroorzaakte echter het breken van de beveiliging van toegangspasjes (zie kader). Daarin zit dezelfde chip als in de ov-chipkaart, de zogeheten Mifare Classic van fabrikant NXP, de vroegere chipdivisie van Philips. De pasjes worden onder meer gebruikt bij ministeries en andere gevoelige gebouwen. En niet alleen in Nederland, maar wereldwijd. Van deze Mifare-chip zijn er de afgelopen tien jaar zo n twee miljard verkocht. Vele zullen er nog in gebruik zijn. Dus was het zaak heel zorgvuldig met dit nieuws om te gaan, realiseerden Jacobs en zijn groep zich. Jacobs is eigenlijk pas relatief kort geleden aan het opbouwen van zijn Digital Security Group begonnen. Rond de eeuwwisseling mocht ik een Europees project coördineren om de juistheid van software voor smartcards als die in een paspoort te controleren. Daardoor ben ik me meer en meer met de beveiliging van zulke ict-systemen gaan bezig houden. Gaandeweg verschoof het aandachtsgebied van de controle van software die gewoon leesbaar was, naar het controleren van systemen waarvan de beveiliging juist geheim was gehouden. Twee jaar geleden werd het idee geboren om te kijken hoe de beveiliging van een kaart met een RFID-chip waarmee de slagboom van een parkeergarage van de universiteit werd bediend, eigenlijk werkt. Ondertussen kreeg Jacobs van het ministerie van binnenlandse zaken het verzoek om eens naar het nieuwe elektronische paspoort te kijken. Jacobs: Toen werd duidelijk dat we de draadloze communicatie tussen chip en leesapparatuur moesten zien af te tappen. Het TechnoCentrum van de universiteit is voor ons een apparaat gaan bouwen, de Ghost, en dat heeft ongeveer een jaar gekost. Maar daarmee waren we er nog niet. Er moest software komen om de Ghost aan te sturen en om iets met de opgevangen signalen te kunnen doen. Roel Verdult ging daarmee aan de slag. Het bleek niet de makkelijkste opgave. Verdult: De maanden verstreken zonder resultaat en ik stond geregeld op het punt om het op te geven. Hij kreeg steun van een medestudent, Gerhard de Koning Gans. Die wilde kijken of hij met de Ghost de code van de ov-chipkaart kon achterhalen. Maar Verdult was nog niet klaar met zijn Ghost-software en dus schafte De Koning Gans maar een zelfbouw RFID-lezer aan. Verdult: In september vorig jaar kwam er eindelijk schot in de zaak. In november konden we de slagboom bedienen en op 14 november bleek ook de dagkaart van de ov-chip, met een eenvoudig versie van de Mifare-chip erin, af te luisteren en te kopiëren. Jacobs nam een besluit waarvan hij even later spijt zou krijgen. We realiseerden ons: als je hiermee naar buiten komt, is het bingo! Dus zei ik tegen Roel: maak eerst je scriptie maar af, dan heb je straks een compleet verhaal te presenteren. Twee Duitse onderzoekers, Karsten Nohl en Henryk Plötz, gooiden echter roet in het eten. Tijdens de kerstvakantie presenteerden zij op een hackerscongres in Berlijn hoe zij de geheime versleutelingsmethode code van de Mifare Classic hadden achterhaald: door laagje na laagje van de chip af te schuren en zo de structuur ervan te ontdekken. Dat was verschrikkelijk balen voor Verdult en De Koning Gans. Jacobs: In de wetenschappelijke wereld telt het alleen als je iets als eerste kunt melden. Wat Nohl en Plötz hadden laten zien, was echter slechts een deel van het verhaal, zo realiseerde de groep aan de Radboud Universiteit zich even later. En de twee Duitse concurrenten hadden in theorie misschien een geheime sleutel in handen, ze moesten het nog wel in de praktijk demonstreren. Dat laatste konden Verdult en De Koning Gans al wel bij het manipuleren van de dagkaart van de ov-chip. En dus kwam dat nieuws een paar dagen later toch maar versneld naar buiten. De dagkaart bevat echter een veel eenvoudiger beveiligde chip dan de langdurig bruikbare persoonlijke en anonieme ov-chipkaarten. Eind januari schrok Jacobs van een enorme klap op de deur van zijn werkkamer. Hij is kapot! schreeuwde Verdult, doelend op de beveiliging van de Mifare Classic. Verdult had een serieuze beveiligingsfout in de beter beveiligde ov-chipkaart gevonden. Reizen op andermans kosten kwam daarmee in zicht. Tot dan was het onderzoek verricht in een vrij open laboratorium. Jacobs: De kennis die we nu in huis bleken te hebben
3 3 of 5 05/11/ :03 PM was zó gevoelig, dat we naar een besloten ruimte moesten verhuizen en de onderlinge communicatie via de computer moesten versleutelen. Het was van meet af aan duidelijk dat nu ook de toegangspasjes voor gebouwen gevaar liepen. Het kostte nog een paar weken, maar toen was inderdaad de beveiliging van die toegangspasjes gebroken. Cruciale geheime sleutels konden relatief makkelijk achterhaald worden. Weer een paar weken later werden ook de sleutels voor alle andere gegevens op ov-chipkaarten gekraakt. Kon begin maart een ov-chipkaart nog in een kwartier en met een stevige computer gekopieerd worden, nu werd het een kwestie van een paar minuten. En sinds begin april is het, op een simpele laptop, een zaak van seconden. De beveiliging van toegangspasjes en ov-chipkaart kapot maken, het lijkt misschien iets voor criminelen en niet voor wetenschappers. Verdult: Niemand kan straks nog om de ov-chipkaart heen. Dus moet de burger daar helemaal op kunnen vertrouwen. Gaat het mis bij internetbankieren, dan stap je over op een andere bank. Maar dat gaat hier niet. Jacobs: Ik ben aardig thuis in de security-wereld in Nederland, en het bleek dat nog niemand de veiligheid van de ov-chipkaart had onderzocht. De chip is her en der in de wereld al twaalf jaar in gebruik. Misschien hebben enkele experts al wel eens fouten ontdekt, maar mogen zij daar door een geheimhoudingsplicht niets over zeggen. Wij voelen het als onze maatschappelijke verantwoordelijkheid om de buitenwereld op deze gevaren te wijzen. Het is toch beter dat wij het ontdekken, dan dat criminelen er achter komen en er jaren over zwijgen, voegt student Ruben Muijrers toe. De groep heeft zich verbaasd over de fouten die zij hebben gevonden: Neem nou bijvoorbeeld de dagkaart waarmee we in januari naar buiten kwamen: al halverwege de jaren zestig werd duidelijk dat je dit soort systemen moet beschermen tegen het gevaar van een replay-aanval. Het klakkeloos opnieuw aanbieden van een afgeluisterde maar nog niet begrepen geheime code zou niet tot het openen van ov-chip poortjes mogen leiden. Ook bij het onderzoek naar de beter beveiligde kaart dachten wij geregeld: ze zullen toch niet zo dom zijn om dit of dat... maar jawel. De kennis die Jacobs en zijn groep hebben verzameld, is goud waard. De bedrijven die in Nederland de ov-chipkaart willen introduceren, hebben hem al gevraagd of hij mee wil doen bij de verbetering van de beveiliging. Jacobs heeft echter beleefd bedankt. Dan moet ook ik een geheimhoudingsverklaring tekenen. Jacobs beschouwt het juist als zijn maatschappelijke missie om het publiek open te informeren over wat er in de steeds belangrijker wordende automatiseringswereld aan de hand is. Er zijn al zo weinig mensen met verstand van zaken die er open over kunnen spreken. Bijna iedereen in het veld heeft wel een geheimhoudingsverklaring getekend. Zulke verklaringen kunnen vervolgens politiek worden ingezet zodat ik verder mijn mond zou moeten houden. Daar teken ik dus niet voor. Op de dag dat ze de toegangspasjes kraakten, seinden ze ook de AIVD in Velen spreekt het kraken van de ov-chipkaart misschien meer aan dan het hacken van een toegangspasje. Op de ov-chipkaart kan immers een tegoed worden geladen dat door dieven kan worden misbruikt. Maar in feite is het doorbreken van de beveiliging van toegangspasjes veel ernstiger. Plotseling kunnen onbevoegden zich vrij simpel toegang verschaffen tot ministeries en andere gevoelige gebouwen. Er zijn wereldwijd waarschijnlijk honderden miljoenen van dergelijke pasjes in gebruik. Op vrijdag 7 maart lukt het de groep van hoogleraar Jacobs, door gebruik te maken van ontwerpfouten van de chip in de pasjes, cruciale geheime sleutels te achterhalen. Wat er daarna allemaal gebeurt is goed opgetekend door het universiteitsblad Vox en laat zich als een spannende roman lezen. Na een kwartiertje jubel roept Jacobs die vrijdagmiddag iedereen op om toch vooral voorzichtig met dit nieuws om te springen. Als eerste haalt hij zijn collegevoorzitter Roelof de Wijkerslooth erbij. Wat we nu hebben is tien keer groter dan onze vinding in januari, houdt Jacobs hem voor, verwijzend naar alle commotie rond de ov-chipkaart van zes weken eerder. Besloten wordt de vinding nog stil te houden en eerst de overheid, de AIVD en fabrikant NXP in te lichten. Nog die vrijdagavond belt De Wijkerslooth met de hoogste ambtenaar van Binnenlandse Zaken, die op zijn beurt de AIVD inseint. Ook nog dezelfde avond melden zich telefonisch twee deskundigen van de AIVD bij Jacobs. Op zaterdag komen ze langs bij de onderzoeksgroep Digitial Security van de Radboud Universiteit en zien dat het menens is. Zondag al krijgen de secretarissen-generaals van alle ministeries een waarschuwing en later worden ook de buitenlandse zusterdiensten van de AIVD op de hoogte gebracht. Minister ter Horst van Binnenlandse Zaken is dan ook al
4 4 of 5 05/11/ :03 PM geïnformeerd en meldt het nieuws aan premier Balkenende. In Den Haag wordt koortsachtig gewerkt om de Tweede Kamer op woensdag te kunnen informeren. Die woensdag komt het nieuws inderdaad naar buiten. De technische details over de fouten in de chip zullen echter pas over vele maanden worden prijsgegeven. Ministeries en de vele andere gebruikers van de pasjes krijgen van Jacobs en zijn groep eerst de tijd om nieuwe veiligheidsmaatregelen te treffen. Lees de hele reconstructie in Vox over de hectische week rond de toegangspasjes hier. Het begon met de gehackte slagboom Augustus 2007: Radboud-student bedient slagboom van parkeergarage met gekloonde chip. 14 november: Dagkaart ov-chipsysteem blijkt te manipuleren. Kerst 2007: Nohl en Plötz tonen in Berlijn hoe ze het versleutelings-algoritme van de Mifare Classic kunnen achterhalen door laagje na laagje van de chip te schuren. 14 januari 2008: Radboud-groep brengt nieuws over gekraakte ov-chip dagkaart naar buiten. 7 maart: Radboud-groep heeft zoveel zwakheden gevonden in de Mifare Classic dat misbruik praktisch uitvoerbaar is. Ze klonen de eigen toegangspassen. De Rijksoverheid wordt ingelicht. 10 maart: Nohl en Plötz melden dat ze dé sleutel tot de Mifare Classic, voor onder meer de abonnementsversie van de ov-chipkaart, simpel kunnen achterhalen. Er worden in de ov-chipkaart echter diverse sleutels gebruikt. 8 april: Nieuws over herkomst- lek in paspoort (dat al eind 2007 was ontdekt) komt naar buiten. 12 april: Alle info op een ov-chipkaart blijkt nu in luttele seconden te achterhalen en te kopiëren. Nieuw: middagnieuwsbrief. Klik hier om u aan te melden. Neem een proefabonnement op Trouw. Lezersreacties op dit artikel (6) Reageer zelf Er bestaat in het Engels het gezegdehack to learn,learn not to hackhet ene is zin vol het andere is niet netjes lauwers, groningen, ( , 21:41 uur) Er was eens een tijd, nog niet eens zo heel erg lang geleden tot in de jaren zeventig, dat overheidsgebouwen niet waren beveiligd en iedereen overal bij kon komen. Misschien moeten we weer terug naar die tijd en ons minder zorgen maken? Nico, Amsterdam, ( , 13:25 uur) ICT beveiliging is een belangrijke zaak. Denk eens even aan de beveiling van de eigen "huis: PC - dat goed opzetten is een klus waarvoor een expert vereist is. Allerlei belangrijke info gaat via ICT-systemen. En wordt soms op straat aangetroffen (stick verloren). Ook het slordig omgaan met procedures zoals het niet verwijderen van iemands toegangscode bij vertrek is een enorme opening in de systemen.er kan niet genoeg aandacht zijn voor de (ICT) beveiliging. R Coenen, Amsterdam, ( , 12:54 uur) Kraken van chips. Leuke reclame voor "de Radboud" Zou de kleine crimineel nu ook over zoveel kennis en apparatuur beschikken om de info van zo'n chip te lezen? Als iemand een 50euro kan namaken, gaan dan ook alle ministeries elkaar bellen en inlichten? Leuk detail: 10 jaar geleden verkocht ik toegangsbeveilingssytemen bij een groot bedrijf. We hadden het Min.van BUZ beveiligd. 1 pers.toeganssluizen, een vesting! Na een regulier bezoek zei het hoofd beveiling: "Ik moet naar een vergadering, je komt er wel uit hè. Ik zei: ik ga nu 2 uur door het gebouw lopen op zoek naar gevoelige informatie. Verrek je hebt gelijk zei hij en bracht me weg. P. de Ruiter, Nieuwerkerk ad IJssel, ( , 11:43 uur) Een goede maandagmorgen Trouwlezers. 's Maandags wil ik rustigaan beginnen en vandaar dat ik me hier bij Trouw meld. Om te beginnen: Liesbeth van Dijk een krachtig mediumontdekster, laat via Ko van Dijk vertelt zien dat wij allen sleutels kunnen ontdekken. Bij haar test kwam uit: links- en rechtshandig... dat klopt dus. Daarna een test uit de States met
5 5 of 5 05/11/ :03 PM vijf omgekeerde kaarten. Jij mag "raden"achter wèlke kaart een plaatje zit... laat ik er nou 6 van de tien keer kraken! Amazing!!!Ik bedoel maar: codes kraken gaat niet alleen via het verstand... met moet ook een tikkeltje "getikt"zijn met het onlogisch önverstand".een koffie "tik"graag! Herman van Dijk, Wageningen, ( , 09:01 uur) Bijna in geheel Azië wordt al jaren met pasjes gereisd zoals in het onderhavige voorbeeld en alles verloopt daar soepel en zonder problemen, maar in Nederland kan geen enkele IT project uitgevoerd worden zonder dat er een rel plaatsvindt. Als Nederlandse Technische Universiteiten zich internationaal alleen op deze manier kunnen profileren dan hoeven ze niet trots op zichzelf te zijn, want dat is geen verdienste. Het wordt pas een probleem als zij hun 'kraak' patenteren en voor een habbekrats aan reizigers en terroristen verkopen. g.hanness, ter aar, ( , 00:37 uur)
Ontmanteling contactloze chipkaart
Persverklaring, Digital Security, Radboud Universiteit Nijmegen, 12 maart 2008 Ontmanteling contactloze chipkaart Samenvatting Vrijdag 7 maart 2008 hebben onderzoekers en studenten van de onderzoeksgroep
Nadere informatieRaadsvragenuan het raadslid de heer M. van Bussel betreft gebruik
gemeente Eindhoven Dienst Algemene en Publiekszaken Raadsnummer O8. R2 57 9. OOI Inboeknummer o8bstoo788 Beslisdatum B%W ab april 2008 Dossiernummer 8r8.ssz Raadsvragenuan het raadslid de heer M. van Bussel
Nadere informatiede Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein CR Den Haag D Schriftelijke vragen Mifare chip
Postbus 20701 2500 ES Den Haag Telefoon (070) 318 81 88 Fax (070) 318 78 88 Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR Den Haag Datum 25 november 2008 Ons kenmerk Onderwerp
Nadere informatie2. Radboud opent de poorten Onderzoekers kraken de crypto van de Mifare Classic
2. Radboud opent de poorten Onderzoekers kraken de crypto van de Mifare Classic Deze zaak is in meerdere opzichten een klassieker. De Mifare Classic chip werd in 2008 gebruikt in miljarden toegangs- en
Nadere informatiegeheimen van online zelfverdediging
geheimen van online zelfverdediging DR. Marc INHOUD Laat je niet belazeren! ➊ Houd uw beveiligingscodes geheim. ➋ Zorg ervoor dat uw bankpas nooit door een ander gebruikt wordt. ➌ Zorg voor een goede beveiliging
Nadere informatieabcdefgh De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten Generaal Binnenhof AA DEN HAAG Geachte voorzitter,,
abcdefgh De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Contactpersoon - Datum 15 januari 2008 Ons kenmerk VENW/DGP-2008/256 Onderwerp OV-chipkaart Doorkiesnummer -
Nadere informatieVerhaal: Jozef en Maria
Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele
Nadere informatieDit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl.
Chatten Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Colofon Een uitgave van Eenvoudig Communiceren
Nadere informatie7 februari 2011 op TV L in Limburg Dichterbij,Ine Hellwig als lid van het reizigersoverleg Limburg.
Bestuurslid op de TV bij L1. 7 februari 2011 op TV L in Limburg Dichterbij,Ine Hellwig als lid van het reizigersoverleg Limburg. Begin januari werd het ROL via de provincie gevraagd een bijdrage te leveren
Nadere informatieThema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine?
Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? is op het werk. moet aan de machine werken. De chef vertelt eerst hoe de machine werkt. Dan werkt met de machine. De machine doet het niet. roept een
Nadere informatieEen van de agenten komt naar hem toe. Nou, het is me het dagje wel, zegt hij. Nu zijn er toch rellen in de stad.
Een dode De voetbalwedstrijd is afgelopen. Het stadion is bijna leeg. Het is koud, de zon schijnt bleek. Munck staat op de tribune van vak H en staart naar de dode man op de bank. Wat vreselijk, denkt
Nadere informatieElke middag loopt Fogg van zijn huis naar de Club. Om een spelletje kaart te spelen. Er wordt altijd om geld gespeeld. En als Fogg wint, geeft hij
Rijk Phileas Fogg is een vreemde man. Hij is erg rijk. Maar niemand weet hoe hij aan zijn geld komt. Een baan heeft hij namelijk niet. Toch woont hij in een groot huis, midden in Londen. In zijn eentje.
Nadere informatiede aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop.
Woordenlijst bij hoofdstuk 4 de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. alleen zonder andere mensen Hij is niet getrouwd. Hij woont helemaal a, zonder familie.
Nadere informatieBeleving op Schiphol
Beleving op Schiphol Schiphol wil Europe s preferred airport zijn. Dat lukt aardig: onze nationale luchthaven is ook dit jaar weer verkozen tot de beste van Europa en tot de nummer drie op de wereldranglijst.
Nadere informatieWat kan ik voor u doen?
139 139 HOOFDSTUK 9 Wat kan ik voor u doen? WOORDEN 1 1 Peter is op vakantie. Hij stuurde mij een... uit Parijs. a brievenbus b kaart 2 Ik heb die kaart gisteren.... a ontvangen b herhaald 3 Bij welke...
Nadere informatieDrents Archief. Meisje met de hoepel. Groep 2 Speuren in het archief
Drents Archief Meisje met de hoepel Groep 2 Les 3 Speuren in het archief Les 3 Speuren in het archief Samenvatting van de les In het Drents Archief bevindt zich een kistje dat een dubbele bodem blijkt
Nadere informatieThema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine?
Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? is op het werk. moet aan de machine werken. De chef vertelt eerst hoe de machine werkt. Dan werkt met de machine. De machine doet het niet. roept een
Nadere informatieCHATTEN. verborgen verdriet MARIAN HOEFNAGEL
CHATTEN verborgen verdriet MARIAN HOEFNAGEL Stotteren Kom op, Roy. Het is allang tijd. De leraar informatica legt een hand op Roys schouder. Maar Roy kijkt niet op of om. Hij zit achter de fijnste computer
Nadere informatie1. Maar het duurt wel twee miljard jaar. Inhoudsopgave. 2. 'Belgische' beveiligingsstandaard AES iets minder oersterk
1. Maar het duurt wel twee miljard jaar Inhoudsopgave 2. 'Belgische' beveiligingsstandaard AES iets minder oersterk Maar het duurt wel twee miljard jaar,, Aan Gent gebonden, Antwerpen, Brugge-Oostkust,
Nadere informatieMeld. seksueel misbruik. aan de commissie-samson
Meld seksueel misbruik aan de commissie-samson Help ons Mijn naam is Rieke Samson en ik wil je vragen om ons te helpen bij het onderzoek naar seksueel misbruik van kinderen en jongeren. Zelf ben ik voorzitter
Nadere informatie13 Acquisitietips. AngelCoaching. Coaching en training voor de creatieve sector www.angelcoaching.nl
13 Acquisitietips AngelCoaching Coaching en training voor de creatieve sector Tip 1 Wat voor product/dienst ga je aanbieden? Maak een keuze, niemand kan alles! Tip 1 Veel ondernemers zijn gezegend met
Nadere informatieSchrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 <Katelyne>
Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 Inleiding Timo is een ander mens geworden door zijn grote vriend Tommy. Toch was het niet altijd zo geweest, Timo had Tommy gekregen voor
Nadere informatieReconstructie chipkaart De schokgolf na de ontmanteling
wetenschap Reconstructie chipkaart De schokgolf na de ontmanteling De onderzoeksgroep van hoogleraar Bart Jacobs haalde in maart alle kranten nadat ze de geheime sleutel hadden gevonden van een cruciale
Nadere informatieEr was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen.
Een klein gesprekje met God Er was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen. God lachte breed. Dat is waar!, zei God. Jij bent ook het licht.
Nadere informatieHoofdstuk 2. Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen
Hoofdstuk 2 Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen 48 Gangbare uitdrukkingen bij contact maken en onderhandelen De meeste zinnen die in dit overzicht staan, zijn formeel. U kunt deze
Nadere informatieSoms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.
Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.
Nadere informatieAnna en Alex nemen het op tegen de valsemunters
Anna en Alex nemen het op tegen de valsemunters Anna en Alex zijn klasgenoten en heel goede vrienden. Ze komen altijd in de meest angstaanjagende situaties terecht en samen hebben ze al heel wat spannende
Nadere informatieTheorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,
3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol
Nadere informatieLekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten.
Lekker ding Pas op!, roept Anita. Achter je zitten de hersendoden! Ik kijk achterom. Achter ons zitten twee jongens en drie meisjes hun boterhammen te eten. Ze zijn gevaarlijk, zegt Anita. Ze schudt haar
Nadere informatieHET VERHAAL VAN KATRIN
HET VERHAAL VAN KATRIN Katrin begon heroïne te gebruiken toen ze ongeveer 12 was. In het begin deed ze dat nog af en toe. We hadden er niet genoeg geld voor. Door een ingrijpende gebeurtenis ging ze steeds
Nadere informatieFinale weekend club competitie
Finale weekend club competitie Ploegentijdrit Zaterdag stond als allereerst de ploegentijdrit op programma. Jawel hoor we moesten als eerste van start. We waren maar met 5 in plaats van 6 man. Start ging
Nadere informatieWat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.
Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me
Nadere informatieO, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school.
Voorwoord Susan schrijft elke dag in haar dagboek. Dat dagboek is geen echt boek. En ook geen schrift. Susans dagboek zit in haar tablet, een tablet van school. In een map die Moeilijke Vragen heet. Susan
Nadere informatieOPA EN OMA DE OMA VAN OMA
Hotel Hallo - Thema 4 Hallo opdrachten OPA EN OMA 1. Knip de strip. Strip Knip de strip los langs de stippellijntjes. Leg de stukken omgekeerd en door elkaar heen op tafel. Draai de stukken weer om en
Nadere informatieBeertje Anders. Lief zijn voor elkaar. Afspraak 2
Beertje Anders Lief zijn voor elkaar. Afspraak 2 H. Vos Beertje Anders Wat zonlicht is voor bloemen, is een glimlach voor een beer. Beertje Anders en Beertje Bruin gaan bij oma spelen. Het was maar even
Nadere informatieDie nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang.
Vanavond ga ik mijn man vertellen dat ik bij hem wegga. Na het eten vertel ik het hem. Ik heb veel tijd besteed aan het maken van deze laatste maaltijd. Met vlaflip toe. Ik hoop dat de klap niet te hard
Nadere informatieIk ben David de Graaf
Ik ben David de Graaf geboren in 1984. met Downsyndroom Surprise! Ook voor mijzelf Ik heb het niet alleen, maar... ik ben ook in vaste dienst van de Stichting Downsyndroom Kort: de SDS www.downsyndroom.nl
Nadere informatieIk ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 7-8. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door
De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug want ik moet even iets zeggen over
Nadere informatieVoorwoord. Veel leesplezier! Liefs, Rhijja
Voorwoord Verliefd zijn is super, maar ook doodeng. Want het kan je heel onzeker maken. En als het uiteindelijk uitgaat, voel je je intens verdrietig. In dit boek lees je over mijn liefdesleven, de mooie,
Nadere informatieWeer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis.
Weer naar school Kim en Pieter lopen het schoolplein op. Het is de eerste schooldag na de zomervakantie. Ik ben benieuwd wie onze mentor * is, zegt Pieter. Kim knikt. Ik hoop een man, zegt ze. Pieter kijkt
Nadere informatieEr was eens een heel groot bos. Met bomen en bloemen. En heel veel verschillende dieren. Aan de rand van dat bos woonde, in een grot, een draakje. Dat draakje had de mooiste grot van iedereen. Lekker vochtig
Nadere informatieIk ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door
De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug, want ik moet even iets zeggen over
Nadere informatieChiptechnologie toegangspassen
Aan de voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Inlichtingen David van Duren T 070-4266766 F 070-4267713 Uw kenmerk Onderwerp Chiptechnologie toegangspassen 1 van
Nadere informatieRia Massy. De taart van Tamid
DE TAART VAN TAMID Ria Massy De taart van Tamid De taart van Tamid 1 Hallo broer! Hallo Aziz! roept Tamid. Zijn hart klopt blij. Aziz belt niet zo dikwijls. Hij woont nog in Syrië. Bellen is moeilijk in
Nadere informatieWater Egypte. In elk land hebben mensen hun eigen gewoontes. Dat merk je als je veel reist. Ik zal een voorbeeld geven.
Water Egypte In elk land hebben mensen hun eigen gewoontes. Dat merk je als je veel reist. Ik zal een voorbeeld geven. Ik ga naar een restaurant in Nederland. Daar bestel ik een glas water. De ober vraagt
Nadere informatieLes 2: Voorspellen Tekst: Veilig in het verkeer. Introductiefase: 2. Vraag: "Kan iemand zich nog herinneren wat de bedoeling was bij het voorspellen?
Les 2: Voorspellen Tekst: Veilig in het verkeer "Welkom:... " Introductiefase: 1. "Vorige week zijn we begonnen met voorspellen." 2. Vraag: "Kan iemand zich nog herinneren wat de bedoeling was bij het
Nadere informatieOp reis naar Bethlehem
Op reis naar Bethlehem Rollen: Verteller Jozef Maria Engel Twee omroepers Kind 1 Kind 2 Kind 3 Receptionist 1 Receptionist 2 Receptionist 3 Kind 4 Kind 5 Herder 1 Herder 2 Herder 3 Herder 4 Drie wijzen
Nadere informatieU leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen.
TOESTEMMING VRAGEN les 1 spreken inleiding en doel U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. Bij toestemming vragen is het belangrijk dat je het op een
Nadere informatiePeriode: CBT examens 15 april t/m 30 april 2014
Periode: CBT examens 15 april t/m 30 april 2014 1. Doet u dit examen voor de eerste keer of gaat het om een herexamen? Eerste keer 279 70% Herexamen 104 26% Niet beantwoord 16 4% Totaal 399 2. Als de voorlopige
Nadere informatieTITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven.
TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven. Beginsituatie: De lln doen als inleiding op het project rond geloven en de kerkwandeling, een filosofisch gesprek. Er komen verschillende
Nadere informatieDesign Document If This Then That. HSP moodlight Liad Damhuis G&I1B Game Art
Design Document If This Then That HSP moodlight Liad Damhuis G&I1B Game Art Concept Iedereen ervaart wel eens stress of een drukke ruimte die ze even teveel wordt waar ze even weg van moeten gaan om tot
Nadere informatieTC Webdesign [9 TIPS VOOR DOMEINNAMEN ] 9 tips voor het kiezen en gebruiken van domeinnamen
2014 TC Webdesign [9 TIPS VOOR DOMEINNAMEN ] 9 tips voor het kiezen en gebruiken van domeinnamen Wat is een domeinnaam? Zonder een webadres heb je geen website. Als mensen naar je website toe willen dan
Nadere informatieHoe voorkom je diefstal op reis.
Hoe voorkom je diefstal op reis. Diefstal op reis, dit is iets wat we liever niet willen overkomen wanneer we in het buitenland zitten. Toch gebeurt het. Ik kan me nog goed herinneren dat ik een jaar geleden
Nadere informatieAlgemene Voorwaarden Elektronische Diensten C 03.2.30
Algemene Voorwaarden Elektronische Diensten C 03.2.30 Inleiding Voor u ziet u de algemene voorwaarden voor het gebruik van elektronische diensten bij Delta Lloyd Bank. Deze voorwaarden hebben wij zo duidelijk
Nadere informatieDe muur. Maar nu, ik wil uitbreken. Ik kom in het nauw en wil d r uit. Het lukt echter niet. De muur is te hoog. De muur is te dik.
De muur Ik heb een muur om me heen. Nou, een muur? Het lijken er wel tien. En niemand is in staat om Over die muur bij mij te komen. Ik laat je niet toe, Want dan zou je zien Hoe kwetsbaar ik ben. Maar
Nadere informatieMariëtte Middelbeek REDDERS LANGS DE KUST VERHALEN UIT DE REDDINGBOOT. Muitgeverij. marmer
redders langs de kust Mariëtte Middelbeek REDDERS LANGS DE KUST VERHALEN UIT DE REDDINGBOOT Muitgeverij marmer Schoolreis Ed Koopman / KNRM Enkhuizen / Donderdagmiddag 15:34 uur DE DRIEËNDERTIG KINDEREN
Nadere informatieNoah(een kerstverhaal)
Noah(een kerstverhaal) Josja loopt mopperend tussen de tafeltjes door. Hij heeft een hotelletje aan de rand van Bethlehem. Het is druk in zijn hotel en alles loopt in het honderd. Daarom is hij binnensmonds
Nadere informatie2.2. Het Nieuwe Testament, of het verhaal van Jezus en de eerste kerk 1
2.2. Het Nieuwe Testament, of het verhaal van Jezus en de eerste kerk 1! " #$% & #& '$' '& + ()" *% $, $ -% 1 H. Jagersma en M. Vervenne, Inleiding in het Oude Testament, Kampen, 1992. J. Bowker, Het verhaal
Nadere informatieJuridische medewerker
28-11-2013 Sectorwerkstuk Juridische medewerker Temel, Elif HET ASSINK LYCEUM Inhoudsopgave Inhoud Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 2 Hoeveel procent van de opleiding bestaat uit stage?... 6 o Begeleiding...
Nadere informatieGedichtendag op internet www.skep.nl (Stichting Kinderen en Poëzie)
Gedichtendag op internet www.skep.nl (Stichting Kinderen en Poëzie) Klik eerst door naar volwassenen. Dan open je een nieuw scherm. Kies dan voor kinderpoëzie. In de stam zie je jaartallen verschijnen.
Nadere informatie1. Brillenglazen zijn toch gewoon brillenglazen? Merk jij het verschil tussen een glas van Pearle, Hans Anders of een dure opticien? Waarom een hele hoop euro's betalen als het ook stukken goedkoper kan.
Nadere informatieLes 1 Voorspellen Leestekst: De nieuwe computer. Introductiefase: 2. Vraag: "Kan iemand mij vertellen wat voorspellen betekent?"
Les 1 Voorspellen Leestekst: De nieuwe computer "Welkom:..." Introductiefase: 1. "We gaan vandaag proberen te voorspellen." 2. Vraag: "Kan iemand mij vertellen wat voorspellen betekent?" 3. Discussie:...
Nadere informatieInhoud. Mijn leven. het internet en ik
Inhoud Inleiding...3 Hoofdstuk 1 Wachtwoord... 4 Hoofdstuk 2 Cybercrime... 6 Hoofdstuk 3 Oplichting... 8 Hoofdstuk 4 Verbinding... 10 Hoofdstuk 5 Webwinkels... 12 Hoofdstuk 6 Sociale media... 14 Hoofdstuk
Nadere informatieMonica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf.
Les 1 Werk en inkomen (1) Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf. Evert en Monica -2 Rijbewijs Monica is jarig.
Nadere informatieTELEFONEREN NAAR DE BIBLIOTHEEK
Patrick studeert aan de universiteit. Hij zoekt een rustige plaats om te studeren. Hij wil in de bibliotheek gaan studeren. In de bibliotheek kan je ook de computers. Hij weet niet wanneer de bibliotheek
Nadere informatieVEILIG OP DE BANK Opdrachtenblad Niveau:
Opdrachten Opdracht 1 Wat zijn de voor- en nadelen van internetbankieren volgens jou? Maak jij je wel eens zorgen over de risico s van internetbankieren? Maak jij zelf gebruik van internetbankieren? In
Nadere informatieDag! kennismaken. Ik ben Eric.
Vocabulaire Oefening 1 Woordweb Dag! Waar kom je vandaan? groeten Goedemorgen! de ontmoeting Hoe heet je? kennismaken Hoi! mensen Hallo! Ik ben Eric. nieuw Ik kom uit Engeland. Hallo, ik ben Mila. Ik ben
Nadere informatieLES 6. Nu zie je Hem wel, nu zie je Hem niet.
LES Nu zie je Hem wel, Sabbat Doe Lees Lukas 4. 40 nu zie je Hem niet. Heb je weleens een moment gehad dat je het gevoel had dat God heel dicht bij je was? Misschien door een liedje, een bijbelvers, een
Nadere informatieMedischwetenschappelijk. onderzoek. Algemene informatie voor de proefpersoon
Medischwetenschappelijk onderzoek Algemene informatie voor de proefpersoon Inhoud Inleiding 5 Medisch-wetenschappelijk onderzoek 6 Wat is medisch-wetenschappelijk onderzoek? Wat zijn proefpersonen? Wie
Nadere informatieDe hoed van Oom Nacho
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 De hoed van Oom Nacho Oom Nacho woont in een klein dorpje in Mexico. Eigenlijk is het geen echte oom, maar
Nadere informatieIntroducties telefonisch interview
Introducties telefonisch interview Onderstaande fragmenten zijn uitsuitend bedoeld voor gebruik bij het boek Onderzoek doen met vragenlijsten. Het is niet toegestaan deze fragmenten te publiceren of anderszins
Nadere informatieVEILIG OP DE BANK Opdrachtenblad Niveau:
Opdrachten Opdracht 1 Jasmina kan sinds kort zelf internetbankieren. Ze moet nog een beetje wennen dat ze met een apparaatje moet inloggen. a) Wat is dat voor apparaatje? Heb jij dit zelf ook? b) Waarom
Nadere informatieKnallen met je vrienden! Leuk, maar ook voor anderen?
Knallen met je vrienden! Leuk, maar ook voor anderen? Vooraf Oud en nieuw is leuk en gezellig: oliebollen eten, spelletjes doen, televisie kijken, met zijn allen aftellen tot twaalf uur en vuurwerk afsteken.
Nadere informatieMeten van mediawijsheid. Bijlage 6. Interview. terug naar meten van mediawijsheid
Meten van mediawijsheid Bijlage 6 Interview terug naar meten van mediawijsheid Bijlage 6: Het interview Individueel interview Uitleg interview Ik zal je uitleggen wat de bedoeling is vandaag. Ik ben heel
Nadere informatieNaam: Valérie den Besten Klas: G&I A Datum: 06-11-15 Module: Project 100% presence Begeleider: Irene van Peer Groep 11 (team 14)
Naam: Valérie den Besten Klas: G&I A Datum: 06-11-15 Module: Project 100% presence Begeleider: Irene van Peer Groep 11 (team 14) Reflectieverslag Maandag hebben we gebrainstormd en we hebben voor mijn
Nadere informatieGijsje zonder staart geschreven door Henk de Vos (in iets gewijzigde vorm) Er was eens een klein lief konijntje, dat Gijs heette. Althans, zo noemden
Gijsje zonder staart geschreven door Henk de Vos (in iets gewijzigde vorm) Er was eens een klein lief konijntje, dat Gijs heette. Althans, zo noemden zijn ouders hem, maar alle andere konijntjes noemden
Nadere informatieANNA EN ALEX NEMEN HET OP TEGEN DE VALSEMUNTERS
HET EURO RUN-SPEL www.nieuwe-eurobankbiljetten.eu ANNA EN ALEX NEMEN HET OP TEGEN DE VALSEMUNTERS - 2 - Anna en Alex zijn klasgenoten en heel goede vrienden. Ze komen altijd in de meest angstaanjagende
Nadere informatieEr is nooit een verliezer / 30
Er is nooit een verliezer / 30 Wouter Coomans Er is nooit een verliezer Mr. Wouter Coomans is teammanager Personenschade bij ASR, dat volgens zijn zeggen vooroploopt als het gaat om mediations. Maar eigenlijk
Nadere informatieRFID in de PCB van de toekomst. Marc Geerdink Twan van Eijndhoven
RFID in de PCB van de toekomst Marc Geerdink Twan van Eijndhoven Inhoud van de lezing: Wat doet PCB Expert Centre V-PS? Introductie tot RFID RFID & PCB s Voordelen van PCB s met geïntegreerde RFID PCB
Nadere informatieVoorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd.
Voorwoord In dit boek staan interviews van nieuwkomers over hun leven in Nederland. Ik geef al twintig jaar les aan nieuwkomers. Al deze mensen hebben prachtige verhalen te vertellen. Dus wie moest ik
Nadere informatieDigitaal Mediaproduct Elmar Hagen MM1A 18 mei 15
Digitaal Mediaproduct Elmar Hagen MM1A 18 mei 15 Ilost Een tijdje geleden was ik met een vriend naar België om vakantie vrienden op te zoeken. Eenmaal daar een beetje bijgepraat, gedobberd in de jacuzzi
Nadere informatieMijn dochter; boulimia en borderline
Mijn dochter; boulimia en borderline Mijn dochter; boulimia en borderline E.M. van der Linden Schrijver: E.M. van der Linden Coverontwerp: via Brave New Books ISBN: 9789402130331 E.M. van der Linden Dit
Nadere informatieHC zd. 22 nr. 32. dia 1
HC zd. 22 nr. 32 een spannend onderwerp als dit niet waar is, valt alles duigen of zoals Paulus het zegt in 1 Kor. 15 : 19 als wij alleen voor dit leven op Christus hopen zijn wij de beklagenswaardigste
Nadere informatieANNA EN ALEX NEMEN HET OP TEGEN DE VALSEMUNTERS
HET EURO RUN-SPEL www.nieuwe-eurobankbiljetten.eu ANNA EN ALEX NEMEN HET OP TEGEN DE VALSEMUNTERS Anna en Alex zijn klasgenoten en heel goede vrienden. Ze komen altijd in de meest angstaanjagende situaties
Nadere informatieNoach bouwt een ark Genesis 6-8
2 Noach bouwt een ark Genesis 6-8 Het is niet fijn meer op de aarde. De mensen maken ruzie, ze vechten en ze zijn God vergeten. Maar er is één man die anders is. Dat is Noach. Op een dag praat God met
Nadere informatieMedisch-wetenschappelijk onderzoek Algemene informatie voor de proefpersoon
Uitgave Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postadres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag Bezoekadres Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag Telefoon (070) 340 79 11 Informatie Voor informatie en vragen
Nadere informatieWat doen jongeren op internet?
Hoofdstuk 1 - Oefening 17 - Leesdossier Opdracht 1 Lees de tekst Wat doen jongeren op internet? U gebruikt op de leeskaart Zoekend lezen. Beantwoord daarna de vragen. Leeskaart Zoekend lezen Wat doen jongeren
Nadere informatieCloud Computing. Cloud Computing. Welkom allemaal hier op het science park.
Cloud Computing Cloud Computing Het Telraam van de Toekomst of Hoe Hyves en Battlefield 2 het Rekenen veranderen... Floris Sluiter Adviseur bij SARA Het Telraam van de Toekomst of Hoe Hyves en Battlefield
Nadere informatieAan de slag met de Mobiel Bankieren App voor iphone & ipad (ios) Met deze handleiding kunt u simpel van start
Aan de slag met de Mobiel Bankieren App voor iphone & ipad (ios) Met deze handleiding kunt u simpel van start Mobiel bankieren met ING U gaat aan de slag met onze Mobiel Bankieren App. We helpen u om stapsgewijs
Nadere informatieStage verslag 18 juni 2012. Stage verslag. 18-6-2012 Koning ICT Hristo van Zuidam. Versie 1.0 Pagina 0
Stage verslag 18-6-2012 Koning ICT Hristo van Zuidam Versie 1.0 Pagina 0 Inhoudsopgave Opdracht 1 het stage bedrijf... 2 A beschrijving van het bedrijf... 2 B geschiedenis van het bedrijf... 2 C een plattegrond...
Nadere informatie2014 was voor mij een zeer speciaal jaar, Ik heb een groot werk naar volle tevredenheid afgerond.. Ik ga werken aan de vormgeving van het logboek.
2014 was voor mij een zeer speciaal jaar, Ik heb een groot werk naar volle tevredenheid afgerond.. Ik ga werken aan de vormgeving van het logboek. Houtworm In het begin dacht ik nog, hoe krijg ik al die
Nadere informatieDit boekje is van... Mijn naam is: Mijn gezinsvoogd heet: Het telefoonnummer van de gezinsvoogd is:
Dit boekje is van... Mijn naam is: Mijn gezinsvoogd heet: Het telefoonnummer van de gezinsvoogd is: Mijn gezinsvoogd werkt bij de William Schrikker Jeugdbescherming. Wat een toestand, zeg! Wat gebeurt
Nadere informatieDierenvrienden? door Nellie de Kok. Samenvatting
Dierenvrienden? door Nellie de Kok Samenvatting De hond is de baas in het huis, totdat er een kat bijkomt. Ze proberen allebei om bij de bazin in een goed blaadje te komen. De kat krijgt het voor elkaar
Nadere informatieDe ijnmanager. Cartoons januari 2014. Luc Timmers
De ijnmanager Cartoons januari 2014 Luc Timmers Dag 1 2014 20 14 Is er iets veranderd? Het blijft een gok Ik heb een casino bezoek cadeau gekregen Daarmee nemen mijn kansen op een bonus aanzienlijk toe
Nadere informatieProject Interactieve multimedia
Project Interactieve multimedia Jerney van Schagen Inleiding: Het eerste idee van het project bij mij was dat het een vrij breed project zou worden, maar in een van de eerste colleges kwam ik er al gauw
Nadere informatieMaar gelukkig is er nog de Zing-Piet. Die zorgt ervoor dat alle Pieten alle Sinterklaasliedjes goed kunnen zingen. Dus ook:
Weten jullie hoe Sinterklaas van Spanje naar Nederland komt? Ja? Met de fiets? Nee! Met de stoomboot, natuurlijk! Het is een heel gedoe voordat Sinterklaas en zijn Pieten kunnen vertrekken. Je wil niet
Nadere informatie[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster
[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9
Nadere informatieAllemaal in ontwikkeling. Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman
Permanente educatie in Smallingerland Allemaal in ontwikkeling Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman Van cursussen professioneel Engels, kennis opdoen bij een andere afdeling tot vierjarige
Nadere informatieVraag aan de zee. Vraag aan de tijd. wk 3. wk 2
Bladzijde negen, Bladzijde tien, Krijg ik het wel ooit te zien? Ander hoofdstuk, Nieuw begin.. Maar niets, Weer dicht, Het heeft geen zin. Dan probeer ik achterin dat dikke boek. Dat ik daar niet vaker
Nadere informatie