Belevingsgerichte zorg bij probleemgedrag
|
|
- Juliana de Backer
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Belevingsgerichte zorg bij probleemgedrag
2 Programma 1. Inleiding: streven naar welzijn 2. Wat gebeurt er bij dementie? 3. Behoeften en lijdensdruk: belevingsgerichte zorg 4. Methodisch werken: Plan voor het omgaan met probleemgedrag 5. Omgaan met veel voorkomende gedragsproblemen 6. De welzijnsmeter
3 Dementie: het brein:
4 v=om7lja73c0k#t=18 Ondanks dementie blijft menselijk streven: Gevoelens van geluk Gewaardeerd worden Iets betekenen voor een ander Welzijn ervaren
5 mensen blijven streven naar zo hoog mogelijk welzijn /64598f eb39c1812c59fa3093f1d
6 Behoeften en lijdensdruk Dementie = achteruitgang = steeds moeten aanpassen de tweede trap van de piramide staat onder druk
7 Wat gebeurt bij dementie? Achteruit gaan tot aan de dood Verlies van identiteit en autonomie Emotionele consequenties worden gevoeld en ervaren, maar kunnen niet meer worden verteld = FRUSTRATIE
8 Achteruit gaan tot aan de dood Proces in 3 fasen Beginfase: bedreiging; angst en verlieservaringen bedreiging van de toekomst Rouw en verdriet Verzet tegen de onzekerheid van de toekomst
9 Achteruit gaan tot aan de dood Proces in 3 fasen Gevorderde fase: verlies Verlies van grip op het heden Problemen met communiceren Ontregeling van het dagelijks leven
10 Achteruit gaan tot aan de dood Proces in 3 fasen Eindfase: volledige afhankelijkheid In eigen wereld verzonken Bijna alle herinneringen zijn verdwenen Communiceren met woorden lukt niet meer Volledige en voortdurende verzorging nodig
11 Herbeleven Herinneren je blijft in het hier en nu en beseft dat het de verleden tijd is als je herinneringen ophaalt (mbv lange termijn geheugen) Herbeleven is leven in het verleden, voelen en denken als toen, je bent ín die situatie, het geheugen is leeg
12 gevolgen Steeds meer leven in het verleden, je gaat terug naar vroeger Door schade aan het brein: gevoeliger voor prikkels en meer impulsief reageren Je reageert dus ook zoals vroeger, vóór je hebt geleerd hoe het moet of hoort je wordt niet meer geremd door sociale- of beleefdheidsregels
13 Wat gebeurt bij dementie? opname = trauma Verlies van thuis en aanpassen aan nieuwe omgeving = traumatische ervaring In het gedrag zie je de weerslag na 3-6 maanden: BANG BOOS BEDROEFD
14 BBB = ontheemd en ontregeld Nodig: Een veilige en voorspelbare omgeving zorg door bekende gezichten Vaste dagindeling, regelmaat Je thuis kunnen voelen Je gekend en gewaardeerd voelen Plezierige bezigheden uitvoeren Iets voor een ander kunnen betekenen Aanwezigheid van persoon in moederrol voor veiligheid
15 Ontregeld gedrag Gedrag: afwijkend en soms lastig, maar voor dementerende en omgeving niet als problematisch gezien Gedragsproblemen gedragingen waarmee de dementerende zelf en/of mensen in de omgeving moeilijk kunnen omgaan
16 gedragsproblemen BANG BOOS BEDROEFD
17 Waarom belevingsgerichte zorg? Dementie leidt tot een groot aantal problemen De dementerende kan zich niet meer aanpassen Wij kunnen ons gedrag wel aanpassen We kunnen de omgeving aanpassen
18 Aansluiten bij gewoontes Persoonlijke, eigen gewoontes zijn belangrijk Geven een gevoel van veiligheid en vertrouwdheid Bieden rust, overzicht en steun in onveilige situatie
19 Aansluiten bij gewoontes Gewoontes leren kennen dmv levensverhaal en observaties Zoveel mogelijk helpen om de gewoontes in stand te houden Ondersteunen bij keuzes maken (is moeilijk voor een dementerende door geen/beperkt overzicht)
20 Aanpassen van de omgeving Herkenbare ruimtes: zitkamer, keuken, hal, slaapkamer Duidelijke contrasten tussen meubels en vloeren Herkenbaar meubilair Mogelijkheid bieden voor rondlopen en bewegen Gelegenheid bieden om steeds in andere omgeving te kunnen zitten
21 Gewenste omgangsvormen Ga op een volwassen, respectvolle wijze met de dementerende om, maak oogcontact en gebruik normale spreektaal Pas je tempo aan en neem de tijd Spreek korte en duidelijke zinnen en laat het eventueel zien (visuele ondersteuning) Geef erkenning door aan te sluiten bij iemands normen en waarden Toon je betrokkenheid en stel eenvoudige vragen
22 Gewenste omgangsvormen Accepteer dat de dementerende fouten maakt en confronteer hem/haar hier niet mee Gebruik humor zorgt voor ontlading Voorkom dat de dementerende faalt: - stel gesloten vragen en voeg herkenbare informatie toe in de vraag - stel geen waarom vragen
23 Gewenste omgangsvormen Leid de dementerend zo nodig af overstappen naar een ander onderwerp Bied een gevoel van samenzijn: neem de tijd, vertel zelf wat en wees zelf ontspannen, gebruik humor en bijvoorbeeld muziek. Laat voelen dat je er bent, zeker als een gesprek niet meer gaat. Het plezier van de gedeelde ervaring is belangrijker dan de inhoud van het gesprek.
24 Methodisch werken Werken volgens een vooraf opgesteld plan waarmee je zo effectief en efficiënt mogelijk een vastgesteld doel bereikt Plan voor omgaan met probleemgedrag
25 1. Onderzoek Welk gedrag is zichtbaar? Welke behoefte(s) heeft de cliënt? Welke voortekenen zie je? Voor wie is het gedrag een probleem? Wanneer komt het gedrag voor? Hoe vaak per dag/ nacht/ week?
26 1. Onderzoek Wat kan de oorzaak of aanleiding zijn? Wat vindt de cliënt prettig en kun je gebruiken als afleiding? Wat is het doel van het actieplan? Hoe vaak per dag /nacht/week mag het gedrag nog voorkomen?
27 2. HET ACTIEPLAN Ten aanzien van de voortekenen: Voorteken: actie:
28 2. HET ACTIEPLAN Als het probleemgedrag zich voordoet: Uiting: Actie: Rapportage van het resultaat van de actie
29 3. evaluatie Is het doel bereikt? Ja 0 Deels 0 Nee 0 Oorzaken vervolgacties
30 PLAN VOOR OMGAAN MET PROBLEEMGEDRAG Naam cliënt: XXXX Geb. dat: XXXX Ingevuld door: Petra en Kristel Datum: 25 sept 2013 Datum evaluatie: 25 okt 2013
31 PLAN VOOR OMGAAN MET PROBLEEMGEDRAG 1. ONDERZOEK Welk gedrag is zichtbaar? Overdag: Mw is in zichzelf gekeerd en is continu aan het roepen zuster zuster.. op heel monotone wijze Soms lijkt ze angstig en roept dan luider en met meer emotie s nachts: Mw ligt in bed en roept zuster, zuster. Welke behoefte(s) heeft de cliënt? Veiligheid, geborgenheid, zich niet alleen voelen of alleen zijn, geruststelling, Contact/ bezigheden ter afleiding van verveling?
32 PLAN VOOR OMGAAN MET PROBLEEMGEDRAG 1. ONDERZOEK Voor wie is het gedrag een probleem? Voor mevrouw, de medecliënten en het personeel Wanneer komt het gedrag voor? Overdag en s nachts Hoevaak komt het gedrag voor in de afgelopen week? Overdag 8-10 x s nachts 7-10x
33 PLAN VOOR OMGAAN MET PROBLEEMGEDRAG Wat vindt de cliënt prettig en kun je gebruiken als afleiding? Aandacht in 1-1 contacten Mw lijkt meer ontspannen in gezelschap ( of geluiden die ze dan hoort terwijl ze dut) Muziek luisteren Wat is het doel van het actieplan? Vermindering van het roepgedrag, zowel overdag als s nachts Hoe vaak per week mag het gedrag voorkomen ten tijde van de evaluatie? 4x per week overdag en 4x per week s nachts. Zie rapportagelijst inventarisatie roepgedrag.
34 Het actieplan ten aanzien van de voortekenen Voorteken: Mw blijft alleen in huiskamer Voorteken: Mw blijft alleen in de huiskamer Actie: Aanbieden dat ze met je meegaat en haar meenemen Actie: Muziek aanzetten naast haar Voorteken: Ochtend Mw is in haar slaapkamer avond idem Actie: Muziek aanzetten voor je met de zorg begint Muziek aanzetten als ze in bed ligt
35 PLAN VOOR OMGAAN MET PROBLEEMGEDRAG Wat kan de oorzaak of aanleiding zijn? Mentaal welzijn Angst om alleen te zijn in de eigen kamer of in de huiskamer Depressieve gevoelens gemis van haar overleden echtgenoot dementie: vertraagd begrip en reactie? Lichamelijk welbevinden en gezondheid Pijn? Ongemak van incontinentie Niet kunnen/ durven staan, begrijpt ze de instructie bij verzorging wel of niet? Omdraaien van het dag-nachtritme Participatie Verveling? Woon- en leefomstandigheden Slaapkamer is erg stil, ze ervaart dan misschien meer dat ze alleen is
36 PLAN VOOR OMGAAN MET PROBLEEMGEDRAG Welke voortekenen zie je? Mw is bang om alleen te zijn, als je bij haar uit de (huis) kamer wegloopt begint ze te roepen. kan ze altijd wel volgen wat de bedoeling is? Is ons tempo niet te hoog waardoor ze angstig wordt?
37 Het actieplan Als het probleemgedrag zich voordoet Uiting probleemgedrag: Mw roept terwijl ze in bed ligt Uiting probleemgedrag: Bij roepen Actie: Muziek / radio aanzetten zodat ze wat geluiden om zich heen hoort Actie: Niet ingaan op het roepen (mw wat is er? ) maar haar iets heel anders aanbieden, haar vragen of ze met je mee wilt voor een boodschap, bv van de afdeling af of even naar het kantoortje, of naar de Pinksterbloem iets uit de keuken halen, zodat ze uit de roepmodus komt, en ook echt even in een andere omgeving Actie: Muziek aanbieden, even samen luisteren/zingen
38 Als het probleemgedrag zich voordoet Uiting probleemgedrag: roepen Actie: Haar positief benaderen, praatje maken, 1-1 contact, activiteit doen of fotoboeken bekijken Uiting probleemgedrag: Verdriet, depressieve stemming Actie: Plezierige activiteiten aanbieden
39 Rapportage: Inventarisatie roepgedrag. Week Datum Omschrijving situatie Reactie cliënt Aantal keren geroepen
40 DE EVALUATIE Is het doel bereikt? Is de afgesproken frequentie bereikt? Ja 0 0 Deels 0 0 Nee 0 0 Oorzaken: Vervolgacties:
41 De Welzijnsmeter
42 De Welzijnsmeter: meten = weten ruim 70 uitspraken over gedrag in een bepaalde periode. Welk gedrag zie je? Wat doet de cliënt? gaan - waar mogelijk - uit het van het positieve, anders van het negatieve scoren: Altijd Regelmatig Zelden Nooit Hoe groener, des te beter; hoe roder, hoe meer het welzijn onder druk staat suggesties opvragen: Suggesties ten aanzien van probleemgedrag in een bepaalde gedragsgroep Suggesties ten aanzien van het verhogen van welzijn in een bepaald leefgebied
43 Belevingsgerichte zorg werkt! We merken dat het helpt Cliënten voelen zich prettig en brengen de dagen op een prettige manier door Hierdoor is het probleemgedrag duidelijk verminderd Gevolg: minder beperkingen door fixatie of medicijnen. Personeel werkt met meer plezier
44 Belevingsgerichte zorg werkt! Waarborgzegel Fixatievrije Zorginstelling (met 3 sterrren) ontvangen. De onrustbanden zijn door onze collega, de kunstenares Eveline Lafayette omgetoverd in kleurrijke vlinders, die rondvliegen in de tuin van de Posten.
45
46 Veel voorkomende problemen: depressief gedrag stress verlieservaringen (bijvoorbeeld het overlijden van een geliefde of een gedwongen verhuizing) lichamelijke klachten. het besef dat men dement wordt
47 Omgaan met depressief gedrag Toon begrip voor de situatie Geef gevoelens van cliënt de ruimte Laat cliënt zoveel mogelijk eigen keuzes bepalen Biedt dagstructuur met voldoende bezigheden Geef individuele aandacht Bied gelegenheid voor opdoen positieve, zinvolle ervaringen Geef bevestiging en complimenten Stimuleer beweegactiviteiten Zoek goede balans tussen in- en ontspanning Besteed aandacht aan een verzorgd uiterlijk
48 Veel voorkomende problemen: prikkelbaarheid woede en stemmingswisselingen vooral bij vasculaire dementie en de ziekte van Alzheimer Oorzaak: ontstaat vaak door conflicten met iemand in de omgeving, wanneer de dementerende een situatie niet goed begrijpt of een situatie verkeerd inschat. Ook het besef van tekortschieten door de verschillende stoornissen en de frustratie die hierdoor ontstaat, kan leiden tot gevoelens van onmacht en frustratie.
49 Omgaan met prikkelbaarheid Ga niet in discussie Word niet boos Geef iemand de tijd om zich voor te bereiden op je verzoek Bied gelegenheid om het na een tijdje opnieuw te doen
50 Veel voorkomende problemen:angst wanneer iemand zich bedreigd of in gevaar voelt leidt tot lichamelijke reacties zoals beven, hartkloppingen en toegenomen spierspanning (een gespannen gevoel ). gebeurtenissen kunnen niet meer worden ingeprent en herinneringen uit het verleden zijn verloren. Dat leidt tot een voortdurend gevoel van bedreigd worden en in gevaar zijn. Het maakt mensen bang en onzeker. Ze verliezen de grip op hun leven. Ze voelen zich onveilig.
51 Omgaan met angstig gedrag Bied veiligheid en bevestiging Zorg voor een rustige en vertrouwde omgeving Leg stap voor stap uit wat je doet en houd oogcontact Bied activiteiten aan waarbij geen fouten gemaakt kunnen worden Blijf geduldig en blijf vriendelijk Maak duidelijke afspraken en wees consequent en daardoor betrouwbaar Bied gedoseerd contact aan Pas je tempo aan Overvraag en corrigeer niet Stimuleer deelname aan activiteiten en sociale contacten
52 Veel voorkomende problemen: agressie = een reactie die ontstaat wanneer iemand zich bang, boos, onveilig of bedreigd voelt Oorzaken: Zorg = iemand moeten aanraken: bv bij ADL betreden persoonlijke ruimte. Wanneer iemand niet begrijpt waarom je zo dichtbij komt en ook niet snapt wat je gaat doen. Leidt dan tot afweer. Soms schrikken mensen enorm, en beginnen te gillen of te schoppen.
53 Omgaan met agressief gedrag Blijf kalm, houd oogcontact Neem de cliënt serieus Voel je niet persoonlijk aangevallen Praat zacht en gebruik korte, eenvoudige zinnen Vraag de cliënt wat hem/haar dwarszit Luister naar de klachten Respecteer de persoonlijke ruimte van de cliënt Reageer niet op dreigementen door ook te gaan dreigen Schaam je niet om hulp in te roepen Laat je niet meeslepen door je eigen emoties
54 Angst en agressie door omgevingsfactoren Mensen: onvriendelijke benadering of als ze voor de dementerende een onbekende zijn Ruimtes: waarin iemand niet kan gaan en staan waar hij wil. Ook daardoor kan iemand zich onveilig en bedreigd voelen
55 Veel voorkomende problemen: rusteloosheid en dwalen soort van drang om weg te lopen. Het weglopen is meestal doelloos, en men kan er vaak niet mee ophouden. Oorzaken van dwaalgedrag verveling, innerlijke onrust, zich niet thuis voelen en naar huis willen gaan, vergeten zijn waar iemand naartoe wilde of iemand herkent de eigen omgeving niet meer.
56 Omgaan met rusteloosheid en dwalen Zorg voor manieren waarop iemand zich in huis kan oriënteren Maak zo mogelijk gebruik van domotica Voorkom verveling Pas de omgeving aan; zorg voor een afleidende en stimulerende omgeving
Probleemgedrag bij ouderen
Probleemgedrag bij ouderen Machteloos, bang of geïrriteerd. Zo kunnen medewerkers en cliënten in de thuiszorg zich voelen in situaties waarin sprake is van probleemgedrag. Bijvoorbeeld als een cliënt alleen
Nadere informatieLesmodule 4 fasen van. dementie. VOORBEELD LESMODULE: 4 fasen van dementie
Lesmodule 4 fasen van dementie Inhoudsopgave: 1. Wat is dementie? blz. 3 2. Twee basisprincipes over de werking van de hersenen blz. 4 3. Omschrijving van de vier fasen van ikbeleving bij dementie blz.
Nadere informatieAgressief gedrag. Samenvatting Hieronder hebben we de inhoud van de aflevering Agressief gedrag samengevat. Gemakkelijk om er nog eens bij te pakken.
Agressief gedrag Samenvatting Hieronder hebben we de inhoud van de aflevering Agressief gedrag samengevat. Gemakkelijk om er nog eens bij te pakken. Wat is agressief gedrag? Dementie kan ervoor zorgen
Nadere informatieKwaliteit van leven Een hulpmiddel bij de voorbereiding van een zorgplan
Kwaliteit van leven Een hulpmiddel bij de voorbereiding van een zorgplan De zorg en begeleiding van mensen met een verstandelijke beperking moet erop gericht zijn dat de persoon een optimale kwaliteit
Nadere informatie29/11/2016. De wereld van dementie. PERSOON met dementie. Expertisecentrum Dementie Paradox. Besef en beleving. Dementerenden.
De wereld van dementie Frederix Nelle Expertisecentrum Dementie Paradox We spreken niet meer over Dementen Dementerenden Maar : PERSOON met dementie Elke persoon met dementie is UNIEK! Besef en beleving
Nadere informatieHaïti. Anneke Vinke, 19 januari 2010
Haïti Anneke Vinke, 19 januari 2010 Opzet Korte introductie Feiten en verder Morgen... PAUZE --> daarna vragen/discussie 2 Situatie: RAMP in Haïti TV beelden & leed: zien van pijn van kinderen niet te
Nadere informatieDepressie. Informatiefolder voor cliënt en naasten. Zorgprogramma Doen bij Depressie UKON. Versie 2013-oktober
Depressie Informatiefolder voor cliënt en naasten Zorgprogramma Doen bij Depressie Versie 2013-oktober Inleiding Deze folder bevat informatie over de klachten die bij een depressie horen en welke oorzaken
Nadere informatieBang, boos en in de war Mantelzorgdag 23 september 2013
Bang, boos en in de war Mantelzorgdag 23 september 2013 Margreet Smorenburg, casemanager Geriant Ellen Ruijer, psycholoog Geriant Wat gaan we doen? Wat gebeurt er bij dementie in het hoofd? Gedragsveranderingen
Nadere informatieDelier. Informatie voor familie en betrokkenen
Delier Informatie voor familie en betrokkenen Inleiding Op onze verpleegafdeling is een familielid, vriend(in) of kennis van u opgenomen. Tijdens uw bezoek aan de patiënt heeft u waarschijnlijk gemerkt
Nadere informatieDementie en de fasen van Ik beleving
Dementie en de fasen van Ik beleving Stichting Philadelphia Zorg Philadelphia voor medewerkers Het beste uit jezelf Dementie is een overkoepelend begrip. Het wordt gebruikt om een grote hoeveelheid ziekten
Nadere informatieEEN DIERBARE VERLIEZEN
EEN DIERBARE VERLIEZEN 994 Inleiding Deze folder is bedoeld voor nabestaanden. U leest hierin over de gevoelens die u kunt ervaren en hoe u in deze moeilijke tijd goed voor uzelf kunt zorgen. U heeft kort
Nadere informatieDelier in de laatste levensfase. Informatie voor naasten van patiënten met een delier in de laatste levensfase
Delier in de laatste levensfase Informatie voor naasten van patiënten met een delier in de laatste levensfase Inhoudsopgave Wat is een delier?... 3 Wat zijn kenmerken van een delier?... 3 Invloed op u
Nadere informatieVisie. Wat is dementie?
Visie Opdrachthoudende vereniging VitaS staat open voor gebruikers met dementie. Binnen onze dagverzorgingscentra worden alle ouderen met dementie opvangen ongeacht hun zorgnoden. Wij streven naar een
Nadere informatieTOOLKIT ROUW EN VERDRIET
TOOLKIT ROUW EN VERDRIET ALS JE IEMAND DICHTBIJ VERLIEST. Rouwen: een werkwoord waarvan je de betekenis pas leert kennen als je voor het eerst iemand verliest die veel voor jou betekende. Misschien wil
Nadere informatieDepressie. Informatiefolder voor zorgteam. Zorgprogramma Doen bij Depressie UKON. Versie 2013-oktober
Depressie Informatiefolder voor zorgteam Zorgprogramma Doen bij Depressie Inleiding Deze folder is bedoeld voor afdelingsmedewerkers die betrokken zijn bij de zorg voor een cliënt bij wie een depressie
Nadere informatieBelevingsgerichte zorg voor ouderen met dementie
Belevingsgerichte zorg voor ouderen met dementie Docentenhandleiding voor mbo-zorg onderwijs en bijscholing Contact: Connie Klingeman, Hogeschool Rotterdam c.a.klingeman@hr.nl Wat is belevingsgerichte
Nadere informatieeen dierbare verliezen
een dierbare verliezen een dierbare verliezen U heeft kort geleden iemand verloren. Dat kan heel verwarrend zijn. Vaak is het moeilijk te accepteren dat iemand er niet meer is. Soms is het verdriet of
Nadere informatieDepressie bij verpleeghuiscliënten
Doen bij Depressie zorgprogramma Informatiefolder voor cliënt en naasten Depressie bij verpleeghuiscliënten Folder 3 Inleiding Deze folder bevat informatie over de klachten die bij een depressie horen
Nadere informatieGedragsproblematiek bij dementie: een uitdaging!?
Gedragsproblematiek bij dementie: een uitdaging!? Martin Smalbrugge, specialist ouderengeneeskunde & onderzoeker Sandra Zwijsen, psycholoog & onderzoeker Wat gaan we vandaag doen? Warming up Gevolgen gedragsproblematiek
Nadere informatieZELFINVULLIJST DEPRESSIEVE SYMPTOMEN (INVENTORY OF DEPRESSIVE SYMPTOMATOLOGY: IDS-SR) 1 (In te vullen door patiënt)
ZELFINVULLIJST DEPRESSIEVE SYMPTOMEN (INVENTORY OF DEPRESSIVE SYMPTOMATOLOGY: IDS-SR) 1 (In te vullen door patiënt) Naam:.. Datum: - - Kruis bij elke vraag het antwoord aan dat de afgelopen zeven dagen
Nadere informatieDepressieve klachten bij verpleeghuiscliënten
Doen bij Depressie zorgprogramma Informatiefolder voor cliënt en naasten Depressieve klachten bij verpleeghuiscliënten Folder 1 Inleiding Deze folder is bedoeld voor mensen met depressieve klachten en
Nadere informatieEen dierbare verliezen. Informatie voor nabestaanden
00 Een dierbare verliezen Informatie voor nabestaanden Deze folder is bedoeld voor nabestaanden. U leest hierin over de gevoelens die u kunt ervaren, en hoe u in deze moeilijke tijd goed voor uzelf kunt
Nadere informatiePatiënteninformatie. Delier of plotse verwardheid. GezondheidsZorg met een Ziel
i Patiënteninformatie Delier of plotse verwardheid GezondheidsZorg met een Ziel DELIER OF PLOTSE VERWARDHEID Uw partner, familielid of iemand anders uit uw naaste omgeving is vanwege een ziekte, ongeval
Nadere informatieWorkshop dementie. 27 november 2014. Marlon v.d. Wetering en Karen v.d. Weijer
Workshop dementie 27 november 2014 Marlon v.d. Wetering en Karen v.d. Weijer Bram Bram is 53 jaar, heeft een matig verstandelijke beperking en het syndroom van Down. Sinds 10 jaar woont hij in een woonvoorziening
Nadere informatieZorgen voor en omgaan met een dementerende persoon
Infobrochure Zorgen voor en omgaan met een dementerende persoon Geriatrisch dagziekenhuis T. 011 826 394 Verantwoordelijke arts: dr. Els Dewaet mensen zorgen voor mensen Het dementeren van uw partner,
Nadere informatiecommunicatie tips voor een aangenaam contact met mensen met dementie www.dementievriendelijkbrugge.be
communicatie tips voor een aangenaam contact met mensen met dementie www.dementievriendelijkbrugge.be Niet overvragen Stel geen vragen die betrekking hebben op het recente verleden. Praat over wat er nu
Nadere informatieAlle eerstelijnshulpverleners worden uitgenodigd op de algemene vergadering SIT-Neerpelt
DRIEMAANDELIJKS JAARGANG 5 NUMMER 1 APRIL 1996 Inhoud -Uitnodiging algemene vergadering p.1 -Omgaan met dementie p.2-3 -LISTEL-navorming p.4 Alle eerstelijnshulpverleners worden uitgenodigd op de algemene
Nadere informatiehttps://dementie.nl/dagbesteding/tijdelijke-opvang-respijtzorg-regelen
1 2 Odensehuis Hoeksche Waard: Odensehuizen landelijk platform: Dementie.nl: Dementie winkel: Doorleven: Fotofabriek: Handen in huis: Samen Dementievriendelijk: Stichting Alzheimer Nederland: http://odensehuishw.nl
Nadere informatieDEMENTIE TIPS VOOR MANTELZORGERS. - Patiëntinformatie -
DEMENTIE TIPS VOOR MANTELZORGERS - Patiëntinformatie - Zorgen voor iemand met dementie vraagt veel energie, geduld en inlevingsvermogen. De persoon glijdt langzaam weg omdat dementie zich kenmerkt door
Nadere informatieOntdek je kracht voor de leerkracht
Handleiding les 1 Ontdek je kracht voor de leerkracht Voor je ligt de handleiding voor de cursus Ontdek je kracht voor kinderen van groep 7/8. Waarom deze cursus? Om kinderen te leren beter in balans te
Nadere informatieAansluiten bij de cliënt in de veranderende werkelijkheid. D8tGkA1roeBQ
Aansluiten bij de cliënt in de veranderende werkelijkheid https://www.youtube.com/watch?v=8tgka1roebq&list=r D8tGkA1roeBQ DPRS 2018 Inhoud Voorstellen In het kort; wat is dementie? Wat is validation?
Nadere informatie6.2.1 Dealen met afleiding onderweg
Stap 6: Deel 2 6.2.1 Dealen met afleiding onderweg In het tweede deel van jullie experiment ga je verder met het ondernemen van ACTies die je met de anderen hebt afgesproken te doen. Daarnaast krijg je
Nadere informatieThema s voor het Alzheimer Café. Verzameld, kopjes gekozen en geordend door Franklin Roos van Alzheimer Café Zuidelijk Westerkwartier te Leek
Thema s voor het Alzheimer Café Verzameld, kopjes gekozen en geordend door Franklin Roos van Alzheimer Café Zuidelijk Westerkwartier te Leek Medische aspecten Wat is dementie? Medische aspecten Verschillende
Nadere informatieAgressie = er wordt steeds een norm overschreden, (door jezelf bepaald) en steeds als negatief ervaren. lichte vormen horen tot het werkveld?
Coenye Patrick Agressie = er wordt steeds een norm overschreden, (door jezelf bepaald) en steeds als negatief ervaren. lichte vormen horen tot het werkveld? = betekenisvol gedrag ( tussen bedoeling van
Nadere informatieVergeetachtig of dement?
Dementie Riëtte Oudenaarden, verpleegkundig specialist geriatrie Vergeetachtig of dement? 2 1 Vergeetachtig of dement? 3 Dementie is meer dan vergeten Verstoring op meerdere domeinen. Lichamelijke problemen
Nadere informatieVisie. Wat is dementie?
Visie Opdrachthoudende vereniging VitaS staat open voor zorgbehoevende bewoners en voor bewoners met dementie. Binnen onze woonzorgcentra worden alle ouderen met dementie opvangen ongeacht hun zorgnoden.
Nadere informatieGedragsproblemen bij cliënten met dementie
Gedragsproblemen bij cliënten met dementie Evelien Ester sociaal geriater 5 oktober 2010 De wondere wereld van de dementie door Anneke van der Plaats Model van de architectuur van de hersenen om beter
Nadere informatieKlik, voor meer info, op een onderwerp in de pedagogische cirkel.
Klik, voor meer info, op een onderwerp in de pedagogische cirkel. stimu stimu aanbieden en Lees meer in ons beleid Hygiëne en voeding stimu stimu aanbieden en Reageer op de emotie van het kind, benoem
Nadere informatieHet voelt nu anders. Veranderde emoties na hersenletsel. Niels Farenhorst Klinisch psycholoog
Het voelt nu anders Veranderde emoties na hersenletsel Niels Farenhorst Klinisch psycholoog Anderen zeiden: Ik ben nu eerder emotioneel Mijn stemmingen wisselen snel Ik erger mij overal aan Ik ben onzeker
Nadere informatieDelirium op de Intensive Care (IC)
Deze folder is bedoeld voor de partners, familieleden, naasten of bekenden van op de Intensive Care (IC) afdeling opgenomen patiënten. Door middel van deze folder willen wij u als familie* uitleg geven
Nadere informatieEen dierbare verliezen
Algemeen Een dierbare verliezen www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl ALG042 / Een dierbare verliezen / 14-07-2015 2 Een dierbare verliezen U heeft
Nadere informatieTerrorisme en dan verder
Terrorisme en dan verder Hoe kunt u omgaan met de gevolgen van een aanslag? - Ga zo veel mogelijk door met uw normale dagelijkse activiteiten. Dat geeft u het gevoel dat u de baas bent over de situatie.
Nadere informatieIn de war? Op de Intensive Care
In de war? Op de Intensive Care Albert Schweitzer ziekenhuis juni 2015 pavo 1168 Inleiding Uw partner of familielid is in het Albert Schweitzer ziekenhuis opgenomen op de Intensive Care. Waarschijnlijk
Nadere informatieOnline Titel Competentie Groepsfase Lesdoel Kwink van de Week
onderbouw Les 1 Online Dit ben ik! Besef van jezelf Forming Ik kan mezelf voorstellen aan een ander. Ken je iemand nog niet? Vertel hoe je heet. Les 2 Online Hoe spreken we dit af? Keuzes maken Norming
Nadere informatieTerrorisme en dan verder Wat te doen na een aanslag?
Terrorisme en dan verder Wat te doen na een aanslag? Publieksversie Ga zo veel mogelijk door met uw normale dagelijkse activiteiten. Dat geeft u het gevoel dat u de baas bent over de situatie. Dit is ook
Nadere informatieVerslag Conferentie informele zorg, ActiVite 22 november 2017
Verslag Conferentie informele zorg, ActiVite 22 november 2017 De zaal reageert opgelucht als trainingsacteurs Barbara Oppelaar en Linde Löbert van Ervarea vertellen dat ze geen rollenspellen hoeven te
Nadere informatieDepressieve symptomen bij verpleeghuiscliënten
Doen bij Depressie zorgprogramma Informatiefolder voor afdelingsmedewerkers Depressieve symptomen bij verpleeghuiscliënten Folder 2 Inleiding Deze folder is bedoeld voor afdelingsmedewerkers die betrokken
Nadere informatieHooggevoelige kinderen. Joke Klein Ikkink 27 maart 2014
Hooggevoelige kinderen Joke Klein Ikkink 27 maart 2014 Programma Voorstellen Uitleg hooggevoeligheid deel 1 Oefening Uitleg hooggevoeligheid deel 2 Vragen Programma Voorstellen Uitleg hooggevoeligheid
Nadere informatieEen dierbare verliezen
Patiënteninformatie Een dierbare verliezen Informatie over het verlies van een dierbare en de gevoelens die u daarover kunt hebben Een dierbare verliezen Informatie over het verlies van een dierbare en
Nadere informatieHelp Alzheimer overwinnen, dan hoeft niemand zichzelf te verliezen.
Help Alzheimer overwinnen, dan hoeft niemand zichzelf te verliezen. Gerben Jansen Dementieverpleegkundige TWB Thuiszorg met Aandacht Regio West Brabant Voorzitter vakgroep dementieverpleegkundigen V&VN
Nadere informatieAcute verwardheid (Delier/Delirium)
Acute verwardheid (Delier/Delirium) Informatie voor naasten van patiënten met acuut optredende verwardheid. Uw naaste is opgenomen in het TweeSteden ziekenhuis vanwege een ziekte, ongeval, en/of operatie.
Nadere informatieSPECIALE AANDACHT GEVRAAGD. Informatie en advies voor de praktijkbegeleider
Informatie en advies voor de praktijkbegeleider SPECIALE AANDACHT GEVRAAGD VOOR EEN STAGIAIRE MET BORDERLINE PERSOONLIJKHEIDSSTOORNIS IN DE WERKSITUATIE Inzicht, herkennen, handelen Gemiddeld één op de
Nadere informatieKinderen met weinig zelfvertrouwen gebruiken vaak de woorden nooit en altijd.
ZELFVERTROUWEN Zelfvertrouwen is het vertrouwen dat je in jezelf hebt. Zelfvertrouwen hoort bij ieder mens en het betekent dat je een reëel zelfbeeld hebt, waarin ruimte is voor sterke kanten, maar ook
Nadere informatieIn de war? Op de Intensive Care
In de war? Op de Intensive Care Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding Uw partner of familielid is in het Albert Schweitzer ziekenhuis opgenomen op de Intensive Care.
Nadere informatieADHD en lessen sociale competentie
ADHD en lessen sociale competentie Geeft u lessen sociale competentie én heeft u een of meer kinderen met ADHD in de klas, dan kunt u hier lezen waar deze leerlingen tegen aan kunnen lopen en hoe u hier
Nadere informatieDienst geriatrie Dementie. Informatiebrochure voor de patiënt en de familie
Dienst geriatrie Dementie Informatiebrochure voor de patiënt en de familie WAT IS DEMENTIE? Dementie is een hersenaandoening, geen normaal hersenverouderingsproces. Het is een geleidelijk evoluerende,
Nadere informatieWat is niet aangeboren hersenletsel?
Wat is niet aangeboren hersenletsel? Als hersenen beschadigd raken op latere leeftijd spreken we van (NAH) Niet aangeboren hersenletsel Niet-aangeboren hersenletsel is blijvende schade aan de hersenen
Nadere informatieInformatiefolder delier
Informatiefolder delier Informatiefolder delier Het gedrag en de reactie van uw partner, familielid, vriend(in) of kennis zijn anders dan u gewend bent. Hij of zij is onrustig, begrijpt u niet, geeft vreemde
Nadere informatieOmgaan met gedragsproblemen bij dementie
Omgaan met gedragsproblemen bij dementie Docentenhandleiding voor ABC s methode Omgaan met probleemgedrag bij mensen met dementie mbo-zorg onderwijs en bijscholing Contact: Connie Klingeman Hogeschool
Nadere informatieVariaties van gedrag en beleving
Variatie in gedrag en beleving Tussen mensen Binnen mensen Frans Hoogeveen F.R.Hoogeveen@hhs.nl www.dehaagsehogeschool.nl/lectoraatpg Variaties van gedrag en beleving binnen het individu Gedrag Individu
Nadere informatieDepressie bij ouderen
Depressie bij ouderen 2 Depressie bij ouderen komt vaak voor, maar is soms moeilijk te herkennen. Deze folder geeft informatie over de kenmerken en de behandeling van een depressie bij ouderen. Wat is
Nadere informatieAfhankelijk gedrag. Andere factoren zijn wel te beïnvloeden, met andere woorden: daar kun je mogelijk wel iets aan doen:
Afhankelijk gedrag Samenvatting Hieronder hebben we de inhoud van de aflevering Afhankelijk gedrag samengevat. Gemakkelijk om er nog eens bij te pakken. Wat is afhankelijk gedrag? Mensen met dementie die
Nadere informatieUw kind tijdens/na het ziekenhuisbezoek
Uw kind tijdens/na het ziekenhuisbezoek Reacties tijdens een ziekenhuisopname Kinderen kunnen op verschillende manieren reageren op hun ziekenhuisopname. Een opname is altijd een ingrijpende gebeurtenis.
Nadere informatieAan de slag blijven. Schematisch overzicht van thema s, leerdoelen en inhoud
Schematisch overzicht van thema s, leerdoelen en inhoud Jezelf presenteren De medewerker moet zichzelf goed presenteren. Bijvoorbeeld door er schoon en verzorgd uit te zien. Zo laat hij/zij een goede indruk
Nadere informatieMEE Nederland. Raad en daad voor iedereen met een beperking. Moeilijk lerend. Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind
MEE Nederland Raad en daad voor iedereen met een beperking Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Moeilijk lerend Uitleg over het leven van een moeilijk lerend kind Inhoudsopgave
Nadere informatieVacature. Wat is jouw kijk? Ik ben aan het dementeren en zoek een begeleider die: Bij deze kaart hoort opdrachtkaart 86.
Wat is jouw kijk? 86 Bij deze kaart hoort opdrachtkaart 86. Vacature Ik ben aan het dementeren en zoek een begeleider die: - Het leuk vindt om mij als mens met een verstandelijke beperking en dementie
Nadere informatieBewonersbespreking bij Ruitersbos. Inhoud:
Bewonersbespreking bij Ruitersbos Inhoud: 1. Overzicht van bewoners en contactverzorgenden. 2. Planning. 3. Voorbereiding. 4. Leidraad bewonersbespreking. 5. Na de bewonersbespreking. 6. Notulen. 7. Toelichting:
Nadere informatieVier Dimensionale Klachtenlijst (4DKL)
Instructie De vragenlijst betreft verschillende klachten en verschijnselen die u mogelijk heeft Het gaat steeds om klachten en verschijnselen die u de afgelopen week (de afgelopen 7 dagen met vandaag erbij)
Nadere informatieHet verlies van een dierbare
Het verlies van een dierbare Het Zorgpad Stervensfase is gebaseerd op de Liverpool Care Pathway for the dying patient (LCP). De LCP is door het Erasmus MC Rotterdam en het IKNL locatie Rotterdam integraal
Nadere informatiewaar denkt u aan bij het woord opvoeden? De kracht van Positief opvoeden Overzicht Hoop en verwachting
Overzicht De kracht van Positief opvoeden 1 Hoop en verwachting Opvoeden in de praktijk Waarom positief opvoeden? De 5 principes van positief opvoeden Tijd voor vragen en discussie 2 Hoop en verwachting
Nadere informatieInleiding Agenda van vandaag
Inleiding Agenda van vandaag Werkgebied GGD Deelname aan het ZAT Afname KIVPA vragenlijst Jongerenspreekuur op aanvraag (per mail aangevraagd) overleg mentoren, zorg coördinator en vertrouwenspersoon Preventief
Nadere informatieBorderline. Als gevoelens en gedrag snel veranderen. Deze folder is voor doven en slechthorenden die meer willen weten over borderline
ggz voor doven & slechthorenden Borderline Als gevoelens en gedrag snel veranderen Deze folder is voor doven en slechthorenden die meer willen weten over borderline Herkent u dit? Bij iedereen gaat wel
Nadere informatieDe wondere wereld van de dementie, Gebaseerd op de neurowetenschappen WEL-DOORDACHT GEDRAG
De wondere wereld van de dementie, Gebaseerd op de neurowetenschappen WEL-DOORDACHT GEDRAG Impulsief reactie inzicht in situaties zelfinzicht sociaal aanvoelen hogere hersenfuncties medemens aanvoelen
Nadere informatieConcrete tips. Concrete tips. Concrete tips. Concrete tips. Concrete tips
1 Ouderavond Geluk onder Druk Voorstellen Inhoud Kelly Roelofs Kelly.roelofs@stichting-be-aware.nl 2 Onderdelen Kennis Hoe pakken we dit aan Stemkastjes 2 Stemkastjesvraag Wie maakt zich zorgen om zijn/haar
Nadere informatieHoogbegaafd en gevoelig
Hoogbegaafd en gevoelig Kazimierz Dabrowski Hoogbegaafd zijn is meer dan slim zijn. Hoogbegaafde mensen zijn vaak ook veel gevoeliger dan andere mensen. Daardoor ervaar je situaties soms intenser dan andere
Nadere informatiePatiënteninformatie. Acuut optredende verwardheid. (delier) Acuut optredende verwardheid (delier)
Patiënteninformatie Acuut optredende verwardheid (delier) Acuut optredende verwardheid (delier) 1 Acuut optredende verwardheid (delier) Intensive Care, route 3.3 Telefoon (050) 524 6540 Inleiding Uw familielid
Nadere informatieIn de war? Informatie voor familie van patiënten met acuut optredende verwardheid
In de war? Informatie voor familie van patiënten met acuut optredende verwardheid Inleiding Uw familielid, partner of kennis is in het Albert Schweitzer ziekenhuis opgenomen. Waarschijnlijk heeft u gemerkt
Nadere informatieVragenkaartjes voor kinderen van 4 t/m 6 jaar
4 t/m 6 jaar 4 t/m 6 jaar 4 t/m 6 jaar Hoe vraag je aan iemand om met je te spelen? Wat speel je graag op het schoolplein? Jij kan al goed helpen hè. Wie help jij graag? Wat doe je dan? van 4 t/m 6 jaar
Nadere informatieNA DE SCHOK INFORMATIE VOOR OUDERS
NA DE SCHOK INFORMATIE VOOR OUDERS Betrokken raken bij een schokkende gebeurtenis laat niemand onberoerd. Je bent er meestal niet op voorbereid en als het gebeurt kan dat ingrijpende gevolgen hebben voor
Nadere informatieAchterdochtig gedrag. Hieronder hebben we de inhoud van de aflevering Achterdochtig gedrag samengevat. Gemakkelijk om er nog eens bij te pakken.
Achterdochtig gedrag Hieronder hebben we de inhoud van de aflevering Achterdochtig gedrag samengevat. Gemakkelijk om er nog eens bij te pakken. Wat is achterdochtig gedrag? Dementie kan ervoor zorgen dat
Nadere informatieEen dierbare verliezen
Een dierbare verliezen Over de gevoelens die u kan ervaren en tips om goed voor uzelf te zorgen INFORMATIEBROCHURE VOOR DE NABESTAANDEN Een dierbare verliezen U hebt kort geleden iemand verloren. Dat
Nadere informatieAcuut optredende verwardheid Delier
Acuut optredende verwardheid Delier Uw familielid, vriend(in) of kennis is opgenomen in ons ziekenhuis vanwege ziekte, ongeval en/of operatie. Zoals u vermoedelijk hebt gemerkt, is zijn of haar reactie
Nadere informatieDE PATIËNT MET ACUUT OPTREDENDE VERWARDHEID/DELIER INFORMATIE VOOR FAMILIE EN BETROKKENEN
DE PATIËNT MET ACUUT OPTREDENDE VERWARDHEID/DELIER INFORMATIE VOOR FAMILIE EN BETROKKENEN Wat is acuut optredende verwardheid/delier? Uw familielid, vriend(in) of kennis is opgenomen in het ziekenhuis
Nadere informatieNazorg na een ingrijpende gebeurtenis Informatie voor ouders
Nazorg na een ingrijpende gebeurtenis Informatie voor ouders Uw kind heeft een ongeluk gehad en is behandeld op de Spoedeisende Hulp (SEH) van het Radboudumc. Naast lichamelijke gevolgen kan het ongeluk
Nadere informatieBegeleiding van kind en ouders op de SEH. Leerdoelen. ontwikkeling. 20% van de patienten die een SEH bezoeken is jonger dan 16 jaar.
Begeleiding van kind en ouders op de SEH Module 3 vervolgopleiding SEH-vpk Monique Vermaas Verpleegkundige SEH UMCN st Radboud Leerdoelen Aan het eind van de les heeft de cursist kennis en inzicht in de
Nadere informatieStructureren en grenzen stellen. Kinderopvang Bootcamp Interactievaardigheden 29 mei 2015 Christine ten Kate
Structureren en grenzen stellen Kinderopvang Bootcamp Interactievaardigheden 29 mei 2015 Christine ten Kate Even voorstellen (Interim) Manager Docent agogische vakken Trainer Moeder en oma Lezingen, workshops
Nadere informatieEEN AANTAL PRAKTISCHE TIPS VOOR VRIJHEID EN VEILIGHEID BIJ DEMENTIE
PRAKTISCHE TIPS Voorkomen van vallen en verdwalen EEN AANTAL PRAKTISCHE TIPS VOOR VRIJHEID EN VEILIGHEID BIJ DEMENTIE Overleg samen met iedereen die betrokken is bij de zorg. Bespreek met elkaar welke
Nadere informatieACUUT OPTREDENDE VERWARDHEID (DELIER) INFORMATIE VOOR PATIENT, FAMILIE EN BETROKKENEN
ACUUT OPTREDENDE VERWARDHEID (DELIER) INFORMATIE VOOR PATIENT, FAMILIE EN BETROKKENEN Inleiding Uw familielid, partner of kennis is in Franciscus Gasthuis & Vlietland opgenomen. Hij of zij is opgenomen
Nadere informatieJaarcongres veilige zorg voor ouderen 11 okt Workshop agressiehantering bij ouderen met dementie
Jaarcongres veilige zorg voor ouderen 11 okt 2016 Workshop agressiehantering bij ouderen met dementie Programma workshop agressiehantering bij ouderen met dementie Wat is dementie? Wat is agressie? Beinvloedbare
Nadere informatieGrip op je Depressie. Cursus voor mensen met depressieve klachten
Grip op je Depressie Cursus voor mensen met depressieve klachten In deze folder vindt u informatie over de cursus Grip op je Depressie, die verzorgd wordt door de afdeling Medische Psychologie van het
Nadere informatieStartopdracht. Iedereen die in Zorg en Welzijn werkt, krijgt te maken met agressie op het werk.
Agressiespel Startopdracht Iedereen die in Zorg en Welzijn werkt, krijgt te maken met agressie op het werk. Hoe vaak heb jij te maken met agressie op het werk, op een schaal van 0 (helemaal nooit) tot
Nadere informatieNA DE SCHOK... INFORMATIE VOOR LERAREN
NA DE SCHOK... INFORMATIE VOOR LERAREN www.ggdbzo.nl Niemand is echt voorbereid op een schokkende gebeurtenis en als het gebeurt heeft dat ingrijpende gevolgen. Als leerkrachten samen met kinderen een
Nadere informatieTACTIEKEN BIJ DE STRIJDGEEST
TACTIEKEN BIJ DE STRIJDGEEST Het werkmateriaal is een onderdeel van de website Krachtenspel.nl. Werkmateriaal Sociaal Emotionele Educatie (SEE) Alle informatie is te vinden op de website Jan Ausum en Mieke
Nadere informatieWORD GROTER DAN DAT WAT JOU KLEIN HOUDT. Ann Weiser Cornell en Egbert Monsuur
WORD GROTER DAN DAT WAT JOU KLEIN HOUDT Ann Weiser Cornell en Egbert Monsuur 1 Les één Welkom bij deze e-cursus waarin we je zullen laten zien hoe jij groter kunt worden en je problemen kleiner! Zijn er
Nadere informatieProgramma. Toename aantal oudere migranten. Casus. Oudere migranten 05-10- 12. Oudere migranten en vluchtelingen met trauma en demen6e.
Oudere migranten en vluchtelingen met trauma en demen6e Casus Programma cultuursensi6eve demen6ezorg Beeld van de doelgroepen en ingrijpende en trauma6sche ervaringen Renate van den Bronk, Cogis Nies van
Nadere informatieNA DE SCHOK INFORMATIE VOOR OUDERS
NA DE SCHOK INFORMATIE VOOR OUDERS Betrokken raken bij een schokkende gebeurtenis laat niemand onberoerd. Je bent er meestal niet op voorbereid en als het gebeurt kan dat ingrijpende gevolgen hebben voor
Nadere informatieMinder angst geeft daarom ook een betere samenwerking tussen het kind en de behandelaar
STRESSREDUCTIE METHODE BIJ KINDEREN WAAROM STRESSREDUCTIE Een stressreductie methode kan het kind helpen om nare medische ingrepen, beter te doorstaan. Medische ingrepen horen nu eenmaal bij een ziekenhuis
Nadere informatieNamen: Esmee Ensink, Anne Keukenkamp,Lianne van Dam,Claudia Leutscher
\ Namen: Esmee Ensink, Anne Keukenkamp,Lianne van Dam,Claudia Leutscher Blz. Verschillende fases van dementie 3 Wist je datjes 4 Wat wel en wat niet te doen bij mensen met dementie 5 Gedichten 6 Woordzoeker
Nadere informatieZelfbeschadiging; wat kun jij doen om te helpen?
Zelfbeschadiging; wat kun jij doen om te helpen? Familie of naaste zijn van iemand die zichzelf beschadigt kan erg moeilijk zijn. Iemand van wie je houdt doet zichzelf pijn en het lijkt alsof je niks kunt
Nadere informatiePatiënteninformatiedossier (PID) (Non) Hodgkin. onderdeel ZIEKTEBELEVING. (NON) HODGKIN Ziektebeleving
Patiënteninformatiedossier (PID) (Non) Hodgkin onderdeel ZIEKTEBELEVING (NON) HODGKIN Inhoud... 3 Emoties... 4 Omgaan met de ziekte... 4 Praten over uw gevoelens... 5 Uw gedachten opschrijven... 5 Andere
Nadere informatie