Inhoudsopgave Hoofdstuk 1: Ontleding dagtrips voor groepen... 6 Hoofdstuk 2: Voorstelling van de Westhoek...25

Transcriptie

1 Samenvatting: Mijn afstudeerproject handelt over het aanbod van dagtoerisme voor groepen in de Westhoek. Het huidig aanbod wordt hierin besproken met een link naar de hedendaagse trends in het toerisme. Mijn vraagstelling was: Hoe vernieuwend is het aanbod van dagtrips voor groepen in de Westhoek?. De Westhoek blijkt te beschikken over een vrij compleet aanbod waar thema s zoals cultuur, recreatie, oorlog en gastronomie zeer belangrijk zijn. Er ontbreken vooral dagtrips waar het actieve en sportieve primeert. Doelgroepen zoals bedrijven worden ook wat over het hoofd gezien. Hier heb ik op ingespeeld door een actieve case uit te werken voor bedrijven en/of families. Het concept heet Proeven van Veurne. Het is een recreatieve tocht met Vespa s in Veurne en omstreken.

2 Inhoudsopgave Hoofdstuk 1: Ontleding dagtrips voor groepen Definitie Waarmee moet je rekening houden bij het ontwikkelen van dagtrips? Wensen van de doelgroep Aanbod Actualiteit Trends De toeristische meerwaarde van een dagtrip Toekomst van dagtrips...22 Hoofdstuk 2: Voorstelling van de Westhoek Situering Bereikbaarheid Profilering van de gemeentes Populairste bestemmingen per gemeente...30 Hoofdstuk 3: Analyse van het aanbod: Westhoek Aanbod in cijfers per thema...38 Alveringem Diksmuide Heuvelland Houthulst Ieper Koekelare Kortemark Langemark Poelkapelle Lo-Reninge Mesen Poperinge Staden Veurne Vleteren Wervik Zonnebeke Overzicht totaal aanbod dagtrips per thema in De Westhoek Volume dagtrips Conclusie: Analyse van het aanbod van de Westhoek...58 Hoofdstuk 4: Benchmarking Zeeuws-Vlaanderen (Nederland)...60 Thema: Actief/Sportief Thema: Ambacht Thema: Culinair Thema: Cultuurhistorie Thema: Industrieel Thema: Kinderen Thema: Maritiem Thema: Natuur Conclusie Leiestreek (België)...65 Thema: Kunst Thema: Musea Thema: Gastronomie

3 Thema: Cultuur Thema: Oorlog Thema: Ambacht/Boerderij/Bedrijf Thema: Recreatie Conclusie...74 Hoofdstuk 5: Vernieuwende dagtrip Concept Proeven van Veurne Concreet Waar? Doelgroepen Promotie Organisaties Prijszetting: Proeven van Veurne...80 Algemeen besluit...82 Bijlagen...83 Bronnen

4 Voorwoord Het maken van dit afstudeerproject zou onmogelijk geweest zijn zonder de steun en de hulp van vele mensen. Hiermee wil ik iedereen bedanken. Johan Den Baes, stagesupervisor en diensthoofd van Toerisme Veurne, voor de goede raad, de hulp en het nalezen van mijn afstudeerproject. Peter De Vleeschouwer, intern begeleider, voor de vele nuttige tips, coaching en het nalezen van mijn afstudeerproject. Stephanie Dedeyne, Sabine Degrauwe, Mark Kino, Marijke Pauwels en Françoise Vanfleteren van Dienst Toerisme Veurne, voor de vele nuttige tips en het nalezen van mijn afstudeerproject. Valerie Heyman en Johan Martin van Westtoer om op mijn vragen te beantwoorden. Alle diensten voor toerisme van de Westhoek om mijn enquêtes in te vullen. Mijn ouders. 4

5 Inleiding: Inkomend toerisme heeft me altijd al geboeid. Als geboren en getogen Westhoekenaar spreekt het dan ook vanzelf dat ik mij toegespitst heb op deze mooie regio in Vlaanderen. Het onderwerp van mijn afstudeerproject is: Dagtrips voor groepen in de Westhoek. Ik heb onderzocht hoe vernieuwend dit aanbod is. In mijn eerste hoofdstuk ontleed ik het begrip dagtrips voor groepen. De verschillende hedendaagse trends in het toerisme worden hier gekoppeld aan het dagtoerisme voor groepen. Ook de toeristische meerwaarde en de toekomst van dagtrips worden hier o.a. besproken. In het tweede hoofdstuk wordt de Westhoek voorgesteld. Dit gebeurt aan de hand van de situering en de bereikbaarheid. In dit deel zien we ook hoe de verschillende gemeentes van de Westhoek zich profileren. Als laatste worden de populairste bestemmingen voor groepen, per gemeente besproken. In het derde hoofdstuk analyseer ik het huidig aanbod van de Westhoek. Het aanbod wordt in cijfers per thema en per gemeente besproken. Zo krijgen we een duidelijk overzicht van welke thema s het meest aangeboden worden en welke thema s wat over het hoofd worden gezien. Vooral cultuur, recreatie, oorlog en gastronomie zijn vaak voorkomende thema s. Via enquêtes die ik naar de diverse toeristische diensten gestuurd heb, krijgt men ook een overzicht hoeveel groepen dit aanbod in 2008 aangetrokken heeft. Daarna volgt er een benchmarking met twee andere regio s, de Leiestreek en Zeeuws- Vlaanderen. De benchmarking geeft ons een idee hoever een andere regio staat inzake trends, welke doelgroepen er bij hun aan bod komen en in welke thema s zij sterker zijn dan de Westhoek. Alhoewel de Westhoek over een vrij compleet aanbod beschikt zien we dat Zeeuws-Vlaanderen al iets verder staat in de trendopvolging. In mijn vijfde en laatste hoofdstuk volgt de uitwerking van mijn dagtrip. Ik heb proberen in te spelen op de thema s en de doelgroepen die het minst aan bod komen. Het concept heet: Proeven van Veurne. Het betreft een recreatieve tocht die gemaakt wordt met Vespa s. In de voormiddag zal men hier en daar halt houden waar zelf de picknick zal samengesteld worden. In de namiddag worden er middeleeuwse spelen beoefend in een passend decor. 5

6 Hoofdstuk 1: Ontleding dagtrips voor groepen In mijn eerste hoofdstuk zal ik allereerst het begrip dagtrips uitleggen. Daarna bespreek ik enkele belangrijke pijlers waarmee men rekening moet houden tijdens het ontwikkelen van dagtrips. Dit houdt o.a. het bepalen van een doelgroep, marktcommunicatie en diverse trends in. Tenslotte ga ik na wat de toeristische meerwaarde en de toekomst van dagtrips voor de Westhoek betekenen. 1.1 Definitie MIRA verwoordt dagtrips als recreatieve verblijven buiten de woning die ongeveer een volledige dag in beslag nemen, zonder overnachting en tenminste 20 km van huis zijn. Een belangrijk gegeven is dat het middagmaal niet thuis wordt gebruikt. Uitstappen waarbij men uitsluitend familie of kennissen bezoekt, evenals uitstappen met een regelmatig karakter (zoals regelmatige sportbeoefening) worden niet als een daguitstap beschouwd. 1 Dagtoerisme is een vorm van inkomend toerisme of receptief toerisme. Het spreekt voor zich dat het hier slechts gaat om 1 dag, zonder overnachting. Mijn scriptie handelt over de dagtrips voor groepen. Individuele dagtrips komen niet aan bod. Dit is moeilijker meetbaar doordat individuele dagtrippers niet reserveren. 1.2 Waarmee moet je rekening houden bij het ontwikkelen van dagtrips? Een algemene opmerking is dat dagtrips voor groepen wat op hun retour zijn. De mensen gaan meer individueel op stap. Ze hebben meer keuze dan vroeger. Een andere reden is het ruime aanbod van concurrerende dichtbij-bestemmingen. Bijv. low cost carriers hebben het aanbod aan nieuwe, vlot bereikbare bestemmingen enorm doen toenemen. Er moet dus geïnvesteerd worden in programma s waar de beleving hoog is. Een andere opmerking is dat groepen meer zappen dan vroeger, wat dus inderdaad overeenkomt met één van de huidige recreatieve trends. Enige tijd geleden werden de voorgestelde dagprogramma s bijna compleet overgenomen. Nu wilt men van alles wat. Een andere vaststelling is dat het aantal deelnemers ook vermindert. Vroeger waren er steevast tussen de 40 en de 50 deelnemers of een volledige bus. Nu varieert dit tussen de 20 en de 40 personen. Groepen van 10 à 15 deelnemers zijn zeker geen zeldzaamheid meer. Eén zeer belangrijk gegeven in een dagtrip is de begeleiding. De gids moet echt goed zijn en kunnen inspelen op de groep. Sommige groepen zijn wat meer cultureel ingesteld. Andere houden liever wat meer van het ontspannende of het recreatieve. De gids moet daar goed kunnen op inspelen en niet zijn 'wil' willen opdringen

7 Wensen van de doelgroep Om een goede dagtrip te ontwikkelen moet men rekening houden met een aantal belangrijke pijlers. Men moet allereerst rekening houden met de wensen van de klant. Daarom is het belangrijk dat de doelgroep bepaald wordt zodat men weet wie er aangesproken moet worden. Als je voor scholen werkt, moet het op maat voor kinderen zijn. Dit zal een ietwat ludiek, actief en lichter cultureel programma worden, helemaal anders dus dan bijv. een dagtrip voor senioren, waar het een zwaarder cultureel programma wordt. Om een goede en ook volledig interessante en aantrekkelijke dagtrip voor de doelgroep te ontwikkelen moet men dus ook flexibel zijn. Men moet zich ook op een andere doelmarkt richten dan bij het verblijfstoerisme. Het spreekt voor zich dat de doelmarkt bij dagtrips voor groepen vooral de sociale groepen, verenigingen, scholen en bedrijven (personeelsreizen) in aanmerking komen. We spreken dus vooral de voorzitters, de secretarissen en de bazen, aan. De doelgroepen voor dagtrips in groepsverband die men wilt aanspreken, zijn scholen en verenigingen uit Vlaanderen zelf en scholen en verenigingen uit Groot-Brittannië. Voor de Vlaamse markt is vooral de as Brugge-Roeselare-Kortrijk van prioritair belang voor de Westhoek. Het dagtoerisme in groep is de voorbije jaren gedaald en hun gemiddelde bestedingen zijn eerder laag. Toch is deze markt, die zich eerder richt op de veilige reizigers, belangrijk voor de Westhoek (de regio telt heel wat bezoekersattracties voor wie groepsbezoeken een cruciale bron van inkomsten vormen). Ze kan relatief gemakkelijk bewerkt worden (o.m. via verenigingen, scholen...). De ruime mix van mogelijkheden in de Westhoek (oorlogsgerelateerd en andere) biedt hier duidelijk potentieel. Daarom wordt voorgesteld deze markt op een selectieve manier te bewerken. 2 Volgens Valerie Heyman, huidig regiomanager van de Westhoek, is de Nederlandse markt moeilijk te bewerken voor groepsdagtrips, tenzij misschien voor Zeeland. Maar hier wordt tot op vandaag geen inspanningen voor gedaan door lokale diensten voor toerisme. De Franse markt (Nord-Pas-de-Calais) zou nog een alternatief kunnen zijn, maar uit ervaring weet ik dat dit een zeer moeilijk te bewerken markt is voor groepen. Fransen komen veel eerder individueel op bezoek. Doordat het gaat om dagtoerisme speelt vooral de factor afstand een grote rol. 3 Nu we weten welke (doel)groepen Westhoek voor ogen heeft om aan te trekken voor één dag gaan we na hoe de Westhoek zich positioneert ten opzichte van deze doelgroepen. Voor de Vlaamse markt blijft de mentaliteit van de streek belangrijk. Het is een plaats waar ze zowel tot rust kunnen komen maar ook waar ze zich actief kunnen ontspannen. Vooral bezoeken aan Bellewaerdepark, rondritten en stads- en dorpsbezoeken vanaf de Kust en fietsen op het Fietsnetwerk van Westtoer zijn hier belangrijk. Voor de Britse markt blijft het accent sterk liggen op het thema Wereldoorlog I. De Britse touroperators zijn voor de zuidelijke Westhoek van groot belang voor steden en gemeenten zoals Zonnebeke, Ieper en Poperinge. In dit deel van de Westhoek worden de 2 Strategisch Beleidsplan Toerisme en Recreatie voor de Westhoek, Strategisch Beleidsplan Toerisme en Recreatie voor de Westhoek,

8 oorlogssites veelal ook in groep bezocht. Occasioneel wordt er door Westtoer een Workshop UK voor Britse touroperators georganiseerd in de Westhoek waar we met Toerisme Westhoek ook aan meewerken. Dit is belangrijk voor de Britse groepsbezoeken en zal zich in de toekomst ook waarschijnlijk verder zetten. De volwassengroepen en schoolgroepen vertegenwoorden een volume van ongeveer bezoeken. Onderstaande tabel geeft een overzicht van de bezoekersaantallen aan de belangrijkste bezoekers-attracties en musea in verband met Wereldoorlog I waarvan op een systematische manier cijfergegevens worden bijhouden. Tabel 30: Bezoekersaantallen van WO I-attracties en musea in de Westhoek, Attractie In Flanders Fields Museum Dodengang IJzertoren Talbot House Memorial Museum Passchendaele 1917 (1) Bayernwald Totaal We merken een evolutie in de bezoekersaantallen van WO I-attracties door de jaren heen. In 2006 is er een stijging van 57% ten opzichte van Het In Flanders Fields Museum voert het lijstje aan en trekt meestal meer dan bezoekers per jaar. Het Memorial Museum Passchendaele 1917 was vroeger het Streekmuseum in Zonnebeke. In 2003 was het gesloten wegens vernieuwing. Dit had in 2004 een duidelijke stijging inzake bezoekersaantallen tot gevolg. Dit in tegenstelling tot het Talbot House, dat ook vernieuwd en uitgebreid werd maar waar geen stijging te merken is. Ook de Dodengang kreeg in 2004 een nieuw bezoekerscentrum, wat de grote stijging ten opzichtte van 2003 verklaart. De IJzertoren kent een hoge stijging in 2002 doordat de vernieuwingen in 2001 waren afgewerkt. We kunnen dus concluderen dat het noodzakelijk is om attracties en musea blijven te vernieuwen en te verbeteren om de bezoekersaantallen te laten stijgen. Een kleine opmerking is wel dat deze cijfers niet altijd uitsluitend van dagtoeristen komen aangezien ook verblijfstoeristen in de regio deze attracties bezoeken. Tabel 31: het aantal dagtoeristen dat de Westhoek bezoekt in het kader van Oorlog en Vrede, naar type dagtoerist en land van herkomst, 2006 weer. 5 Land van herkomst Individuele Volwassenengroepen Schoolgroepen Totaal bezoekers Aantal % Aantal % Aantal % Aantal % België , , , ,2 Groot-Brittannië , , , ,8 Nederland , ,3 Andere , , , ,7 Totaal , , , , % 48,6 21,2 30,2 100,0 4 Strategisch Beleidsplan Toerisme en Recreatie voor de Westhoek, Strategisch Beleidsplan Toerisme en Recreatie voor de Westhoek,

9 Zoals eerder vermeld zijn België en Groot-Brittannië de belangrijkste markten voor het dagtoerisme voor groepen in de Westhoek. In deze tabel zijn dus enkel de rubrieken van volwassenengroepen en schoolgroepen voor mijn thesis van belang. Westtoer beschouwt dagtoeristen als: alle mensen die vanuit hun eigen woonplaats naar de Westhoek komen voor één of meerdere bezoeken, maar ook alle toeristen die buiten de Westhoek logeren (bv. In Brugge) maar er wel op bezoek komen. Opmerkelijk is dat Groot-Brittannië meer volwassenengroepen heeft die de WO I attracties bezoeken dan de Belgen zelf. Dit bevestigt de stelling dat oorlogstoerisme het belangrijkste accent blijft voor de Britse markt. Bij schoolgroepen moet Groot-Brittannië (36,2%), België laten voorgaan met 55,8%. Dit is logisch aangezien veel Vlaamse scholen de attracties van tabel 30 opnemen als schoolreis en dat in Groot-Brittannië wegens de lange afstand niet alle scholen voor één dag naar België kunnen afzakken Aanbod Om groepen en verenigingen te lokken naar de Westhoek, moet men ook een interessant aanbod hebben die een aantrekkingskracht uitoefenen. Dit kunnen monumenten, pretparken, musea, recreatievormen, enz. zijn. De Westhoek heeft veel te bieden. Daarom is het belangrijk om het huidige aanbod te onderhouden en te verbeteren. Het is ook belangrijk om nieuwe attracties te ontwikkelen (zie tabel 30), uiteraard in beperkte mate wegens plaatsgebrek. Zo zal er in het Stadsen Landshuis van Veurne een attractie ontwikkeld worden rond de geschiedenis van de stad, vnl. rond de Spaanse Tijd, de periode die voor Veurne een tijd van welvaart en bloei betekende. Andere opportuniteiten moeten uiteraard onderzocht worden. Bestaande attracties moeten ook ondersteund en eventueel vernieuwd worden. Er zijn een aantal attracties die voor uitbreiding of vernieuwing in aanmerking komen zoals: - Het Openluchtmuseum Bachten de Kupe in Alveringem; - Het Mout- en Brouwhuis De Snoek in Alveringem; - Het Fransmansmuseum en de brouwerijsite Christiaens in Koekelare met meer duiding over de figuur van Käthe Kollwitz 6 - Het Bakkerijmuseum in Veurne dat meer op beleving wil werken; Ook de mogelijkheid van een Westhoek Streekmuseum komt in aanmerking. Het is een samenwerkingsverband tussen voornamelijk ambachtelijke musea. Verschillende thema s zouden hier aan bod komen zoals de Kelten, Romeinen, archeologie, enz. zodat het een echt Streekmuseum wordt. Daarnaast kan er een gezamenlijk aanbod gepromoot worden. 7 Om de populariteit van het aanbod te kennen, moet men marktonderzoek verrichten. Diverse toeristische diensten zoals bv. Veurne sturen een enquête op naar de groepsverantwoordelijke van de groep, die dan de bevindingen over hun bezoek aan de stad Veurne invult. Zo heeft men een overzicht van wat de mensen aanspreekt, wat dus zeker een bezoek waard is en wat er gewenst wordt. Het aanbod moet dus kritisch bekeken worden zodat de kwaliteit primeert. De rol van de overheid speelt hierin groot. 6 Käthe Kollwitz was een Duitse beeldkunstenares die o.a. het beeld Het Treurend Ouderpaar ontwierp uit verdriet voor haar 18-jarige zoon Peter die sneuvelde nabij Diksmuide tijdens de Grote Oorlog Het beeld kijkt neer op het graf van haar zoon op de Duitse Militaire Begraafplaats in Vladslo. 7 Strategisch Beleidsplan Toerisme en Recreatie voor de Westhoek,

10 Zij geven subsidies, leggen bepaalde regels en straffen op, en verzorgen de controle hierop. Het aanbod moet ook naar de doelgroepen toe gecommuniceerd worden. Westtoer biedt het aanbod van dagtrips voor West-Vlaanderen online aan, via de website Verder bieden de toeristische diensten afzonderlijk in brochures hun aanbod aan. Toerisme Oost-Vlaanderen had hiervoor een eigen incoming dienst. Nu staat het volledige aanbod online op Aan de hand van hun adressenbestand worden er ook mailings opgesteld. 8 Tenslotte vindt u hieronder een tabel met een overzicht van het aantal dagtoeristen naar volgende componenten: - Dagtoerisme van Wereldoorlog I-toeristen - Dagtoerisme op het fietsnetwerk van de Westhoek - Dagtoerisme van verblijfstoeristen aan de Kust (rondritten, stads- en dorpbezoeken) - Dagtoerisme aan niet-oorlogsgerelateerde attracties - Dagtoerisme naar Bellewaerde Park - Dagtoerisme aan evenementen - Tabel 33 bespreekt welk deel van het aanbod momenteel de meeste dagtoeristen aantrekt. De gegevens waarover we beschikken zijn echter schaars en er is dus een reëel gevaar voor dubbeltellingen. De gegevens dienen dan ook als indicatief beschouwd te worden. Het cijfermateriaal maakt eveneens ook geen onderscheid tussen groepen en individuelen. Tabel 33: Overzicht van het aantal dagtoeristen naar de Westhoek, 2006 Type dagtoerisme Aantal dagtoeristen % 9 Dagtoeristen Bellewaerde Park ,1 Rondritten en stads- en dorpsbezoeken ,1 vanaf de Kust Dagtoeristen op het fietsnetwerk van de ,1 Westhoek (1) Dagtoeristen naar aanleiding van thema ,0 Wereldoorlog I Dagtoeristen aan evenementen (2) ,8 Dagtoeristen overige nietoorlogsgerelateerde ,9 attracties (3) Totaal ,0 Uit de tabel kunnen we afleiden dat Bellewaerde Park het best scoort qua aantal dagtoeristen. Dit is vooral te wijten aan de vele schoolgroepen die hier naartoe trekken. Er worden nu ook succesvolle winteracties georganiseerd. Daarenboven is een pretpark altijd een topper dat zowel jong als oud aantrekt. 8 met de heer Petrus Jo, Coördinator Promotionele Sectorbegeleiding, Toerisme Oost-Vlaanderen, op 1 april Strategisch Beleidsplan Toerisme en Recreatie voor de Westhoek,

11 Op de tweede plaats komen de bezoekjes aan steden en dorpen vanaf de Kust. Wanneer het weer iets minder is trekken veel Kusttoeristen de Westhoek in. Vooral Veurne, Diksmuide en Ieper zijn daarvoor een ideale uitvalsbasis. Ook het fietsnetwerk blijkt populair bij de Kusttoeristen evenals bij de dagtoeristen vanuit hun eigen woonplaats buiten de Westhoek. Vooral de Leiestreek en het Brugse Ommeland. Dit wijst erop dat het netwerk een belangrijke bovenlokale functie heeft. Op de derde plaats komen dan de dagtoeristen die buiten de Westhoek verblijven op vakantie. De belangrijkste groep van oorlogstoeristen zijn na de Belgen natuurlijk de Britten. De Westhoek is voor de Britten net zoals Mekka voor de moslims is. Iedere Brit moet gedurende zijn leven minstens eenmaal in de Westhoek geweest zijn. De vierde plaats wordt ingenomen door de vele evenementen die plaatsvinden in de streek. De belangrijkste zijn Folkfestival Dranouter en Ypres Westhoek Rally. Hier werd er maar met deze twee rekening gehouden. Verder zijn de kabelbaan Cordoba in Heuvelland, de Oude Kaasmakerij in Passendale en het Bakkerijmuseum Veurne, topattracties. Vooral belevenis en authenticiteit staan hier centraal. We mogen aannemen dat deze cijfers van dagtoerisme aan de lage kant zijn ingeschat. Sommige types dagtoerisme zijn immers heel moeilijk te meten. We denken daarbij aan het shoppingtoerisme vanuit Noord-Frankrijk (o.m. op de Zwarte Berg en in Ieper en Poperinge). Ook zijn er heel wat Noord-Fransen die in de Westhoek komen flaneren (in de stadjes) of wandelen (in de groendomeinen) Actualiteit Men moet ook de actualiteit volgen om up to date te blijven. Dit kan door allerlei presentaties en besprekingen te volgen. Ook de vele vergaderingen met de diensthoofden van de gemeentes van de Westhoek en de voormalige regiomanager Johan Martin, nu met huidig regiomanager Valerie Heyman, zijn zeer nuttig om de ontwikkelingen te volgen. Iedere dienstverantwoordelijke legt dan kort uit wat er nieuw is in het aanbod of wat er op de evenementenkalender staat. Dit wordt dan opgenomen per gemeente in de eigen brochure en (indien de wijzingen betrekkingen hebben voor groepen) in de brochure voor groepen. Als er groepen wensen te reserveren nemen ze meestal eerst telefonisch contact op met de toeristische dienst van de gemeente waar ze naar toe willen. Na dit kort onderhoud wordt dan een algemene brochure en een brochure voor groepen opgestuurd naar de persoon in kwestie. Deze persoon kan dan in alle rust de verschillende mogelijkheden overlopen. 11

12 Trends 10 Een laatste belangrijke pijler zijn de hedendaagse trends binnen het toerisme. Men moet steeds op de hoogte blijven van wat er in is. Hieronder vindt u een overzicht van de maatschappelijke trends in de toeristische sector: Demografische ontwikkelingen Vergrijzing is een trend waar heel de Westerse wereld mee te maken heeft, ook wel de Grijze Golf genaamd. Hiermee bedoelen we dus de medioren of 50-plussers en de senioren of de 60-plussers. De hedendaagse medioren zijn gezond, zoeken genot in het leven, zijn kapitaalkrachtig en trendsettend. Bovendien beschikken ze over veel vrije tijd. Ideaal dus om er eens een dagje tussen uit te knijpen. 13 % van de Belgische bevolking behoort tot deze doelgroep en samen beschikken ze over 1/3 van de besteedbare rijkdom. Ook de senioren, die 46 % van de West-Vlaamse bevolking vertegenwoordigen, zijn gezonder en actiever dan vroeger. In dagtrips zoeken deze senioren wel nog altijd naar de klassieke cultuurprogramma s. Er zijn ook een aantal nieuwe doelgroepen waarvoor er gewerkt kan worden zoals de Dinks en de Kipper. Dinks staat voor Double Income No Kids. Deze doelgroep krijgt kinderen op een latere leeftijd waardoor ze nu veel geld en vrije tijd hebben. Geld en vrije tijd vormen een ideale combinatie om op daguitstap te gaan. Kippers staat voor Kids In Parents Pockets Eroding Retirement Savings. Dit zijn twintigers die langer thuis blijven wonen waardoor ze meer geld en vrije tijd hebben. Demograaf Bernard Salt, die onderzoek deed naar de Kippers, zegt dat het aantal twintigers en dertigers die thuiswonen, zal blijven toenemen. Vooral door de economische terugval gaan de kosten voor onderwijs, transport en levensonderhoud zwaarder wegen. Kippers en nestklevers vormen deel uit van de GAP Generatie (25-39 jarigen). Zij vormen ongeveer 20% van de bevolking en zijn kinderen van de bayboom-generatie. Deze generatie wordt gekenmerkt door veel singles. 23% van de jarigen woont na de studies nog of terug bij de ouders (kapitaalkrachtige jongeren). Dagtoerisme is echter geen prioriteit voor deze doelgroep. Er worden ook nieuwe behoeftes ontwikkeld door toenames van bijvoorbeeld alleenstaanden, die een belangrijke doelgroep vormen voor het groepstoerisme. Zo hoeven ze niet alleen op stap te gaan en krijgen ze de kans om nieuwe mensen te leren kennen. Sociaal - economische ontwikkelingen In de hedendaagse maatschappij hebben mensen veel netto vrije tijd door de flexibele arbeidstijden, die dan weer leiden tot individualisering. Dit merken we in het dagtoerisme. De tijd dat grote groepen in bussen van 50 toeristen de steden bezoeken behoort bijna tot het verleden. Vooral kleinere groepjes vrienden of familie boeken dagtrips waardoor men ook flexibeler moet optreden in de toeristische sector. Waar ooit een minimumaantal van 20 inschrijvers vereist was, is dit niet meer de limiet. Dit heeft als gevolg dat de prijs wel wat wordt opgetrokken. 10 Vandenheede, V. Cursus Openluchtrecreatie,

13 Een tweede sociaal-economische ontwikkeling is het feit dat gezinsbudgetten krapper geworden zijn, ook de economische crisis heeft hier een enorme impact op. Dit is echter niet het geval voor het oorlogstoerisme in Ieper. Volgens Michelle Martens, Dienst Toerisme Ieper is dit gemakkelijk te verklaren 11 : Het is nu eenmaal niet echt een bestemming die afhankelijk is van de economische situatie. Mensen besparen misschien eerder op een verre, lange reis dan op hun korte uitstap naar de Westhoek. De echte optimisten zien dus zelfs een positieve kant aan de crisis. Mensen die normaal een verre, dure reis zouden maken, maar dat door de economische crisis niet meer zien zitten, zullen misschien eerder voor een kortere uitstap, dichter bij huis kiezen. En die kiezen dan misschien wel voor een verblijf in de Westhoek. Dit kan dus positief zijn voor het dagtoerisme in die zin dat het plaatsvervangend zou kunnen zijn voor buitenlandse reizen. Er is een vermarkting van het vrijetijdsgebeuren, bijvoorbeeld shopping en wellness. In de Westhoek hebben 6 Westhoeklogies wellnessarrangementen uitgewerkt. Ze bieden zowel wellness als logies aan, zodat het zowel voor dagtoerisme als verblijfstoerisme in aanmerking komt. Ze werden in twee magazines, op de Westhoekwebsite en tijdens de 50 Plus-beurs in Utrecht gepromoot. Ook steden met een aantrekkelijke winkelstraat of een groot shoppingcentrum hebben een groot voordeel bij dagtrippers. Er is ook een toenemende mobiliteit, alles is makkelijker bereikbaar. Veurne, Diksmuide, Ieper, Poperinge, Wervik zijn allemaal voorzien van een station. Ook vaste bussen en belbussen rijden door heel de Westhoek. Een vierde trend is de eis van belevingsopbrengst. In het dagtoerisme merken we op dat cultureel zware programma s minder aantrekkelijk worden en zien we dat er vooral gekozen wordt voor lichtere programma s waar proeven en zelf doen centraal staan. De Westhoek is dan ook een actieve regio i.p.v. een passieve retraite. Ten laatste hebben we te maken met een toenemende groep hooggeschoolden. Deze doelgroep is kritisch, zelfbewust en vaak goed geïnformeerd. Zij wensen kwaliteit. Deze toename gaat ook gepaard met een stijgende interesse in cultuur en geschiedenis meestal in combinatie met het proeven van een streekgerecht. Sociaal-culturele ontwikkelingen Mensen willen snel ontspannen en onthaasten, wat ideaal aanleunt bij het dagtoerisme. Bijvoorbeeld in het weekend eventjes gaan uitblazen door te gaan wandelen op de vestingen in Ieper. Om aan dagtoerisme te doen moet je in theorie maar 20 km van huis gaan. Men wordt ook steeds meer bewust van de gezondheid. Daarom is er vandaag de dag een heuse gezondheidscultus. Er worden biologische producten gekweekt, mensen bewegen meer in de vorm van recreatie. Fietsen en wandelen zijn de belangrijkste recreatievormen. Maar ook specialere vormen worden ontwikkeld zoals Nordic Walking, hierbij worden 90 % van de spieren gebruikt. Zoals eerder vermeld is ook de vermarkting van het vrijetijdsgebeuren een onderdeel hiervan met bijv. het wellnessarrangement. Mensen verlangen naar authenticiteit, waar de belangrijkste criteria zoals kleinschalig- en ambachtelijkheid gecombineerd zijn met technologie. Mensen zijn op 11 Mestdagh, J. van (2009, 5 januari). Oorlogstoerisme lijdt niet onder crisis B&B The Protea. Het Laatste Nieuws, p

14 zoek naar het pure, het warme. Een voorbeeld hiervan is het Bakkerijmuseum in Veurne. Hier tonen ze hoe brood gebakken werd in de 19 de eeuw. Schoolgroepen kunnen hier hun eigen broodje bakken. Er is ook een ruimte voorzien met een videomontage over het moderne bakkersberoep. Een gewoon museumbezoek kan al eens door kinderen als saai worden aanzien, maar door dit te combineren aan iets interactiefs wordt het al heel wat interessanter. Dagtrips zijn een ideale vorm van ontspanning om te ontsnappen uit de dagelijkse routine. waardoor de dagtrips meer verrassing en avontuur moeten bevatten om op de emoties en de belevingswaarde in te spelen. De mensen gaan op zoek naar interactieve, participatieve attracties. Ze zoeken een totaalervaring waar er iets bijgeleerd kan worden in combinatie met sport of gastronomische streekgerechten. Technologische ontwikkelingen Internet is één van de belangrijkste technologische ontwikkelingen. Als je op internet surft, heb je toegang tot de wereld. Westtoer heeft dit snel begrepen. Vroeger had men een brochure waar alle dagtrips van iedere gemeente in verwerkt waren. Nu heeft men alle dagprogramma s per gemeente online gezet op Internet is ook een zeer belangrijke vorm van marketing en promotie. Aanbieders kunnen hun producten online zetten waar toeristen het kunnen downloaden. Ook via bepaalde GSM-diensten kan je de laatste weetjes verkrijgen of bepaalde software downloaden. Ruimtelijke ontwikkelingen Landelijke gebieden staan steeds meer onder druk. De productielandschappen verdwijnen steeds meer ten voordele van de consumptielandschappen. Productielandschappen brengen natuurlijk niets op maar kunnen wel een groot voordeel spelen in het toerisme. Het landschap van de Westhoek is van kapitaal belang voor het toerisme, daarom moet er hier zorgzaam mee omgegaan worden zodat het kwaliteitsvol blijft. Landschapszorg moet dan ook een hoge prioriteit krijgen in het toeristische beleid. Zo hoopt men tegen 2012 minstens 10 acties rond landschapsherstel en -opbouw realiseren. Dit houdt o.a. in: de uitbreiding van natuurgebieden en bossen. Ook de uitbreiding van de natuur is een tendens. In dagtrips zien we ook meer en meer het belang van de natuur. Zo worden er vaak natuurwandelingen gedaan. Ook projecten voor aanplantingen, subsidiëringprojecten voor kwaliteitsvolle architectuur, landschappelijke integratie van een nieuw industriepark dienen gerealiseerd te worden. 12 Er wordt ook meer aandacht besteed aan de beleving- en beeldkwaliteit van de leefomgeving. In Veurne wordt er bijvoorbeeld heel veel aandacht besteed aan de netheid van de stad en de parkeermogelijkheid. Ook de bescherming van het frontlandschap is zeer belangrijk. Na 100 jaar is het landschap nog de enige getuige van de Eerste Wereldoorlog. Dus moeten dit historische frontlandschap en het oorlogserfgoed zoveel mogelijk beschermd worden. Dit is zeer belangrijk voor de Westhoek omdat veel dagtoeristen het oorlogserfgoed komen bezoeken. Niet alleen het Vlaamse niveau en de provincie, maar ook de gemeenten hebben een grote verantwoordelijkheid bij de juridische bescherming. 12 Strategisch Beleidsplan Toerisme & Recreatie voor de Westhoek

15 Recreatieve Trends Algemeen kunnen we stellen dat de consument een zapper is. Zijn gedrag is een momentopname. Dit maakt het moeilijker om voorgekauwde programma s voor groepen op te stellen. Ze bekijken alle voorstellen en willen vanuit ieder voorstel het beste halen. Daarom worden de meeste trips à la carte gemaakt. Dit levert geen problemen op vermits men in de toeristische sector flexibel moet kunnen werken. Plattelandstoerisme zit ook in de lift. Dit ondervond ik zelf ook tijdens mijn stage in Toerisme Veurne doordat de brochure Hoeve- en plattelandstoerisme 2009 redelijk vlotjes over de desk gaat. Deze vorm van toerisme gaat natuurlijk gepaard met de typische sfeer en activiteiten rond dit verblijf. Zo bestaan er diverse soorten recreatievormen zoals maïsdoolhof, boerengolf, boerendart, huifkartochten (bijna iedere gemeente in de Westhoek biedt dit aan in de zomer) en kinderboerderijen. Bezoeken aan boerderijen worden ook vaak opgenomen in dagtrips. Het productieproces van ambachtelijke hoeveproducten wordt hier dan voorgesteld. Ze gaan er natuurlijk wel van uit dat ze deze producten dan kunnen verkopen. 1.3 De toeristische meerwaarde van een dagtrip In dit onderdeel zal ik de mening van Johan Martin, voormalig regiomanager van de Westhoek, het prioriteitsbelang van dagtoerisme voor de Westhoek en het belang van de omzet voor dagtoerisme bespreken. Om de toeristische meerwaarde van dagtrips te weten, heb ik de voormalige regiomanager van de Westhoek, Johan Martin gecontacteerd. Ik stelde hem de vraag of dagtrips nu wel interessant zijn voor het toerisme in de Westhoek. Ik zal de voor- en nadelen van dagtrips voor groepen bespreken, vanuit toeristisch standpunt bekeken: Voordelen: Door daguitstappen voor groepen aan te bieden, trekt de stad een groter aantal bezoekers aan dan wanneer individuele personen een daguitstap in de stad ondernemen. Het aantal deelnemers van de groep hangt af van groep tot groep, maar met een groep ontvangt de stad in één keer een groter aantal bezoekers. Bij de promotie van de daguitstappen voor groepen, kan de dienst voor toerisme veel gerichter werken omdat ze weet tot welke verenigingen ze zich moet richten. De doelgroep is veel duidelijker afgebakend dan bij de promotie van daguitstappen voor de individuele toerist. Niet alleen de bezoekersaantallen van de stad stimuleren de daguitstappen voor groepen, ook de horecagelegenheden in de stad genieten mee van de groepen die op daguitstap zijn. De diensten voor toerisme bieden de groepen een maaltijd aan in de plaatselijke horecazaken. Door deze samenwerking krijgen deze horecazaken meteen een groter aantal klanten over de vloer, wat voor hen economisch interessant is. In de daguitstappen voor groepen, nemen de diensten voor toerisme een aantal bezienswaardigheden op zoals musea en monumenten. Wanneer een groep kiest voor deze bezienswaardigheden betekent dit voor deze musea en monumenten ook een verhoging van hun bezoekersaantallen. De Gidsenkring van de Westhoek begeleiden de groepen tijdens de daguitstappen. Daardoor stijgt ook het aantal gidsbeurten van de Gidsenkring, want individuele toeristen maken minder gebruik van een stadsgids bij een daguitstap. 15

16 Alles wat bijdraagt tot het toerisme is welkom. Groepen bieden daarbij meestal het voordeel dat het nog eens extra bezoeken genereert. Denk maar aan een damesvereniging die op bezoek komt. Als het meevalt, is het best mogelijk dat de vrouw met het hele gezin of de volledige familie terugkomt. Dan gaan ze bijvoorbeeld terug naar hetzelfde museum of restaurant. Met andere woorden groepsbezoekers stimuleren het individueel dagtoerisme en daaruit volgt dat het dagtoerisme in het algemeen ook het verblijfstoerisme stimuleert. Dit kan natuurlijk enkel en alleen als het groepsbezoek meevalt natuurlijk. Nadelen: Je moet er vroeg bij zijn (programma's voor 2010 bijv. moeten in oktober 2009 gepubliceerd zijn) prijszetting is daardoor soms wat moeilijk. Groepsdagtrips vragen veel zorg en aandacht. Alles moet piekfijn worden georganiseerd en soms verandert er één en ander wat dan weer nauwkeurig dient opgevolgd te worden. Aantal deelnemers bijvoorbeeld die kunnen wijzigen. Dit is van het belang voor o.a. het restaurant enzovoort Men moet gemeente- en grensoverschrijdend werken wat soms tot misverstanden kan leiden. Dit laatste puntje kan dus (afhankelijk van de omstandigheden) zowel bij voor- en nadelen horen. Het programma en de prijs moet interessant zijn. De kwaliteit moet bovendien ook bovenaan staan. Indien dit niet zou gebeuren, zorg je meteen voor een negatief beeld van jouw stad, of gemeente voor een volledige groep. In het andere geval is dit perfecte reclame. 16

17 Hier bespreek ik welke prioriteit dagtoerisme krijgt in het toeristisch beleid van de regio. De Westhoek bepaalt de producten naar de verschillende doelgroepen toe. Zo promoten ze o.m. weekends, midweeks, individueel dagtoerisme in groep en seminaries. Hieronder vindt u een tabel waar men een overzicht geeft van de verschillende producten die ze promoten en het publiek dat ze willen bereiken, volgens prioriteit. Prioriteit Product Doelgroep 1 Weekends Medioren, actieve senioren, jonge tweeverdieners, gezinnen met kinderen en groepen van families of vrienden uit Vlaanderen & Nederland Midweeks 2 Individueel dagtoerisme Dagtoerisme in groep Vakanties van één week Korte vakanties in groep 3 Individueel dagtoerisme Medioren (50-60), actieve senioren uit Vlaanderen & Nederland Rustige genieters, families of culturele verrijkers die aan de Kust verblijven Verenigingen, scholen enz. uit Vlaanderen Verenigingen, scholen enz. uit Groot-Brittannië Gezinnen met kinderen uit Vlaanderen & Nederland Jeugd-, school- en volwassenengroepen uit Groot-Brittannië Toeristen uit Vlaanderen & Nederland met interesse in recreatie en het oorlogsverleden Toeristen uit Groot- Brittannië geïnteresseerd in het oorlogsverleden Toeristen uit Noord- Frankrijk geïnteresseerd in folkloristische evenementen, rommelmarkten, winkelen en recreatie Weekends en midweeks Toeristen uit Groot- Brittannië, met accent op culturele verrijker (geïnteresseerd in het oorlogsverleden) 17

18 13 Korte vakanties in groep Seminaries en vergaderingen Jeugdkampen, bosklassen enz. uit Vlaanderen Bedrijven uit Vlaanderen We merken dus op dat de doelgroep voor dagtoerisme voor groepen na het verblijfstoerisme met producten als weekends en midweeks komen. Het is vanzelfsprekend dat verblijfstoerisme financieel nog aantrekkelijker is dan dagtoerisme voor groepen. Ook het individueel dagtoerisme voor toeristen aan de Kust staat net boven dagtoerisme voor groepen geklasseerd. Dit heeft zoals eerder vermeld, te maken met het feit dat dagtrips voor groepen wat op de terugweg zijn, en dat het individuele dagtoerisme stijgt. Dit staat in relatie met het feit dat er veel meer keuze uit het aanbod is en dat bijna alles ook toegankelijk is op individuele basis. Bij het individuele dagtoerisme, zien we dat de doelgroep de verblijvers aan de Kust zijn. Zij staan hoger in de rangorde van prioriteit dan andere regio s uit Vlaanderen, Nederland, Noord-Frankrijk of Groot-Brittannië. Dit heeft natuurlijk alles te maken met de ligging van de Kust. Het is slechts op 6 km gelegen van Veurne. Ook Diksmuide, Poperinge en Ieper dienen als ideale uitvalsbasis bij minder weer. In onderstaande tabel kunnen we dit nogmaals vast stellen: Tabel 33: Overzicht van het aantal dagtoeristen naar de Westhoek, 2006 Type dagtoerist Aantal % Dagtoeristen vanuit de eigen woonplaats ,3 buiten de Westhoek Dagtoeristen vanuit de vakantieplaats ,0 aan de Kust Dagtoeristen vanuit de vakantieplaats ,7 buiten de Westhoek (excl. Kust) Totaal , Strategisch Beleidsplan Synthese, Westtoer Strategisch Beleidsplan Synthese, Westtoer

19 Tabel 34 geeft de raming van de totale omzet in toerisme en recreatie in de Westhoek, opgesplitst naar verblijfstoerisme en dagtoerisme en hun respectievelijke componenten. De totale omzet van toerisme en recreatie in de Westhoek wordt voor 2006 op 103,7 miljoen euro geraamd, waarvan 65,5 miljoen uit het verblijfstoerisme (63%) en 38,2 miljoen uit het dagtoerisme (37%). Hier dient wel opgemerkt te worden dat dit cijfer zowel over individueel dagtoerisme als over groepen handelt. Bij het dagtoerisme zien we dat Bellewaerde Park de grootste omzet heeft. Dit is niet onlogisch aangezien Bellewaerde Park het meest aantal bezoekers aantrekt. Daarbij komt nog eens de hogere ingangprijs dan de gemiddelde overige attracties. Op de tweede plaats komen dan de rondritten en stads- en dorpsbezoeken vanaf de Kust. Geheel naar analogie van het bezoekersaantal. Gemiddeld spendeert een dagtripper 10 euro per dag. Hierin zitten dan vooral ingangsprijzen van verschillende attracties of het nuttigen van een drankje. Op de derde plaats staat het dagtoerisme n.a.v. thema WO I. Inzake bezoekersaantallen staat deze vorm van dagtoerisme echter pas op de vierde plaats. Toch heeft het een grotere omzet dan bij dagtoerisme op het fietsnetwerk de Westhoek. Dit kan te maken hebben met het feit dat fietsen gratis is en dat oorlogstoerisme inkomsten genereert uit inkomsten van diverse musea enzovoort. De omzet uit het verblijfstoerisme is meer dan verdriedubbeld ten opzichte van 1998 (20,3 miljoen euro). De gehanteerde methode om de omzet uit het dagtoerisme te bepalen wijkt af van die die in 1998 werd gehanteerd. Toen werd o.m. ook omgevingsrecreatie in de cijfers opgenomen. Dit is nu niet meer het geval omdat er te weinig betrouwbaar cijfermateriaal over beschikbaar is. Niettegenstaande deze beperktere definiëring van de categorie dagtoerisme (met ook minder kans op dubbeltellingen) is de totale omzet uit toerisme en recreatie nog steeds met 28,9% toegenomen in vergelijking met de raming die in 1998 werd gemaakt Strategisch Beleidsplan Toerisme en Recreatie voor de Westhoek,

20 Tabel 34: Raming van de totale bestedingen inzake verblijfs- en dagtoerisme in de Westhoek, Aantal Woningen/ standplaatsen Vaste kost per woning/ standpl. (in ) Aantal nachten/ dagtrips Gemiddeld besteding p nacht/ trip ( VERBLIJFSTOERISME Commercieel verblijfstoerisme Hotels Kamers met ontbijt Huurvakantiewoningen Kampeerterreinen (toeristische standplaatsen) Bivak- en kampplaatsen (2) Andere jeugd- en groepsverblijven (2) Tweede verblijven Individuele woningen vaste kosten variabele kosten ,54 Vaste standplaatsen op campings vaste kosten variabele kosten ,66 DAGTOERISME Dagtoerisme n.a.v. thema WO I Dagtoerisme fietsnetwerk Westhoek Rondritten en stads- en dorpsbezoeken vanaf de Kust Dagtoerisme Bellewaerde Park Dagtoerisme overige nietoorlogsgerelateerde attracties 16 Strategisch Beleidsplan Toerisme en Recreatie voor de Westhoek,

21 Dagtoerisme aan evenementen ALGEMEEN TOTAAL De omzet werd toen ingeschat op BEF. Omgerekend naar euro en geïndexeerd naar 2006 is dit euro. De categorie dagtoerisme was toen wel ruimer samengesteld dan nu het geval is (incl. omgevingsrecreatie). 21

22 1.4 Toekomst van dagtrips In dit onderdeel zal ik het inhoudelijke aspect met onder meer de trends, de mening van Johan Martin (voormalig regiomanager van de Westhoek), Valerie Heyman (huidig regiomanager van de Westhoek) en de technologische ontwikkelingen bespreken. Ook het volume van de omzet komt aan bod. De tendens is dat mensen steeds meer op zoek gaan naar speciale en avontuurlijke zaken. In de toekomst zal dat niet anders zijn. Zoals eerder vermeld bij hoofdstuk Trends, zal het avontuurlijk beleven steeds meer centraal staan, dat in combinatie met duurzaamheid. Het aanbod zal uniek, veelzijdig en streekgebonden moeten zijn, gekoppeld aan een verhaal. Één van de demografische ontwikkelingen was het feit dat het grote aantal deelnemers in de groepen vermindert en deze tendens zal in de toekomst niet veranderen. Enkele redenen hiervoor zijn: - Minder mensen zijn nog lid van een vereniging, - Medioren hebben geen zin meer om bij de ouderen te horen, ze zijn actiever en willen zelf op ontdekkingstocht trekken, - Vrouwen kunnen ook niet altijd meer aansluiten bij verschillende verenigingen zoals de K.A.V (Kristelijke Arbeiders Vrouwenbeweging), de K.V.L.V (Katholieke Vereniging van Landelijke Vrouwen) en Markant(Middenstandsvrouwen in hoofdzaak). Dit komt doordat veel vrouwen nu ook werken of ze beoefenen andere hobby s zoals toneelspelen, enz Een voordeel van het samenstellen van trips voor kleinere groepen is dat het meer mogelijkheden biedt. Nadelen zijn dat de prijzen iets hoger liggen. Een dagtrip met een kleinere groep is ook leuker dan met een grote bende op stap te gaan. Als toeristische dienst moeten we deze groepen zoveel mogelijk keuzemogelijkheden bieden, als het ware bouwstenen aanreiken zodat de groep of organisatie in kwestie alles zoveel mogelijk zelf kan samenstellen naar eigen belangstelling en behoefte. Volgens Johan Martin, voormalig regiomanager van de Westhoek 17, zal men in de toekomst producten moeten aanbieden die men als individuele dagtoerist niet kan meemaken. Bijv. een bezoek aan de koekjesfabriek Destrooper in Lo. Men denkt eraan om dit in het aanbod op te nemen. Valerie Heyman 18, huidig regiomanager van de Westhoek, vindt het niet meteen nodig om meer te investeren in dagtrips voor groepen, dan in het verleden gebeurde. De markt van dagtrips voor groepen is de voorbije jaren algemeen achteruit gegaan. Valerie Heyman is van mening dat de aanpak wel wat vernieuwd dient te worden. De dagtripsgroepentoerist wil minder en minder uitgestippelde dagprogramma s van s morgens tot s avonds en houdt er meer van om zelf een arrangement samen te stellen à la carte. Het is beter om een soort van zelfbouwpakketten aan te bieden. De enige inspanningen die vanuit de regio gedaan wordt om dagtrips voor groepen te promoten, is 17 met meneer Martin Johan, Voormalig regiomanager van de Westhoek, Westtoer, op 11 maart met mevrouw Heyman Valerie, huidig regiomanager van de Westhoek, Westtoer, op 23 april

23 een bundeltje dat gedistribueerd wordt in Brussel en Antwerpen op het vakantiesalon. Reden hiervoor is dat er meer gericht wordt op de individuele dagtoerist. De lokale Diensten voor Toerisme bewerken dan de dagtoerist die in groep komt. Verder heb ik ook nog Toerisme Limburg gecontacteerd met de vraag of dagtoerisme belangrijk is voor hun regio. Dit bleek niet het geval. Ze hebben hieromtrent geen visie over en ze hebben nog geen plannen om dit in de toekomst te veranderen. Toerisme Limburg richt zich vooral op verblijfstoerisme. 19 Zoals we bij de trends onder de rubriek Technologische Ontwikkelingen konden lezen zal de technologie ook een grotere rol spelen. Zo kan men nu al het toeristische aanbod van bepaalde gemeentes via de GSM ontvangen. In bepaalde brochures, zoals bijv.; Frontkaart De Grote Oorlog in de Westhoek, zijn enige tijd geleden alle items uit de database van WO1 voorzien van GPS-coördinaten. Later werden ze ook gekoppeld aan de toeristische routes en fietsknooppunten in de regio. Zo kunt u voor elk item meteen zien welke toeristische route en/of knooppunt van het fietsnetwerk Westhoek zich in de buurt bevindt. Een ideaal hulpmiddel om de Westhoek op eigen tempo te verkennen. Voortaan kunt u nu ook de bestanden van de GPS rechtstreeks downloaden. De bestanden zijn beschikbaar voor de meest gebruikte navigatiesystemen, zoals TomTom, Garmin, Maptech, GPS exchange, OziExplorer en Google Earth. Ongetwijfeld een bijkomende troef om de Eerste Wereldoorlog in de Westhoek op een originele manier te ontdekken. Daarnaast beschikt de website uiteraard nog steeds over een zeer uitgebreide database met meer dan items waaronder monumenten, sites, begraafplaatsen en musea. Per item krijgt u een overzichtelijke informatiefiche met heel wat praktische informatie en verwijzingen. Het aanbod strekt zich uit over de hele Westhoek en wordt continu geactualiseerd. 20 Veel musea en tentoonstellingen werken al met audiogidsen i.p.v. gewone gidsen (bijv. het Kasteel van Beauvoorde). Dit is vooral voor de individuele bezoeker voorzien. Een gewone gids voor bijv. 2 mensen zou financieel niet interessant zijn. Concreet gezien wil Westtoer tegen 2012 een algemene omzetstijging van 10 %. Dat kan gerealiseerd worden door: - meer opbrengst uit het verblijfstoerisme: meer kwaliteit zal leiden tot een hogere opbrengst per overnachting; - een lichte groei in de omzet uit het dagtoerisme. Deze gestegen omzet moet leiden tot een hogere werkgelegenheid in de sector met mevrouw Koren Irene, Toerisme Limburg, op 26 maart Wereloorlog I in de Westhoek ( Strategisch Beleidsplan Toerisme en Recreatie voor de Westhoek,

24 Conclusie Hoofdstuk 1: We kunnen concluderen dat de nieuwe generatie dagtrippers nood aan afwisseling en variatie heeft. Dit zal ook in de toekomst niet anders zijn. De grootte van de groepen (alsmaar meer families en vrienden i.p.v. verenigingen) verminderen ook waardoor de prijs wat opgetrokken wordt. Een goede dagtrip moet dus aan een aantal belangrijke criteria voldoen zoals het bepalen van een doelgroep, kennis hebben van de hedendaagse trends en marktonderzoek verrichten naar het aanbod zodat men weet wat er een bezoekje waard is. De doelgroep voor Dagtoerisme voor groepen in de Westhoek zijn vooral scholen en verenigingen uit Vlaanderen en Groot-Brittannië. Zij krijgen in het Strategisch Beleidsplan de vierde prioriteit als doelgroep, na het verblijftoerisme (weekends en midweeks) en individueel dagtoerisme voor de Kustverblijvers. 24

25 Hoofdstuk 2: Voorstelling van de Westhoek In mijn tweede hoofdstuk wil ik de Westhoek beknopt voorstellen. Dit zal ik doen aan de hand van rubrieken zoals de situering en bereikbaarheid. Via de profilering van de gemeentes en de top 3 van de populairste attracties voor groepen wil ik een gedetailleerder beeld geven van de verschillende steden en dorpen met hun attracties. 2.1 Situering De Westhoek is gelegen in het westen van West-Vlaanderen. Het grenst aan de Kust, Noord-Frankrijk en de Leiestreek. Tot de Westhoek behoren volgende gemeenten: Alveringem, Diksmuide, Heuvelland, Houthulst, Ieper, Koekelare, Kortemark, Langemark-Poelkapelle, Lo-Reninge, Mesen, Poperinge, Staden, Veurne, Vleteren, Wervik en Zonnebeke. De Kustgemeenten De Panne, Koksijde en Nieuwpoort horen tot beide regio s, de Westhoek en de Kustregio, maar ik beperk mij tot het hinterland van de Westhoek. 22 De vier belangrijkste steden zijn Veurne, Ieper, Diksmuide en Poperinge. In tegenstelling tot de andere regio s heeft de Westhoek diverse verschillende landschappen. Zo heb je vijvers, rivieren zoals de IJzer, de zee op enkele kilometers van Veurne, heuvels in Heuvelland, bossen rond Ieper en Poperinge maar ook industrie, ambacht, kunst en godsdienst, hoogstaande gastronomie maar natuurlijk ook de simpele boerenkost! Ook de bevolking verschilt onderling. We vinden er stads- en dorpsbewoners maar ook nog vissers en landbouwers. Figuur 1: Kaart Westhoek De Westhoek heeft een eigentijdse beleving van tradities, gebruiken, rituelen, levenswijzen, natuur en geschiedenis (bv. Wereldoorlog I). Ingrediënten die essentieel zijn voor de Westhoek. Het is belangrijk dat de beleving van het verleden gebeurt met hedendaags comfort, hedendaagse infrastructuur en hedendaagse informatietechnologie. Je kunt het diverse aanbod in de Westhoek op eigen tempo beleven. De Westhoek is vooral een belevenisregio, die eerder aanzet tot een actieve beleving in plaats van een passieve retraite. In de regio kan je o.a. terecht voor: Natuur- en landschapsbeleving via wandel-, fiets-, ruiter- en autoroutes Confrontaties met herinneringen aan Attracties 22 Kaart Westhoek (