Van minimumprijs naar leefbaar inkomen Waarom worden cacaoboeren nauwelijks beter van duurzame chocolade?
|
|
- Jurgen Aalderink
- 4 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Van minimumprijs naar leefbaar inkomen Waarom worden cacaoboeren nauwelijks beter van duurzame chocolade? Ivoorkust Carsten Ten Brink 1
2 Intro Inhoud Je zal maar cacaoboer in Ivoorkust zijn. Wanneer eind 2016 dankzij gunstige weersomstandigheden de mondiale cacaoproductie met 3 tot 5% stijgt, zakt de wereldmarktprijs vrijwel meteen met 30%. Omdat die prijsdaling nooit doorgerekend is aan de consument, pieken de winstcijfers van de grote spelers in de cacaoindustrie. Terwijl de boer het gelag betaalt, want zijn inkomen is wel degelijk gezakt. En dat net op het moment dat de hele sector de mond vol heeft van duurzame chocolade tegen 2020, 2025 of ten laatste Wat is dan het effect van al die duurzame labels? En waar staat Fairtrade in zijn zoektocht naar een leefbaar inkomen voor de cacaoboer? De cijfers spreken voor zich p 3 Fairtrademinimumprijs p 4 Leefbaar inkomen p 5 Prijs versus productiviteit p 6 Rol van consumenten en overheden p 7 Op 15 maart 2019 organiseerde Oikocredit België een academische sessie met als titel Labels. Do they lead to a better income for cocoa farmers?. In dit artikel verzamelen we de belangrijkste stellingen en opinies van de deelnemers aan de debatten. Cacaovrucht met bonen Dominique Derom 2
3 De cijfers spreken voor zich Steeds meer studies laten aan duidelijkheid niets te wensen over: cacaoboeren en bittere armoede lijken haast synoniemen. Nadat een onderzoek van Barry-Callebaut en het Franse ontwikkelingsagentschap (AFD) het inkomen van Ivoriaanse cacaoboeren op amper 0,86 per dag schatte, kwamen Fairtrade International en True Price tot vergelijkbare conclusies, zelfs voor boeren met Fairtradecertificatie. In Ivoorkust belandt slechts 42% van hen boven de Wereldbankgrens voor extreme armoede ($ 0,78 per dag) en slechts 23% boven de gewone armoedegrens ($ 1,27 per dag). Cacaoboom Dominique Derom Samuel Poos, coördinator van het Trade for Develeopment Centre, las 16 onafhankelijke impactstudies over vrijwillige duurzaamheidsstandaarden als Fairtrade, Utz en Rainforest Alliance en bundelde hun conclusies: Er zijn wel degelijk positieve effecten, zowel voor de individuele boer als voor de coöperatie. Vormingsprojecten zorgen voor een hogere productiviteit en een verbeterde kwaliteit en de toegang tot meststoffen, krediet en marktinformatie is verhoogd. Kortom, certificatieschema s maken het telen van cacao voor leden van coöperaties aantrekkelijker. Maar volgens BASIC, een Frans onderzoeksbureau, zorgt dat in Ivoorkust voor amper 6% meer inkomen dan bij conventionele cacaoboeren. De economische impact is dus beperkt. Ook bij minata Bamba, verantwoordelijke duurzame ontwikkeling van Ecookim, een koepel van 23 Ivoriaanse cacaocoöperaties, bevestigt: Duurzame labels hebben wel degelijk een impact op de gemeenschap. Coöperaties investeren Fairtradepremies in gezondheidsprojecten, scholen, spaargroepen voor vrouwen of projecten tegen kinderarbeid. Maar de armoede blijft, omdat de cacaoprijs te laag is, omdat labels ook kosten met zich meebrengen en vooral omdat er nog te weinig klanten zijn om onze hele oogst aan Fairtradevoorwaarden te verkopen. 3
4 Een vergelijkbare boodschap komt uit een enquête van Oikocredit België bij een beperkt aantal Ivoriaanse coöperaties aan wie ze kredietsteun verleent en waarvan sommige de voorbije jaren ook door het Trade for Development Centre werden gesteund. Een label zorgt doorgaans voor een betere prijs, een stijging van de verkoop en meer efficiëntie dankzij de trainingen tijdens het certificatieproces. Andere positieve effecten zijn een professionalisering van de coöperatie en meer aandacht voor het milieu. Maar gevraagd naar wat er beter kan, springen er twee antwoorden uit: meer marketinginspanningen in de consumerende landen (opdat een groter deel van de oogst effectief aan Fairtradevoorwaarden kan verkocht worden) en meer coördinatie tussen de verschillende certificerende instanties (opdat de kosten en de inspanningen haalbaar blijven). Sommige coöperaties halen zeker voordeel uit de samenwerking met duurzame labels, zowel economisch als sociaal en institutioneel, besluit Samuel Poos. Maar de globale impact blijft beperkt. De bittere armoede, de schrijnende kinderarbeid, de enorme ontbossing die in Ivoorkust volop bezig is, het blijven gigantische problemen waar labels nauwelijks een antwoord op bieden. Opvallend is dat dit in Latijns-Amerika wel beter lukt. Vermoedelijk omdat de coöperaties daar een veel langere traditie hebben, minder afhankelijk zijn van cacao alleen en meer nichemarkten aanboren met (bio)cacao van hogere kwaliteit. Fairtrademinimumprijs Er gaapt dus een kloof tussen wat consumenten verwachten van duurzame labels en wat zij als resultaten kunnen voorleggen. Bart Van Besien van Oxfam- Wereldwinkels verwoordt het nog scherper: Wat we vandaag duurzaam noemen, is eigenlijk niet duurzaam. Charles Snoeck van Fairtrade Belgium vindt het jammer dat certificatieschema s al te gemakkelijk op één hoop gegooid worden. In tegenstelling tot Fairtrade hanteren Utz en Rainforest Alliance geen gegarandeerde minimumprijs en geen extra premie. Het lokaal geldende wettelijk minimumsalaris dat ze eisen is zelden een leefbaar loon. Onderzoeksinstellingen als SOMO erkennen dat wij ons meer dan andere labels inzetten voor hogere prijzen. Getuige daarvan ook onze publiekscampagne met de vraag Hoelang werk jij voor 67 cent?. Een cacaoproducent in West-Afrika een hele dag. De competitie tussen certificatieschema s is inderdaad groot in de cacaosector, erkent Samuel Poos. In zee gaan met Utz of Rainforest Alliance is de makkelijkste weg voor grote bedrijven die aan hun klanten duurzame cacao beloofd hebben tegen 2020 of Vooral Utz kent daardoor de laatste jaren een enorme groei en vertegenwoordigde in 2016 al 27% van de globale cacaoproductie, tegenover 6,5% voor Fairtrade. Maar Fairtrade International zit niet stil. Eind 2018 maakte de organisatie bekend dat ze de minimumprijs en de premie vanaf de volgende oogst (oktober 2019) optrekt. Ze beseffen dat ze vanuit concurrentieoogpunt een risico nemen, maar de urgentie is gewoon te groot. De minimumprijs voor conventionele cacao stijgt van $ 2000 naar $ 2400 per ton (FOB-prijs, dit wil zeggen de prijs in de haven voor exportklare cacao). De Fairtradepremie stijgt van $ 200 naar $ 240 per ton. In 2017 ging 43 miljoen dollar aan premies rechtstreeks naar cacaocoöperaties om te investeren in sociale en gemeenschaps-projecten. De beslissing is het resultaat van een lang consultatieproces met boeren, handelaars en chocoladeproducenten en zal de gemiddelde cacaoboer boven de grens van extreme armoede tillen, zelfs als ze maar een gedeelte van hun oogst aan Fairtradevoorwaarden verkopen, concludeert Charles Snoeck. Maar het is vooral een belangrijke stap richting een leefbaar inkomen. 4
5 Carsten Ten Brink Leefbaar inkomen In 2012 gaf Fairtrade International aan de bekende loonexperten Richard en Martha Anker de opdracht om een formule te ontwikkelen voor de berekening van een leefbaar inkomen. Het resultaat zijn living income benchmarks die aangeven wat boerenfamilies in een bepaalde regio zouden moeten verdienen om in basisbehoeften als voedzaam voedsel, fatsoenlijke huisvesting, kleding, medische zorg, scholing, transport en een kleine financiële buffer te voorzien. Ook de kosten voor de teelt worden in de formule meegenomen. In tegenstelling tot de minimumprijs en de premie is het leefbaar inkomen geen verplichting voor Fairtradegecertificeerde handel. Maar het berekenen van zo n leefbaar loon leidde wel al tot forse salarisverhogingen in de theesector in Malawi en tot een hoger loon voor telers van Fairtraderozen in Ethiopië en bananenarbeiders in Colombia en Ecuador. Niet toevallig gaat het hier om plantageteelten, waar het afdwingen van hogere lonen eenvoudiger is. 5
6 Voor Ivoorkust werd het leefbaar inkomen voor een cacaoboer berekend op $ 2668 per ton. Let wel, dis is geen FOB-prijs, maar de zogenaamde farm gate price, het aandeel dat effectief naar de boer gaat. De FOB-prijs zou op basis van de Ivoriaanse gegevens vandaag ongeveer $ 3468 moeten bedragen, of een dagelijks inkomen voor de boer van $ 2,5. Concreet betekent dit dat het optrekken van onze minimumprijs de kloof tussen het huidige gemiddelde inkomen van een Ivoriaanse boer en een leefbaar inkomen met ongeveer een kwart verkleint, rekent Charles Snoeck ons voor. Wij beschouwen dit als een eerste maar een belangrijke stap en gaan met geëngageerde partners piloot-projecten ontwikkelen om sneller richting een leefbaar inkomen te gaan. Beschouw het als een oproep naar alle actoren in de chocoladesector om samen met ons ambitieuzer te zijn. Prijs versus productiviteit Bart Van Besien en Friedel Huetz-Adams verwijzen daarmee naar een hardnekkig probleem in de cacaosector: om niet over hogere prijzen te moeten spreken, praten vele spelers in de keten graag en veel over het gebrek aan productiviteit op de Ivoriaanse cacaoboerderijen. Het inkomensprobleem van de boer moet volgens de industrie aangepakt worden door een hogere productie. De boer krijgt daarvoor trainingen in betere teelttechnieken en wordt aangeraden over te schakelen op meer productieve cacaosoorten. Volgens Johan Declercq, expert in landbouwketens, zit daar wel degelijk een probleem: De productiviteit ligt in Ivoorkust 3 tot 4 maal lager dan bijvoorbeeld in Vietnam. Een organisatie bij wie deze oproep alleszins niet in dovemansoren valt is Oxfam-Wereldwinkels. Zij engageren zich om in de toekomst $ 1000 per ton meer te betalen aan hun partnercoöperaties. Het effect op de consumenten-prijzen hoeft zelfs niet eens zo groot te zijn, zegt Bart Van Besien. Het aandeel voor de boer bedraagt immers maar 6% van de totale kostprijs. Maar de boodschap die we willen geven is dat een fundamentele ommezwaai nodig is. Chocolade is gewoon te goedkoop. Friedel Huetz-Adams van het Duitse onderzoeksinstituut Südwind en lid van de Duitse Rondetafel voor duurzame cacao bevestigt: Kinderarbeid is een symptoom van een markt die gewoon niet werkt. Duurzaamheidsmanagers van grote chocoladebedrijven beseffen dat ook. Achter de schermen beamen ze dat een farm gate price van meer dan $ 3000 nodig is om de cacaoboeren uit de armoede te halen. Jammer genoeg zitten ze vast in hun marktlogica. Jonge boer met cacaoplanten Nestlé 6
7 Er zijn Ivoriaanse coöperaties die bewijzen dat het wel kan, maar globaal genomen is op dat punt veel verbetering mogelijk. Al stuit je dan wel op belangrijke vragen op lange termijn. Want als productiviteitsstijging gepaard gaat met een substantiële verhoging van het aanbod, dan riskeer je bij een ongewijzigde vraag prijsdalingen zoals eind Je kan dus onmogelijk alle Ivoriaanse en Ghanese boeren meenemen in dit verhaal. Ook Fairtrade Belgium en Oxfam-Wereldwinkels beseffen dat een holistische strategie nodig is, met aandacht voor productiviteit, de grootte van de boerderijen en diversificatie naar andere teelten die de afhankelijkheid van cacao moet afbouwen. Maar zolang hogere, stabiele prijzen voor de boer geen essentieel onderdeel van die programma s zijn, blijven dat volgens hen druppels op een hete plaat. Rol van consumenten en overheden Bart Van Besien wijst nog op een ander probleem: Overheden zouden hun cacaoproductie beter kunnen coördineren, buffervoorraden aanleggen en noodfondsen oprichten voor hun cacaoboeren. Maar in een land dat de voorbije 15 jaar twee burgeroorlogen kende, is dat natuurlijk niet evident. Ivoorkust heeft wel een cacaopolitiek, met vastgelegde farm gate prices en veel regels voor export, maar jammer genoeg geen globale landbouwpolitiek, vat Friedel Huetz-Adams samen. Waarom is de infrastructuur in Ivoorkust bijvoorbeeld zo slecht? Cacaobomen Carsten Ten Brink Blijft de vraag wat de rol van de consument is. Volgens Charles Snoeck van Fairtrade Belgium is die essentieel: Het is de consument die de industrie via zijn koopgedrag verder in een duurzame richting kan duwen. In België bedraagt het marktaandeel van Fairtrade amper 1%. Terwijl de oogst van heel wat coöperaties volledig Fairtradegecertificeerd is, kunnen zij maar voor een deel genieten van het financiële vangnet (de minimumprijs) en de premie. Om echt een verschil te maken voor de coöperaties die nu al gecertificeerd zijn en voor de vele andere die dat nog niet zijn moet er dus een versnelling hoger geschakeld worden. Volume is impact. 7
8 Bronnen: Volgens Bart Van Besien en Friedel Huetz-Adams is het probleem echter te groot om aan de consument over te laten: Duurzame labels zijn niet de silver bullet solution. Onze overheden moeten ingrijpen. Alleen wetgeving die bedrijven verplicht om de mensenrechten en het milieu doorheen hun toeleveringsketens te respecteren kan chocolade duurzaam maken. Daarmee verwijzen zij naar due diligence wetgeving (zorgplicht). In 2013 keurden de Verenigde Naties al leidende richtlijnen voor het bedrijfsleven en de Rechten van de Mens goed, die elk land in een concreet actieplan moet vertalen. In 2017 ging Frankrijk nog een stap verder door een wet goed te keuren die grote bedrijven de plicht tot waakzaamheid oplegt. Ze dwingt hen tot maatregelen om risico s op vlak van mensenrechten, milieu en gezondheid te beperken en voorziet de mogelijkheid voor belanghebbenden om bij schendingen naar de rechter te stappen.. De citaten werden opgetekend tijdens de academische sessie Labels. Do they lead to a better income for our cocoa farmers? van Oikocredit België (Gent, 15 maart 2019). Samuel Poos, Voluntary sustainability standards in the cocoa sector (2019). Te lezen op Fairtrade Belgium, Fairtrade aantoonbaar actief op leefbaar loon (22/10/2018) en Beyond Chocolate: Fairtrade verwelkomt het initiatief van minister De Croo en voegt de daad bij het woord (5/12/2018), te raadplegen via Fairtrade International, Cocoa farmers to earn more through a higher Fairtrade Minimum Price (3/12/2018), Oxfam-Wereldwinkels, Chocolade, Belgische trots met bittere smaak (brochure, 2018) 8
Een kapper ongeveer 4 minuten, een cacaoboer in West-Afrika een hele dag. Iedereen heeft recht op een leefbaar inkomen. Maak het verschil, kies voor
Een kapper ongeveer 4 minuten, een cacaoboer in West-Afrika een hele dag. Iedereen heeft recht op een leefbaar inkomen. Maak het verschil, kies voor eerlijke handel. www.fairtradebelgium.be België, het
Nadere informatieHoe een coalitiecampagne uitwerken om kinderarbeidvrije cacao te bevorderen?
Hoe een coalitiecampagne uitwerken om kinderarbeidvrije cacao te bevorderen? Oxfam Wereldwinkels en Fairtrade Campagne Kindslavernij lust ik niet! Doelgroepen Partners: hoe elkaar versterken? En nu? Oxfam
Nadere informatieMAKE CHOCOLATE FAIR! WE VERZAMELDEN 122 826 HANDTEKENINGEN!
MAKE CHOCOLATE FAIR! WE VERZAMELDEN 122 826 HANDTEKENINGEN! Op meer dan 400 evenementen in Europa werden 122 826 handtekeningen verzameld door een aantal Europese voedingsvakbonden en NGO s voor duurzame
Nadere informatieFairtrade Max Havelaar Belgium
Conference 2012, het Internationale Jaar van de Coöperaties. Voor Max Havelaar was dit hét moment om dieper in te gaan op de rol van coöperaties in hun eigen gemeeschappen en in de internationale handel.
Nadere informatieR N. maak de. je akker. Sluit je aan bij het #grootsteprotest. Kies Fairtrade en strijd mee voor een eerlijk inkomen voor iedereen! grootsteprotest.
W E OK TO R BE EK N VA AIR TRADE 4-1 F E D 4 maak de n i t s i v i act je akker w Sluit je aan bij het #grootsteprotest. Kies Fairtrade en strijd mee voor een eerlijk inkomen voor iedereen! grootsteprotest.be
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG. Datum 16 maart 2010 Betreft Intentieverklaring duurzame cacao
> Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Agroketens en Visserij Cluster Duurzame grondstofketens Prins Clauslaan
Nadere informatietony s chocolonely Crazy about chocolate, serious about people
tony s chocolonely Crazy about chocolate, serious about people Inhoud 1. Geschiedenis 2. Visie & Missie 3. Routekaart 4. Tony s & Fairtrade 5. Bean-to-Bar 6. Impact in Ghana 7. Impact in Ivoorkust 8. Chocolonely
Nadere informatieDatum 30 januari 2017 Betreft Aanbieding en kabinetsreactie SEO Economisch Onderzoek rapport over marktconcentratie en prijsvorming in de cacaoketen
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Bezuidenhoutseweg 67 2594 AC Den Haag Postbus 20061 Nederland www.rijksoverheid.nl Datum 30 januari 2017 Betreft Aanbieding
Nadere informatieKPMG onderzoek Cocoa certification Korte samenvatting, door Stichting Max Havelaar.
1 KPMG onderzoek Cocoa certification Korte samenvatting, door Stichting Max Havelaar. Achtergrond Over het nut van certificatie bestaan in de cacaosector verschillende meningen. Sommigen beschouwen certificatie
Nadere informatieWat zijn de criteria van het Fairtrade label? Hoe werkt Fairtrade? Fairtrade is gebaseerd op twee principes:
WAT IS Fairtrade? 1 Wat Fairtrade? is 800 miljoen mensen leven onder de extreme armoedegrens. 2/3 daarvan zijn boeren. De mensen die het eten op ons bord voorzien, kunnen vaak zelf hun gezin geen 3 maaltijden
Nadere informatieHoe werkt Fairtrade?
Wat is Fairtrade? 1 Wat Fairtrade? is 800 miljoen mensen leven onder de extreme armoedegrens. 2/3 daarvan zijn boeren. De mensen die het eten op ons bord voorzien, kunnen vaak zelf hun gezin geen 3 maaltijden
Nadere informatieRisicoanalyse Cacao. Definitie extreme armoede Wereldbank: mensen zijn extreem arm als ze van minder dan 1,90 dollar per dag moeten leven.
Risicoanalyse Cacao De grondstoffen in de producten die bij PLUS in het schap liggen, komen vanuit de hele wereld. De PLUS Ken de Keten-aanpak is erop gericht om te borgen dat in verschillende toeleveringsketens
Nadere informatieKinderarbeid cacao-industrie Thematisch engagement paper
25 Kinderarbeid cacao-industrie Thematisch engagement paper Engagement Factsheet: The Southern Company 26 Een belangrijke doelstelling van KCM luidt om beleggers bewuster te maken van de materiële impact
Nadere informatieContext. Pagina 2 van 10. De sustainable development goals of de duurzame ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties.
Pagina 1 van 10 Context De hoge kwaliteit van Belgische chocolade geniet grote faam in binnen- en buitenland. De inkoop van ingrediënten is samen met het productieproces en de recepturen van de Belgische
Nadere informatieKiezen voor Fairtrade wordt makkelijker dan ooit! 811, 823, W2, 70-30-38 voortaan ook verkrijgbaar met Fairtrade-garantie!
Kiezen voor Fairtrade wordt makkelijker dan ooit! 811, 823, W2, 70-30-38 voortaan ook verkrijgbaar met Fairtrade-garantie! 811, 823, W2, 70-30-38 voortaan ook verkrijgbaar met Fairtrade-garantie! Meer
Nadere informatieDe Kracht van Cacao. Werkblaadjes voor de leerling. Hoe eerlijke handel het verschil maakt in de Dominicaanse Republiek
De Kracht van Cacao Hoe eerlijke handel het verschil maakt in de Dominicaanse Republiek Werkblaadjes voor de leerling 1 www.oxfamwereldwinkels.be Wat zie je op deze foto s? Wat zou het verband hiertussen
Nadere informatieDiverse rapporten laten zien dat lokale overheden en bedrijfsleven wel voortgang boeken, maar er nog niet geslaagd zijn dit probleem op te lossen.
> Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA 's-gravenhage Prins Clauslaan 8 2595 AJ Den Haag Postbus 20401 2500 EK Den haag
Nadere informatieBELGISCHE TROTS MET BITTERE SMA AK
BELGISCHE TROTS MET BITTERE SMA AK PLEIDOOI VOOR EEN DUURZAME CACAOSECTOR Chocolade zonder uitbuiting? Dat moet kunnen! Een sensatie in je mond, een explosie van smaak. Onze chocolatiers maken er juweeltjes
Nadere informatieDe bananenteelt. Kleinschalige boeren. Grote plantages
De bananenteelt Geen product ter wereld wordt meer verhandeld dan bananen. Jaarlijks produceren tropische landen als Colombia, Dominicaanse Republiek en Peru meer dan 100 miljoen ton bananen. Bananen worden
Nadere informatieDierenwelzijn, voedselzekerheid en voedselkwaliteit. 22 oktober 2014, Willy Baltussen
Dierenwelzijn, voedselzekerheid en voedselkwaliteit 22 oktober 2014, Willy Baltussen Inleiding 1. Voedselzekerheid 2. Voedselkwaliteit 3. Dierenwelzijn Voedselzekerheid (1) Een crisis voor een korte periode
Nadere informatieMaatschappelijk Verantwoorde Ketens Cacao
s Cacao De keten...3 Productie...3 Verwerking...4 Duurzaamheid in de keten...5 Slavernij en kinderarbeid...5 Milieu en biodiversiteit...6 Initiatieven en keurmerken...6 Opdrachten voor studenten:...7 2
Nadere informatieover een krachtdadig Vlaams beleid tegen de ergste vormen van kinderarbeid
stuk ingediend op 667 (2010-2011) Nr. 1 5 oktober 2010 (2010-2011) Verzoekschrift over een krachtdadig Vlaams beleid tegen de ergste vormen van kinderarbeid Advies van het Kinderrechtencommissariaat verzendcode:
Nadere informatieBronnenboekje. Eindronde Nationale Aardrijkskunde Olympiade 2012
Bronnenboekje Eindronde Nationale Aardrijkskunde Olympiade 2012 B Cacao Bron 1 Cacao De cacaoboom komt oorspronkelijk uit Middenen Zuid-Amerika en kan uitsluitend verbouwd worden in gebieden met een tropisch
Nadere informatieHANDLEIDING VOOR TREKKERSGROEPEN
HANDLEIDING VOOR TREKKERSGROEPEN 2,34 Euro of meer, zoveel denkt een Belg te moeten betalen voor 1 kilogram bananen in de supermarkt 1. De realiteit toont echter iets anders. Je hoeft niet veel moeite
Nadere informatieCacao barometer 2015 $ 0,50 $ 0,84. / dag. / dag
Cacao barometer 2015 Producent $ 173.000.000 Handelaar/Verwerker $ 62.000.000 Producent $ 390.000.000 Producent $ 338.000.000 Handelaar/Verwerker $ 155.000.000 Handelaar/Verwerker $ 62.000.000 Producent
Nadere informatieDeel 1: Onrust in cacaoland Vraag en aanbod p.3 Vergoeding ruim in de armoedegrens p.5 Grootse beloften p.7 De Belgische markt p.9
TDC 1 Nadat de cacaoindustrie met de vinger werd gewezen omwille van de vele schandalen rond kinderarbeid op de velden en ten gevolge van de veel te lage prijzen die aan de cacaoproducenten werden betaald,
Nadere informatieDe Kracht van Cacao. Hoe eerlijke handel het verschil maakt in de Dominicaanse Republiek
De Kracht van Cacao Hoe eerlijke handel het verschil maakt in de Dominicaanse Republiek Lesmethodiek voor de tweede en derde graad Secundair Onderwijs Werkblaadjes voor de leerkracht Britt Hamblok en Loes
Nadere informatieBean to bar Steeds meer Belgische chocolatiers gaan van boon tot reep
Bean to bar Steeds meer Belgische chocolatiers gaan van boon tot reep Lee Mccoy 1 Intro Inhoud Van cacaoboon tot chocoladereep, meestal verloopt het productieproces met heel veel tussenstappen via multinationale
Nadere informatieAan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Rijnstraat 8 2515 XP Den Haag Postbus 20061 Nederland www.rijksoverheid.nl Datum 14 september 2018 Betreft Beantwoording vragen
Nadere informatieVergelijking van drie koffie labels:
Vergelijking van drie koffie labels: Fairtrade Rainforest Alliance UTZ Certified Juli 2010 1 Vergelijkende tabel voor koffielabels 1 Beheerder Startpunt/ Concept Fairtrade Rainforest Alliance UTZ CERTIFIED
Nadere informatieInternationaal inkoopbeleid voor duurzame koffie
Internationaal inkoopbeleid voor duurzame koffie Stand: juli 2016 Onze visie Eenvoudig, verantwoordelijk, betrouwbaar: al meer dan 100 jaar liggen traditionele handelswaarden ten grondslag aan het succes
Nadere informatiejaarverslag 2014/2015
jaarverslag 2014/2015 fair kijk m shinen tien tien jaar jaar onderweg naar naar 100% 100% slaafvrije chocolade We We zijn zijn nu tien nu tien jaar jaar onderweg naar naar 100% 100% slaafvrije chocolade.
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2018 2019 26 485 Maatschappelijk verantwoord ondernemen Nr. 301 BRIEF VAN DE MINISTER VOOR BUITENLANDSE HANDEL EN ONTWIKKELINGSSAMENWERKING Aan de Voorzitter
Nadere informatieDe chocola wordt duur betaald
De chocola wordt duur betaald duurzame ketens Cacaobonen worden gedroogd in de hoofdstraat van Kragui, Ivoorkust. Cacao wordt geteeld door boeren in West-Afrika die maar net het hoofd boven water kunnen
Nadere informatieBey nd Chocolate. Partnership for sustainable Belgian Chocolate IDH CONNECT COMMIT CHANGE
Partnership for sustainable Belgian IDH CONNECT COMMIT CHANGE BEYOND CHOCOLATE Partnerschap voor verduurzaming van de Belgische chocoladesector CONTEXT De hoge kwaliteit van Belgische chocolade geniet
Nadere informatie2018, het jaar van de cacao. jaarverslag
1 2018, het jaar van de cacao jaarverslag 2 Voorwoord Vanaf begin 2018 staat cacao hoog op de agenda. Dat was een logische beslissing in onze ogen: de situatie van cacaoproducenten, voornamelijk in West-Afrika,
Nadere informatieAan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Bezuidenhoutseweg 67 2594 AC Den Haag Postbus 20061 Nederland www.rijksoverheid.nl Datum 11 januari 2019 Betreft Kamerbrief
Nadere informatieENABEL: Eerlijke handel Barometer 2018
ENABEL: Eerlijke handel Barometer 2018 Augustus 2018 ivox Over het onderzoek Online onderzoek uitgevoerd door onderzoeksbureau ivox in opdracht van Enabel tussen 8 en 29 augustus 2018 bij 1.000 Belgen
Nadere informatieVOOR EEN EERLIJKE TOEKOMST
ALDI RT D KIEST VOOR FAIRT R RADE VOOR EEN EERLIJKE TOEKOMST filterkoffie honing rietsuiker pure chocolade ALDI START T SAMENWERKING MET F EN ER KOMEN NOG MEER FAIRTRADE PRODUCTEN... EEN GOED ALDI KIEST
Nadere informatieRESULTATEN 2013 VAN HET KOKODALA PROGRAMMA
Duurzaam thema: Organisatie Lokale partner Doelstelling Eerlijke handel Oxfam Novib Farmers Development Union (Fadu) Eerlijke cacao in Nigeria, in de deelstaat Osun NAAR EERLIJKE, WINSTGEVENDE CACAO IN
Nadere informatieMax Havelaar: 25 jaar ontwikkeling. Persontmoeting 28 augustus 2014 Lily Deforce Directeur
Max Havelaar: 25 jaar ontwikkeling Persontmoeting 28 augustus 2014 Lily Deforce Directeur Agenda 25 jaar Fairtrade: van de boer in het Zuiden tot op ons bord - Evolutie van 1989 tot 2014 - Trade not aid
Nadere informatieDe menselijke aanpak in de coachingsessies van TDC
De menselijke aanpak in de coachingsessies van TDC Op het terrein bij de coöperatie COAFAN Jean Cornet Marketingcoaches aan het woord over hun ervaringen in Ivoorkust 1 Intro Inhoud NECAAYO, ECAMOM, COAFAN,
Nadere informatiePaper. Verbruik duurzaam gecertificeerde cacao door cacaoverwerkende. in Nederland. Publieksrapport. Fleur Gommans. April 2018.
Paper Verbruik duurzaam gecertificeerde cacao door cacaoverwerkende bedrijven in Nederland Publieksrapport Fleur Gommans April 2018 CBS Paper, 1 Inhoud Achtergrond 3 Resultaten 3 Opzet van het onderzoek
Nadere informatieDatum 3 november 2016 Betreft Beantwoording vragen van het lid Voordewind over misstanden op Indiase theeplantages.
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer Der Staten Generaal Binnenhof 4 Den Haag Bezuidenhoutseweg 67 2594 AC Den Haag Postbus 20061 Nederland www.rijksoverheid.nl Datum 3 november 2016 Betreft Beantwoording
Nadere informatieMaatschappelijk Verantwoorde Ketens. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/52804
Auteurs Saskia Kamps ; Laatst gewijzigd 27 August 2014 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/52804 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Nadere informatieDe biologische veehouderij
oerwafels meergranenbolletjes Biologisch boeren meergranen olijfolie De biologische veehouderij Wij vinden het belangrijk dat onze klanten verantwoorde producten kunnen kopen. Bij de inkoop van onze producten
Nadere informatieLes 1 Van koffieboon tot pakje koffie
Les 1 Van koffieboon tot pakje koffie VAKKEN PAV, Humane Wetenschappen, Aardrijkskunde DOELSTELLINGEN EN EINDTERMEN Gemeenschappelijke stam De leerlingen brengen belangrijke elementen van communicatief
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2011 2012 31 532 Voedingsbeleid Nr. 87 LIJST VAN VRAGEN EN ANTWOORDEN Vastgesteld 11 april 2012 De vaste commissie voor Buitenlandse Zaken heeft een aantal
Nadere informatieStandpuntbepaling inzake de duurzame aankoop van cacao
Standpuntbepaling inzake de duurzame aankoop van cacao Inhoudstabel 1. Onze visie...3 2. Ons doel...3 3. Ons standpunt...4 3.1. Verantwoordelijke assortimentssamenstelling 4 3.2. Herkomst, transparantie
Nadere informatieCacao. oww.be. Handel, uit respect. foto: Tineke D haese
Cacao foto: Tineke D haese Handel, uit respect. oww.be foto: Yel High van chocola? België heeft een reputatie als chocoladeland. De bijna honderd Belgische chocolatiers waren in 2008 goed voor een totale
Nadere informatie1. CHOCOLADE. Chocolade straks alleen voor de rijken?
1. CHOCOLADE 1 Lees het onderstaande artikel over de mogelijke toekomst van chocolade en bedenk wat wij hieraan kunnen doen. Bedenk bijvoorbeeld een slogan voor een actie of maak een collage over dit probleem
Nadere informatieDe prijs van betaalbare bananen www.fairtradegemeenten.nl
Yellowpaper De prijs van betaalbare bananen www.fairtradegemeenten.nl Yellowpaper De prijs van betaalbare bananen Inhoudsopgave Inleiding...3 Bananen in Nederland...3 De bananenteelt...5 Fairtrade bananen...7
Nadere informatieinfomap Maak een verschil
Cacao infomap Maak een verschil met Fairtrade cacao Stichting Max Havelaar, 2012 inhoudsopgave 1. Fairtrade pag 3 Fairtrade: de normaalste zaak van de wereld pag 4 Wie doet wat? pag 6 Fairtrade in cijfers
Nadere informatieDuurzame familiale landbouw Diverse perspectieven, gedeeld belang
Duurzame familiale landbouw Diverse perspectieven, gedeeld belang Samenwerking, de hype voorbij Coprogram VAIS VLIR-UOS VVOB, 30 maart 2010 Vredeseilanden-Coopibo-Fado NGO voor ontwikkelingssamenwerking
Nadere informatieR N. maak de. je akker. Sluit je aan bij het #grootsteprotest. Kies Fairtrade en strijd mee voor een eerlijk inkomen voor iedereen! grootsteprotest.
W OK TO R B K N VA AIR TRAD 4-1 F D 4 maak de n i t s i v i act je akker w Sluit je aan bij het #grootsteprotest. Kies Fairtrade en strijd mee voor een eerlijk inkomen voor iedereen! grootsteprotest.be
Nadere informatieDe markt voor eerlijke handel in België 2006
De markt voor eerlijke handel in België 26 Samenvatting studie uitgevoerd in opdracht van BTC-CTB September 27 1. Inleiding De groeiende belangstelling van de Belgische consument voor eerlijke handel is
Nadere informatieOnderzoek en advies naar Fairtrade.
Onderzoek en advies naar Fairtrade. Uitgevoerd door: S.C. van Goor, Coordinator Inkoop Meerinzicht t.b.v. gemeente Harderwijk. Onderzoek naar voor- en nadelen van deelname aan keurmerk Fairtrade. Aanleiding.
Nadere informatieimpact in Antwerpen Meer dan 550 jaar aan diamantgeschiedenis zit vervat in de slogan Cut in Antwerp, tot op vandaag nog
Hoofdstuk 6 Indirecte economische impact in Antwerpen De Antwerpse diamantsector is ontzettend belangrijk voor de Vlaamse en Belgische economie. Niet alleen door de toegevoegde waarde en inkomsten die
Nadere informatieCONSUMENTENVERTROUWEN STIJGT, DONATEURSVERTROUWEN BLIJFT STABIEL
Het Nederlandse Donateurspanel van WWAV wordt mede mogelijk gemaakt door het CBF en is uitgevoerd door Kien Het Nederlandse Donateurspanel METING DECEMBER 2017 Wat is een jaarwisseling zonder terug- en
Nadere informatieDe impact van concurrentie op de productmix van exporteurs
VIVES BRIEFING 2016/09 De impact van concurrentie op de productmix van exporteurs Koen Breemersch KU Leuven, Faculteit Economie en Bedrijfswetenschappen, VIVES 1 DE IMPACT VAN CONCURRENTIE OP DE PRODUCTMIX
Nadere informatieStichting Pensioenfonds voor de Woningcorporaties. Beleid voor verantwoord beleggen
Stichting Pensioenfonds voor de Woningcorporaties Beleid voor verantwoord beleggen Inhoudsopgave 1. Doel van verantwoord beleggen... 3 2. De pijlers van het beleid voor verantwoord beleggen... 3 3. Integratie
Nadere informatieCorporate due diligence bij de inkoop van het assortiment
Corporate due diligence bij de inkoop van het assortiment Lidl Nederland Stand 15.04.2019 lidl.nl/verantwoordelijkheid Wij erkennen het respecteren en versterken van mensenrechten als een fundamentele
Nadere informatieChocomelk. van eerlijke handel, biologische landbouw en lokale boeren! www.oww.be. Handel, uit respect.
Chocomelk van eerlijke handel, biologische landbouw en lokale boeren! > Handel, uit respect. We slaan de brug tussen boeren uit Noord & Zuid! www.oww.be > Kiezen Kiezen voor nóg meer duurzaamheid Oxfam
Nadere informatieInternationaal inkoopbeleid voor duurzame koffie
nternationaal inkoopbeleid voor duurzame koffie Stand: juli 2016 Onze visie Eenvoud, verantwoord, betrouwbaar: al meer dan 100 jaar ligt koopmanschap ten grondslag aan het succes van ALD Nord (hierna:
Nadere informatieInternationale handel H7 1. Internationale handel. Waarom importeren: 25-2-2013. Waar komt het vandaan?
Internationale handel H7 1 Waar komt het vandaan? Economie voor het vmbo (tot 8,35 m.) Internationale handel Importeren = invoeren (betalen) Exporteren = uitvoeren (verdienen) Waarom importeren: Meer keuze
Nadere informatieAls de lonen dalen, dalen de loonkosten voor de producent. Hetgeen kan betekenen dat de producent niet overgaat tot mechanisatie/automatisering.
Top 100 vragen. De antwoorden! 1 Als de lonen stijgen, stijgen de productiekosten. De producent rekent de hogere productiekosten door in de eindprijs. Daardoor daalt de vraag naar producten. De productie
Nadere informatieAan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Bezuidenhoutseweg 67 2594 AC Den Haag Postbus 20061 Nederland www.rijksoverheid.nl Datum 13 februari 2017 Betreft Beantwoording
Nadere informatieBijlage VMBO-KB. economie CSE KB. tijdvak 1
Bijlage VMBO-KB 2014 tijdvak 1 economie CSE KB KB-0233-a-14-1-b Slim uitgeven informatiebron 1 Motorrijtuigenbelasting per kwartaal. Gewichtsklasse Benzine Diesel LPG-gas 651 t/m 750 44 126 44 751 t/m
Nadere informatieExamen VMBO-KB. economie CSE KB. tijdvak 2 donderdag 23 juni 13:30-15:30 uur. Bij dit examen hoort een bijlage.
Examen VMBO-KB 2016 tijdvak 2 donderdag 23 juni 13:30-15:30 uur economie CSE KB Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 35 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 46 punten te behalen. Voor
Nadere informatieKoffie en Carbon in Mexico
Koffie en Carbon in Mexico Project voorstel van Solidaridad Oktober 2016 Uit de studie die Hesselink heeft laten uitvoeren door Ecofys, blijkt dat de CO2-voetafdruk van koffie voor 14% bij de plantage
Nadere informatieOntwikkeling. De impact van Fairtrade. in eigen handen
Ontwikkeling De impact van Fairtrade in eigen handen Wat is impact? Onder impact verstaan we duidelijke en duurzame veranderingen die het resultaat zijn van de wisselwerking tussen Fairtrade enerzijds
Nadere informatieBetreft: Aanvullende sociale voorwaarden bij duurzaam inkopen overheden
Aan de staatssecretaris van Infrastructuur & Milieu De heer J.J. Atsma Postbus 20901 2500 EX DEN HAAG Den Haag, 3 juli 2012 Betreft: Aanvullende sociale voorwaarden bij duurzaam inkopen overheden Geachte
Nadere informatieDe Belgische kinesitherapeut verdient 33.000 euro per jaar, een tandarts 103.000 en een huisarts 165.000.
De Belgische kinesitherapeut verdient 33.000 euro per jaar, een tandarts 103.000 en een huisarts 165.000. De afgelopen tien jaar is het gemiddelde inkomen van de Belgische kinesitherapeut met 40% gestegen,
Nadere informatieVerwijswoorden begrijpen
1. Lees de uitleg. Verwijswoorden begrijpen Een verwijswoord wijst naar een ander woord. In veel zinnen in de tekst staan verwijswoorden. Bijvoorbeeld: het, hij, daar, die, dat, ze, haar, er, deze, daarmee.
Nadere informatieENABEL: Eerlijke handel Barometer 2018
ENABEL: Eerlijke handel Barometer 2018 Augustus 2018 ivox Over het onderzoek Online onderzoek uitgevoerd door onderzoeksbureau ivox in opdracht van Enabel tussen 8 en 29 augustus 2018 bij 1.000 Belgen
Nadere informatiePersoneel op peil. Onderzoek naar de positie van mkb-werknemers
Personeel op peil Onderzoek naar de positie van mkb-werknemers Personeel op peil, onderzoek naar de positie van mkb-werknemers Personeel op peil Onderzoek naar de positie van mkb-ondernemers MKB-Nederland
Nadere informatieEerste Kamer der Staten-Generaal
Eerste Kamer der Staten-Generaal 1 Vergaderjaar 2017 2018 34 506 Voorstel van wet van het lid Kuiken houdende de invoering van een zorgplicht ter voorkoming van de levering van goederen en diensten die
Nadere informatieHypothecaire kredietverlening blijft op peil, ondanks afwachtende houding van de Vlaamse koper
Persbericht Hypothecaire kredietverlening blijft op peil, ondanks afwachtende houding van de Vlaamse koper Brussel, 2 mei 2018 In het eerste trimester van 2018 werden er bijna 60.000 hypothecaire kredietovereenkomsten
Nadere informatieOikoVisie INVESTEREN IN FAIRRUKKELIJKE KOFFIE. Oikocredit behoudt focus op kleinschalige boeren
OikoVisie INVESTEREN IN FAIRRUKKELIJKE KOFFIE Oikocredit behoudt focus op kleinschalige boeren Fair(rukkelijk)e koffie uit Rwanda Koffie. De een houdt van een straffe bak, de ander lust hem liever mild.
Nadere informatieover een krachtdadig Vlaams beleid tegen de ergste vormen van kinderarbeid
stuk ingediend op 667 (2010-2011) Nr. 3 11 februari 2011 (2010-2011) Verzoekschrift over een krachtdadig Vlaams beleid tegen de ergste vormen van kinderarbeid Hoorzitting Verslag namens de Commissie voor
Nadere informatieTekst lezen en verbanden leggen
Tekst lezen en verbanden leggen 1. Bekijk vóór je de tekst gaat lezen de buitenkant van de tekst (titels, illustratie, vetgedrukte zinnen). a) Voorspel kort wat het onderwerp van de tekst is en wat de
Nadere informatievruchtbare bodem the soil initiative
vruchtbare bodem the soil initiative Frank Brinkman - Bakker Barendrecht Werken aan bodemkwaliteit is essentieel voor de smaak en vooral de houdbaarheid van onze mango s uit Mali Maria Oliveira - Van Oers
Nadere informatieEindexamen vmbo gl/tl economie 2011 - II
Beoordelingsmodel Aan het juiste antwoord op een meerkeuzevraag wordt 1 scorepunt toegekend. MINpunten 1 maximumscore 1 2 / 6 x 100 % = 33,3% 2 maximumscore 1 Voorbeeld van een juiste reden: Klantenbinding:
Nadere informatieDe inflatie zakte in juni nog tot 1,5 punten. De daaropvolgende maanden steeg de inflatie tot 2,0 in augustus (Bron: NBB).
NOTARISBAROMETER VASTGOED WWW.NOTARIS.BE T3 2017 Barometer 34 MACRO-ECONOMISCH Het consumentenvertrouwen trekt sinds juli terug aan, de indicator stijgt van -2 in juni naar 2 in juli en bereikte hiermee
Nadere informatieEUROPEES PARLEMENT. Commissie internationale handel PE v01-00
EUROPEES PARLEMENT 2004 ««««««««««««Commissie internationale handel 2009 20.9.2005 PE 362.727v01-00 AMENDEMENTEN 1-17 Ontwerpadvies Johan Van Hecke Een ontwikkelingsstrategie voor Afrika (2005/2142(INI))
Nadere informatieBerekening eerlijke prijs per kokosnoot
Berekening eerlijke prijs per kokosnoot Hieronder is uitgezet hoe we tot de eerlijke prijs per noot zijn gekomen. We hebben drie stappen genomen. Met een leefbaar loon kan een persoon in loondienst waardig
Nadere informatieRICHTLIJNEN. KREDIETACCOUNT EN MASS BALANCE - CACAO In overeenstemming met de UTZ Chain of Custody Standard. Versie 1.4 Februari
RICHTLIJNEN KREDIETACCOUNT EN MASS BALANCE - CACAO In overeenstemming met de UTZ Chain of Custody Standard Versie 1.4 Februari 2019 www.utz.org 1 Inhoud 1. Wat is een kredietaccount?... 2 2. Wie dient
Nadere informatieWorkshop Logistiek en Voedselveiligheid
Workshop Logistiek en Voedselveiligheid Wat is regionaal, een logistieke visie 06 november 2013, Joost Snels Aanleiding: Kleinschalige Logistiek Hofwebwinkel, Landwinkel, de Grote Verleiding, Mijn Boer,
Nadere informatieHANDLEIDING VOOR TREKKERSGROEPEN
HANDLEIDING VOOR TREKKERSGROEPEN 2 Euro of meer, zoveel denkt een Belg te moeten betalen voor 1 kilogram bananen in de supermarkt. De realiteit toont echter iets anders. Je hoeft niet veel moeite te doen
Nadere informatieMeer betalen voor duurzaam? Alleen als de consument weet waarom Duurzaamheidkompas #7 thema: Ken de prijs. December 2011
Meer betalen voor duurzaam? Alleen als de consument weet waarom Duurzaamheidkompas #7 thema: Ken de prijs December 2011 Inleiding Duurzaamheidkompas Antwoord op duurzaamheidvragen In deze tijd van milieu-,
Nadere informatieVraag Antwoord Scores. Aan het juiste antwoord op een meerkeuzevraag wordt één punt toegekend.
Beoordelingsmodel Aan het juiste antwoord op een meerkeuzevraag wordt één punt toegekend. Bankzaken 1 maximumscore 1 Voorbeeld van een juiste verklaring: De inflatie van 1,6% is een gemiddelde waarin de
Nadere informatieLANDEN ANALYSE SPANJE
LANDEN ANALYSE SPANJE Algemeen LANDEN ANALYSE ALGEMEEN De Landen Analyse gee6 de sector (cijferma?g) inzicht in de huidige (2013) en toekoms?ge (2018) waarde van de consump?e van snijbloemen en potplanten
Nadere informatieJAARTHEMA GOED IN JE VEL
Nieuwsbrief 4 Schooljaar 2018-2019 28 09 2018 JAARTHEMA GOED IN JE VEL LOPEN, WANDELEN, JOGGEN Onze opdracht voor het jaarthema is lopen, wandelen en joggen. Daarom heeft het 3 de leerjaar zich ingeschreven
Nadere informatieHoe gaat Nederland met pensioen? In vergelijk met België, Zweden en Denemarken
Hoe gaat Nederland met pensioen? In vergelijk met België, Zweden en Denemarken Onderzoek van GfK september 2015 Inleiding Delta Lloyd doet doorlopend nieuwe kennis op over ontwikkelingen rondom pensionering
Nadere informatieInstituut voor Media, Informatie en Communicatie. Bittere chocola. Slavernij en problemen in de cacao-industrie. Scriptie.
Instituut voor Media, Informatie en Communicatie Bittere chocola Slavernij en problemen in de cacao-industrie Scriptie Iris Drenth Begeleider: Rob van Burik Tweede lezer: Joke Brugmans 5 februari 2013
Nadere informatieLAAT DE RECYCLAGEWETGEVING U GEEN GRIJZE HAREN BEZORGEN
LAAT DE RECYCLAGEWETGEVING U GEEN GRIJZE HAREN BEZORGEN Uw bedrijf brengt verpakte goederen op de markt. Dan bent u wettelijk verantwoordelijk voor die verpakkingen en al het afval dat ze veroorzaken.
Nadere informatie"De financiële sector is het probleem,
1 van 5 22-2-2019 07:44 sg.uu.nl "De financiële sector is het probleem, niet de oplossing" 6-8 minuten Investeren in een duurzamere wereld? Als het aan de aandeelhouders ligt, liever niet. Onderzoeker
Nadere informatieHerziene norm voor plantages
Herziene norm voor plantages De nieuwe Fairtrade-norm voor werknemers in loondienst versterkt de positie van de arbeiders in het Fairtrade-systeem. Fairtrade bouwt haar steun voor arbeiders in het Fairtrade-systeem
Nadere informatieReflectievoormiddag Voorbij het statuut samenwonende
Reflectievoormiddag Voorbij het statuut samenwonende Donderdag 19 april - Senaat Goeiemorgen. Bijna op de dag af vier jaar geleden organiseerde het Steunpunt een studiedag over Sociale Bescherming en Armoede.
Nadere informatie