Regionaal overlegplatform ouderenadviesraden regio Gent. Betaalbaar Wonen: hoe een inbreng doen vanuit een lokale ouderenadviesraad?

Transcriptie

1 Regionaal overlegplatform ouderenadviesraden regio Gent Betaalbaar Wonen: hoe een inbreng doen vanuit een lokale ouderenadviesraad? Dinsdag 13 mei

2 05/2014 Betaalbaar Wonen en kwetsbare senioren: A) Definitie kwetsbare senioren B) Waar staan we? B1 Algemeen B2 Wonen C) Bevindingen en aandachtspunten toekomst Hoe een inbreng doen vanuit een lokale Ouderen Advies Raad? Goed wonen van LEVENSBELANG D) Ervaringsuitwisseling 1

3 A) Definitie kwetsbare senioren Wanneer is iemand; senior/oudere/gepensioneerde,...??? * Chronologische leeftijd; 55j, 60j, 65j, 75j,???? is voor iedereen gelijk Officiële aanvang (ouderdom) 65 j = pensioenleeftijd * Sociale leeftijd ; afhankelijk per individu kwetsbare senioren????? ouder worden met een beperking kwetsbaardere positie -) arm -) eenzaam -) chronisch ziek -) lichamelijke beperking -) psychische problemen -) dak-thuis loos enz.. Hoe groot is deze groep mensen? zie analyse nu / toekomst? 2

4 B) Waar staan we? B1 Algemeen Maatschappij problematieken/aandachtspunten bevolkingsaangroei ook: aangroei senioren (langer leven/meer gepensioneerden) levensduurte stijgt basisbehoeften werkgelegenheid onder druk, en knelpuntberoepen nemen toe behoefte aan zorg in al zijn vormen stijgt sociale zekerheid komt onder druk te staan: kinderbijslag / ziekteverzekering / werkloosheidsuitkering / pensioenen steeds meer besparingen:. afbouw schuldenlast/ subsidies/premies/ wachtlijsten: steeds meer en langer (rusthuizen/sociale woningen/ samenlevingsproblematieken nemen toe milieu /ecologie/ energie : gezondheid en leef-kwaliteit kloof rijk - arm; wordt steeds groter woningproblematieken stijgen (nood - betaalbare - kwaliteitsvolle) enz Deze aandachtspunten zullen in nabije toekomst alleen maar toenemen! 3

5 Langer werken

6 Pensioenen België 2013: mensen in pensioen gegaan = + 6,7% tov 2012 ( werkn. & zelfst ambtenaren) Gemiddelde leeftijd op pensioen; 59 jaar (incl. brug en pre-pensioen) Pensioenengolf is op gang gekomen babyboom Geboren Pensioen op 65j

7 Kracht van senioren Meerwaarde ouderen voor de maatschappij: mantelzorg vrijwilligerswerk kinderopvang belangrijke sociale inbreng verenigingsleven belangrijke consumptiegroep (spaargelden/eigendom) Aanbeveling Senioren vs jongeren Positieve samenwerking en dialoog opdrijven zeer belangijk 6 Overbrengen competenties.

8 Het nieuwe ouder worden 7

9 Hulp B) Waar staan we?? B2 Wonen Soorten woonvormen vergrijzing Pojecten Sociale huurders huis begeleid wonen Er zijn steeds meer mogelijkheden om de specifieke woonwensen te realiseren. Het aantal verschillende woonvormen neemt toe 8

10 diverse soorten woonvormen -) zelfstandig thuis wonen (huis, appartement) -) inwonend bij kinderen / intergenerationeel -) inwonend bij derden -) samenwonend met derden /co-housing -) sociale woning -) kangoeroewoning -) aanleunwoning -) rust & verzorgingstehuis (RVT s) -) woonzorgcentra (WZC) -) serviceflat 9

11 10

12 11

13 Low -budget Kleinschalig samenwonen 12

14 Woning problematieken: Betaalbaar, kwaliteitsvol wonen lukt steeds minder: -) ouderen in Vlaanderen zijn arm (18% van de ouderen) -) Voor 15% van de 65 plus huishoudens is wonen niet betaalbaar -) Ouderen wonen meer in oudste woningen (minder kwaliteit). -) woningen van ouderen hebben gebrek aan basiscomfort. -) 11% van ouderen kan om financiële moeilijkheden woning niet onderhouden. -) huurders lopen 20% mee kans om in armoede terecht te komen. (eigenaars 7,5%) -) ouderen op private huurmarkt besteden gemid. 37% inkomen huur terwijl dit 28% is voor alle private huurders -) In Vlaanderen zijn mensen kandidaat huurder sociale woning, van hen zijn 60plus -) de energie-uitgaven bij 60plus liggen 25% hoger dan bij 30-45jarigen -) 70% van al wie in bestaansonzekerheid leeft op het platte land is een oudere persoon. -) ondanks woningnood is leegstand ook een probleem 13

15 6 miljoen Belgen hebben problemen met afbetaling leningen Voornamelijk woonleningen worden niet vlot afbetaald. 14

16 Andere / vergeten??? woonvormen??? Kwetsbare groep chronisch dak - en thuislozen dak-loos -) nachtverblijven (opvang) BBB (21-9u) Bed Bad Brood -) transitwoning (tijdelijke woning) -) kraakwoning -) krotwoning sloppenwijk/ bidonville thuis-loos -) crisis opvang -) gevangenis / andere instellingen 15

17 16

18 17

19 B) Waar staan we?? Cijfermateriaal 2013 Totaal aantal inwoners België inwoners Vlaams gewest (58%) Aantal 65 +ers in Vlaams gewest: (19%) 40,6% 50 + ers Gemiddelde leeftijd Vlaanderen 41,65 jaar Levensverwachting in Vlaanderen man vrouw 78,92 jaar 83,92 jaar 18

20 Inkomen (uitkeringen) Minimumpensioen (jan 2014) alleenstaande (overlevingspensioen) gezin 955 /maand /maand Leefloon (jan 2014) alleenstaande alleenstaande met 2 kinderen 814 /maand 1030 /maand Niet voor 65+ Werkloosheiduitkering (jan 2014) alleenstaande alleenstaande met 2 kinderen 953 /maand 1135 /maand 19

21 Vermogenskloof is 45% > dan inkomenskloof (vermogen = kapitaal schulden) 20

22 Enquête : INKOMEN bij ouderen Ouderen in beeld Boek Een huis? Een Thuis! Deelnemers enquete enkel thuiswonenden leeftijdsgroep (gemid.leeftijd 71,5j) aantal ; /138 gemeenten in Vlaanderen inkomen omvat; som van pensioen en alle inkomsten, ook uit onroerende goederen. ook inkomsten van partner. 83% van de deelnemers is eigenaar van woning. Men moest niet het exacte bedrag opgeven,maar keuze maken tussen 4 inkomengrenzen: / / / > 2250 (2008 extrapol.nr 2014) 21

23 Grafiek: inkomen versus uitgaven Leefkosten/maand 1500 /maand ( incl. huur 600 ) Huur 600 Water/elek 110 Verwarm 110 Eten 200 Auto 100 Verzorging 180 Allerlei % van al de deelnemers is eigenaar van woning ((24,1+(36,7 : 2)) -10 = 30% (( )) - eigenaars * Vaststelling: +- 30% van de 65 + ers behoren tot de risico groep van; kwetsbare senioren 22 Huur van woning tot 40% van leefkosten!

24 C) Algemene bevindingen en aandachtspunten -) Verhouding ; inkomen - uitgaven (basis levensbehoeften) meer in on-evenwicht -) Kloof; Rijk - Arm als we geen drastische evenwichtiger conditie s scheppen, zal de kloof alleen maar vergroten. -) BETAALBARE koop/huur woningenproblematiek neemt drastisch toe niet alleen kwetsbare ouderen, maar ook komen andere kwetsbare leeftijdsgroepen komen terecht in mensonwaardige woonsituatie s -) problemen (noden) stijgen sneller dan aanpak oplossingen -) In alle sectoren van de samenleving zal door voortdurende kostenbesparingen, ook bij de kwetsbare groepen, de welvaart afnemen. -) spaargelden van gewone burger raken op -) intro nieuwe technologieën vlugger doen uitvoeren en toepassen ervan gap 23

25 C) Algemene bevindingen en aandachtspunten Bevolkingsgroei + Vergrijzing + (langer leven langer ziek?) in 2030 ; min 30% 65+ Armoede + Huisvesting + -) we gaan meer over van een ACTIEVE maatschappij, naar een ZORG sociale maatschappij -) Europa normen; alle nieuwe woningen tegen 2021 een quasi nul energie verbruik en duurzaamheid -) alle flats/woningen moeten bejaarden bestendig gemaakt worden -) woningnood extra eenheden nodig tegen ) Op korte en middellange termijn zal, enkel al door verdere evolutie van nieuwe technologieën en invoering van " automatisatie/innovatie ( ROBOTICA), de werkgelegenheid in alle sectoren nog sterk doen slinken. 24

26 25

27 (bionisch; verbeterde uitgaven van Inplantaten (protesen) 26

28 C) Bevindingen en aandachtspunten toekomst Hoe vermijden we dat meer en mensen in de maatschappij geen leefbare / betaalbare woning kunnen verkrijgen? Hierbij zijn, naast andere senioren, de kwetsbare ouderen, één van de voornaamste doelgroepen! Grote vraag; Hoe kunnen we een evenwicht vinden tussen INKOMEN en UITGAVEN? reduceren van UITGAVEN 1) bouwen/huur van woning bedraagt tot 40% van uitgave budget /maand 2) Werkingskosten 27

29 HOT SPOTS! 28

30 Keuze ts twee hoofdgroepen van woonvormen 1) renovatie of nieuw 2) collectief of zelfstandig 29

31 Traditionele bouwvorm 30

32 Bouwen in de toekomst Passief huis 31

33 32

34 33

35 Modulebouw 34

36 35

37 36

38 37

39 Modulebouw Toekomst Walviswoning Omdat goed wonen van levensbelang is, en dit voor meer en meer mensen in de maatschappij op de helling komt te staan moeten we dringend de krachten bundelen om hieraan te werken. Toepassen van nieuwe bouw vormen,met voorop modulebouw als model voor het drastisch reduceren van de investeringskosten enerzijds, terwijl anderzijds aan alle gestelde bouw en woon eisen voldaan wordt, zullen soelaas brengen.. 38

40 Concrete -Jet Robot (contour crafting / 3D- printing) 39

41 40

42 41

43 Hoe een inbreng doen vanuit een lokale O A Raad? Goed wonen van LEVENSBELANG voorstellen -) woningnood extra eenheden nodig tegen 2030 Als 20% van de onderbezette woningen in Vlaanderen via samenhuizen werd met andere bewoners, zou de nood aan extra wooneenheden oplossen -) Groepsaankopen sterk stimuleren (verplichten) bv. electr/branstof -) Financiërings politiek (spaargelden ipv kredieten) -) Ouderenbank (zelfbeheer?) : goedkopere financieëring -) Bewuster budgetbeheer van ouderen noodzakelijk -) Weerbaarheid ouderen tegen malafide toestanden (beschermen tegen bedrog) -) Sociale woning; definiëren ervan. Daadwerkelijke doelgroep ; bepalen criteria en toepassen voor verwerving ervan. 42

44 -) kwalitatieve zorg voor iedereen en op elk moment -) relevante rol in beleidsvoorbereidend werk betrokkenheid, inspraak, participatie zijn noodzaak en meerwaarde. senioren verankeren in alle overleg en inspraak organen -) bestaande adviesraden zijn van onschatbare waarde: overheden moeten open en helder communiciëren met senioren -) dialoog jeugd senioren van primordiaal belang -) sterk wettelijk pensioen ; 1 ste peiler (enige peiler die voor iedereen gelijk is) -) structurele ondersteuning voor mantelzorger/vrijwilliger -) participattie kansen op elk domein -) stimuleren van actieve/geëngageerde 60+ vormt cruciale bouwsteen van een sociale maatschappij -) gezonde balans ts economische en sociale doelstellingen. -) intro nieuwe technologieën vlugger doen uitvoeren gap en toepassen ervan. -) aanpakken van verspilling en bedrog (bv. geneesmiddelen misbruik) -) Stabiliteit in de basiszorg 43

45 44